BEN IK AAN BEGONNEN’ regelmatig stil staat. ’De motor zou toch zeker 90 procent van de tijd moeten draaien, maar hij staat 30 procent van de tijd stil. Dat is te veel.’ Een ander probleem is dat Heeg zijn koeien overdag in het weiland lopen. Ook daardoor staat de vergister soms stil, omdat er te weinig aanvoer van verse mest is. Heeg: ‘Dan zeg ik tegen de mensen van FrieslandCampina: ik wil ze overdag ook wel op stal doen. Maar daar willen ze dan niets van weten. Wil je hier echt rendement uit halen, dan moet de
fabriek daarin keuzes gaan maken.’
Twijfels over project Ondertussen leest en hoort Heeg uit verschillende hoeken de twijfels over het project van FrieslandCampina. Eén van de kritiekpunten is dat de koolstof uit de mest wordt gehaald, waardoor het digestaat een negatieve bijdrage levert aan het organische stofgehalte van de bodem. Dat zou niet passen bij de natuurlijke manier van boeren waar de zuivelcoöperatie graag voor staat. Heeg denkt dat de weggevallen koolstof deels kan worden gecompenseerd door ook vaste mest te gebruiken. Bovendien ervaart hij op zijn eigen bedrijf dat het digestaat een erg prettige en effectieve meststof is om mee te werken. ‘Het digestaat rijdt snel en makkelijk uit en werkt naar mijn idee minstens zo goed als kunstmest. Mijn gras groeit dit voorjaar werkelijk bij de klippen op. Dankzij het digestaat gebruik ik dit jaar zeker 75 procent minder kunstmest. Meer gras en minder kosten. Dat ervaar ik als pure winst.’ Heeg wordt in deze mening gesterkt door recente proeven op proefboerderij De Marke. Daaruit blijkt dat de werking van stikstof van digestaat gemiddeld 23 procent hoger ligt dan bij onvergiste mest. Raffinage na vergisten Een andere twijfelpunt rondom mestvergisting is of de inspanningen opwegen tegen de opbrengst. ‘Een monovergister is behoorlijk ingrijpend voor je bedrijfsvoering. Voor die paar duizend euro per jaar die het oplevert, moet je een behoorlijke idealist zijn om eraan te beginnen’, stelde LTOmineralenspecialist Kees Kroes recent in Veeteelt. Heeg beaamt dat: ‘Als alles draait zoals het moet draaien, hou ik met alleen vergisting € 5.000 per jaar over. Dat is te weinig, daarvoor ga ik het niet doen. De winst moet hem daarom echt gaan zitten in de combinatie vergisten met mineralenscheiding. Het raffinageproces, dat na de vergisting komt, moet de winst maken.’ Heeg experimenteerde aanvankelijk met een mestkraker achter de mestscheider. ‘Dat was geen succes’, zegt hij. Nu experimenteert hij met een
nieuwe installatie, die gaat proberen zoveel mogelijk fosfaat uit de dunne fractie te halen. Vervolgens wordt met hulp van een luchtwastechniek het ammoniakdeel van de stikstof uit de dunne fractie van het digestaat gevangen. Het spuiwater met de ammoniakale stikstof kan als kunstmestvervanger fungeren en de fosfaatkorrels worden verkocht voor de export. Heeg: ‘Als dat lukt, kunnen ik en vele boeren met mij een enorme slag op gebied van mestafzet maken. Nu betaal ik € 16 per kuub aan mestafzet. Die kosten ben je dan kwijt. Je kunt dan de van veel fosfaat ontdane mest makkelijk kwijt op eigen land en ook nog verdienen aan de producten die je eruit haalt. Zeker als het mineralenconcentraat – en daar lijkt het op - ook nog de daadwerkelijke erkenning als kunstmest krijgt. Dan kan het voordeel oplopen tot tienduizenden euro’s per jaar.’ Zoektocht De Friese melkveehouder zit dus nog middenin een zoektocht, die veel tijd en energie vraagt. Zeker nu de maatschap een tweede melkveebedrijf in Gytsjerk heeft gekocht. Noodzakelijk, om met de in 2015 gebouwde nieuwe stal niet fors te hoeven krimpen in aantal koeien. Land op afstand en een vergister die onophoudelijk om aandacht vraagt, het zijn tropenjaren voor Heeg. Ook financieel. De vergister kost € 160.000 en is in eerste instantie gefinancierd door FrieslandCampina. Als alles goed draait, neemt Heeg de vergister over via de leaseconstructie van Jumpstart. Zelf heeft hij al € 60.000 geïnvesteerd in erfverharding en infrastructuur. Ook de raffinage-installatie kost geld. Zijn mobiel gaat, de zoveelste keer deze ochtend. Natuurlijk gaat het over monovergisting, waar anders over? ‘Zo gaat het dag in, dag uit. Natuurlijk heb ik ook twijfels. Soms denk ik: waar ben ik aan begonnen? Maar er moet toch iemand zijn die het uitprobeert? Aan de zijlijn staan al genoeg mensen te roepen dat het niks is en dat het niks wordt. Maar diezelfde mensen staan je op de schouders te slaan als het straks ineens wel een succes wordt. Ik zie genoeg perspectief dat die afloop straks ook werkelijkheid wordt.’
MELK van het NOORDEN
9