11
Biztanleria eta lana
GOG
Objetivos Helburuak
Bi
• Sabedes. Ikasleei hazkuntza naturala eta migrazio-hazkuntza zer diren go• Conoas. goraraztea.
Lur per tan haz
• Lanak zein sektoretan sailkatzen Sugerencias didácticas diren berrikustea.
●
B (j a
Para empezarhazkuntza naturala • Euskadiko Haga eta uerpo. migrazio-hazkuntza nolakoak diren gogoraraztea. Para explicar • Ikasleei unitate honetako edu• Al hación solar. kiak aurkeztea. • Expla humedad…
●
M ra e
Bi
Iradokizun didaktikoak Hasteko • Baserriko ate zabalak lanaren zatia irakurri baino lehen, galdetu ikasleei beren ustez nolakoa den baserriko lana eta bizimodua. Nolakoa den tokia, zein lan egiten dituzten, zein tresna erabiltzen dituzten, etab. • Eskatu ikasleei soroko belarra jaso ondoren kontakizunak nola jarrai dezaken irudikatzeko. • Eskatu ikasleei 144. orrialdeko irudia deskribatzeko. Lantzen ari garen gaia kontuan hartuta, honelako galderak egin ditzakezu: zertarako erabiliko dute testuan aipatzen den belar lehorra? Zein sektoreren baitan kokatuko zenuke nekazaritza? Eta abeltzaintza?
Giz rak ban
Walt Whitman New Yorken jaio zen, 1819an, eta New Jerseyn hil, 1892an. Ameriketako Estatu Batuetako poetarik onenetakotzat jotzen da. Leaves of Grass izeneko bere lanean, ederki deskribatzen du soroko lana. Txomin Artolak musika jarri dio deskribapen horri, izen bereko diskoan (Belar hostoak).
Baserriko ate zabalak irekiak eta prest daude, uztaileko belar-igarrak mantso doan orga betetzen du, nabarra eta berde nahasi artean, argia jostari, eta hango sabaian, besatarak pilaka. Hortxe naiz laguntzan, organ etzana iritsi naiz, hanka bat bestearen gainean nuela. Dardara gozoak sumatu ditut, orga-hagatik jauziaz, pagotxa eta alpalpa bildu ditut. Itzulka noa, jira-biraka, eta belar idorra dut nire bilo nahasietan. Walt Whitman Txomin Artolaren moldaketa
●
Zer informazio ematen digu testuak, bilketa-prozesuari buruz? Aipatu testuko elementuak.
●
Zure ustez, zer aldaketa gertatu dira baserrian, gurdiaren ordez traktorea erabiltzearen ondorioz?
Informazio osagarria Nekazaritzaren eta abeltzaintzaren historia eta oraina Bilketa eta ehizak ekoizpenari bide eman zioten eta hori oso garrantzitsua izan zen Gizateriaren garapenerako. Neolitoan (orain dela 10.000 urte inguru) zenbait giza talde barazkiak lantzen eta animaliak etxekotzen hasi zen. Teknika haien garapenaren ondorioz, ardura arte elikagaiak lortzeko ezinbestekoa zen transhumantzia alde batera utzi zuten. Hori zela eta, giza talde haiek beren bizitokiak finkatu zituzten eta bizigune egonkorrak sortu zituzten gune erosoagoetan.
144 196
●
B la
●
H z d
2.
Erdi Aroan berrikuntza teknologikoak baliatu zituzten; besteak beste, goldea erabiltzen hasi ziren. Berrikuntza haiek jardueren errentagarritasuna haztea eragin zuten, ekonomiaren oinarri
132826 _ 0194-0209.indd
L tz
Baserriko ate zabalak
144
Azaltzeko • Azaldu ikasleei nekazaritza eta abeltzaintza lehen sektoreko lanbideak direla eta lan horietan aritzen diren espainiarren ehunekoa oso baxua dela. Nahi izanez gero, azaldu ikasleei nekazaritzaren sektorean EBko arrantza-politikak aplikatzen direla. Politika horien helburua sektoreko soberakinak gutxitzea da eta, hori lortzeko, ekoizpenkuotak ezartzen dizkiote herrialde bakoitzari.
●
28/9/09
16:05:21