9
GO
Klima
Objetivos Helburuak
E
• Sabedes. Eguraldia zer den ikasleei gogoraraztea. • Conoas.
I z e a r
• Klima zer den eta zer elementuk zehazten duten gogoratzea.
Sugerencias didácticas
1
Para explicar • Al hación solar.
K
• Euskadiko klima nagusiak berriPara empezar kustea. Haga uerpo. • Ikasleei unitateko edukiak aurkeztea.
Iradokizun didaktikoak • Expla humedad…
Hasteko • Irakurri ozen ikasleei uholdeei buruzko albistea. Eskatu era horretako hondamendiekin lotuta izan dituzten esperientzien berri emateko: Ohikoak al dira gure inguruan? Zer urte-sasoitan izaten dira egunik euritsuenak? Gidatu egindako galderen erantzunak, ikasleek Euskadiko klimaren ezaugarriak berrikus ditzaten. Azaltzeko • Azpimarratu ez direla gauza bera eguraldia eta klima, eta ezin direla bata bestearen ordez erabili. Eguraldia toki batean une jakin batean atmosferak duen egoera da, eta etengabe aldatzen da. Klima, berriz, toki batean behin eta berriz errepikatzen den egoera atmosferiko bereizgarria da. Toki bateko klima nolakoa den jakiteko, egunero neurtu behar dira tenperatura eta prezipitazioak hainbat urtetan zehar. • Berrikusi ikasleekin uholdeen eta/edo elurteen eraginez sor daitezkeen ezbeharrei aurre egiteko hartu beharreko zenbait neurri. Uholdeetan, ibaien ibilguetatik urrundu behar da, eta landa-eremuren batean egonez gero, gailur batera joan. Elurteetan eta hotz handiko egunetan, jantzi egokia jantzi behar da, eta toki epel batean babestu. Edonola ere, inora ez joaten saiatu behar da, eta hedabideen bitartez informazioa jasotzen.
L a e d h r b d
L k p
●
Uholdeek eta lur-jausiek arazoak sortu dituzte herri askotan
●
Euri- eta elur-denboraleak indarrez astindu du Euskal Herria. Uholdeek eta lur-jausiek arazoak sortu dituzte Gipuzkoan eta Bizkaian, eta elurrak zuritu egin ditu Nafarroako eta Arabako errepideak eta mendateak. Hori dela eta, Eusko Jaurlaritzak eta Nafarroako Gobernuak alerta-egoera ezarri dute. Iragarpenen arabera, ekaitzak okerrera egingo du. Atzo bertan, Eusko Jaurlaritzak krisi-batzordea jarri zuen martxan, uholde-arriskua zela eta. Zenbait ohar ere egin zizkien herritarrei: ibaietara ez gerturatzeko, autoak ibaietatik urrun uzteko, eta itsasoko jarduerak bertan behera uzteko. Berria. Moldatua
2
●
Ohikoak izaten al dira hondamendi natural horiek gure inguruan? Eman adibideak.
●
Zer gomendio bururatzen zaizkizu, elurra dela-eta zoritxarrik ez gertatzeko?
●
Zer tonu dauka albisteak?
114
Informazio osagarria Eguraldi-mapak Eguraldi-iragarpenak garrantzitsuak dira giza jardueretarako; batez ere nekazaritzarako eta aireko nahiz itsasoko zirkulaziorako. Espainian, Estatuko Meteorologia Agentziak eguraldiaren mapa egiten du egunero, hainbat estaziotan jasotako datuetatik abiatuta (barometroa, plubiometroa eta beste zenbait tresna erabilita) eta Meteosat sateliteak bidalitako argazkiaren bidez. Normalean, bi motatako mapak erabiltzen dira: marrazkidunak eta isobara-mapak. Marrazkidun mapetan sinbolo piktografikoak erabiltzen dira (hau da, gauzak errealitatean direnaren antzekoak adierazten dira). Esate baterako: eremu batean oskarbi izango dela adierazteko, eguzki bat marrazten da; lainotuta egongo dela adierazteko, laino bat; ekaitza adierazteko, tximista bat; eta abar.
114 132826 _ 0160-0175.indd
162
28/9/09
16:01:22