ราชาศัพท์

ราชาศัพท์

เฉลิมพระเกียรติในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔

ผู้พูด

คำวิเศษณ์

ใช้แก่

ผู้ใหญ่

จ้ะ

ผู้น้อย

คนสามัญ

จ้ะ

คนสามัญ

2.6 ลักษณะคำสุภาพ

คำธรรมดาที่ต้องเปลี่ยนใช้ให้สุภาพ มีลักษณะตามที่กล่าวในตำราเป็น 5 ลักษณะ ดังนี้

2.6.1. ไม่ใช่คำกระด้าง ที่กล่าวอย่างขาดความเคารพ เช่น หือ หา เออ โว้ย หรือคำพูด ห้วนๆ เช่น ไม่มี ไม่ใช่ ไม่อยู่ เปล่า หรือใช้อาการพยักหน้า สั่นศีรษะแทนคำ รับและคำปฏิเสธ ควรมีคำลงท้ายตามข้อ 2.5 แล้วแต่ความเหมาะสม

2.6.2 ไม่ใช่คำด่า คำหยาบ คำโลน คำที่ถือว่าสกปรก เช่น อ้าย อี(1) ขี้ เยี่ยว โกหก ห่า เหี้ย ตูด คำเหล่านี้มีอยู่ในที่แห่งใดต้องหาทางเปลี่ยนแปลงหรือตัดออกเสีย เช่น อ้ายนั่น อ้ายนี่ เปลี่ยนเป็น คนนั้น คนนี้ หรือ สิ่งนั้น สิ่งนี้ ปลาอ้ายบ้า ตัดเป็น ปลาบ้า อีเลิ้ง อีแอ่น เปลี่ยนเป็น นางเลิ้ง นางแอ่น อีสุกอีใส อีแร้งอีกา ตัดเป็น สุกใส แร้งกา ขี้ เยี่ยว ต้องใช้ อุจจาระ ปัสสาวะ หรือ คูถ มูตร ขี้นก ขี้ดิน ต้องเปลี่ยนเป็น มูลนก มูลดิน ขี้มูก ว่า น้ำมูก ดอก ขี้เหล็ก ว่า ดอกเหล็ก ขนมขี้หนู ว่า ขนมทราย โกหก ว่า พูดปด หรือ พูดเท็จ

2.6.3. ไม่ใช่คำที่มักนำมาพูดเปรียบกับของหยาบ มีเปรียบกับอวัยวะเพศ เป็นต้น

2.6.4. ไม่ใช่คำผวนที่ผวนกลับมาแล้วกลายเป็นคำหยาบ

2.6.5. เมื่อจำเป็นต้องกล่าวถึงคำหยาบหรือสกปรก เช่น อุจจาระ ปัสสาวะ ต้องใช้ คำนำขึ้นก่อน เช่น ใช้คำว่า ขอโทษ กับบุคคลทั่วไป ใช้ ไม่ควรจะกราบเรียน กับ ขุนนาง

(1) คำว่า

“อ้าย” กับ “อี” ถ้ามิได้ใช้ในความหมายที่หยาบ ก็ไม่เข้ากรณีนี้ เช่น เดือนอ้าย พี่อ้าย เจ้าอ้ายพระยา ว่าวอีลุ้ม เรืออีโปง อีโหน่อีเหน่

353 17. up 334-368-7 Sep.indd 353

9/8/12 9:09:55 AM