6 Nieuws
NR. 35 | MEI 2017 Kijk voor het laatste Utrechtse nieuws op DUIC.nl
Vera de Lange
Robert Oosterbroek
‘Rietveld was altijd in ons leven’ Architect Bertus Mulder en zijn zoon over Gerrit Rietveld als spirituele vader
Bij de tentoonstelling Rietvelds Meesterwerk. Leve De Stijl! in het Centraal Museum is de documentaire Rietveld Ruimtekunstenaar te zien. De film is gemaakt door Bertus Mulder (88), die in de jaren zestig met Gerrit Rietveld samenwerkte als architect en later het Rietveld Schröderhuis restaureerde. Zijn leven lang was hij groot bewonderaar van Rietvelds werk en ideeën, die ook doorklonken in de opvoeding van zijn drie kinderen. Nu maakt hij documentaires met zijn zoon Marco (54), die in de Verenigde Staten woont. Tijdens het creatieve proces bleken hun botsende karakters opeens goed samen te werken en zelfs het herseninfarct dat Bertus onderweg trof, kon hen er niet van weerhouden om door te gaan.
Bertus: Ik leerde Rietveld kennen in 1958, toen ik als architect met mijn vrouw in Utrecht kwam wonen. Ik was onder de indruk van zijn werk en ik bood hem mijn diensten aan. Toen ik hem een jaar later een huwelijkskaart stuurde, kreeg ik een felicitatiebrief van hem, met onderaan een P.S.: ‘Komt u eens langs voor event. werk’. Drie jaar heb ik voor hem gewerkt, tot ik voldoende eigen werk had. Marco: Rietveld was altijd in ons leven. Hij was de spirituele vader van Bertus, die veel in hem herkende; ze waren beiden zonen van handwerkers, die zich op eigen kracht hebben opgewerkt. Net als Rietveld zaten we thuis op oncomfortabele houten stoelen. Er waren geen gordijnen of familiefoto’s; alles moest sober zijn. Mijn zus vond dat vreselijk. We kregen geen koekje bij de thee, geen hagelslag of jam, alleen maar bruin brood met pindakaas. De eerste acht jaar van mijn leven gingen we veel naar de kerk en ik deed mijn communie, maar op een
dag kwam Bertus thuis en zei: “God bestaat niet.” Net als Rietveld stapte hij van zijn geloof af.
Rietveld: ‘Neem alles wat je kunt gebruiken, de rest donder je maar weg’
Bertus: In de eerste vier jaar van ons huwelijk woonden we in Rietvelds eigen appartement boven de door hem verbouwde bioscoop aan het Vreeburg (het pand waar nu Esprit zit, red). Rietveld was na het overlijden van zijn vrouw ingetrokken bij Truus Schröder in het Rietveld Schröderhuis. Het appar-
tement bestond voornamelijk uit één grote open ruimte. De kinderen sliepen in nissen, van de woonruimte gescheiden door gordijnen. De grote doorlopende raampartij zag uit op de Jaarbeursgebouwen die daar toen nog stonden. Rietveld had al zijn meubels achtergelaten, zelfs zijn tandenborstel stond nog in het glas op het aanrecht. Hij zei: “Neem alles wat je kunt gebruiken, de rest donder je maar weg.” Er stonden kasten die in het Museum of Modern Art hadden gestaan, de labels hingen er nog aan. Toen Bertus en Monica er genoeg van hadden om in een museum te wonen, konden de kinderen van Rietveld uitzoeken wat ze wilden hebben. Bij de geboorte van hun derde kind, Marco, werd het appartement te klein en verhuisde het gezin naar de statige A.R. Falckstraat vlakbij het Utrechtse Wilhelminapark. Dit huis uit de jaren tien werd door Bertus grondig verbouwd in moderne stijl. De kasten in de woonkamer zijn
blauw, geel en grijs geschilderd. Origineel Rietveld-meubilair staat er niet meer. Wel bewaart de familie nog enkele erfstukken van Rietveld, zoals een eikenhouten dekenkist, een kruik en een robuust melkkrukje waar diens nazaten geen interesse voor hadden. De kamers hangen vol met schilderijen in kleurrijke, geometrische patronen van spiegels en glas, gemaakt door Bertus’ vrouw Monica, die kunstenaar is. Bertus: Het interieur was helemaal bruin: het behang, de kozijnen en de deuren. Ik heb als eerste de klassieke voordeur vervangen voor een knalblauwe schuifdeur. De buurt was onthutst. Marco: En je bouwde een stalen wenteltrap in de hal. Onze truien zaten vol gaten omdat wij hier altijd vanaf roetsjten. Het dak werd deels omhooggetild, dat werd een atelier voor Monica. Ik zag het huis veranderen, en leerde: je kunt van een huis maken wat je wilt. Bertus en Monica wezen ons op de gereed-
schapskist: ga maar iets timmeren. Op mijn tiende heb ik samen met Bertus twee stoelen gemaakt, waar mijn ouders nu nog op zitten. In de woonkamer was een podium, daaronder draaiden we filmpjes met een projector.
Rietveld: ‘Je kunt je kinderen wel voeden, maar niet opvoeden’
Marco: Bertus had van Rietveld geleerd dat kinderen zichzelf moeten grootbrengen. Bertus: Rietveld zei: “Je kunt ze wel voeden, maar niet opvoeden.” Ik vond ook dat kinderen hun eigen weg moeten gaan, al was Monica het daar totaal niet mee eens.
Felicitatiebriefje dat Gerrit Rietveld schreef aan Bertus Mulder vanwege zijn huwelijk
Bertus Mulder en Marco Mulder