ΑΡΘΡΑ
Ενεργειακές Κοινότητες για αντιμετώπιση της ακρίβειας και της ενεργειακής φτώχειας Η μεγάλη αύξηση του κόστους του ηλεκτρισμού τα τελευταία χρόνια ως αποτέλεσμα των συνεχών αυξήσεων στο κόστος καυσίμων, αλλά και των εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ που θα πρέπει να πληρώνει ετησίως ο Κύπριος καταναλωτής για τις εκπομπές ρύπων στην ηλεκτροπαραγωγή, δημιουργούν την ανάγκη για τη λήψη άμεσων αποφάσεων και μέτρων μείωσης του κόστους ηλεκτρισμού και στήριξης των ευάλωτων ομάδων. Η αδυναμία της Κύπρου να οδηγηθεί σε μια πιο πράσινη ηλεκτροπαραγωγή, το απομονωμένο και κορεσμένο δίκτυο ηλεκτρισμού, η μεγάλη καθυστέρηση στην ένταξη στο δίκτυο σοβαρών μονάδων αποθήκευσης ενέργειας, αλλά και η δυσκολία που υπάρχει για αξιοποίηση των ΑΠΕ από σημαντική μερίδα του πληθυσμού, δεν φαίνεται να ευνοούν τη μείωση της ακρίβειας στην ενέργεια και την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Έχει τελικά επιτύχει τους στόχους της η στρατηγική μελέτη για την ενέργεια και το κλίμα, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΔΕΚ); Πόσο έχουν επωφεληθεί οι πολίτες και κυρίως οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού από τις συγκεκριμένες πολιτικές; Έχει μειωθεί η ακρίβεια και η ενεργειακή φτώχεια στη χώρα μας; Έχουμε υλοποιήσει αυτά που έπρεπε ή υπάρχει και κάτι άλλο που θα μπορούσε να γίνει; Σκοπός του συγκεκριμένου άρθρου δεν είναι να δώσει απαντήσεις στα πιο πάνω ερωτήματα, αλλά να καταθέσει συγκεκριμένες τεκμηριωμένες απόψεις, για εύκολα και άμεσα μέτρα για αντιμετώπιση της ακρίβειας στην ενέργεια και για τη μείωση της ενεργειακής φτώχειας. Η ευρωπαϊκή οδηγία 944/2019 έχει δώσει συγκεκριμένη δομή, τόσο νομοθετικά όσο και λειτουργικά, για τον τρόπο λειτουργίας των Ενεργειακών Κοινοτήτων Πολιτών. Μια έξυπνη μορφή συνεργασίας μεταξύ πολιτών, επιχειρήσεων, δήμων, κοινοτήτων και οργανισμών, που σκοπό έχει την από κοινού πορεία προς την ενεργειακή αυτάρκεια, την εξοικο-
28
νόμηση ενέργειας, τις επενδύσεις σε ΑΠΕ, την προστασία των ευάλωτων ομάδων, την εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας και την ενεργειακή δημοκρατία. Έστω και αν η κυπριακή νομοθεσία έχει εναρμονιστεί με την οδηγία 944/2019 και έχει συμπεριλάβει την προώθηση και λειτουργία των Ενεργειακών Κοινοτήτων Πολιτών, στον περί Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού Νόμο του 2021, δεν υπάρχει ακόμη το κανονιστικό και θεσμικό πλαίσιο για τη δημιουργία και λειτουργία των ενεργειακών κοινοτήτων. Σύμφωνα με την κυπριακή νομοθεσία 130(Ι)/2021 η Ενεργειακή Κοινότητα βασίζεται σε εθελοντική και ανοικτή συμμετοχή και τελεί υπό τον ουσιαστικό έλεγχο εταίρων ή μελών που είναι φυσικά πρόσωπα, τοπικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των δήμων, ή μικρών επιχειρήσεων. Παρέχει περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη σε επίπεδο κοινότητας για τα μέλη ή τους εταίρους της και δεν έχει σκοπό να παράγει οικονομικά κέρδη. Δύναται να δραστηριοποιείται στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, στη διανομή και στην προμήθεια Το κράτος μπορεί ηλεκτρικής ενέργειας, στις υπηρεσίες σωρευτικής εκπροσώνα επιδοτήσει κατά κατανάλωσης, πησης, αποθήκευσης ενέργειας, στις 100% το μερίδιο υπηρεσίες ενεργειακής απόδοσης, στις υπηρεσίες φόρτισης ηλεκτρικών του ευάλωτου οχημάτων, ή στην παροχή άλλων καταναλωτή μέσα υπηρεσιών ενέργειας στους εταίρους ή τα μέλη της. στην Ενεργειακή Με απλά λόγια, οποιοσδήποτε ποΚοινότητα και λίτης της χώρας μας θα έπρεπε (με να επιτύχει βάση την κυπριακή νομοθεσία) να είχε τη δυνατότητα να συνεργαστεί την ενεργειακή με άλλους πολίτες, τοπικές αρχές ή δημοκρατία και μικρές επιχειρήσεις, στον δήμο ή την κοινότητα όπου ζει ή/και εργάζεται και να μπορεί να υλοποιήσει ενεργειακά έργα, με απώτερο σκοπό τη μείωση του κόστους ενέργειας του ίδιου και των εταίρων του. Θα έπρεπε οι πολίτες να είχαν τη δυνατότητα, μέσω των σχεδίων ενεργειακών αναβαθμίσεων και ΑΠΕ, να αξιοποιήσουν οικονομίες κλίμακας για να μειώσουν, μέσω μιας Ενεργειακής Κοινότητας, το σημαντικό αρχικό κόστος επένδυσης που απαιτείται για τα έργα ενεργειακών αναβαθμίσεων, για υλοποίηση φωτοβολταϊκών πάρκων, για κοινά έργα αποθήκευσης ενέργειας και υπηρεσιών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, ακόμη και για προμήθεια και διανομή ηλεκτρι-
