ประวัติศาสตร์สมัยอยุธยา

หลักฐานแบ่งเป็นกี่ประเภท อะไรบ้าง การแบ่งประเภทของหลักฐานท�ำได้หลายวิธี เช่น แบ่งเป็นหลักฐานชั้นต้น หลักฐานชั้นรอง * หลักฐานที่ตั้งใจจะบอกและหลักฐานที่ไม่ตั้งใจจะบอก ฯลฯ แต่เพื่อให้เข้าใจง่าย ในที่นจี้ ึงแบ่งหลักฐานออกเป็นสองประเภท คือ หลักฐาน ที่เป็นลายลักษณ์อักษร และหลักฐานที่ไม่เป็นลายลักษณ์อักษร

หลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษร มีอะไรบ้าง หลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษรมีหลายชนิด และอาจแยกย่อยออกไปได้ เป็น หลักฐานเอกสารของไทย และหลักฐานเอกสารภาษาต่างประเทศ ซึ่งมี ทั้งที่แปลเป็นภาษาไทยแล้วและที่ยังไม่ได้แปล หลักฐานประเภทนี้มีผู้น�ำมา พิมพ์เผยแพร่แล้วหลายครั้ง สามารถหาอ่านได้ตามห้องสมุดต่าง ๆ

หลักฐานเอกสารของไทยมีอะไรบ้าง หลักฐานเอกสารของไทยส่วนใหญ่เป็นพระราชพงศาวดาร ค�ำให้การฉบับต่าง ๆ กฎหมายตราสามดวง แต่หลักฐานเหล่านี้ส่วนใหญ่ไม่ใช่หลักฐานชั้นต้น เพราะไม่ได้เขียนขึ้นโดยผู้ที่อยู่ในเหตุการณ์ และยังผ่านการแก้ไข ดัดแปลง เพิม่ เติม หรือทีเ่ รียกว่า “ช�ำระ” มาหลายครัง้ ทีส่ ำ� คัญคือ ไม่ทราบว่าเนือ้ ความ ส่วนไหนถูก “ช�ำระ” ไปบ้าง * หลักฐานชั้นต้น หมายถึงเอกสารที่ผู้บันทึกอยู่ในเหตุการณ์และเป็นผู้เห็นเหตุการณ์ด้วย ตัวเอง หรือเป็นประจักษ์พยาน (eye-witness) ไม่ได้ฟังผู้อ่นื เล่าต่อมา หลักฐานชั้นรอง หมายถึงเอกสารที่เขียนขึ้นโดยผู้เขียนหรือผู้บันทึกไม่ได้เป็นผู้เห็น เหตุการณ์ แต่อาจจะรับทราบข้อมูลจากประจักษ์พยานด้วยการสนทนาหรือการบอกเล่า สืบต่อ ๆ กันมา หรือจากการค้นคว้าข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ เช่น งานของ ฟรังซัวส์ อังรี ตุรแปง เรื่อง Histoire du Royaume de Siam เขียนขึ้นจากข้อมูลของบาทหลวงบรีโกต์ สังฆราช แห่งตาบรากา (Bishop of Tabraca) ประมุขมิสซังแห่งกรุงสยาม ผูท้ เี่ คยอยูก่ รุงสยามหลายปี และตุรแปงน�ำข้อมูลเหล่านี้มารวบรวมเป็นงานของเขา

16

ประวัติศาสตร์สมัยอยุธยา