HEUS jaargang 2 nummer 2

2e jaargang • nummer 2

Een heus magazine over oude oude wijsheden wijsheden n ieuwe iinzichten nzichten nieuwe N A J A A R 2014 lleven even m et ddee n atuur – een uitgave van A3 boeken met natuur

INTE R V I EW

Vraag je Neters wat te doen DE VR A A G

Wat is jouw levensmotto?

T H EMA

HET BELANG VAN

ACCEPTEREN I N TE R VI E W

Bewustzijn brengt je dichter bij je ziel N I E U W : SOULCOLLAGE ® , WERKEN MET JE EIGEN ZIELENKAARTEN – SEENA B. FROST DIONYSOS, DE VEGETATIEGOD – JOKE EN KO LANKESTER MAYA WIJSHEID VOOR JE LEVENSREIS, HET LEVENSPADENBOEK EN HET LOGBOEK – ELVIRA VAN RIJN DE MAAN, 66 MYSTIEKE KAARTEN VOOR BEWUSTWORDING PETRA STAM Heus 04-2014 1

31-07-14 19:27

“Wie een mythe verstaat, krijgt als het ware een boodschap van de goden door.�

De sterren van je leven Pastel: Juke Hudig

Heus 04-2014 2

31-07-14 19:27

VOORWOORD Het lijkt wel alsof synchroniciteit steeds vaker optreedt. Carl Gustav Jung bedacht deze term, omdat hij bij zijn patiënten merkwaardige parallellen in bijvoorbeeld dromen, ziektebeelden en ervaringen tegenkwam. Van een causaal verband was geen sprake en de samenhang leek hem niet louter toevallig, vandaar dat hij het zag als betekenisvolle gelijktijdigheid. En zo valt ook te verklaren dat in het merendeel van de nieuwe uitgaven van dit najaar de ziel en collages een grote rol spelen.

Denkend over de cover voor het boek over SoulCollage® vroeg ik mensen naar de kleur en plaats van hun ziel. De ziel blijkt alle kleuren van de regenboog te kunnen hebben en ook van kleur te kunnen wisselen. Veel mensen plaatsen de ziel in hun hart, anderen in hun hoofd en weer anderen bovenaan hun ruggengraat. Mooi te ontdekken hoe al veel mensen naar hun ziel weten te luisteren en ik hoop dat nog veel meer mensen dit ontdekken. Een zielenmaat kan hierbij zeker helpen! adrie beyen, hoofdredacteur en uitgever info@A3boeken.nl – twitter @AdrieA3boeken – www.facebook.com/A3boeken

INHOUD INTERVIEW

DE VRAAG

“Vraag je Neters wat te doen” Seena B. Frost en Lucy Schaaphok

Wat is jouw levensmotto?

2

THEMA

Hertus, hartjes en hertjes

“Dionysos zet alles op losse schroeven” Joke en Ko Lankester

8

“De Tzolkin ondersteunt je elke dag”

Waarom accepteren zo belangrijk is

6, 18 DE LEZER

Pijnmeisje

10

DI T E N DAT

Anique Pakkert-van Eijndhoven

C I TA AT

Elvira van Rijn, Geertje Mol en Patricia Mooren

16

24

26

OVERPEINZING

“Bewustzijn brengt je dichter bij je ziel” Petra Stam

14 20 22

Niets is voor niets Anneke Agterberg

Fondslijst

27

28

LEGENDA Boek(en) van dezelfde auteur of over hetzelfde onderwerp

Spel(len) van dezelfde auteur of over hetzelfde onderwerp

Boek(en)/spel(len) van dezelfde auteur of over hetzelfde onderwerp

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 3

31-07-14 19:27

INTERVIEW

S E ENA B . F R O ST:

Vraag je Neters Er zijn vele manieren om te onderzoeken en te leren wie we zijn en wat onze missie hier op aarde is. Een van die manieren is SoulCollage® van de Amerikaanse theologe en psychologe Seena B. Frost. Het is een creatief proces waarbij je collages op kaartformaat maakt en elke collage voor een aspect van je ziel staat. Door met je eigen zielenkaarten te werken, krijg je meer inzicht in wie je in essentie bent en in de relatie tussen jou en je familie, de gemeenschap en de wereld.

“

I

k had een kaart gemaakt van een meisje dat enorm straalde en plezier had en door me voor te stellen dat ik dat meisje was, brak ik in huilen uit. Ik voelde op dat moment dat het pure meisje in mij was afgesneden van mijzelf. Het mooie was dat ik er meteen weer verbinding mee had door de emoties toe te laten en me te verbinden met de energie van het meisje. Ik stond versteld van de snelheid en het gemak van het proces. Het is zo simpel, maar er gebeurt zoveel!” Aan het woord is Lucy Schaaphok, die vijf jaar geleden in het buitenland bij toeval in contact kwam met SoulCollage® en inmiddels is opgeleid tot facilitator en trainer. Dat wil zeggen dat ze onder meer workshops geeft en anderen mag opleiden tot facilitator. Er zijn op het moment van schrijven al 2062 facilitators in 37 landen. Seena B. Frost heeft in 1989 niet kunnen voorzien dat haar Neterproject met archiefkaartjes hiertoe zou leiden en het einde is nog lang niet in zicht.

NETE R VAN DE DAG In 1989 sloot Seena B. Frost een driejarige opleiding bij filosofe Jean Houston af met de presentatie van haar eindproject: “Ik had van elk van de 130 cursisten de naam op een archiefkaartje gezet. Zes maanden lang trok ik iedere dag ongezien een kaartje en de persoon in kwestie werd mijn Neter van de dag.

‘Neter’ is een Egyptisch woord voor een soort archetype of god. Later die dag koos ik dan de naam van een archetype of god uit de mythologie die Jean ons had geleerd, eentje die ik vond passen bij de persoon in kwestie en ik schreef er een haiku bij. Op onze laatste bijeenkomst deelde ik in een ceremonie alle 130 kaartjes uit. Ik zei de naam van de cursist, de naam van zijn Neter en overhandigde dan het kaartje. Ze waren er allemaal verrukt van en nog jaren later kreeg ik e-mails van mensen over de synchroniciteit, dat de Neter die ik voor hen had gekozen zo klopte. En zo is het begonnen.”

2

Heus 04-2014 4

I N O NT WI K K E L I NG Na de opleiding miste Seena het om iedere dag een kaartje als Neter van de dag te trekken. Ze besloot nieuwe kaarten te maken, bijvoorbeeld voor cliënten, familieleden en vrienden, en trok opnieuw iedere dag een kaartje. Het proces verdiepte zich: “Op zoek naar de archetypen, goden en godinnen voor die personen, kwam ik bij de Jungiaanse mythologie uit. Ik begon plaatjes voor al die mythologische figuren te verzamelen en die waren niet per se verbonden met een persoon in mijn leven. Toen bracht de psychologie me tot iets nieuws: ik begon collages te maken voor de verschillende aspecten van mijn persoonlijkheid, zoals Fritz Perls die zou kunnen beschrijven, of Virginia Satir, of Roberto Assagioli. En zo ging het verder. De vier kaartgroepen ontstonden én de eerste transpersoonlijke kaart, de Bron.”

Ze deelde haar kaarten en het ontstaansproces met enkele cliënten en vrouwentherapiegroepen en zo groeide en ontwikkelde SoulCollage zich in de loop van enkele jaren. “We ontdekten hoe waardevol het was wat de kaarten ons te vertellen hadden. De veranderingen die we in ons leven wilden, werden vaak snel bereikt en dat ging gepaard met veel gelach en met tranen.”

Seena ging workshops geven bij haar thuis en in de regio. In 1998 kwamen uitgever Kylea Taylor en Jim Schofield bij haar thuis voor een workshop en na afloop gaven ze aan dat ze het boek wilden uitgeven.

Het boek dat nog niet was geschreven. In 2001 verscheen het en daarna ging de ontwikkeling nog verder en kwamen er twee transpersoonlijke kaarten bij: Zielsessentie en Getuige. Het boek dat nu in Nederland verschijnt is een vertaling van Seena’s tweede boek uit 2010. En de ontwikkeling blijft doorgaan, wat haar heel blij maakt: “Iedereen die ermee gaat werken kan zijn stem en creatieve ideeën naar eigen inzicht toevoegen, terwijl nog steeds het basisprincipe van SoulCollage wordt gevolgd.”

heus 04 – 2014

31-07-14 19:27

f oto: k y le a tay lor

wat te doen

Seena B. Frost en Lucy Schaaphok

H ET BAS IS PRINCIPE De eerste tien jaar werd de naam ‘The Neter Card Process’ gebruikt, maar toen de plannen voor het eerste boek vorderden, vonden ze deze naam te esoterisch, te obscuur. Het werd uiteindelijk SoulCollage. Seena is er nog steeds heel blij mee, omdat het precies de lading dekt: “Het is een creatief collageproces dat gebruik maakt van gevonden plaatjes en bedoeld is om je eigen ziel op verschillende niveaus te onderzoeken: het fysieke niveau, het gemeenschapsniveau, het psychologische niveau en het archetypische niveau. Voor elk niveau is er een groep kaarten en daarnaast hebben we de drie eerder genoemde transpersoonlijke kaarten. Iedereen maakt kaarten voor zijn eigen verzameling en kan er in de loop der jaren steeds nieuwe kaarten aan toevoegen. Zodra een kaart is gemaakt, begint de tweede fase van het proces: je verplaatst je in het beeld en je spreekt vanuit de afbeeldingen. Je begint met de woorden ‘Ik ben degene die…’ om vervolgens de energie naar boven te laten komen en vragen te beantwoorden. Dit spontane ‘lezen van de afbeeldingen’ van je eigen unieke kaarten, is het belangrijkste onderdeel van het proces.”

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 5

WI E Z I J N WI J ?

Veel mensen willen weten wie ze zijn en waarom ze hier op aarde zijn. Je kunt boeken lezen, workshops volgen, deelnemen aan praatgroepen, etcetera. Je kunt ook voor SoulCollage kiezen. De directe betrokkenheid maakt het heel bijzonder, betoogt Seena: “We moedigen mensen aan persoonlijke kaarten te maken met plaatjes die ze zelf hebben gekozen en daar vervolgens mee te werken. Het is belangrijk om te luisteren wanneer een deel van onze ziel ons vertelt over onze uniciteit, over wat dit deel nodig heeft en wat niet. We zien dat de ziel bestaat uit vele innerlijke delen. Sommige liggen voor de hand, zoals onze innerlijke criticus en het nieuwsgierige kind. Andere zijn meer verborgen, zoals onze creatieve delen of het gekwetste kind. Het is belangrijk je te realiseren dat al die zielendelen kunnen veranderen en groeien.

Onze schaduwkant bestaat uit innerlijke delen die niet toegankelijk zijn en gespannen om wat voor reden dan ook, misschien wel sinds onze kindertijd.

Maar als die delen eenmaal mogen spreken en hun frustratie en behoeften mogen uiten, worden ze toegankelijker en minder gespannen. Misschien

3

31-07-14 19:27

worden het dan wel creatieve toevoegingen aan onze persoonlijkheid. Deze verandering kan pas plaatsvinden als we deze delen erkennen en laten spreken.

Op deze manier kunnen we de vele giften van onze innerlijke delen ontdekken en ook wat onze Neters willen of nodig hebben om ons beter te kunnen helpen. Ze weten ons vaak te verrassen en kunnen zowel onze rechter- als onze linkerhersenhelft aanraken met hun woorden. Vaak is het zo dat wanneer een innerlijk deel zijn waarheid spreekt er een verschuiving in onze ziel plaatsvindt.”

FAVORIE T E N E N S YNCHRO NI C I T E I T “Al mijn kaarten zijn als familie, ook de schaduwkaarten”, verklaart Seena, want ze hebben haar allemaal boodschappen gegeven. Een favoriete kaart noemen vindt ze lastig, maar als het dan toch moet: “Jaren geleden maakte ik twee kaarten voor de soefi dichter Hafiz en misschien zijn deze twee kaarten wel het belangrijkst tot nu toe. Op hun voorstel namelijk, schrijf ik nu iedere morgen dialogen met Hafiz, waarin ik hem om steun en advies vraag.” Ook voor Lucy is het een lastige vraag, want veel kaarten zijn belangrijk voor haar. Een speciaal plekje heeft de eerste kaart, die van het meisje, waarover ze al vertelde. Een andere bijzondere kaart is die van haar moeder: “Er zijn vier groepen kaarten inherent aan de vier niveaus die Seena noemde. De gemeenschapsgroep bestaat uit kaarten die je maakt over mensen, huisdieren, leraren of plaatsen die belangrijk voor je zijn. Ik heb een kaart over mijn moeder gemaakt. Mijn moeder leeft al heel lang niet meer en het was bijzonder om speciaal voor haar een kaart te maken. Vorig jaar heb ik op moederdag twee kaarten blind getrokken uit een stapel van meer dan honderd kaarten en ik was zo ontroerd, omdat ik de kaart van mijn moeder trok en nog een kaart over moederschap. Zo speciaal! Dit soort dingen gebeurt heel vaak met SoulCollage, de synchroniciteit is heel erg sterk.

Dat was ook het geval bij een van mijn mooiste ervaringen met SoulCollage. Ik gaf een workshop aan drie vrouwen: twee zussen en van de derde was net haar zus overleden. Het was zo’n bijzondere workshop door het spontaan samenkomen van het thema zussen, door ogenschijnlijk toeval. Het was een zeer ontroerende en helende workshop door het maken van de kaarten en de processen die plaatsvonden. Dat staat mij nog zo sterk bij.”

U N IVERS EEL In maar liefst 37 landen wordt gewerkt met SoulCollage. Dit roept de vraag op hoe universeel het is. Desgevraagd laat Seena weten dat ze gelooft dat cultuurverschillen niet van invloed zijn op de populariteit van Soulcollage, omdat je kaarten maakt van plaatjes

4

Heus 04-2014 6

Kaart van Lucy Schaaphok voor haar moeder die voor jou relevant zijn en die kunnen spreken in jouw taal en met jouw overtuigingen. “Maar”, zo zegt ze, “niet iedereen zal dit willen doen, omdat nog niet iedereen zijn creatieve Neters heeft ontdekt. Degenen die van creativiteit en plaatjes houden, zullen er zeker mee aan de slag willen. Knippen, plakken en collages maken zijn een universele activiteit. Doen en spreken alsof je iemand anders bent ook, althans, voor het kind in alle mensen. Het is een heel eenvoudig en basaal proces.”

Lucy deelt de ervaring met het universele van SoulCollage met Seena: “SoulCollage is in principe universeel, de taal van de beelden is overal bijna gelijk.

Natuurlijk zijn er wat cultuurverschillen, zeker in het uiten van het eigen proces, maar iedereen over de gehele wereld kan dit met elkaar delen. Nederland en Amerika verschillen minder van elkaar dan bijvoorbeeld landen in Afrika. Maar toch zie je vele thema’s terugkomen over de gehele wereld. In de raadgeversgroep zitten kaarten die over archetypes gaan.

Archetypische thema’s zijn mensoverstijgend en universeel. Over de gehele wereld herkennen mensen zichzelf in deze thema’s. Het zijn thema’s

SoulCollage®, werken met je eigen zielenkaarten Seena B. Frost vertaling Adrie Beyen 21 x 21 cm, 192 pagina’s fc isbn 978 94 91557 21 7 nur 728 € 29,50 verschijnt oktober 2014

heus 04 – 2014

31-07-14 19:27

die we ook terugzien in sprookjes, de Griekse mythen, de tarotkaarten en ga zo maar door.”

AL L E E N E N S AMEN Al 25 jaar duurt de SoulCollage reis van Seena: “De bestemming van mijn reis is geen tijd, plaats of aantal, maar eenvoudigweg het blijven doorgeven van het boek en de training van nog meer facilitators.

In de rugzak van een SoulCollager zitten altijd plaatjes, plaatjes en plaatjes. Net zoals een plakstift en enkele blanco kaarten. Dat is alles wat er nodig is om een idee te krijgen.” Ze heeft veel reisgenoten, waarvan sommige al vanaf het begin met haar meereizen.

En er komen er nog steeds bij: “Dankzij de moderne technologie kan ik met velen van hen contact hebben ook al spreken ze een andere taal en wonen ze zo ver weg, dat ik ze nooit in levende lijve zal ontmoeten.

Onlangs schreef ik met een vrouw die door Lucy Schaaphok is getraind. Ze stuurde me enkele gedichten van haar kaarten en ik gaf haar feedback. Mijn

SoulCollage reis is er een van vrienden verzamelen die me vertellen hoe hun leven onderweg is veranderd. Wanneer ze vragen wat ze nu moeten doen, wijs ik hen op hun kaarten, want het antwoord ligt in hun eigen ziel: ‘Vraag je Neters wat te doen.” In ieder persoon ligt wijsheid te wachten om te worden gevonden en tot uitdrukking gebracht. Dit delen in een gemeenschap is belangrijk, maar niet noodzakelijk. Sommige mensen doen SoulCollage in hun eentje.

Ik trek nog steeds dagelijks twee kaarten uit mijn verzameling van meer dan honderd. Die twee worden mijn Neter van de dag. Ik schrijf een haiku voor ze, voordat ik ga slapen. Een van die twee kaarten is altijd een gemeenschapskaart en soms zoek ik contact met die persoon om te laten weten dat hij of zij mijn Neter van de dag is. Vaak is er bij de dagelijkse trekking sprake van synchroniciteit en dit doet me altijd denken aan de kracht van dit proces, dat je in contact brengt met het ontastbare netwerk van al onze levens en het hele universum.”

Seena B. Frost en trainer Mariabruna Sirabella

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 7

5

31-07-14 19:27

BALANS Een boomsoorteigen ecosysteem is in balans als de boom over een langere periode gerekend gemiddeld weinig minder in de energievoorziening van het totale ecosysteem investeert dan hij voor zichzelf behoudt. Een verzwakte of hoogbejaarde boom, die veel meer energie voor zichzelf houdt dan hij aan het totale ecosysteem afstaat, wordt een parasiet van zijn boomsoorteigen ecosysteem.

Ditten e n dat

De verborgen boom

“Het labyrint is een

eeuwenoud symbool, een innerlijke pelgrimage naar je sacrale kern.” selma sevenhuijsen De glimlach van de sirene

In Macedonië worden veel honden mishandeld, uitgehongerd en op straat gezet. Angels for Loveland ondersteunt Daniela Gruevska, die nabij Skopje zo’n 80 honden opvangt in haar shelter (Loveland).

Zij kan elke hulp goed gebruiken. Adopteer een hond op afstand voor slechts 10 euro per maand, doneer eenmalig of informeer naar de mogelijkheden om haar ter plekke te helpen. Be an Angel! angelsforloveland.wordpress.com www.facebook.com/angelsforloveland angelsforloveland@gmail.com A3 boeken is sponsor van Angels for Loveland

6

Heus 04-2014 8

heus 04 – 2014

31-07-14 19:27

In de spiegel kijken Mensen die zich bezighouden met magisch werk, hebben vaak spiegels van ijzer, brons of een ander metaal, als het maar glimt. Het gebruik van spiegels om te orakelen is al heel oud. Waarschijnlijk is het afkomstig van het kijken in een stilstaande poel of een kom met water. Het gladde wateroppervlak is het focuspunt en zorgt voor een verschuiving in de waarneming.

Goden en sjamanen in Noordwest-Europa

S PR ING JIJ WE L E E NS OVER? In het heetst van de strijd of het baltsspel gaan vogels ineens aan hun veren plukken. Volgens wetenschappers om te voorkomen dat ze te veel, te snel, te diep in hun emotie van liefde of afkeer terechtkomen. Dat ze zichzelf volkomen verliezen op straffe van de dood. Overspronggedrag noemen ze dat. Heb jij dat ook wel eens, dat je ineens de was gaat opvouwen? De was die er al weken ligt?

De aarde roept…

Maya wijsheid De Tzolkin als kompas voor groei en creatie Creëer meer overvloed in je leven.

Ontdek jouw creatiekracht. s Workshopserie Creëren met de Tzolkin s Maya wijsheid Creatiejaar

B EGELEI DI NG EN C ONSULTEN Elvira van Rijn Marja Rosbergen

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 9

www.mayawijsheid.nl www.marjarosbergen.nl

7

31-07-14 19:27

INTERVIEW

J OKE EN K O LANK E S T E R :

“Dionysos zet alles op losse schroeven” Dionysos werd al in de 13e eeuw v. Chr. vereerd.

Hij kan kwetsbaar zijn en gedood worden, maar hij weet het goddelijke in zichzelf en in de mensen naar boven te brengen. Deze oude god van de vegetatie en de wijn heeft ons volgens Joke en Ko Lankester zeker nog iets te zeggen.

A

ls zoon van oppergod Zeus en een sterveling, Semele, beweegt Dionysos zich tussen de werelden van goden en mensen. Volgens de mythen van het Orphisme (religieuze Griekse stroming, 6e eeuw v.

Chr. – 4e eeuw na Chr.) ziet Zeus in het kind Dionysos zijn opvolger en zet hem alvast op zijn troon. De titanen, die ouder zijn dan de Olympische goden en godinnen, zijn jaloers en doden het kind. Ze snijden het lijk in stukken, die ze koken en willen verorberen als Zeus ze met zijn bliksem treft. Uit de as van de titanen en de as van Dionysos komen de eerste mensen voort, die dus het goddelijke van Dionysos en het demonische van de titanen in zich hebben.

Dionysos vertegenwoordigt ook de onverwoestbare levenskracht, want de goden weten na de moord het hart van Dionysos te redden en ervoor te zorgen dat hij opnieuw wordt geboren. In dit tweede leven bereikt Dionysos een goddelijke status en wordt hij opgenomen in het Olympische pantheon.

VEGETAT IE G OD OF W IJNG O D Oorspronkelijk was Dionysos verbonden met de vegetatie in het algemeen, maar bij de oude Grieken werd hij vooral de god van de wijn. De transformatie van druif tot wijn vertegenwoordigt het grensoverschrijdende vermogen van de god. Vanaf 331 v. Chr. verspreidt de cultus van Dionysos zich over de hellenistische wereld en later het Romeinse rijk. Talloze plaatselijke vegetatie- en wijngoden worden aan hem gelijkgesteld. De Romeinen noemen hem ook Liber of Bacchus, afgeleid van de Lydische wijngod Bakchos. Voor Joke en Ko is Dionysos zowel een vegetatiegod als een wijngod: “We kunnen niet zeggen welk van de twee het belangrijkste is. Door het jaar heen is de cyclus van de vegetatie belangrijk. In Wicca-rituelen wordt de koekjes-en-wijnceremonie gebruikt. Hierbij worden de koekjes (of brood) en de

8

Heus 04-2014 10

wijn uit naam van de god en de godin gezegend en door de aanwezigen genuttigd. De koekjes staan voor de vegetatie die is voortgekomen uit hun eenwording, het Heilig Huwelijk van Moeder Aarde en de vegetatiegod. Druiven zijn als vegetatie evenzeer voortgekomen uit de eenwording van de god en de godin. De druiven worden getransformeerd tot wijn en zo komen we uit bij Dionysos als wijngod.”

G RO E NE M AN Eerder schreven Joke en Ko een dik boek over de Groene Man en de Groene Vrouw. Ko: “Dionysos is geen Groene Man, maar hij wordt wel altijd afgebeeld met een krans van wijnranken of klimop op zijn hoofd. Tijdens onze zoektocht naar Dionysos hadden we onszelf aangeleerd te letten op wezens die grenzen overschrijden, omdat Dionysos dat doet.

Hij kan kwetsbaar zijn en gedood worden, maar weet ook het goddelijke in zichzelf en in de mensen naar boven te brengen. Door deze manier van kijken ontdekten we de Groene Man, de Groene Vrouw en andere groene wezens. Zij overschrijden de grens tussen mens en vegetatie. Andere mensen zien ze niet of beschouwen ze als grappige illustraties, letterlijk randverschijnselen. Ons boek ‘De Groene Man en de Groene Vrouw’ heeft wat dat betreft veel mensen de ogen geopend.”

heus 04 – 2014

31-07-14 19:27

foto: lind a w orm h ou d t

M E NSE NO F F E RS

Bacchus op de vergulde bronzen deur in het noordportaal van het Baptisterium in Florence. Gemaakt in 1425-1452 f oto: jok e lank e ste r door Lorenzo Ghiberti.

D E CULT US In Griekenland was Dionysos een van de belangrijkste goden. Zijn cultus bestond uit openbare feesten en besloten feesten. Ko legt uit wat het verschil is: “De openbare feesten begonnen meestal met een grootscheepse processie langs een vaste route naar de plaatselijke tempel van Dionysos. De deelnemers waren uitgedost als de traditionele volgelingen van de wijngod: bacchanten, saters, nimfen en Pan. Ze dansten en maakten muziek. Bij het eindpunt van de processie vonden vaak rituelen plaats. Er werden dieren geofferd, plengoffers met wijn gebracht. Aan het daarop volgende feestmaal nam vaak de hele gemeenschap plaats. De besloten feesten en rituelen waren voor ingewijden. In Griekenland waren dit meestal alleen vrouwen, maar bij de Romeinen konden ook mannen worden ingewijd. In Griekenland en de Griekse steden in Anatolië dansten de ingewijden tijdens de viering zichzelf in extase om zo de god te ontmoeten.”

D Dionysos, de vegetatiegod JJoke en Ko Lankester 21 x 23 cm, 144 pagina’s fc isbn 978 94 91557 19 4 nur 728 654, € 24,50 Verschijnt november 2014

Dionysos wordt wel eens in verband gebracht met mensenoffers, maar volgens de Lankesters is dit slechts een theorie van James Frazer, die klakkeloos is overgenomen door wetenschappers in het begin van de 20e eeuw. “In zijn levenswerk ‘The Golden Bough’ schrijft Frazer dat in de cultus van vegetatiegoden als Dionysos eerst mensen werden geofferd, omdat de vegetatiegod sterft en in het zaad wordt herboren.

Later zouden offerdieren de mensenoffers hebben vervangen. Deze theorie sloot goed aan bij de opvatting dat de mensheid zich van primitief via de oude Grieken en Romeinen tot beschaafd had ontwikkeld.

Halverwege de 20e eeuw werden Frazers ideeën door wetenschappers unaniem verworpen: de Grieken en Romeinen zagen zichzelf als beschaafd en wezen graag op de mensenoffers van de primitieve volkeren, die zij hadden vervangen door dierenoffers. Dionysos zet alles op losse schroeven om vanuit die chaos de schepping opnieuw te ervaren. Tijdens een inwijding in zijn mysteriën werd al het vertrouwde afgebroken.

De in te wijden persoon werd als het ware gedwongen zich te identificeren met het kind Dionysos dat in stukken werd gesneden om als de tweede Dionysos te worden herboren en het goddelijke in zichzelf te vinden. De gruwelijke beelden van het in stukken gesneden kind gebruikten de Grieken al om Dionysos als een wrede god af te schilderen, die alles wat hem weerstaat en iedereen die hem afwijst vernietigt. In zijn cultus zouden vrouwen in extase dieren of zelfs hun eigen kind verscheuren. Dergelijke wreedheden zijn nooit aangetoond.”

K O O PT O M O !

Ook al is Dionysos een god uit de oudheid, hij heeft ons zeker nog iets te vertellen, stellen Joke en Ko: “Tot de eerste helft van de 20e eeuw werd opgekeken tegen autoriteiten die het allemaal wel wisten en iedereen voorschreven wat goed en wat verkeerd was. Deze betutteling werd door vrijwel iedereen gelaten aanvaard. De dominee of pastoor, de politieagent, de dokter en de bovenmeester, ze wisten wat goed was voor iedereen. In de reclame van die tijd zien we dat ook terug: “Koopt Omo”. Die tijd is voorbij. Niet voor niets is de gebiedende wijs meervoud uit onze taal verdwenen en wordt de gebiedende wijs enkelvoud spaarzaam gebuikt. We weten zelf wel wat we willen en hebben daar geen voorschriften voor nodig. Het pad van Dionysos is een individuele weg. Er zijn geen richtlijnen en richtingaanwijzers.

Vanuit onze eigen chaos scheppen we onze eigen kosmos. Hier en nu en altijd.”

De Groene Man en de Groene Vrouw

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 11

9

31-07-14 19:27

INTERVIEW

E LVIRA VAN RI JN:

“De Tzolkin ondersteunt je elke dag” Zo’n tien jaar geleden ontdekte Elvira van Rijn de Tzolkin kalender. Dit leidde tot een omslag in haar leven, want de kalender helpt Elvira haar potentieel in te zetten op een manier die bij de blauwdruk van haar leven past. Werken met de Tzolkin ervaart zij als een grote ontdekkingstocht en haar nieuwste ontdekkingen staan in het boek ‘Maya wijsheid voor je levensreis – het Tzolkin levenspadenboek’.

“

D

e Tzolkin kalender is een ingenieus opgebouwd systeem met allerlei logische verbanden tussen je geboortedag en alle andere dagen, tussen jezelf (de dag waarop je bent geboren) en de mensen om je heen (de dag waarop zij zijn geboren)”, vertelt Elvira met ogen waaruit de passie spreekt. “Aan de hand van je geboortedag kun je jouw kernkwaliteit ontdekken, maar het gaat nog veel verder: je kunt er een heel plan voor je leven uit halen. In dat plan vind je allerlei informatie over jouw kwaliteiten, jouw manier om tot bloei te komen en je leven te creëren zoals het beste bij jou past. Ook terugkerende cycli in je leven liggen erin besloten. Bijvoorbeeld de periodes van dertien jaar waarin je jezelf achtereenvolgens op spiritueel, fysiek, emotioneel en mentaal niveau ontwikkelt. Ik vind het fascinerend te zien hoe de blauwdruk voor belangrijke gebeurtenissen, periodes van ommekeer of inkeer is terug te vinden in de kalender. Ik noem het een blauwdruk, omdat het plan niet is ingevuld. Jij vult het zelf in met jouw persoonlijke ervaringen en bepaalt zelf wat je doet met de mogelijkheden die je zijn gegeven. Uiteindelijk creëer je met jouw blauwdruk als onderliggend plan jouw unieke levensverhaal.”

KWA RT JE S

mensen met vragen als: Wie ben ik? Wat kom ik hier eigenlijk doen? Wat wil ik met mijn leven? Hoe kan ik leven zoals ik me diep van binnen voel? Je levenspad kun je gebruiken om jouw eigen blauwdruk te herinneren. “Als je dat doet, vallen er heel veel kwartjes over het hoe en waarom in je leven”, spreekt Elvira uit ervaring. “Ik heb al verschillende mensen ontmoet met dezelfde blauwdruk als ik en het is echt verbazingwekkend hoe dat werkt. Je hoeft maar even met elkaar te praten en de rode draad wordt duidelijk. Je kunt heel veel herkennen in elkaars levensverhaal. Ook kun je leren van anderen die dezelfde blauwdruk hebben als jij. Hoe gebruiken zij hun kwaliteiten en talenten? Hoe gaan zij om met obstakels en overwinnen zij hindernissen in hun leven?

Wat is hun droom en hoe maken zij die waar?”

K O M PAS Dat we vaak niet weten wie we zijn, wat het beste bij ons past en wat we hier komen doen, komt volgens Elvira onder meer doordat er dagelijks een enorme hoeveelheid informatie op ons afkomt. Er is zoveel mogelijk en zoveel te kiezen. Hierdoor lijkt alles belangrijk en overkomt het leven ons in plaats van dat we het bewust leven. Bij dat bewust maken helpt de kalender: “Als je ontdekt hoe jouw levenspad eruit ziet, hoe jij jouw kwaliteiten kunt inzetten in je

10

Heus 04-2014 12

f oto’ s : m a rten s cha a p

Je kunt gefaseerd kennismaken met de Tzolkin. Allereerst kun je de kwaliteiten van je geboortedag bestuderen, dan kun je naar je eigen levenspad kijken en als je dat hebt verkend, kun je de andere negentien levenspaden erbij pakken. Jouw levenspad is gekoppeld aan de periode van dertien dagen waarin je bent geboren in de Tzolkin en vormt de basis voor de blauwdruk van je leven. Volgens Elvira kennen we ergens diep van binnen die blauwdruk wel, maar is het vaak lastig om precies te benoemen wat je eigen specifieke kwaliteiten zijn. Daarom worstelen zoveel

heus 04 – 2014

31-07-14 19:27

foto’ s: m arten sc h aap

leven, wordt de Tzolkin als een kompas. Jouw blauwdruk kun je dan gebruiken om je koers te bepalen en richting te geven aan je leven vanuit je eigen kracht.

De negentien andere levenspaden ondersteunen je stuk voor stuk om de kwaliteiten van jouw levenspad volledig tot bloei te brengen. Eigenlijk word je vanuit de Tzolkin dus elke dag, 260 dagen rond, ondersteund om jezelf te zijn, te doen waarvoor je bent gekomen en trouw te zijn aan wat je hier op aarde komt doen.”

voor Nederlandse auteurs, omdat ze het dicht bij huis wilde houden. “Net zoals het spreken van je moedertaal geeft het lezen van auteurs van eigen bodem denk ik de meeste herkenning. Verder zijn het stuk voor stuk auteurs met een boodschap. Ze willen, net als ik, een bijdrage leveren aan de wereld en anderen helpen het leven een beetje mooier, gezonder, plezieriger, bewuster te maken vanuit hun eigen passie. Als mensen vertellen over hun passie, dan komen in de tekst de zegels en tonen, de blauwdruk van het levenspad tevoorschijn.”

BOODS CHAP In ‘Maya wijsheid voor je levensreis’ illustreert Elvira elk levenspad met citaten uit werk van een Nederlandse auteur die dat levenspad loopt. Dit idee kwam in haar op toen ze het boek ‘Motherhood’ van Nicolien de Kroon las: “Ik las het boek geheel onbevangen en vond prachtige stukjes tekst die mij deden denken aan bepaalde zegels en tonen in de Tzolkin. Ik werd nieuwsgierig naar haar geboortedag en toen ik die had, las ik met haar levenspad in mijn achterhoofd het boek verder. Ik werd echt heel enthousiast. Zo mooi als zij – zonder het zelf te weten – de kwaliteiten van haar levenspad beschreef, dat zou ik zelf niet kunnen. Logisch ook, want ik ben in een heel ander levenspad geboren en kijk dus ook net iets anders tegen het leven aan, maak andere dingen mee en vaar vanuit mijn blauwdruk een andere koers in het leven.” Samen met Marja Rosbergen, haar co-trainer bij de leerweg ‘Coachen met de Tzolkin’, ging ze op zoek naar auteurs en inspirerende boeken. Ze koos

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 13

L E Z E N E N DO E N Behalve dat het boek een leuke manier is om kennis te maken met hoe levenspadgenoten leven, kijken, denken en voelen, kun je er echt mee aan de slag. En als je dat doet, leer je de blauwdruk die je bij jouw geboorte hebt meegekregen, optimaal benutten. “Je haalt dan het beste uit jezelf en komt los van rollen, overtuigingen, oordelen, angsten en verlangens die je niet (meer) dienen”, verklaart Elvira. “Ook helpt het boek je ontdekken hoe je jouw kwaliteiten op een constructieve manier kunt inzetten: worden wie je werkelijk bent: bewustzijn. Bewust ZIJN maakt je vrij om jezelf te zijn, te doen waarvoor je bent gekomen, je dromen waar te maken en meer te genieten van je levensreis.” Ze geeft aan dat het boek ook een gids is voor elke dag, omdat je het kunt gebruiken om je te verbinden met de tijd als spiraal die je steeds weer nieuwe kansen biedt om te groeien en creëren. In het

11

31-07-14 19:27

boek staan allerlei handvatten en oefeningen die je daarbij helpen.

Naast het Tzolkin levenspadenboek verschijnt er ook een logboek, een heel handig hulpmiddel om je te verbinden met de energie van elke dag. Elvira: “Het gaat er niet zomaar om dat je een dagboek bijhoudt, maar dat je werkt met een intentie en noteert wat er gebeurt met die intentie. Hoe ontvouwt zich jouw creatie?” In het logboek is er ruimte voor korte notities per dag, kun je wensen opschrijven en bijhouden wat er met jouw wens gebeurt op specifieke dagen in de Tzolkin. Ook kun je per dag het Kin vers samenstellen als focus voor de dag.

H ET BEG IN Veel schrijvers ervaren de nodige ups en downs als hun boek in wording is. Voor Elvira was het schrijfproces soms wel heel intensief, want ze heeft de Tzolkin enkele malen doorlopen en daarmee ook haar eigen blauwdruk. “Ik kwam van alles tegen: heel veel plezier, mooie nieuwe ontdekkingen in de Tzolkin, nieuwe inzichten en methoden om met de Tzolkin te werken, en natuurlijk ook persoonlijke stukken. Bij het schrijven van sommige levenspaden was ik niet vooruit te branden. Ik zat achter de computer en wilde alleen maar weg, vluchten, het bijltje erbij neer gooien, alles doen behalve schrijven. Ik snapte er helemaal niks van. Bezig zijn met de Tzolkin is immers een van de dingen die ik het liefste doe. Ik ben gaan speuren in de kalender. Welke paden gingen makkelijk en welke paden waren bijna niet te doen? Zo ontdekte ik dat de grote reis van je leven al begint voordat je bent geboren. Om precies te zijn in de laatste maanden in de buik van je moeder. In de levenspaden die daarmee zijn verbonden, valt veel te ervaren en ontdekken.”

In het boek is een nieuwe methode van heling opgenomen. Bij alle twintig zegels heeft Elvira een krachtige zin geformuleerd, een DNAfirmatie. Alle twintig zinnen tezamen vormen het verhaal van de schepping. Als je ze hardop uitspreekt, activeer je jouw DNA. Je bekrachtigt je oorspronkelijke vermogens en activeert ze op celniveau. Elvira heeft ze zorgvuldig getest: “Het is heel bijzonder om te ervaren wat er

Maya wijsheid voor je levensreis – het Tzolkin levenspadenboek Elvira van Rijn, Geertje Mol (collages), Patricia Mooren (zegelillustraties) 21 x 21 cm, 216 pagina’s, fc € 29,50 isbn 978 94 91557 18 7 nur 728 verschijnt oktober 2014

12

Heus 04-2014 14

gebeurt als je ze uitspreekt. Je ordent jezelf en gaat rechtstreeks terug naar je oorsprong.”

WE RK E N M E T J E L E V E NSPAD Eerder verschenen ‘Maya wijsheid voor je levenspad – het Tzolkin profielenboek’ en de ‘Maya wijsheid creatiekaarten’. Het profielenboek helpt je om jouw levenspad te onderzoeken door er vier profielen van te maken. Deze profielen helpen je inzicht te krijgen in de werking van het levenspad voor je spirituele groei, voor wat je fysiek neerzet in de wereld, voor relaties en emotionele ontwikkeling en voor bewustwording. Met die vier profielen duik je diep in je levenspad. In dit nieuwe boek laat Elvira het grote plaatje van de Tzolkin zien: “Naast de reis door je levenspad ook de reis door de hele Tzolkin. Wat hebben al die paden jou te zeggen? Het boek bevat vooral veel voorbeelden, oefeningen, werkvormen en toepassingen. De Tzolkin komt zo echt tot leven.” De creatiekaarten zijn bij beide boeken te gebruiken.

Door met de zegel- en toonkaarten je eigen levenspad helemaal uit te leggen maak je het heel inzichtelijk. Ook kun je bijvoorbeeld een kaart trekken als je antwoord wilt op een vraag. In het logboek kun je drie Tzolkin rondes lang vier levenspaden bijhouden (voor je hele levensreis heb je vijf logboeken nodig) of je kunt er een ronde lang mee werken volgens de drie tellingen.

De ontdekkingstocht van Elvira in de Tzolkin gaat gewoon door: “Toen het manuscript klaar was, openbaarden zich alweer nieuwe inzichten om verder te verkennen. Dat krijg je als je er zo intensief mee bezig bent.” Voorlopig gaat Elvira eerst eens even genieten van deze creatie: “Dit boek geeft veel stof voor nieuwe manieren van werken met Maya wijsheid als kompas voor persoonlijke groei en creatie.

Dus ik kan hier wel even mee vooruit, maar de creatiespiraal is oneindig. Ik kan me niet voorstellen dat dit het laatste boek is dat ik heb geschreven. Er is nog zoveel moois te ontdekken in de Tzolkin.”

Maya wijsheid voor je levenspad Maya wijsheid creatiekaarten Motherhood Aardevrouwen spreken

Maya wijsheid voor je levensreis – logboek Elvira van Rijn, Patricia Mooren (zegelillustraties) 14,5 x 21 cm, 144 pagina’s € 9,95 isbn 978 94 91557 20 0 nur 728 verschijnt oktober 2014

heus 04 – 2014

31-07-14 19:27

foto: a d ria a n bos

Geertje Mol maakte de collages: “Blij en verrast was ik toen ik hoorde dat de collage van de Rode Hemelwandelaar op de cover zou komen. Ik ben geboren in dit levenspad en ik ervaar het leven als een ontdekkingstocht. Elke keer op zoek naar iets leuks om naast mijn baan in de gezondheidszorg te doen. In januari 2013 ben ik begonnen met de leerweg “Coachen met de Tzolkin”. Tijdens de workshop Tzolkin & Geld werd gevraagd jezelf te presenteren op een markt. Ik maakte hiervoor vier collages over de vier kleuren van de Tzolkin. Verkoop je ook collages?

Die vraag had ik niet verwacht en ik ging met twee bestellingen naar huis. Toen ik werd gevraagd om collages te leveren voor het boek van Elvira, zag ik dat als een mooie kans. Ik had geen idee hoe en wat, maar ik ben het gaan doen. Zo ervaar ik de energie van de Rode Hemelwandelaar: op avontuur gaan door gewoon te doen. Dat wilde ik in beeld brengen met de collage. De jongen met z’n hond het avontuur tegemoet en met z’n voeten op de aarde. De luchtballonnen vond ik daarentegen een mooie verbinding met het kosmische. Ze gaan de nacht in en de uitdaging van dit pad is de Blauwe Nacht: leef jij je droom? De afbeeldingen kies ik intuïtief. Ik lees eerst over het levenspad en dan komen er vanzelf beelden en woorden bij me op. Daarmee ga ik op zoek naar foto’s. En als het beeld dan compleet is, voel ik dat met een soort van blijdschap door mijn lijf. Dan pas ga ik de collage maken. Ook hier moet het weer kloppen met mijn gevoel. De collage van de Rode Hemelwandelaar ontstond snel, omdat ik dit levenspad goed ken uit eigen ervaring. De hemelwandelaar die op pad gaat en ontdekt met zijn voeten op de aarde en verbonden met het kosmische.”

Zowel in het Tzolkin levenspadenboek als in het logboek ogboek staan de zegelillustraties van Patricia Mooren: “De Rode Hemelwandelaar is de zegel direct na mijn eigen Gele Mens Zonnezegel op toon 1. De Gele Mens gaat onder andere over mijn eigen wijsheid en mijn eigen weg. De Rode Hemelwandelaar legt de weg open naar het nog onontdekte, daar waar nog geen weg is aangelegd en de wijsheid nog niet eigen is. De stappen die ik hierin maak, zijn soms wat onzeker, omdat ik niet weet waartoe het leidt en een Gele Mens wil dit toch heel graag weten. Maar iedere keer weer, als ik de moed heb om door te gaan, vind ik mijn balans en kom ik tot mooie inzichten die op dat moment nog niet onder woorden te brengen zijn. Gelukkig heb ik dan nog een heel levenspad van 13 dagen om deze inzichten tot bloei te brengen.

De afbeelding van de Rode Hemelwandelaar laat de poort zien naar dat wat nog onbekend is, het tijdloze, dat wat voor iedereen nieuw is. Het lijkt een stekelige weg met obstakels, maar als je de moed hebt deze te gaan, merk je dat de weg flexibel is en zich kan vormen naar wat voor jou het meest aangenaam is.”

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 15

13

31-07-14 19:27

I NET V D ERV A IAEGW

Natuurlijk leven. Door trouw te zijn aan mijn eigen natuur en te leven in verbinding met de natuur, loop ik met open zintuigen mijn (tuin)pad.

Steeds verder ga ik mee in het ritme van de dag, het jaar of een proces, zodat ruimte ontstaat waarin ik de rust vind.

Vanuit het zien van de schoonheid van planten, bomen en bloemen, voel ik nu steeds meer wat ze ons brengen; aan energetische waarde, aan voedsel en genezing. Die heelheid en het belang van de balans tussen alles wat leeft voel ik steeds duidelijker. Het inspireert me om mijn beleving en verwondering te delen met andere mensenkinderen in de ontmoetingen die ik heb. Het natuurlijk leven is een magische bron waaruit ik kan putten. ity busstra, tuinvrouw en kindertuinontwerpster Kaboutersoep en wonderblaadjes

14

Heus 04-2014 16

De voordeur naar wijsheid zit voor iedereen ergens anders. Soms verlang ik wel eens terug naar de tijd dat ik zeker wist wat het beste is voor iedereen.

Inmiddels weet ik dat dat onzin was.

Iedereen is anders. Logisch dus dat ook iedereen door andere wijze lessen tot Grote Inzichten komt. Of tot gezondheid. Of meer energie, een persoonlijke relatie met het goddelijke, of al die andere begerenswaardige eigenschappen. Zelf had ik eens een enorme aha-erlebnis over de wet van oorzaak en gevolg toen ik aan het motorblok van een HY-busje sleutelde. Hoor je nooit iets over in spirituele kringen. Als er al een goed antwoord bestaat, ontdek je dat pas als je bereid bent je eigen vragen te stellen. Dat houdt je alert. yoeke nagel, schrijfcoach, damestasjeslezer Schrijven met het creatiepentagram 99 witte kopjes op een tafel Damestasjeslezen

f oto: linda worm h ou d t

f oto: ingrid m u ld er

Wat is jouw levensmotto?

Go with the ow. Vooral sinds ik in Glastonbury Engeland (2012) ben gaan wonen is dit steeds meer het geval. Vroeger was ik van de planning, mijn tijd volmaken met allerlei activiteiten die ik zelf ging opzoeken om maar bezig te zijn. Nu voel ik meer in het moment wat ik wil of waar ik voor wil gaan. Mijn tijd is nu ook gevuld met allerlei activiteiten, maar meer activiteiten die vanuit het hart worden gekozen en mijn ziel voeden: prachtige ontmoetingen met bijzondere mensen, het ontdekken van heilige plekken die het beste van Moeder Aarde tonen en gewoon de schoonheid zien van situaties en gebeurtenissen. Ik geniet zoveel meer van mijn leven, ik zou het niet meer anders willen en niet meer anders kunnen. manon tromp, Aardepriesteres en reisgids Aardevrouwen spreken

heus 04 – 2014

31-07-14 19:28

foto: ag nès sc h lü ter

Walk your talk. Twee boeken zijn vanuit mijn kindertijd met mij meegereisd: ‘Pinocchio’ en ‘Alice in Wonderland’. Boeken waarin de waarheid wordt gelogen en de verbeelding aan de macht is. Later werd verbeelding mijn speelveld. Ik zette een masker op en deelde met theaterpubliek het onuitgesproken verbond dat dit spel voor even werkelijkheid was. Tot Pinocchio een echt mens wilde worden en ik het toneel verruilde voor energiewerk.

Dit bracht me bij mijn innerlijke dimensies. Ik zocht mijn bron, mijn waarheid en vond een leegte waaruit alles kan ontstaan. Ik mag het zelf bedenken. Nu leef ik – hoewel ik mezelf soms bemoedigend moet toespreken – van binnen naar buiten. Ik denk, handel, werk en spreek vanuit die bron. Walk my talk. Voelt goed. els lijesen, healer Isis en de 14 sleutels tot heelwording Heilige bronnen in de Lage Landen

Be the change you want to see in this world. Ik heb mijn handen vol aan dit levensmotto en oefen elke nieuwe dag opnieuw. Eerlijk gezegd met wisselende resultaten. Er zijn dagen die zich makkelijk laten kleuren tot een harmonieus geheel voor mijzelf, de mensen en de wereld om mij heen. Op sommige dagen lukt dit minder.

Die dagen sporen mij aan om bewust te blijven van mijn levenskracht en positieve inzet om bij te dragen aan de wonderlijke en wonderbaarlijk mooie wereld waarin ik mag leven.

Mijn levensmotto ervaar ik als de route op mijn levenspad. Waarop elke dag een uitdaging is om bereid te zijn tot volledige overgave en in vol vertrouwen op het grote geheel een feestelijk leven te leiden.

Nicolien de Kroon, klassiek homeopaat, Reikimaster, vrachtwagenchauffeur Motherhood De stenen op ons pad

Al vroeg was mijn levensmotto ‘bepaal je eigen leven en geniet elke dag’. Dat klinkt vrij cliché, maar het valt nog niet mee als je dat niet voorgeleefd hebt gekregen. Werken was voor mij en mijn partner een noodzakelijk kwaad. Als het dan toch moest, dan maar zo veel mogelijk geld verdienen. We werden er echter niet gelukkig van, want we hadden amper tijd en puf om ervan te genieten. In 2000 hakten we de knoop door, berekenden hoeveel geld we minimaal nodig hadden om van te leven en zegden onze riante banen op. We doen nu beiden werk waar we plezier uit halen, al levert het minder op, en hebben meer vrije tijd om van het leven te genieten.

Geluk kost niets en vrijheid is onbetaalbaar. marja de zeeuw, vertaalster/ ondertitelaar en kruidenvrouw In het licht van de Maan

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 17

15

31-07-14 19:28

INTERVIEW

PE TRA STAM:

“Bewustzijn brengt je dichter bij je ziel” De Maan speelt al heel lang een belangrijke rol in het leven van Petra Stam.

Als fotograaf jaagt ze op de Maan, als auteur schrijft ze erover en als mens verbindt ze zich ermee. Met haar kaartspel ‘De Maan – 66 mystieke kaarten voor bewustwording’ nodigt ze je uit je met je hart en ziel te verbinden, je bewust te maken van jezelf en vanuit je essentie in de wereld te staan.

“De Maan, het hemellichaam dat zo groot zichtbaar tussen de sterren hangt, trekt aan mijn ziel, roept een verlangen op, maakt dat ik me verbonden voel met het grote geheel, een deel ben van het Al”, antwoordt Petra gedreven op de vraag wat ze toch met de Maan heeft. Maar dat is het niet alleen: “De Maan hoort bij de Aarde, verlicht onze nachten en bepaalt de getijden. Onder invloed van de Maan draait de Aarde stabieler rond haar as. Als wij de maankracht integreren, licht schijnen op ons onderbewuste, emoties en gevoelens bewust maken of begrijpen, aansluiten bij de cycli in de natuur en in ons eigen leven, staan wij stabieler in de wereld. Voor mij is ook belangrijk dat de Maan je verbindt met het vrouwelijke aspect in jezelf: ze staat voor innerlijke beleving, zorgzaamheid, betrokkenheid, intuïtie. Deze aspecten zijn in de laatste eeuwen ondergeschikt geraakt en krijgen nu gelukkig meer ruimte. Dat zal de verbinding tussen mens, natuur en maatschappij ten goede komen.”

VA N BINNEN NAAR BUIT E N We hebben geleerd ons vooral te richten op ons verstand en de lessen van buitenaf, maar we hebben een grote bron van wijsheid in ons. Via ervaringen, inwijdingen en zelfkennis kom je steeds dichter bij je innerlijk weten en leer je over je essentie en je verbinding met het grote Al. Over de rol die de Maan

De Maan – 66 mystieke kaarten voor bewustwording Petra Stam Spel van 66 kaarten (95 x 138 mm) in kartonnen doosje isbn 978 94 91557 16 3 nur 728 € 24,50 Verschijnt 30 augustus 2014 16

Heus 04-2014 18

hierbij kan spelen zegt Petra: “Mystiek houdt in dat je het goddelijke in jezelf (h)erkent, streeft naar vereniging met het goddelijke en vanuit die eenheid leeft. Dit gebeurt van binnenuit, dus de verbinding met hart en ziel is daarbij van groot belang. De Maan kan je helpen iets van de mystieke sluier op te lichten, omdat zij van binnen naar buiten werkt: vanuit het onbewuste komen impulsen in je bewustzijn. Als je hierbij stilstaat, luistert naar de ‘post’ die je krijgt, begrijpt wat je voelt, word je je bewust van je onbewuste, je oneindige binnenwereld en je verbinding met het grote geheel. Mijn Maankaarten zijn erop gericht dat je je met je hart en ziel verbindt, je bewust wordt van jezelf en hoe je in de wereld staat of wilt en kunt staan.”

B E WU ST WO RDI NG Petra is ervan overtuigd dat bewustwording een van onze belangrijkste doelen in het leven is. Dan heeft ze het niet over zintuiglijke waarnemingen, maar over bewustwording van je innerlijke grootsheid en verbinding met het Al. “Als je je ergens bewust van wordt, vergroot je je wereld. Dit kan gepaard gaan met het gevoel dat er een sluier wordt opgelicht, waardoor je oude, beperkende waarheid in een grotere context komt te staan. Wij mensen hebben de mogelijkheid om ons te ontwikkelen en ons van steeds hogere en diepere lagen bewust te worden. Als je iets begrijpt, zowel van je innerlijke gewaarwordingen als van kosmische wetten, dan word je niet meer overvallen door vreemde gevoelens en emoties of onverklaarbare dromen - de onbewuste maankrachten. Dan zie je jezelf en anderen in een groter perspectief. Waar je licht op schijnt, daarvan word je je bewust, dat begrijp je en dan heb je er vat op. Je voelt je dan niet meer overgeleverd aan het leven.”

Volgens Petra zijn we allemaal op zoek naar of ver-

heus 04 – 2014

31-07-14 19:28

langen we naar verbinding met de Bron, de reden van ons bestaan en naar geluk. Als we de tijd nemen om naar onszelf te luisteren, onze harten- en zielenwensen serieus nemen en begrijpen op welke trede van bewustzijn we staan en hoe we verder kunnen groeien, komen we steeds dichter (terug) bij onze heelheid. “Bewustzijn brengt je dichter bij je ziel, bij je ware essentie, en verbindt je met het goddelijke in jezelf. Dan leef je in de wereld van ‘oorzaak’ in plaats van in de wereld van ‘gevolg’, je bent meester in plaats van slachtoffer, je creëert bewust je leven.”

D E ELEME NT EN De set Maankaarten bestaat uit 52 maanfasenkaarten die corresponderen met de 13 maanperiodes in het zonnejaar, 12 sterrenbeeldkaarten, een maansverduistering en een zonsverduistering. Alle kaarten dragen zo een bepaald thema in zich. Op elke kaart wordt een afbeelding (fotocollage) vergezeld van een stelling, een vraag en een actie. “Door beeld en woord worden gevoel en verstand, rechter- en linkerhersenhelft geprikkeld. De afbeeldingen spreken tot de verbeelding en verbinden je vanaf onze veranderlijke, vergankelijke ondermaanse wereld met het onveranderlijke, onvergankelijke grote Al. Als je de verbinding tussen het hemelse en aardse ziet, sta je meer open voor de tekst”, aldus Petra. Door de stelling werkelijk tot je te nemen, te betrekken op jouw zijn in

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 19

het hier en nu, kun je je verbonden voelen met een groter geheel. De stelling kan je aan het denken zetten, een gevoel losmaken of ervoor zorgen dat een stukje bewustzijn ontwaakt. Petra: “Als iets resoneert, wordt dezelfde energie geraakt. Ik hoop dit met de stellingen te bereiken. De vraag ligt in het verlengde van de stelling en sluit aan bij jouw persoonlijk situatie. Je wordt gevraagd om eerlijk naar jezelf te kijken. De actie is erop gericht om opgedane kennis in de praktijk te brengen – zo kun je kennis omzetten in wijsheid. Actie is ook nodig om beweging te veroorzaken, om het innerlijke beleven en weten in de praktijk toe te passen. De acties zijn zowel gericht op de binnenwereld als op de buitenwereld. Ze kunnen het zetje in je rug zijn dat je nodig hebt of je alert maken op punten waar je jezelf tegenhoudt of klein houdt. Het gaat erom dat je trouw bent aan jezelf, in je kracht staat en je verantwoordelijkheid neemt voor je wensen en verlangens. Je kunt de vragen als het vrouwelijk principe (onbewuste, passief) zien en de acties als mannelijk principe (bewust, actief); beide levenskrachten zijn nodig om evenwichtig in de wereld te staan.”

In het licht van de Maan 13 manen – Verjaarskalender Pythia, de Hogepriesteres Isis en de 14 sleutels tot heelwording

17

31-07-14 19:28

Ditten e dat

Bemiddelaar Imhotep (27e eeuw v. Chr.) was de architect van de eerste trappenpiramide in Egypte en raadgever van farao Djoser.

Hij schreef medische werken en was hogepriester van de scheppingsgoden Ptah en Ra. Na zijn dood werd hij goddelijk verklaard. Net als Ptah werd hij vooral in Memphis vereerd als bemiddelar tussen mensen en goden.

Pythia, de hogepriesteres

VUUROBSERVATIE Zet een kaars op een rustige, tochtvrije plek. Houd pen en papier bij de hand en maak het jezelf gemakkelijk. Steek de kaars aan en neem de tijd om de vlam te observeren, alsof je voor het eerst zoiets ziet. Schrijf je bevindingen op. Ga door met observeren, ook als er zich even niets aandient, blijf er met je aandacht bij. Observeer de kaars en ook jezelf. Wat zie, voel, ruik, ontdek je?

De kracht van water, aarde, lucht en vuur

S TE R R E N K A A RT VA N K LE I De Sumeriërs hadden een heel eenvoudig trucje om een kaart van de sterrenhemel te maken. Het werkt nog steeds: maak van natte klei een platte bak. Giet hierin een laagje water. ’s Nachts kun je de sterren in het water zien flonkeren. Prik met een stokje op de plek waar sterren staan, door en door. Wanneer de klei is gedroogd, heb je op de achterkant de juiste formatie staan.

Gaia’s kracht

18

Heus 04-2014a 20

heus 04 – 2014

31-07-14 19:39

Eten & drinken 60%

Lucht 40%

Voorhemelse energie Je wordt geboren met een laagje voorhemelse energie, ook wel oerenergie, aldus de Chinezen. Die heb je gekregen van je beide ouders en ligt opgeslagen in het Waterelement. De voorhemelse energie dient als reserve voor je hele leven en je hebt steeds een vonkje ervan nodig om nahemelse energie uit eten, drinken en ademen aan te maken. Je moet er dus heel zuinig op zijn, want op is op, oftewel einde oefening.

Nahemelse energie Voorhemelse energie

Blijvend meer energie volgens de vijf elementen

“Hoe beter we de hunkering van onze ziel waarnemen, hoe gedrevener we zijn om aan de slag te gaan, om die kloof tussen verlangen en werkelijkheid te dichten.” yoeke nagel Schrijven met het creatiepentagram

RUS T GE VEN D W ERKJE Geef kleuters een grote bak met allerlei natuurlijk materiaal: steentjes, noten, kleine plukjes schapenwol, kastanjes, zaaddozen, veertjes…

Geef ze ook een houten theedoos of iets anders met vakjes en laat ze alles uitsorteren. Steeds weer opnieuw. Een heerlijk rustgevend werkje.

Kaboutersoep en wonderblaadjes

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 21

19

31-07-14 19:28

THEMA

H ERTUS, HARTJ ES Als je, zoals ik, bent geboren in Haarlem, dan kan het niet anders of je kent de holle boom bij Kraantje Lek in Overveen. Mijn oma vertelde haar kinderen nog dat daar de baby’s vandaan kwamen.

Als kind ervoer ik de plek als magisch, verstopte ik me in de holle iep en rolde ik samen met mijn nichtjes het duin af. Inmiddels heb ik ontdekt dat er een godin aan deze plek is verbonden.

Hertus is de naam waaronder de godin in onze omgeving bekend staat. Bij het vroegere Volmeer, waar de Haarlemse beek die uitliep op het Spaarne bij de duinen van Kraantje Lek ontsprong, heeft haar houten tempel gestaan. Dit was niet het enige heiligdom van deze godin. Zij werd vereerd onder verschillende namen - Ertha, Hertha, Nerthus en Hertus - in Denemarken, Duitsland en de Lage Landen. Haar naam betekent ‘Moeder Aarde’. Van het Oudsaksische woord ‘ertha’ dat later ‘eartha’ werd, is ons woord ‘aarde’ afgeleid en dat vinden we nog terug in de plaatsnaam Aerdenhout. In het oude wapen van Haarlem staat een boom met dorre takken afgebeeld.

Voor de heidenen waren bomen heilig, een boom met dorre takken kan de verborgen groeikracht van de natuur hebben verbeeld. Mogelijk een aanwijzing dat er inderdaad een heidens heiligdom in die omgeving heeft gestaan, waar een godin werd vereerd.

Hertha was de beschermvrouwe van huis en hof, arbeid en gezondheid, en zij hielp mensen in hun strijd om het dagelijks bestaan. Boeren vereerden haar en droegen een beeld van haar rond door de velden om zich te verzekeren van vruchtbaarheid voor hun land.

EEN B ADENDE G ODIN In Jasmund, op het Duitse eiland Rügen in de Baltische zee, is nog een deel van een buitenmuur van het kasteel van Hertha te zien. Volgens een legende ligt het kasteel in de buurt van een meer waarin Hertha een paar keer per jaar tijdens volle maan baadde. Ze reed erheen gehuld in een witte sluier en gezeten in een kar die door twee koeien werd getrokken. Als rijzweep gebruikte zij een valeriaanstengel. De dienaren die haar begeleidden, verdronken uiteindelijk in het meer, omdat iedereen die de godin naakt had aanschouwd moest sterven. Ook als je het ongeluk had toevallig voorbij te komen en haar tijdens het baden te zien.

Ook de Romeinse historicus Tacitus schrijft over dit ritueel: “In een heilig woud, waar nooit iemand mogt binnentreden, stond haar gewijde wagen, met een kleed overdekt; alleen de priester mogt die aanraken.

20

Heus 04-2014 22

Rollen van de Blinkert voor een goede oogst f oto’s: he nk be rgm an

Wanneer de godin onder het deksel verschenen was – en de priester wist precies wanneer dit was – verliet de wagen door twee heilige koeijen getrokken, het woud, en de priester ging er eerbiedig achter.

Waar zij verscheen was het feest; alle arbeid werd gestaakt, alle twisten hielden op; overal kwam het

heus 04 – 2014

31-07-14 19:28

E N H ERTJE S volk op de been en vierde vrolijke dagen, en dit duurde zolang als de omgang der godin. Zoodra zij in het woud teruggekeerd was, werden wagen en kleed, en – ‘zoo gij het geloven wilt’, zegt Tacitus, - ook de godin zelve, in een meer afgewasschen door slaven, die, terstond nadat zij hun werk gedaan hadden, in hetzelfde meer verdronken werden, omdat de diepste geheimzinnigheid Hertha moest omhullen - ’t zinnebeeld van de verborgen groeikracht van de aarde - en niemand die haar gezien had, mogt blijven leven.” (uit: ‘De Volksvermaken’ van Jan ter Gouw)

H ART JES DAG Men heeft zich lang afgevraagd waar Hartjesdag, dat vroeger in Haarlem en omstreken en in Amsterdam werd gevierd, vandaan kwam. Historici dachten dat het een verbastering van Hertjesdag was en zochten de oorsprong in een grote jachtpartij bij Kraantje Lek. Jan ter Gouw zegt in zijn boek ‘De Volksvermaken’ dat Hertjesdag een diepere oorsprong heeft en het een heidens feest is ter ere van de godin Hertus.

Hertjesdag is dan van Hertusdag afgeleid. Het werd gevierd op de derde maandag in augustus rond Maria Hemelvaart (15 augustus), dat je kunt beschouwen als de gekerstende variant. Dat het altijd op een maandag viel, wijst er op dat het een maanfeest is dat aan een belangrijke aardegodin gewijd moet zijn geweest, want augustus was de tijd van de oogstfeesten. Bovendien komt in de beschrijvingen van de manier waarop men zich op Hartjesdag vermaakte, het jagen niet voor. De Haarlemmers trokken op Hartjesdag in vrolijke stoet naar Kraantje Lek. Zij gingen op de Blinkert (een hoge zandberg) zitten en deden zich tegoed aan de meegebrachte versnaperingen. Als tijdverdrijf rolden ze van de Blinkert af. Het rollen van het duin heeft nog heidense wortels, het was in deze streek gebruikelijk bij de vroegere oogstfeesten. Wie geen zin had in zand tussen zijn kleren, zat onder een boom naar de voorbijgangers te kijken.

Meisjes, gekleed in het wit met bloemenkransen op het hoofd en bloemenslingers over hun schouders, liepen zingend rond. ‘s Avonds werden er vuurtjes gestookt, waarvoor kinderen het geld hadden ingezameld.

Later liep het feest, dat ook in Amsterdamse volkswijken zoals de Jordaan, Haarlemmerdijkbuurt, Dapperbuurt en later de Zeedijk werd gevierd, uit de hand. Het ging meer op carnaval lijken. Mannen verkleedden zich als vrouwen en vrouwen verkleedden zich als mannen. Er werd gedanst en veel te veel gedronken.

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 23

Op 4 september 2007 bleek de vergankelijkheid van de holle boom een feit. Op 15 mei 2008 is hij tijdloos in brons herrezen.foto: Ineke Bergman

E N NU …

Tegenwoordig worden de Hartjesdagen vooral nog door homoseksuelen gevierd in de omgeving van de Zeedijk met verkleedpartijen, waarbij de meest origineel verklede man en meest origineel verklede vrouw worden gekozen.

Bloemendaal heeft in 2012 de Hartjesdagen weer ingevoerd. De Bloemendaalse winkeliersvereniging wilde dit feest nieuw leven inblazen. In plaats van een maandag in augustus wordt het voortaan op een zaterdag medio oktober gevierd als opening van het jacht- en winterseizoen. Zij gaan uit van de gedachte dat Hartjesdag een verbastering is van Hertjesdag en het feest afkomstig is uit de middeleeuwen, toen het gewone volk op de derde maandag van augustus een dag mocht jagen op de landgoederen in de omgeving.

Tekst: ineke bergman, astrologe, priesteres van Anna Godinnen van eigen bodem Heilige bronnen in de Lage Landen

21

31-07-14 19:28

THEMA

Waarom accepteren Wanneer je een situatie kunt accepteren, ontspan je, ontspant de ander, ontspant de situatie, de ziekte of het conflict en komt er ruimte voor oplossingen, ware genezing, ontspanning en positieve veranderingen. Jouw omgeving helpt je hierbij.

O

nze omgeving en wat zich daarin afspeelt, vormt een directe weerspiegeling van wie wij zijn, hoe we ons voelen, hoe we in het leven staan en welke ballast we bij ons dragen. Ben je bijvoorbeeld boos, dan trek je boze mensen aan. Heb je een onbewust zelfbestraffingsprogramma als gevolg van een eerder doorgemaakt trauma, dan trek je bestraffing aan. Op welk vlak van je leven dan ook. Onbewust vraag je eigenlijk aan de ander of deze jou wil straffen. Besef dat jij niet alle ellende in jouw leven persoonlijk hebt gecreëerd en/of aangetrokken. Collectief, groeps- en individueel karma dragen in belangrijke mate bij.

Weet dat waarnaar in jouw omgeving en de wereld jouw aandacht toegaat altijd iets over jouw persoonlijke situatie zegt. Vergelijk jouw ballast met knikkers in de welbekende rugzak. De knikkers die bovenop liggen, manifesteren zich hoe dan ook als directe of indirecte weerspiegeling van jouw werkelijkheid.

D IRE CT E W E E RS PIE G E L ING Byron Katie beschreef het al in haar boek ‘The Works’: de mensen om ons heen weerspiegelen ons gedrag en onze onverwerkte emoties. Als jouw partner of kind niet naar jou luistert, dan wil, kan en/of mag je – onbewust –- kennelijk niet naar jezelf luisteren. Is iemand in je omgeving ongeduldig, dan ben jij het – bewust of onbewust – ook. Waarderen anderen je niet, dan waardeer jij jezelf niet. Word je niet erkend, dan erken jij jezelf niet. Best confronterend, niet?!

Wanneer je een mening of oordeel hebt over een ander zegt dat alles over jou en minder over de ander. Elk familielid, elke vriend of kennis, klant in een winkel, cliënt in een praktijk, kortom iedereen die je ontmoet, brengt jou iets. Sterker nog, jij hebt deze persoon aangetrokken. De clou is te leren zien wat anderen in jou spiegelen. Let maar op, zit jij in een vervelende situatie? Dan trek je zomaar mensen aan die in

22

Heus 04-2014 24

een vergelijkbare situatie zitten. Heeft de ander een specifieke angst, dan heb jij die wellicht ook. Ook de wijze waarop die anderen ermee omgaan, helpt jou inzicht te geven in jezelf. Hoe dichter iemand bij je staat des te directer en duidelijker de weerspiegeling.

Zo nemen kinderen ballast over van hun ouders wanneer zij daar zelf niet naar willen, kunnen en/of mogen kijken. Als jouw kinderen onrustig zijn, is de kans reëel aanwezig dat jij onrust in jezelf hebt. Op deze wijze helpen kinderen hun ouders generatie na generatie met doorgroeien. Ook dieren, en dan vooral honden en paarden, helpen ons naar onszelf te kijken. Vergelijkbaar met hoe kinderen dat doen.

I NDI RE CT E WE E RSPI E G E L I NG Ook de maatschappij en de wereldproblematiek kunnen jou iets vertellen over jezelf en ons collectieve bewustwordingsproces. De onlangs weer opgelaaide strijd tussen Oost en West bijvoorbeeld weerspiegelt onze innerlijke strijd om macht en controle los te laten. Hoe dan ook, jouw omgeving helpt je met je bewustwording door precies aan te geven wat je bij je draagt en in welke volgorde jij je ballast hebt opgeslagen en ook weer los kunt laten. Dit loslaten is een mooi groeiproces op allerlei vlakken, waardoor je gaandeweg steeds meer vertrouwen (terug) krijgt, in jezelf en in het leven.

heus 04 – 2014 4

31-07-14 19:28

zo belangrijk is In de bewustwordingsfase is het belangrijk dat je zelf de verantwoordelijkheid durft te nemen voor datgene wat er gebeurt in jouw leven. Bevalt je iets niet in je leven, laat dan met de Jassentechniek loslaatmethode (iedere laatste zondag van de maand verzorg ik een gratis collectieve loslaatsessie op afstand) datgene uit jezelf los wat het heeft gecreëerd en naar je toegetrokken en/of in stand houdt. Daarna zal je omgeving, als weerspiegeling van jou, meeveranderen. Ben je innerlijk niet meer boos op jezelf en/of anderen, dan trek je ook minder boze mensen aan.

VLUCHT EN, VE CHT EN OF ACCE PT E REN? Wanneer wij worden geconfronteerd met een vervelende en/of traumatische ervaring is onze primaire (fysieke) reactie: verkramping. Dit vervelende gevoel krijgen we wanneer wij niet beseffen wat er aan de hand is en wat deze situatie ons laat zien. Vervolgens zijn er twee bekende primaire vervolgacties: vechten of vluchten. Zolang wij ons innerlijk blijven verzetten (vechten en/of negeren) tegen eventuele ‘ellende’ in ons leven, komt er geen ruimte voor verbetering, genezing en oplossingen. Weet je nog? Ben je boos, dan trek je boze mensen aan. Wanneer je die wegstuurt, trek je vervolgens gewoon weer nieuwe aan.

Alles wat we van ons afduwen, negeren, bestrijden en alles waarover we klagen, houden we in stand of komt uiteindelijk weer terug in onze werkelijkheid, omdat het simpelweg opnieuw wordt aangetrokken door onverwerkte ballast in ons en de wijze waarop we daardoor in het leven staan.

Besef dat ziektes, aandoeningen, conflicten, et cetera ons in eerste instantie helpen te zien hoe wij in het leven staan en wat wij als ballast bij ons dragen. Negeren wij dit of zoeken wij de oorzaak buiten onszelf, dan missen we op dat moment de kans om meer inzicht te krijgen in hoe we in het leven staan en datgene in onszelf te zien en op te lossen wat iets heeft gecreëerd en/of aangetrokken.

heus he h e us 04 – 2014

Heus 04-2014 25

Met als resultaat dat er weinig of niets verandert en een ziekte of aandoening bijvoorbeeld zich verder kan ontwikkelen of - na behandeling - weer kan terugkomen. Daarom is het essentieel dat je het leven met alles wat het jou brengt eerst accepteert en omarmt als weerspiegeling van iets in jou. Hierdoor ontspan je, ontspant de ander, ontspant de situatie, de ziekte of het conflict en komt er ruimte voor oplossingen, ware genezing, ontspanning en positieve veranderingen. Dit wordt trouwens door wetenschappers onderschreven in de film ‘The Living Matrix’. Geloof me, je behandelt dan een ziekte en/of conflict met de wind mee! Besef dat jij je ballast niet bént. Je draagt hem hooguit bij je.

SAM E N V E CH T E N Oorlogen, chemtrails, ontbossing, olierampen, plastic soup en andere mondiale problemen lijken ver van onze persoonlijke beïnvloedingssfeer te staan.

Toch vormen ook deze een meer algemene weerspiegeling van hoe jij in het leven staat en wat er innerlijk in jou gebeurt, wanneer ze jouw aandacht trekken en persoonlijk raken. Zoals ik eerder schreef, kan de opgelaaide strijd tussen Oost en West onze innerlijke strijd spiegelen: houden we vast aan macht en controle of laten we die los? Het is dus de manier waarop jij naar iets kijkt wat jou iets vertelt over jouzelf.

Net als op individueel niveau kunnen we ook op mondiaal niveau tegen gebeurtenissen vechten of ze negeren. Vechten of negeren lost niets op. Wanneer wij eerst accepteren dat de situatie nu zo is en/of heeft plaatsgevonden – als gevolg van de bewuste en onbewuste wijze waarop wij in het leven hebben gestaan – komt er ruimte voor ontspanning en gesprek en daarmee voor structurele positieve veranderingen. Laten wij beginnen bij onszelf. Onze directe – meso – omgeving verandert dan als weerspiegeling mee gevolgd door de – macro – maatschappij.

Tekst: hans de waard, ontwikkelaar van de Jassentechniek

De Jassentechniek

233

31-07-14 19:28

DE LEZER Anique Pakkert-van Eijndhoven (1972) Vrouw-van en moeder-van zijn (home-management) beslaan het grootste deel van mijn dag. Mijn echt eigen tijd is voor astrologie, het brede god(inn)enspectrum, historie en landschap. Ik geef indien gewenst Quantum Touch (‘turbo-reiki’) en heb ook luie tijd.

Wat is het eerste boek dat je je kunt herinneren?

De eerste boeken die ik me herinner zijn de blokboekjes, in de eerste klas. Ik herinner me de verhalen niet, maar wel dat er met boeken kunnen lezen een wereld voor me openging. Het eerste boek dat echt bleef hangen, is ‘Momo en de tijdspaarders’ van Michael Ende. Het gaat over een mysterieus meisje dat zich afvraagt waarom steeds meer mensen zichzelf voorbijlopen om tijd te sparen en haar eigen tijd in haar eigen hart ontdekt. Vooral het feit dat mensen zichzelf verloren in hun haast trof me, maar ook de schoonheid van de unieke bloem die ieder moment is.

Hoe belangrijk zijn boeken voor jou?

Zonder boeken zou ik niet kunnen ademen. Ze vormen ontsnapping, ontspanning, bron van vermaak, informatie, inzicht en wijsheid. Als kind werd ik naar buiten gestuurd om ook eens gewoon te spelen... en ging op de stoeprand zitten lezen!

Hoeveel boeken heb je in huis en waar zijn die te vinden?

Te veel en te weinig. Te veel boeken die alleen tijdverdrijf vormden, te veel boeken die enkel nog sentimentele waarde hebben en veel te weinig boeken die me raken of wijzer maken. Hoewel ... ook boeken die je per ongeluk leest, hebben je iets te leren en boeken die je ooit mooi vond, zijn oude vrienden die je toch wilt blijven koesteren. Wijsheid leer je natuurlijk niet uit boeken alleen, maar ze kunnen je wel op het goede pad zetten, ideeën geven, wegen openen.

Wegens krappe behuizing staan er boeken op de hooizolder en in de kelder. Ik gruwel daarvan en zodra er meer ruimte beschikbaar komt, komen er meer boekenkasten in huis!

anders. Dus altijd leer je niet alleen over wat er in iemands leven kan gebeuren, maar ook over hoe iemand dat beleeft.

Fantasy: een lange periode waren dat mijn werelden naast de echte wereld. Aangezien ik alles wat ik lees direct voor me zie en op die manier het verhaal levend wordt, heb ik de meest fantastische avonturen beleefd. Sinds een paar jaar lukt het niet meer met dit genre, maar de boeken staan braaf mijn woonkamer in te kijken.

Chicklit: voor de ontsnapping en ontspanning. Mijn hersens komen ervan tot rust en dat is goed voor iedereen in het gezin.

Astrologieboeken: want er is een heleboel te leren in mijn vak. Met elk boek groeit mijn inzicht in de werking van planeten en groeit ook mijn zelfinzicht.

Vaak pak of bestel ik een boek omdat ik tegen het onderwerp aanloop als ik met een horoscoop bezig ben. Dan moet ik afwegen: duid ik met mijn beschikbare kennis en inzicht of duurt het langer voor ik de duiding af heb, maar dan wel met meer en diepere kennis.

Boeken over goden en godinnen met name uit eigen omgeving (streek, land, lage landen): want ik denk dat één God een heleboel mogelijkheden en wijsheden niet kan incorporeren, en dat vind ik jammer. In de katholieke kerk zijn er dan nog Jezus, Maria en alle heiligen, maar daarvan grijpen velen terug op oude goden en godinnen. Sommige wereldbreed, andere lokaal. Juist die lokale, die je als het ware in het wild kunt tegenkomen, wil ik graag meer leren kennen.

Ook boeken over energie – maar dan heel breed.

Hekserij, landschapsenergie, chakra’s, kleuren, reïncarnatie. Deels sluit het aan bij Quantum Touch, maar de integratie en internalisatie vormen een langlopend project.

Welk soort boeken zul je nooit lezen?

Welk soort boeken spreekt je aan?

Waargebeurde verhalen: de waarheid is altijd raarder, mooier, gruwelijker dan je kunt verzinnen. Zowel de ruwe randjes als de mooie kantjes fascineren me. Het een doet me gruwen, het ander maakt me los van de aarde. Je werpt een blik in de beleving van iemand 24

Heus 04-2014 26

Zeg nooit ‘nooit’ ... een genre dat me nu afstoot of gewoon niet aantrekt, kan over een tijd juist wel interessant zijn of me raken. Maar zakelijke boeken, economie, het bedrijfsleven – dat boeit me totaal niet. Ik kan het natuurlijk helemaal mis hebben, maar het lijkt mij koude en dode materie. heus 04 – 2014

31-07-14 19:28

foto: m a rit ij pela a r

Is er een boek dat voor jou heel belangrijk is?

‘Denken aan al wat is’, van J. van der Veken. Dat was het leerboek voor het vak filosofie op de universiteit en heeft me geleerd dat je op meer manieren naar de wereld, de waarheid, de realiteit kunt kijken. Het gaf geen andere wending aan mijn leven, maar opende wel deuren in mijn denken.

Welk boek ben je nu aan het lezen?

Meerdere boeken. ‘Uranus - de kunst om vuur te stelen’ van Dr. Liz Greene heeft zich voorgedrongen samen met ‘Cheiron, de weg naar heelheid’ van Melanie Reinhart. Voor mijn schoolexamen astrologie ben ik onder andere bezig in ‘Samenspel’, ook van Dr. Liz Greene. Dan zijn er nog boeken die in mijn hoofd open liggen: ‘Seidr’ van Linda Wormhoudt suddert.

Goden en sjamanen in Noordwest-Europa’, ook van Linda, staat te neuriën in mijn nachtkastje en ‘Heilige bronnen in de Lage Landen’, waaraan zij meeschreef, staat er te borrelen. Er wachten nog enkele dames in ‘Herstory of Art’ van Karin Haanappel en tegen overkokende hersens ligt er een keukenmeidenroman.

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 27

Wie is jouw favoriete auteur?

Ik heb geen all-time favoriet, maar momenteel is dat Linda Wormhoudt. Haar romans vind ik zo compleet in emoties; zowel lief als gruwelijk, zowel intrigerend als grappig. Ze neemt naar mijn idee haar omgeving, alles wat ze tegenkomt, serieus en gaat er diep in, soms kopje onder. Tegelijk blijft ze heerlijk nuchter Amsterdams overkomen. Ook in haar informatieve boeken kom ik deze kwaliteiten tegen. Ze geeft veel en diepe informatie, met respect voor de bronnen en culturen, maar blijft ook praktisch en heeft zo nu en dan opmerkingen waarvan ik in de lach schiet en weer even in het hier en nu land.

Welk boek wil je anderen van harte aanbevelen?

‘Godinnen van eigen bodem’ van Ineke Bergman. Het is helder en toegankelijk, warm geschreven, met legendes uit de omgeving, uitleg over oorsprong en hedendaagse gebruiken, en praktische handvatten om in contact te komen met die godinnen. Informatief, spiritueel en praktisch; wat kan een mens zich nog meer wensen? Ook mooi omdat het over je eigen omgeving gaat, waardoor je contact krijgt met de oeroude historie die daar woont. Zelfs in mijn slechts 75 jaar jonge en piepkleine dorpje ligt de geschiedenis voor het oprapen!

25

31-07-14 19:28

C I TA AT

Pijnmeisje Loviatar zit naast mij en legt mijn hoofd op haar schoot. “Kijk naar binnen...”

Ik probeer te kijken en vooral te voelen wat er precies met mijn lichaam gebeurt. Dit is geen gewone koorts, maar een levensbedreigende koorts. Ik voel dat mijn lichaam zichzelf verbrandt. “Ik ga dood...”

“Precies, je gaat dood. Je bent sterfelijk en dat ervaar je door ziekte. Kijk nu eens verder en probeer je niet af te sluiten.” Een pijngolf slaat over mij heen en er is geen ruimte voor gedachten. Bij de tweede golf ben ik beter voorbereid. Bij de derde probeer ik voorbij de pijn te zien. Ik zie vreemde beelden die ik niet meteen kan thuisbrengen. Een rood gezicht omlijst door lang zwart haar danst voor mijn ogen. Dat is de koortsdemon, besef ik. Onverslaanbaar en met bestaansrecht, want Koorts is er al vanaf het begin der tijden. En naast hem zie ik Pest, Griep en andere ziekten die de mensheid teisteren. Ik zie ook ziekten die een andere verschijningsvorm hebben: Waan, Krankzinnigheid, IJlingen. Ik zie een landschap met vreemde kleuren en onnatuurlijke vormen. “Kijk, Laaglandse, ik wil je dit nog laten zien. Mijn zuster, pijnmeisje Kipu-Tyttö woont op de Pijnheuvel, daar verderop, de kipumäki, en geeft haar pijn door aan mens en dier. In rituelen vraagt de tietäjä aan haar om de pijn terug te nemen en het door te geven aan een pijnrots, de kipukivi. Deze rots huilt namelijk niet om pijn. Ga naar mijn zuster.”

Ik sta moeizaam op en klap haast dubbel van de pijn.

Met mijn armen om mijn buik geslagen schuifel ik verder langs de oever en na wat een eeuwigheid lijkt zie ik een rots opdoemen. Mijn hele lichaam doet zeer, maar ik moet en wil nu doorzetten. De rots is hoog en ik klauter.

De rots is glad, mijn stappen ook, voorzichtig mijn gedachten.

Even blijf ik staan, hijgend, mijn adem zoekend. Ik loop voetje voor voetje, centimeter voor centimeter, schuifelend over de rots. Deze is gekleed in mossen in vele kleuren. Ik zie dieprode en donkergroene voetstappen in het mos, sporen van mensen die hier al eerder waren. Ik ben zo zwaar, alles is zwaar.

Mijn handen zijn als koffers mijn stappen ook voorzichtig mijn gedachten Deze weg is nieuw voor mij. Zij lag verscholen onder duizend meren. Mijn armen zijn als lood en mijn rug doet pijn, alsof die een zware last torst. Ik glijd en glip, klauter en klim.

26

Heus 04-2014 28

Mijn handen zijn als koffers, mijn rug belast en pijn huist achter mijn ogen De rots is oneindig groot. Glibberig en glad, verraderlijk, Kipumäki, de pijnrots. Pas na eeuwen en na vele kilometers dolen zie ik haar zitten, het Pijnmeisje. Ze is gekleed in lang licht haar en verder niets. Als ik dichterbij schuifel, zie ik de klitten in het haar en bloed. Rood op blond, zacht op steen. Ze ziet er kwetsbaar uit.

“Pijnmeisje, ik groet u.”

“Een groet terug aan u...”

Als ik voor haar sta, weet ik even niets te zeggen.

“Wat brengt u naar mij?”

“Ik kom mijn pijn brengen...”

“Welke kleuren?”

“Alle moskleuren.”

“Dat is goed.”

Mijn handen zijn als koffers mijn vingers als valiezen voorzichtig mijn gedachten “Laat los”, commandeert het Pijnmeisje.

Ik twijfel. Het voelt muurvast. Ik dwing het. Dan stroomt alles uit mijn handen. Het stroomt in alle kleuren op de rots, de kleintjes en de groten, de diepe en zelfs een paar oppervlakkige. De vrouw voor mij wijst – en ik kijk, stroompjes en druppels, vloeiend, en ze legt haar hand er middenin – “Nee!!!”

Finse blauwe meren kijken mij bezorgd aan.

“Niet doen”, ga ik verder, “je zult je bezeren...”

Iets laat los, mijn pijn spat naar buiten.

Te laat. Haar gezicht vertrekt en het blonde haar zwiept mijn bloeddruppels. Krassen ontstaan rood op haar wangen. Ze sluit haar ogen, haar mondhoeken dwalen naar de aarde. Dan krimpt ze ineen.

Mijn handen zijn leeg mijn hart schiet vol Pijnmeisje lijdt Ik hurk naast haar en schep dan met een resoluut gebaar, met beide handen, mijn pijnen weer op: “Nee. Ik kan dit niet. Ik draag mijn eigen pijn.”

“Genoeg nu.” Loviatar raakt mij weer aan op mijn borstkas. Binnen luttele seconden zijn de pijn en koorts verdwenen.

Citaat uit: Beschermheer, kind van de wegen deel 2, linda wormhoudt Foto: Linda Wormhoudt

heus 04 – 2014

31-07-14 19:28

OVERPEINZING

Niets is voor niets

I

n de natuur is niets voor niets.

We hebben seizoenen waarin de hele natuur meeveert, zowel qua flora als qua fauna.

Planten en bladeren sterven af en vermengen zich met de aarde. Uit die aarde ontstaat in een volgend seizoen weer nieuw leven. Een eeuwigdurend proces.

Het onkruid in je tuin is daar niet zomaar, het heeft je iets te brengen.

Uit eigen ervaring weet ik dat datgene voorbij komt wat je nodig hebt.

Logisch, het komt tenslotte niet zomaar jouw kant op. Je krijgt altijd wat je nodig hebt.

Is het dan zo toevallig dat stenen ontstaan waar ze ontstaan? Ik denk het niet. Wat willen die edele stenen aan dat land of die bevolking meegeven? Wat hebben zij nodig?

Neem de barnsteen, ook wel amber genoemd. Met zijn prachtige geelgouden of oranje tinten geeft deze steen (of eigenlijk gestolde boomhars) een warme gloed af. Geel en oranje zijn de stralende kleuren van positieve levenskracht. Amber is een goede bondgenoot voor als je ergens bang voor bent. Amber adviseert je jezelf te verwarmen en het innerlijk vuur te laten branden om je creativiteit en wijsheid aan te wakkeren.

Amber werd vroeger ook letterlijk in het vuur gehouden vanwege de heerlijke geur die het kon verspreiden. Men denkt dat amber vroeger werd ingezet als betaalmiddel, omdat deze steen op plekken is teruggevonden waar ze helemaal niet ontstaat.

heus 04 – 2014

Heus 04-2014 29

Amber wordt met name gevonden in het Oostzeegebied, Rusland, Roemenië en Polen. Niet bepaald warmbloedige landen. In sommige van die landen is het letterlijk ijskoud!

Landen ook met een ingewikkelde geschiedenis en een zekere complexiteit. Als je daar de barnsteen bij bedenkt, lijkt er sprake van een enorm contrast te zijn. Er komen bij die warme steen eerder landen als Brazilië of Italië in mij op. Wat doet die barnsteen dan in dat Oostzeegebied? Het is eigenlijk heel eenvoudig. De bevolking mag zich letterlijk verwarmen aan de barnsteen. De tegenstellingen en spanningen die de bevolking in die landen in het verleden en heden hebben ervaren, zal de nodige angst hebben opgeroepen. De barnsteen is hun bondgenoot voor positieve levenskracht gedurende hun moeizame geschiedenis.

Amber laat ook hun innerlijk vuur branden. Genoemde landen hebben een eigen cultuur en een geheel eigen muziek- en kunstscene. Heel gevarieerd, vol geschiedenis en symboliek, maar ook hedendaags en soms futuristisch.

De werking van een edele steen laat zich niet afdwingen. “Ik heb innerlijke rust nodig, dus ik ga een amethist kopen”, heeft naar mijn mening geen enkele zin. Laat een steen naar jou toe komen, net als het onkruid in je tuin. En wees dan verrast, want niets gebeurt voor niets.

anneke agterberg, inspirator en edelsteenkunstenaar

De essentie van edele stenen

27

31-07-14 19:28

FONDSLIJST

• • • • • • • • • • • • • • • • • • •

‘99 witte kopjes op een tafel, stijloefeningen om de werkelijkheid te bekijken en te beschrijven’, Yoeke Nagel, isbn 978 90 77408 69 8 ‘Aardevrouwen spreken’, Manon Tromp (red.), isbn 978 90 77408 99 5 ‘Ademtocht, verhalen over de dood’, Linda Wormhoudt, isbn 978 90 77408 68 1 ‘Beschermheer – kind van de wegen deel 2’, Linda Wormhoudt, isbn 978 94 91557 06 4 ‘Blijvend meer energie volgens de vijf elementen’, Jeanine Hofs, isbn 978 90 77408 95 7 ‘Clusters - shodo schrijfboekje 2’, Christine de Vries, isbn 978 90 77408 64 3 ‘Dagboek als spiegel, een handboek vol inspiratie’, Christine de Vries, isbn 978 90 77408 43 8 ‘Damestasjeslezen, het orakel dat je met je meedraagt’, Yoeke Nagel, isbn 978 90 77408 58 2 ‘De aarde roept... ontdek de natuur als bron van inzicht en heling’, Gerwine Wuring, isbn 978 90 77408 60 5 ‘De absolute werkelijkheid in het licht van eeuwenoude religieuze tradities’, Jaap Dijkstra, isbn 978 90 77408 92 6 ‘De geheimen van Hildegard von Bingen’, Gerrit Jan Keizer, isbn 978 94 91557 03 3 ‘De glimlach van de sirene, reis door het Etruskisch labyrint op zoek naar de Godin’, Selma Sevenhuijsen, isbn 978 90 77408 49 0 ‘De Groene Man en de Groene Vrouw, hun symboliek en gedaantes vanaf de steentijd tot nu’, Joke en Ko Lankester, isbn 978 90 77408 86 5 ‘De Jassentechniek, verlost van ballast zet je De Stap naar moeiteloos leven’, Hans de Waard, isbn 978 90 77408 66 7 ‘De kracht van water, aarde, lucht en vuur - leven met de natuur’, Gerwine Wuring e.a., isbn 978 90 77408 37 7 ‘De sneeuwkoningin’, Hans Christian Andersen, pastels Juke Hudig, isbn 978 90 77408 81 0 ‘De stem van de Godin, leven volgens de maancyclus’, Joyce Hellendoorn, isbn 978 90 77408 88 9 ‘De stenen op ons pad’ met het Nederlandse stenenorakel, Nicolien de Kroon en Agnès Schlüter, isbn 978 90 77408 76 6 ‘De sterren van je leven - en het verhaal dat zij te vertellen hebben’, Ria Borst, Ineke Bergman, Paula van Kersbergen, Vera Verhagen, isbn 978 90 77408 12 4 ‘De verborgen boom, het boomsoort eigen ecosysteem van onze inheemse

28

Heus 04-2014 30

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

• • • • • • •

loof- en naaldbomen’, Gerrit Jan Keizer, ‘Natuur als medicijn’, Gerwine Wuring, isbn 978 90 77408 98 8 isbn 978 94 91557 17 0 ‘Dieren en wij – hun welzijn, onze ‘Nephilim – kind van de wegen deel 1, ethiek’, Monique Janssens, Linda Wormhoudt, isbn 978 90 77408 85 8 isbn 978 90 77408 96 4 ‘Dionysos, de vegetatiegod’, Joke en ‘Ode aan de olifant, vertellen als levensKo Lankester, isbn 978 94 91557 19 4 kunst’, Jac Vroemen, ‘En de drummers waren vrouwen, een isbn 978 90 77408 25 4 spirituele geschiedenis van het ritme’, ‘Ontdek jezelf door tekenen en reflectief Layne Redmond, vertaling Isabella schrijven’, Wendy Smit, Verbruggen, isbn 978 90 77408 97 1 isbn 978 94 91557 05 7 ‘Gaia’s kracht, op reis naar haar magi‘Pythia, de hogepriesteres -symboliek en sche plaatsen’, Roelien de Lange, mythologie in de tarot’, Petra Stam, isbn 978 90 77408 75 9 isbn 978 94 91557 01 9 ‘Goden en sjamanen in Noordwest‘Schrijven met het creatiepentagram’, Europa’, Linda Wormhoudt, Yoeke Nagel, isbn 978 94 91557 13 2 isbn 978 90 77408 50 6 ‘Seidr, het Noordse pad - werken met magische en sjamanistische sporen in ‘Godinnen van eigen bodem’, Ineke Noordwest-Europa’, Linda Wormhoudt, Bergman, isbn 978 90 77408 35 3 ‘Heilige bronnen in de Lage Landen’, isbn 978 90 77408 74 2 Linda Wormhoudt e.a.

‘Sharing nature, spelvormen voor isbn 978 94 91557 09 5 natuurbewustzijn’, Joseph Cornell, ‘Herstory of Art’, Karin Haanappel, vertaling Adrie Beyen, isbn 978 90 77408 94 0 isbn 978 94 91557 04 0 ‘Het oergevoel – over vuur maken, ‘SoulCollage®, werken met je eigen ziesporen zoeken, sluipen en nog veel lenkaarten’, Seena B. Frost, vertaling meer’, Agnes Meijs, Adrie Beyen, isbn 978 94 91557 21 7 isbn 978 90 77408 77 3 ‘Witte wieven en elfen, fluisteringen uit ‘Het Parijs van Isis’, Karin Haanappel, de Andere Wereld’, Ruud Borman, isbn 978 90 77408 80 3 isbn 978 90 77408 90 2 ‘In het licht van de Maan - handboek vie- ‘Woordenregen, 1 jaar schrijven’, ringen, symboliek en bewustwording’, Margreet Schouwenaar, Petra Stam, isbn 978 90 77408 00 1 isbn 978 90 77408 91 9 ‘Innerlijk pelgrimeren, schrijvend op weg naar je hart’, Christine de Vries, ‘De essentie van edele stenen’, Anneke isbn 978 90 77408 82 7 Agterberg, isbn 978 94 91557 07 1 ‘Isis en de 14 sleutels tot heelwording’, ‘De Maan, 66 mystieke kaarten voor Petra Stam en Els Lijesen, bewustwording’, Petra Stam, isbn 978 94 91557 11 8 isbn 978 94 91557 16 3 ‘Kaboutersoep en wonderblaadjes ‘Het levenskunstspel’, Anky Floris, – zintuiglijke buitenavonturen voor isbn 978 9077408 51 3 baby’s, peuters en kleuters’, Ity Busstra, ‘Het Heidehofse Natuur- en Inzichtspel’, isbn 978 94 91557 14 9 Annetje Braat, isbn 978 90 77408 61 2 ‘Kruidenwijsheid, over appelvrouwen, ‘Kruidenwijsheid – 66 affirmatie- en weegbreemannen en andere kruidenactiekaarten’, Marjanne Huising, mensen’, Marjanne Huising, isbn 978 94 91557 15 6 isbn 978 94 91557 02 6 ‘Luister naar je ziel, 50 troost- en krachtkaarten’, Janet Werner, ‘Maya wijsheid voor je levenspad, het Tzolkin profielenboek’, Elvira van Rijn, isbn 978 90 77408 84 1 isbn 978 90 77408 89 6 ‘Maak werk van je droom! 52 realisatie‘Maya wijsheid voor je levensreis, het kaarten’, Louisa Perreyn, levenspadenboek’, Elvira van Rijn, isbn 978 90 77408 93 3 isbn 978 94 91557 18 7 ‘Maya wijsheid creatiekaarten’, Elvira van Rijn en Patricia Mooren, ‘Maya wijsheid voor je levensreis isbn 978 94 91557 10 1 logboek’, Elvira van Rijn, isbn 978 94 91557 20 0 ‘Mensen verhalen over bomen’, Adrie ‘13 manen – Verjaarskalender’, Petra Stam, isbn 978 94 91557 12 5 Beyen, isbn 978 90 77408 04 9 ‘Motherhood, 18 jaar en meer dan Vrijwel alle titels zijn verkrijgbaar in 200.000 bananendozen voor kinderen en moeders’, Nicolien de Kroon, foto’s (web)boekwinkels en alle titels zijn te koop Eddy van Wessel, isbn 978 94 91557 08 8 in de webshop op www.A3boeken.nl

• • • • • • • • • • • • •

(Prijs)wijzigingen voorbehouden

•

HEUS VERSCHIJNT TWEE KEER PER JAAR EN IS EEN UITGAVE VAN A3 BOEKEN, OOSTERVELDWEG 15, 7274 DZ GEESTEREN, T 0545 48 11 40, INFO@A3BOEKEN.NL EEN ONLINE VERSIE VAN HEUS IS TE VINDEN OP WWW.A3BOEKEN.NL HEUS WORDT GRATIS VERSPREID VIA A3 AUTEURS, DIVERSE BOEKWINKELS EN SPIRITUELE CENTRA, EN DERDEN. heus 04 – 2014 ABONNEREN IS NIET MOGELIJK. OVERNAME VAN ARTIKELEN IS TOEGESTAAN NA TOESTEMMING VAN DE UITGEVER EN MET BRONVERMELDING. VORMGEVING: VILLA Y, DEN HAAG – DRUKWERK: DRUKKERIJ ANTILOPE

31-07-14 19:29

Het Avontuur van de Ziel

Barbara Borecka & René Argonijt

ISBN 978-90-77677-68-1

Unieke energetische Tzolkinsieraden, accessoires en houten beelden De sieraden zijn gemaakt van natuurkralen, gefreesde houten zegels en edelstenen, op maat gemaakt voor jouw persoonlijk Tzolkin levenspad.

Il hi Ilahinoor, h het ontwaken van de goddelijke mens Kiara Windrider

ISBN ISB N9 97878 9090 776 7767777 6161 2 Bezoek k onze webwinkel b i kell

www.hajefa.nl

Een bijzonder en waardevol kado, voor jezelf of een ander.

www.jenatuurlijkezelf.nl

Levenspadcoaching en unieke Tzolkinsieraden

Webwinkels voor aromatherapie, geurlampen, Mayacreaties en cadeau artikelen Workshops: ‘spelen met geuren’ en ‘introductie Maya wijsheidcreatiekaarten’

Creaties

Maya M aya Mayacreaties.nl is een verkoopplatform voor creaties geïnspireerd op de Tzolkin

Wegwijs in hooggevoeligheid Gerarda van der Veen 160 pagina’s Hardcover | derde druk € 17,95 www.248media.nl

‘Dit boek is bijzonder omdat de informatieve hoofdstukken van de auteur worden afgewisseld met de praktijkervaringen van haar dochter (14), wat heel verhelderend werkt.’ - J/M voor ouders

Heus 04-2014 31

31-07-14 19:29

“Bomen geven veel aan hun omgeving. Denk hierbij aan fruit, noten, zaden, schors, hout, bloemen, bladeren, schaduw, schoonheid, zuivere lucht, papier, beschutting, hars, veiligheid, medicijn, rubber, kurk… Zonder voorwaarden worden deze giften aan de wereld geschonken. (…)

Maak eens een lange lijst van al jouw giften en talenten. Dit is niet het moment om bescheiden te zijn.

Ga daarna voor de spiegel staan en lees deze lijst aan jezelf voor. Hoe voelt het om dit te doen?”

Citaat: christine de vries, creatief dagboekschrijver, trainer Illustratie: Pol Wijnberg Innerlijk pelgrimeren

Heus 04-2014 32

31-07-14 19:29