‘ Ik probeer het insti te verbeteren’ Tien prominente hoogleraren van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB) zetten naar eigen zeggen ‘hun strijd voort’ voor de toekomst van de faculteit. ‘En nu is dat met wat messen op tafel,’ verklaart Arnoud Boot. Jim Jansen
‘E
r zijn in het verleden geen prioriteiten gesteld en de doelstellingen van de faculteit zijn onduidelijk. Op deze manier zal de faculteit geen onderdeel gaan uitmaken van de internationale top,’ aldus Arnoud Boot, hoogleraar financiële markten aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Boot trekt samen met Sweder van Wijnbergen, Rick van der Ploeg, Henriëtte Maassen van den Brink, Joop Hartog en nog vijf andere professoren ten strijde tegen het College van Bestuur (CvB). De faculteit moet van het CvB tot 2014 veertien miljoen euro ophoesten. Decaan Eric Fischer heeft daartoe een reorganisatieplan opgesteld, waar de hoogleraren vraagtekens bijzetten. Zij laken het gebrek aan visie in het plan en zijn bezorgd over de toekomst en de goede naam van de FEB. Op 13 augustus stuurden tien hoogleraren een open brief
aan het CvB, op 23 augustus volgde een gesprek. De hoogleraren voelden zich nog steeds niet gehoord; op 16 september schreven Boot, Hartog en Van den Brink een tweede brief, dwingender van toon, die gepubliceerd is in Folia 4. ‘Dit is het moment om de strategie te bepalen en keuzes te maken, je moet het moment van nu gebruiken,’ licht Arnoud Boot desgevraagd toe. ‘Zonder visie lopen alle goede mensen weg, en zijn we verder af van de top dan ooit.’ Wat is precies het probleem bij de FEB? ‘De FEB kampt met een financieel gat. Zowel in de faculteit als in de universiteit is er geen duidelijkheid noch inzicht waar we als faculteit naartoe willen. Zie de brief in Folia 4. Tegelijkertijd is er een internationale concurrentieslag losgebarsten. Dus we hebben een strategie nodig, waar we goed in willen zijn, en hoe we daar dan de top bereiken. En dat ontbreekt, er
ligt alleen een bezuinigingsopdracht van het CvB. Zonder dat er ook maar enige strategie ligt.’ En de reorganisatie? ‘Eric Fischer heeft terecht een reorganisatietraject in werking gezet en zet stappen die moeten worden genomen – hij pakt zwakke delen en gaat het ondersteunend personeel indammen. Parallel hieraan moet er aan de toekomst van de faculteit wordt gewerkt. Alleen klinisch reorganiseren nu zonder perspectief, is de dood in de pot. Alles komt stil te staan, en de goede mensen verdwijnen. En dat is precies wat er nu gebeurt.’ Naast interim-decaan Fischer zijn er volgens u twee topeconomen in de leiding nodig om het wetenschappelijk gehalte van de faculteit op peil te houden. ‘Als je de strategie wilt gaan bepalen, dan moet je die niet laten bepalen door “een
van de vissen uit de vijver”. De personen moeten daarboven staan, onafhankelijk zijn maar wel degelijk veldkennis bezitten, affiniteit hebben met de UvA en behept zijn met verantwoordelijkheidsgevoel. Wij hebben voorgesteld – maar ongetwijfeld zijn er andere goede suggesties mogelijk – een combinatie Rick van der Ploeg en Peter Leeflang. Van der Ploeg heeft veel met de UvA en is creatief. Met Peter Leeflang – een groot bedrijfseconoom uit Groningen en uitstekend bestuurder – vormt hij een perfecte combinatie.’ Er ligt toch wel degelijk een bestuursconvenant waarin het CvB de reorganisatieplannen heeft vastgelegd? ‘Het CvB zegt: we hebben een strategie, want we hebben een convenant. In dat convenant staan alleen maar operationele doelstellingen en de hele strategie ontbreekt. Er staat ergens de zin dat “we heel goed willen zijn” te lezen. Met zo’n uitspraak kun je niets als hij niet onderbouwd wordt, en als er geen keuzes gemaakt worden of niet bekendgemaakt worden. Tevens wordt er in het convenant niet gemeld hoe Amsterdam zich gaat onderscheiden van de rest van Nederland en het buitenland. Ik heb nergens het
Mirjam van Praag
Rick van der Ploeg
hoogleraar ondernemerschap en organisatie aan de UvA
hoogleraar economie in Oxford en aan de UvA
‘De sfeer op de werkvloer is slecht’ ‘Ik vind het verstandig als er bij het bezuinigen gekeken zou worden naar kwaliteit en men niet “last in, first out” aanhoudt. Daarnaast zet ik vraagtekens bij de hoeveelheid die er bezuinigd moet worden. De maatregelen die nu worden genomen leiden ertoe dat er meer onderwijs moet worden gegeven en dat de goede mensen, en daar hebben we er nogal wat van, uiteindelijk zullen vertrekken. Als je namelijk goed bent, dan heb je ook elders een prima arbeidsperspectief, zonder dat je een onderwijslast heb van 210 uur per jaar. Ook voor een aio wordt het lastig de kneepjes van het vak te leren als je tachtig uur onderwijs moet geven. Dan kom je niet heel gemakkelijk aan je proefschrift toe. Het is niet verstandig om in één keer dit gat te dichten, dat gedurende een veel langere periode is ontstaan. Op deze manier hol je de faculteit uit, zeker als we straks toch ongewild gedwongen worden om “last in first out” te gebruiken. Het CvB moet wel eerst met een groep wijzen de strategie voor de faculteit uitstippelen, want “structure follows strategy”. Dat heeft wel een beetje haast. De sfeer op de werkvloer is namelijk slecht. Mensen verkeren in onzekerheid en de hele situatie is ook niet goed voor klanten uit de tweede en derde geldstroom.’ 14 Folia
‘Er wordt gedweild met de kraan open’ ‘Men heeft er een potje van gemaakt. Of het nou de administratie is, of dat het de fout is van de voormalige decaan of van het CvB; dat weet ik niet. Maar het is een financiële rotzooi en nu wordt er met oogkleppen op bezuinigd zonder dat er een heldere visie is. De beslissingen die nu worden genomen zijn ruw, bijvoorbeeld dat een bepaalde groep hoogleraren in zijn geheel het veld moet ruimen; er wordt gedweild met de kraan open. Wat dat aangaat zou ik ook niet graag in de schoenen van Eric Fischer staan, die ik overigens een heel redelijke vent vind. De FEB heeft in Europa een heel goede naam en we staan zeker in de top-zeven. Zo’n positie ben je in no time kwijt als je geen jonge en veelbelovende wetenschappers aan je bindt. Ik ben zelf een oude lul, net als Arnoud Boot; het gaat ook niet om ons, maar om de postdocs en de promovendi. Als er door een vacaturestop geen jonge wetenschappers meer bijkomen, dan komt er geen nieuw bloed meer in de faculteit en loop je zo twee jaar achter. Daarnaast is de economie een wereldmarkt en voor je het weet ben je ook je gerenommeerde wetenschappers kwijt. Zonder namen te noemen weet ik al dat er mensen om zich heen aan het kijken zijn.’