4
Hoofdstuk 1
1.2.2 Mesoniveau mesoniveau
‘Meso’ betekent midden. Het mesoniveau van de gezondheidszorg is het niveau van de voorzieningen. Je zou het ook het tactische niveau kunnen noemen, of het voorwaardenscheppende niveau. Afzonderlijke zorginstellingen behoren tot het mesoniveau, maar ook afdelingen binnen die zorginstellingen en afdelingsteams. Instellingsbeleid en afdelingsbeleid behoren ook tot het mesoniveau. De logistiek binnen een ziekenhuis, maar ook de organisatievorm van verpleegkundige zorg, het verpleegsysteem en de manier waarop de samenwerking binnen een (verpleegkundig) team georganiseerd is, behoren tot het mesoniveau. Wat zich op dit niveau afspeelt, schept de concrete voorwaarden of omstandigheden waarbinnen het daadwerkelijke zorgproces voltrokken kan worden. De taken die bij de rol van ontwerper horen, het bijdragen aan de ontwikkeling van zorgprogramma’s, de totstandkoming van verpleegbeleid en het ontwerpen van kwaliteitszorg, spelen zich feitelijk af op het mesoniveau. Ook de medezeggenschapsraad en de Verpleegkundige Adviesraad vallen onder het meso-niveau. Alles wat bedacht, ontworpen of verbeterd wordt voor/door een zorginstelling, enkele samenwerkende zorginstellingen of een of meer afdelingen binnen een zorginstelling, behoort dus tot het mesoniveau.
1.2.3 Het microniveau microniveau
‘Micro’ betekent klein. Het microniveau van de gezondheidszorg is het kleinste organisatieniveau, namelijk datgene wat plaatsvindt tussen de individuele verpleegkundige en de zorgvrager. De zorgvrager kan een individu zijn, maar ook een gezin, een groep of een gemeenschap. Dit is het operationele niveau, het niveau waar het primaire proces van zorgverlenen plaatsvindt. Als ontwerper gaat het je uiteindelijk om de kwaliteit van de zorg op dit niveau. De wijze waarop de zorg aan zorgvragers gegeven wordt en de resultaten van die zorg, zijn een maatstaf voor hoe goed het verpleegbeleid, de zorgprogrammering en de kwaliteitszorg in elkaar steken. Voor een goed begrip: het ontwerpen van zorg op individueel niveau (of anders gezegd: het maken van een verpleegplan), is iets dat op microniveau plaats vindt en primair tot de taken van de zorgverlener behoort. Voor meer informatie over het microniveau van zorg, zoals over waarden en normen van de zorgvrager, ethisch redeneren en klinisch redeneren, de beroepshouding en beroepscode, verwijzen wij naar de uitgave De verpleegkundige als zorgverlener. Het ligt voor de hand dat deze drie niveaus in elkaars verlengde liggen en verbindingen met elkaar moeten hebben. Macro- en mesoniveau moeten ertoe leiden dat er op microniveau goede en verantwoorde zorg ontstaat. Het gehele systeem van de gezondheidszorg omvat al deze niveaus.
1.3 Ontwerpen In Van Dale (2005) wordt ‘ontwerp’ omschreven als een plan, de beschrijving van iets in hoofdlijnen, de beschrijving van datgene wat beraamd is. Ontwerpen omvat het uitden-
Verpl.als_Ontwerper.indd 4
30-08-11 14:54