Nederland land van toepassingen Nederland lijkt zich met name te ontwikkelen tot het land waar de toepassingen te vinden zijn. Keynotespreker op de conferentie was Patrick de Winter, bij Shell verantwoordelijk voor het scouten van nieuwe technologie. Shell: certificeringen ontbreken
Het olie- en gasconcern was enkele jaren geleden een van de eersten in Nederland met een 3D metaalprinter. Tegenwoordig beschikt men ook over een SLS machine. Patrick de Winter ziet 3D printen nog niet echt naar de productiewerkplaatsen van Shell opschuiven. “Dat zal tijd nodig hebben.” Beperkingen zijn de certificeringen waarmee de olie-industrie werkt, de nog altijd beperkte afmetingen van de bouwvolumes en de prijs. Toch ziet hij kansen. Sinds een jaar ook als het om spare parts gaat. “Als je de total cost of ownership van spare parts berekent, is het zinvol om reverse onderdelen te printen.” Op lange termijn ziet hij een ecosysteem ontstaan waar toeleveranciers die lokaal kunnen 3D printen deel van uitmaken. Op zich vindt De Winter het idee om een metaalprinter op een boorplatform te plaatsen niet verkeerd. “Wat ons tegenhoudt, is dat we dan ook postprocessing aan boord moeten doen.”
worden) heeft de beperking alleen geschikt te zijn voor polymeren. En printtechnieken die met harsen werken zijn te duur. Direct energy deposition (lasercladden) is weliswaar heel geschikt voor multi materiaal printen. Maar het grote nadeel is de lage resolutie. En de geringe materiaal efficiency met soms niet meer dan 50%. De poederdikte waar Aerosint mee werkt, bedraagt nu nog 150 micron maar hij denkt dat ze dit kunnen terugbrengen tot 50 à 60 micron.
Shapeways: postprocessing
Simulatiesoftware
Daphne Laméris van Shapeways was een van de Nederlandse sprekers op 3D Printing materials conference. Zij schetste met name de moeilijkheden die Shapeways ondervindt bij het uitpakken en nabewerken van de 3D printstukken. Met name dan bij SLS printen, waar het poeder voor de problemen zorgt. “Reinigen is lastig: de stukken zijn fragiel, hoe haal je poeder uit gaten?” Het 3D printservicebureau reinigt veel handmatig, met stralen met glas of plastic kogels en met lucht. Moet het oppervlak gladder worden, dan trommelt men in de speciale Rösler machines. “Dat is makkelijker maar de stenen komen niet overal.” Een volgende horde die Shapeways moet nemen, is het kleuren van printstukken. Dan komen alle onvolkomenheden in de poederkwaliteit naar voren. “Als de poederkwaliteit wisselt, zie je dat terug in de stukken.” Shapeways gebruikt voor het kleuren de spraytechnologie van Dimension. “Maar je kunt het niet bij alle complexe geometrieën toepassen.” De uitdaging is volgens Daphne Laméris om het proces te automatiseren. “Alles voor het printen hebben we vergaand geautomatiseerd; bij het printen zelf zie je verbeteringen. Nu moeten we ook postprocessing automatiseren.”
Zo werkt de technologie van Aerosint.
Software speelt een belangrijke rol in 3D printen. Een heel nieuwe softwaretool is Digimat AM van X-Stream engineering, het Belgische softwarebedrijf. Dat gaf een presentatie op 3D Design & Engineering conference, die gelijktijdig plaatsvond. Digimat AM kan gebruikt worden zowel door bedrijven die 3D printen als door materiaalontwikkelaars. De simulatiesoftware voorspelt waar spanningen in een werkstuk ontstaan, of er warpage optreedt, porositeit en andere veel voorkomende problemen. Het voordeel voor de materiaalproducenten is volgens Olivier Lietaer dat zij materialeneigenschappen kunnen voorspellen zonder dat ze de materialen echt moeten maken. Stratasys en Solvay zijn twee partners van het Belgische bedrijf, tegenwoordig onderdeel van Hexagon. Met Stratasys is onderzocht hoe de simulatiesoftware warpage
Brightlands: nieuwe kunststoffen
Varun Srinivas van Zuyd Hogeschool en Maastricht University ging in zijn presentatie in op de nieuwe kunststoffen voor filament die op Brightlands Chemelot Campus ontwikkeld worden. Met name onderzoekt hij het kristalliseren van de polymeren. Door stikstof aan PLA toe te voegen, kan men zowel het kristalliseren als het vloeigedrag beïnvloeden en daarmee filament beter geschikt maken voor 3D printen. Voor de testen gebruiken ze op de Limburgse campus overigens een Arburg Freeformer.
18
print magazine juli 2018