ราชาศัพท์
เฉลิมพระเกียรติในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔
ผู้ใช้
พระสงฆ์
ราชาศัพท์ ขอถวายพระพร
ใช้แก่ พระมหากษัตริย์ถึงหม่อมเจ้า
บุคคลทั่วไป พระพุทธเจ้าข้าขอรับ รับใส่เกล้าใส่กระหม่อม
พระมหากษัตริย์
บุคคลทั่วไป
พระพุทธเจ้าข้าขอรับ(๑)
พระมหากษัตริย์ถึงสมเด็จเจ้าฟ้า
พระพุทธเจ้าข้า
พระองค์เจ้าลูกหลวง
บุคคลทั่วไป ขอรับกระหม่อม, กระหม่อม, เพคะ
พระองค์เจ้าและหม่อมเจ้า
ข้อหก การกราบบังคมทูลพระกรุณา กราบบังคมทูล กราบทูล ทูลเจ้านาย ในการกราบบังคมทูลพระกรุณา นอกจากจะต้องใช้ราชาศัพท์ให้ถูกต้องแล้ว ยังต้องใช้ ถ้อยคำให้ถูกแบบแผน ดังนี้ ๑. คำที่ใช้แก่พระมหากษัตริย์ เมื่อจะกราบบังคมทูลพระกรุณาโดยไม่มีพระราชดำรัส ด้วยก่อน ต้องขึ้นคำนำว่า ขอเดชะฝ่าละอองธุลีพระบาทปกเกล้าปกกระหม่อม แล้วจึงดำเนินเรื่อง เมื่อจบแล้วลงท้ายว่า ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ ถ้ามีพระราชดำรัสสั่ง ให้กราบบังคมทูลรับว่า พระพุทธเจ้าข้าขอรับ รับใส่เกล้าใส่ กระหม่อม แล้วดำเนินเรื่อง และลงท้ายว่า ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ ถ้าเป็นการด่วน ให้กราบบังคมทูลเนื้อเรื่องขึ้นก่อน แล้วลงท้ายว่า พระพุทธเจ้าข้าขอรับ รับใส่เกล้าใส่กระหม่อม หรือ ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ ๒. เมื่อจำเป็นจะต้องกล่าวถึงของหยาบและสกปรก เช่น อุจจาระ ปัสสาวะ ต้องใช้ คำนำขึ้นก่อน อย่างที่ใช้คำว่า ขอโทษ ดังนี้ ไม่ควรจะกราบบังคมทูลพระกรุณา ไม่ควรจะกราบบังคมทูล ไม่ควรจะกราบทูล
ใช้้แก่ พระมหากษัตริย์ ใช้แก่ เจ้านายชั้นสูง(๒) ใช้แก่ เจ้านายชั้นรองลงมา(๓)
(๑) ในปัจจุบัน ใช้ในการกราบบังคมทูลรายงานตัวของทหาร (๒) พระราชวงศ์ตั้งแต่สมเด็จพระบรมราชินีนาถถึงสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (๓) พระราชวงศ์ชั้นสมเด็จเจ้าฟ้าและพระองค์เจ้า
31 2. up 9-32-7 Sep.indd 31
9/7/12 8:05:28 PM