LINGUA
morfología
V
1.2. Temas mixtos Los temas mixtos de la tercera declinación presentan, a la vez, características de los temas en consonante (el singular) y de los temas en vocal (el plural). Pertenecen a los temas mixtos: ─ Los sustantivos monosílabos que delante de la terminación -is del genitivo singular tienen dos consonantes: ars, artis (‘arte’), falx, falcis (‘hoz’), dens, dentis (‘diente’). ─ Los monosílabos que tienen vocal larga o diptongo: dos, dotis (‘dote’), faux, faucis (‘garganta’). Para declinar los temas mixtos tomamos como modelo la palabra pons, pontis (‘puente’). SINGULAR Terminación
Ejemplo
-s
pons
Nominativo Vocativo
PLURAL Terminación
Ejemplo
-es
pontes
-ium
pontium
-ibus
pontibus
Nominativo Vocativo
Acusativo
-em
pontem
Acusativo
Genitivo
-is
pontis
Genitivo
Dativo
-i
ponti
Dativo
Ablativo
-e
ponte
Ablativo
vocabula Palabras que se declinan como pons ars, artis, f. arte arx, arcis, f. ciudadela dens, dentis, m. diente fons, fontis, m. fuente frons, frontis, f. frente gens, gentis, f. linaje, estirpe
mens, mentis, f. mente mons, montis, m. montaña mors, mortis, f. muerte pars, partis, f. parte plebs, plebis, f. pueblo pons, pontis, m. puente urbs, urbis, f. ciudad
ACTIVIDADES 5 Declina las palabras frons, frontis y pars, partis en sin-
gular y plural. 6 Traduce estas oraciones.
a In montibus est origo fontium. b Aetna, mons Siciliae, erat domicilium Cyclopum. c Verba sunt partes sermonis. d Mors est finis vitae et miseriarum. e Divites et pauperes morti obnoxii sunt. f Multarum gentium legati ad Romanorum ducem veniebant et pacem petebant. g In Palatino monte Romulus urbem condit et Romam ex nomine suo vocat.
h Homines mortem timent. i Animi sedes alii in mente, alii in corde ponunt. j Dum trepida Romanorum civium turba arma relinquit, solus Horatius Cocles cum hostibus in ponte Sublicio pugnabat. k Romanorum gentium nomina etiam hostibus non ignota erant. l De Palatino monte urbis incolae descendebant cum filiis et uxoribus. m Iuppiter Prometheum ad montem Caucasum alligabat; cottidie aquila Promethei iecur vorabat, et iecur cottidie rursus crescebat; postremo, Hercules Prometheum a supplicio liberat.
XCVII • 97