Nr 02 10 september 2014

Nr 2

10 september 2014 Met zo’n ligfiets rij je iedereen eruit

Straatkinderen klaarstomen voor de universiteit

Iedereen wil naar de colleges van Sonja Zweegman

‘Ebola-angst hield me niet tegen’

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

Yussef Al Tamimi student van het jaar pag 6

Haal meer uit je studie, weet wat er speelt

Onafhankelijke journalistiek over de Vrije Universiteit

blad | website | facebook | twitter

Meeschrijven?

Word student-reporter VU-studenten met een vlotte pen, journalistieke belangstelling en bereidheid om bij te leren, kunnen zich melden bij de redactie. Wij bieden:

> begeleiding op maat > een podium voor je ideeĂŤn Interesse? Mail ons: redactie.advalvas@vu.nl Of kijk en reageer op: www.advalvas.vu.nl

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geĂŻnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

INHOUD

VU NU

jaargang 62 — nr 2

Geen alcohol, geen Whatsapp: het geheim van Yussef Al Tamimi 6 Snelheidsrecords breken in een ligfiets 10 Rhodes University gaat de townships in

16

Sonja Zweegman, docent van het jaar 20 Student trotseert ebola-angst

22

En verder Online nieuws

4

Opinie: later beginnen met colleges

8

Column: Nico van Straalen

9

Opening Academisch Jaar

13

Onderzoeksnieuws

14

Mail

19

Opinie: gekozen rector

24

Column: Roos

25

Campus: reorganisatie UBVU en F&A

26

PP

28

Cultuur: film en restaurant

30

Sleutelgat

31

Griff

32

Coverfoto Jordi Wallenburg

Het volgende nummer verschijnt op 24 september 2014.

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit Redactieadres De Boelelaan 1105 kamer 1-D-40 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Marieke Kolkman, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc. Vormgeving Rob Bömer, rbbmr.nl

ADVALVAS

Medewerkers Ameline Ansu, Francis Ansu, Merlijn Draisma, Peter Gerritsen, Bas de Meijer, Roos van Rijswijk, Dick Roodenburg (Griffioen), Christi Sa, Bas van der Schot, Nienke Stumpel, StudioVU (Riechelle van der Valk), Peter Valckx, Jordi Wallenburg, Rutger Westerhof, Marieke Wijntjes Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet (023) 5714745 Druk Opmeer drukkerij BV, Den Haag

nr 2 — 10 september 2014

Donderdag 4 september 2014, 16.10 » VU Campus Open Air De ScubaBianchi van kunstenaar Tristan Kruithof rijdt spuitend en borrelend tussen de festivalgangers door.

Foto peter gerritsen

3

Abonneer je op het laatste nieuws online Europese lidstaten willen niet investeren in kennis Universiteiten in heel Europa trekken aan de bel nu regeringsleiders minder willen uitgeven aan onderzoek en innovatie dan de Europese Commissie van plan was.

Pechtold: ‘Nederland moet meer innoveren’ Het Nederlandse innovatiebeleid laat nog veel te wensen over, waarschuwt D66-leider Alexander Pechtold. Hij verwijt het kabinet gebrek aan visie en is bang dat Nederland de felle internationale strijd om kennis gaat verliezen.

Terug naar de toog Nieuw gedicht van campusdichter Tijdelijke Toon.

Europese studenten woedend op Europese Commissie Jaap Winter geraakt door kritiek Voor geld willen studenten best de spits mijden Kamer: ‘Gele kaarten voor geesteswetenschappen juist goed’ ‘Conflict met Rusland is onvermijdelijk’ Ook VU’ers denken mee over big data

Voor al het laatste nieuws: advalvas.vu.nl 4

Theoloog hekelt toespraak jaaropening

R

uard Ganzevoort, hoogleraar praktische theologie en Eerste Kamerlid voor GroenLinks, heeft kritiek op de keus voor werkgeversvoorzitter Hans de Boer als spreker bij de opening academisch jaar. De Boer sprak, zoals een goede werkgeversvoorzitter betaamt, over het nut van de wetenschap voor de BV Nederland.

Ganzevoort vindt dat er zo langzamerhand veel te eenzijdig nadruk wordt gelegd op het economisch nut van wetenschap. Het moet weer gaan over de intrinsieke waarde.

Dat was niet het enige kritische geluid rondom de jaaropening. Bij de ceremonie was er protest van studenten en medewerkers die zich keren tegen de doorgeschoten managementcultuur van de VU. Ook voelden aanwezigen zich geschoffeerd door het gekozen thema: vertrouwen geven. Hoezo vertrouwen geven? Wie tegen zijn zin wordt wegbezuinigd, of middenin een heftige reorganisatie zit, zit niet bepaald te wachten op morele bespiegelingen van zijn (bijna oud-)werkgever, blijkt uit brieven die Advalvas kreeg en uit reacties in de wandelgangen. (WV)

Lees Ganzevoorts blog op ruardganzevoort. wordpress.com.

Zahra Astitou

RSS feed

Ruard Ganzevoort in de wandelgangen van de Eerste Kamer

Campus wordt Engelstalig

Binnen een paar jaar zal Engels de voertaal op de VU-campus zijn, zei Jaap Winter bij de opening van het academisch jaar. “Dan houd ik mijn speech in het Engels.’’

O

f dan ook al het onderwijs in het Engels wordt gegeven, is nog de vraag. “Dat hangt af van de studenten die het onderwijs volgen. Als die allemaal Nederlandstalig zijn, heeft college in het Engels geven geen zin”, aldus Winter. Wie goed oplet, heeft gezien dat de nieuwe richting-

bordjes in het hoofdgebouw al Engelstalig zijn. Engels is daarmee van tweede taal gepromoveerd naar de eerste en enige taal voor de toekomst: in het vorige instellingsplan stond immers nog dat de VU streefde naar een tweetalige campus.

“We zullen ons actief inspannen onze aantrekkingskracht voor internationale studenten te vergroten. Ze dragen bij aan de

diversiteit en kwaliteit van onze academische gemeenschap. Om dit werkelijk optimaal te doen, moeten we ook zelf, op onze campus, internationaler worden”, sprak Winter. Trots meldde hij dat het aantal internationale studenten licht is gestegen tot 1500.

(DdH)

Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>2 september. nr 2 — 10 september 2014

ADVALVAS

advalvas_online

(Re)tweets

Onrust over nieuwe reiskostenvergoeding

M

edewerkers van de VU moeten vanaf 1 januari hun kaart voor woon-werkverkeer zelf aanschaffen.

Hoe de vergoeding daarvan zal uitvallen, is nog niet bekend. Wel is duidelijk dat de vergoeding meer op het

woon-werkverkeer en minder op persoonlijk gebruik gericht zal zijn.

Er is onrust ontstaan over de reiskostenvergoeding. Actievoerders van de vakbonden deelden tijdens de opening van het academisch jaar pamfletten uit waarop staat dat de reiskostenvergoeding afgeschaft gaat worden. “Dat is niet waar”, zegt hoofd

Een selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen weken

Expertisecentrum HRM Cees van Veenendaal. “Het is geen bezuinigingsmaatregel”, benadrukt hij. “We geven straks als universiteit hetzelfde bedrag uit.” De oorzaak van de wijziging is dat de NS de abonnementsvormen wil veranderen. Momenteel ligt het voorstel bij de bonden, die daar binnen twee weken op zullen reageren. (FB)

Te weinig studentenkamers

@ljlp 1-9_Beste grap vandaag komt van de rector: “ik ben ook voor een gekozen rector, alleen zou het in mijn geval geen verschil maken.” #oaj14 #vu

Daar zit je dan, in je nieuwe kamer in Amsterdam. De nieuwe bank van Ikea ziet er prima uit, maar je kent nog niemand die erop kan komen zitten. Vijf wetenschappelijk bewezen tips om vrienden te maken op advalvas.vu.nl>tips&trucs.

Het minifestival VUtopia komt op een perfect moment in de introductieweek. Bekijk hoe de eerstejaars energie verzamelen voor het slotfeest op advalvas. vu.nl>razende reporter.

ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

@ljlp 1-9_De Boer: VNO-NCW “wil graag weten wat u aan de universiteit met ons belastinggeld doet”. Ehhh, het ging toch over vertrouwen? #oaj14

8950 studentenwoningen zijn er te weinig in Amsterdam.

D

e woningnood onder Amsterdamse studenten is nog altijd hoog. Uit een enquête van studentenhuisvester Duwo blijkt dat bijna negenduizend studenten op zoek zijn naar woonruimte. Veertig procent van de studenten zou binnen een jaar willen verhuizen. De vraag naar zelfstandige woonruimte is verreweg het grootst, mede omdat je daarmee in aanmerking komt voor huurtoeslag. (HOP)

Meer hierover op: advalvas.vu.nl>nieuws>3 september.

Thenounproject_ Alberto Elizondo

Chillen

@michelvanbaal 7-9_Komende week zijn de fietsrecord wedstrijden in Battlemountain, Nevada. FF @hptdelft en zie http://www.hptdelft.nl/ #tudelft #vu Het wereldsnelheidsrecord fietsen verbeteren, voor niets minder is het Human Power Team van studenten van de VU en de TU Delft deze week in Nevada. Zie pagina 10.

@BaharehGoodarzi 5-9_@VU_hoofdgebouw vanavond niet alleen universiteit, maar ook bioscoop! #ontherooff festival

Eenzaam?

Afdelingshoofd Han Dolman wil dat de volgende rector gekozen wordt. Wil jij dat ook? Reageer op advalvas. vu.nl>opinie.

@BernhardReitsma 8-9_Wie te klein denkt van God, denkt meestal te groot over zichzelf

@ARLodder 7-9_Copywrong: If I use my journal articles on Blackboard, University already paid, right managements org. charge again - Me/ uni. get nothing

twitter/facebook/issuu

Gekozen rector?

@VUmcAmsterdam 8-9_Donderdag in de buurt van #VUmc? Kom tijdens de lunch genieten van een gratis #lunchconcert http://ow.ly/B7sLi #Zuidas

@charlott_m 22-8_Brak en moe in de trein terug naar Friesland, maar wat was het geweldig!!! #IDEE-week #VU @csl_vu 8-9_Radio aan tijdens #studeren? Je concentratie holt achteruit! #studietip @LisanneDamsma 7-9_aaaah lekker VU, morgen taaltoets op m’n rooster maar dan wel zonder een locatie. Thanks, heb ik veel aan 5

Masterstudent Yussef Al Tamimi

‘Weg met Facebook en Whatsapp’

6

nr 20 — 25 juni 2014

ADVALVAS

in actie

Yussef Al Tamimi (22) won de StudenTalentprijs.

Wat maakt hem de beste student van de VU?

DOOR FLOOR BAL FOTO JORDI WALLENBURG

J

ij bent tijdens de opening academisch jaar verkozen tot student van het jaar.

Was dat onverwacht? “Als je genomineerd bent, hoop je natuurlijk dat je wint.

Maar als je me dit vier jaar geleden verteld had, had ik het nooit geloofd. Ik haalde op het vwo gewone cijfers, maar ik verwachtte dat dat op de universiteit anders zou zijn. Vooraf weet je niet precies wat je kunt, dus ik ben met één studie begonnen. Tot mijn verrassing haalde ik goede cijfers, dus toen ben ik mijn ambities gaan aanpassen. Ik bleek steeds meer te kunnen.”

Waarom dacht je dat de universiteit zo zwaar zou zijn? “Ik had er geen goed beeld van. Mijn ouders zijn voor mijn geboorte vanuit Irak naar Nederland gevlucht. Ze hadden nog nooit een universiteit van binnen gezien, die mogelijkheid is hun vroeger ontnomen.

Mijn vader is productiemedewerker en mijn moeder is huisvrouw, dus ze konden me niet bij het leren helpen. Maar ze hebben me wel altijd gestimuleerd om te studeren en op deugden als discipline gehamerd.”

ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

Je had je daartegen kunnen afzetten.

“Ik heb nooit een hekel aan leren gehad, ik was altijd in van alles geïnteresseerd.

Toen ik vijftien was had ik bijbaantjes om een krantenabonnement te kunnen betalen. Magazijnwerk en zo. Het is een soort plichtsgevoel. Ik heb die talenten, dus doe ik er wat mee. Mijn ouders zouden de universiteit absoluut leuk gevonden hebben. Wat ik leer deel ik vaak met mijn ouders. We hebben goede discussies over de actualiteit.”

Wat prop je allemaal in één werkweek?

“Naast mijn twee masteropleidingen heb ik twee bijbaantjes. Eén dag in de week ben ik student-assistent bij rechten en één dag werk ik als student-medewerker bij een advocatenbureau. Daarnaast zat ik vorig jaar in de studentenraad en ben ik een paar avondjes per maand vrijwilliger bij de Rechtswinkel Migranten in Amsterdam.”

En je valt niet om? “De afgelopen vier jaar waren wel heel erg druk. Maar de studententijd is de tijd waarin je in jezelf investeert. Dus is het een kwestie van heel strak plannen, gedisciplineerd zijn en veel aan zelfreflectie doen. Het helpt dat ik een vriendengroep heb, waarin we elkaar erg stimuleren om bijvoorbeeld die ene stage te regelen. Die hechte vriendenclub aan de VU, daar heb ik echt veel aan. Wij hebben bijvoorbeeld Learning the code opgezet, een project waarbij we andere studenten stimuleren om ook veel nevenactiviteiten te doen. Want als je eigen omgeving je afremt, ben je geneigd je tempo aan te passen. Terwijl je zo veel meer kunt!”

Is dat project speciaal voor eerstegeneratiestudenten? “Nee, dat niet. Het maakt mij niet uit welke groep mensen

StudenTalentprijs Tijdens de opening academisch jaar kreeg Yussef Al Tamimi, de beste student van de VU, een cheque van 1.905 euro: een jaar collegegeld. Alumni Relaties reikte dit jaar voor het eerst een Alumniprijs uit, waarbij de winnaar wordt gekoppeld aan een VU-alumnus in zijn of haar vakgebied. Voor Al Tamimi wordt het meester in de rechten Tanja Jadnanansing, Tweede Kamerlid, PvdA.

Yussef Al Tamimi 2013 - nu • Master bestuursrecht • Master rechtsfilosofie • Student-medewerker, Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn • Student-assistent, staatsen bestuursrecht 2013 – 2014 Lid studentenraad 2010 - 2013 Bachelor rechtsgeleerdheid, cum laude 2012-2013 • Honoursprogramma, VU/ UvA • Minor ethiek en minor Arabische grammatica, Universiteit Utrecht • Vicevoorzitter en vrijwilliger, Rechtswinkel Migranten Amsterdam

ik help, gewone studenten of migranten. Ik heb zelf veel mogelijkheden gekregen en wil daarvoor iets teruggeven aan de maatschappij.”

Wat helpt jou om zoveel dingen naast je twee studies te kunnen doen? “Ik heb Whatsapp van mijn telefoon verwijderd! Als ik daar eenmaal mee begin, blijf ik aan de gang.

Geen flauwekul: ik had heel interessante discussies, maar het kost echt te veel tijd. En aan Facebook ben ik zelfs nooit begonnen. En het helpt dat ik aan vijf of zes uur slaap per nacht genoeg heb. Verder kan ik na een gezellige avond mezelf goed aan het werk zetten.

Als ik met mensen heb gegeten, ga ik om elf uur weer aan het werk tot een uur of twee. Doordat ik geen alcohol drink, heb ik daar geen moeite mee.”

7

Later beginnen helpt studenten niet vooruit

Minister Bussemaker wil dat studenten later naar college gaan. Maar daar worden ze niet per se beter van. Later naar bed kan leiden tot hoger alcoholgebruik.

dOOR ERIK SCHERDER BEELD BAS VAN DER SCHOT

A

ls de universiteiten hun colleges later laten beginnen, levert dat de overheid 200 miljoen euro op. Een prettige bijkomstigheid, maar het gaat minister Bussemaker ongetwijfeld om het verbeteren van de studieresultaten. Halen méér studenten een tentamen, met hogere cijfers, door later te beginnen met colleges? Wat zegt recente literatuur hierover?

Dit jaar schrijft de onderzoeksgroep van Judith Owens in het tijdschrift Pediatrics over het tijdstip van naar de middelbare school gaan. Het betreft dus vooral adolescenten. Zij stelt dat later op school beginnen, niet vóór half negen, een positief effect heeft op chronische slaaptekorten, lichamelijke en geestelijke gezondheid (minder obesitas, minder depressie), veiligheid (minder ongevallen door slaperigheid) en schoolprestaties.

Het advies van The American Academy of Pediatrics is dan ook om de schooltijden zodanig in te richten dat de scholier gemiddeld negen uur kan slapen. De biologische reden om later te beginnen is dat tijdens de adolescentie een vertraging van circa twee uur van het slaap-waakritme optreedt, waardoor men dus twee uur later in slaap valt. Een van de oorzaken hiervan is het op een later tijdstip vrijkomen van melatonine, een lichaamseigen stof die ons doet gaan slapen. Hierdoor wordt het moeilijker om vóór elf uur ’s avonds in slaap te vallen, terwijl men wel die negen uur slaap nodig heeft.

Het is dus gunstig om na acht uur op te staan. Het later beginnen op school heeft in een aantal studies positieve effecten laten zien op de schoolprestaties. Dus de minister heeft een studiebevorderende maatregel genomen?

Zo eenvoudig is het niet. Want middelbare scholieren

8

nr 2 — 10 september 2014

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

Optimaal studeren

zijn geen studenten en schooltijden zijn geen collegetijden. Serge Onyper en collega’s (2012) onderzochten de invloed van het verschuiven van collegetijden op de studieresultaten. Zij beschrijven een studie waaruit bleek dat wanneer de start van de colleges met tweeëneenhalf uur verlaat werd, de studenten nog later naar bed gingen, de slaapwinst slechts dertig minuten was, maar wel met een verbetering van de slaapkwaliteit. Interessant is dat het slaap-waakritme (ochtendmens, avondmens) zich nog ontwikkelt tot zeker het 22ste levensjaar. In hun eigen studie vonden zij dat wanneer het college op een later tijdstip gepland werd, de studenten ook later opstonden; men ging ook iets later naar bed. Als men de colleges één uur later liet beginnen, werd de slaaptijd 22 minuten langer; overdag was men minder moe en was de aandacht beter.

Toch had het later beginnen met colleges een negatief effect op de academic performance! Een factor die hierbij een rol speelt is het alcoholgebruik. De idee is dat als de colleges later beginnen, het alcoholgebruik tijdens de voorafgaande avond toeneemt, met alle gevolgen van dien. Het negatieve effect van alcohol op de leerprestaties wordt op geen enkele manier tenietgedaan door later te beginnen.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

foto StudioVU/Yvonne Compier

Erik Scherder is hoogleraar klinische neuropsychologie.

K

Nico van Straalen hoogleraar dierecologie

maliseer je keuze lokaal. Kijk naar je un je als docent jonge directe omgeving en kies dan het beste op mensen helpen bij het dat moment en in die situatie. Zo werkt uitzetten van hun studieook de evolutie in het beroemde verhaal plan? Ik mocht tijdens de van Richard Dawkins over het onwaarintroductieweken onder schijnlijkheidsgebergte. Als je in het de titel Meet your VUture wilde weg rondloopt, bereik je nooit de een lezing geven voor de top van de berg. Maar als je steeds kleine aankomende studenten. De vraag is of je stapjes omhoog maakt, bereik je de top, als hoogleraar een toekomstbeeld voor ook al kun je die niet van tevoren zien. jonge studenten kunt zijn. Maar goed, de Leidt een lokaal optimale keuze ook mentoren hadden het zo bedacht dus ik altijd tot het globale maximum? Nee, je schilderde braaf mijn academische carrikunt blijven steken op ère, maar vertelde erbij dat een lokale top, waar je hun carrière waarschijnniet meer vanaf komt. lijk heel anders zou lopen.

‘Als je steeds kleine Misschien kun je dat voorNog erger: mijn conclusie stapjes omhoog komen door je vage gevoel was dat elke carrière een grote mate van onvoormaakt, bereik je de voor richting mee te laten spelen, waardoor je spelbaarheid heeft, dus top’ inziet dat je af en toe een welk advies kun je geven? omweggetje moet maken.

Een studiecarrière is Maar of je de allerhoogste vergelijkbaar met een top bereikt, weet je niet. balletje dat door een zeer De vraag is of dat erg is. groot ongelijk terrein rolt VU is verder kijken, lees met vele heuvels, dalen en je in de advertentiecampagnes. Maar van oneffenheden die je niet kunt overzien. continu in de verte kijken krijg je hoofdJe hebt een relatief vaag idee in welke pijn, vooral als het zicht niet goed is. In richting je het zoekt, maar dat geeft plaats daarvan zeg ik: goed om je heen onvoldoende houvast bij de keuzes van kijken. Dat nu was mijn welgemeende elke dag. Waar het balletje terechtkomt, advies aan de studenten. is niet te voorspellen. Maar toch is er op elke plek een beste keus te maken.

Mijn advies aan de studenten was: optiReageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Fietsen

Zo snel kan jouw scooter niet Vier studenten bewegingswetenschappen stomen renners klaar om wereldrecords te fietsen. Hoe doen ze dat?

Door Marieke Kolkman Foto Bas de Meijer

G

aan de studenten van het Human Power Team dit jaar weer het snelheidsrecord op de fiets breken?

Deze week doen ze verwoede pogingen op het asfalt van Battle Mountain, een plaatsje in de bergen van het Amerikaanse Nevada. Vorig jaar lukte het wel. De renner reed in z’n hightech ligfiets maar liefst 133,78 kilometer per uur, met alleen zijn eigen spierkracht als aandrijving.

Daarvoor waren minimaal twee dingen nodig: een topfitte renner en een optimale fiets. Voor de fiets zorgen studenten van de TU Delft, de renners worden geselecteerd en getraind door vier VU-studenten bewegingswetenschappen. Maar hoe train je iemand om een wereldrecord te fietsen?

Om te winnen moet je de beste mensen kiezen. Het begint dus al bij de selectie.

“We hebben dit jaar renners geselecteerd die fietsen op het hoogste amateurni-

10

veau”, vertelde Niels Waterval, student bewegingswetenschappen, tijdens de presentatie van de renners in maart. “De selectie bestond uit verschillende tests waarin we konden meten hoe snel iemand verzuurt en op welk vermogen hij of zij kan trappen.”

Verzuring kun je meten door de in- en uitgeademde lucht te analyseren tijdens de zogeheten VO2-max-test.

Als iemand meer koolstofdioxide uitademt dan zuurstof naar binnen zuigt, weet je dat de spieren niet alleen suikers verbranden maar ook melkzuur vormen. Hoe later je dat omslagpunt bereikt, hoe beter je prestaties zijn. Daarop kun je dus al de kandidaten testen. Daarnaast is het maximale fietsvermogen van een renner ook van belang. Dat meet je in een sprinttest. De renner moet vijf minuten fietsen, waarvan de laatste dertig seconden voluit. De kracht waarmee hij/zij de sprint inzet, hoe snel hij versnelt en hoe lang hij de sprint volhoudt, zijn samen een maat voor het sprintvermogen.

Krappe afgesloten cabine Maar de VO2-max en het sprintvermogen zijn niet de enige criteria. De renners van het Human Power Team moeten ook mentaal stevig in hun schoenen staan. Ze krijgen geen psychologische test voorgeschoteld, maar hen wordt toch wel even gevraagd of ze geen claustrofobie hebben. De hightech fiets waarin ze hun recordpogingen doen is namelijk een krappe, afgesloten cabine.

Je kunt alleen via een schermpje en een camera naar buiten kijken en niet even een voet aan de grond zetten.

Renner Rik Houwers vlak voor een van de vele tests Volg de prestaties van het Human Power Team op hptdelft.nl De VU-studenten bewegingswetenschappen zijn Karlijn te Poele, Ivo Huisman, Niels Waterval en Josh Salet

nr 2 — 10 september 2014

ADVALVAS

wetenschap

Daar moet je maar net tegen kunnen.

Bovendien moeten ze niet volgend jaar de Tour de France willen rijden. Waterval: “De renners mogen het hele jaar alleen ligfietsen omdat het net andere spieren zijn die je wilt trainen dan bij gewoon fietsen.” Volgens Waterval zijn er drie grote verschillen. Bij het ligfietsen heb je meer drukpunten in de rug. Dat is voordelig, want daardoor kun je harder trappen. Maar een nadeel is dat je je benen omhoog moet houden, wat het fietsen zwaarder maakt. En het is liggend moeilijker om je balans te houden.

Zo kwamen de VU-studenten dit jaar uit

ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

bij de twee renners Rik Houwers en Christien Veelenturf. Het is voor het eerst in het vierjarige bestaan van het Human Power Team dat er een vrouwelijke renner meedoet, om ook een gooi te doen naar de wereldrecords voor vrouwen.

In zo’n ligfiets wordt het al gauw 30 graden

Spieren later verzuren Goed, dan heb je twee heel goede renners. Maar hoe ga je die trainen om binnen een paar maanden wereldrecords te fietsen? “Net als voorgaande jaren krijgen de renners de eerste drie maanden krachttraining”, aldus Waterval, die met zijn Amsterdamse teamgenoten de training baseert op literatuur uit de bewegingswetenschappen, ervaringen uit de profwereld en de ervaringen van de eerdere teams. “Ze trainen drie tot vier keer per

11

Fietsen

Hard trappen en heel veel pijn Je hebt minimaal 2 dingen nodig: een topfitte renner en een optimale fiets

week buik, benen en rug. Daarna volgt de intensiteitstraining.” Daarin laten de student-trainers de renners net onder hun VO2-max trainen, zodat ze hun spieren aanleren om steeds later te verzuren.

Ze zullen daardoor tijdens de snelheidsrace eerder met sprinten kunnen beginnen en het langer volhouden. Een belangrijk onderdeel is ook het taperen voor de wedstrijden. Twee weken van tevoren gaat het aantal trainingen en kilometers omlaag, zodat de renners goed kunnen herstellen en topfit aan de start kunnen verschijnen.

Grootste vijand En dan is er nog een derde punt waarvan een groot deel van de prestaties afhangt.

Een renner in een krappe, afgesloten ligfiets heeft namelijk één grote vijand: hitte. “In de hitte worden we veel minder efficiënt omdat er minder verdamping is”, vertelt Hein Daanen, bijzonder hoogleraar thermofysiologie aan de VU en onderzoeker bij TNO. “Verdamping is de enige effectieve manier voor een mens om af te koelen. De mens is dan ook heel goed in zweten en kan wel 3,7 liter zweten per uur. Daaraan zie je dat we van oorsprong tropische dieren zijn. In de kou zijn we hulpeloos.” Bij mensen wordt het zweten aangestuurd door zenuwen, in tegenstelling tot veel andere dieren, waarbij het door hormonen wordt geregeld. Daarmee zorgt het lichaam dat het 37 graden Celsius blijft.

Maar in de benauwde ruimte van de hightech ligfiets is dat nog niet zo eenvoudig. Het kan er makkelijk dertig graden worden. Voor de fietsefficiëntie is het belangrijk om het lichaam zo koel

12

mogelijk te houden en de renner zo veel mogelijk te laten zweten. Dat kun je het beste trainen in de hitte, en dat is precies wat de studenten dit jaar ook doen. “We hebben een acclimatiseringstraining toegevoegd”, vertelt Josh Salet, een van de VU-studenten in het Human Power Team.

“We maken het in de klimaatkamer 25 of 30 graden. Door in de tropische warmte te trainen, leren we het lichaam van de renners om sneller af te koelen.” Ook de fiets is aangepast op de nieuwe inzichten: de ventilatiekoeling in de fietscabine gaat nu niet meer alleen via een buis naar het hoofd en het bovenlichaam, maar ook naar de rug. Daar transpireert de mens namelijk het meest, dus is rugkoeling een effectieve manier om het lichaam koel te houden.

En zo stelde het Human Power Team zich dit jaar in totaal vier wereldrecordpogingen ten doel: het uurrecord en het snelheidsrecord, voor mannen én vrouwen.

Op 26 en 27 juli reden Houwers en Veelenturf een uur lang rondjes over een baan van vijf kilometer, in het oosten van Duitsland. De records braken ze helaas niet.

Houwers bleef 13 kilometer onder het mannenrecord van 91,6 kilometer. De dichte mist maakte het fietsen veel zwaarder. Veelenturf moest haar recordpoging stoppen door technische mankementen aan de fiets.

Van 8 tot en met 13 september probeert het Human Power Team het snelheidsrecord dat renner Sebastiaan Bowier vorig jaar vestigde, te breken. De wedstrijd wordt gereden op een lang stuk asfalt in Battle Mountain, een dorpje in de bergen in Nevada. Net als bij de sprinttest moeten de renners een stuk gewoon fietsen en vlak voor het meetpunt voluit gaan. Omdat de hoogte een extra uitdaging is voor de Nederlandse renners en ze elke dag deze week een poging doen, is de kans op een nieuw wereldrecord aan het eind van de week groter dan in het begin.

Renner Rik Houwers heeft weliswaar hard getraind, maar kan van tevoren niet zeggen dat hij echt zin heeft in de wedstrijd. “Je weet dat het heel veel pijn gaat doen”, zegt hij. “Mijn doel is zo hard te trappen als ik kan.

De snelheid is dan afhankelijk van hoe goed de fiets is.”

nr 2 — 10 september 2014

ADVALVAS

Opening academisch jaar

campus

OAJ Prijzen & protest

De rector is voor een gekozen rector – De bestuursvoorzitter is voor diversiteit – de demonstranten zijn tegen bezuinigingen – de Vrije Schrijver is voor James Salter en de werkgeversvoorman is tegen regeltjes. En dan werden ook nog de beste student en docent van het jaar verkozen. (MS)

Nieuwsoverzicht, speeches en tweets op advalvas.vu.nl>dossiers>Opening Academisch Jaar 2014 Foto’s Marieke Wijntjes

ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

13

VIPs

Onderwijs kan oorlogen voorkomen in arme landen

De faculteit Godgeleerdheid benoemt Joke van Saane op de nieuwe leerstoel onderwijs, theologie en religiestudies. De ambitie is om professionals op te leiden die als expert in religie, levensbeschouwing en zingeving in de samenleving functioneren.

Tijdens de uitreiking van de Christiaan Huygensprijs 2014 ontving Jacopo Urbani van Exacte Wetenschappen een eervolle vermelding voor zijn proefschrift On Web-scale Reasoning.

Kunnen computers het web gebruiken om te redeneren en moeilijke vragen te beantwoorden?

ontstaan eerder conflicten als er een tekort aan bijvoorbeeld water is. Vooral in drie soorten landen leidt armoede sneller tot oorlog: corrupte landen, weinig ontwikkelde landen en in olierijke staten die nauwelijks geïntegreerd zijn in de wereldeconomie.

Bretthauer onderzocht waarom in andere arme landen geen mili-

taire conflicten zijn. Hier bleek dat de bevolking hoger opgeleid is. Hierdoor zijn de bewoners minder afhankelijk van landbouw en kunnen er in tijden van schaarste alternatieven worden gezocht.

(FB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ armelanden.

‘Mot met Rusland Minder branden door landbouw onvermijdelijk’

Peter Valckx

Martin van Hees is benoemd tot hoogleraar ethiek aan de faculteit Wijsbegeerte. In 2013 werd hij lid van de KNAW. Hij heeft ook bestuurlijke ervaring, onder meer als vicedecaan en decaan aan de Rijksuniversiteit Groningen.

14

I

nvesteren in onderwijs en technologie kan voorkomen dat er in landen met weinig zoet water of landbouwgrond conflicten ontstaan.

Dat suggereert politicoloog Judith Bretthauer in het onderzoek waarop ze 4 september promoveerde. In landen die sterk afhankelijk zijn van landbouw

SSgt. Reeve

StudioVU/RvdV

Alan Cienki is benoemd tot hoogleraar taalgebruik en cognitie. Hij doet onderzoek naar gesproken taalgebruik om meer te leren over hoe we denken als we aan het praten zijn: thinking for speaking. Ook bestudeert hij de handbewegingen van sprekers.

H

et bestaan van de EU en de Navo leidt onvermijdelijk tot strijd met Rusland, betoogt politicoloog Glenn Diesen in zijn proefschrift.

Sinds het einde van de Koude Oorlog hebben beide instanties een aanvallende houding tegenover Rusland gehad, bijvoorbeeld door een raketschild in Oost-Europa te bouwen zonder daar Moskou in te kennen. Rusland mag geen lid worden omdat het niet voldoet aan de criteria van een volwaardige democratie. Daarbij lijden de EU en de Navo volgens Diesen aan een vorm van ‘ideologisch fundamentalisme’. Ze behandelen Rusland als een leerling met beloningen en straf voor ‘goed’ en ‘fout’ gedrag. Een situatie die onhoudbaar is voor een militaire grootmacht als Rusland en onvermijdelijk tot botsingen leidt, meent Diesen. (PB)

Bron: Kennislink.

H

et aantal branden in het savannegebied ten zuiden van de Sahara is de afgelopen tien jaar sterk afgenomen. Dit ontdekten VU-wetenschappers Niels Andela en Guido van der Werf door de bestudering van satellietbeelden. Ze publiceerden hun onderzoek onlangs in Nature Climate Change. Per jaar is er 63.000 vierkante kilometer minder savanne afgebrand, in totaal een afname van vijf procent. Deze afname is niet volledig verklaarbaar door veranderingen in de hoeveelheid regen. De onderzoekers concluderen dat de toename van de hoeveelheid landbouwgrond een belangrijke verklarende factor is. (WV)

nr 2 — 10 september 2014

ADVALVAS

onderzoeksnieuws

Honger in Nederland

Kortsluiting in het hoofd

H

ersencellen geven signalen door middel van elektrische activiteit. De patronen van elektrische activiteit in de hersenen wisselen en dat wordt versterkt doordat sommige cellen de activiteit van andere vergroten, terwijl andere cellen die juist dempen. De hersenen van mensen met aandoeningen als schizofrenie en autisme laten een ander patroon van elektrische activiteit zien. Neurowetenschapper Oscar Javier Avella Gonzalez promoveerde 3 september op een onderzoek naar de fluctuaties in normale hersenactiviteit. Inzicht hierin kan aanknopingspunten bieden voor de oorzaken van abnormale hersenactiviteit. (WV)

Geborgenheid en saamhorigheid

Docent Marc Schuilenburg schreef een boek over positieve criminologie.

Agenten schieten vaak

E

N

ederlandse politieagenten schieten relatief vaak in vergelijking met buitenlandse collega’s en ze maken daarbij relatief veel slachtoffers. Dat stelde Jaap Timmer, hoofddocent maatschappelijke veiligheid, onlangs in de NRC. Ter vergelijking: in Finland wordt slechts eens in de drie jaar iemand doodgeschoten door de politie. (WV)

ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

ICOON Nounproject/rbbmr

In Nederland vallen er jaarlijks 3 doden door het politiepistool.

r wordt in Nederland honger geleden. Dat blijkt uit onderzoek van voedingswetenschapper Judith Neter. Zij onderzocht 250 klanten van 11 voedselbanken en ontdekte dat 70 procent van hen ‘voedselonzeker’ is, dat wil zeggen onvoldoende gevarieerd en gezond voedsel binnenkrijgt. Van die groep heeft veertig procent honger.

Het aantal voedselbankklanten is enorm gestegen. In 2006 deelden voedselbanken wekelijks achtduizend voedselpakketten uit. In 2013 waren dat er 35.000.

De aanvoer van voedsel is echter afgenomen.

Neter dringt er in een interview op de site mediator.zonmw. nl op aan meer voedseldonaties binnen te halen. “Veel bedrijven weten niet dat het goedkoper is producten naar de voedselbank te brengen dan ze te laten vernietigen”, aldus Neter. (PB)

ZonMw is een organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie.

MARIJNIZmedia

Zie proefschrift via tinyurl.com/hersencellen.

“Eigenlijk vind ik criminaliteit niet zo spannend, ook niet in de zes jaar dat ik als officier van justitie werkte. Het gaat toch heel vaak om kruimeldiefstallen, banale zaken. Wat ik wel interessant vind, is de manier hoe mensen over misdaad denken. Zo is het aantal misdrijven de afgelopen dertig jaar afgenomen, maar voelt de burger zich alleen maar angstiger.

Het begrip veiligheid wordt alleen maar negatief benaderd. Men vraagt om meer repressie, meer straffen en meer boetes. De vaste zetten binnen dat debat wil ik doorbreken. Ik vraag me juist af hoe je saamhorigheid en geborgenheid terug kunt brengen in de discussie.

Juist binnen de participatiemaatschappij is het belangrijk om daarover na te denken. Nou is het niet de bedoeling dat iedereen als burgerwacht de straat op gaat. Maar binnen wijken kunnen buurtbewoners zelf ook veel doen.

Zoals in Rotterdam-Zuid waar allochtone zorgmoeders ontsporende jongeren in het oog houden.

En in de Bijlmer waar rolmodellen met jongeren praten die het slechte pad op lijken te gaan.” (FB)

Samen met Ronald van Steden en Brenda Oude Breuil schreef Marc Schuilenburg Positive Criminology, Reflections on Care, Belonging and Security. Het verscheen onlangs bij Boom Lemma Uitgevers, € 45,Schuilenburg doceert aan de afdeling Strafrecht en Criminologie.

15

Zuid-Afrika

Colleges voor straatkinderen Ze gaan de arme wijken in en geven er onderwijs.

VU-student Rutger Westerhof ziet hoe studenten van Rhodes University de immense kloof tussen arm en rijk overbruggen.

DOOR RUTGER WESTERHOF FOTO’S CHRISTI SA

R

hodes University opent haar deuren voor de jongeren in de townships. Met de hulp van een Community Engagement Department en een bataljon studenten als vrijwilligers probeert de Zuid-Afrikaanse universiteit niet alleen de kloof naar de township te dichten, maar ook haar eigen studenten bewust te maken van hun bevoorrechte positie.

In Grahamstown ligt de geschiedenis van Zuid-Afrika recht voor je neus. Het centrum van het stadje in het zuidoosten van het land wordt gedomineerd door de koloniale architectuur van de gerenommeerde Rhodes University. Studenten en docenten bevolken hier de huizen en cafés, maar op de heuvels die het centrum omringen ligt de ongelijkheid onverbloemd op straat.

Daar ligt het werkloosheidspercentage rond de tachtig procent, zijn de wegen onverhard en de schoolgebouwen slecht onderhouden.

Van origine elitair en blank De kloof tussen de burgers en overheid is minstens zo groot. Zo lopen er meerdere rechtszaken waarbij basis- en middelbare scholen de plaatselijke bestuurders hebben aangeklaagd vanwege de deplorabele staat van de scholen. Maar waar de overheid met moeite haar verplichtingen lijkt te kunnen nakomen, is het de universiteit die naar de toekomst kijkt. Rhodes University, een van origine elitair blank instituut, wil de immense kloof tussen arm en rijk met hulp van haar studenten overbruggen. De drie voornaamste werkgevers in Grahamstown zijn de overheid, de universiteit

16

en een bedrijf dat handelt in bakstenen. Een opleiding is het enige ticket naar een beter bestaan en dat is nou net waaraan het schort bij veel armen. Door slecht vooronderwijs komen jongeren uit de townships onvoorbereid op de universiteit, als ze de universiteit al halen.

Volgens Rod Amner, docent aan de faculteit Media en Journalistiek van Rhodes, kan de universiteit een belangrijke rol spelen in het verbeteren van de kansen van jongeren uit de arme delen van de stad: “Je moet jongeren niet alleen voorbereiden op een carrière binnen de universiteit, er is hier tegelijkertijd een sterk besef ontstaan van het belang om open te staan voor studenten uit armere gebieden.”

Zo is er een extended studies program, waar studenten een extra jaar krijgen om een studie af te ronden. En de onderwijsfaculteit herstartte de afdeling voor het trainen van docenten voor basis- en middelbare scholen.

‘De ongelijkheid ligt hier onverbloemd op straat’

Met bussen naar lokale gemeenschap Maar het bruggenbouwen vindt niet alleen binnen de muren van de universiteit plaats. Met de oprichting van het Community Engagement Department gaat Rhodes University naar de lokale gemeenschap toe. Diana Hornby is voorzitter van deze afdeling en is zich terdege bewust van de positie van de universiteit: “Het is traditiegetrouw een bevoorrecht instituut, we proberen dat te veranderen door de instroom van de lokale gemeenschap te vergroten.”

Dit gebeurt onder meer door het opzetten van de Joza Youth Hub. Hornby en haar collega’s brachten verschillende ngo’s voor jongeren in de townships samen op één locatie in Joza, een van de armste wijken van Grahamstown. “Die hub richt zich op de ontwikkeling van academische capaciteiten en life skills, we zijn bezig met het opzetten van een tweede hub die de werkloosheid wil bestrijden”, zegt Hornby.

nr 2 — 10 september 2014

ADVALVAS

ONDERWIJS

Anita, Thapelo, Bongine, Siphosihle en Lusizo na hun lessen voor de Upstart Youth Newspaper.

Ze willen sterrenkundige, accountant, advocaat (2x) en singer-songwriter worden

ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

17

Zuid-Afrika

Premasterstudenten journalistiek Hoewel de Joza Youth Hub op papier gerund wordt door ngo’s, is de dagelijkse gang van zaken grotendeels in handen van studenten van Rhodes. De hele dag door rijdt er een bus vol met studenten heen en weer tussen het kantoor van Hornby en de township, en niet alleen naar de Youth Hub. Hornby: “De studenten werken als vrijwilligers op 34 verschillende locaties in Grahamstown: basisscholen, zorgcentra, weeshuizen, et cetera.

We proberen de studenten te plaatsen op locaties die raakvlakken hebben met hun academische achtergrond.”

Nog nooit een computer aangeraakt Zo gaan microbiologen de township in om les te geven over milieuproblematiek, en de media- en journalistiekstudenten van Amner leren jongeren om te gaan met computers en sociale media en een krant te maken: The Upstart Youth Newspaper, die acht keer per jaar verschijnt.

Hornby wil het huidige bestand van driehonderd studenten - die als vrijwilligers werken - uitbreiden en uiteindelijk op elke faculteit een element van community engagement invoeren. “De universiteit kan niet in een vacuüm bestaan, we moeten allemaal onze mouwen opstropen om een meer rechtvaardige samenleving te creëren.” Het gaat dan niet meer alleen om de jongeren in de townships: “Uiteindelijk halen de studenten die als vrijwilliger werken er het meeste uit, want zij leren ook van de ervaring”, aldus Hornby.

Een van die studenten is de twintigjarige Koketso Motsake. Hij volgt een bachelor of commerce, een combinatie van accountancy, management, economie en informatica, en leert de jongeren in Joza omgaan met computers: “We komen niet allemaal uit bevoorrechte gezinnen.

Veel van de kinderen in de Youth Hub komen uit arme wijken en hebben nog nooit een computer aangeraakt.”

Motsake leert ze de basisvaardigheden die eigenlijk iedereen zou moeten hebben tegenwoordig: typen, Word en Powerpoint.

Motsake: “Ik heb geleerd om geduldig te zijn, want het kan nog weleens gebeuren dat er niemand komt opdagen voor een les. Als er dan wel studenten zijn, moet je natuurlijk extra hard je best doen. Wanneer ik nu in het klaslokaal zit met twee studenten, is dat alleen maar een aanmoediging.”

18

Onderzoeksveld naar de omringende heuvels Door de studenten te betrekken bij de problemen die al een paar honderd meter verderop plaatsvinden, ondergaat ook de universiteit zelf een transformatie. Ngo’s worden met onderzoeksvragen gekoppeld aan faculteiten, die hun onderzoeksveld daardoor verleggen naar de omringende heuvels.

Tegelijkertijd groeit volgens Rod Amner ook de roep om studenten tijdens college te laten kennismaken met de harde realiteit van het hedendaagse Zuid-Afrika: “Binnen de universiteit willen we een gemeenschappelijk vak over burgerschap en sociaal-kritische theorie opzetten om studenten een idee te geven van de sociale structuren in het land en welke uitdagingen er nog voor ons liggen.”

Hoewel de haalbaarheid van een dergelijk vak volgens Amner nog valt te betwijfelen, past het perfect in de missie van Hornby’s Community Engagement Department. “We willen studenten opleiden die kritisch kunnen nadenken en zich bewust zijn van hun rol in de maatschappij. Zodat ze zich, als ze deze universiteit verlaten, actief zullen inzetten voor een rechtvaardigere samenleving.”

Rutger Westerhof schreef dit artikel in het kader van het journalistieke trainingsprogramma van Lokaalmondiaal: Beyond Your World. Dit voorjaar vertrokken zes VU-studenten van de premaster journalistiek naar Zuid-Afrika, om daar in twee weken tijd materiaal te verzamelen voor vier journalistieke producties.

De eerste week waren ze in Johannesburg, de tweede week in Grahamstown, waar Rhodes University gehuisvest is. Geesje van Haaren van Lokaalmondiaal en Devid Ilievski, docent journalistiek van de VU, begeleidden de groep.

De in Johannesburg wonende Nederlandse fotograaf Crhisti Sa maakte foto’s. De studenten deden onder meer onderzoek naar diverse aspecten van het onderwijs, de straatverkopers, de criminaliteit en de homogemeenschap.

De dertienjarige Sinesipho bij haar thuis

nr 2 — 10 september 2014

ADVALVAS

mail

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Vertrouwen geven (1) Vertrouwen geven is het jaarthema van de VU. Dit is erg toepasselijk gezien het verloop van de reorganisaties, vooral die van de faculteit Aard- en Levenswetenschappen (FALW), waar de ontslagbedreigde medewerkers per mail geïnformeerd werden dat ze als voormalig ontslagbedreigde uiteindelijk toch wéér ontslagbedreigd zullen worden, om in 2015 alsnog ontslagen te worden.

De reorganisatie bij FALW is inmiddels al twee keer uitgesteld en nu weer voor een jaar, met als doel om medewerkers meer tijd te gunnen voor het vinden van een andere baan. Natuurlijk is iedereen blij met een extra jaar, maar ik denk niet dat deze mensen zich nog echt welkom zullen voelen op de faculteit, nadat hun collega’s van andere afdelingen erop aandrongen om deze mensen zo snel mogelijk te ontslaan. De werkelijke reden van uitstel laat zich raden: men vreesde de puinhoop die in het onderwijs zou ontstaan. Want er worden vooral docenten ontslagen.

Deze hele reorganisatie bleek een

ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

grote opeenstapeling van (soms goedbedoelde) bestuurlijke blunders die enorme schade toebracht aan de faculteit en aan de VU als geheel. De schade is nu en zelfs na de reorganisatie (mocht die ooit worden uitgevoerd) al groter dan voor het besluit tot reorganisatie. Er is namelijk niet geluisterd naar de medewerkers en studenten. En er is op geen enkele wijze gebruikgemaakt van hun creatieve deskundigheid. Kennelijk worden ze niet vertrouwd of serieus genomen.

Collegevoorzitter Jaap Winter zei in zijn toespraak bij de opening van het academisch jaar dat de VU iets moet teruggeven aan de maatschappij. Welnu, we hebben een afdeling hydrologie die een van de beste masters van Nederland verzorgt. Er is een maatschappelijke vraag naar kennis op het gebied van water: in het nieuwe Deltaplan worden hiervoor miljarden gereserveerd.

Toch wil de VU hydrologie opheffen! De VU is inderdaad verder kijken, veel verder kijken.

Michel Groen, technisch medewerker bij FALW

Vertrouwen geven (2) Het jaarthema van de Vrije Universiteit vertrouwen geven is op z’n zachtst gezegd treurig te noemen. Op z’n grofst is deze keuze te bestempelen als dubbeldunkerige schanddaad voor een universiteit die haar studenten systematisch behandelt als ondergeschikten en waarbij de student als zij/hij iets behoeft, tegen een muur van bureaucratie oploopt. Dat in combinatie met het nieuwe werken dat de afgelo-

pen jaren is ingevoerd (waardoor de werkzaamheden van medewerkers en docenten potentieel kunnen worden gemonitord), de bezuinigingen op personeel, als ook het falen van de besturen van zowel VU medisch centrum als de VU. Vertrouwen geven. Kijkt u eens in de spiegel. U behoeft zelfreflectie.

Thomas de Boer, student religie en levensbeschouwing

advertenties

Muziek Vereniging Amsterdam Kun je een blaasinstrument bespelen, en zou je heel graag tijdens je studie muziek willen blijven maken?

Kom dan spelen bij het leukste orkest in West: Muziek Vereniging Amsterdam.

Kijk op onze website of mail naar: Muz_ver_Amsterdam@hotmail.com

Wanted

PIef Paf Poffertje zoekt Part-time Poffertjes Cowboys of Cowgirls Interesse: Mail naar info@piefpafpoffertje.nl www.piefpoffertje.nl ®

www.muziek verenigingamsterdam.nl 19

Docent van het jaar

Iedereen wil naar de colleges van Zweegman Hoogleraar hematologie Sonja Zweegman is verkozen tot de beste docent van de VU. Wat is haar geheim?

DOOR DIRK DE HOOG FOTO MARIEKE WIJNTJES

“

Sonja geeft veel vaker college dan de meeste andere docenten. Bijna elke dag van de week.

De colleges zijn niet verplicht, maar toch zit de zaal altijd vol”, zegt vierdejaars geneeskundestudent David Cucchi, die op de afdeling Hematologie bij Zweegman wetenschappelijk onderzoek doet naar acute leukemie. Hij was een van de studenten die haar voordroegen bij de jury voor de onderwijsprijs. Misschien kan een docent geen groter compliment krijgen dan dat studenten graag naar je colleges komen. Wat maakt haar nou zo goed? “Zij is de eerste docent in de bachelor die je echt meeneemt in de klinische praktijk. Je krijgt geen droge leerstof voorgeschoteld, maar ze vertelt haar verhaal aan de hand van een patiënt

20

die in de collegezaal aanwezig is. En de colleges zijn heel interactief. Ze betrekt studenten serieus bij de casus, zowel op het gebied van de geneeskunde als op emotioneel vlak.’’

Zweegman doceert in het tweede en derde jaar van de geneeskundeopleiding over bloed- en lymfklierkanker en bloedstelping en -stolling. Daarnaast leidt ze internisten op tot hematoloog bij de afdeling Hematologie, waarvan ze hoofd is.

In de bacheloropleiding gaat het om grote groepen studenten. In de collegebanken zitten soms wel driehonderd studenten, maar ze werkt ook met groepen van zo’n honderd studenten om casussen met patiënten door te nemen. Tijdens practica begeleidt ze kleinere groepen.

“We laten studenten bij die practica zien waarom dat bloed- en beenmergonderzoek nodig is en plaatsen het ook in de klinische context. Ik vind het belangrijk dat studenten echt ervaring opdoen met wat ze later in de praktijk tegenkomen.

‘Iedere patiënt roept weer verwondering op. Dat wil ik overdragen aan mijn studenten’

Dat is toch anders dan dingen uit een boekje leren”, zegt Zweegman.

Ook emoties Daarom neemt ze ook patiënten mee naar college. “Als arts heb je niet alleen met een medisch probleem te maken, maar met een mens en alles wat daarbij hoort, ook de emoties. En we hebben lang niet voor alle problemen een oplossing.

Eigenlijk weten we nog zo weinig. Dus vind ik het heel leerzaam samen met de studenten naar patiënten te kijken en te analyseren wat de beste aanpak is. En dat kan bij de ene patiënt heel anders zijn dan bij de andere, terwijl ze dezelfde ziek-

nr 2 — 10 september 2014

ADVALVAS

ONDERWIJS

Sonja Zweegman: ‘Toekomstige artsen moeten geen computerdokters worden’

te hebben. Regelmatig komen studenten met vragen en antwoorden waarop ik zelf nog niet was gekomen. Elke patiënt roept weer verwondering op. Dat maakt mijn vak zo boeiend. Dat wil ik overdragen aan mijn studenten.’’

Cucchi: “Natuurlijk laten andere docenten ook weleens patiënten zien op colleges. Maar de aanpak van Sonja is anders.

Zij weet er een verhaal van te maken waarin wij als studenten een actieve rol spelen.’’

Persoonlijke band Bij de uitreiking van de onderwijsprijs tijdens de opening academisch jaar vergeleek Zweegman college geven met het voorlezen van een verhaal. “Dat is natuurlijk een metafoor. Ik sta echt niet met een boekje in mijn hand voor in de collegezaal. Wat ik bedoel is dat een goede voorlezer iets toevoegt aan het verhaal en het in een context plaatst. Zo probeer ik de stof te verrijken. Ik wil niet dat toekomstige artsen een soort van

ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

computerdokters worden die alleen een diagnose stellen door wat gegevens in te voeren. Je moet de mens blijven zien. En ja, ook al hebben we met ernstig zieke mensen te maken, toch probeer ik humor in te bouwen in colleges. Mijn idee is dat onderwijs volgen een feest hoort te zijn.’’

Ondertussen houdt ze zelf de studenten ook goed in de gaten. “Zij zijn het talent van morgen en moeten de vragen oplossen waarop wij nog geen antwoord hebben. Ik ben altijd op zoek naar gemotiveerde en veelbelovende studenten die een opleiding in mijn vak willen volgen.

Gelukkig bestaat bij de opleiding tot hematoloog nog steeds een soort meester-gezelrelatie. Zo’n persoonlijke band is belangrijk, zowel bij klinische als wetenschappelijke opleidingen.’’

Snel antwoord op mailtjes Die persoonlijke aandacht heeft Cucchi ook gemerkt toen hij gewoon college bij haar volgde. “Na afloop van het college had ze altijd nog tijd om vragen te beant-

woorden. En op mailtjes kreeg ik snel antwoord. Zij is ondanks haar volle agenda oprecht geïnteresseerd in haar studenten.”

Heeft Zweegman nog wel tijd voor al die studenten? “Ik heb natuurlijk een drukke baan als afdelingshoofd, internist, onderzoeker en docent. Maar lesgeven vind ik belangrijk. Daarvoor moet je tijd maken.

Gelukkig vind ik het inspirerend om te doen. Dat geeft extra energie.”

Wel vindt ze dat docenten meer waardering verdienen. “Ik ken bevlogen docenten die veel meer onderwijs geven dan ik en om die reden wellicht minder wetenschappelijke output hebben, maar niet minder belangrijk zijn voor de toekomst van het vak. En differentiatie in onderwijs is niet alleen voor studenten, maar ook voor docenten van belang. Basisonderwijs kan door basisartsen worden gegeven. Maar voor de echt specialistische vakken heb je wetenschappers nodig die met beide benen in het veld staan.”

21

Sierra Leone

‘Ebola-angst hield me niet tegen’ Voor de begrafenis van haar vader reisde masterstudent Ameline Ansu in haar eentje naar Sierra Leone, waar het ebolavirus vele slachtoffers maakt. Een verslag.

DoOR Ameline Ansu FOTO’s FRANCIS ANSU

H

et is vroeg in de ochtend als we door de spits in Freetown, Sierra Leone, rijden. De laatste stuiptrekkingen van het regenseizoen zijn zichtbaar; de straten zijn modderig en het is benauwd. Spandoeken langs de weg waarschuwen voor ebola. Daarover maak ik mij nu niet druk. Ondanks discussies in Nederland voor het gevaar ben ik naar Sierra Leone gevlogen om mijn vader te begraven in zijn geboorteland. We hebben net zijn lichaam opgehaald en rijden met sirenes naar huis, een legale manier om in deze situatie files te vermijden.

Sierra Leone dankt haar naam aan de Portugezen die in 1461 meenden dat rotsen in de branding leken op schreeuwende leeuwen. De brute diamantoorlog in de jaren negentig zorgde voor meer naamsbekendheid en deze zomer is het land in het nieuws vanwege de ebola-uitbraak. Ik weet dat de overheid voorzorgsmaatregelen neemt: scholen, restaurants en praktisch alle sociale gelegenheden zijn gesloten tot nader bericht.

Je komt geen gebouw in zonder eerst je handen te wassen met chloorwater.

Belangrijk om afscheid te nemen Desondanks was het besluit om in mijn eentje naar Freetown te vliegen niet makkelijk. Mijn moeder is drie jaar geleden gestorven en ik weet hoe belangrijk het is afscheid te nemen. Tegelijkertijd was ik bang om besmet te raken met het

22

virus waarvoor nog geen vaccin is gevonden. Nederlandse familie en vrienden waren bezorgd, maar steunden mijn wens. De huisarts raadde het in eerste instantie af, maar heeft me na een preek, extra inenting en lading malariapillen laten gaan.

Op Lungi Airport landt niet elke dag een internationale vlucht en bijna alle vliegreizen zijn vanwege ebola gecanceld. Om een beeld te schetsen: in de Boeing 737 vanuit Casablanca zaten slechts twintig passagiers en bij aankomst werden we opgewacht door personeel in operatieoutfit met mondkapje en we mochten pas doorlopen na een temperatuurcheck.

Een begrafenis kan tot een maand worden uitgesteld vanwege geldgebrek of omdat familieleden moet overvliegen. Een Nederlandse herdenkingsdienst duurt een paar uur; hier is de herdenkingsperiode verspreid over veertig dagen. In die tijd mag de weduwe niet werken, koken of in haar eigen bed slapen. Het huishouden blijft draaiende door logés die het condoleancebezoek en de kinderen verzorgen.

Mensen pakken me vast Mijn vader groeide op in een dorp aan de kust, hij ging naar een goede school en emigreerde in de jaren tachtig naar Nederland om sociale wetenschappen te studeren aan de Erasmus Universiteit. Na 25 jaar op Nederlandse bodem keerde hij terug, vond een baan en stichtte een nieuw gezin. Wij zagen elkaar als hij voor conferenties Europa doorkruiste. Hij was actief in de gemeenschap en kerk en mede daarom werden er 1.500 bezoekers voor de begrafenis verwacht.

Als we na de sirenerit thuiskomen, wordt de kist in de woonkamer geplaatst. Het is traditie om het lichaam aan te raken, maar dat is vanwege ebola landelijk verboden.

Mijn broertje en zusje (vier en twee jaar) worden over de open kist getild om angst voor de doden te voorkomen.

Eén voor één komen mensen binnen en lopen langs de kist op ons af om te condoleren.

Het is verdrietig en surrealistisch tegelijkertijd. Christenen en moslims staan biddend naast elkaar. Samen met familieleden hebben we meerdere fotosessies voor de kist en iemand maakt zelfs een selfie met mijn vader

Mij is strikt opgedragen niemand aan te raken

Sierra Leone, augustus 2014 nr 2 — 10 september 2014

ADVALVAS

STUDENTEN

op de achtergrond. Dat alles wordt door twee cameramannen vastgelegd. Mij is strikt opgedragen niemand aan te raken en ik smeer me om de haverklap in met antibacteriĂŤle zalf, maar dat kan niet voorkomen dat de kamer volstroomt en mensen me vastpakken en bemoedigend toespreken.

Quarantaine voorkomen In de middag gaan we naar de kerk voor een bijeenkomst waar tussen de toegiften door een koor van 25 man zingt. In een lange rouwstoet inclusief fanfareband en wederom die sirene lopen we daarna naar het kerkhof. Als de laatste woorden gezegd zijn, worden de steunbalken verwijderd en zakt de kist aan twee touwen het graf in. Als ik niet zo verdrietig was, had ik kunnen lachen om de situatie aangezien de kist overduidelijk te zwaar is. De voorkant zakt sneller dan de achterkant en alle omstanders mengen zich in de discussie over hoe de kist het beste kan worden losgelaten.

Ik weet zeker dat het ook voor mijn vader met zijn Hollandse nuchterheid too much was geweest, maar ik ben blij dat ik zo afscheid heb kunnen nemen. In Nederland moet ik een maand lang tweemaal daags temperaturen en ik mag niet ziek worden om quarantaine te voorkomen.

Mijn vriend kijkt me de eerste dagen aan alsof ik aan de dood ben ontsnapt en zelf ben ik thuis ook angstiger dan toen ik in Freetown rondliep. Onzin eigenlijk, want niemand is banger voor het virus dan de mensen daar. Zij zijn tenslotte degenen die eraan kunnen overlijden.

De begrafenis van de vader van Ameline Ansu ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

Ameline, derde van links

Ameline Ansu is masterstudent sociologie en politicologie.

23

Han Dolman hoogleraar ecohydrologie

opinie

‘De volgende rector moet gekozen worden’ Om de betrokkenheid van werknemers bij het bestuur te vergroten, moet de rector gekozen worden, vindt hoogleraar Han Dolman.

bent voor een gekozen rector. Waarom? “Ik denk dat het merendeel van de mensen op de werkvloer geen notie heeft van wat er op bestuurlijk gebied gebeurt. En andersom ook niet. Er zit een belevings- en informatietekort tussen de werkvloer en het bestuur. De klassieke hoeder van de academische waarden en integriteit op een universiteit is de rector. Die wordt echter benoemd door de raad van toezicht. Die bepaalt zo de richting waarin het bestuur de komende jaren gaat.”

Hoe verklaart u die afstand met de werkvloer? “Ik geloof dat Taede Sminia de laatste rector was die alle hoogleraren kende. Door een explosieve groei van de universiteit, het aantal hoogleraren en studenten, is het moeilijker geworden om persoonlijk contact met het bestuur te hebben en zo het beleid te beïnvloeden.

Het personeel heeft hierdoor het gevoel dat het alleen maar om de cijfertjes draait. Terwijl dit een universiteit is, geen yoghurtfabriek.”

Lex Bouter, de vorige rector, was een VU-hoogleraar. En de huidige rector

24

Van der Duyn Schouten is vóór “Ik ben ook voor een gekozen rector.” Dat zei rector Frank van der Duyn Schouten lachend tijdens de opening van het academisch jaar. Bij een protestactie lazen demonstranten een manifest voor, waarbij de gekozen rector een van de eisen was. “Al zou het voor mij niets uitmaken”, nuanceerde Van der Duyn Schouten, die aan zijn laatste termijn bezig is.

gekozen rector moet ook aan de uitvoering van zijn of haar programma gehouden worden.

Bovendien hoop ik dat door dit soort verkiezingen in brede kring gepraat gaat worden over de toekomst van de universiteit. Dat debat wordt nu te weinig en te geforceerd gevoerd.”

Bent u niet bang voor vriendjespolitiek en ronselpraktijken om stemmen binnen te halen?

“Natuurlijk krijg je zo alles wat bij een democratische verkiezing hoort. Je moet wel uitkijken dat er niet gratis bier op het binnenplein uitgedeeld wordt.

Maar ik denk dat de universitaire gemeenschap wel in staat is om door gladde praatjes heen te kijken. Het is ook niet erg als faculteiten hun eigen kandidaat naar voren schuiven. Dan voelen mensen zich bij de rector betrokken, dat is goed voor de cohesie binnen de universiteit.”

Mocht het zover komen, gaat u zich dan verkiesbaar stellen? “Absoluut niet. Ik vind mijn huidige werk veel te leuk. Bovendien moet je een stevige bestuurlijke drang hebben om dat te willen. Die heb ik niet.”

Han Dolman

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 2 — 10 september 2014

icoon thenounproject.com

U

DOOR Floor Bal

is ook een wetenschapper. Die snappen de academische wereld toch wel?

“Waar het mij vooral om gaat, is dat mensen wat te kiezen hebben. Tijdens de verkiezingen gaan kandidaten met de billen bloot, ze moeten vertellen waarop zij in hun beleid de nadruk gaan leggen.

Tijdens de verkiezingsdebatten kunnen werknemers ook hun zegje doen. Een

ADVALVAS

COLUMN

Festivalvrees

H

Roos van Rijswijk literatuurwetenschapper

et moment waarvan ik wist dat het zou komen, was daar: mijn telefoon ging en een goede vriendin vroeg me mee naar een festival. En hoewel festivals niks bijzonders zijn, sterker nog: in de zomer zijn er in Amsterdam meer festivals dan fietsen, was mijn eerste reactie onder de bank liggen met mijn handen voor mijn ogen terwijl ik een jammerend nee-nee-nee uitbracht. Ik moest niet alleen drie dagen tussen heel veel mensen doorbrengen (de hel, dat zijn de anderen in korte broek en regenponcho), maar ook nog in een tent.

Op een eiland. In de soort-van-herfst.

Begrijp me niet verkeerd; ik ben niet vies van een beetje regen. Door de modder rollen zou eigenlijk een geaccepteerde hobby moeten zijn. Goede muziek is beter dan drugs. Niks fijner dan dichtbij een kampvuur zitten, gaan slapen en de volgende dag nog steeds naar kampvuur ruiken. Maar met het kampeergedeelte gaat er onherroepelijk iets verkeerd, in mijn geval. Terwijl mijn vriendin op antwoord wachtte en ik onder die bank

ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

lag te grienen, dacht ik aan de keren dat ik in een tent ‘Is het eindelijk belandde en er plotseling, droog, begint er midden in de zomer, vorst iemand over het aan de grond was. Ook herintentzeil heen te nerde ik mij een tent die, zeiken’ ik was even een tekentang kopen, ten onder ging aan zeldzaam heftige slagregens.

Door een blikseminslag stonden de tentstokken onder stroom. Als ik besluit te gaan kamperen, komt de hemel omlaag in de vorm van horizontale hagel en de grond omhoog omdat er mollen zijn die besluiten om precies onder mijn lekke luchtbed hun hopen te bouwen. Bovendien worden tenten waarin ik lig nogal eens verwisseld met openbare toiletten – is het eindelijk droog, begint er iemand over het tentzeil heen te zeiken. Logisch, trouwens, want meestal zijn de camping-wc’s drie kilometer verder, verstopt of zo nat dat je denkt: weet je wat, ik doe het wel in mijn thermopanty, dan heb ik het tenminste éven lekker warm, zo tussen de griepdromen door.

“Hallo?” zei mijn vriendin aan de andere kant van de lijn.

De laatste keer dat ik mij op een veerdienst naar een eiland bevond, ging het zo hard stormen dat je niet meer naar buiten mocht. In een heel klein bootje – volgens mij vaart het niet meer – was iedereen in zijn rugtas aan het braken.

De golven gingen óver het scheepje heen.

Op de wc, de deur sloot niet meer, zat een bejaarde vrouw met diarree.

“Momentje”, zei ik, kroop onder mijn bankstel vandaan en bekeek de line-up van het festival.

Ik kende één artiest. Van naam. Allemachtig; je oud voelen betekent niet dat je knieën gaan kraken, je kreunt bij het opstaan, je in je broek plast als je hard lacht – nee, ouderdom is een steen waar je uit gewoonte niet meer onder vandaan komt, zelfs niet als er om je heen allemaal mooie dingen gebeuren. Hoe groot is in vredesnaam de kans op vorst in september?

Als Vlieland in zee is verdwenen tegen de tijd dat dit stukje verschijnt: sorry, ik was het maar.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

25

Reorganisatie

Financiën krimpt, maar moderniseert De dienst Financiën & Audit gaat flink afslanken.

De ondernemingsraad steigert vooralsnog niet.

et aantal formatieplaatsen van 145 gaat in 2015 terug naar 100. Maar het aantal gedwongen ontslagen blijft relatief beperkt: 5 à 10 medewerkers. De reorganisatie van de dienst Financiën & Audit (F&A) per 1 januari moet ook leiden tot inhoudelijke verbetering.

Directeur F&A Hanco Gerritse: “Natuurlijk moet ook onze dienst bezuinigen. Maar we schrappen niet simpelweg een aantal banen. We richten het administratieve proces anders in.” Daar is volgens hem ook alle reden voor. “We werken binnen de universiteit al vijftien jaar min of meer op dezelfde manier wat de administratie betreft. Inmiddels stelt de buitenwereld andere eisen.

Daarop moeten we onze organisatie aanpassen.”

De overheid eist steeds meer verantwoording. “Ja, dat betekent meer regels waaraan de financiële verslaglegging moet voldoen. En de overheid, net als andere financiële partners van de universiteit, stelt die eis aan de centrale universiteit, terwijl nu nog veel administratieve zaken decentraal bij de faculteiten en diensten zijn georganiseerd. Wij moeten bij wijze van spreken binnen een dag met één druk op de knop alle gegevens kunnen leveren waar de minister om vraagt. Daarop moeten we onze administratie met behulp van nieuwe ict-voorzieningen afstemmen.”

De andere manier van werken heeft gevolgen voor het personeel. Door het terugbrengen van het aantal fte’s naar 100 worden volgens Gerritse 27 mensen met een

26

Redelijk positief De voorzitter van de domeincommissie-Financiën Frans van der Woerd is redelijk positief over het reorganisatieplan.

“De ondernemingsraad zei eerder al dat het domein Financiën beter en efficiënter kan worden ingericht. Wat dat betreft kunnen we ons vinden in de strategie achter het reorganisatieplan”, zegt Van der Woerd, onderzoeker bij Aard- en Levenswetenschappen en lid van de ondernemingsraad. “Het blijft moeilijk als mensen hun baan verliezen, maar ik heb de indruk dat de directeur zijn uiterste best heeft gedaan zoveel mogelijk mensen met een vaste aanstelling binnenboord te houden. Veel mensen die boventallig dreigen te worden,

rbbmr.nl

H

DOOR DIRK DE HOOG

vaste aanstelling boventallig. “Gelukkig hebben we ook een hoop vacatures in de nieuwe organisatie. Ik hoop zodoende veel mensen toch aan het werk te kunnen houden. Maar helaas zullen we desondanks uiteindelijk van 5 à 10 mensen afscheid moeten nemen.” Gerritse wijst erop dat mensen bij de dienst nauwelijks nog een vaste aanstelling hebben gekregen, in afwachting van de reorganisatie. “We hebben nu minder vaste medewerkers dan bij de nieuwe opzet mogelijk is. We werken veel met mensen met een tijdelijke aanstelling. En helaas, die zullen grotendeels moeten vertrekken. Bovendien zijn flink wat externen aan de slag met het herinrichten van de processen. Maar die zijn aangesteld op projectbasis. Dus zij wisten dat hun contract zou aflopen.”

nr 2 — 10 september 2014

ADVALVAS

campus

21 medewerkers bibliotheek ontslagbedreigd De nieuwe reorganisatie van de universiteitsbibliotheek leidt tot minder gedwongen ontslagen.

DOOR FLOOR BAL

kunnen waarschijnlijk in een andere functie bij de dienst aan de slag”, aldus Van der Woerd. Omdat de ondernemingsraad in oktober nog een advies moet uitbrengen, benadrukt hij op persoonlijke titel te spreken.

De grote vraag voor hem is of alle doelstellingen uit het zogeheten VUture Finance Plan op tijd kunnen worden gerealiseerd. “Doorslaggevend is of de nieuwe ict-systemen voor de deadline worden opgeleverd en vervolgens ook doen wat wordt beloofd. We weten allemaal dat er nogal eens iets misgaat bij ict-vernieuwingen. De domeincommissie heeft hier geen goed zicht op.” Van der Woerd is er stellig over: “Als er geen harde garantie is dat de systemen goed werken, moet de invoeringsdatum van 1 januari worden uitgesteld.”

De ondernemingsraad organiseert op 24 september een hoorzitting voor de betrokken medewerkers en brengt op 23 oktober een advies uit.

Voor uitgebreidere versie van dit artikel zie advalvas.vu.nl>nieuws.

ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

N

a heel veel commotie heeft het college van bestuur eindelijk een definitief besluit genomen rond de reorganisatie van de universiteitsbibliotheek (UBVU). Een opvallend gevolg van het reorganisatieproces is dat er geen 56 maar 21 medewerkers onvrijwillig werkloos worden. Daarnaast komen er dertien mensen voor een vervroegd pensioen in aanmerking.

OR-voorzitter Ottho Heldring vindt het te ver gaan om te zeggen dat hij daarover tevreden is. “Elke collega die weg moet, is er een te veel. Maar het aantal mensen dat in de transitieorganisatie terechtkomt, is wel flink gereduceerd.”

Eenentwintig werknemers vonden al intern werk, één persoon vertrok naar een nieuwe baan. Dat veel mensen met vervroegd pensioen gaan komt volgens UBVU-directeur Josje Calff vooral doordat er door digitalisering veel backofficefuncties verdwijnen. “De personen die deze functies vervullen zijn vaak ouder en al heel veel jaren in dezelfde functie werkzaam.”

Volgens Heldring heeft het bestuur in de laatste versie niet veel wijzigingen doorgevoerd. “De kern van het besluit is niet veranderd. Wat betreft de universiteitsbibliotheek en het Audiovisueel Centrum

zijn dat verdedigbare plannen. Al zitten er wel gaten in die gerepareerd moeten worden. De bibliotheek moet vraaggericht werken. Maar bij bijvoorbeeld erfgoed gaat dat moeilijk. Als een docent niet weet dat de bibliotheek bepaalde dingen heeft, kan hij ook niet om digitalisering ervan vragen.” Minder gelukkig is hij met de plannen voor Onderwijsadvisering. “Het is doodzonde dat die opgedeeld en over de VU verspreid wordt.

Maar het college houdt daaraan vast. Het schijnt dat de faculteiten dat concept steunen.”

Woelig verleden De reorganisatie van UBVU heeft een woelig verleden. Het eerste plan, dat in januari 2013 voorgesteld werd, wekte veel woede. Het personeel was bang dat de dienstverlening van de bibliotheek in het geding zou komen. Zo zouden er van de 21 baliemedewerkers maar zes overblijven. Deze zes, deels parttime, medewerkers moesten drie balies gaan bemannen die ook nog tot zeven uur ’s avonds open zouden blijven. Een onmogelijke opgave, oordeelde ook het bestuur, dat het plan afkeurde en de reorganisatie uitstelde. Het nieuwe plan, dat in mei dit jaar gepresenteerd werd, had daarom een andere insteek. De bibliotheek moet dus vraaggericht gaan werken en vooral onderwijs en onderzoek ondersteunen.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

27

PERSONEELSPAGINA

ONDER REDACTIE VAN COMMUNICATIE & MARKETING VU JAARGANG 7, NUMMER 1, 10 SEPTEMBER 2014

Promovenda Claudia Persoon maakte als VU Fellow van hoogleraar Matthijs Verhage een film die hun onderzoek tastbaar maakt.

TOPONDERZOEKER KRIJGT STUDENT CADEAU (EN ANDERSOM)

Ze zijn een cadeautje voor onze topwetenschappers, de University Research Fellows, een erkenning voor hun bijzondere prestaties. Maar ook de Fellows zelf profiteren.

De University Research Fellow (URF) die dit jaar universiteitshoogleraar Jaap Seidell gaat ondersteunen, is inderdaad een cadeau, vindt Seidell, “maar dit is ook een cadeau voor haar.

Niet veel studenten hebben de kans om op deze manier te zien hoe onderzoek werkt.” Kersverse AUC-bachelor Liza Coyer gaat ruim een half jaar twee dagen per week helpen bij het opzetten van het nieuwe Sarphati Instituut.

Het wordt hard werken, maar een topwetenschapper ondersteunen levert haar ook waardevolle kennis, ervaring en contacten op.

ATELIER AANVEGEN

Seidell: “Zie het als een meester-gezel constructie. Als je vroeger gezel was bij een schilder kreeg je les, maar je moest ook het atelier aanvegen.” Net toen hij uitkeek naar een nieuwe URF kreeg hij een mail van Coyer: “Ik had over het Sarphati Instituut gelezen en vroeg me af of ik daar iets kon doen. Ik wil volgend jaar in Londen een master epidemiologie gaan doen, dus ik heb de tijd en wil graag relevante dingen doen”, zegt ze.

Tijdens haar bachelor deed Coyer ook veel extra: ze liep stages bij de GGD en bij afdeling Infectieziekten van de VU, organiseerde met medestudenten de eerste TEDx op het AUC en was science editor van InPrint, een academisch tijdschrift met bijdragen van studenten. “Dan zie je: die is niet bang om de handen uit de mouwen te steken”, zegt Seidell. “Ze was de juiste persoon op het juiste moment.”

In het Sarphati instituut gaan de Gemeente Amsterdam (GGD) en diverse afdelingen van VU, UvA, VUmc en AMC onderzoek doen naar hoe ze de Amsterdamse jeugd gezond kunnen maken en houden, door de jongeren bijvoorbeeld een gezonde leefstijl aan te leren. Samenwerken gaat niet vanzelf, weet Seidell. Een kwestie van verschillen in cultuur, financiële stromen en beleid. Hij kan een paar extra handen in deze opstartfase dus goed gebruiken. “De meeste medewerkers hier zitten tot over hun oren in het werk. Die kunnen niet even mee naar de gemeente voor overleg of een onderzoeksvoorstel uitwerken.

Liza wel.”

VU-wetenschappers die een NWO Spinozaprijs of een ERC Advanced Grant kregen of die KNAW Akademiehoogleraar of Universiteitshoogleraar aan de VU zijn, krijgen van de VU 10.000 euro om naar eigen inzicht een student-assistent of persoonlijk assistent in te huren, een (research)master voor een student te betalen of een jaar een promovendus aan te stellen.

FILMTUNNEL

Hoogleraar functionele genoomanalyse Matthijs Verhage gebruikte het geld om zijn promovenda Claudia Persoon een educatieve film te laten maken over het onderzoek dat zij samen uitvoeren. “Ik wilde met dit geld iets doen dat ik niet met andere gelden kan: mijn ERC-subsidie kan ik alleen gebruiken voor onderzoek of technologie. En een van de doelen van de URF is om aan het grote publiek te vertellen wat wij als wetenschappers doen.

Het wordt steeds belangrijker om dat aan leken uit te leggen.”

De film is tot november te zien in een ‘tunnel’

met grote tv-schermen bij de studentenbalie.

Persoon en Verhage bedachten samen het script. In de film wordt uitgelegd hoe onze zenuwcellen neuropeptiden (eiwitten) uitscheiden. Met een speciale microscooptechniek maakte Persoon zelf de filmpjes: “Voor mijn onderzoek kijk ik onder de microscoop in levende hersencellen. De eiwitten kleuren we aan met fluoriserende kleuren, je ziet ze als kleine puntjes heel snel door de cel bewegen. Zoals ik het zelf zie onder de microscoop, zie je het nu ook op de film.”

Persoon mocht met het URF-budget ook naar Spanje, waar ze andere promovendi een cursus gaf over de microscopie die zij gebruikt. En passant doet ze zo ook belangrijke contacten op in de wetenschappelijke wereld. “Matthijs heeft een groot netwerk en werkt samen met veel toponderzoekers.”

ZO VADER ZO ZOON

Tijdens de opening van het academische jaar werden de koppels van topwetenschappers en hun URF’s van dit jaar voorgesteld. Daaronder ook Academiehoogleraar en Spinozaprijswinnaar Dorret Boomsma, die een bijzondere eerstejaars bachelorstudent wiskunde heeft gestrikt: ze studeerde en werkte als beginnend onderzoeker met zijn vader. “Mijn vader had aan een collega verteld dat ik wiskunde ging studeren”, vertelt Harold Nieuwboer. “Net op dat moment vroeg Dorret aan die collega of hij niet een slimme wiskundestudent kende.”

En Nieuwboer jr. is slim. Hij had negens voor wiskunde op zijn eindlijst en heeft programmeren en data-analyse als hobby: precies de vaardigheden waar Boomsma naar op zoek was. Nieuwboer vindt het geweldig dat hij met haar kan samenwerken en zijn kennis kan verbreden: “Hoe vaak krijg je deze kans nou?”

Boomsma onderzoekt de invloed van genen op ons gedrag en is op zoek naar steeds betere wiskundige en populatie-genetische modellen om de enorme hoeveelheden data die daarbij komen kijken te kunnen analyseren. Daar gaat Nieuwboer haar ongeveer tien uur per week bij helpen. Een ander bijbaantje heeft hij niet meer nodig.

Liza Coyer

Harold Nieuwboer

Meer weten over de URF’s

> VU.NL > ONDERZOEK > TOPONDERZOEKERS > UNIVERSITY RESEARCH FELLOW Meer weten over de film van Persoon en Verhage

> WWW.CNCR.NL/VIRTUAL BRAIN EXPERIENCE

ONDERTUSSEN IN DE LIFT

NIEUWS & AGENDA WAT IS ACADEMISCH TALENT?

Academisch talent wordt vooral beoordeeld op ambitie, doorzettingsvermogen en sociale vaardigheden. Een talent op ‘papier’ is dat niet per se ‘in levenden lijve’ en een afgewezen beursaanvrager niet per se een slechtere wetenschapper dan degene die de beurs binnenhaalt. Dat en meer ontdekte organisatiewetenschapper Pleun van Arensbergen.

Ze onderzocht wat academisch talent is en hoe het wordt geselecteerd en promoveert 22 september. Lees haar proefschrift op > DARE.UBVU.VU.NL

JOHAN GOOSSENS IN DE AULA

25 | 8 | 2014 8:55u Secretaresse Aisha Altman heeft een bescheiden stapeltje post voor ‘haar’ afdelingen Ontwikkelingspedagogiek en Ontwikkelingspsychologie opgehaald op weg naar boven in het Transitorium. Het is nog een beetje vakantietijd.

29 september komt cabaretier, schrijver en ROC-docent Johan Goossens naar de VU voor een medewerkersvoorstelling in de Aula. Goossens solliciteert bij een ROC. Heb je ervaring? vraagt de directeur. Nee. Een diploma dan? Ook niet. Goed. Je kunt morgen beginnen. Je hebt dertien klassen. Kaarten, inclusief een diner vooraf, zijn te bestellen via > GRIFFIOEN.VU.NL > MEDEWERKERSVOORSTELLINGEN

Zelf is ze nu een week terug. Ze was een week in Limburg, maar ook in Israël voor een familiereünie. “We hebben de eerste week van de oorlog meegemaakt, op 40 kilometer van Gaza.” Het conflict brak uit twee dagen voor ze vertrokken, maar omdat de familie van haar man vanuit de hele wereld op weg was, besloten ze toch te gaan.

Zeven keer hadden ze luchtalarm. “Het klinkt net als hier in Nederland op de eerste maandag van de maand. Het duurt ongeveer tien minuten.

Dan hoor je twee tot vier explosies van raketten die uit de lucht worden geschoten. Een keer waren we in de supermarkt. Iedereen rende met zijn boodschappen in de handen naar buiten naar een schuilplaats. In een warenhuis schuilden we in de betonnen trappenhuizen. In de kibboets waar we logeerden was geen schuilplaats, daar gingen we achter een muur staan.”

“Je denkt de hele tijd: als het nu gebeurt, hebben we een probleem. Bijvoorbeeld als je in bad zit of in de auto. Je zet altijd je schoenen klaar, houdt je huissleutels bij de hand. Ik sliep in een joggingpak om snel te kunnen vluchten.”

Nu dus weer aan het werk. Ze is blij dat ze na de reorganisatie van het secretaressedomein haar baan nog heeft. “Het was een spannende tijd, een maand lang heb ik hem echt geknepen.

Ik vind het heel erg voor mijn collega’s die boventallig zijn verklaard. Ik ben benieuwd hoe het wordt na de fusie van FPP met Bewegingswetenschappen.”

ALLE BANKIERS SCHURKEN?

De financiële sector staat er niet goed op: de bonuscultuur en de verkoop van onbegrijpelijke producten bestaan zes jaar na de crisis nog steeds. Hoe wint de sector het vertrouwen van de samenleving terug?

Daarover debatteren VUwetenschappers en kopstukken uit de financiële wereld in een Public Science bijeenkomst op 7 oktober vanaf 16.00 uur in het Auditorium. Toegang is gratis, maar je moet je aanmelden via > WWW.VU.NL/DEBATFINANCIELESECTOR Redactie Personeelspagina > CHARLOTTE BROUWER, ANITA MUSSCHE EN HOUKJE VLIETSTRA Beeld > PETER VALCKX, RIECHELLE VAN DER VALK, CMC VU, ANITA MUSSCHE Vormgeving > HAAGSBLAUW Reageren > PP@VU.NL

Film

Restaurant

n va nt. ten ura os ta p k res t o et en lt h tud ee n s ord ee eo at b ga en ek ten we it e d e as u Om valv ad

cultuur

Borrelen voor de stadsschotel Stadscafé van Mechelen

Cinemabroers Dardenne Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede

Deux jours, une nuit Gebroeders Dardenne Vrijdag 19, dinsdag 23, vrijdag 27 & dinsdag 30 september diverse aanvangstijden Studenten € 5,medewerkers VU € 6,50. griffioen.vu.nl

Naast de theaterzaal heeft de Griffioen op Uilenstede ook een filmzaal. Daar draaien geen grote Hollywoodproducties, maar kleinere films uit Europa, Azië, Zuid Amerika en natuurlijk de VS. Veel literatuurverfilmingen en op zijn tijd een klassieker.

Echte arthouse-regisseurs zijn de Waalse broers JeanPierre en Luc Dardenne. Hun films Rosetta, Le Fils, Le Silence de Lorna en Le Gamin au Velo wonnen hoofdprijzen op het festival van Cannes. Het zijn prachtige sociale drama’s, met meestal niet-professionele acteurs.

Voor hun nieuwste film Deux jours, une nuit vroegen de broers Dardenne filmster Marion Cotillard (foto), vanwege het complexe karakter van haar rol. Werkneemster Sandra heeft een weekend de tijd om haar collega’s te overtuigen hun bonus in te leveren, zodat zij zelf haar baan kan behouden. Ook zonder actie kan een film spannend zijn.

Dick Roodenburg, publiciteitsmedewerker Griffioen

30

CONCEPT Zoals de naam al zegt: een echt stadscafé. Dit is de grote jonge broer van Belgisch bierproeflokaal De Zotte en Gent aan de Schinkel. Helaas kun je niet reserveren voor twee personen. Maar het grote assortiment aan bieren en fingerfood houdt je wel zoet tot je een tafeltje hebt.

SFEER Het is druk en toch ontspannen. Rond de bar staan veel yuppen, net zoals wij, gemoedelijk met een biertje in de hand te wachten totdat er een tafel vrijkomt. Het restaurant ziet eruit als een bruin café, maar dan wel industrieel vormgegeven.

ETEN Aan de bar bestellen we geitenkaaskroketjes die erg goed samengaan met onze Triple Karmeliet-biertjes. Vooraf delen we een salade met gekonfijte eend; heel lekker, een mooie combinatie van smaken. Als hoofdgerecht nemen we scharrelkip in een pannetje.

Het zachte vlees valt vanzelf van het bot. En tarbotines met friet en sla, ook heerlijk. De frieten zijn knapperig. Als nagerecht delen we een citroenkwarktaart.

BEDIENING Vlot en attent. Ondanks de enorme drukte blijft iedereen vrolijk.

TIP Ga hier niet heen als je haast hebt, maar stel je in op uitgebreid borrelen voor het eten. Vanaf acht personen kun je wél reserveren.

AANRADER Zeker.

PRIJS Vriendelijke prijzen, zoals de stadsschotel voor 13,50. Wij hebben flink uitgepakt en ook speciale Belgische biertjes zitten drinken.

WAARDERING

STADSCAFÉ VAN MECHELEN Sloterkade 96 stadscafevanmechelen.nl Mirrin Snel, vierdejaars science, business & innovation

Ook GRATIS UIT ETEN voor Advalvas?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 2 — 10 september 2014

ADVALVAS

studenten

Sleutelgat 2

Wat zegt de inrichting van je kamer over jezelf? En klopt die indruk ook?

VU-studenten gluren in de kamer van ERIK KONING.

“D

eze jongen heeft alles bij de hand: hij kan zo wat eten of een wijntje uit de kast pakken. Zelfs zijn riemen heeft hij binnen handbereik. Hij studeert iets praktisch als bedrijfskunde”, zegt student biologie Laurens van Streun (23). Zijn studiegenoot Sjoerd van Seekles (21), met wie hij vaak deze rubriek helemaal uitpluist, is het niet met hem eens: “Nee joh, bedrijfskundestudenten zijn juist netjes, hier woont een praktische chaoot. Zou hij iets met het leger doen? Hij is een sportieve gast, aan die medailles en die bidon te zien. En hij houdt van reizen! Hij is ijverig, want na de vakantie met zijn vriendin heeft hij al die foto’s geprint en opgehangen. Deze gast studeert bewegingswetenschappen of… communicatie.” De mannen zijn er nog niet helemaal uit.

ADVALVAS

nr 2 — 10 september 2014

“Die legerdingen vallen een beetje uit de toon”, valt juniordocent biomedische wetenschappen Kas Houthuijs (27) op. “Verder lijkt hij op een hippe dude die psychologie studeert. Zouden die dingen boven zijn bureau medailles zijn? O nee, het zijn festivalbandjes! Sportief én gezellig is hij, misschien doet-ie wel bewegingswetenschappen.”

Het oog van collega-juniordocent Rolinka Schippers (29) valt op heel iets anders: “Ik word een beetje bang van die riemenfetisj, wat zou dat zijn? Hij woont hier al een tijdje, want dit is een behoorlijk uitgekristalliseerde studentenkamer. Hij gaat ook graag naar een feestje, maar ik mis in deze kamer wel de lege bierflesjes. Ik zie veel vakantiefoto’s, dus hij houdt van reizen. Waarschijnlijk maakte zijn vriendin dat frame met foto’s en gaf zíj het ook een prominente plek. Zou hij onder de plak zitten bij haar?”

Erik Koning 22 Studeert bestuurs- en organisatiewetenschap, derdejaars bachelor Betaalt 340 per maand voor een kamer op Uilenstede

“Dat ik van reizen houd, klopt absoluut”, zegt student bestuurs- en organisatiewetenschap Erik Koning (22), die net terug is van vakantie. “Ik was op de bonnefooi in Ierland. En over een paar dagen vertrek ik naar Milaan. Vorig jaar liftte ik met een vriend naar Barcelona. Die foto’s zijn van een vakantie in Kroatië met een goede vriendin. Ik zit niet onder de plak hoor, deze plek was het enige vrije stukje muur. Ha ja, die riemen, ik wist niet waar ik ze moest opbergen. Riemen gaan ook nooit stuk, dus je houdt ze maar. Als reservist binnen het Korps Nationale Reserve moet ik wel sportief zijn. Ik ga een minor international security doen en daarna wil ik een master volgen aan de Nederlandse Defensie Academie. Wat niemand opviel, is die dispuutdas rechts op de foto. Ik zit bij studentenvereniging Nonomes!”

Door student-reporter Nienke Stumpel Foto’s Peter Valckx

Wil je ook in Sleutelgat?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

31

Griff

32

door Merlijn Draisma

nr 2 — 10 september 2014

ADVALVAS