14
Antzinaroa
GOG
Objetivos Helburuak
De
• Sabedes. Denbora historikoa urteen, mendeen eta milurtekoen bitartez • Conoas. neur daitekeela jakitea.
Urte ger dut
Me tea Gai
• Kristo aurreko eta ondorengo Sugerencias didácticas urteak nola zenbatzen diren gogoratzea. Para empezar Haga uerpo. • Erromatarren eraikuntza nagusiak berrikustea. Para explicar • Ikasleei unitateko edukiak aur• Al hación solar. keztea. • Expla humedad…
Iradokizun didaktikoak Hasteko • Iraganeko garaiak gogorarazteko musika zelta jar dezakezu ikasgelan. Talde espainiarren musiko jar dezakezu, hala nola, Celtas Cortos, Felpeyu edo Carlos Núñez. • Galdetu ikasleei beren ustez zer den Antzinaroa eta garai hartako gertakari edo pertsonairen bat aipatzeko. Ikasleen azalpenak entzun ondoren, azaldu Antzinaroan faraoi egiptoarrak bizi izan zirela eta garai hartan eraiki zituztela piramideak; greziarrek demokrazia asmatu zutela eta lehen olinpiadak antolatu zituztela; erromatarrek berebiziko inperioa konkistatu zutela; eta Iberiar penintsula inperio hartako zati zela.
Mil 1.
Mendietako herriak Mendietako biztanleak gutxirekin bizi ziren: normalean, ura edaten zuten, lurrean egiten zuten lo, eta oso ile luzea izaten zuten bai gizonek bai emakumeek. Borrokarako, zinta bat jartzen zuten buruan. Akerraren haragia jaten zuten, nagusiki.
K.
Gu erre 1. u
Urtearen bi herenetan, ezkurrak jaten zituzten, batez ere: lehortzen utzi eta eho ondoren, egun askotarako ogia egiteko erabiltzen zuten. Garagardoa ere egiten zuten. Ardoa familiako ospakizunetan soilik edaten zuten. Olioa ez, baina gantza erabiltzen zuten. Hormaren kontra egindako aulkietan eserita jaten zuten. Gizonak beltzez janzten ziren, eta gehienek soineko luzea jantzi ohi zuten. Ez zuten lotarako ere eranzten. Emakumeek lorez apaindutako soinekoak janzten zituzten. Horrela bizi ziren Iberiaren iparraldeko menditarrak: galaikoak, asturiarrak, kantabriarrak eta euskaldunak. Estrabon Geografia, III. Hispania eta Galia. Moldatua
U r a
●
U a tz
2.
3. ●
Nola deskribatzen ditu iparraldeko herriak Estrabon izeneko greziar geografoak? Aipatu bi ezaugarri.
●
Alderatu garai hartako eta gaur egungo elikadura-ohiturak.
●
Zure ustez, bizi-baldintza onak al zituzten mendietako biztanleek? Zergatik?
184
Azaltzeko • Azaldu zeltiberiarrak erromatarrak iritsi baino lehen bizi zirela Iberiar penintsulan, jatorri zelta zutela, eta beren bizimodua greziarrek eta erromatarrek idatzitakoari esker ezagutzen dugula.
Informazio osagarria
• Landu ikasgelan kronologia eta K.a. eta K.o. garaiak atala. Proposatutako jarduerez gain, eman ikasleei beste data batzuk ordena ditzaten.
Herodoto K.a. 484 eta 425 urteen artean bizi izan zen eta lehen historialaritzat hartzen dugu. Bere lanetan greziarren eta persiarren arteko gerrak eta herri haien geografia eta ohiturak deskribatu zituen.
Antzinaroko historialariak Antzinaroko herriei buruz dakiguna greziar eta erromatar idazleek ondorengo garaietan idatzitako lanei esker ezagutzen dugu.
Polibio historia unibertsala idatzi zuen lehen autorea izan zen. Historia General izeneko lanean Erromatar Inperioko urte hoberenak eta inperioak Mediterraneoan izandako hedapena deskribatu zituen 40 liburukitan. Horrez gain, egiptoarren, greziarren eta hispaniarren ohiturak ere deskribatu zituen.
184 132826 _ 0240-0253.indd 242
●
28/9/09 16:12:09