KAPITTEL 3
Politikk og ideologier på 1800-tallet . . . . 61 Drømmen om nasjonen
...........................
62
Nasjonalismen som samlende og splittende kraft . . . . . . 62 Italias samling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Tyskland blir en stat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Konservatismen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Liberalismen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Sosialismen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Flåteranet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . En ny krig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Karl Johan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krigen 1813–1814. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mirakelåret 1814 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kielfreden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Opprør. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stormannsmøtet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Riksforsamlingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Grunnloven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Inn i en ny union . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
KAPITTEL 4
Kolonisering og nyimperialisme. . . . . . . . . . . 77 Nyimperialismen
.................................. Økonomiske og sosiale årsaker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Militarisme og nasjonalisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ideologiske årsaker. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kappløpet om Afrika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Berlinkonferansen 1884–85 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . «Fra Kapp til Kairo» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Frankrikes ambisjoner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tysklands kolonisering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Italias drøm om et nytt imperium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Belgisk Kongo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Britisk India . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vestens innblanding i Kina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Japan fra isolasjon til imperialisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
78 78 79 80 81 81 82 83 84 84 85 86 88 90
KAPITTEL 5
Veien til selvstendighet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Det utenrikspolitiske bakteppet . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
97 97 98 99 100 101 102 102 104 104 107
KAPITTEL 6
Det moderne Norge tar form . . . . . . . . . . . . . . 111 Modernisering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Befolkningsvekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Urbanisering og utvandring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 Ekspansjon i fiske og fiskeeksport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Trelastnæring i vekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Ekspansjon og omstilling i skipsfarten . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Bedre kommunikasjonmidler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Den første industrien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Flere arbeidsplasser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Barnearbeid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Det industrielle gjennombruddet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Konsesjonsloven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Det store hamskiftet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Bedre skoletilbud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Klassesamfunnet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 Kvinnenes rettigheter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
5