BHP levert een breed scala aan paalfunderingen en specialiseert zich in mortelschroefpalen en stalenbuispalen
In de damesbladen kun je wel eens een artikeltje vinden over het verschil tussen honden- en kattenmensen. Dat veel mensen dat onderwerp zo boeiend vinden komt uiteraard omdat het onze favoriete huisdieren zijn; we zijn al tienduizend jaar met ze samen en wij mensen vermaken ons met de verschillen. Waarbij we het leuk vinden om ook onszélf in het honden- of kattenkamp in te delen. Zonder wetenschappelijk fundament projecteren we daarbij de eigenschappen van zo’n dier op onszélf. Ik moet bekennen dat het één van mijn guilty pleasures is, die generalisaties en projecties. Sterker, als hoofdredacteur van dit magazine vind ik het zelfs leuk om op de manier ook de ondernemers die ik tegenkom voor mezelf in het hondenhok dan wel de kattenmand te duwen.
Voor wie de afgelopen tienduizend jaar helemaal niet heeft opgelet nog even in vogelvlucht de verschillen: honden zijn groepsdieren. Waren honden ondernemer, dan zouden zij échte teamplayers zijn. Met z’n allen als een gek achter een prooi (lees: nieuwe opdracht) aanhollen en wanneer die te pakken is genomen ook gezamenlijk de prooi verscheuren (personeelsfeestje/teambuilding). Maar of het goede managers zijn vraag ik me af; honden hebben altijd leiding nodig. Pas dan gaan ze hollen. Eigenlijk zijn het net verkopers.
Dat kun je van katten niet zeggen. ‘Honden hebben baasjes, katten hebben personeel’, heeft de Berlijnse satiricus Kurt Tucholsky ooit gezegd, en er steekt toch wel een kern van waarheid in. Een hond is je beste vriend; een kat moet af en toe iets van je. Maar pas op: zélfs gedienstig personeel vindt een kat lastig. Téveel toenadering; dat kan een kat er niet bij hebben. In die zin denk ik dat de kat vooral een kleine zelfstandige zónder personeel is: de copywriter, marktonderzoeker, filosoof, belegger of de chronisch werkloze.
Er zijn twee leuke boeken op de markt onder de titel ‘Alle honden hebben ADHD’ en ‘Alle katten hebben Asperger’. Voor kinderen die dezelfde diagnose hebben gekregen zijn het troostrijke boeken, die op een leuke manier veel herkenbare situaties omschrijven. Ook de wetenschap heeft zich over dit onderwerp gebogen. Uit onderzoek van de Carroll University uit Wisconsin is bijvoorbeeld gebleken dat kattenmensen in het algemeen introvert en gevoelig zijn, terwijl hondenmensen zichzelf eerder als levendig en actief omschrijven. Saillant detail: hondenmensen zijn ook eerder dan kattenmensen geneigd om regels op te volgen.
Omdat dit een bouwspecial is waag ik me voor de lol even op glad ijs: ik denk dat de meeste Friese bouwers honden zijn. Teamplayers dus, erg actief en graag buiten. Die hele branche is gericht op samenwerking en ons kent ons. Nou, toch niet helemáál. Ik had ooit een huisschilder die in complete stilte ons huis schilderde. Een praatje maken kostte hem zichtbaar moeite. Niet echt gezellig, maar het was rustgevend om te zien hoe hij iedere dag in stilte ons huis mooier maakte. Datzelfde geldt voor onze kat Freddy. Een ZZP’er die al met pensioen is, maar nog kranig de activiteiten van zijn werkzame leven voortzet: slapen dus. Ik vind het heerlijk om te zien en ik word daar zelfs zeer ontspannen van. Daarmee is Freddy op werkdagen mijn beste vriend. Maar ja; ik ben dan ook ZZP’er.
HOOFDREDACTEUR
Meer lezen of reageren? linkedin.com/in/bakkermenno of op https://twitter.com/OF_nl
Vraag een willekeurige werknemer van Faber Telecom & Data uit Dokkum naar het meest aansprekende project in de afgelopen jaren en de kans is groot dat het antwoord ‘Hotel Via Via’ in Leeuwarden zal zijn. Ook Accountmanager Foppe Hoekstra is die mening toegedaan. OF keek met hem terug
Je hoort het vaak achteraf: het bouwbudget is overschreden, de eindgebruikers zijn teleurgesteld omdat ze iets anders hadden verwacht, veel miscommunicatie. Volgens oprichter, ondernemer en bouwkundige Helena Spits van Bouwzorg Fryslân kan dat anders. Door een betere communicatie en de juiste bouwbegeleiding is er minder stress en een kortere bouwperiode, zijn er minder extra bouwkosten en zijn er tevreden eindgebruikers.
© De uitgever kan op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welk aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebasseerd zijn op informatie uit deze uitgave. Uit deze uitgave mag na toestemming van de uitgever met bronvermelding geciteerd worden.
Je zou ze de ontsluiters van de buitengebieden kunnen noemen. Glasvezel-pionier DELTA Netwerk heeft snel internet voor iedereen dan ook tot core business verheven. In hoog tempo wordt door het bedrijf overal in Nederland glasvezel gelegd en worden vervolgens particulieren én bedrijven aangesloten. Dat gaat met grote stappen, ook in Friesland.
Trivec houdt zich bezig met oplossingen voor bedrijven die een ‘applicatie aanbrengen op een substraat’. In ‘gewone-mensen-taal’: Trivec ontwikkelt en bouwt machines voor bedrijven die een coating aanbrengen op een ondergrond. Branko Westra: “Of nog korter: Wij brengen iets nats aan op iets droogs. Dat is de kern van onze activiteiten en daaromheen hebben we in de loop der jaren een uitgebreid en nog steeds groeiend scala aan spin-off technieken ontwikkeld.” In 18 jaar tijd is het bedrijf uitgeroeid van twee man op de spreekwoordelijke zolderkamer tot een goed geoutilleerde locatie in Suameer waar in totaal 18 medewerkers werkzaam zijn. OF voelde directeur Branko Westra met een ‘setje’ vragen aan de tand over Trivec.
Vele duurzame ideeën passeerden de revue tijdens een inspiratiebijeenkomst van de Freonen fan Fossylfrij Fryslân op donderdagmiddag 13 oktober bij ROC Friese Poort in Leeuwarden. Sprekers uit de mobiliteits-, energie- en isolatiesector gingen in op de nieuwste ontwikkelingen uit hun vakgebied. Ook presenteerde de Freonen-organisatie haar nieuwe koers, die nog meer inzet op jeugd en Friese samenwerking. “De Freonen groeien hard door en willen nog meer impact maken”, aldus Freonen-voorman Bouwe de Boer tegenover de 80 aanwezigen.
Wanneer u dit leest is de grote finale (29 november) echt in aantocht, of nét geweest, maar toch mooi om even te vermelden dat WaterCampus Leeuwarden op de shortlist staat voor de European Enterprise Promotion Awards. In de categorie ‘Supporting the sustainable Transition’ doet WaterCampus Leeuwarden nu dus mee aan de Europese finale.
De juryleden waren erg onder de indruk van de WaterCampus niet alleen op het gebied van innovatie, creativiteit maar vooral ook de passie voor het ondersteunen van ondernemerschap, zo leert een persbericht. De grote finale is op 29 november in Praag
Een nieuwbouwwoning onder architectuur voor een catalogusprijs bouwen. Klinkt te mooi om waar te zijn, maar toch is het mogelijk. Meerthuis is ontwikkeld vanuit een modulaire gedachte die het mogelijk maakt om vanuit repeterende details een complete woninglijn in verschillende stijlen en verschijningsvormen te ontwikkelen. Meerthuis is een samenwerking tussen de leverancier van het houtskeletbouw casco en een tweetal bouwondernemingen die gezamenlijk, vanuit hun eigen expertise, de woninglijn hebben ontwikkeld. Op die manier is elke stakeholder precies daar mee bezig waar zijn kennis en kunde ligt. Het unieke aan het concept is dat de woning volledig onder KOMO-certificering geproduceerd wordt.
Meerthuis is beschikbaar voor zowel de particulier met een eigen kavel, maar zeker ook voor projectontwikkelaars en woningbouwverenigingen. Wil je als aannemer volledig ontzorgd worden? Dan kun je ook aankloppen bij Meerthuis. De woning wordt compleet casco opgeleverd, zodat je deze als aannemer zelf kunt afbouwen.
Voor meer info zie: www.meerthuis.nl
Ze hadden met Qviv al een succesvol videoproductiebedrijf, waarmee ze de verhalen van bedrijven en organisaties vertelden. Maar na vijftien jaar werd het tijd voor een frisse benadering van het eigen dienstenportfolio. En dus gooide het bedrijf uit Heerenveen het roer om. Onder de nieuwe naam MSTRWRK hangen nu twee labels: MSTRWRK Animatiestudio en MSTRWRK Filmproducties.
“Ja, in die naam MSTRWRK is met een beetje associatievermogen het woord ‘meesterwerk’ terug te vinden”, legt Creative director Peter Sinnige uit. “Dat is dan ook onze ambitie: meesterwerken maken. En dan gaat het om kleur, vorm en techniek, maar vooral ook om functie”, aldus Sinnige. “Want een animatie heeft de functie om complexe of omvangrijke materie helder, begrijpelijk en in korte tijd uitleggen.
Of bij film: een beleving creëren door emotie en impact. Wij vinden een project pas geslaagd als dát is gelukt.”
Als ervaren filmmakers is het team van MSTRWRK zelfbewust en weten ze wat ze kunnen. Maar ze realiseren zich dat een meesterwerk op het gebied van film én ook animatie alleen in goed overleg met de klant tot stand komt. Álles wordt immers bepaald door de doelstellingen die iemand heeft. En dus is MSTRWRK gericht op een goede dialoog met klanten. “Goede kunstenaars zijn eigenzinnig en dus overtuigd van hun eigen kunnen. Maar ze laten ook kenners toe om daar iets van te vinden. Een meesterwerk is in onze ogen geen meesterwerk zonder de erkenning van anderen”, zo stelt Sinnige.
In de volgende editie van Ondernemend Friesland (OF 8) een verhaal over MSTRWRK. Voor wie alvast meer wil weten: https://mstrwrk.nl/
Ukent ons wellicht van Expertise Bureau Noord. Vanuit ons specialisme schade-expertise voor verzekeraars, volmacht houders en eigen risicodragers, zijn we doorge groeid naar een volwaardig bouwkundig ingenieursbureau. Een schade-expertisebureau en een bouwkundig ingenieursbureau hebben absoluut raakvlakken, maar hebben toch zeer verschillende disciplines. De sterk toegenomen vraag naar bouwadviezen vereist een juiste, professionele focus. Daarom hebben wij ons bedrijf gesplitst in Expertise Bureau Noord (schade-expertise) en EBN Bouwadvies. EBN Bouwad vies is dan ook de nieuwe loot aan de stam. Een professionele organisatie waarin alle bouwadvies gerelateerde op drachten verwerkt worden.
Wat doet EBN Bouwadvies?
Detacheren van bouwkundig specialisten (outsourcing) bij onder meer woningbouwverenigingen, aannemers en grote ingenieursbureaus. Berekenen van (complexe) bouwkundige calculaties ten behoeve van nieuwbouw en/of verbouw/renovatie projecten. Het uitvoe ren van bouwtechnische keuringen voor de aan -en verkoop van een pand. 0 -en trillingsmetingen voor aannemers bij nieuwbouw en renovatieprojecten.
Voor meer informatie: EBNBOUWADVIES.NL
Met ruim 30 bouwkundige specialisten is EBN Bouwadvies een breed ervaren partner om mee samen te werken. Onze specialismen strekken van bouwkundige adviezen t/m herbouwwaarde taxaties. Onze opdrachtgevers komen zowel uit het bedrijfsleven, overheden als uit particuliere omgeving. EBN Bouwadvies ontzorgt uw orga nisatie. Maar ook u, als particulier, die van de hoed en de rand wil weten. U bent van harte welkom op onze vestiging te Eelde.
Waarom EBN Bouwadvies?
• Goede prijs-kwaliteitverhouding
• Transparante werkwijze
• Afspraak is afspraak
• Landelijke dekking
• Breed ervaren bouwkundigen
wij bouwen zekerheid in
Bouwbedrijf Jelle Bruinsma breidt in 2022 verder uit. Het bouwbedrijf uit Harlingen neemt per 7 november 2022 Bouwbedrijf W.J. Reitsma uit Tzummarum over. Alle medewerkers van Bouwbedrijf W.J. Reitsma komen bij Bouwbedrijf Jelle Bruinsma in dienst. Ook eigenaar Willem Reitsma komt mee.
Het bouwbedrijf van Willem Reitsma bestaat al sinds 2004 en heeft een zeer betrouwbare reputatie opgebouwd in Noordwest Friesland. Door de veranderende wet- en regelgeving en schaarste op de arbeidsmarkt werd gezocht naar een geschikte overnamekandidaat, waarbij voorop stond dat de continuïteit voor klanten en medewerkers gewaarborgd moet blijven.
Mede doordat alle medewerkers van Bouwbedrijf W.J. Reitsma mee overgaan naar Bouwbedrijf Jelle Bruinsma, zal er voor de bestaande klanten niet veel veranderen. Willem Reitsma zal contactpersoon blijven. Hij heeft al 30 jaar ruime ervaring in de bouw en neemt deze kennis en ervaring mee naar Bouwbedrijf Jelle Bruinsma. De activiteiten van W.J. Reitsma Verhuur blijven bestaan.
De overname van Bouwbedrijf W.J. Reitsma past in de groeiambities van Bouwbedrijf Jelle Bruinsma. Rintje Miedema over de overname: “De overname past in onze ambitie om de komende jaren gestaag verder te groeien in Friesland. Ook de ervaring van de werknemers van Bouwbedrijf W.J. Reitsma vormen een waardevolle aanvulling voor ons bedrijf.”
Kennis en ervaring Bouwbedrijf Jelle Bruinsma is een groeiend bedrijf met 55 werknemers. Het richt zich op utiliteitsbouw, woningbouw, renovatie, restauratie én op de agrarische bouw. De opdrachtgevers van het bedrijf bestaan zowel uit de zakelijke markt als woningbouwverenigingen, gemeenten en particulieren.
Bouwbedrijf W.J. Reitsma is sinds 2004 actief in Noordwest-Friesland. Met de door de jaren opgebouwde kennis en ervaring staan zij bekend om hun maatwerk en persoonlijke aandacht voor nieuwbouw en renovatie, verbouw en onderhoud, zowel voor de particulier, het bedrijfsleven als de agrarische sector.
Feeling krijgen met de praktijk, dat was het doel. “Daarom wilden we met onze studenten de bouwplaats van het nieuwe Cambuurstadion bezoeken”, vertelt Jan Piet de Jager, docent bouwkunde van ROC Friese Poort. “Bovendien stimuleert een bouwplaats bezoek de verbinding tussen de opleiding en het werkveld wat motiverend werkt voor studenten.”
En dus liet Justin Boomstra, uitvoerder van Van Wijnen, op maandag 12 en dinsdag 13 september 2022 op de bouwplaats zien wat er komt kijken bij het bouwen van een stadion in de heifase. Een praktisch leermoment voor bouwstudenten BOL en BBL op een bijzondere plek. “Het bouwen van een stadion maak je niet vaak mee”, zo sprak Justin Boomstra uit eigen ervaring.
“Waar staan we nu?”, was de eerste vraag van Justin Boomstra aan de studenten op de bouwplaats. “Inderdaad, op de middenstip van het voetbalveld. Dit noemen we het middenterrein, dat bestaat uit een zandbed en een puinlaag. Vanuit hier bouwen we de 4 tribunes op. We zijn nu volop bezig met het heien. Er gaan ongeveer 1600 heipalen de grond in. Zoals jullie zien zijn inmiddels de eerste paalkoppen gesneld. Dat is het afhakken van de paal op de juiste maat boven de grond. Hierdoor komt de wapening vrij en is het mogelijk om een verbinding te maken met de fundering. Om te kunnen heien is het van belang om eerst inzicht te krijgen in de bodemopbouw. We noemen dit sonderen. Zo weten we waar de draagkrachtige lagen in de bodem zitten. Jullie kunnen overigens de bouw van het Cambuurstadion online blijven volgen vanuit het leslokaal.”
Duurzaam stadion “Cambuur is het eerste stadion in Nederland op aardwarmte”, zo ging Justin Boomstra verder. “Aardwarmte is warmte uit de grond, ook wel geothermie genoemd. Met bronboringen gaan we warm water oppompen om leidingwater te verwarmen. Met opgewarmd leidingwater verwarmen we nu al woningen en bedrijfspanden.”
Meer dan een stadion Volgens Boomstra is het nieuwe stadion van Cambuur meer dan een voetbalstadion. Naast voetbalwedstrijden is het stadion een praktijkomgeving voor studenten van ROC Friese Poort. Daarnaast zijn er ondernemers actief en is er ruimte voor winkels, horeca en kantoren. Deze excursie, in samenwerking met Van Wijnen, is een voorbeeld van levensecht onderwijs van Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort, waarbij studenten buiten theoretische kaders treden. Hiermee komen zij goed beslagen ten ijs op de arbeidsmarkt, die steeds meer op duurzaamheid gericht is, zo is de gedachte van de school.
De inflatie is iets waar iedereen mee te kampen heeft. Dit is ook duidelijk voelbaar in de bouwsector. De prijzen van veel bouwmaterialen zijn de laatste tijd fors gestegen, meer in het bijzonder voor wat betreft glas, staal en hout. Hierdoor ontstaat er regelmatig een discussie tussen de aannemer en de opdrachtgever. Wie is er nu verantwoordelijk is voor deze prijsstijging? Deze discussie moet worden beantwoord aan de hand van de overeenkomst, de wet en de eventueel van toepassing verklaarde algemene voorwaarden.
Of de prijsstijging voor rekening komt van de aannemer of de opdrachtgever, hangt af van de afspraken die tussen hen zijn gemaakt. Als er vaste prijs (aanneemsom) is afgesproken, is in beginsel de aannemer aansprakelijk voor het risico op prijsstijgingen. Dat is alleen anders als dit uitdrukkelijk is opgenomen in de aanneemovereenkomst, bijvoorbeeld door middel van een stelpost of het anderszins opnemen van een voorbehoud ten aanzien van prijsstijgingen.
Indien de aannemer verzuimd heeft dergelijke ontsnappingsroutes op te nemen in de aanneemovereenkomst, dan kan de aannemer in bijzondere gevallen een beroep doen op artikel 7:753 BW. Namelijk, als de prijsstijgingen worden gezien als kostenverhogende omstandigheden, die ontstaan of aan het licht komen na het sluiten van de overeenkomst. Daarbij is van belang dat die omstandigheden niet aan de aannemer kunnen worden toegerekend en dat de aannemer bij het bepalen van de prijs geen rekening heeft hoeven behouden met de kans op die omstandigheden. Tenslotte moet de aannemer de opdrachtgever in zo’n situatie zo spoedig mogelijk waarschuwen voor de noodzaak van een prijsverhoging.
Wat betreft de prijsstijging door de inflatie moet dus worden bekeken of er sprake is van onvoorziene, kostenverhogende omstandigheden. Als de aanneemovereenkomst is gesloten vóór de prijsstijgingen, dan wordt dit waarschijnlijk gezien als een onvoorzienbare omstandigheid. Maar dit is anders als de overeenkomst is gesloten tijdens de periode dat de prijsstijgingen zich al voordeden. In die gevallen dien je als aannemer rekening te houden met dergelijke omstandigheden en kan op de regeling geen beroep worden gedaan.
Ik zou een aannemer adviseren om standaard een dergelijk voorbehoud ten aanzien van de prijsstijgingen op te nemen in de aanneemovereenkomst, dan wel een beding ten aanzien van de prijsstijgingen op te nemen in de algemene voorwaarden bij die overeenkomst. In veel standaardvoorwaarden die in de bouwsector worden gebruikt (UAV/AVA), zijn overigens regelingen die zien op kostenverhogende omstandigheden opgenomen.
Wie verantwoordelijk is voor de prijsstijgingen hangt dan ook af van bepalingen in de overeenkomst en de concrete omstandigheden van het geval.
Brouwer Advocatuur raadt u als bouwondernemer aan om het risico op prijsstijgingen tijdens een lopend project goed vast te leggen in de aanneemovereenkomst.
“Een kwalitatief goed huis bouwen kan elk gerenommeerd bouwbedrijf”, zegt Wim Oudendorp, directeur Heijmans Woningbouw Noord, gevestigd in Drachten. “Als bouwbedrijf moet je je onderscheiden. Wie Heijmans kiest, kiest voor het bouwen van een gezonde en prettige leef- en werkomgeving. Die plek waar jij als mens centraal staat en waar je je thuis kunt voelen. Natuurlijk ook met aandacht voor volgende generaties. Duurzaam bouwen aan een gezonde leefomgeving. Over hoe wij die missie vormgeven, willen we graag vertellen.”
Heijmans kent drie pijlers: vastgoedontwikkeling, nieuwbouw en renovatie. “Met elk van deze activiteiten ligt onze focus op de eindgebruiker”, zegt Martin Brouwer, commercieel bedrijfsleider. “Bij nieuwbouw wil je van een huis een thuis maken. Dat vraagt om oprechte interesse en een goed luisterend oor.”
“Bij renovatieprojecten is het juist van belang dat thuisgevoel niet te verstoren”, zo gaat de directeur verder. “Met ons concept B’woond slaan wij een brug tussen advies en uitvoering. Daarbij staat mensgericht en praktisch
renoveren centraal. Onze woonconsulenten begeleiden tijdens het gehele project de bewoners, zodat alles vloeiend verloopt. Ook in dit proces geldt: wees oprecht geïnteresseerd in de ander. Die ander weet het beste wat jij kunt doen om de overlast te minimaliseren. Heeft iemand nachtdienst, bijvoorbeeld, dan houden we daar rekening mee. Die klantgerichte insteek is ook aanwezig bij onze vaklieden tijdens de bouw- en renovatiewerkzaamheden. Met die aandacht schep je tevredenheid. Als de werkzaamheden gedaan zijn, horen we vaak iets als: ‘Nu al klaar, jammer, het was wel gezellig’.
“Waar en met wie je ook werkt, heb altijd oog voor de ander. Zoek altijd de samenwerking. Alleen dan kun je je werk goed en naar ieders tevredenheid afronden”, concludeert Martin.
Huizen bouwen en biodiversiteit creëren Onderzoek laat zien dat natuur een positieve invloed heeft op mensen. “Zorg daarom voor een stabiel evenwicht tussen bebouwing en natuur”, zegt Oudendorp. “Daarmee zorg je voor een gezonde leefomgeving. Wij noemen dat natuurinclusief bouwen. Dat is iets anders dan hier bouwen en ergens anders, ter compensatie, bomen aanplanten. Nee, wij brengen de natuur naar de mensen. Het gevolg is dat je al thuiskomt op het moment dat je je woonwijk inrijdt.”
“Wij hebben - en dat is vrij uniek in de bouwwereld - ecologen in dienst die bij elk bouwproject actief en adviserend betrokken
“Met circulaire bouwkennis en industrialisatie toegepast in de bouwwereld zet je grote stappen”
Functie: commercieel bedrijfsleider Geboren: 3 oktober 1968
Burgerlijke staat: gehuwd, twee bonuskinderen
Hobby’s: leuke dingen doen met mijn gezin/ voetbaltraining / MTB / vissen
Functie: directeur Heijmans Woningbouw Noord Geboren: 27 juli 1958
Burgerlijke staat: gehuwd Hobby’s: Zeilen, diverse sporten
Links Martin Brouwer, commercieel bedrijfsleider en rechts Wim Oudendorp, directeur Heijmans Woningbouw Noord
zijn. Ze bepalen mede het beeld van het eindproduct en adviseren over de processen voor de bouwwerkzaamheden. Ook tijdens de bouw wordt de natuur zoveel mogelijk gespaard met hergebruik van het groen en het verplaatsen van de fauna.
“Met groenstroken, parken, tuinen en waterpartijen, met wilde bloemen, vogelkasten en bijenhotels ontstaat er een ecosysteem binnen onze bouwprojecten met grote biodiversiteit. We zorgen voor snelle waterafvoer voor de hoosbuien en waterreservoirs voor de drogere periodes. We creëren een buitenomgeving waarmee we het binnenklimaat van een huis verbeteren en energie besparen. Wist je dat vier bomen, op de juiste wijze voor een gebouw geplaatst, dezelfde warmtelast kunnen compenseren als 50 airco’s?”
Slimmer, duurzamer en CO2-neutraal bouwen
Wim Oudendorp vervolgt: “Met circulaire bouwkennis en industrialisatie toegepast in de bouwwereld zet je grote stappen. Noem het ‘verslimmen’ en ‘verduurzamen’ van het gehele bouwtraject. De nieuwe energieneutrale fabriek van Heijmans Industriële Woningbouw in Heerenveen is hier een mooi voorbeeld van. Door met modulaire houtskeletbouw en biobased materialen prefab woningen te maken, kunnen we met behulp van industrialisatie efficiënt voldoen aan de grote vraag naar
nieuwbouwwoningen. Dit zonder aan variatie en uitstraling van onze woningen in te boeten. Met deze fabriek, waarin we gebruik maken van biobased bouwmateriaal, komt onze ambitie van CO2-neutraal produceren snel dichterbij.”
“Het mooie is”, zegt Martin, “dat we enerzijds de slagkracht en kennis hebben van het grote bouwbedrijf Heijmans en tegelijkertijd als regiovestiging de vrijheid hebben onze eigen koers te varen met korte en heldere lijnen naar onze partners en opdrachtgevers. Intern doen we het ook op die wijze. We hebben oog voor elkaar en helpen elkaar. Het huidige en toekomstige personeel kan bij Heijmans rekenen op een gezonde leef- en werkomgeving.”
” Waar en met wie je ook werkt, heb altijd oog voor de ander ”
Tijden veranderen, werkpatronen veranderen en kantoren zullen daardoor blijvend anders ingericht en gebruikt worden. Het kantoor wordt de plek waar je elkaar treft, samenwerkt, overlegt, vooruit kijkt en waar je klanten ontvangt. De plek om te ontmoeten en te verbinden.
Wij vinden ons ontwerp pas goed als het interieur voor je gaat werken en alle activiteiten op de juiste manier ondersteunt. En met onze ontwerpen geven we de identiteit van de organisatie letterlijk een gezicht. Zo creëren we een functionele en aantrekkelijke werkplek, die optimaal faciliteert en inspireert.
06 5155 1622 | info@wierdadesign.nl | wierdadesign.nl
Het laten bouwen of verbouwen van een bedrijfspand betekent veel keuzes maken. In eerste instantie wordt er gekeken naar de bouwconstructie in relatie tot de bedrijfsmatige activiteiten en moet er voldaan worden aan de bouweisen. Om achteraf niet voor verrassingen komen te staan, adviseren wij vooraf met de verzekeraar om tafel te gaan over de aard en samenstelling van het te verzekeren risico. In de praktijk blijkt namelijk dat de richtlijnen van het bouwbesluit veelal gericht zijn op mensveiligheid en die van verzekeraars ook op beheersbaarheid van het te verzekeren risico.
Ga goed voorbereid aan de slag
Om goed voorbereid aan de slag te gaan en het proces zo goed mogelijk te begeleiden, is het raadzaam een ervaren inspectiebureau in de hand te nemen voor de bouwbegeleiding. Hierbij worden de risico’s op het gebied van brand, inbraak en beveiligingsniveau in kaart gebracht en adviezen gegeven voor het bouw- of verbouwproces. Daarbij wordt een rapport opgesteld waarin de preventie- en noodzakelijke maatregelen vermeld staan.
De bouwbegeleiding bestaat uit drie fases: nieuwbouwbegeleiding, risico-inventarisatie en het vaststellen van het bedrijfsschadebelang. Tijdens deze fases worden vooraf alle mogelijke risico's in kaart gebracht en geanalyseerd om verrassingen achteraf te voorkomen zodat het pand verzekerd kan worden.
Het onderdeel zonnepanelen komt tijdens de risico-inventarisatie ook aan bod. Door de sterk stijgende energieprijzen zijn veel bedrijven bezig om zonnepanelen op of in de nabijheid van het bedrijfspand te laten installeren. Verzekeraars hebben de nodige voorwaarden aan de installatie van zonnepanelen gesteld en ook hierbij is het van belang om vooraf met de verzekeraars te overleggen inzake de risico’s. Naast de risico’s is het raadzaam na te denken over de volgende onderwerpen:
• Voor welke bedrijfsactiviteiten is mijn bedrijfspand geschikt en voor welke (eventuele) zwaardere activiteiten?
• Wordt er binnen het ontwerp van het bedrijfspand rekening gehouden met de juiste compartimentering en kan dit bij schade een deel van mijn bedrijfsvoering voldoende veiligstellen?
• Wordt er rekening gehouden met de inrichting van het terrein met betrekking tot opslag van afval en locatie van gevaarlijke stoffen?
• Wordt er binnen de infrastructuur ook rekening gehouden met de aanleg van beveiligingsinstallaties en accu laadpunten?
In de afgelopen jaren hebben wij veel relaties mogen begeleiden tijdens nieuwbouw- of verbouwtrajecten. Het bedrijf Mematac verhuist binnenkort naar een nieuw pand op het industrieterrein IBF te Heerenveen. “Met het bouwen van een nieuw bedrijfspand krijg je te maken met verplichte bouwvoorschriften en inrichtingseisen. Het is dan prettig om bij cruciale beslissingen vooraf te overleggen met de verzekeringsadviseur”, vertelt Egbert van Voorthuizen, directeur van Mematec. Hij licht toe: “Om vooraf de risico’s goed in kaart te hebben en te overleggen met de adviseur, hoeven er vaak geen extra investeringen gedaan te worden, omdat deze in het geheel meegenomen zijn in de realisatie van het project.” Daarbij is er een weloverwogen besluit genomen over de manier van verzekeren waardoor het acceptatieproces veel soepeler verloopt.
Als u plannen heeft om een nieuw bedrijfspand te bouwen of overweegt te verbouwen of te verhuizen, laat u dan begeleiden door een risicodeskundige en adviseren door uw verzekeringsadviseur.
Auke de Jong Adviseur bedrijven Kuiper Verzekeringen
Miedema bouwt verder aan een duurzame toekomst. Met hout van bomen die herplant worden. Met biobased en duurzaam geproduceerde bouwmaterialen. En met een bedrijf dat al bijna 100 jaar op windenergie draait.
•Is je toeleverancier die meedenkt hoe jij zelf kunt verduurzamen
•Ontzorgt je projecten met minimale verspilling van materiaal
•Regelt al je houtbewerkingen op wind- en zonne-energie
Maar we zijn er nog niet. We gaan voor 100% circulair bouwen. Daar hebben we het vaak over bij Miedema. Maar het kan alleen als we in de hele bouwketen samenwerken.
S Samen met jou?
Miedemagroep.nl
Het zal de lezer niet zijn ontgaan: we duiken in deze editie in de Friese bouwsector. ‘Bouwsector herpakt zich in 2022’, zo voorspelden een klein jaar geleden diverse rapporten. Maar is dat zo? Of gooien stikstof, PFAS en de Oekraïne-oorlog roet in het eten? Wij willen weten: hoe gaat het eind 2022 met de Friese bouwbedrijven? Waar liggen de kansen voor sector? En wélke bedreigingen ziet men in de markt? Even buurten bij Fokkens Grondgoed, Raethuis Accountants en Servicepunt Techniek Noord.
Om met de deur in huis te vallen: wie zijn jullie? Reind Fokkens (Fokkens Grondgoed b.v.): We zijn actief in drie disciplines, namelijk: gebiedsontwikkeling, vastgoedsturing en rentmeesterij. Mijn opdrachtgevers zijn stichtingen, woningcorporaties, gemeenten, ontwikkelaars, aannemers en particuliere beleggers. De kernactiviteiten zijn: vastgoedrekenen, ruimtelijke ordening, procesmanagement en vastgoedbeheer.
Rients de Jong (Raethuis Accountants): We zijn een accountantskantoor, maar we vinden het boeiend om onze dienstverlening breder te trekken. We willen samen optrekken met onze klanten en met ze meedenken, ook als het gaat om onderwerpen als groei, continuïteit; dat soort zaken.
Baukje Rekker (Het Servicepunt Techniek Noord): Het Servicepunt Techniek Noord is een samenwerkingsverband en netwerkorganisatie die zich richt op het duurzaam ondersteunen van bedrijven en werknemers in de bouw, infra en techniek. Wij richten ons hierbij op zowel werkgevers als werkzoekenden. Onze dienstverlening richt zich op ondersteuning bij de werving & selectie, het vervullen van vacatures, mobiliteits- en opleidingsvragen, adviseren over personeelsvraagstukken en het inzetten van scholingsregelingen en maatwerktrajecten.
Baukje Rekker: Ons unieke pluspunt is dat wij een samenwerkingsverband zijn die bestaat uit werkgeversorganisaties in de bouw, infra en techniek (branches), O&O fondsen, vakbonden, UWV en overheden. Kortom alle partijen die betrokken zijn bij de tekorten op de arbeidsmarkt binnen de bouw, infra en techniek zitten bij elkaar waardoor de lijnen kort zijn en we snel kunnen schakelen. Het in kunnen zetten van een regeling als Kansen Verzilveren met scholingssubsidies voor zowel werkgever als werknemer als uitzendkrachten.
Stel je stapt in een helikopter en u bekijkt de bouwsector van bovenaf. Wat vind jij voor de bouwsector en voor jouw bedrijf in het bijzonder de grootste kans?
en natuur, een economisch perspectief en ook bouwklare locaties voor de toekomstige bouwproductie. Juist in tijden van recessie moet je een stap vooruitzetten en het werk voor de toekomst voorbereiden. De plannen moeten bij wijze van spreken ‘vergunning klaar’ op de plank liggen. Dat geeft een perspectief voor bedrijven, overheden en ook belanghebbende particulieren. Voor Fokkens Grondgoed bv ligt hier een grote kans om met deze opgave aan de slag te gaan.
Rients de Jong: Ik denk dat er nu trend ontstaat naar energiezuinige woningen. Er wordt meer gekeken naar de totale woonlasten. Mensen zijn bereid meer voor een woning te betalen indien energielasten laag of neutraal zijn. Dit biedt kansen voor nieuwbouw en transformatie.
Wat vind jij het meest unieke pluspunt van jouw bedrijf?
Reind Fokkens: Gebiedsontwikkeling, vastgoedsturing en vastgoedbeheer vragen om een integrale benadering waarbij procesmanagement, ruimtelijke ordening, grond-/vastgoedexploitatie en beheer samen komen. Met mijn bedrijf kan ik dit brede palet aan diensten integraal aanbieden.
Rients de Jong: Dat iedereen bij ons zijn werk met plezier doet. Werkplezier is een cruciale factor voor succesvol bedrijf. Een werknemer presteert het beste als hij of zij op zijn plek zit. Dat creëert aantrekkingskracht voor nieuwe medewerkers. Onze relaties worden ook het beste bediend door een tevreden medewerker.
arbeidsmarktcoach bouw en infra Friesland Bedrijf: Servicepunt Techniek Noord ”Juist in tijden van recessie moet je een stap vooruitzetten en het werk voor de toekomst voorbereiden. De plannen moeten bij wijze van spreken ‘vergunningsklaar’ op de plank liggen”
Reind Fokkens: Dat de bouwsector voor grote uitdagingen staat is alom bekend. De sterk toegenomen prijzen van de afgelopen jaren, daarbovenop de enorme inflatie en het stikstof-depositie vraagstuk maken dat opdrachtgevers hun realisatie beslissingen uitstellen of afzeggen. Hierdoor zal de bouwproductie de komende jaren sterk afnemen. Daartegenover staat een sterke vraag naar woningen, goede infrastructuur, klimaat adoptieve omgeving, ruimte voor agrarisch ondernemen en last but not least een dringende vraag naar natuurherstel. Al deze ontwikkelingen lijken op het eerste oog tegenstrijdig en een onoplosbare knoop van belangen. Toch zie ik juist nu kansen om die belangen bij elkaar te brengen door op integrale wijze gebieden te (her)ontwikkelen. We bereiken daarmee een betere leefbare samenleving, evenwicht tussen agrarisch
Baukje Rekker: De kansen liggen binnen de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid, de energietransitie maar voor ook om grotere en kleinere partijen samen te brengen en krachten te bundelen. Qua personeel op een andere manier gaan kijken en mensen die vanuit een andere sector komen toch een kans bieden omdat ze wel over de juiste skills beschikken maar qua vakkennis nog het nodige moeten leren.
En welke bedreiging zie jij als het meest serieuze probleem dat opgelost zou moeten worden?
Reind Fokkens: Gebrek aan vertrouwen. Het is op dit moment moeilijk om het grootste probleem te benoemen waar we als eerste aan moeten gaan werken. Dus moeten we stapsgewijs zoeken naar een oplossing. ‘Een olifant eet je hapje voor hapje’. Elke opgave moet je oppakken met de overtuiging dat je goede dingen doet voor mens, natuur en economie. Om uit de recessie te komen zal er een balans moeten komen tussen die drie.
Rients de Jong: Wij merken uit de markt dat de Infra voorzieningen (nutsvoorzieningen) een bedreiging is/wordt en ook de lange
”Bouwsector lijkt soms op onoplosbare knoop van belangen, maar er zijn kansen om die belangen bij elkaar te brengen door op integrale wijze gebieden te (her)ontwikkelen.”
doorlooptijd voor een bestemmingsplan wijziging bij herbestemming van locaties.
Baukje Rekker: Stijgende materiaalkosten, materialen die niet geleverd kunnen worden, kortom de doorwerking van de crisis waar we op dit moment in zitten en proberen te voorkomen dat we er opnieuw een bouwcrisis ontstaat zoals jaren geleden ook het geval was. Daarnaast de grote hoeveelheid aan vacatures en het tekort aan mensen om deze vacatures in te kunnen vullen.
Reflecterend: wat zou de bouwsector zélf nog beter kunnen doen?
Reind Fokkens: De bouwsector heeft een grote rol bij het vinden naar de oplossing. Menig bedrijf heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd in innovatie duurzame bouwmethodieken, maar daar kan nog wel een schepje bovenop. De bouwsector moet zijn conservatieve veren afschudden en volop inzetten op biobased, circulair en ‘stikstof loos’ bouwen. Met een verdere industrialisering en elektrificering van de bouwplaats zal de bouwproductie op peil gehouden kunnen worden. Ook moet er veel
meer aandacht komen voor het opleiden van vakmensen. Naast de nieuwbouw mag het beheer van het bestaand vastgoed, en daarbij in het bijzonder ons erfgoed, niet het oog verloren worden. Volgens mij een prachtige uitdaging voor de sector.
Rients de Jong: Het hergebruik (recycling) van (bouw)materialen is nog een punt ter verbetering, maar niet alleen voor de bouw maar voor geheel ondernemend Nederland.
Baukje Rekker: De bouwsector mag zichzelf nog meer op de kaart zetten ten aanzien van wat zij te bieden hebben. Laten zien dat het echt een aantrekkelijke sector is met veel mogelijkheden qua functies maar ook voor
wat betreft CAO en arbeidsvoorwaarden. Mensen die vanuit een andere sector komen bijvoorbeeld de mogelijkheid bieden om een paar dagen mee te lopen.
Tot slot: waar haal jij in je je de meeste inspiratie uit?
Reind Fokkens: De mensen waarmee ik dagelijks werk inspireren mij vaak het meest. Het zijn vaak kleine dingen, een opmerking of een woest idee wat mij weer tot denken kan aanzetten. In mijn vak draait het om samenwerken en dan ontstaan er vaak mooie dingen!
Rients de Jong: Wij hebben dagelijks te maken met ondernemers met ambities en uitdagingen en dat is prachtig om hier een toegevoegde waarde in te zijn.
Baukje Rekker: Het element uit mijn vak dat mij iedere dag het meest inspireert is het feit, dat het gaat om de factoren mens – arbeidontwikkeling. Een brug te slaan tussen werkgevers en werknemers. Samen kijken wat we in kunnen zetten om instroom in de bouw en infra te realiseren. Met zij-instromers even mee mogen lopen op hun loopbaanpad en ze bij de juiste werkgever plaatsen. Dat zijn zaken die mij inspireren.
eigenaar, gebiedsontwikkelaar en rentmeester
Bedrijf: Fokkens Grondgoed b.v.
”Goede afspraken met goede partners zijn van levensbelang voor ons bedrijf”
Breman Drachten regelt als installateur de complete levenscyclus van apparaten: van plaatsing, onderhoud tot vervanging. “We zitten vooral in de seriematige nieuwbouw en zorgen voor al het installatiewerk van A tot Z”, aldus bedrijfsleider Marijn Douma.
Warmtepompen, zonnepanelen, ventilatie en slimme thermostaten, maar ook elektriciteit, riolering en sanitair: Breman Drachten is veelzijdig in het installatiewerk. Het bedrijf maakt onderdeel uit van de landelijke Breman Installatiegroep met 27 locaties, waarbij ruim 1600 medewerkers werkzaam zijn.
In 2025 bestaat de Breman Installatiegroep 100 jaar. “Breman is groot geworden door prefab. We maken zoveel mogelijk op het bedrijf. In Drachten hebben we een eigen prefab-afdeling. Wat we kunnen voorbereiden of in elkaar kunnen zetten, doen we al van tevoren. Verder kun je door de prefab sneller, efficiënter en seriematig bouwen met minder verpakkingsmateriaal. We werken vooral aan grote projecten voor bedrijven en woningbouwstichtingen.”
Het belang van vaste partners is in de oververhitte bouwmarkt heel belangrijk, benadrukt Douma. “Standaardisatie is een veel gebruikt woord binnen ons bedrijf. We werken zoveel mogelijk met vaste partners, waarmee we goede afspraken kunnen maken en zo kunnen we zorgen dat er op de lange termijn gegarandeerde leveringen van bijvoorbeeld warmtepompen worden gedaan, maar ook dat er goed onderhoud, snelle vervanging en hulp bij storingen kan worden geleverd. Je hebt als bedrijf een lange-termijn-visie nodig, want anders word je te veel afhankelijk van de markt. Goede afspraken met goede partners zijn van levensbelang voor ons bedrijf.”
De rol van de installateur is in de loop van de jaren veranderd, legt de bedrijfsleider van Breman Drachten uit. “Vroeger keek een aannemer pas tijdens de bouw om naar een installateur. Nu zitten we direct al om de tafel om mee te denken tijdens de uitwerking van
de bouwplannen. Wij zijn expert in duurzame en energiebesparende oplossingen en daar wordt in deze tijd als eerste naar gekeken. Hoe kan ik duurzame woningen bouwen die voldoen aan alle regelgeving? Om tot een goed concept te komen is er een goede samenwerking met ons als installateur nodig. We worden aan de voorkant al bij keuzes betrokken en mogen vanaf dag één meedenken.”
Energiepositief
Werken aan een beter woon- en werkklimaat staat hoog op de agenda van Breman Installatiegroep. “In 2025 – het jaar dat we 100 jaar bestaan - willen we meer energie teruggeven dan het kost aan medewerkers, klanten en de aarde. We willen meer geven dan nemen en zo willen we goed op de aarde passen en deze doorgeven aan
volgende
”In 2025 – het jaar dat we 100 jaar bestaan - willen we meer energie teruggeven dan het kost aan medewerkers, klanten en de aarde”
de
generatie.”
Op de bovenverdieping van het binnenstadspand van Adema Architecten in Dokkum wordt verbouwd. Het is even zoeken om directeur/architect Silvester Adema te vinden. “Corona zorgde voor een nieuwe manier van werken, daarom delen we nu ruimtes anders in”, verklaart Adema zodra we zitten.
De coronacrisis zorgde ervoor dat online werken gewoon werd. Handig voor het architectenbureau dat niet alleen in Friesland, maar steeds meer in het hele Noorden én de rest van Nederland werkzaam is. “Terwijl het allemaal begonnen is met een lokale focus, die van mijn grootvader. Hij was directeur gemeentewerken in Dokkum, in een tijd dat de hele binnenstad verkrot was. Daar moest iets aan gedaan worden. Later heeft mijn vader Broor Adema dit architectenbureau in Dokkum opgericht. In hun tijd lag de focus op de utilitaire kant: zorgen dat panden weer bewoonbaar werden. Wij kijken met een architectonische blik, in samenhang met de historische en maatschappelijke context.”
Werelden van verschil Adema Architecten heeft de restauratiespecialisatie verder uitgebouwd, maar ontwerpt ook veel woningbouw, appartementencomplexen, supermarkten, scholen en fabrieken. “Met ons team van 55 medewerkers doen we alles zelf: van inventarisatie tot oplevering. Sommigen werken hier al veertig jaar, daarnaast trekken we veel jong talent aan. We krijgen tot in Amsterdam complimenten over hoe ‘wij Friezen’ werken.”
Sinds twee jaar doet het bureau ook zelf onderzoek naar bouw- en cultuurhistorie.
“Jodi Sturge, onze Canadese collega, is recent gepromoveerd op de invloed die architectuur en de inrichting van publieke ruimten heeft op (geestelijke) gezondheid, onder andere op mensen met dementie. Dankzij de kennis van Jodi hebben we onder andere opdracht gekregen voor het ontwerpen van een nieuwe GGZ-locatie in Leeuwarden.”
Projectleider Wouter Stoter schuift aan. Samen vertellen de heren over de maatschappelijke kant en de binnensteden waarover zijn hun deskundige oordeel geven. “We zijn trots op Dokkum en de regio. Met deze Noord-Friese pet kijken we ook naar andere steden, bijvoorbeeld in Noord-Groningen. Soms is het bijna zendingswerk: mensen laten zien dat ze trots mogen zijn op hun erfgoed.” Stoter en Adema zijn eveneens trots op hun opdrachtgevers. “Wij hebben een bepaald kwaliteitsniveau en kijken net wat anders. Wie voor ons kiest doet dat bewust. We hebben geluk dat we steeds leuke mensen treffen en hebben daardoor echt het mooiste werk van de wereld.”
Veel werk ook: bij Adema Architecten wordt aan tientallen projecten tegelijk gewerkt. “Als we in een dorp of stad bezig zijn en men ziet wat er gebouwd wordt, komen er vanzelf meer aanvragen. Soms zetten we uiteindelijk zo’n centrum helemaal op z’n kop omdat we op een gegeven moment op veel plekken tegelijk bezig zijn. Dan kun je het wel in één keer goed doen.” Het oog van de architect, in dit geval van Adema zelf, leidt bovendien regelmatig tot een proactieve aanpak. “Ik vraag soms op eigen initiatief aan eigenaren of ze openstaan voor verandering. De uitdaging zit voor mij in samenhang creëren, verbinding tot stand brengen.”
Zes jaar geleden was het werkgebied van Adema Architecten grotendeels Friesland. Inmiddels is de balans: 40% procent Friese projecten, 30% Groninger werk en ook 30% in de rest van Nederland. “In Groningen wonnen we in 2011 tweemaal een uitvraag. Daarna ging het daar ineens hard. Als je werkt met mensen die een binding hebben met de locatie, kun je samen veel bereiken. Die zien óók de maatschappelijke context en de cultuurhistorische waarde. Met goede mensen valt en staat alles.”
In 1972 richtte Broor Adema, de vader van de huidige directeur Silvester Adema, het architectenbureau op. Inmiddels zijn er, naast hoofdvestiging Dokkum, ook vestigingen in Groningen en Kampen. Silvester, zelf ook architect, werkt er sinds 1995. Al ruim 27 jaar zet hij vanuit de gedachte van zijn vader het bureau voort. Op vrijdag 23 september werd het vijftigjarig bestaan gevierd met een groot jubileumfestival.
”Mensen die een binding hebben met de locatie zien óók de maatschappelijke context en de cultuurhistorische waarde”
Bouwen is een werkwoord. Soms denk ik wel eens dat bouwen dát vooral is: werk. De bouwsector is een grote sector in de economie en daarom belangrijk. Bouwen van woningen, kantoren, wegen. Veel mensen vinden daar een baan in.
Tegelijkertijd is bouwen een werkwoord dat ook gebruikt wordt voor andere zaken dan stenen; bouwen aan je relatie, bouwen aan de samenleving. Daarbij is de relatie van de bouwsector met de samenleving een hele nauwe.
Deze nauwe relatie komt tot uiting wanneer het gaat om duurzaam bouwen. Duurzaam is een term die hier goed bij past, want een gebouw of een weg bouw je voor een langere tijd. Duurzaam wordt echter vaak toegepast om aan te geven dat er sprake is van gebruik van milieuverantwoorde materialen en middelen. En ook dat zo weinig mogelijk afval gegeneerd wordt en zoveel mogelijk gebruik gemaakt wordt van gerecyclede materialen.
Net als biologische groenten en fruit is ook duurzaam bouwen duurder. Hoewel noodzakelijk, bezwijkt de post duurzaamheid in menig bouwproject onder druk van de begroting.
Duurzaam bouwen is ook bouwen aan een duurzame samenleving. Dit laatste staat onder druk. De oorlog in Oekraïne. De inflatie. De energiecrisis. De vergrijzing. De vluchtelingencrisis. Enzovoorts. Problematiek die niet op te lossen is door een extra zak geld in de bouwsector te dumpen.
De tijd is daarom nu. Tijd om na te denken over hoe we de samenleving in willen richten. Hoe we willen leven. Hoe we willen werken.
Hoe we willen zorgen. Hoe we willen reizen. Hoe we vakantie vieren. En daaruit voortvloeiend nadenken over wat we daarbij nodig hebben: hoe we willen en moeten bouwen.
Wanneer ik een huisvestingsplan voor een opdrachtgever mag maken zijn mijn eerste vragen: wat is werken bij jullie en hoe willen jullie werken in de toekomst?
Bij alle in voorbereiding zijnde en toekomstige bouwprojecten zou ook deze vraag voorop moeten staan: hoe richten we het leven, en werken en welzijn, in Friesland en in Nederland in?
De bouwsector is de aanjager van de economie in ons land. En de bouwsector kan en moet ook de aanjager zijn van de broodnodige veranderingen om te komen tot een duurzame Friese en Nederlandse samenleving.
Jon van Weperen is eigenaar van JON Projectmanagement. Het bedrijf ondersteunt al meer dan 10 jaar organisaties bij vraagstukken op het gebied van facility management en huisvesting.
Vraag een willekeurige werknemer van Faber Telecom & Data uit Dokkum naar het meest aansprekende project in de afgelopen jaren en de kans is groot dat het antwoord ‘Hotel Via Via’ in Leeuwarden zal zijn. Ook Accountmanager Foppe Hoekstra is die mening toegedaan. OF keek met hem terug op dit ambitieuze project.
Faber Telecom & Data:
In de vorige editie van OF (editie 6) schreven we er al over: Leeuwarden heeft er dit jaar met Hotel Via Via 74 slaapkamers bijgekregen. Na anderhalf jaar van breken en weer opbouwen, is dit nieuwe concept gevestigd in het 150 jaar oude monumentale voormalige PTThoofdkantoor aan de Tweebaksmarkt in Leeuwarden. Feitelijk is Via Via een uitbreiding van het 82 kamers tellende viersterrenhotel Post-Plaza, maar dan wel met een ingrijpend en voor Friesland uniek concept. Namelijk een minimum inzet van personeel en een maximaal gebruik van technologie; de toevoeging ‘just a room’ appelleert aan het feit dat het geen standaard hotel is, maar gewoon een slaapkamer. Gasten boeken hun kamer online en betalen vooraf. Ze krijgen toegang tot het hotel en hun kamer via een weblink die ze na betaling ontvangen op hun eigen mobiele telefoon. Een traditioneel hotelontbijt ontbreekt, maar er is wel een yoghurtbar. Verder verkoopt de shop streekproducten, biologische sappen, wijn in
blik, zelf gebrouwen bier en snacks voor bij de borrel. Geen personeel; alles do-it-yourself.
Vaste partner van Post Plaza voor data, bewaking en telefonie
Foppe Hoekstra: “Bij de techniek kwam Faber Telecom & Data in beeld. Wij zijn al vanaf de vestiging van Post Plaza in de Leeuwarder binnenstad de vaste partner voor het leveren en aanleggen van een databekabelingsinfrastructuur, de aanleg van het telefonienetwerk en de aanleg en installatie van bewakingscamera’s. Wij kregen de opdracht om alle kamers te voorzien van een telefoontoestel dat qua uiterlijk aan moest sluiten bij de retrostijl van de kamers. Achter deze ogenschijnlijke ouderwetse toestellen schuilt een stukje hypermoderne digitale techniek vanuit de uitgebreide patchkast in de kelder van het hotel, welke op zijn beurt via glasvezel intelligent gekoppeld is met de installatie in Post Plaza. Best ingewikkelde materie dus. Het is dan ook een project geweest in veel fasen dat in totaal ruim een
Leeftijd: 41 jaar
Geboorteplaats: Leeuwarden
Opleiding: Commerciële economie
Functie: Account Manager (3 jaar)
Hobby’s: Muziek, zang en percussie bij mannenensemble Sânman & Sikke
half jaar alles van onze expertise in de aanleg van een data-infrastructuur, de aanleg van een telefonie netwerk en de aanleg van een camerasysteem heeft gevraagd.”
‘Wij zijn Faber. Doch mar gewoan, dat is al gek genôch.’ Een statement op de website van Faber Telecom & Data uit Dokkum. En ze hebben recht van spreken, de mensen van Faber. Want ze hebben de hele weg van analoog naar digitale telefonie en data-uitwisseling meegemaakt. Faber Telecom & Data ontstond meer dan dertig jaar terug in Oosternijkerk, in een periode dat vaste telefonie nog analoog was en mobiele telefoons formaat ’koelkast’ vergeleken bij nu. Vanuit hier is veelal de zakelijke markt bediend in het adviseren en leveren van bedrijfstelefonie oplossingen. Sinds 12 jaar is Faber Telecom & Data gevestigd in Dokkum.
”Telefoons qua uiterlijk retro; intern voorzien van de nieuwste digitale techniek”
”Het project vroeg een half jaar lang álles van onze expertise”
Werkfactor heeft grote showroom in Drachten ‘Veiligheid,
Het verschilt uiteraard enorm per persoon en per sector, maar grof gezegd kun je stellen dat een gemiddelde Nederlander toch al snel zo’n 50.000 uur werkt in zijn of haar leven. Bij veel beroepen wordt daarbij bedrijfskleding gedragen. Logisch dat veiligheid maar zeker ook comfort dan belangrijk is. Het is dan ook de missie van Werkfactor (Drachten) om precies dát te bieden. Veiligheid, comfort én uitstraling; voor de bouw, maar óók voor andere sectoren. Een gesprek met ondernemer Hielke Penninga over alles wat daarbij komt kijken.
Ooit had hij een kledingzaak in Leeuwarden en dat was een mooi avontuur. Maar ondernemer Hielke Penninga wist wat hij wilde. Het was zijn ambitie om met kleding de zakelijke markt te bedienen, met een uitgebreide showroom, die vooral laagdrempelig moest zijn. “Zo ben ik in 2006 begonnen met werkfactor. Eerst in een kleiner pand, want als starter op die markt moesten we nog spek op de botten krijgen. Ondanks de slechte economische omstandigheden ging het goed en zo konden we in 2016 het pand betrekken waar we nu zitten. Dat is wel een waargemaakte ondernemersdroom voor mij: een plek waar iedereen heel gemakkelijk kan binnenlopen en vervolgens de kleding kan zien, voelen en passen.”
wanneer iets écht aan vervaging toe is. Op zijn of haar persoonlijke pagina ziet de medewerker de bestelhistorie en ook het aantal nog te besteden punten. Zo geef je de medewerker méér autonomie over zijn eigen werk en ontlast je het management op kantoor.”
Ook op ander gebied wil Werkfactor laten zien dat ze verduurzaming serieus nemen. “Waar het kan willen wij ons steentje bijdragen. Zo rijden onze auto’s op duurzame brandstof en voor de bezorging in de omgeving hebben we een elektrische auto.”
Wie de website van het bedrijf bekijkt ziet een bewonderenswaardig ruim assortiment, voor de bouw, maar ook voor de zorg, de horeca en vele andere sectoren. “Die website kun je vooral zien als een catalogus. Bedrijfskleding moet je nu eenmaal zélf even fysiek zien en ervaren. En veiligheidsschoenen moeten uiteraard gepast worden. Maar: we zijn online wel een paar stappen verder gaan dan alleen het presenteren van het assortiment. Zo kunnen medewerkers van een bedrijf zélf op hun persoonlijke pagina inloggen en bestellen. We hebben het zo ingericht dat een bedrijf voorafgaand aan de samenwerking per medewerker een aantal punten krijgt. Dat uiteraard in overleg met een directeur, een personeelsfunctionaris, of een manager inkoop. Vervolgens kan het management het daadwerkelijke bestellen, of bijbestellen aan de medewerker zélf overlaten. Die weet
De formule bleek een hit, zo stelt Penninga, die verder nog enkele opvallend trends in de sector signaleert. “We zien dat bedrijfskleding belangrijker wordt gevonden. En daarbij is kwaliteit en comfort belangrijk, maar zeker ook hoe iets eruitziet. Dat is voor de bouw, maar ook voor andere sectoren goed om in de gaten te houden. In een markt met veel personeelskrapte kan fijne, maar ook hippe kleding best een beslisfactor worden voor personeel. Maar ook veiligheid blijft belangrijk. Degelijke schoenen dragen, maar bijvoorbeeld ook goed zichtbaar zijn, zeker op de donkere winterdagen; het zijn elementen waar bedrijven kunnen laten zien dat ze goed werkgeverschap belangrijk vinden.”
Volgens Penninga is zijn vakgebied volop in beweging. “Je ziet duidelijke trends. Als het gaat om comfort zie je bijvoorbeeld betere materialen. Veel stretch, zodat het heerlijk zit. Afzakkende broeken zijn er ook niet meer bij. Het beruchte bouwvakkerdecolleté heeft zijn tijd gehad. Maar ook duurzaamheid is een issue. We zien de trend waarbij kleding uit minder verschillende onderdelen bestaat. Wél betere materialen, maar dikwijls simpeler qua productie. Het grote voordeel hiervan is dat kleding ook gemakkelijker te recyclen is. Dus beter voor de toekomst van de aarde. Wij doen volop mee met die trend, door kleding weer in te nemen, zodat het klaar gemaakt kan worden voor hergebruik.”
Geen core business, maar wel belangrijk om te vermelden: het bedrukken van bedrijfskleding. “Ja, dat doen wij ook”, stelt Penninga. “Dat hoort bij het ontzorgproces dat wij graag willen aanbieden. Voor veel bedrijven is bedrukte bedrijfskleding een promotiemiddel, maar de belastingdienst stelt het gewoon ook verplicht dat iedereen die bedrijfskleding draagt ook herkenbaar is. En dus bieden wij dat aan.”
Ondernemersdroom Hoewel zijn ondernemersdroom met betrekking tot de showroom is vervuld, blijven er nog altijd ambities over, zo leren we. Penninga: “Ik vind het gewoon heel boeiend om aan het bedrijf zélf te werken. Bestelprocessen steeds gemakkelijker maken voor de klant, onze eigen procedures met behulp van ICT efficiënter maken, de eigen medewerkers de kans geven om zich te ontwikkelen, maar ook zélf als ondernemer blijven leren. Dat spreekt mij erg aan in het werk dat ik doe.”
En over drie jaar? “Dan hoop ik dat Werkfactor nóg meer een vanzelfsprekend begrip in, met name in Noord-Nederland. Ik zou willen dat onze naam dan nóg meer het gevoel oproept van professionaliteit en betrouwbaarheid, als het gaat om werkkleding.”
www.werkfactor.nl/
”Klanten kunnen hun medewerker bij ons méér autonomie geven”
”Het bouwvakker-decolleté heeft zijn tijd gehad”
Ze praten in hoog tempo en ze hebben maar één of twee korte vragen nodig om in enkele minuten een haarscherpe visie neer te leggen op projectontwikkeling en de woningmarkt in Nederland in het algemeen en in het Noorden in het bijzonder. Toch zijn Joost van Kimmenaede en zijn compagnon Erik Schot álles behalve ‘snelle jongens’. In de serie ‘Raethuis stelt aan u voor’ (zie kader, red.) een gesprek met twee projectontwikkelaars die met hun bedrijf Blue Banner RED factoren als duurzaamheid, betaalbaarheid en kwaliteit belangrijker vinden dan winstmaximalisatie. Rients de Jong en Onijdes Wijma (Raethuis Accountants) luisterden mee.
Ze leerden de wereld van de bouw én projectontwikkeling van haver tot gort kennen toen ze beiden nog bij Van Wijnen werkten. Maar in 2016 besloten ze voor zichzelf te beginnen. Erik Schot vanuit zijn kantoor in Leeuwarden en Joost van Kimmenaede vanuit Baarn. Waarbij opvalt dat ze projecten aanpakken van groot tot klein en van nieuwbouw tot vaak bijzondere transformaties. En vrijwel hoofdzakelijk in de noordelijke helft van Nederland. “Een bewuste keuze”, zegt Van Kimmenaede. “Je kunt je wel aansluiten bij de polonaise in de Randstad, maar dan moet je als start up vissen in een overvolle vijver. Iedereen lijkt daarbij alleen maar geïnteresseerd in de top van de ‘betaalbaarheids-Pyramide’; de grote sexy projecten die voor topbedragen weggezet kunnen worden. Dat pas niet
helemaal bij onze mentaliteit. Wij passen beter bij het Noorden, met de schaal en de prijsontwikkeling die daarbij hoort. We vinden ook dat de mogelijkheden die hier zijn worden onderschat.”
De ondernemer doelt daarbij op het imago van het Noorden, dat in de Randstad in veel gevallen wordt geassocieerd met het woord ‘krimp.’ “Een vertekend beeld”, aldus Van Kimmenade. “Natuurlijk zie je zeker vanuit de dorpskernen in Friesland jongeren vertrekken. Maar waar twintig jongeren uit een dorp wegtrekken blijven er ook altijd nog acht of tien over, die in dat dorp gráág een eigen woning willen hebben, die dan ook duurzaam moet zijn. Wij vinden het fijn om voor dat soort doelgroepen te ontwikkelen.”
“Je zou dus kunnen zeggen dat juist daar een kans voor jullie ligt om je te onderscheiden”, zegt Rients de Jong. “Dat is zeker zo” stelt Erik Schot. “Wij kennen het Noorden door en door. Hier hebben wij ons netwerk en we weten voor welke uitdagingen overheden en anderen in de sector staan. Je moet bij ons werk de regio goed kennen, de kansen zien en met een scherp geslepen potlood je berekeningen maken. Daarnaast moet je goed kunnen samenwerken met anderen en dat lukt ons tot nu toe heel goed.”
Van Kimmenaede: “Wij hebben het mooiste vak dat er is, maar het is niet gemakkelijk, zeker in deze tijden, nu er tegenwind is als het gaat om regelgeving, naast de rentestijging en
consumenten vertrouwen. De uitdaging waar wij voor staan is om daar slim mee om te gaan.”
Schot, aanvullend: “Een voorbeeld is de verduurzaming van panden. Wij denken dat de hoge kosten die je tegenwoordig in de bouw ziet nog wel vele jaren kunnen duren. Macro-economisch zijn er gewoon niet veel parameters die op dat punt zullen veranderen. De prijs van vastgoed zal daarom hoog blijven, ook al wordt de piek van de hype nu wel afgetopt. Maar omdat de energiecrisis én klimaatverandering niet zomaar verdwijnen zal de energiezuinigheid van een woning extra belangrijk worden. Ik kan me voorstellen dat mensen sneller een hogere koopsom of hogere huur voor lief nemen, ten gunste van lage energiekosten. Wij zetten dan ook vol in op energiezuinigheid, ook al vergt het voor ons soms een relatief hoge investering. Een voorbeeld is het oude PEB-gebouw (voormalige provinciale elektriciteitsbedrijf; voorloper van NUON, red.) aan de Emmakade in Leeuwarden. Dat was een bedrijfsverzamelgebouw en de kosten voor verduurzaming van het totale pand waren voor de toenmalige eigenaar gewoon niet realistisch en haalbaar meer. Zo kwam het op de markt en konden wij het aankopen. In een deel van dat gebouw gaan we nu samen met regionale partners 29 duurzame woningen realiseren, met dus relatief lage energiekosten.”
“En daar zie je ook de realiteit van alledag waar wij mee te maken hebben”, zegt Van Kimmenaede. Want dán krijgen we te maken met het ernstig capaciteitsprobleem op de Nederlandse energienetten. Dat probleem wordt politiek nu wel onderkend, maar processen in de publieke sector gaan niet
zo snel. Wanneer je nu een plan maakt voor verbetering van de net capaciteit, kun je dat over een jaar of vijf wel weer opnieuw aanpassen; de elektriciteitsvraag die er op onze samenleving afkomt is immers enorm. De urgentie die nodig is om daar écht voluit op te anticiperen wordt nog onvoldoende gevoeld.”
Onijdes Wijma: “Die ontwikkelingen zijn inderdaad zorgelijk; zeker ook voor jullie sector. Maar ik denk dat je ook kunt stellen dat tegenwind ook een kans is. De minder serieuze partijen zullen het bijltje er nu sneller bij neergooien.”
“Ben ik met je eens”, zegt Van Kimmenaede. “Er zijn natuurlijk ook avonturiers in de markt, die snel geld wilden verdienen met vastgoed. Je ziet toch dat dit soort partijen zich onder druk verkijken op rentetarieven of doorlooptijden. De kosten lopen daarmee op en regelmatig zie je dan bepaalde projecten ook weer op de markt komen voordat ze echt af zijn.” Dit zal de komende tijd met stijgende rentes, stijgende bouwkosten en dalend consumenten vertrouwen alleen nog maar meer gaan voorkomen.
Zaken correct oppakken en ook daadwerkelijk afhandelen is waar Blue Banner RED zich juist wil onderscheiden. Onder het motto ‘aandacht en kleinschaligheid maakt projecten beter’ zijn vanuit die ambitie aansprekende projecten gerealiseerd in Friesland; nieuwbouw én transformaties. Schot: “De 24 appartementen in het oude Fries Museum aan de Turfmarkt is een mooi voorbeeld van zo’n transformatie. Ook ons plan voor het PEB-gebouw aan de Emmakade.
Het zijn complexe processen omdat het om oude gebouwen gaat, maar je krijgt er de prachtige architectuur als cadeautje voor terug. Een ander mooi voorbeeld is de oude remise in Stiens. Dat hebben wij aangekocht. Naar verwachting kunnen wij in dit prachtige monumentale gebouw 25 tot 30 karakteristieke woningen creëren. Monumentale gebouwen bewaren voor het nageslacht en tóch helpen om het woningentekort een heel klein beetje op te lossen. Dat is écht inspirerend om te doen.”
Over de samenwerking met Raethuis zijn de heren net zo duidelijk als over projectontwikkeling. Schot: “Wij willen bezig zijn met de dingen waar we goed in zijn. En dus besteden we onze boekhouding en de fiscale zaken graag uit aan Raethuis. Dat bevalt tot nu toe prima. Ze denken mee en weten ook eens op de rem te staan wanneer wij dat nodig hebben.” Van Kimmenaede:” Die samenwerking past ook bij onze strategie om steeds beter te worden in de dingen die we doen. Wij willen dan samenwerken met een partij die hun vak verstaat, affiniteit heeft met de vastgoedmarkt en die ook veel eigen verantwoordelijkheid aankan. We willen dus echt ontzorgd worden als het gaat om onze administratieve processen, maar we vinden het ook fijn om een kritische partner te hebben die meedenkt. Dat is wat Raethuis ons biedt.”
bluebanner.nl raethuis.nl
Blue Banner RED Blue Banner RED (RED staat voor Real Estate Development) initieert, ontwikkelt en realiseert met name in het Noorden woningbouwprojecten die aansluiten bij de kernwaarden duurzaamheid, betaalbaarheid en kwaliteit. Raethuis Accountants in Heerenveen is er voor ondernemers. Bij het bedrijf staat de klant centraal. Reden om in de serie ‘Raethuis stelt aan u voor’ niet zélf uitvoerig aan het woord te komen, maar een klant te presenteren.Op 1 januari 2021 nam Gerda van der Singel het stokje over van de gevestigde orde bij het meer dan 100 jaar oude familiebedrijf Miedema Bouwmaterialen in Leeuwarden. “De bouwsector is het laatste decennium volop in beweging,” constateert zij. “We zien een duidelijke verschuiving richting circulair bouwen. Redenen te over dus voor een brede oriëntatie op biobased bouwmaterialen.” Ondernemend Friesland in gesprek met directeur Gerda van der Singel, adviseur biobased bouwen Gertjan Bruins en manager renovatie Paul Hoekstra.
Wat wordt verstaan onder biobased materialen?
Gertjan Bruins: “Biobased bouwmateriaal bestaat uit hernieuwbare en door de natuur voortgebrachte grondstoffen. Een paar voorbeelden van dergelijke materialen zijn hout, kurk, wol, katoen, bamboe en reststromen van de landbouw zoals stro, vlas en hennep. Deze materialen kunnen, al dan niet in bewerkte vorm, worden gebruikt in biobased bouwmaterialen om daarmee circulair te bouwen.”
cruciaal. Waar mogelijk intensief samenwerken met ketenpartners om daarmee kleine stapjes te maken. Als je dan na verloop van tijd omkijkt, blijkt dat die vele kleine stapjes samen toch een behoorlijke stap hebben betekend. De bouw staat niet bekend als bijzonder progressief en dat is begrijpelijk. Tenslotte praat je niet over een broodje hamburger. Dus moet je ze laten zien dat natuurlijke materialen voor een beter binnenklimaat en beter te reguleren vochthuishouding zorgen. Voorwaarde is dat de biobased materialen voldoen aan het bouwbesluit en duidelijk gecertificeerd zijn, om eventuele twijfels bij een aannemer weg te nemen.”
Welke deelmarkten onderscheiden jullie daarbij?
Waarom uitbreiden met biobased bouwmaterialen?
Gerda van der Singel: “Miedema Bouwmaterialen heeft zijn roots in het hout; dat maakt onderdeel uit van ons bestaansrecht. Wij voelen het als onze verantwoordelijkheid om meer de nadruk te leggen op circulariteit en dat betekent meer biobased materialen. Ten aanzien van hout zijn onze experts gepokt en gemazeld, maar op het gebied van biobased komen wij (nog) kennis tekort. Dat was voor ons reden om Gertjan Bruins ‘in te vliegen’. Bruins is adviseur biobased bouwen. Hij gaat ons helpen bij de ontsluiting van de biobased materialenmarkt en het aanjagen van deze keten. Daarnaast wordt Paul Hoekstra als Manager Renovatie bij Miedema verantwoordelijk voor oplossingen ten aanzien van de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad.”
Hoe willen jullie die keten aanjagen?
Paul Hoekstra: “Met kleine stapjes; kennisoverdracht en voorlichting zijn daarbij
Bruins: “De nieuwbouw en de bestaande (woning)voorraad. In de nieuwbouw is er een trend richting biobased materialen. Niet in de laatste plaats doordat overheden vanaf 1 januari 2023 verplicht zijn om circulariteit in al hun aanbestedingen mee te nemen.
De grootste uitdaging echter zit hem in de verduurzaming met biobased bouwmaterialen van de bestaande woningvoorraad, waar sprake is van een grote diversiteit aan bouwstijlen, bouwmethodes en types woningen. Dat vergt naast een gedegen productkennis heel veel creativiteit. Voor een wijk met rijtjeshuizen kan een aannemer een vaste workflow ontwikkelen, maar een negentiende-eeuws monumentaal huis verduurzamen is heel andere koek.
Gerda van der Singel: “Het ‘Ei van Columbus’ bestaat niet in de bouw, maar blijven zitten en niets doen is geen optie want, en dan kom ik terug op die uitspraak van mijn vader: ‘Een stilstaande auto kun je niet besturen’.”
”Blijven zitten en niets doen is geen optie”
Gerda van der Singel van Miedema Bouwmaterialen:
Geboortedatum: 15-08-1992
Studeerde sociale geografie aan de Universiteit van Amsterdam.
Doorliep enkele jaren gelden een traineeschap in kader van project ‘Talent van het noorden’ en kwam zo terecht bij zowel twee woningcorporaties, als ook bij Lont.
Bartele BoersmaJe hebt bouwbedrijven en je hebt bouwbedrijven. En binnen de bouwsector heeft iedereen met dezelfde grote thema’s te maken die momenteel in Nederland, maar ook ver daarbuiten spelen: klimaatverandering, stikstof, PFAS en oh ja; in Nederland dat duizelingwekkende woningtekort. Kortom: er moét gebouwd worden en snel, maar wél binnen strakke kaders. Tegelijkertijd heb je het bij die opgave over de fysieke- én sociale toekomst van een klein land, waar ruimte schaars is, de natuur onder druk staat en de burger inspraak wil hebben over zijn/haar eigen toekomst. Vanuit de filosofie van 'Kluer' heeft Lont de afgelopen jaren gewerkt aan een procesversneller waarmee deze complexe processen gemakkelijker doorlopen worden. Procesregisseur Bartele Boersma vertelt.
“Kluer is een interessante filosofie, waarbij je veel méér doet dan alleen huizen en andere gebouwen neerzetten”, zegt Boersma. “Met dit concept kijk je eerst naar de behoefte van een opdrachtgever en uiteraard ook van toekomstige gebruikers en vervolgens neem je de gehele omgeving mee in je plan. Waar ga je bouwen, hoe ziet de sociale structuur eruit, welke omliggende ruimte is er? Je luistert vervolgens naar de huidige- en toekomstige bewoners. Wat is er al, welke wensen zijn er nog, waar wordt men gelukkig van? Samen met omgevingspsycholoog Joren van Dijk zijn we in 2017 hiermee begonnen. Hierbij sloten ook een stedenbouwkundig architect en groenspecialist aan. Omdat de inrichting van de openbare ruimte van grote invloed is op het welbevinden van mensen. Kortom: je kiest voor een integrale benadering van alles wat je in een bepaalde omgeving gaat doen.”
Moge de filosofie wellicht nog wat theoretisch klinken; bij Lont zijn ze erin geslaagd om het concept samen met de partner ook daadwerkelijk vorm en inhoud te geven. Het is inmiddels dan ook een beproefd concept, aldus Boersma. “Een mooi voorbeeld is het terrein Breedpad in Heerenveen. In opdracht van Accolade realiseerden wij hier 16 energiezuinige woningen. Na een intensieve scan van de omgeving en gesprekken met alle betrokkenen creëerden we hier een autoluw woongebied, met duurzame en energiezuinige woningen, maar ook veel ruimte voor ontmoeting in het groen.”
Klein detail: naast de traditionele voordeuren kwamen er openslaande tuindeuren richting openbaar groen. In de woning bevindt de keuken zich aan de voorkant en is er bijvoorbeeld een bankje geplaatst bij de
voordeur. Boersma: “Dit zijn elementen waarmee je het groen van de omgeving meer naar de bewoner haalt. We zijn erg trots op dit project en willen binnenkort in die buurt evalueren wat de bewoners ervan vinden.” Boersma haalt hiermee nóg een element aan van de Kluer-methode: evalueren en zo nodig bijsturen. “Wil je pionieren en op een andere manier bouwen dan moet je bereid zijn te leren, door niet vast te gaan zitten in je eigen overtuigingen.”
Een ander voorbeeld is het woonplan ‘De Treffe, bij het Skoatterwâld in Heerenveen (in de buurt van Oranjewoud, red.). Lont bouwde hier 60 woningen, in een mix van villa’s, eengezinswoningen en seniorenwoningen. “Uit onze interviews met bewoners en omwonenden bleek heel duidelijk dat men voor het plan de Treffe heeft gekozen vanwege de rust, het groen en vrijblijvende
ontmoetingen. Er was een behoefte aan speelruimte voor de kinderen, maar ook aan wandelruimte en veel water en veel groen. De diversiteit aan woningen zorgt ook voor een pluriforme bewonersgroep. Senioren hebben bijvoorbeeld vanuit hun huis uitzicht op spelende jeugd, maar ook op hoog groeiende grassen en veel bloemen.”
Volgens Boersma past de Kluer-methode als een perfecte jas bij Lont. “Dit bedrijf bestaat volgend jaar honderd jaar. Dat is belangrijk voor ons. Het is een moment om terug te kijken, maar ook om vooruit te kijken. Kijk je terug dan zie je dat Lont altijd al vanuit een gevoel van rentmeesterschap heeft willen werken. Wat wij doen heeft óók een belangrijke invloed op de generaties die na
ons op deze aarde leven. Vanuit dat besef hebben we altijd gewerkt. Dan is vérder gaan dan alleen gebouwen neerzetten belangrijk. Maar die wereld verandert tegelijkertijd ook door tal van invloeden. Goed rentmeesterschap betekent voor ons daarom ook: je aanpassen aan de tijd waarin je leeft en vanuit dat gegeven kijken hoe je kunt innoveren. De Kluer-methode past wat dat betreft heel goed bij ons.”
Boersma benadrukt dat de methode geen marketing-truc moet zijn. “Het is een methodiek die eigenlijk het antwoord geeft op alles wat er door de nieuwe omgevingswet op met name gemeenten afkomt. Belangrijk onderdeel uit die wet is burgerparticipatie. Met onze methode kunnen wij gemeenten hierbij helpen om processen en inspraakprocedures soepeler en sneller te laten verlopen. We bouwen misschien geen woningfabrieken, maar hebben als ambitie om met onze procesversneller procedures te verkorten en misschien wel te halveren. Wat uiteindelijk leidt tot meer bouwproductie.”
De procesregisseur erkent dat het niet altijd gemakkelijk is. “Er ligt niet een perfecte mal klaar voor succes; het is altijd bijsturen en
aanpassen. En je hebt het uiteraard ook over geld. Als bedrijf hebben wij natuurlijk ook de taak om geld over te houden; anders heeft het bedrijf geen toekomst meer. En in de tweede plaats is het zo dat de bouwstenen van de Kluer-methode vaak onder druk kunnen komen te staan wanneer er qua budgetten uitdagingen liggen. Dat is jammer, want dan neem je de kracht van de methode eigenlijk weg. Maar vanuit een gedeelde visie van Kluer en de ambities met de procesversneller gaan we met alle betrokkenen zorgen voor maatwerk met meer inspraak en kortere procedures. “Daarom zijn we als Lont nu actief op zoek naar gemeenten om gezamenlijk deze uitdaging van versnelling op te pakken.” Gemeenten kunnen dus binnenkort een telefoontje van Boersma verwachten.
De Kluer-methode gaat ervan uit dat het woongeluk van mensen afhankelijk is van een veelheid aan factoren. De huidige tijdgeest brengt met zich mee dat er veel drukte is; niet alleen op straat en op de weg, maar ook in de persoonlijke sfeer van mensen, door sociale media en andere prikkels. Tegelijkertijd neemt de individualisering toe. Met Kluer-methode wordt getracht daar iets aan te doen, door te bouwen vanuit zes bouwstenen, die allemaal het welzijn van mensen bevorderen: vergroening, differentiatie, ontspanning, beweging, invloed en sociale ontmoeting.
Meer weten: kijk op kluer.nl
Iedereen kan een doos lampen aanschaffen. Hoe je daarmee het juiste licht creëert voor elke omstandigheid, dát is de kunst. Die kunst beheerst het team van IdFrm in Leeuwarden. Hun lichtplannen leiden onder meer tot werkplekken waar medewerkers zich beter kunnen focussen en tot vergaderruimtes die energie geven. En dan kan een goed lichtplan ook nog eens een fikse energiebesparing opleveren.
In de lichtstudio van IdFrm is oprichter en directeur Jan Adema in zijn element. Hier kan hij bezoekers uitgebreid laten ervaren op welke manier lichtkleuren emoties beïnvloeden en wat voor effect licht heeft op de beleving van producten. Plus: hij kan de nieuwste innovaties van IdFrm tonen. Neem je plaats aan de grote tafel, dan voel je van bovenaf een aangename warmte. Afkomstig van het nieuwe Direct Heat-Light system, een armatuur met infraroodstraling die oppervlaktes verwarmt, dus ook de huid.
Deze armaturen kan IdFrm combineren met het juiste licht. Perfect voor bijvoorbeeld kantoren, vergaderruimtes, thuiswerkplekken en showrooms. “En ze zorgen voor energiebesparing, aangezien ze volledig werken op elektriciteit”, stelt Adema. “Daarnaast voel je gelijk de warmte wanneer je de Direct Heat-Light system activeert.”
In de basis draait het bij IdFrm echter om licht. “If you want good light is onze slogan. En mensen zeggen: ja, dat willen we! Maar wat goed licht is, weten ze vaak niet. In een werkruimte moet je licht hebben dat de productiviteit bevordert. Maar vindt daar aan het eind van de week de vrijdagmiddagborrel plaats, dan is het fijn als het licht dan meer sfeervol wordt. Op basis van de gebruikers en de functionaliteit van de ruimte geven
wij advies voor een lichtplan dat eventueel aan verschillende situaties kan worden aangepast met bijvoorbeeld een app of een touchscreen aan de muur. We leveren maatwerk waar nodig, maar hebben ook standaardpakketten.”
Alternatief voor tl-verlichting Wat momenteel een hot item is, is de uitfasering van tl-licht in het kader van duurzaamheid. “Daar hebben we nieuwe producten voor gemaakt, voorzien van led. Led bespaart 50 tot 70 procent op energie. Onze innovatie voorzien van verbeterde led-technologie, bespaart nog eens 30 procent extra op energieverbruik. Dat helpt om tot het in 2023 verplichte minimale energieniveau C te komen. Vooral in het onderwijs en utiliteitsbouw hebben veel partijen hier baat bij.”
Als Adema eenmaal op dreef is, kan hij eindeloos blijven vertellen. “Licht blijft licht, maar de techniek en aansturing veranderen wél. Die worden steeds mooier en uitgebreider, waardoor we nog beter in kunnen spelen op behoeften. Dat maakt ons werk zo interessant. En een mooie bonus is dat we met onze producten kunnen bijdragen aan besparingen en duurzaamheidsdoelen.”
“Onze lichtplannen leiden vaak tot forse energiebesparing”
Op zoek naar een leverancier voor dakmaterialen, dan kun je altijd terecht bij Soprema Center aan de Apolloweg 16A In Leeuwarden. ,,We hebben alles op het gebied van dak- en bouwmaterialen”, aldus vestigingsleider Pieter Bakker.
Soprema Leeuwarden is één van de vijftien Soprema Centers in Nederland, die materiaal leveren aan aannemers, loodgieters, dakbedekkers en klusbedrijven. ,,We leveren aan allerlei soorten bedrijven van groot tot
klein. We zijn naast groothandel in dak- en bouwmaterialen ook producent”, legt Bakker uit. ,,Soprema is een multinational met verschillende fabrieken in heel Europa van Frankrijk tot Scandinavië. In Friesland is IJlst de
dichtstbijzijnde fabriek, waar dakrollen – ook wel bitumen genaamd – worden gemaakt.”
Het verkooppunt in Leeuwarden - waar vier werknemers werken - is uitsluitend bedoeld voor bedrijven en niet voor particulieren. ,, Bij Soprema Center vinden klanten een compleet assortiment dakmaterialen voor platte en hellende daken en diverse bouwmaterialen. We hebben een magazijn met voorraden en bestellingen kunnen bij ons worden opgehaald, maar we bezorgen ook door het hele land. We hebben een groot distributiecentrum in Wijchen. Vanaf hier rijden dagelijks meer dan twintig vrachtwagens door het hele land om bestellingen te bezorgen bij klanten, voorraden aan te vullen bij de verschillende Soprema centers of spullen bij te laden.”
De drukte in de bouw is de afgelopen jaren alleen maar toegenomen. ,,In de coronajaren gingen veel mensen bezig met het verbouwen van hun huis. Dat betekende dat er veel dak- en bouwmaterialen nodig waren en het is nog steeds druk in de bouw”, aldus Bakker. ,,Niet alleen de vraag naar materiaal is groot, maar ook naar personeel. Wij zijn soms net een uitzendbureau en proberen bijvoorbeeld dakbedekkers te vinden en bij bedrijven uit te zetten.”
De oververhitte bouwwereld zorgde voor de bouwvak nog voor tekorten in de bitumen. De problemen met de toelevering van bouwmaterialen zorgde in de hele bouwwereld voor moeilijkheden. Maar gelukkig hebben we de voorraad weer goed op peil en kunnen we volop leveren.”
Hij vindt het mooie aan zijn vak dat hij mee mag denken over oplossingen voor de klant en ze op die manier kan ontzorgen. ,,We bieden onze klanten ook dakbedekkerscursussen aan. De leerlingen leren de foefjes en details van het vak en krijgen vervolgens een certificaat. Zo helpen we onze klanten met het opleiden van goed personeel. Dit gebeurt door heel Europa.” Maar binnen Soprema wordt ook gekeken naar innovaties op het gebied van duurzame dak- en bouwoplossingen, zoals bijvoorbeeld het groen dak. ,,Op een plat dak kun je plantjes gebruiken als dakbedekking. Je zorgt voor biodiversiteit en luchtzuivering, maar eveneens voor een waterbuffer. Het houdt het water vast, waardoor de rioleringen worden ontlast. We blijven zo steeds meedenken als Soprema met onze klanten.”
Je hoort het vaak achteraf: het bouwbudget is overschreden, de eindgebruikers zijn teleurgesteld omdat ze iets anders hadden verwacht, veel miscommunicatie. Volgens oprichter, ondernemer en bouwkundige Helena Spits van Bouwzorg Fryslân kan dat anders. Door een betere communicatie en de juiste bouwbegeleiding is er minder stress en een kortere bouwperiode, zijn er minder extra bouwkosten en zijn er tevreden eindgebruikers. Op dat gebied heeft Bouwzorg Fryslân een schat aan ervaring. Veel van die kennis is gebundeld in ‘Het BouwJourna(a)l’, een boek in de vorm van een journal, een onlineprogramma, blogs en een podcast over verbouwen. ‘Mijn huis, mijn verbouwing’ heet het nieuwe concept. Het is gericht op de particuliere huizenbezitter, maar ook de bouwprofessional kan er baat bij hebben.
Helena Spits heeft meer dan dertig jaar ervaring in de bouw. Als tekenaar en projectleider werkte ze bij architectenbureaus en zeven jaar voor woningcorporatie Elkien, waar ze opzichter en projectleider
was bij grote onderhoudsprojecten vanaf planontwikkeling tot en met de oplevering. Spits: “Met al die ervaring richtte ik Bouwzorg Fryslân op. We slaan de brug tussen bouwprofessional en bewoners en
ondersteunen daarmee het bouwproces en de planning. Onze bouwbegeleiders zijn niet bang om niet wenselijke antwoorden te geven en ze zijn flexibel en snel inzetbaar.”
Stienstra en Van der Wal is een aannemingsbedrijf, gespecialiseerd in Waterbouw werken. Het bedrijf heeft vooral in de drie noordelijke provincies bekendheid opgebouwd met degelijk en vakkundig uitgevoerde werken, onder andere in opdracht van provincies, gemeenten en waterschappen. Daarnaast weten ook vele aannemers de kwaliteiten van
Die snelle inzet bleek hard nodig en niet alleen bij coöperaties. Spits constateerde dat particulieren in allerlei valkuilen stappen tijdens de bouw of verbouw van hun huis. “Ik wilde hier in eerste instantie een boek over schrijven. Het moest vooral gebruiksvriendelijk en makkelijk zijn, dus maakte ik er een journal van. Daarin kun je het hele bouwproces doorlopen, uitschrijven, uittekenen en afspraken vastleggen. De kern is eigenlijk een soort opzichtersboek met afspraken, meer- en minderwerk, acties en vragen. Als een werkboek, dagboek en naslagwerk.” De illustraties maakte Spits zelf. “Het is een robuust journal met een stevige kaft zodat je het op een bouwplaats kunt inzetten. Hoe intensief je zoiets wilt gebruiken in de communicatie met de aannemer is aan jezelf, maar het is een houvast.”
Naast dat Spits zoveel mensen ziet worstelen met hun verbouwing, weet ze ook hoeveel
druk er op de bouwsector ligt vanwege de verduurzaming en gebrek aan personeel. “Behalve dat de materiaalleveringen lang duren en de kosten zijn gestegen, krijgen aannemers zoveel offerteaanvragen dat ze daar, als de klant niet duidelijk is, onmogelijk een helder antwoord op kunnen geven. Als je goed weet wat je wilt, kan een aannemer gericht reageren en aan de verwachtingen voldoen. Daarom heb ik deze methode gemaakt zodat er een bouwplan is. Dit gaat van tekeningen en omschrijvingen tot aan huishoudelijke afspraken. Laat je de bouwvakkers gebruik maken van je eigen toilet of wil je een dixie in je tuin? Dat moet duidelijk zijn. Aannames zijn snel gemaakt. Verbouwen is zoveel makkelijker met een goede voorbereiding en een eigenaar die de regie neemt. Huiseigenaren en bouwers begrijpen elkaar dan beter, dat scheelt een hoop gedoe.”
Het journal en online platform zijn 14 oktober gelanceerd op de Beurs Eigen Huis in Utrecht. Bouwzorg Fryslân hoopt er zoveel mogelijk mensen mee te ondersteunen en meer begrip te krijgen voor bouwprofessionals. “Het is mijn missie om honderdduizend mensen te helpen met succesvol verbouwen. Met deze toegankelijke tools zou dat wel eens kunnen lukken.”
www.bouwzorgfryslan.nl
www.mijnhuismijnverbouwing.nl
Sinds 6 september is de Cold Care Group – actief in de bouw van koelen vrieshuizen – de nieuwe eigenaar van De IJzeren Man in Joure. ,,We zijn heel content met de overname”, aldus algemeen directeur Ben Claaszen. ,,De IJzeren Man is een sterke naam in de regio, die we willen behouden. Wat goed is, moet je niet veranderen.”
Het huidige team van het Jouster dak- en gevelbeplatingsbedrijf blijft ongewijzigd inclusief Albert Holtrop, die het bedrijf De IJzeren Man 39 jaar geleden oprichtte. ,,Ik ga van de positie van directeur-eigenaar naar die van adviseur en acquisiteur”, aldus Holtrop.
Hij benadrukt zeer blij te zijn met de Cold Care Group als koper. ,,Van alle gegadigden had ik het meeste een warm gevoel bij deze koper. De Cold Care Group stak er voor mij
met kop en schouders boven uit. Het gaat me vooral om het personeel. Van de 35 man zijn er sommigen al meer dan dertig jaar werkzaam bij De IJzeren Man. Je wordt een soort familie samen. Ik blijf ook. Claaszen zei direct: als jij niet blijft dan hebben we geen interesse en zo klopt het plaatje”, aldus de 60-jarige oud-eigenaar, die het tijd vond om zijn bedrijf te verkopen. ,,Het werd tijd om op zoek te gaan naar een koper, mede omdat ik geen opvolging heb. De kinderen
hebben gekozen voor andere banen, waarin ze gelukkig zijn. Ik ben eind vorig jaar op zoek gegaan naar een koper en het ging sneller als verwacht.”
De Cold Care Group bestaat uit twee bedrijven namelijk KIM Nederland in Apeldoorn en Roma Nederland in Raamdonksveer. ,,Beide bedrijven zijn actief in de bouw van geconditioneerde ruimtes
zoals koel- en vrieshuizen en we wilden dit graag verbreden naar, wat wij in de branche warme beplating noemen. Ik kende De IJzeren Man al jaren en toen we hoorden dat Albert wilde verkopen, hebben we direct gehandeld. We willen het bedrijf verder laten groeien in combinatie met onze andere bedrijven”, aldus Claaszen. ,,En die groei kan prima plaatsvinden op de huidige locatie in Joure met het huidige team inclusief Albert Holtrop.”
De Cold Care Group heeft tweehonderd medewerkers en werkt nog eens met hetzelfde aantal flexibele mensen. Het bedrijf monteert zo’n 800.000 vierkante meter geïsoleerde sandwichpanelen per jaar.
Holtrop geeft zijn bedrijf vol vertrouwen over aan de Cold Care Group. ,,De IJzeren Man heeft in de loop der jaren meegewerkt aan grote projecten zoals de tweede dokhal met werkplaatsen van de Feadship werf te
Makkum en het Abe Lenstra stadion, maar we hebben ook kleinere projecten op onze naam staan. We hebben altijd klanten gehad van verschillende pluimage, variërend van bedrijven met één of honderd werknemers. Elk project was ons even lief. Ik heb geen glazen bol en garanties krijgen we niet, maar ik ben blij dat we op deze manier samen verder gaan.”
Bouma Technisch Installatiebedrijf verhuisde naar Burgum
Ze zitten in Burgum, hebben een werkgebied in heel Noord-Nederland en ze zijn absoluut allround op het gebied van installatietechniek. Bouma Technisch Installatiebedrijf kan dan ook helpen bij water, gas, c.v., elektrische installaties, sanitair, maar ook de levering en aanleg van airco en zelfs zink- en dakbedekkingen. Onlangs verhuisde het bedrijf zélf naar een nieuw pand. Financieel directeur Dieta Holwerda vertelt.
Zoals het vaak gaat bij bedrijven met een lange historie: bij de oprichting in 1936 door Bouwe Bouma zag het portfolio er nog behoorlijk anders uit. Het bedrijf was toen vooral actief met het onderhouden van haarden en kachels. Pas na 1966 is het familiebedrijf, onder leiding van de twee zonen Bob en Bouke geleidelijk uitgegroeid tot het huidige allround installatiebedrijf met ongeveer 75 medewerkers. Dieta Holwerda begon er 25 jaar geleden als administratief medewerker en klom uiteindelijk op tot financieel directeur. Samen met Bernard de Vries (algemeen directeur) voert ze nu de directie. “Dat gaat heel goed”, zegt Holwerda. “Bernard is een echte techneut en stuurt daarom de technische- en commerciële zaken in; ik concentreer me op de HR-zaken (human resources, red.) en de financiën.”
Er is een goed gevulde portefeuille; de markt weet het bedrijf duidelijk goed te vinden, maar Bouma heeft ook vele vaste relaties. “Ik denk dat wij ons op twee punten onderscheiden”, zegt Holwerda. “Ten eerste hebben we alle facetten voor de installatietechniek in eigen huis. Wij kunnen daarmee op een prettige manier schakelen met de wensen van de klant en de klant volledig ontzorgen. Een voorbeeld is onze kennis van gebouwbeheersystemen. Hiermee kunnen we op afstand installaties aansturen en bijvoorbeeld in een vroeg stadium gebreken constateren. Wij hebben bekwame mensen in ons bedrijf die zelf gebouwbeheerssystemen kunnen ontwerpen, bouwen en installeren. Hiermee onderscheiden wij ons als installatiebedrijf. Een tweede punt is dat wij allround installatiebedrijf zijn voor woningbouw, utiliteit en industrie; ook voor de eindgebruiker van een pand is dat gewoon erg prettig werken.”
Dat Bouma als installatiebedrijf duurzaamheid hoog in het vaandel heeft vindt Holwerda geen ‘unique selling point’. “Nee, het zou niet zo moeten zijn dat je je daarvoor op de borst wil slaan. Wij doen alles zo duurzaam mogelijk, puur omdat wij gewoon vinden dat dit in deze tijd volstrekt logisch is.”
Daarbij werkt Bouma niet alleen aan grote projecten zoals fabriekshallen en andere bedrijfsruimten, maar worden ook de kleine
pareltjes gewaardeerd, aldus Holwerda.
“Wij hebben enthousiaste mensen in dienst. Die vinden het óók leuk om eens een oud kantoorpand of een woonhuis helemaal te verduurzamen.”
Een extra uitdaging was toch wel het betrekken van een nieuwe locatie in Burgum. En dat betekende: vertrekken uit Sumar. “Dat klopt. En helemaal niets ten nadele van Sumar; wij hebben er jaren heel fijn kunnen ondernemen. We zochten echter aanzienlijk meer ruimte en dat vonden we in Burgum, in het pand, waar voorheen Auto Schat was gevestigd. Dat hebben we helemaal gerenoveerd en verduurzaamd en ik mag wel zeggen: het is écht een kick om nu zoveel ruimte hebben. Meer werkruimte, minder lawaai, meer licht; alles duurzaam; ik merk dat het ons hele team een echte boost geeft.”
Verduurzaming van gebouwen is nu wel de core business geworden, want zo’n beetje alles rondom installatietechniek is er tegenwoordig op gericht om schoner, zuiniger en efficiëntere gebouwen te krijgen. “We zijn uiteraard trots op ál ons werk, maar als ik zo uit de losse pols wat voorbeelden moet geven dan denk ik aan het volledig gasloze appartementencomplex Sminiabosk in Burgum, waar 18 appartementen zijn
gebouwd die voorzien zijn van de laatste duurzame technieken. We doen ook veel interessante dingen in Almere, Leeuwarden, Drachten en eigenlijk overal in de noordelijke provincies, plus Flevoland. Dat we de laatste tijd veel werkzaam zijn in Burgum is wel extra voordeel. Ten eerste scheelt dat met de huidige brandstofprijzen flink aan reiskosten, maar ook voor onze mensen die in de regio wonen is het wel eens fijn om een tijdje dichterbij huis te zitten.”
Toekomst De toekomst ziet de directeur rooskleurig in. Wanneer we de woorden ‘stikstof’ en ‘pefas’ laten vallen zegt Holwerda dan ook: “Dat zijn uiteraard zeer serieuze problemen. Maar voor alles bestaan óók oplossingen. Vanuit mijn financiële expertise zie ik wél een serieus probleem als het gaat om de woningmarkt. Zoals bekend ligt daar vraag en aanbod mijlenver uit elkaar en wanneer je kijkt naar de tekorten en de kwestie van de leveringsproblemen, maar óók de inflatie, dan zie je dat het lastig is op te lossen. Wie nu een huis bestelt heeft over anderhalf jaar wellicht een heel ander bedrag te betalen. Dat maakt alles erg onvoorspelbaar.”
https://www.bouma-installatie.nl/
Servicepunt Techniek Noord (SPT Noord, red.) en Bouwend Nederland Afdeling Friesland (BNL Afdeling Friesland, red.), werken nauw samen in het duurzaam ondersteunen van bedrijven en werknemers in de techniek en de bouw. Gezamenlijk kijken ze wat er gedaan kan worden om de instroom binnen de bouw en het vervullen van vacatures te vergroten, en de vele mogelijkheden die de bouw biedt, te laten zien. Ondernemend Friesland vroeg Baukje Rekker, arbeidsmarktcoach ‘Bouw en Infra’ bij SPT Noord, Jolande Oechies, verenigingsmanager bij BNL Afdeling Friesland en Geert Smid, directeur SHP Vastbouw en daarnaast voorzitter BNL Afdeling Friesland naar de huidige stand van zaken. “Een luisterend oor en kennis doorgeven zijn zo belangrijk!”
Wie zijn jullie en wat doen jullie?
Baukje Rekker: Als arbeidsmarktcoach Bouw en Infra begeleid ik zij-instromers die de overstap naar de bouw willen maken door inzet van voorlichtingsbijeenkomsten, opleidingstrajecten en scholingsregelingen voor de bouw. Een goed contact met werkgevers is belangrijk om vraag en aanbod bij elkaar te brengen maar ook om te weten wat er speelt op de arbeidsmarkt. Daarnaast kan ik werkgevers adviseren, bijvoorbeeld bij HR-vraagstukken of wervings- en selectieprocedures.
Jolande Oechies: Ik ben verenigingsmanager bij BNL Afdeling Friesland. In deze rol zoek ik actief de verbinding met onze leden. Ik bezoek hen regelmatig en ik houd ze op de hoogte van ontwikkelingen binnen de branche, door het organiseren van verschillende netwerk- en kennisbijeenkomsten.
Geert Smid: Ik geef leiding aan een team van SHP Vastbouw B.V. en ben voorzitter van BNL Afdeling Friesland. In deze functie zorg ik voor de verbinding tussen bouwbedrijven onderling en tussen bouwbedrijven en BNL Afdeling Friesland. Ook houd ik me bezig met regelgeving en onderwijs in de bouw.
Wat is jullie grootste uitdaging?
BR: Het vinden van zij-instromers voor de bouw en deze vervolgens ook te kunnen plaatsen. Wij doen dit met de wervingscampagne ‘Jij Gaat Het Maken’, het organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten en events voor zowel werkzoekenden als bedrijven. Wij willen hiermee vooral laten zien welke opleidingsmogelijkheden er zijn, en dat de bouw een aantrekkelijke sector is met volop mogelijkheden. Dat varieert van timmerman tot uitvoerder of calculator. Het vraagt aan werkgeverskant om ‘anders’ te gaan kijken en vooral te letten op de skills die iemand heeft. Omdat kennis en vaardigheden geleerd kunnen worden.
JO: In mijn functie is het belangrijk ervoor te zorgen dat zowel de grote als de kleine bouwbedrijven op de hoogte blijven van de ontwikkelingen binnen de bouwwereld. Met alle huidige ontwikkelingen is dat een mooie uitdaging! Er speelt zoveel: de energietransitie, verduurzaming, personeelstekort en ook de hoge materiaalkosten. Tijdens mijn bezoeken kom ik al deze problematieken tegen en bied ik ondersteuning. Ten aanzien van het personeelstekort wijs ik werkgevers bijvoorbeeld op de campagne die Baukje zonet noemde. Of ik breng leden in contact met de expertise van mijn collega’s Bouwend Nederland, over hoe in te spelen op veranderende wetgeving, of kennis op het gebied van circulair bouwen.
GS: Ervoor zorgen dat de bouw niet weer in een crisis komt, zoals in 2012. Het is allereerst een hele uitdaging om jonge mensen, zijinstromers en vrouwen enthousiast te maken voor de bouw. Maar we zien het gelukkig steeds meer: mensen met een andere achtergrond die voor een baan in de bouw gaan. Neem het voorbeeld van een dame die nu bij de politie werkt en de overstap naar het timmervak gaat maken. Verder is het aan ons om te onderzoeken hoe we grotere en kleinere partijen bij elkaar kunnen brengen en kunnen ondersteunen. Dat is een ware zoektocht.
Hoe zien jullie de toekomst?
GS: De bouw zit in een lastige periode, maar we komen er wel uit! Daarbij is verdere industrialisering - zoals in de fabrieken van Van Wijnen, Dijkstra Draisma en Spaansen - een must. Ook hoop ik dat de wet- en regelgeving sneller kan, bepaalde procedures duren veel te lang. Met die versnelling zijn
wij bij BNL trouwens ook bezig. Verder hoop ik dat er meer begrip komt tussen de verschillende partijen - marktpartijen en overheid - en dat mensen in de bouw meer trots zijn op hun beroep. Het is een fascinerend vak: snelwegen, gebouwen, een prettige leefomgeving, dat realiseren we met zijn allen.
JO: Op korte termijn hoop ik dat de bouw vooral blijft doordraaien. Daarnaast vind ik het voor de langere termijn mooi om te zien hoe de ontwikkelingen op het gebied van digitalisering, verduurzaming en de industrialisering steeds verder gaan. Verder zet ik me graag volop in om de verbondenheid met elkaar te houden en de jeugd te laten zien hoe mooi en breed het werken in de bouw kan zijn!
BR: Mijn missie is laten zien wat de bouw inhoudt, te zorgen voor meer instroom en plaatsingen. Daarnaast inzetten op groei en ontwikkeling. De regeling ‘Kansen Verzilveren’ is daar een mooi voorbeeld van. Hier kunnen werkgevers, maar ook werknemers gebruik van maken om tegemoetkoming in scholingskosten te krijgen. Verder organiseer ik als netwerker samen met andere partijen en bedrijven graag mooie activiteiten, waardoor vraag en aanbod elkaar weten te vinden.
‘’Verdere
Aannemers, architecten, projectontwikkelaars, facilitators en installateurs: elke schakel in de keten heeft behoefte aan eenduidige data. Het bouwwerkinformatiemodel, beter bekend als BIM, kan in deze behoefte voorzien. Integraal samenwerken is daarin de sleutel tot succes, weet ook Tjardo Meinsma. Afgelopen augustus heeft hij zijn eenmanszaak omgezet naar een bv. In gesprek met de directeur van 1BIM.
Woonplaats: Drachten Burgerlijke staat: getrouwd met Laura Kinderen: dochter Sara Functie: directeur 1BIM B.V. en 1BIM Management B.V. Betrokken bij: Feringa Building, Mercado, Merckt Hobby’s: korfbal, pokeren, skiën, stedentrips
Tjardo
Kun je iets over je achtergrond in de bouw vertellen?
In 2014 heb ik de hbo-opleiding Bouwkunde, specialisatie Architectuur, succesvol afgerond. Daarna ben ik bij Dornan Engineering Ltd. in dienst getreden. Hier was ik als BIM-coördinator en projectengineer betrokken bij het datacenter van Google in de Eemshaven. Bijna drie jaar later, in 2017, ben ik bij PlegtVos Noord aan het werk gegaan. Plegt-Vos is een dienstverlenende bouwonderneming en breed actief. Onder andere op het gebied van utiliteitsbouw, conceptuele woningbouw, vastgoedontwikkeling en modulaire bouw.
mooie opdrachten gegund. Om mijn opdrachtgevers nog beter van dienst te kunnen zijn, heb ik afgelopen augustus mijn eenmanszaak omgezet naar een bv. Een paar weken later heb ik onze eerste BIM-modelleur aangenomen. Wij werken samen vanuit ons kantoor in een bedrijfsverzamelgebouw aan de Bornholmstraat in Groningen, vlakbij de Euroborg. Plegt-Vos Noord is nu een van onze opdrachtgevers, waarbij wij ons momenteel toeleggen op het appartementencomplex Mercado in hartje Groningen. Voor Ballast-Nedam mogen wij ons richten op de BIM-coördinatie van het project Feringa Building in Groningen.
Door deze multidisciplinaire aanpak begrijpen wij onze projectpartners nóg beter, waardoor wij beter sturing kunnen geven. Wij streven altijd naar één centrale informatiebron, die wij gebruiken voor het modelleren, coördineren en managen van alle gebouwdata.
Als BIM-manager en BIM-coördinator begeleidde ik bij Plegt-Vos Noord projectpartners van de ontwerpfase tot en met de gebruiksfase. Daarnaast hield ik de vernieuwingen binnen het BIMlandschap in de gaten. Op basis hiervan heb ik diverse traditionele bouwprocessen geautomatiseerd en geïntegreerd in het totaalproces. Zo was ik onder andere betrokken bij het horeca- en woonconcept Merckt, aan de Grote Markt in Groningen. Daarnaast heb ik een bijdrage mogen leveren aan de twee woontorens Atlas en House of Groningen in de wijk Paddepoel.
Waarom ben je voor jezelf begonnen? Kort gezegd groeide mijn ambitie om zelf vorm te geven aan het BIM-concept. Vanuit die ambitie ben ik vorig jaar als zzp’er gestart. In de jaren ervoor had ik een duurzaam netwerk opgebouwd en daardoor werden me vrijwel meteen
Waarin onderscheidt 1BIM zich?
Een gebouw wordt twee keer gebouwd, één keer digitaal en één keer in het echt. Dat digitale deel, daar zijn wij expert in. Het traditionele bouwproces wordt gekenmerkt door een versnipperde en document gestuurde aanpak. Hierdoor is de kans op fouten en faalkosten groot. Door data gestuurd en integraal samen te werken vanuit één bron, het BIM-model, denken wij hiervoor dé oplossing aan te bieden. Onze bedrijfsnaam, 1BIM, staat dan ook voor één bouwwerkinformatiemodel. Wij onderscheiden ons door het aanbieden van een multidisciplinaire dienstverlening. Onze modelleurs kunnen bijvoorbeeld ook de BIM-coördinatie oppakken en hebben een BIM-manager aan hun zijde die een compleet BIM-project van A tot Z kan begeleiden.
Hoe ziet jullie toekomst eruit? Momenteel hebben wij een bouwkundige modelleertak en daarnaast bieden wij BIMcoördinatie en BIM-management aan. Al onze diensten hebben één ding gemeen: ons werk draait voor 75 procent om de mens achter de verschillende schakels in de keten. Daarin willen wij vertrouwen opbouwen in de markt. In de praktijk betekent dit dat wij écht willen begrijpen wat alle partijen doen en tegen welke uitdagingen ze aanlopen. Op dit moment geef ik hier invulling aan door veel te netwerken. Naast de contacten die ik in de bouwsector heb, ga ik regelmatig naar vakbeurzen. Tegelijkertijd ben ik volop met opdrachten bezig. Hierin is het even zoeken naar de juiste balans. Ik verwacht dat ons bedrijf over een paar jaar zo staat zoals ik het voor ogen heb: een gevestigde BIM-partner die alle schakels in de keten van A tot Z ontzorgt.
www.1bim.nl
”Een gebouw wordt twee keer gebouwd, één keer digitaal en één keer in het echt. Dat digitale deel, daar zijn wij expert in”
”We onderscheiden ons door het aanbieden van een totaalconcept”
Gerrit Visser deed een bouwopleiding, had vervolgens ruim vier jaar lang een eigen bouwadviesbureau in Haren (Groningen) en liet zich tussendoor ook nog even bijscholen als energieadviseur. Hij werkte nog een tijdje bij Arcadis en begon jaren geleden al na te denken over de enorme opgave waar Nederland voor staat. De verwachting is dat de komende jaren 8,2 miljoen huizen en 1 miljoen bedrijfspanden zullen moeten verduurzaamd; ga er maar aan staan. Wie gaat helpen al die processen te begeleiden? Visser vond de oplossing. Met zijn eigen bedrijf Etran leidt hij mensen in korte trajecten op om energieprofessional te worden. En dat biedt voor veel partijen voordelen.
De energietransitie is al begonnen, maar er ligt nog een long and winding road in het verschiet. Om alle gebouwen in Nederland te verduurzamen zullen er veel mensen nodig zijn die met kennis van zaken kunnen adviseren en kunnen helpen om het tempo erin te houden. De schatting is dat er daarvoor bijna 50.000 professionals nodig zullen zijn. Het ligt voor de hand dat deze mensen uit de bouw- of installatiebranche komen maar juist daar zijn al enorme tekorten. De professionals van de toekomst zullen dus vooral omgeschoold moeten worden vanuit andere sectoren.
Met dat idee startte Visser dit jaar Etran. Gevestigd op het Ecommunitypark in Oosterwolde leidt hij mensen op tot energieprofessional. “Je kunt het zien aankomen”, legt Visser uit. “Over twee jaar zullen we in ons land duizenden mensen nodig hebben om die transitie te begeleiden. Bij gemeenten, provincies, bij woningcorporaties, energiecoöperaties, maar ook in de bouw. Wanneer je die mensen dan nodig hebt zul je nú moeten beginnen met ze op te leiden.”
jaarcontract aan en detacheren wij deze professionals-in-wording bij gemeenten, woningcorporaties en provincies. Het is dus aan de ene kant een hele mooie kans voor organisaties om personeel te werven met specifieke kennis op het gebied van duurzame energie en aan de andere kant om de werkloosheid in Nederland terug te brengen.”
Wie dat wil kan ook al allerlei aanvullende cursussen doen, zo leren we. Het huidige pakket aan opleidingen wordt op de website verder toegelicht. Toch staat er veel méér aan te komen, zo vertelt Visser. “Etran rust eigenlijk op drie pijlers: in de eerste plaats dus die mensen vinden en ze in korte tijd opleiden tot Consultant Energietransitie, of als adviseur op het gebied van Energieprestaties van woningen of utiliteitsgebouwen. Maar dat willen we uitbreiden. De energietransitie gaat ons namelijk allemaal raken en daarom gaan we specifieke opleidingen aanbieden richting de verduurzaming van de industrie, agrarische sector, duurzame opwek, en bijvoorbeeld waterstof. Zo kom ik ook op onze tweede pijler; de Etran Academy. Het lijkt ons heel goed om met eigen lesstof of met eigen studenten het studieaanbod te verbreden. Samenwerken sluiten we daarbij niet uit; we praten hierover nu al met onderwijsinstellingen.”
En dat is precies wat Etran doet, zo leren we. Visser: “We beginnen heel praktisch daar waar de urgentie het hoogst is. Dat is de woningbouw. En dus leiden we mensen eerst op om daarin actief te zijn. Dat gaat zo: wij bieden mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en mensen die een carrièreswitch willen maken de kans om deze opleiding te doen. Dat doen we in samenwerking met het UWV.
Wij sluiten intentieovereenkomst met de kandidaten, waarbij ze ervoor tekenen om een training te volgen van acht dagen, waarna ze vier examens afleggen. Ook zit er een stage in het traject besloten. Wanneer ze dat hebben gehaald bieden wij ze een
En die derde pijler? “Die is toch ook wel speciaal”, zegt Visser. “Dat is ons plan om via HR de energietransitie een boost te geven, bijvoorbeeld door de energieadviseur samen met organisaties en bedrijven veel méér in de Nederlandse huishoudens te krijgen. Stel een bedrijf wil voor al haar personeelsleden wat extra’s doen in de secundaire arbeidsvoorwaarden om een aantrekkelijke werkgever te zijn en een bijdrage te leveren aan de verduurzaming van Nederland. Dat kan bijvoorbeeld een elektrische fiets zijn. Maar je kunt jouw personeel óók helpen om thuis hun eigen woning te verduurzamen. De werkgever betaalt de advieskosten waarbij de adviseurs van Etran worden ingezet om een maatwerk advies op te stellen. Bijkomend voordeel is dat de medewerker door te verduurzamen bespaart in de netto maandlasten en vaak een comfortabelere
woning krijgt. Een vervolg op het advies zou kunnen bestaan uit een warmtepompplan waarbij overtollige uren niet worden omgezet in extra vakantie, maar worden ingeruild voor een warmtepomp. Wij denken dat we met deze manier van denken snelheid en volume kunnen realiseren in de energietransitie en dat het werkgevers kan helpen in het boeien en binden van personeel.”
Visser realiseert zich dat bedrijven zoals professionele adviesbureaus wellicht enige huiver voelen om iemand aan te nemen die mogelijk uit een geheel ander vakgebied komt of een flinke tijd werkloos is geweest. “Ik snap dat gevoel, maar het is niet terecht”, zegt de ondernemer. “Ten eerste heb je het over mensen die misschien wel buiten hun schuld zonder werk kwamen te zitten, of over mensen die sowieso het lef hebben om de bakens te verzetten. Voorop staat dat de kandidaten gescreend worden op motivatie om tijd en energie te steken in dit traject. Daarbij komt ook: de opgave waar we voor staan is zo groot; dat lossen we alleen op wanneer de neuzen in de gehele samenleving dezelfde kant op staan.”
Wat: Leidt mensen op tot energieprofessional
Waarom: Etran draagt bij aan het behalen van de Nederlandse klimaatdoelen. Men wil ervoor zorgen dat er nooit meer een tekort aan kennis en capaciteit is van deskundigen om de klimaatdoelen van Nederland te helpen behalen.
Voor wie: Iedereen kan meedoen, mits je een mbo niveau 4 opleiding hebt afgerond. Verder moet de kandidaat drie maanden deeltijd beschikbaar zijn voor een opleiding en daarna minimaal 24 uur per week beschikbaar zijn voor werk. Het hebben van een rijbewijs is een pré. De opleidingen worden gegeven in het Biosintrum, Oosterwolde
www.etran.nl
“We beginnen heel praktisch daar waar de urgentie het hoogst is”
Keukencentrum Marssum werd in 1997 opgericht door Siep Postma, dochters Petra Adamse-Postma en Judith Looijenga-Postma namen eind 2010 het stokje over van vader Siep. Het keukenbedrijf groeide in een kwart eeuw uit tot een succesvol familiebedrijf in Friesland én daarbuiten. Petra blikt voor OF terug en vooruit. ‘’We willen nog minstens 20 jaar vlammen.”
“Toen onze vader Siep Postma in 1997 Keukencentrum Marssum startte, ging ik mee in het bedrijf”, vertelt Petra. “Eerst als administratieve kracht en telefoniste, later als verkoper. Mijn zus Judith en ik namen in 2010 Keukencentrum Marssum over van onze vader en inmiddels werken we met een enthousiast team van negen collega’s. Onze kracht ligt in de persoonlijke benadering van klanten: als je als klant een collega spreekt, dan helpt die je de volgende keer weer. We werken met korte lijntjes en in een prettige sfeer. Iedere dag gaan we met plezier naar het werk en helpen we met alle zorg onze klanten. In ons 25-jarig bestaan hebben we inmiddels een grote vaste klantenkring opgebouwd, mensen komen vanuit de regio naar ons, maar ook van buiten de regio. Hele generaties zijn door onze vader en ons verkoopteam geholpen. Dat gaat van grootouders tot kleinkinderen en daar weer de buren van. Mond tot mondreclame is dus heel belangrijk. En dat is het grootste compliment dat wij kunnen krijgen.”
Kwaliteit keukens uit voorraad Keukencentrum Marssum – dat al sinds de oprichting SC Cambuur sponsortonderscheidt zich ook door de levering van kwaliteit keukens uit voorraad. “En dat is best wel uniek”, legt Petra trots uit. “Sommige eigenaren die huurpanden opknappen willen binnen twee weken de keuken vervangen. En aan die vraag kunnen wij voldoen! Klanten weten dat het goed komt en wij zijn dankbaar voor het vertrouwen dat zij ons geven: een familiebedrijf dat een goede prijs/ kwaliteitsverhouding heeft. Inmiddels is in 2020 ons pand van binnen en van buiten volledig vernieuwd en hebben we ook een aantal mooie en grote projecten mogen doen. Zo verzorgden wij drie jaar geleden voor 500 studentenappartementen van
het project ‘Markt 058’ in Leeuwarden alle keukens. Dat was een prachtige actie die wij met ons team hebben gedaan. Zo was Judith bij de oplevering en ik bij de ontvangst van de keukens, en was er op zaterdag een aantal studenten die meehielp. Het bouwbedrijf had zoveel vertrouwen in ons dat wij daar in het weekend aan het werk mochten. Een greep uit onze andere mooie projecten is bijvoorbeeld ‘Vondel Parck’ in Leeuwarden en diverse appartementen en woningen in ‘Oranjewoud’ in Heerenveen.”
Toekomst van het bedrijf Het hele jaar door viert Keukencentrum Marssum haar 25-jarig jubileum. Zo werd er een speciale krant uitgebracht en kregen klanten bij aankoop gratis advies van een styliste. “En natuurlijk hebben we het tijdens een uitje ook met onze medewerkers en aanhang gevierd, zegt Petra. “Onze vader komt iedere week nog even langs voor een kopje koffie en soms sparren we over bepaalde ideeën. Verder geniet hij met volle teugen van zijn verdiende pensioen. Wij werken ondertussen aan de toekomst van het bedrijf. Zo zouden wij graag nog twee medewerkers erbij willen hebben, en verkopen wij sinds kort ook pvc-vloeren bij onze keukens. Het plezierige aan ons werk is dat we iedere keer weer iets moois mogen creëren voor onze klanten. En dat hopen we nog vele jaren te mogen doen.”
‘’Hele generaties zijn er door onze vader en ons verkoopteam geholpen”
“Iedere keer mogen we weer iets moois creëren voor onze klanten”
Van advies tot montage
Wij zijn dé nummer 1 specialist bij jou in de buurt op het gebied van het compleet inrichten van je woning Wij helpen jou niet alleen met deskundig advies en inspiratie, wij nemen jou ook werk uit handen Wij werken met vakbekwame experts op het gebied van stofferen, monteren, vloeren leggen, schilderen en behangen. Vlot, vakkundig en geen gedoe.
Wij bieden jou alles onder 1 dak, vloeren, raamdecoratie en gordijnen, kasten op maat, stalen deuren, buitenzonwering en horren, vloerverwarming en zelfs behang. Heel handig en enorm tijdbesparend. Dat wil jij toch ook?
Vloeren Raamdecoratie Gordijnen Kasten op maat Verf & behang Stalen deuren Interieuradvies Stiens-Heerenveen www.bronsnijder.nl
‘Practice what you preach’, zeggen de Engelsen. Ofwel: doe in de praktijk ook zélf wat je zegt dat er moet gebeuren. Bouwbedrijf Haarsma in Franeker werkt vanuit dat principe. Ze pakken daarbij álle soorten projecten aan, maar de grootste uitdaging zit volgens ondernemer Jacob Haarsma toch wel in het renoveren van oude panden. Ook zijn eigen bedrijfsgebouw op de Oostelijke Industrieweg werd compleet verduurzaamd. OF in gesprek met een ondernemer die niet bang is om zélf het voortouw te nemen.
“Wanneer ik met klanten in gesprek ben over de renovatie en verduurzaming van een gebouw wil ik weten waar ik het over heb. De complete verduurzaming die wij vorig jaar in ons eigen pand hebben doorgevoerd maakt me trots. Juist omdat je werkt aan een relatief oud gebouw, waardoor je dus creatiever moet zijn met oplossingen. Dat is ons gelukt. We hebben inmiddels vloerverwarming, twee warmtepompen, 130 zonnepanelen en zijn volledig gasloos. Met die kennis die we daarbij hebben opgedaan durf ik ook anderen te adviseren.”
Haarsma heeft al een lange carrière in de bouw achter de rug en is na een eerdere samenwerking met een compagnon sinds 2013 helemaal eigen baas. Sinds die tijd
heeft hij samen met zijn vrouw Ella Krikke een bedrijf opgebouwd waar 16 mensen een boterham verdienen.
“Ook daar ben ik trots op”, zegt de ondernemer. “We hebben een prachtige ploeg mensen, die iedere dag met tien busjes op pad gaan naar allerlei projecten. Maar mijn persoonlijke voorkeur gaat zoals gezegd naar renovaties voor de zakelijke markt of de particulier. Want ook dat laatste vind ik leuk; bij mensen thuiskomen en dan kijken wat er mogelijk is vanuit een bestaande situatie en ook gelet op de specifieke wensen. Ik vind dat uitdagender dan nieuwbouw.”
Toekomst Groeien hoeft voor de ondernemer niet beslist. “We hebben een mooie schaal. Nieuwe klanten en projecten zijn natuurlijk
altijd welkom, maar ik vind het zeer belangrijk dat we ook de korte lijntjes houden met onze huidige relaties, waarbij ik snel wil kunnen schakelen.
Mede dankzij de software van onze vrienden van Exact Bouw 7 in Dokkum kunnen wij op dit moment heel professioneel al onze projecten aansturen.
Maar kijk ik drie jaar in de toekomst, ja, dan hoop ik dat de verduurzaming nog vérder een vlucht heeft genomen. Naar onszelf kijkend; we hebben nu één elektrische bus op de weg; maar wie weet rijden we over drie jaar helemaal elektrisch of zelfs op waterstof naar onze projecten.”
www.bouwbedrijfhaarsma.nl
Bouwbedrijf Haarsma, Franeker:
Twee feiten: er moeten de komende jaren in ons land een miljoen huizen worden gebouwd en: we willen als samenleving méér groen, waarbij in ons krappe landje iedere vierkante meter telt. Ziedaar waar hovenier Dennis de Wilde een kans ziet. Zijn eerste betaalde opdracht was een grasmaaiklusje toe hij 16 was. Dat groeide uit tot het succesvolle bedrijf Dim Hovenier in Leek. Een team van twaalf super enthousiaste professionals houden zich bezig met het ontwerpen, aanleggen en onderhouden van tuinen en eigenlijk: met alles wat groeit en bloeit. Met de uitdagingen waar Nederland én de bouwsector voor staan heeft Dennis de Wilde een simpele boodschap: ‘denk eens groen.’
Boodschap Dim Hovenier aan bouwsector: ‘Denk groen’
“Wij zijn een relatief jonge club”, zegt de ondernemer. “En misschien is dát een bron van ons enthousiasme. Het geeft ons zeker óók de energie om steeds te zoeken naar mogelijkheden om goede dingen te doen buiten de gebaande paden. Goed luisteren naar klanten, samenwerken met die eindgebruikers, ook bij de aanleg van een tuin. En zeker ook: proberen vroegtijdig met aannemers en projectontwikkelaars om de tafel te gaan zitten. Als hovenier zit je een beetje aan het einde van de bouwketen, maar je kunt vaak slimme dingen ontwerpen door al vroegtijdig mee te kunnen denken. Dat kan tot originele ideeën leiden voor vergroening en soms ook tot aanzienlijke kostenbesparingen.”
Het groene zaadje werd bij Dennis gepland toen hij negen jaar was en zijn ouders een nieuwe tuin lieten aanleggen in woonplaats Drachten. “Dat vond ik reuze interessant. Ik haastte me iedere dag van school naar huis, zodat ik kon meehelpen.”
Zijn eerste betaalde opdracht was een grasmaaiklus, toen hij 16 was en op het mbo de hoveniersopleiding deed. Al snel kwamen er meer opdrachten. Niet in het bezit van een rijbewijs werd zijn moeder gevraagd om hem na schooltijd naar de diverse groenklussen te brengen. Een onhoudbare situatie; dat snapte Dennis ook. En dus begon de ondernemer in de dop medestudenten in te huren die voor hem aan de slag gingen. “Het werd eigenlijk een serieus bedrijf en mijn vader stond erop dat ik me inschreef bij de KvK. Dat deed ik, maar ik voelde dat ik ondanks die succesjes nog moest rijpen. En dus ging ik enkele jaren voor grotere hoveniersbedrijven in Dwingeloo en Groningen werken. Dat was zeer leerzaam. Het ondernemersbloed bleef kriebelen en zo richtte ik in 2019 Dim Hovenier op. Dat ging lekker. Na twee jaar tijd had ik al tien mensen in dienst.”
Inmiddels staat er een team van twaalf mensen, die allen de passie delen voor groen. Ze zijn in heel Noord-Nederland actief met het ontwerpen, aanleggen en onderhouden van tuinen. Maar het bedrijf doet méér, van het aanleggen van zwembaden tot zogenaamde Green Walls. De Wilde: “Een Green Wall is een met beplanting bedekte wand, die zowel binnen als buiten geplaatst
kan worden. Uiteraard hebben we het dan over levende planten, puur natuur. Dat heeft vele voordelen. Binnen krijg je een mooie uitstraling, een goede akoestiek en een gezonder leefklimaat, met goed gefilterde lucht en veel zuurstof. Voor mensen die een hele dag op een kantoor werken helpt dat enorm om mentaal kwiek te blijven.”
Dim Hovenier beperkt zich daarbij niet tot muren. “We kunnen ook groene afscheidingswanden maken of plantschilderijen voor aan de muur.”
Groene wanden kunnen uiteraard ook buiten geplaatst worden. “Dit is een mooi voorbeeld van hoe het hélpt om daar vroegtijdig over na te denken. Schuttingen, kale muren en hekken zijn vaak erg steriel; een hovenier kan een slim ontwerp maken waarmee je dat op een groene manier oplost. Zodat jouw tuin direct ook al veel groen volume heeft.”
Tot slot: waar die naam ‘Dim Hovenier’ voor staat? “Dat is heel simpel”, legt De Wilde uit. “Het betekent ‘Dit is mijn hovenier’. Dat is precies wat we willen uitstralen; dát gevoel. Dat een particulier of een bouwbedrijf écht het gevoel krijgt dat we goed samenwerken, als het ware bij elkaar horen. Vanuit die ambitie willen wij graag de komende jaren prachtige dingen doen.”
https://dimhovenier.nl“We kunnen ook groene afscheidingswanden maken of plantschilderijen voor aan de muur”
Dennis Gijsman, directeur bij Van Vuuren Grou: “Ik zie verschillende uitdagingen waar de bouwsector op dit moment mee worstelt. Hoe kun je sneller en kosteneffectief produceren, hoe verstevig je je concurrentiepositie en hoe werk je tegelijkertijd aan verduurzaming? Vraagstukken die menig ondernemer niet alleen het hoofd kan bieden.” Tabe Bruinsma, specialist Agro en Industrie bij Ynbusiness, werkt met veel bedrijven in de maakindustrie en procesindustrie samen en herkent deze uitdagingen.
Tabe: “De meeste bedrijven waar wij mee samenwerken hebben de ambitie om processen in meerdere bedrijfscompetenties te verbeteren, veranderen of moderner te maken. Wij helpen graag om hierin stappen te maken. Dat doen we door kritisch gesprekspartner te zijn op alle vlakken waar je als ondernemer mee te maken kan krijgen zoals groeiambitie, overleven en duurzaamheid. Ook verbinden we hen met ondernemers en/of experts uit ons brede netwerk.” Binnenkort start de Smart Industry-tafel Bouw, waarin Ynbusiness bedrijven uit de sector met elkaar verbindt op digitalisering en meeneemt hoe een dergelijke strategie te vertalen naar realisatie. Van Vuuren en Steinfort Glas zijn bedrijven die hierin voorop lopen. Directeuren Dennis Gijsman en Gerlof Reijneker werken dan ook graag mee aan de Smart Industrytafel Bouw. In een ontspannen gesprek lichtten zij een tipje van de sluier op hoe het veranderingstraject er voor beide bedrijven uitzag en hoe zij dit hebben aangestuurd.
Waar sta jij over 3 jaar?
In 2017 stond deurenfabrikant Van Vuuren in de finale van de Verkiezing Friese Onderneming. Het bedrijf kwam een flinke crisis te boven en werkte zich weer op tot een gezond bedrijf. Dit maakte dat de organisatie finalist werd in 2017. ‘Waar staat Van Vuuren over drie jaar?’. Deze vraag van de jury zette Van Vuuren opnieuw in beweging.
Dennis: ”Op een schaal van één tot vijf schat ik in dat wij destijds een drie waren ten opzichte van andere MKB-bedrijven. Niks mis mee, maar door die vraag realiseerde ik me dat ik meer wilde en dat we meer kónden met dit bedrijf. We fabriceerden al 30 jaar deuren op dezelfde manier. We kozen voor een nieuwe strategie om die traditie te doorbreken. Dankzij de stabiele winsten konden we een grote digitaliseringsstap en
robotisering in ons machinepark maken. In de inzichten van het Smart Industry Assessment van Ynbusiness, vonden we bevestiging dat we op bepaalde gebieden de volgende stap naar niveau 4 inmiddels hadden gezet. Ook werd duidelijk inzichtelijk waar we per afdeling nog op moesten investeren. Dat gaf handvaten aan de managers.”
Ook Gerlof Reijneker, directeur Steinfort Glas, heeft met Steinfort het assessment doorlopen. “Op diverse vlakken hebben we een peilstok in de organisatie gestoken om in kaart te brengen waar we stonden met Steinfort Glas. Zo hadden we een helder vertrekpunt voor verdere optimalisaties; zowel in het voordeel van onze organisatie, collega’s als opdrachtgevers. Doordat Tabe echt een brug slaat tussen Friese bedrijven haken steeds meer bedrijven aan bij Ynbusiness. Mooi om steeds meer van elkaar te leren en super voor onze provincie als je het mij vraagt.” aldus Gerlof Reijneker.
Gerlof en Dennis zochten elkaar voor de assessments ook al met regelmaat op om te sparren. Gerlof: “Het is onze gezamenlijke uitdaging om digitalisering in de hele keten steeds verder te brengen. De markt is nog veelal traditioneel. Onze continue optimalisatie op het gebied van digitalisering leeft dan ook op ‘gespannen voet’ met de traditionele, arbeidsintensieve manier waarop aankooporders van het gros van de aannemers en bouwbedrijven bij ons binnenkomen. Integratie in de keten is ook het antwoord op de klantwens. Klanten stellen hoge kwaliteitseisen aan producten, verwachten een snelle en flexibele productie en vragen om hoge leverbetrouwbaarheid. We onderscheiden ons door ver in de supply chain door te dringen. We doen er alles aan om aan te leveren waar en wanneer opdrachtgevers onze producten nodig hebben. Daar hebben we onze strategie op
De Totaaloplossing voor uw organisatie, bij analyse, advies, begeleiding en realisatie van:
Systeemimplementatie Digitalisering & Automatisering Efficiencyslag
Optimaal bedrijfsproces Stuurinformatie en -middelen Grip & Controle
afgestemd en (digitale) processen op ingericht” Dennis vult aan:“We hebben gelijkenissen in bedrijf, markt en aanpak. Beide leiden we productiebedrijven die bewegen van traditioneel naar supply chain denken. We leveren veel maatwerk, op korte termijn en door elkaar. In wat we doen en hoe we dat realiseren, zijn we vooruitstrevend in de bouwsector.”De herkenning van elkaars DNA, voor de muziek uit willen lopen, maakt dat Dennis en Gerlof van elkaar willen en durven leren en aan kunnen vullen.
Smart Industry-tafel Bouw Ynbusiness zag er heil in om die leerkring groter te maken. Tabe Bruinsma ”Ik wens meer ondernemers de verbinding toe die Dennis Gijsman en Gerlof Reijneker op dergelijke vraagstukken met elkaar hebben. Zo kan men van elkaar leren en ook leren versnellen. Datzelfde geldt voor het middenmanagement zoals operations managers. Zij moeten ten slotte een groot deel van de strategie vertalen naar de praktijk van alledag. De behoefte om te sparren hoe je van de huidige situatie naar je ambitieniveau groeit in de praktijk van alledag, is groot, hebben we in het veld gemerkt. Daarom organiseren wij de Smart Industry-tafel Bouw”,aldus Tabe Bruinsma. Dennis en Gerlof delen tijdens deze bijeenkomst hun ervaringen met geïnteresseerden. In deze Ondernemend Friesland geven we alvast een sneak preview hoe zij groei van hun organisaties hebben aangepakt.
Realiseer een'one piece flow' in 2 werkdagen
Met zo’n 100 medewerkers maakt en levert deurenfabrikant Van Vuuren binnendeuren aan opdrachtgevers in heel West-Europa. En wie denkt dat deuren eentonig zijn, heeft het mis.
Dennis Gijsman, directeur bij Van Vuuren:“Als we de kleuren buiten beschouwing laten, hebben we wel vijfhonderd varianten die ieders een andere nadruk kennen zoals oa brandveiligheid,
duurzaamheid en geluidswering. Maar wij zitten aan het einde van een bouwproject, als tijd en geld nagenoeg op zijn gegaan. Zonder brandwerende deur kan het echter niet opgeleverd worden.” Hoge druk en weinig tijd dus. Voorheen stond het machinerendement centraal, tegenwoordig procesrendement. De productie van een klantorder kon zo een doorlooptijd hebben van wel vier weken. Dennis: “Wij hebben gekeken naar onze concurrentiepositie en ervoor gekozen om onderscheidend vermogen te creëren in ‘one piece flow’ oftewel capaciteit onafhankelijk van variatie. We willen een klantorder binnen twee werkdagen produceren. Daarop hebben we op elke afdeling, van verkoop tot expeditie en alle ondersteunende afdelingen, verbeteringen ingezet. Ook hebben we geïnvesteerd in een grote gerobotiseerde productiestraat. Voor ons was die productiestraat niet een doel op zich om te willen digitaliseren, maar een investering die bij droeg aan het doel om een hogere productiviteit te realiseren en het hogere doel om aan de klantvraag van nu en de toekomst te kunnen voldoen.” Dankzij deze koers is de omzet in de afgelopen vijf jaar verdrievoudigd. Een hele prestatie, die ze niet alleen hebben bereikt door te investeren in machines, maar vooral door een cultuur van dagelijks verbeteren te implementeren.
Want veranderen vraagt ook om investeren in mensen. Dennis: ”Om iedereen mee te krijgen in de nieuwe koers, moesten we het grotere doel verbinden aan de persoonlijke behoefte van
onze collega’s. In ons geval, met onzekere tijden achter ons, waren de mensen vooral op zoek naar baanzekerheid. Die behoefte koppelden we aan de strategie: ‘Als we X met elkaar kunnen realiseren, dan is de overlevingskans van het bedrijf het grootst’.” Ook Gerlof heeft oog voor het individu. Gerlof: “Probeer je in te leven wat de impact is op de persoon zelf. Ik ben vaak op de werkvloer te vinden, waar ik collega’s vertel waar we als bedrijf mee bezig zijn. Maar ik haal ook op wat het met onze collega’s en hun werk doet. En deel succes met elkaar, hou het niet voor jezelf. Dat zit hem als je het mij vraagt niet alleen in baanzekerheid of verhoging van salaris. Het zit bijvoorbeeld ook in het investeren in een kwalitatief goede tilhulp van Dotec uit Joure, of in het weggeven van een paar goede werkschoenen.” Mooie voorbeelden passeren de revue, als ook Dennis op stoom komt over de betrokkenheid van en bij zijn team. “Vier je successen met regelmaat en in kleine stapjes. De stip op de horizon was bijvoorbeeld om offertes binnen 2 werkdagen te versturen. Maar toen we van 7 op 5 werkdagen zaten, ging de bar in de kantine open. Zo houden we met elkaar de lange(re) rit naar het einddoel met enthousiasme vol.”
Gerlof: “Graag werk ik mee aan de Smart Industry-tafel Bouw omdat het goed is voor de industrie van onze provincie maar ook omdat ik graag meewerk aan het behouden (en aantrekken) van goede krachten voor onze industrie. Ik zie wel eens ondernemers die de 2e of 3e generatie zijn in een bedrijf. Zij hebben dan te maken met een ploeg mensen die al zo lang bij een bedrijf werkt, dat ze vast zitten in een patroon. ‘It gie altyd goed sa. Wêrom moat it feroarje?’ Juist met die mensen ga ik 16 januari graag in gesprek tijdens de Smart Industry-tafel Bouw. Om te delen hoe je kunt werken van overleven naar groei en optimalisatie. Maar ook hoe je collega’s daar, stap voor stap en op een praktische manier, in mee kunt nemen en bij kunt betrekken.”
Ynbusiness start binnenkort met de Smart Industry-tafel Bouw, een netwerk voor directie, management en middenkader uit de bouw. Zo’n 15 bedrijven hebben zich hier al aan verbonden . Er is nog plek voor 5 tot 10 bedrijven om deel te nemen. Aan deelname zijn geen kosten verbonden. De aftrap vindt plaats op 16 januari 2023 bij Van Vuuren in Grou.
Ben jij volop gemotiveerd om met je bedrijf stappen te maken en/of wil je kennismaken met andere ondernemingen met dezelfde uitdaging? Wil jij ook je ervaringen delen en leren van en met ondernemende mensen zoals Dennis Gijsman van Van Vuuren en Gerlof Reijneker van Steinfort Glas? Meld je dan aan via info@ynbusiness.nl
Je zou ze de ontsluiters van de buitengebieden kunnen noemen. Glasvezel-pionier DELTA Netwerk heeft snel internet voor iedereen dan ook tot core business verheven. In hoog tempo wordt door het bedrijf overal in Nederland glasvezel gelegd en worden vervolgens particulieren én bedrijven aangesloten. Dat gaat met grote stappen, ook in Friesland. Zo komt het bedrijf regelmatig in het nieuws doordat ze in één efficiënte operatie een compleet bedrijventerrein hebben weten te ontsluiten. Kwartiermaker Jaap Bosma, woonachtig te Terkaple bij Joure, weet precies wat daar allemaal bij komt kijken. En vooral: waarom het goed is voor de wereld.
Heb je het over pionieren op het gebied van glasvezel in Friesland, dan kom je al snel de naam Jaap Bosma tegen. Hij had in een eerder leven met zijn bedrijf Bosma automatisering een succesvol bedrijf in Joure. Nou ja, Joure; daar werkten in de hoogtijdagen ‘slechts’ vijftig mensen; in India had Bosma de overige 390 aan het werk. “Een
prachtige tijd”, zegt de ondernemer. “Maar ik kon het bedrijf in 2003 verkopen aan mijn Indiase compagnon. Dat gaf bij weer veel ruimte om andere dingen te doen.”
Zo raakte Bosma met zijn ICT-ervaring, samen met zijn glasvezelcompagnon Anja
Rombout, al snel vertrouwd in de kleine kring van Friese internet-pioniers die het als hun missie zagen om het Friese plateland te ontsluiten. Dit door er razendsnel internet aan te willen bieden. Die ambitie was er al vroeg; de vraag was alleen nog hoe. “Die wens om ook het platteland te ontsluiten met snel internet was al vroeg overal in
DELTA Netwerk: pioniers in glasvezelFriesland voelbaar”, herinnert Bosma zich. “Bewoners, maar ook het provinciebestuur realiseerden zich hoe belangrijk dat is. Denk je aan leefbaarheid van het platteland dan heb je het namelijk over drie dingen: werk, zorg en school. Die elementen hebben alle drie snel internet nodig. Maar omdat overal in de buitengebieden aan te leggen vergt een gigantische investering. De grote bedrijven die daar het kapitaal voor hebben hadden het in die tijd nog te druk met de steden, zeg maar het laaghangend fruit waar je snel geld kunt verdienen. Maar DELTA Netwerk durfde het wél aan. Hun verdienmodel is er echt één van de lange termijn. Zij financieren zélf de kosten voor de aanleg van het glasvezelnetwerk. Eerst iedereen razendsnel internet aanbieden, waar hij of zij ook woont of werkt. Dát is de missie. Het terugverdienen komt dan later wel.”
Inmiddels heeft DELTA Netwerk al een indrukwekkende dekking in heel Nederland en ook in Friesland is het glasvezelnetwerk wijd vertakt tot in de ‘buitengebieden’. Bosma: “Het zijn inmiddels al te veel gebieden om ze allemaal op te noemen, maar wie het wil weten kan het vinden op onze website (onderaan dit verhaal, red.). Om tóch enkele voorbeelden te noemen: we hebben de hele gemeente Fryske Marren en Súdwest Fryslân aan de glasvezel gekregen en recentelijk hebben we ook Ooststellingwerf, Opsterland, Bolsward, Franeker en Harlingen toegevoegd. In september is ook de eerste schop de grond in gegaan voor de ontsluiting van Achtkarspelen en in Noordwest Friesland zijn we ook actief. Overal waar we komen nemen we ook de bedrijventerreinen mee, de komende weken bijvoorbeeld het gehele bedrijventerrein van Hallum.”
Het netwerk van DELTA Netwerk is open, zo legt Bosma uit. Naast de eigen merken, DELTA en Caiway zijn dus ook andere aanbieders welkom op het netwerk, zodat klanten vrij zijn in de keuze van providers. “Dat is in een
open samenleving uiteraard gezond”, stelt Bosma. “Maar ik weet wel dat de diensten die DELTA aanbiedt voor particulieren én ondernemers zeer concurrerend zijn. Particulieren kunnen al voor 54 euro snel internet en tv krijgen en ondernemers hebben voor 67 euro per maand een snelheid van 8000 Mbit! DELTA is de enige in Nederland die zulke snelheden standaard aanbiedt. Die enorme snelheid is voor particulieren nog niet zo interessant, maar voor scholen en bedrijven zeker wel! Het werken ‘in de cloud’ wordt echt efficiënter met zo’n goede internetverbinding.”
Nu is het de vraag of de prijs hét doorslaggevende element is in de strijd om de zakelijke klant, zo weet Bosma ook. “Ik ben er inderdaad van overtuigd dat iedere ondernemer die serieus bezig is vooral veel snelheid wil én betrouwbaarheid en continuïteit. Ik denk dat DELTA daarvoor de perfecte partner is. Wij ademen glasvezel en proberen niet de levenscyclus van oude systemen te verlengen, om maar geld te verdienen. Een voorbeeld is ons besluit om ons hele netwerk om te bouwen naar Nokia. De meeste mensen kennen die naam nog uit de tijd van de smartphone revolutie. Nokia speelde daar een belangrijk rol in, maar verloor op dat onderwerp uiteindelijk terrein. Als het echter gaat om de techniek waarmee data over het glasvezelnet wordt getransporteerd naar de schakelkastjes op straat en tot in de particuliere huiskamers en kantoren van ondernemers, is Nokia een voorloper. Voor ons een bewuste keuze om ons hele netwerk te versnellen met de innovatieve techniek van een partner uit Europa.”
Mensenhaar Glasvezel. Het ligt allemaal onder de grond en het is een kabeltje niet dikker dan een mensenhaar. Hoe krijg je dat sexy? “Niet nodig”, aldus Bosma. “Belangrijk is wat het product met de levens van mensen dóét.
De lange wachtlijsten in de zorg en de hulpbehoevende mensen die thuis zitten of in een zorginstelling. Veel méér kan online. Wanneer op dit moment een arts een diagnose probeert te stellen op basis van een online consult kan hij of zij echter nog voor een lastige klus komen te staan. Het is vaak namelijk óók wel belangrijk om goed naar de gehele fysieke verschijning van de patiënt te kijken. Met behulp van glasvezel kan dat haarscherp. Hiermee kunnen mensen veel sneller en misschien frequenter contact houden met een arts. Het zal even wennen zijn, maar de vele voordelen zullen uiteindelijk doorslaggevend zijn.”
En ook voor ondernemers? “We beginnen al een beetje te wennen aan online vergaderingen met Teams en Zoom. Dat scheelt veel tijd en reiskosten. Maar bij zo’n vergadering zijn er anno 2022 altijd nog wel enkele deelnemers die er door een zwak netwerk wat sneu en armetierig bijzitten. Dat is niet prettig voor het live-gevoel, maar het is ook niet representatief. Dat zal snel veranderen. Haarscherp beeld zonder haperingen zal ervoor zorgen dat we steeds meer wennen aan online zakendoen. De efficiency-voordelen zijn gewoon té groot om daar niet mee aan de gang te gaan. En áls je dan jouw ondernemerschap zó kunt verbeteren zou ik zeggen: bezuinig niet op dat ene dunne glasvezeldraadje dat alles mogelijk maakt.”
Tot DELTA Fiber Nederland behoren de merken DELTA, Caiway, DELTA Netwerk en ZeelandNet. Bij het gezamenlijk bedrijf werken meer dan 1200 medewerkers.
Op het gebied van internet belooft het bedrijf de ondernemer razendsnel internet en een beschikbaarheid tot 99,95 procent
www.DELTA.nl www.DELTAnetwerk.nl
“Een bewuste keuze om ons hele netwerk te versnellen met de innovatieve techniek van een partner uit Europa”
Een prognose is een voorspelling, een verwachting van toekomstige resultaten.
Hulp nodig bij het maken van een prognose?
Naast financieringen help ik ook bij het opstellen van een prognose.
Jan Heida 06-1086 2005 O erweg 29, 8538 XE Bantega www.jhenf.nl info@jhenf.nl
Kwaliteitsborging (QA) Kwaliteitscontrole (QC) Lascoördinatie Lastechnisch advies
Certificeren van bedrijven, lasprocessen en lassers Inspectie Project begeleiding
De bedrijfsnaam is al net zo no nonsense als de oprichter zélf. En dat recht-door-zee-karakter wordt kennelijk gewaardeerd, want de klantenkring van ‘Hout en Bouwmaterialen’ van ondernemer Tienko van der Vaart in Surhuisterveen blijft maar groeien. Inmiddels is het bedrijf, dat in 2007 werd opgericht, een gerenommeerde leverancier voor zo ongeveer alle soorten hout en aanverwante producten, voor particulier en zakelijke markt. Dat laatste segment wil Van der Vaart graag verder uitbreiden en dus blijft de ondernemer investeren in extra assortiment én service voor de zakelijke relaties.
“Het is al een tijd geleden, maar voordat ik met dit bedrijf begon heb ik tien jaar lang een bouwbedrijf gehad”, zegt de ondernemer. “En op een dag had ik een partij hout over na een bouwklus. Ik zette dat op de oprit en plaatste het op Marktplaats. En ja hoor; ik verkocht het met een beetje winst. Daar ging ik een beetje mee door, totdat op een dag de oprit helemaal vol stond en ik me realiseerde dat ik de handel eigenlijk nóg leuker vond dan huizen bouwen. En dus startte ik Hout- en Bouwmaterialen, met fysieke verkoop, maar ook direct al online verkoop.”
Als snel werd óók de toenmalige bedrijfsruimte te klein en dus werd het huidige pand gebouwd aan de Rooilijn 7 in Surhuisterveen. Een mooie plek, maar de groei is intussen dóórgegaan, zo legt de ondernemer uit. “Dat klopt. We hebben voor de opslag een extra loods laten bouwen van 2500 vierkante meter aan de Lauwerswelle, op enkele tientallen meters van ons bedrijf.
Zo hebben we meer plek voor opslag onder dak en dat is op het moment heel belangrijk. Zeker voor de zakelijke markt is het belangrijk dat wij altijd voorraad hebben en snel kunnen leveren. Daar helpt deze opslag aan mee.” Volgens de ondernemer zijn klantgerichtheid en constant alert blijven én vernieuwen de belangrijkste elementen voor het opbouwen van een goede naam. En dat brengt de ondernemer samen met inmiddels elf collega’s dagelijks in de praktijk. “We willen service bieden en daar investeer ik dan ook graag in. Zo hebben we nu drie auto’s op de weg voor snelle bezorging, maar daar komt in het eerste kwartaal van 2023 een Scania truck bij met een hypermoderne heftruck. Het voordeel is dat we zo rechtstreeks op iedere bouwplaats snel en efficiënt kunnen leveren.”
Staffelkorting
Vernieuwing bij de onlinehandel wordt ook niet vergeten, zo leren we. “Het zijn soms simpelere ideeën, die doeltreffend kunnen zijn. We hebben inmiddels 2.400
artikelen in onze webshop. Voor de zakelijke markt maken we de inkoop daarvan extra gemakkelijk.
Met hun BTW-nummer en KvK-nummer kunnen aannemers en klusbedrijven zich aanmelden. En bij iedere aankoop wordt er een staffelkorting toegepast. Kortom: hoe meer men afneemt, hoe goedkoper het is.”
Het mooiste van het vak? Dat is wat Van der Vaart betreft toch vooral het omgaan met mensen. “Ik vind het leuk om mensen te kunnen adviseren. Soms kun je iemand met twee of drie tips al heel blij maken. Maar het is vooral ook de variatie die me aanspreekt. Niet de hele dag op kantoor zitten, maar alle elementen van de handel ervaren. Dat ik daarbij een mooi team heb, die elkaar ook scherp weten te houden vind ik een grote plus.”
Bijna 350 soorten bouwmaterialen, van gipsplaten tot allerlei soorten kabels, maar ook dakramen, trappen, deuren en allerlei soorten isolatie. Verder verkoopt het bedrijf ook dakmaterialen, hout, tuinhout, steigerhout en Lariks- en douglashout
www.houtenbouwmaterialen.nl
De missie van GreenInclusive
Marthijs Roorda, directeur van GreenInclusive heeft een missie: “Ik heb het goed, moet ik dan nog meer voor mezelf hebben? Ik doe dan liever iets voor mijn omgeving.” Met zijn bedrijf GreenInclusive dat vezelhennep teelt voor isolatiemateriaal, voert hij zijn missie uit.
“Wij doen geen traditionele handel. Wij richten ons op de dringende opgaves van deze tijd. We hebben geen garantie dat we in de toekomst nog een leefbare wereld hebben. We hebben een CO2-opgave, een stikstofopgave, een gezondheidszorgopgave en een armoedeopgave. Daar moet je toch iets mee!?”
Zijn antwoord is vezelhennep. Vol passie zegt hij: “Hennep heeft nauwelijks water nodig, geen bestrijdingsmiddelen, het neemt veel CO2 op, het verrijkt het land en is makkelijk recyclebaar. Daarmee is het een product dat bestand is tegen de droogte door klimaatverandering en tegelijkertijd CO2 opslaat. Wij produceren vezelhennep voor isolatiemateriaal in de bouw. Het groeit makkelijk en is snel op te schalen. Daarmee is het mede een oplossing voor de enorme bouwopgave.”
Gesloten regioketen
“We hebben 2700 veehouders in Friesland. Een klein stukje land per veehouder levert een enorm arsenaal aan bouwgrond op. Veel boeren zijn al partner geworden. Wij zetten agrariërs niet klem met risicodragende investeringskosten. CO2- neutraal produceren en biobased eindproducten mogelijk maken, is een opgave die je gezamenlijk aangaat. Daarom doen wij de investeringen en geven de agrariërs een milieuvriendelijk perspectief met een gegarandeerd inkomen dat niet van het succes van onze marketingafdeling afhangt, maar van hun oogst.”
“Op dit moment vindt een deel van de hennepverwerking nog in Duitsland plaats, maar een fabriek in Friesland ligt in de planning. Samen met onze partner Hempflax in Oude Pekela die de eindbewerking doet naar hoogwaardig isolatiemateriaal van onze hennep, hebben we dan een korte gesloten productieketen gerealiseerd. Met het regionaal verwaarden van duurzame grondstoffen stimuleren we bovendien de lokale economie.”
Burgerlijke staat: Ongehuwd Gezinssamenstelling: Relatie Hobby’s/ sport: Geschiedenis, lezen, zwemmen
Beste boek: De Blauwe Fabel (Ties Joosten) en Confessions of an Economic Hit Man (John Perkins)
Kenmerkende uitspraak: “Je kan niet altijd zes gooien”
“Als natuurproduct zorgt het ook voor een aangenamer leefklimaat in huis. Als je bovendien weet dat traditionele isolatiematerialen erg vervuilend zijn, dan is de keuze toch snel gemaakt.”
Ieder op zijn manier De missie van GreenInclusive wordt opgepakt door lokale banken, architecten, bouwbedrijven en woningbouwbedrijven. “Logisch”, zegt Marthijs, “we moeten vóór- en mét elkaar aan de slag. Hennep
is een mooi duurzaam product dat geeft in plaats van neemt. Wij specialiseren ons in bouwmaterialen, maar je vindt hennep terug in dashboards van auto’s, als vloeren, als voedsel, als medicijn en in de kledingindustrie. Wij zien dat veel ondernemers begrijpen dat het roer om moet. De waarheid is simpel. Als je als bedrijf de belangrijke opgaves van deze tijd niet aangaat, dan zul je uiteindelijk verdwijnen.”
”Als je als bedrijf de belangrijke opgaves van deze tijd niet aangaat, dan zul je uiteindelijk verdwijnen”
”Hennepteelt is ook een oplossing voor de stikstofopgave”
Trivec houdt zich bezig met oplossingen voor bedrijven die een ‘applicatie aanbrengen op een substraat’. In ‘gewone-mensen-taal’: Trivec ontwikkelt en bouwt machines voor bedrijven die een coating aanbrengen op een ondergrond. Branko Westra: “Of nog korter: Wij brengen iets nats aan op iets droogs. Dat is de kern van onze activiteiten en daaromheen hebben we in de loop der jaren een uitgebreid en nog steeds groeiend scala aan spinoff technieken ontwikkeld.” In 18 jaar tijd is het bedrijf uitgeroeid van twee man op de spreekwoordelijke zolderkamer tot een goed geoutilleerde locatie in Suameer waar in totaal 18 medewerkers werkzaam zijn. OF voelde directeur Branko Westra met een ‘setje’ vragen aan de tand over Trivec.
Hoe is het begonnen?
Het stukje afvalverzorging voor verwerking van verfspoelwater kun je beschouwen als de dobber waar Trivec op dreef, toen we het bedrijf Van der Vechte Equipment Centre (VEC) in 2004 overnamen. We, dat zijn mijn oom Piet Geertsma, die al enkele jaren als freelancer werkzaam was bij VEC, en ondergetekende.
De hoofdpijler van het bedrijf toen was een kostenbesparende spoeltafel waarmee na een verf- of spuitklus bij schildersbedrijven, spuiterijen, scholen en timmerindustrie het afvalwater van de (water gedragen) verf wordt gescheiden, zodat er alleen nog maar helder water en slib overblijft. Daarnaast bestond het assortiment uit een kleine lijmwalsmachine en een eenvoudig handbediend verfapparaat.
Branko Westra van Trivec Sumar:
Vanaf 1 november kunt u in Medisch Centrum de Sionsberg bij mij terecht voor de gezondste permanente make-up ooit. Organisch Synthetische pigmenten van Swiss Color garanderen tezamen met de door mij gebruikte SkinQ techniek dat er, én geen ijzeroxides of andere metalen in uw huid achterblijven, én er meer kleur achterblijft zodat er minder behandelingen nodig zijn voor een mooi resultaat.
De ijzeroxides zijn ook niet vervangen door NOVOXX, een glasparel die bij sommige andere pigmenten zonder ijzeroxides gebruikt wordt. Het woord zegt het al, glasparel, uiteraard miniscuul klein gemaakt maar het blijft glas wat in uw huid gebracht wordt om ervoor te zorgen dat het pigment op zijn plek blijft zitten. Omdat Swiss Color een Organisch Synthetisch pigment is en er met een speciale techniek gepigmenteerd wordt ontstaat er minder trauma aan de huid. Wenkbrauwen hairstroke, powder, ombre, ingeschaduwd of combi hairstroke/powder. Eyeliner op diverse manieren te zetten en ook uw lippen kunnen worden behandeld in diverse kleuren of om uw eigen kleur beter uit te laten komen en een mooie strakke cupidoboog te vormen.
Bela Bela Permanente make-up Zwannie van der Wal MC de Sionsberg, Birdaarderstraatweg 70 9101DC Dokkum, 1e etage
Geen uitgelopen make-up tijdens het sporten. Of het nu hardlopen, zwemmen , fitness of iets anders is, nooit meer hoeven nadenken over of de make-up nog netjes zit, of de zelf bijgewerkte wenkbrauwen niet verdwenen zijn, geen uitgelopen make-up door het zweten. Met een make-up in en uit je bed. Gewoon je eigen wenkbrauwen weer mooi en duidelijk een vorm geven of net iets meer, een subtiele eyeliner en mooie strakke lippen zonder er ook maar een moment mee bezig te hoeven zijn. Het kan allemaal. Lijkt dit u ook heerlijk en wilt u meer weten over wat ik voor u kan doen, neem een kijkje op de website of bel of mail vrijblijvend.
T. 06 51293615 Email info@belabela.nl www.belabela.nl
Houthandel Barkmeijer
Houthandel Barkmeijer is dé groothandel voor hout, plaatmateriaal, deuren en isolatie voor de professionele verwerker. Naast de handel in deze producten, bewerken wij veel hout in onze machinale afdeling.
Houthandel J. Barkmeijer & Zn. B.V. Riddersmaweg 2 9291 NC Kollum
Van daaruit leerden we de branches kennen die met verf te maken hadden en zagen we steeds meer mogelijkheden om ons assortiment uit te breiden. Via Jubbega, Gorredijk en Drachten streken we in 2015 neer in ons huidige onderkomen in Suameer. Het pand heb ik samen met technisch partner en medevennoot Huub Ockers in 2018 kunnen kopen. Piet Geertsma is in 2019 met pensioen gegaan.
De weg van VEC naar Trivec?
Onze internationale doorbraak maakten we met een kleine walsmachine, waarmee (internationale) parketproducenten mogelijkheden kregen om parket ‘custom made’ af te werken. Wij zaten daarbij ‘voorin de trein’ en hebben vervolgens besloten om onze naam te wijzigen in de voor het buitenland ‘beter bekkende’ naam ‘Trivec’, waarin bovendien via de driehoek (‘tri’) de in- en externe samenwerkingsverbanden worden gesymboliseerd.
Een hoge mate van flexibiliteit door modulair werken. Wij hebben oplossingen gecreëerd voor alle fases van het coatingproces voor verschillende branches. Onze parketmachines bijvoorbeeld zijn, afhankelijk van de wensen van de klant, aan elkaar te koppelen tot een meer dan 100 meter lange complete productielijn. Steeds vaker kregen we te maken met specifieke vragen en wensen van onze klanten. En dat is eigenlijk ons handelsmerk geworden; we denken mee en maken wanneer nodig maatwerk. Akzo Nobel en Sherwin Williams bijvoorbeeld hebben onze machines in hun testlaboratorium staan. Die worden gebruikt voor productontwikkeling. En zo breid je je netwerk steeds verder uit.
Kijk om je heen; overal zit een coating op. De markt is dus breed, vooral internationaal. Volgend jaar willen we een vestiging in Engeland van de grond tillen voor onze productgroepen Paint & Eco Solutions. Daarnaast zijn we druk bezig met voorbereidingen om in Amerika een vertegenwoordiging op te bouwen voor onze industriële oplossingen. Ten aanzien van coating vraagstukken willen we een kennisbank worden, het ‘daar moet je zijn’ imago uitbouwen. We streven daarbij geen ongebreidelde groei na, maar kiezen voor slim en procesmatig werken. We gaan voor waarde boven volume. Momenteel werken er 18 mensen op de locatie in Sumar, naar verwachting zullen dat er over vijf jaar circa 25 zijn.
”Het ‘Ei van Columbus’ bestaat niet in onze branche; het is vooral maatwerk”
Bij AE Systems uit Groningen staat de telefoon roodgloeiend en is de orderportefeuille voor het komende half jaar volledig gevuld. In vergelijking met 2021 is het aantal opdrachten meer dan verdubbeld. Het bedrijf van directeur Sander Swierenga is specialist op het gebied van grondboringen voor gesloten aardwarmtesystemen. Sinds de gasprijs piekt, heeft de vraag naar gasloos wonen extra energie gekregen. Een investering in aardwarmte verdien je binnen acht jaar terug.
Dankzij haar moderne machinepark kan er tot 250 meter diep geboord worden, zo wordt ons uitgelegd. Als de geplande diepte bereikt is, worden er een bodemwarmtewisselaars in de grond geplaatst. Het water dat door deze wisselaars wordt gepompt, wordt in de bodem verwarmd tot ongeveer tien graden Celsius. Vervolgens onttrekt de warmtepompinstallatie de warmte uit het water en geeft deze warmte af aan het verwarmingssysteem in het gebouw. Gebruik van aardwarmte zorgt nauwelijks voor vervuiling, uitstoot van CO2 en klimaatverandering.
AE Systems werkt bij voorkeur aan nieuwbouwprojecten. “Je kunt dan werken zoals jij dat wilt“, aldus Swieringa. “Bij bestaande woningen moet je je aanpassen aan de omstandigheden. Dat maakt het werk ingewikkeld en tijdrovend en dat
gaat ten koste van andere opdrachten. In principe is bij ons nieuwbouw de hoofdmoot. Daarnaast nemen we particuliere klussen aan die bij ons passen. Helaas is de vraag van particulieren momenteel zo groot dat we niet iedereen kunnen helpen. We kunnen alleen opdrachten aannemen die op een goede en kwalitatief verantwoorde manier zijn uit te voeren.“
Het bedrijf is actief in Noord-Nederland en de Noordoostpolder maar krijgt aanvragen uit heel Nederland. “Zeventig procent van onze opdrachten komt uit de provincie Groningen. Daarom zeggen we ook nee tegen klussen ergens anders in Nederland. Waarom ergens in de randstad in de file staan terwijl hier werk genoeg is?“ Het was niet altijd topdrukte bij de Groninger aardwarmtespecialisten. Toen Swierenga in 2009 met het bedrijf begon werd er vooral over duurzame energie gepraat. “Het waren moeilijke jaren met
weinig opdrachtgevers. De markt kwam moeizaam op gang. We hebben trouwens nog steeds enkele klanten van het eerste uur. Voor hen maken we altijd ruimte, een volle agenda of niet. Ze stonden voor ons klaar toen we hen nodig hadden en dat vergeten we niet.“
Dik tevreden
Die persoonlijke aandacht zit in de haarvaten van het bedrijf. Een goede relatie met de klant staat bij de aardwarmtespecialist dan ook altijd voorop. “Mijn klanten mogen niet tevreden zijn over het resultaat. Nee, ik wil dat ze dik tevreden zijn. Daarvoor werken we met alle liefde een dag langer door dan gepland. Ik ben er trots op dat ons hele team dat zo ervaart. We zijn trots op wat we doen dat zie je af aan ons werk“, besluit Swierenga.
W ilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied?
Download via de app store onze app.
W ilt u persoonlijk contact? Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.
W ilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied? Download via de app store onze app. W ilt u persoonlijk contact? Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.
Gisteren sprak ik met een ondernemer. Hij vertelde mij dat hij flink gaat investeren in een fabriek. Als die naar wens werkt is niet de vraag wanneer hij daarmee de grens overgaat maar dát hij de grens over gaat. Nederland heeft een interessant afzetgebied maar deze ondernemer wil met zijn product werkelijk het verschil maken en dan bestaan er voor hem geen grenzen.
Regelmatig krijg ik te horen dat bedrijven zich de moeite niet op de hals willen halen om over de grens te kijken. Ze zijn tevreden met wat zij hebben, hebben vaak aardig gevulde orderportefeuilles dus waarom al die moeite? Tot de Nederlandse markt opdroogt of er buitenlandse concurrenten op de Nederlandse markt verschijnen. Dan zul je als bedrijf iets moeten doen. Kijken naar afzet in het buitenland is dan een optie. Maar dat heb je niet zomaar voor elkaar. Dat vergt vele jaren van inspanning. Want wees nou eens eerlijk. Waarom zou een buitenlands bedrijf met een Nederlands bedrijf zaken gaan doen? Dat vergt veel overredingskracht. Eén ding is zeker, uit onderzoek is aangetoond dat bedrijven die internationaal gaan veel innovatiever, creatiever, winstgevender zijn en ook aantrekkelijker zijn voor potentiële medewerkers.
Innovatiever moet je sowieso zijn als je internationaal gaat. Alleen al het aantal concurrenten zal groeien en om dan het verschil te kunnen maken moet je wel vernieuwender zijn. Dat levert dan direct óók weer een voordeel op in je thuismarkt. Een argument dat ik ook nog graag meegeef is de verkoopbaarheid van je bedrijf. Die waarde gaat zeker omhoog als je ook al internationaal actief bent. Uiteraard; exporteren doe je er niet bij. Gelukkig zijn er diverse partijen die je daarmee op weg kunnen helpen.
Evert-Jan Schouwstra is de managing director van het World Trade Center (WTC) Noord-Nederland.
Morris Solutions in Joure zorgt dat oude plaatbewerkingsmachines een tweede leven krijgen door er een nieuw CNC besturingssysteem in te installeren. ,,We noemen dit retrofitten. We zijn op het moment bezig met de uitbreiding van ons bedrijf, zodat we de klant nog sneller kunnen helpen”, aldus directeur Grytsje Giaconne – de Jong.
“Klanten komen bij ons wanneer hun machine stuk is of problemen begint te krijgen. Wij vervangen gedateerde en defecte besturingssystemen waarvan componenten niet meer leverbaar zijn of waarvan de producent niet meer bestaat“, vertelt ze over de werkzaamheden van Morris Solutions, het bedrijf wat ze in 2011 met haar Italiaanse man Morris begon. “We retrofitten vooral kantbanken en plaatscharen, maar ook andere plaatbewerkingsmachines. Door het plaatsen van een nieuw besturingssysteem is een machine weer helemaal up-to-date. We recyclen als het ware: het ijzeren frame van de machine behouden we en de rest zetten we er nieuw op.“
“We zoeken altijd naar een oplossing“, voegt ze er aan toe. “Soms gaat het om oude machines zonder papieren waar al vaker aan is gesleuteld. Maar we hebben veel ervaring. Goede service naar de klanten toe, staat bij Morris Solutions voorop. We bouwen de machines om, maar daarnaast moeten we ook garant staan voor de service. We hebben een team van service-medewerkers die bij de klant langs komen. Het retrofitten gebeurt op locatie bij onze klanten. Maar door de uitbreiding willen we ook reparaties doen bij ons bedrijf in Joure.“
De uitbreiding van Morris Solutions is op het moment in volle gang. “Er komt een grote bedrijfshal bij, waar de plaatbewerkingsmachines naartoe kunnen worden getransporteerd en gerepareerd. Zo kunnen we nog meer machines repareren.“
Als vrouw in een mannenwereld is ze blij dat ze vier jaar lang iedere dag met de monteurs op pad is gegaan. “Ik hou van aanpakken en wist in het begin niets van metaal. Door mee te gaan op locatie en aanwezig te zijn bij de reparaties, heb ik veel geleerd. Ik ben blij dat ik daar veel tijd in heb geïnvesteerd zodat ik de klanten beter van dienst kan zijn als ze me een probleem voorleggen. Ik hou van het directe contact met de klant en ze willen graag snel geholpen worden. De technische kennis helpt me bij het maken van de planning en andere administratieve zaken, zodat mijn man zich kan richten op het technische deel en het aansturen van het team, wat bestaat uit zes man.“
De lijnen kort houden, dat is belangrijk. “We hebben niet de ambitie om een heel groot bedrijf te worden. We willen mensen goed helpen door er snel mensen naartoe te sturen. Goede service en passie voor het vak staan bij ons voorop.“
Hoeveel tijd en energie besteed jij aan wat echt belangrijk is? Houd jij je focus op je waarden? Er zijn zoveel keuzes te maken in het leven. Als één van mijn afspraken vervalt en ik ineens een uur ‘over’ heb, denk ik: wat zal ik eens doen? Ik heb een lange to do-lijst waar ik iets van zou kunnen oppakken. Ik vind beweging ook belangrijk: zal ik daar een uurtje extra aan besteden?
Voor ondernemers is keuzes maken en focus houden soms een uitdaging. Ik zie veel mensen die de hele dag ‘snel even dit’ en ‘snel even dat’ moeten doen. We krijgen tegenwoordig veel meer prikkels te verwerken dan vroeger. Die vragen veel van je energie. Daarbij worden we vaak in beslag genomen door dingen die niet echt belangrijk zijn, maar wel actueel. Denk aan mailtjes, telefoontjes, een vraag tussendoor. ‘Gauw regelen, dan is het weer weg’. Maar wat echt belangrijk is, daar kom je niet aan toe.
Je bent ondernemer geworden om te kunnen doen wat jij leuk vindt en waar je goed in bent. Houd daar de focus op. Schrijf eens op wat jij echt belangrijk vindt: wat zijn jouw waarden? Wat vind je belangrijk in je werk, in je vrije tijd en als mens? Je kunt je tijd en energie namelijk maar één keer besteden.
Als je weet wat je echt belangrijk vindt en waar jij voor staat, kun je gemakkelijk toetsen of wat op je afkomt past bij jouw waarden: is het jouw tijd en energie waard? Het getuigt bovendien van persoonlijk leiderschap als je jouw waarden deelt met je werknemers en in gesprek gaat over hun waarden. Dan kun je gezamenlijke waarden opstellen zoals: ‘wij vinden het continu leveren van kwaliteit belangrijker dan het binnenhalen van honderd extra klanten’.
Wil jij leren hoe je je meer bewust wordt van hoe je (zakelijk) handelt en welke waarden en diepere drijfveren hieraan ten grondslag liggen? Dan ben je van harte welkom om mee te doen aan onze volgende NLP Business 6-daagse, deze start op 16 januari 2023. Hier leer je focussen op wat echt belangrijk is.
Welke keuze maak jij? Meld je aan bij Kies Koers en bespaar energie. Dat is in deze tijd in alle opzichten een verstandige keuze!
Ymkje de Vries is eigenaar van Kies Koers, hét NLP-instituut van Fryslân. Ze is gecertificeerd NLP Trainer, Master Coach en NLP Coaching trainer.
Kijk voor meer informatie op www.kieskoers.nl. Reageren op deze column? Mail info@kieskoers.nl
Midden in de coronatijd startte ervaren marketeer Ruth Rottiné haar marketingbureau Wettermerk BV op de WaterCampus in Leeuwarden. Wettermerk BV richt zich specifiek op de branding en marketing voor water- en cleantech bedrijven. ‘’Wij helpen deze bedrijven om hun innovaties op een eerlijke en transparante manier te vermarkten.”
“Ik heb nooit de ambitie gehad om een marketingbureau te starten”, zegt Ruth Rottiné. “Maar toen vroegen mijn opdrachtgevers - onder andere Wafilin Systems – mij om nog meer voor ze te doen. Toen ook de Water Alliance mij stimuleerde om deze kans te grijpen, ben ik Wettermerk BV gestart. Ik werkte al 10 jaar in deze sector en heb het hier op de WaterCampus altijd erg naar mijn zin gehad. Het voelt echt als een voorrecht om met deze opmerkelijke bedrijven en slimme mensen te mogen werken.
Zij begrijpen als geen ander, hoe belangrijk het is om niet alleen te innoveren in je product of technologie, maar in je gehele bedrijf. Marketing speelt daarin een essentiële rol.”
Zinvolle en Zuivere Marketing
Rottiné vertelt dat ze met Wettermerk BV een unieke methode hebben ontwikkeld die ze zinvolle en zuivere marketing noemen. “Zinvol: dat het waarde creëert en realiseert voor alle stakeholders. Zuiver: dat een merk
eerlijk en transparant communiceert én vooral waarmaakt wat het belooft. We maken dit concreet met de stappen in ons stroommodel (zie kader, red.).” Deze methode - die tools vanuit de communicatie en psychologie gebruikt - ontstond nadat Rottiné een aantal jaren geleden herstellende was van een werk gerelateerde burn-out. “Ik merkte dat het toepassen van marketingtrucs niet goed bij mijn waarden paste”, legt ze uit. “Ik ontdekte en experimenteerde later als freelancer dat
marketing heel goed toe te passen is op een ethisch verantwoorde manier. De nieuwe methodiek en de wens – laten zien wie je merkelijk bent - beschikbaar te maken voor meer bedrijven, was geboren.”
Werken in je zone of genius “Ons team bestaat uit zeven enthousiaste en specialistische mensen: SEO/SEA-specialist, Designer, Content Marketeers, Trendwatcher, Strateeg en Vertaler”, gaat Rottiné verder. “We zijn een klein en superhecht team dat heel goed weet hoe we mogen samenwerken. Binnen Wettermerk BV kan iedereen werken in zijn ‘zone of genius’ zodat de medewerker zelf, het team en onze klant daar optimaal van kan profiteren. Er is tegenwoordig veel aandacht voor duurzaamheid en circulariteit maar te weinig voor ons eigen energiesysteem. Ik vind het belangrijk dat we hier voor zolang als
mogelijk is, kunnen doen waar we plezier en energie van krijgen. Dat betekent dat de functies van mensen over vijf jaar er heel anders uit gaan zien.”
“Over een paar jaar houden wij ons bezig met andere ambities die gerelateerd zijn aan onze missie om morele marketing standaard te maken”, aldus Rottiné. “Wij werken nu met kleine startups die voor onze diensten verschillende subsidies kunnen aanvragen, maar ook met scale-up bedrijven zoals Ferr-Tech, en sinds dit jaar ook onze eerste buitenlands klant in Zweden. We verwachten met Wettermerk BV over een jaar te verdubbelen van vijftien naar dertig bedrijven. Nadat wij deze groeiende Nederlandse markt hebben voorzien, richten we ons op water- en cleantech bedrijven in buurlanden en dromen ervan om meerdere vestigingen in het buitenland te openen.”
“Wij leiden de transitie naar duurzame marketing, maar doen dat in nauwe samenwerking met onze opdrachtgevers”, zegt
Wat is het stroommodel?
‘Met het stroommodel laat Wettermerk BV zien waar je nu staat en waar de groei van jouw bedrijf zit’, aldus het bureau.
Bron, ontdekken wie je bent als merk, je wordt sterker.
Beek, laten zien wie je bent als merk, je wordt zichtbaar.
Rivier, zorgen dat klanten je merk kunnen vinden, je wordt slimmer Meer, je merkinvloed vergroten, je wordt groter.
Oceaan, je merkflow vasthouden en doorgroeien, je bent wendbaar
Rottiné tot besluit. “Bedrijven in de watertech en cleantech industrie hebben de impact om een schonere wereld te realiseren, Wettermerk BV wil daarin een gids zijn. Het begrip ‘duurzaamheid’ is daarbij erg belangrijk. Bedrijven moeten een heel groen product hebben, hun DNA, hun hele systeem moet duurzaam zijn. Wettermerk BV is dit jaar genomineerd als halvefinalist van de Jonge ondernemersprijs van het Noorden (JOP). Een mooi podium om onze missie nog meer kenbaar te maken.”
“Het hele systeem moet duurzaam zijn”
Vele duurzame ideeën passeerden de revue tijdens een inspiratiebijeenkomst van de Freonen fan Fossylfrij Fryslân op donderdagmiddag 13 oktober bij ROC Friese Poort in Leeuwarden. Sprekers uit de mobiliteits-, energie- en isolatiesector gingen in op de nieuwste ontwikkelingen uit hun vakgebied. Ook presenteerde de Freonen-organisatie haar nieuwe koers, die nog meer inzet op jeugd en Friese samenwerking. “De Freonen groeien hard door en willen nog meer impact maken”, aldus Freonen-voorman Bouwe de Boer tegenover de 80 aanwezigen.
Johan ten Brinke sprak over het initiatief Deelauto’s Friesland, dat ontstaan is uit de mobiliteitsgroep van de Freonen fan Fossylfrij Fryslân. “De inzet van deelauto’s leidt tot minder CO2-uitstoot en kan als alternatief dienen bij een gebrek aan OV-mogelijkheden op het platteland. Het aanbod was tot dusver versnipperd in Friesland”. Daar willen de Freonen de komende tijd verandering in gaan brengen, zo meldt Ten Brinke.
Hennep Marthijs Roorda, algemeen directeur bij GreenInclusive, ging in op de vele toepassingsmogelijkheden van hennep. “Wij ontwikkelen en produceren producten waar langdurig CO2 in opgeslagen wordt. Door het toepassingsgebied uit te breiden, zal de adoptie van natuurlijke grondstoffen toenemen. Wij zetten ons in voor de transitie naar een duurzame economie. Door middel van de ontwikkeling van producten die langdurig CO2 opslaan en hiermee
actief bijdragen aan de ambities van de Nederlandse overheid.”
Dalende CO2-uitstoot
Keynote spreker Frans Debets deelde een positieve trend. “De CO2-uitstoot in de EU is na de covid-pandemie weer gestegen, maar de meerjarige trend laat een duidelijke afname zien. In 2021 ging het om 2,78 Gigaton, 27,4% lager dan in 1990. Het EU-aandeel in de werelduitstoot daalde van 16,8% naar 7,3%”, aldus een optimistische Debets.
Eric Lansu van Friesland Beweegt gaf een inspirerende speech over de Winterfietselfstedentocht. “Deze toertocht staat open voor alle, geheel of in aanzienlijke mate door spierkracht aangedreven, rijwielen die op het recreatief fietspad mogen rijden. Dus van step tot ligfiets, van E-Bike tot racefiets en van skeeler tot handbike”, aldus Lansu. De Winterfietselfstedentocht, waar
ook de Freonen fan Fossylfrij Fryslân bij zijn betrokken, staat voor 15 januari 2023 op het programma.
Dat de Freonen de komende jaren meer op samenwerking met jeugd inzetten, bleek uit de bijdrage van Bart Scholten, namens duurzaamheidsbureau SAMEEN. De Freonen en SAMEEN gaan de komende periode 200 personen aan de energietransitie koppelen. Bijvoorbeeld aan de hand van schoolopdrachten, stages, traineefuncties of projectmatige inzet met bijbanen.
“SAMEEN en de Freonen starten daarvoor een loket, waar ook jongerenorganisatie Claim Your Future bij aansluit. Geïnteresseerde organisaties kunnen zich via het loket verzekeren van jongeren die het duurzame verschil kunnen maken”, aldus Scholten.
In de eigen productie ‘Duurzame Doeners’ introduceren de Freonen fan Fossylfrij Fryslân partners die iedere dag bezig zijn met verduurzaming. In deze editie: Bert Miedema van Miedema Lighting in Tjerkwerd.
Hoe helpt Miedema Lighting mee aan een duurzamer Friesland?
Miedema Lighting is een eenmanszaak die door eigen innovatieve producten laat zien hoe men miljoenen euro’s en miljoenen kilogrammen aan stikstof kan besparen. Tijdens de eerste Elfsteden Solar Race ben ik in contact gekomen met studenten die mij hebben geholpen een aantal innovatieve producten te maken. Om deze doelstelling te behalen heb ik dé grote lichtenergieverbruiker benaderd: en dat is de zorg. Hier is op sommige plaatsen 24 uur per dag licht nodig.
Het mooie van besparingen in deze sector is dat men dit geld weer goed kan gebruiken om meer zorg te bieden. In een paar gevallen hebben wij wel 95 procent aan besparingen behaald. Een voorbeeldproject is bijvoorbeeld Bloemkamp, een locatie van Freon Patyna. De maatregelen die we hier uitvoerden kostten exclusief btw 47.000 euro en dit bedrag werd door
mijn veranderingen binnen een jaar terugverdiend. Nu ligt de terugverdientijd op circa 7 maanden. Dit alles werd zo circulair mogelijk gedaan. Hierdoor was er weinig afval.
Heb je nog een concreet voorbeeld?
Ook hebben wij de energiezuinigste kantoorverlichting van Nederland gemaakt met een nul-euro-rekening door een schenking van 500 ledlampen. De kosten van de geleverde en gemonteerde verlichting in het kantoor werden met deze actie meteen weer bespaard. Alles wat bespaard kan worden, hoeft men namelijk niet op te maken. Zo heb ik nog meer bespaarideeën, zodat onze kleinkinderen later kunnen zeggen: ‘Mijn pake was goed bezig voor onze aarde.’
Wat heeft Miedema Lighting nog meer gedaan?
Ook hebben we defecte ledlampen vervangen in het Botniahus van Patyna
in Franeker. Daar hebben we in de gang Philips-ledlampen van 2,3 Watt gebruikt, die over ongeveer 50.000 branduren beschikken. Deze geven evenveel licht als een 40 Watt-gloeilamp van 485 lumen. De ledlampen gaan 3,5 keer langer mee en zijn 50 procent zuiniger.
Akoestische oplossingen kunnen een mooi onderdeel van de aankleding van een ruimte zijn. Of het nu gaat om standaard panelen in een groot assortiment aan vormen en kleuren, of maatwerk wand- of plafondbespanningen met eigen a eelding, de mogelijkheden zijn groot!
Sound & Solutions verricht metingen en voorziet u van akoestiek- en installatie advies.
denken graag met u mee over de meest optimale aansluiting van de akoestische oplossingen bij uw inrichting en sfeer. Desgewenst installeren we deze ook bij u of begeleiden uw huis-aannemer met duidelijke montage instructies.
Dit artikel gaat over circulaire manieren om om te gaan met papier. Origami is er een van, na lezing kun je hier een kraanvogel van vouwen. Maar wij belichten hier twee andere kanten: wat doe je met je afvalpapier? En: hoe voorkom je dat er bergen ongebruikt drukwerk bij het oud papier terecht komen? Twee leden van Vereniging Circulair Friesland (VCF), Archiefvernietiger Prodak en Grafische groep van der Eems, schijnen hun licht hierover.
Grafische groep van der Eems bestaat al meer dan honderd jaar; gepokt en gemazeld dus. Durk-Jorrit is de vierde generatie aan het roer: “Drukkerijen zijn al gewend om afvalstromen te scheiden, omdat we vroeger met chemicaliën werkten. Die zijn verleden tijd, maar ons bewustzijn van afval dat hergebruikt kan worden, niet. En daar begint het: bij je eigen bewustzijn.”
Prodak is een regionaal opererende archiefvernietiger in Drachten. Directeur Jeen Holwerda: “Leg de nadruk maar op regionaal:
minstens tachtig procent van onze klanten zit in Friesland. Dat terwijl we ongeveer tien procent van de markt hebben. Wat inhoudt dat té veel Fries archiefmateriaal dat vernietigd moet worden, té veel onnodige en vervuilende kilometers maakt!”
“Circulariteit is hot topic” Durk-Jorrit van der Eems weet als geen ander dat je met de tijd mee moet gaan. “Momenteel is verduurzaming en dus circulariteit een hot topic.” Hij vertelt over zijn drijfveren: “Toen we voor Ecostyle zouden gaan drukken, bleek dat
Durk-Jorrit van der Eems, Grafische groep van der Eems: “Je kunt je CO2-footprint compenseren, als je maar betaalt. Maar je moet het echt zélf willen, en doen. Streef naar minder afval en ga daar circulair mee om.”
we circulair al heel goed scoorden. Ecostyle heeft ons geprikkeld om dit nog bewuster in de drukkerij in te voeren. Via John Vernooij van klant Omrin kwam ik in contact met de VCF. Ik ben lid geworden als houvast voor onze beweging naar circulariteit. Je leert er veel, bij VCF. Het stimuleert, het is geven en krijgen van kennis. Wat ik daar oppik, pas ik direct toe in onze bedrijfsvoering.”
Basis van vertrouwen Durk-Jorrit is er kort over als hij vertelt welke kritische vragen hij wil horen van een potentiële klant: “Een kritische houding heeft iets van wantrouwen in zich; ik wil juist op basis van vertrouwen samen om tafel. En dan vertel ik het eerlijke verhaal. Op iedere vraag hebben we een circulair antwoord: geen vervuilende chemicaliën, recyclebaar papier, groene stroom, zonnepanelen, geen onnodige kilometers, de nieuwste printtechnieken waardoor we veel minder afval hebben, enzovoort. Dit alles is voor ons niet meer dan logisch.”
Jeen Holwerda: “Als mijn concullega’s meer samenwerken, behalen we veel circulaire winst. Met de stijgende brandstofprijzen zie je al dat de wal het schip keert. Zo haal ik nu archiefmateriaal op bij acht Friese klanten van een concullega uit Noord-Holland; het werd te veel om daarvoor over de Afsluitdijk
Jeen Holwerda, Prodak: “Als mijn klanten hier op bezoek komen, gaat het verhaal wat ik vertel, leven. Dan begint de bewustwording.”
te rijden. Zo voorkomen we onnodig brandstofverbruik. Samenwerking is de oplossing, een win-winsituatie. Mijn afnemers zoek ik om die reden ook in de regio: oud ijzer, karton en papiersnippers blijven allemaal binnen Drachten en mijn plastics gaan naar Leek.”
Waardevol werk bij Prodak
Jeen leunt achterover: “Ik moet eerlijk zeggen dat ik wel anders ben gaan denken wat MVO betreft. Eerst kwam het gewoon niet in me op; winstoptimalisatie was het devies. Maar de circulaire winst weeg ik tegenwoordig ook mee. Daarom vind ik het prettig om te werken met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Deze mensen hebben recht op waardevol werk. Zij doen hier bij Prodak via Zorggroep Alliade bijna al het werk. Ik probeer ook circulariteit toe te passen in mijn overige bedrijfsvoering: zo onderzoek ik de mogelijkheden voor een elektrische vrachtauto en zonnepanelen.”
Papier: of je koopt het in, of je moet er vanaf. Circulair uiteraard. Dit zijn vijf vragen die je moet stellen om gebruik te maken van de expertise van Prodak en/of Van der Eems.
1. Hoe kan ik archiefmateriaal goed aanbieden?
Een simpele tip: print in grijstinten of zwart-wit. Hoe minder kleuren, hoe beter te recyclen. Tip 2: bespaar tijd en biedt het gerust aan in multomappen. De mensen in de dagbesteding leveren waardevol werk door het afval te scheiden.
2. Krijg ik circulair drukwerk voor de scherpste prijs?
Juist door circulair te werken, weet een drukker een scherpe prijs neer te leggen. Moderne machines zorgen voor weinig afval, de drukker stuurt op aantallen en vervoerskilometers. Zo is het totaalplaatje concurrerend.
3. Kan ik beter een e-mailcampagne doen of toch drukwerk gebruiken?
Een drukker wil natuurlijk drukwerk verkopen. Het eerlijke verhaal ligt genuanceerd. En dat luidt dat er ook met een e-mailcampagne de nodige CO2’s doorheen gaan door de dataopslag. En dat er met drukwerk juist heel veel CO2 vriendelijke mogelijkheden zijn.
4. Bijdrukken is toch hartstikke duur? Dat was vroeger zo. Nu vraag je om 1000 en de drukker vraagt dan kritisch of je beter kunt beginnen met 500. Zo nodig druk je later nog eens wat bij. Dát is de circulaire oplossing. Digitale druktechnieken maken dit mogelijk.
5. Is het nodig om wekelijks mijn archiefmateriaal op te halen?
Zeker niet! Kies samen met je archiefvernietiger voor de meest duurzame oplossing. Bijvoorbeeld door een weekje te wachten. Of juist door extra containers te plaatsen, zodat ritten gecombineerd kunnen worden. Zo werkt dat: samen.
minder afval en ga daar circulair mee om. ” “Als mijn klanten hier op bezoek komen, gaat het verhaal wat ik vertel, leven. Dan begint de bewustwording.”Zomer weer voorbij; die ellendige lange en natte Nederlandse winter komt eraan. Maar niet getreurd; OF begint aan een heus feuilleton: Overwinteren op Mallorca. We gaan op bezoek bij de Fries in den Vreemde Mark Wiersma. Ideeënman pur sang, ras-ondernemer én woonachtig op Mallorca. Hij zat op school in Leeuwarden, liep als jonge ondernemer al behoorlijk binnen met 06-lijnen en had een succesvol bedrijf in Londen. Na vele omzwervingen belandde hij op Mallorca. Daar was hij overigens al één keer eerder geweest toen hij nog maar achttien was. Deel 1 dus van ‘Overwinteren op Mallorca’: hoe de jonge Mark op zoek ging naar een Leeuwarder architect die huizen aan helium-ballonnen wilde ophangen.
‘In 1980 was ik 19 jaar oud en zat in de 5e klas van het VWO. Ik was nog nooit in ZuidEuropa geweest en was toe aan avontuur. Ik was bevriend met Henk van Eldik. Via zijn vader kregen we de kans om naar Mallorca te gaan, waar we konden logeren in een tuinhuisje bij de architect Willem Holtslag. Het verhaal ging dat de ontwerpen van Willem Holtslag zó revolutionair waren dat hij maar weinig opdrachten kreeg. Zo wilde hij huizen ophangen aan helium ballonnen om zodoende het schaarse grondoppervlak in Nederland te ontzien. Het kwam er niet van; reden voor Holtslag om Nederland gefrustreerd te rug toe te keren en naar Mallorca te gaan.
We troffen meneer Holtslag voor het eerst op het vliegveld. Een hippie-achtige man die qua leeftijd onze vader had kunnen zijn. Na een stoffige rit op onverharde wegen kwamen we op de bestemming. “Zo jongens, welkom bij de finca Sa Vinola.”, zei meneer Holtslag. “Hier woon ik met mijn vrouw” en hij wees op het witgepleisterde huis achter hem waar op het dak een zelfgemaakte windmolen langzaam ronddraaide. We liepen door een landgoed met diverse ongewone koepelvormige bouwsels die leken op iglo’s met een rond raam erin, waar een amandelvormig soort kozijn om heen was gemetseld. Het leek duidelijk op een oog. Ik klopte even op de wand van de iglo en hoorde een hol geluid. “Polyester”, zei meneer Holtslag. “We hebben 4 prototypes gemaakt van deze bungalows, iedere bungalow is anders. Uiteindelijk is het de bedoeling dat deze bungalows in productie worden gemaakt, 250 stuks in totaal. Om de bungalows koel te houden in de zomer stroomt er koud water door een leidingstelsel die tussen de binnen- en de buitenwand zit. In de winter kan je hetzelfde doen met warm water om het binnen op te warmen.”
“Gaat u deze verkopen?”, vroeg Henk. “Nee, we zijn bezig om een bungalowpark aan te leggen achter dit terrein.”
Een onderdeel van de logeerdeal was dat we meneer Holtslag af en toe moesten helpen met klusjes. En het werd ons al snel duidelijk dat er heel erg véél klusjes te doen waren. Maar dat vonden we niet erg. Het snikhete klimaat, de heldere zee; het was voor ons één grote belevenis. We zaten niet ver van de kust, bij Sa Rapita; daar konden we mooi in zee snorkelen.
Na een paar dagen kwam meneer Holtslag met het eerste verzoek om hem vanaf de volgende dag te helpen. Afgezien van de 4 iglo’s waren er ook nog een paar normale bungalowtjes. In één van deze huisjes wilde meneer Holtslag de badkamer verbeteren, een betonvloertje storten en de ruimte betegelen.
“Ik stel voor dat jullie me in de ochtend helpen en dan kunnen jullie in de middag vakantie vieren. We moeten vroeg beginnen, want ‘s middags is het té heet om iets te doen en moet je eigenlijk siësta houden. Dus ik stel voor om morgenochtend om 6 uur te beginnen, akkoord?”
We schrokken hier een beetje van. Zou dit het dagelijkse ritueel worden? Maar we waren te verlegen om er iets van te zeggen. Toen meneer Holtslag was vertrokken toonde Henk voor het eerst zijn wantrouwen. “Ik vertrouw hem niet. Let op mijn woorden: we komen weinig aan vakantie toe vanaf nu.”
Zijn voorgevoel bleek juist. We werkten ons vanaf die dag iedere ochtend uit de naad. Tegels sjouwen, beton maken en twee oude waterfietsen proberen te repareren. De vrije middagen waren een verademing.
De situatie verslechterde toen er huurders kwamen in het huisje waardoor wij volgens afspraak moesten verhuizen naar ons tentje in de tuin. Slapen in de tent werd echter een drama. Mieren hadden snel ons eten ontdekt en hoewel de tent in de schaduw stond, was het nog steeds 35 graden. De boter werd vloeibaar en het geluid van de cicaden was ondraaglijk. We sliepen daarom in onze slaapzak onder de sterrenhemel, dat was nog het beste. In de ochtend stond de zon al snel zo hoog dat de temperatuur boven de 30 graden kwam en waren we aan het betonstorten, kruiwagens met zand aan het verplaatsen, of ander zwaar werk aan het doen. Henk was de eerste die dat niet meer zag zitten en dus besloten we meneer Holtslag te vertellen dat we afscheid wilden nemen. Henk nam het woord toen de architect zijn huis uitkwam (we zijn nooit bij hem binnen geweest, hij ging altijd direct naar buiten als we bij hem kwamen). “We hebben besloten om te vertrekken meneer Holtslag. We willen dichter bij de kust zitten, waar het koeler is.”
Meneer Holtslag keek verbaasd naar Henk en toen naar mij. “Is dit jouw idee om weg te gaan?” Hij was duidelijk onaangenaam verrast door onze mededeling en hij keek mij vooral aan, terwijl Henk het woord had.
“Het is onze beslissing meneer Holtslag”, zei ik, hoewel het eigenlijk meer door Henk kwam dat we weg wilden. “Waar gaan jullie dan naar toe? Weten jullie dat je officieel niet mag kamperen op het eiland? Het is te gevaarlijk met het oog op brand. Er zijn ook geen campings.”
“We willen naar Ses Covetes gaan.”, antwoordde Henk.
“Nou ja. Het blijft illegaal om te kamperen, maar daar heb ik nog nooit politie gezien. Hou je wel gedeisd, raad ik jullie aan.”
“Prima, dan gaan we daarnaartoe”, zei Henk. “Dan gaan we onze rugzakken pakken. We willen u wel ontzettend bedanken voor de gastvrijheid.”
We liepen richting onze tent, toen meneer Holtslag me terugriep: “Kan ik jou even onder vier ogen spreken Mark?” Ik vond het raar dat hij me terugriep, maar zei tegen Henk: “Ga jij maar vast, ik kom snel, ben benieuwd wat hij heeft te zeggen.”
Holtslag keek me strak aan en stak van wal: “Ik weet dat het jouw idee is om weg te gaan, ik zie het in je ogen. Je kunt dit ontkennen, maar ik geloof je toch niet. Ik doe aan iriscopie, ik zie dingen in je ogen en ik wil je een goede raad geven, vind je dat goed?”
Ik wist niet wat ik moest zeggen, maar kreeg nu ook een ongemakkelijk gevoel bij deze man. Gevoelsmatig ging ik volledig in de verdediging en op een cynische toon vroeg ik: “Wat voor goede raad mag dat dan zijn?”
“Precies hoe je nu reageert, dát is jouw probleem. Je ben dwars, onwillig, tegenwerkend en geen team-player. Dat moet je veranderen en doe je dat niet dan sla je een verkeerde weg in. Ik zie in je dat je de potentie hebt om een goed mens te worden
en het zal waarschijnlijk om wel goed met je komen op den duur. Maar jij moet dat inzien en jij moet dat willen. Ik zeg dit niet om je naar beneden te halen, maar omdat ik je wil helpen. Het is aan jou om er iets mee te doen.” Zijn advies kwam voor mij volledig uit de lucht vallen en kon niet anders reageren dan een ‘dank je wel voor de goede raad’, waarop ik me omdraaide en naar onze iglo liep. De rest van de vakantie moest ik toch vaak denken aan wat hij zei, vooral ook omdat ik me totaal niet herkende hoe hij me neerzette.
We trokken dus naar de kust. Daar zagen we een pijnboombosje, waar we onze tent gingen opzetten. Na één nacht wisten we dat het een slecht idee was geweest. Naast het pijnbomenbos was de vuilstort van Sa Rapita en overal in dit bos hing een sterke geur van rottend vlees. Waar konden we naar toe? Onze vakantie was super low budget. Zelfs voor het goedkoopste nul-sterren-hostal hadden we geen geld. En dus gingen we als geslagen honden weer terug naar meneer Holtslag. Of we misschien in zijn half afgebouwde garage mochten verblijven. De architect vond het goed, maar zei dat hij nét van plan was daar een betonvloer te storten; daar zouden we dan bij moeten helpen. Dat vonden we wel érg toevallig, maar we deden het tóch maar. Twee dagen lang hebben we emmers met beton de trap opgetild. Toen waren we écht op en besloten ook écht te vertrekken.
We hadden nog een mooie tijd op Mallorca, maar door geldgebrek erg kort. Met meneer Holtslag was er nog een summier contact en
zo vernamen we later dat de bouw van het beoogde bungalowpark definitief was stil gelegd. Een Duitse partner van hem had de gehele infrastructuur al aangelegd en op het terrein stond nog steeds een groot bord: ‘Hier ensteht Bungalow Park “Sa Vinola.’ Volgens Holtslag was echter bij de aanvraag van een banklening duidelijk geworden dat deze Duitser in de Tweede Wereldoorlog bij de SS had gezeten, waardoor de financiering niet doorging.
Inmiddels woon ik op Malllorca. In een latere editie hierover meer. Maar ik vertel nu nog even over mijn oude vriend Henk, die twee jaar geleden bij me op bezoek kwam. We hadden elkaar dertig jaar niet gezien en zijn naar Sa Rapita gegaan met het idee om Holtslag te zoeken. Het was al moeilijk om zijn finca Sa Vinola te vinden, maar het is uiteindelijk gelukt. De poort was dicht maar niet op slot. We liepen naar binnen en er leek niemand te zijn, ook geen honden.
Je kon aan de afwerking van sommige gebouwtjes zien dat het niet langer dan een paar jaar geleden was dat eraan gewerkt was. De ronde vormen van de iglo’s die ik nog zo goed kende uit mijn jeugd kwamen nu terug in het dak van een huisje. Buiten het terrein spraken we iemand aan en vroegen of Willem Holtslag nog leefde. Hij bleek een paar jaar overleden te zijn. Dat vond ik dan wel jammer. Want ik had tóch het idee dat deze aparte man met zijn uitzonderlijke ideeën zijn tijd op een of andere manier ver vooruit was geweest.
Valideren: vaardigheden betrouwbaar vastleggen
De Noordoost-Friese arbeidsmarkt zou er wel eens anders uit kunnen gaan zien, dankzij het Valideringsproject van Libereaux en ROC Friese Poort Bedrijfsopleidingen. Het project kreeg 320.000 euro subsidie uit de Versnellingsagenda van de Regiodeal Noordoost-Fryslân. Nu de examencommissie van ROC Friese Poort heeft besloten de vaardigheden die Libereaux vaststelt te erkennen, worden de ontwikkelingen in heel Nederland met interesse gevolgd.
Het Noordoost-Friese project ‘Valideren, relevant worden en blijven voor werk’ is hiermee namelijk uniek. Raymond Steenkamp, directeur van Libereaux, specialist in arbeidsmobiliteit en duurzame inzetbaarheid: “Ik was kortgeleden in Den Haag. Als je daar hoort welke vragen, ideeën en behoeften er zijn op het gebied van ontwikkelen: onvoorstelbaar. Met dit project hebben we daar echt een antwoord op.” Marjan van der Feen, programmadirecteur bij Qop NoordoostFryslân: “Daarom is het zo mooi dat het project zich in Noordoost-Friesland afspeelt: we komen op een positieve manier in de belangstelling. De stap die de examencommissie heeft genomen maakt
het onderscheidend. Nu kun je gericht ondernemers benaderen.”
“Onze examencommissie heeft aangegeven dit traject als betrouwbaar te zien”, bevestigt Christa van der Veer, opleidingsadviseur en projectleider van dit valideringsproject bij ROC Friese Poort Bedrijfsopleidingen. “We hebben zelfs een beleidsmedewerker aangenomen om valideren verder te integreren in onze organisatie.”
Werknemersvraagstuk oplossen Raymond: “Valideren is op een betrouwbare en objectieve manier de kwaliteiten van iemand in beeld brengen, zodat het onderwijs er een waarde aan kan toekennen. Het is een erkende manier om vaardigheden vast te leggen, waardoor je een andere kijk krijgt op de inzetbaarheid van een persoon. We investeren fors in gesprekken met werkgevers: we leggen uit wat we doen, welk probleem we oplossen en wat dat oplevert. Bij veel bedrijven is een cultuuromslag nodig. Ze proberen met quick fixes zoals een aangepaste vacaturetekst personeel te werven. Maar
wat zijn de kwaliteiten en vaardigheden van de mensen die je in huis hebt? Als je dat goed onderzoekt, heb je dan überhaupt vacatureruimte? We kunnen jouw personeelsvraagstuk oplossen door wat mensen kennen en kunnen te valideren en hen op een goede plek in de organisatie neer te zetten. Er is veel nieuwsgierigheid naar wat we doen en de noodzaak is groot: de komende periode staan al zes kennissessies met werkgevers in de regio gepland.”
Marjan: “Het wordt nu zichtbaar en concreet, het aantal gesprekken zal gauw meer worden.” Raymond: “We laten zien dat er een andere mogelijkheid is: we verleiden werkgevers tot ontwikkeling.” Christa: “Libereaux en ROC Friese Poort Bedrijfsopleidingen voeren beiden gesprekken met werkgevers, waarna Libereaux verder inzoomt bij werkgevers en werknemers. Libereaux stelt het doelprofiel op en begeleidt het vullen van portfolio’s. Daarna kijkt ROC Friese Poort: kunnen wij aansluiten op de opgehaalde ontwikkelbehoefte met opleidingen en
Wurkstart en Qop houden op woensdag 30 november van 16.00-20.00 uur een symposium voor werkgevers in Noordoost-Friesland. Er worden thema’s besproken zoals binden en boeien, open hiring, inclusieve ondernemingen, veranderingen op de arbeidsmarkt, wendbaar vakmanschap, leven lang ontwikkelen en valideren. Ook ROC Friese Poort Bedrijfsopleidingen en Libereaux zijn aanwezig.
Wil je meer weten of je aanmelden voor het symposium, kijk dan op www.wurkstart.nl
“We kunnen jouw personeelsvraagstuk oplossen door wat mensen kennen en kunnen te valideren“
maatwerk-leren? Kan aan dit portfolio een erkend certificaat of diploma gekoppeld worden dat een waarde vertegenwoordigt op de arbeidsmarkt?” Marjan: “Dit sluit mooi aan bij één van de doelen van de Versnellingsagenda: het gemiddelde opleidingsniveau in de regio verhogen.” Christa: “Dat doen we dus ook door onnodig leren te voorkomen: mensen kennen en kunnen al veel, het moet alleen nog gevalideerd worden.”
Waarderen en erkennen
Raymond: “De kernboodschap richting werkgevers is dan ook: er wordt een waarde toegekend aan wat wij vaststellen.” Marjan: “Een valideringstraject aangaan is ook een manier om werknemers te laten zien dat je hen ziet, waardeert en erkent.” Christa knikt: “We hebben dit projectplan samen met Libereaux geschreven, omdat we al vanaf de aanvang overtuigd zijn dat dit de toekomst is.” Marjan: “Dit is een mooi voorbeeld van hoe samen optrekken en innoveren leidt tot verandering. De subsidie uit de Versnellingsagenda maakt het verschil. Hier hebben straks veel mensen profijt van.” Raymond: “Zowel werkgevers als werknemers.”
Libereaux en ROC Friese Poort
Bedrijfsopleidingen willen vóór volgende zomer tweehonderd NoordoostFriezen kennis laten maken met het valideringstraject. Raymond: “Of dat via een werkgever is of vanuit het individu
zelf maakt niet uit. We kijken altijd wat haalbaar is en welk traject geschikt is. De subsidie geeft ons tijd en ruimte om te ontdekken, bouwen en ontwerpen. Doordat ROC Friese Poort speciaal een professional heeft aangenomen, kunnen we het echt bestendigen.” Christa: “Het is geen eenmalige actie: wij geloven hierin en willen dit als beleid doorvoeren.” Raymond: “Daarvoor hebben we een doorbraak nodig. Daarom
vragen we werkgevers: stel je voor dat alle kwaliteiten van iedereen binnen jouw bedrijf goed en betrouwbaar in beeld zijn gebracht, hoe ziet jouw organisatie er dan uit? Met het Valideringsproject zetten we samen de eerste stap. Wie doet er mee?”
Wie geïnteresseerd is in een Valideringstraject kan contact zoeken met Christa. Haar mailadres: cvanderveen@rocfriesepoort.nl
Wil je sparren over de mogelijkheden van de subsidieregeling Versnellingsagenda? Neem contact op met de adviseurs van Qop: info@qop.nl
”Als alle kwaliteiten van iedereen binnen jouw bedrijf goed en betrouwbaar in beeld zijn gebracht, hoe ziet jouw organisatie er dan uit?”
Ik las laatst in een artikel dat Rotterdammers gemiddeld 173 kledingstukken in hun kast hebben hangen. Per jaar kopen ze er 46 bij en gooien er 40 weg. Dat was een opmaat naar een event waar een milieuvriendelijkere kledingkast in 2050 centraal stond.
Dit bracht me in gedachten terug naar mijn kledingkast in 1984. In mijn jeugdjaren hadden we het niet breed. Ik moest me met een derdehands parka jas, twee degelijke Edwin-spijkerbroeken en één paar oerlelijke groene schoenen staande houden op de middelbare school. En thuis trok ik laarzen aan als ik mijn moeder moest helpen in de grote moestuin. We waren als hardwerkend boerengezin grotendeels zelfvoorzienend met groente uit eigen tuin, vlees uit eigen stal en eigen gemaakte yoghurt. Het ideaalbeeld van nu, zo lijkt het. Maar wekenlang bonen eten, omdat dat de groente van het seizoen was? Of Haagse bluf over griesmeel, gemaakt van de zwarte bessen die ik net geplukt had? Ik vond het vies en eenzijdig. Maar zo deden we dat toen met een kleine portemonnee.
Als puberale tegenhanger heb ik in de jaren daarna gegeten waar ik op dat moment zin in had. Vooral de Belgische Croky chips, de Duitse Toffiffee en de Hollandse Venco drop gingen er goed in. En in 25 jaar heb ik een schoenenverzameling opgebouwd die zich kan meten met Imelda Marcos.
Maar jammer genoeg zijn die uitspattingen niet meer weggelegd voor mijn dochter. Want we zijn op deze aarde met te veel, we vervuilen of vernielen de boel en maken alles op. Ziedaar de klimaatuitdaging in een notendop. Het uur U is geslagen. En dat weet ik ook, alhoewel ik met een sterk gekleurde bril naar alle ideaalbeelden kijk die worden gepredikt door soms graatmagere vegetariërs. Want het voelt aan alsof ik terug moet naar de armoede van mijn jeugd. En ik verlang daar niet naar terug. Maar hoe moet het dan wel? Ik sta niet alleen in die worsteling. Bij een grote groep consumenten is inmiddels een verschuiving zichtbaar. Van ‘ik moet …’ naar ‘ik wil duurzame keuzes maken’. Het geitenwollensokken-imago is eraf en we willen weten: ‘maar hoe dan?’.
Een recente momentopname: de herfstvakantie. De kamer is bezaaid met lapjes stof, naalden en een meetlint. Mijn dochter is namelijk door programma’s als ‘Hip voor nop’ en ‘Heb ik wat van je aan’ geïnspireerd om zelf een nieuw kledingstuk te maken van haar oude kleding. Dat bezorgt mij een ingeving. Wat als we op de middelbare school starten bij Biologie met voedingsleer en vervolgens de jongeren leren een evenwichtige maaltijd te koken? Bij Economie beginnen we met het aanleggen van een huishoudboekje en met Scheikunde met welke basismiddelen je een huishouden kunt runnen. En bij Handenarbeid sturen we onze jongeren naar de kringloop, voor kleding die ze kunnen herontwerpen en vernaaien. Die kennis nemen ze direct mee naar huis. Zodat wij ouderen thuis óók weer wat leren. Zo leren we vandaag sámen voor de toekomst van morgen.
Sandra Arkesteijn is zelfstandig marketingprofessional. www.linkedin.com/in/arkesteijn
OF….Focus je op wat je niet wilt? Vaak horen we het laatste.
Tijd is geld, dus richt je tijd en energie op wat je wél wilt. Het lijkt en open deur, toch is het nog niet zo gemakkelijk. Kom je er niet uit? Maak nu een afspraak voor een advies op maat.
Kies Koers, Specialist in communicatie voor organisatie en individu.
Persoonlijk Leiderschap inclusief overnachting: 28 en 29 november (Hotel Princehof)
