2021 - 01 - Spinner Magazine by Nederlandse Flipper Vereniging

Club van 100 In maart 2008 introduceerde de NFV de Club van 100. De Club bestaat uit personen en bedrijven die de NFV een warm hart toedragen. Zij betalen jaarlijks een bijdrage van 100 euro.

Iedereen kan lid worden: leden, niet-leden, vriendenclubs, bedrijven, sponsors. In de afgelopen jaren is er geïnvesteerd in de eigen collectie flipperkasten en het NFV Funhouse in Veenendaal.

Word ook Club van 100 lid! Dit zijn de voordelen: • Gratis toegang tot evenementen in het NFV Funhouse ( één toegangsbewijs per deelnemer) • Logovermelding op deze pagina en op de Club van 100 pagina op de NFV-site (met link) • Ingelijst logo op A4 formaat in het NFV Funhouse • Deelname aan jaarlijkse Club van 100 bijeenkomst in het NFV F unhouse (voor deelnemer en introducé)

Lid worden van de Club van 100 is eenvoudig: Stuur een e-mail naar Marianne Winkel (Cv100@nfvpinball.nl) en zij helpt u verder. Of kijk eens op www.nfvpinball.nl/ club-van-100.

Logoblok Club van 100 - NFV

www.kleurenklok.nl Een praktisch hulpmiddel om kinderen zelfstandig te leren werken

FQF Langedijk samen werken aan oplossingen

VAN DER PERK

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Top stories 6 30 54

Inhoud

Hot Wheels Magic Girl Led Zeppelin Pro

Evenementen 59

Evenementenagenda

Vereniging 17 23 53 62

NFV-contributie NFV-ledenfonds De nieuwe voorzitter van de NFV Start a new game

Magic Girl

Overig 12 18 22 24 28 38 43 44 50 60

Decals vervangen

Het gamehuis van Wilko Decals plaatsen op een kabinet Pinball People Teenage Mutant Ninja Turtles LE Pinball on location Realistisch Virtueel Flipperen Digital Midi Pinball Machine Capcom Airborne Dutch Pinball The Adventure Continues...

Led Zeppelin Pro

Dutch Pinball Update

Ronald Eijkman

Van de redactie

Ronald Eijkman

Paarse aardappel We leven in een tijd van uitersten. Het is nu moeilijk voor te stellen, maar nog niet zo heel lang geleden hadden we nachten dat het -15°C was. Kort daarna stonden we met z’n allen op het ijs glühwein en erwtensoep weg te tanken. Krap een week later zaten we met de hele bups in het zonnetje te genieten van de eerste echte lentedag van 2021. Dat allemaal natuurlijk op gepaste afstand. Anderhalve meter! Jaja! Het is een understatement om te zeggen dat we coronamoe zijn. Ondanks de vergaande maatregelen zijn er nog steeds aardig wat mensen die anno 2021 worden aangestoken met covid-19. Extreme maatregelen werken tegenreacties in de hand. Onlangs liep ik nog in de binnenstad van Wageningen toen ik gejoel en geschreeuw hoorde. Het was een gezelschap van minimaal tien jongeren. Zij hingen met z’n allen laveloos uit een dakkapel om te laten zien dat ze prima carnaval konden vieren. Uiteraard zonder mondkapjes en lekker gezellig bij elkaar. Wie zou er nog meer niet gewoon even lekker maling willen hebben aan al die regeltjes? Bijna iedereen wel, schat ik in. Maar we houden natuurlijk vol! Ondertussen staan we wel te popelen om weer eens naar ons clubhuis te kunnen. De flipperkasten daar vervelen zich ook een slag in de rondte. Ze krijgen alleen wat liefdevolle aandacht van onze Technische Dienst zo nu en dan. Vol goede moed hebben we in deze Spinner weer een evenementenagenda gezet, maar zoals altijd houden we een slag om de arm. Die arm voelt inmiddels behoorlijk beurs aan kan ik jullie vertellen. Het is natuurlijk altijd even

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

afwachten met wat voor maatregelen de regering nu weer komt. Anderzijds, de lente komt eraan, de ramen gaan weer open, het is tijd voor frisse lucht. De frisse wind die door de VS waait sinds Joe Biden president is, heeft trouwens ook effect op de extra importheffing die gold vanaf november 2020. Je weet wel, die heffing van 25% waarmee aardig wat goederen werden belast. Daar vielen flipperkasten ook onder. Wat denk je? Die heffing is vanaf maart in ieder geval tot juli 2021 opgeschort. Wat een opluchting! In de vorige Spinner vroegen wij als redactie ons af of we nog wel over nieuwe flipperkasten konden schrijven. Desondanks hebben we in deze Spinner een verslag over de splinternieuwe Led Zeppelin van Stern. Verder ook aandacht voor andere kasten uit 2020 waaronder de Hot Wheels van American Pinball. En wat dachten jullie van de Magic Girl uit 2017? We hebben een geweldig verhaal over deze – nu al – legendarische flipperkast. Genoemde flipperkasten hebben we in de categorie ‘top stories’ gezet. Als we naar de categorieën ‘vereniging’ en ‘evenementen’ kijken, dan is het aantal artikelen uit die categorieën in deze Spinner weer erg laag. Tja, die corona weer hè. Dat brengt me bij de grote vraag: wat heeft een paarse aardappel gemeen met deze Spinner? Ze zijn allebei overwegend paars. Want paars is de kleur die we in de Spinner gebruiken voor de categorie ‘overig’. Dat komt misschien wat inspiratieloos over. In ieder geval niet zo hip als ‘paarse aardappel’. Maar ik kan jullie verzekeren dat jullie het tegendeel aan gaan treffen in deze Spinner. Dus lezen maar, als het even kan in een lekker lentezonnetje!

Bas Vis

Van de waarnemend voorzitter

Bas Vis

Overeenkomsten en verschillen (1)

Overeenkomsten en verschillen (2)

Als ik nadenk over deze bijzondere tijd dan moet ik vaststellen dat de verschillen groot zijn. Dat zijn ze anders ook, maar toch voelt het anders. Normaal ontstaat en bestaat het verschil omdat iedereen andere keuzes maakt. Anno 2021 zorgt de beperkte zelfbeschikking ervoor dat bij de één alleen de vermaakfactor lager is terwijl bij een ander het bestaan compleet op zijn kop staat. En zelfs dan: hoe je met de situatie omgaat is een keuze. Een voorbeeld om dat te illustreren.

Als ik nadenk over onze club dan ervaar ik dat, ook als er duidelijke verschillen tussen mensen zijn, er een groepsgevoel kan ontstaan omdat het gevoel over wat ze gemeen hebben zo sterk is. Bij een vereniging bouw je op de basis van de overeenkomstige gevoelens die er bestaan. Samenwerking biedt de mogelijkheid om gebruik te maken van de diversiteit in de krachten van de individuën. Het aloude 1 + 1 = 3. Dat geldt in groot en klein verband. Een voorbeeld om dat te illustreren.

De samenwerking met The Gaming Factory en het Dutch Pinball Museum, met de speciale kortingsactie voor NFV leden in de wintermaanden. Een win-win constructie: een leuke ervaring voor de bezoekers, extra aanloop voor de locatie. Nog voordat de Spinner van december 2020 bij de leden op de mat viel, moest bij Antonio en Gerard de deur op slot. Geen ‘special deal’ en niks lekker een keer flipperen op locatie. De impact is heel verschillend: voor de meesten van ons is het een kwestie van ‘jammer’, bij Antonio en Gerard heeft dit overheidsbesluit een enorme inslag. Voor hen zijn de voorbije maanden een flinke beproeving geweest en ook de nabije toekomst is ongewis. De lente komt er aan, laten we hopen dat de zon gaat schijnen.

Aan de tafel zitten vier mannen. Voor een deel van de samenleving zal het een groep ‘witte mannen van 40+’ zijn. We praten al uren, aan gespreksstof geen gebrek. Bij nadere beschouwing van mijn drie gespreks-partners zie ik diversiteit: een man die met zijn ogen dicht elektrische apparaten kan repareren, een goed georganiseerde werkvoorbereider uit de bouw en een eigenaar van een bedrijf dat aan de medische sector levert. Ook qua karakter zie ik meer verschillen dan overeenkomsten. Ze delen echter de passie voor pinball en zijn al twee jaar gezamenlijk bezig met een uitdagend project. Individueel waren ze er denk ik niet aan begonnen, is de vraag gerechtvaardigd of ze het hadden gekund maar samen maken ze een goede kans. Geweldig!

Wat de deal betreft: die blijft staan! Dat is de manier hoe we allemaal met de veranderende situatie omgaan. Wat in het vat zit, verzuurt niet!

Wat het project betreft: lees over de Magic Girl! Het verhaal is nog niet af maar dat komt vast snel. Wat in het vat zit, verzuurt niet!

Rens Hooijmaijers

Hot Wheels Driemaal is scheepsrecht? In 2020 lanceerde American Pinball hun derde flipper: Hot Wheels. Menig flipperaar fronste zijn wenkbrauwen. Eerst Houdini, daarna Oktoberfest en nu Hot Wheels? Kunnen ze nu echt geen beter thema verzinnen bij American Pinball? Is dit nu een thema waar de gemiddelde koper voor warmloopt? Maar laten we niet gelijk oordelen en eerst eens kijken hoe deze Hot Wheels flippert. Om hierachter te komen toog uw verslaggever net voor het van kracht worden van de avondklok nog vlug naar België om bij pinball-wizard Glenn Pellis op zijn nieuwste aanwinst te spelen.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

American Pinball bestaat sinds 2016 en Hot Wheels is hun derde flipperkast. De twee vorige modellen, Houdini en Oktoberfest, zijn ondanks hun rijke uitrusting en betere prijsstelling dan andere aanbieders helaas geen verkoopsuccessen. Wellicht toont dit aan hoe belangrijk het thema voor de gemiddelde flipperkastkoper is, want wat betreft de uitrusting was er bij beide voorgangers niets te klagen. De schoten bij Houdini zijn erg krap, maar dat is niet meer het geval bij Oktoberfest. En zeker bij Oktoberfest is er flippertechnisch een hoop positiefs te melden. Echter, het thema, de muziek, de animaties en de call-outs waren voor menig flipperkastkoper een te groot struikelblok. Laten we beginnen met het thema. Was Houdini al gewaagd, Oktoberfest was nog gewaagder. Hot Wheels lijkt me wat dat betreft een verbetering, maar nog niet iets waar een flipperkastkoper gelijk zijn portemonnee voor trekt. In ieder geval positief is dat je het ook kunt zien als een racethema en dat kent wel een breed publiek. En vergis je verder niet in de populariteit van

Glenn Pellis naast zijn Hot Wheels

Hot Wheels, ze maken maar liefst 10.000.000 autootjes per week! De Hot Wheels flipperkast is gebouwd rond een animatieserie op YouTube, genaamd Hot Wheels City. Er wordt kwistig gebruik gemaakt van videomateriaal uit deze animatiefilmpjes. Hot Wheels is net als beide voorgangers ontworpen door Joe Balcer, het artwork is van Jeff Busch en de software van hoofdprogrammeur Josh Kugler. Er is maar één variant van de kast. American Pinball maakt ook bij de Hot Wheels weer gebruik van het P-ROC-platform, net als The Big Lebowski van Nederlandse bodem. Dit verslag gaat niet in op de spelregels, maar vooral op het uiterlijk van de kast en of er speelplezier is te beleven. Het speelveld Het speelveld is zeer kleurrijk. Je kunt erover twisten of je het mooi vindt, maar het past goed bij het thema en de animaties op het display. Ook is er een volledig bedrukte apron, zowel aan de bovenkant als aan de binnenzijde van het speelveld.

Bovenzijde van het speelveld

Dit zie je niet iedere dag en zorgt voor een mooi afgerond geheel. Zowel de GI-verlichting als de inserts zijn alle RGB. Hiervan wordt goed gebruik gemaakt tijdens het spel en ziet er mooi uit. Kijken we naar de ‘toys’ op het speelveld dan valt op dat er maar één toy is of moet je juist zeggen dat er veel toys zijn? Over het speelveld verspreid vind je namelijk een aantal Hot-Wheels-autootjes. Ze hebben echter geen van alle interactie met de bal en zijn puur ter decoratie. Standaard zitten ze vast met klittenband, maar die bevestiging is niet bestand tegen airballs, vandaar de extra tie-wraps die de huidige eigenaar heeft aangebracht. Het is ook eenvoudig om de autootjes uit te wisselen naar Hot Wheels van je eigen keuze. De layout is een traditionele fan-layout. Het linkerbuitenomloopschot eindigt in een ramp die naar de rechterflipper leidt. Aan de

ingang van dit loopschot vind je ook een spinner en midden boven in een magneet die de bal kan vastpakken en naar de popbumpers kan leiden. Dezelfde loop rechtsom schieten gaat niet, hier komt namelijk de shooterlane in uit.

“...vandaar de extra tie-wraps die de huidige eigenaar heeft aangebracht” Zo kun je de bal vanuit de shooterlane ook zachtjes afschieten om hem naar de rechterflipper te laten gaan. Hierna vind je een binnenom-loopschot (met aan de ingang aan beide zijden een standup-target) waar je aan de rechterkant weer een spinner vindt. Twee spinners in totaal dus. Deze loop kun je dus wel linksen

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

rechtsom schieten. Daarna krijg je een schot dat via een droptarget naar een VUK voert die de bal op de linkerramp brengt. Vervolgens krijg je drie standuptargets (RPM, deze targets laten de toerenteller oplopen en beïnvloeden zo de score) en als je deze schiet, gaat de Hot Wheels die daarboven in een ‘draaimolen-constructie’ zit kort draaien. Vervolgens krijg je een kickback (à la Iron Man) met links van de ingang een standup-target en rechts ernaast de ingang naar een ramp. Dan een ingang naar een binnenloopschot opgevolgd door een droptarget met daarachter een saucer die de bal terug naar de rechterflipper leidt. Tot slot vind je aan de rechterzijde twee standup-targets waarmee je de EPIC-features kunt activeren en uiteindelijk collecteren. Helemaal aan de linkerzijde vind je ook nog een rij standup-targets die BATTLE spellen. Zoals de naam al doet vermoeden, kun je hier een aantal mini-modes activeren

Onderzijde van het speelveld

waarin je het gevecht aangaat met enkele monsters en ‘de slechterik’ Draven die ook in de YouTube-serie te bewonderen is. En als laatste, en bijna een beetje ‘verstopt’, vind je links onder de battle-targets een ‘Pit Stop’ standup-target die na een aantal keer raken een ballsaver activeert. Het cabinet Het cabinet is netjes afgewerkt met bij het thema passend artwork. De kopkast is duidelijk anders dan we gewend zijn van bijvoorbeeld Stern. Het lcd-display is mooi geïntegreerd en staat links van het midden. Volgens American Pinball is dit gedaan om de artiest meer ruimte te geven voor zijn artwork zonder onderbreking van een display. Ik moet zeggen dat het snel went en ik zie het niet als een nadeel. De speakers zitten zoals bij American Pinball gebruikelijk is boven in de kopkast en ook is de zijkant anders uitgevoerd dan we kennen van menig

ander merk flipperkast. De backglass is van het zogenaamd ‘mirrored’ type (zoals we zien bij de LE-modellen van Stern) en past bij het thema. Hot Wheels komt standaard zelfs met een topper.

“De uitrusting is ook dik in orde, mede gezien de prijsstelling” Verder komt Hot Wheels standaard met zogenaamde innerblades die het cabinet aan de binnenzijde mooi aankleden. Niet vast te leggen op een 2D-foto, maar het backboard dat je vindt aan de achterzijde van het speelveld is in 3D uitgevoerd! De uitrusting van Hot Wheels is dus zonder meer compleet te noemen.

De hamvraag: hoe speelt-ie? Hot Wheels is de derde kast van American Pinball. Is driemaal scheepsrecht dit keer? Laten we beginnen met het feit dat Hot Wheels een vlotspelende snelle flipperkast is met genoeg flow, voor een kast met een race-thema een must lijkt me. De bouwkwaliteit is verder, net als zijn voorgangers, prima op orde. Alles voelt degelijk aan. De uitrusting is ook dik in orde, mede gezien zijn prijsstelling. De flipperkast komt standaard met inner artblades en dit model was ook nog eens uitgerust met een shaker. Daarnaast is er 3D-backboard, volledige RGB-verlichting, een direct bedrukt backglass, twee droptargets en diverse standup-targets, twee ramps, twee spinners, een volledig bedrukte apron, et cetera. Dit voor een prijs die in de orde van grootte, of net eronder, van een Stern PRO ligt, waar het uitrustingsniveau meer van het niveau van een Stern LE is.

Typerend kabinet van American Pinball

Zoals al gezegd, kent Hot Wheels genoeg flow en is het een kast die past bij spelers die van een snelle kast houden. Snelle reacties zijn vereist, wat de adrenaline laat stromen tijdens het spel. Het gevoel dat je krijgt tijdens het spelen doet me sterk denken aan wanneer ik INDY 500 speel. En dat is alleen maar positief, daar ik graag een potje afdruk op een INDY 500. Ook heeft de Hot Wheels wel wat genen van de High Speed Getaway geërfd, beide hebben namelijk een RedLine-Mania-mode. Er wordt goed gebruik gemaakt van de animaties uit de YouTubeseries en die passen goed bij het thema. Als het gaat om kwaliteit van geluid en videomateriaal is het zeker ‘driemaal is scheepsrecht’. Een paar uurtjes spelen is te kort om op het softwarevlak te bepalen of er op de langere termijn voldoende uitdaging in het spel

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

“Hot Wheels past bij spelers die van een snelle kast houden”

zit (maar er is een aantal modes aanwezig dat uitdaging en variëteit bieden en meerdere strategieën). Hiervoor verwijs ik echter graag naar het stukje geschreven door een andere Hot-Wheels-eigenaar in deze Spinner. Kortom, Hot Wheels is eigenlijk gewoon een leuke, vlotspelende flipper die waar voor zijn geld biedt. Al zal het thema wellicht niet direct het hart sneller laten kloppen van alle flipperaars. Wat mij betreft is, als ik alles bij elkaar optel, driemaal zeker scheepsrecht bij de Hot Wheels. Gezien het thema zou ik wel aarzelen om hem aan te kopen omdat het thema een zwaarwegend punt is voor mij. Maar flippertechnisch is er weinig mis aan deze flipperkast, al zul je wellicht een fan moeten zijn van het snellere flipperspel. In het wild zul je Hot Wheels denk ik helaas niet vaak tegenkomen, maar her en der in gamerooms zul je hem incidenteel zeker wel zien. Na een avond te hebben geflipperd waarin de tijd voorbij vloog is het dan helaas weer tijd om naar huis te gaan. Glenn, bedankt voor de gastvrijheid!

Inner artblades

Leon van den Hurk

Video-animaties uit de YouTubefilmpjes

Leon van den Hurk heeft al een paar maanden een Hot Wheels in zijn bezit en geeft desgevraagd graag zijn mening over het hoe en waarom. Leon vertelt: Toen ik Hot Wheels voor de eerste keer zag, was ik niet meteen aangetrokken tot het thema van deze flipperkast. Ik ben immers van de ‘Matchbox-generatie’ en met Hot Wheels heb ik nooit wat gehad. Wat maakt het spel van deze kast nu zo bijzonder in mijn beleving? Op de

Leon van den Hurk naast zijn Hot Wheels

eerste plaats is dit de toegankelijkheid. Je kunt ieder onderdeel onafhankelijk spelen en daar al plezier uit halen. Waarbij ook voor al die onderdelen een aparte highscore wordt bijgehouden. En er is behoorlijk wat te doen: vier multiballs , vijf battles , vijf epic-modes, (Hero) Car collecting, Red Line Mania en een Final Wizard multiball. Al deze onderdelen zijn niet alleen leuk om te spelen, maar dragen ook bij tot het bereiken van het einddoel: het worden van een ‘Hot Wheels Legend’. Om te komen tot het eindspel (Legend Multiball) moet je vijf zogenaamde Hero Cars verzamelen die gekoppeld zijn aan verschillende doelen binnen het spel. Daarnaast vind ik de groeiende moeilijkheidsgraad (wat deze kast geschikt maakt voor beginners en experts) een erg sterk punt van deze kast. In het begin ga je voor de losse onderdelen zonder op je score te letten en als je eenmaal weet welke schoten je moet maken, ga je de focus verleggen naar goed scoren per onderdeel. En daar komen twee zeer belangrijke strategische zaken bij kijken: de Tachometer (toerenteller) en de Turbo Boost. De Tachometer wordt aangestuurd door de R-P-M-targets en loopt op (of af als je te lang geen van die targets raakt) en

fungeert als een playfieldscore-multiplier. De Turbo Boost (moeilijkste schot van de kast) zorgt voor een vijftien seconde durende x10-multiplier van de Tachometer (wat leidt tot een gigantisch scorepotentieel). Als je het opvoeren van de Tachometer onder controle hebt, en geloof me dit valt niet mee, dan ga je geleidelijk naar het voltooien van onderdelen om Hero Cars te verzamelen en tegelijkertijd een goede score te halen. En als je dit weer onder de knie hebt, ga je proberen om de timing van de Turbo Boost zo te krijgen dat je optimaal profiteert van deze tijdelijke multiplier en je helpt bij het halen van een megascore. De kast is lekker snel en dat draagt bij aan een mooie balans tussen het spelen van een goede pot en de tijd die daarin gaat zitten. Ik vind rond de dertig minuten ideaal (en het is meer uitzondering dan regel dat je tot die duur komt). En dit is ook waar Hot Wheels aan voldoet. Hierdoor heb ik altijd nog zin om een nieuw potje af te drukken en te gaan voor een nog beter resultaat. Ja, en dan komen we toch weer bij het thema uit. Wat in eerste instantie niet de trigger was om deze kast te kopen, blijkt toch het speerpunt van deze kast te zijn. Het Hot-Wheels thema is erg goed vertaald binnen het totale spectrum van de kast. En dat maakt het dat deze kast ‘echt af‘ is en een aantrekkende werking heeft. Dit wordt gewaardeerd door jong en oud en staat garant voor heel wat momenten van flipperplezier.

Bas Vis

Het gamehuis van... Wilko Wieffering Het is een donkere decemberavond als ik samen met zoon Tom en digitale hulp van Google Maps op weg ben in een rustige woonwijk in het zuidoosten van Amsterdam. De auto is conform advies geparkeerd, want de wijk is verder autovrij. We kijken uit naar het opgegeven adres. In mijn herinnering woonde Wilko in een flat, maar ik moet toegeven: het is lang geleden dat ik bij hem thuis ben geweest. Hij blijkt al lang een eigen huis te hebben. Het is een leuke omgeving, met een groot grasveld en veel groen. We letten op de huisnummers, op zoek naar nummer twintig. De kans op vergissen blijkt nihil: Wilko heeft als welkom de twee flipperkasten in de keuken aangezet en die knipperen ons vrolijk tegemoet als we naderen. ‘Ik heb niet echt een gameroom’ had Wilko aangegeven, ‘wel een huis met zes flipperkasten’.

Verzamelaar Ergens halverwege de avond zeg Wilko terloops: ‘Dit is geen typisch vrijgezellenhuis toch?’ Hij geeft zelf aan wat dat is: een vrijgezellenhuis is niet schoon en niet opgeruimd. Hier is dat anders. De huiskamer oogt gezellig en het is er, ook in de keuken, netjes. Lekkere bank, kerstkaarten en wat planten. Wilko leeft hier heel prettig. De flipperkasten zijn in topconditie. ‘Beter dan ik’, lacht Wilko. Hij had bewust voor een sabbatical jaar gekozen bij de atletiekvereniging waar hij al vele jaren trainer is, maar deze break is anders en langer dan de bedoeling was. Op het lijstje van goede voornemens staat een aanval op de extra kilo’s. Het huis van Wilko laat zien waar hij van houdt. In de biologieboekjes staat ‘de man is een jager en verzamelaar’. Wilko bevestigt zeker het

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Niet te missen: de keuken van Wilko vanaf de straat

Wilko verzamelt naast flipperkasten ook treinen en accessoires tweede aspect: hij verzamelt! Ik zie boeken en dvd’s. Zijn muziekcollectie is uitgebreid (dance!) en hij is een fanatiek liefhebber van Ajax met een serie T-shirts als bevestiging. Naast flipperen heeft hij nog een passie: treinen. Het setje treinstoelen in de huiskamer verraadt de liefde voor het ijzeren paard. Hij reist ook bij voorkeur per spoor. Zijn zolderverdieping is een belevenis op zich: op een mega-tafel van vier bij acht meter is zeer uitgebreid rails neergelegd en rijden de treinen over diverse fraai aangelegde parcoursen. Flipperaar Als het over flipperkasten gaat, is Wilko meer een speler dan een verzamelaar. Hij vindt het vooral leuk om te spelen en om de mogelijkheden van een kast goed te leren kennen. Hij speelt regelmatig op de zes kasten die in zijn huis staan. Zijn speeltijden stemt hij af met zijn buren, want uit ervaring weet hij dat de betonnen ondervloer de trillingen sterk doorgeeft. Voor vanavond is er groen licht tot 23.30 uur, want morgen is ook voor hen een vrije dag. Samen een spelletje spelen is nog leuker en om die reden was Wilko ook jarenlang ‘NFV-steunpunt Amsterdam’. Leden uit de omgeving konden dan bij hem langskomen om te spelen. In die tijd had hij ook The Addams Family van de vereniging onder zijn hoede. Dat kon toen, omdat er nog geen clubhuis was om de eerste kasten uit de NFV-collectie op te stellen. Intussen bestaat die titel ‘steunpunt’ niet meer, maar de gastvrijheid van Wilko is gebleven. Mijn zoon Tom gebruikt deze gele-

genheid om kennis te maken met de nieuwe Avengers: Infinity Quest. Wilko doet al sinds het begin mee aan de Lokale Flippercompetitie (LFC). De naam ‘competitie’ geeft aan dat er om punten gespeeld wordt, maar de LFC staat vooral voor een gezellige avond met gelijkgestemden. Via de LFC heb ik Wilko leren kennen, ergens aan het begin van deze eeuw. Zijn vaste LFC-flippermaten Martijn van Amsterdam, Quint van Kessel en Eric Hetem werden door de jaren heen vrienden. Het brengt ons gesprek kort op het plotseling overlijden van Eric. We herinneren ons allebei nog hoe het bericht daarover binnenkwam tijdens het laatste DPO in Drunen. Ook nu, ruim twee jaar later zijn er geen goede woorden voor zoiets. Binnen de NFV is Wilko een vast lid van het DPO-team. Hij kruist het eerste weekend al vroeg in het jaar aan in zijn kalender. Wilko: ‘Ik heb wel eens over moeten slaan als er een atletiekweekend was, maar

verder ben ik er eigenlijk altijd bij. Door de jaren heen heb ik van alles gedaan, maar de meesten zullen me kennen van de support bij de jeugdwedstrijd. Ik vind dat ook geweldig, kids die heel enthousiast met flipperen bezig zijn’. Het is ook leuk om te zien: al dat kleine gespuis rond Wilko die bijna de twee meter aantikt. Kort daarna spelen we een partij op de Avengers. Het is een heerlijk uitdagende kast, zo stel ik al na een paar ballen vast. Natuurlijk spelen we een partij: vader en zoon tegen elkaar. Wilko doet niet mee, want zo zegt hij: ‘Ik kan er elke dag op spelen’. Hij geeft ons aanwijzingen, waardoor we de kast beter begrijpen bij deze eerste verkenning. Als het lukt om een mode te voltooien, krijgen we van hem complimenten. Wilko geniet als een ander een goede partij speelt, maar hij kan ook zelf zo af en toe een prima toernooi spelen, getuige zijn podiumplaats bij één van de clubhuistoernooien en zijn prestaties bij LFC-finales.

2e plek voor Wilko tijdens de LFC-finale in 2018

De Keith-Elwin-collectie De Avengers premium staat sinds 5 december in de huiskamer bij Wilko. Het ultieme sinterklaascadeau. Binnenkort verhuist de kast naar de keuken legt Wilko uit, maar nu heeft de kast nog een prominente plek in de huiskamer. ‘Hoe langer ik ernaar kijk, hoe mooier ik het artwork vind’, zegt hij. Mijn zoon Tom is het zeer met hem eens. Op het kabinet staat de opper ‘Villain’! Wilko checkt ondertussen nog wat zaken, want Tom is duidelijk thuis in de Marvel-family. Het was nog even spannend of deze kast conform afspraak geleverd kon worden. De zeecontainer was gelukkig al onderweg toen de extra importheffing werd ingevoerd, dus kon de inhoud zonder de 25% opslag afgeleverd worden. Wilko: ‘Mooie service van Pinball Palace is dat de kast eerst door hen wordt getest en dan op poten in huis wordt gebracht’. Spel afdrukken en spelen maar! Het was na de Iron Maiden pro (IM) en Jurassic Park premium de derde kast die Wilko ongezien bestelde. Opnieuw is hij heel blij met zijn aankoop. Met Keith Elwin achter de tekentafel komt er steeds iets bijzonders. Het begon voor Wilko twee jaar geleden met de Iron Maiden. Wilko: ‘Ik koos ‘m vanwege de speelveldlayout. Dat speelveld zag er geweldig

Wilko bezig op zijn favoriet: The Avengers premium uit. Veel schoten en heel gevarieerd. Het verhaal achter deze kast is natuurlijk ook mooi. Het schijnt dat Keith aangaf een kast en rulesheet bedacht te hebben die hij zelf als speler graag zou willen spelen. Dat is heel goed gelukt’. Naast de IM staat de Jurassic Park (JP). Die kwam een jaar geleden toevallig ook op de verjaardag van Sinterklaas naar Amsterdam. Wilko en ik wisselen wat ervaring uit,

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Flipperkasten in de keuken: Iron Maiden pro en Jurassic Park premium (Stern)

want ik heb de JP sinds een paar maanden ook. De kast heeft een paar lastige schoten. Je wilt steeds weer proberen het Visitor Centre te halen. Wilko: ‘Ik merk dat ik nog steeds nieuwe dingen in de kast ontdek. Ik ben niet iemand die eerst de rulesheet gaat zitten uitpluizen of een spelvideo gaat bekijken. Bij mij gaat het gewoon tijdens het spelen. Dan kom je weer wat verder dan de vorige keer en moet je proberen te onthouden hoe je daar kwam’. De collectie door de jaren heen De collectie van zes kasten die Wilko heeft staan in zijn huis kent regelmatig wisselingen. In de voorbije twintig jaar heeft hij bijna net zoveel verschillende kasten in zijn bezit gehad als er jaren zijn verstreken. Het waren allemaal dmd-kasten, omdat die vaak leuker blijven als je veel speelt. Meer uitgebreide rulesheet, meer multiball. Het thema boeit Wilko duidelijk minder en ook de producent is niet echt een factor die van belang is. Het gaat hem vooral om het spel, maar een fraai uiterlijk zoals dat van Avatar kan hij zeker ook waarderen. Niet voor niets heeft die Avatar zo’n tien jaar een plek in de line-up gehad, want qua spel vond Wilko het geen topper.

dere kast, die ik kocht bij Maurice Schouten. Via hem hoorde ik over de NFV en toen ben ik lid geworden’.

Sommige kasten bleven lang, zoals de Star Trek The Next Generation. Wilko legt uit: ‘die Star Trek blijft leuk om te spelen. Uitdagend en ik vind het thema heel geslaagd uitgewerkt. Die kast gaat dan ook niet weg’, Andere kasten zoals Tales of the Arabian Nights bleken na kortere tijd al niet meer zo uitdagend. Mooi was-ie zeker, maar toch mocht-ie weer vertrekken. Wilko: ‘Ook de AC/DC, bij anderen heel populair, was bij mij geen blijvertje. Ik vond ‘m gewoon niet zo leuk’. Zoals bij zoveel NFV-ers ontstond de liefde voor de flipperkast tijdens zijn jeugd. Wilko vertelt met veel warmte over vakanties in vakantiepark De Remboe en de uren achter de flipperkast. Zijn flippermaten van het eerste uur zijn Norbert & Penny Broman, ook al heel lang bekend binnen de vereniging. Wilko: ‘Later, toen ik een jaar of twaalf was, wist ik in Den Bosch precies waar je kon flipperen en welke flipperkast er stond. In nog weer latere jaren ging ik met een vriend vaak naar een arcadehal, waar mijn vriend al snel zijn guldens kwijt was in de fruitautomaat, terwijl ik lekker doorspeelde op de flipperkasten’.

De flipperwereld in Nederland is klein: Maurice blijkt een klasgenoot te zijn van zijn flippervriendin Penny. Wilko: ‘Ik weet nog goed dat Maurice zei dat het niet bij twee kasten zou blijven. Hij heeft gelijk gekregen, want mijn collectie groeide verder. Daar had Maurice overigens ook een rol in, want hij tipte me regelmatig over leuke titels’. In die eerste jaren kwamen er onder andere een Tales from the Crypt, The Getaway: High Speeed II, Twilight Zone en de al eerdergenoemde FlipperStar Trek’. Wilko kiest graag voor kasten op de moderne kasten, ook omdat bovenverdieping: zijn technische kennis beperkt Star Trek en is. Wilko: ‘In het begin was het Spiderman vooral Maurice die me hielp, later deed Martijn veel. Als het nodig is, vraag ik Peter van Tartwijk om langs Vanuit Brabant (Den te komen. Maar de nieuwe kasten Bosch) verhuisde Wilko naar houden zich eigenlijk heel goed’. Amsterdam. Hij had een ruim appartement en besloot wat met die Diverse Bally-toppers uit de jaren 90 ruimte te doen. Hij kocht eind vorige heeft hij ook gehad zoals de Cirqus eeuw zijn eerste kast, de Rocky & Voltaire. Met hulp van Maurice Bullwinkle. Leverancier onbekend, kwam er ook een Medieval Madness, want zegt Wilko: ‘ik vond ‘m volgens die na een leven als exploitatiemij in de Via-Via (red. een soort gedrukte uitvoering van het huidige kast een aantal jaren bij Wilko in Marktplaats). Ik heb goede herinde line-up stond. Wilko: ‘Maar na verloop van tijd wil je toch weer neringen aan die kast. Mijn tweede eens wat anders. kast was Judge Dredd. Een bijzon-

De LOTR met aankleding van de gameroom 15

Dan is het een kwestie van kiezen welke kast blijft en welke er gaat’. De Medieval werd opgevolgd door kasten van deze eeuw, waarvan de Lord of the Rings (LOTR) en Spider-Man (ooit ook NIB (new in box) gekocht!) nog steeds in de line-up staan. Om die kasten te kunnen bespelen gaan we de trap op naar zijn werkkamer. Tussen drie topkasten heeft hij ook nog plek voor een bureau met laptop, waar hij sinds maart zijn werkdagen doorbrengt. Bij de gemeente Amstelveen had hij jarenlang een Shadow staan om tijdens de middagpauze te spelen. Nu kan het gewoon tussen de vergaderingen door. Wensen Wilko is heel blij met de kasten die hij nu heeft, maar natuurlijk blijven er wensen. Wilko: ‘Ik hoop dat Keith Elwin in 2021 weer een nieuwe kast mag ontwerpen. Als dan die rare invoertoeslag weer wordt teruggedraaid, ben ik van plan om die nieuwe te bestellen. Moet ik wel bedenken welke kast er dan weg moet...’ Op zijn speciale wensenlijstje staan ook een paar bijzondere titels. Wilko: ‘Ik heb altijd al een keer een Apollo 13 willen hebben. Gewoon, om die waanzin met dertien ballen te beleven. En uit nostalgische overwegingen zet ik ook een Banzai Run op mijn ‘wishlist’. Puur jeugdsentiment!’

Werkkamer van Wilko: genoeg ruimte voor ontspanning We zijn intussen aan een laatste potje op de Avengers begonnen. De klok tikt gestaag door, terwijl ik een aardige voorsprong opbouw. Ik heb zoon Tom in geen tijden zo enthousiast gezien over een flipperkast. Die LOTR is top, maar JP is niet echt aan hem besteed. De IM was best leuk, maar deze Avengers.... hij begint ook steeds beter te spelen. Mijn voorsprong verdwijnt als sneeuw voor de zon. Ik word gered door de gong.... om half twaalf stipt gaat de Avengers uit. Het was een heerlijke flipperavond zo even tussen kerst en oud en nieuw. Dank Wilko voor de gastvrijheid!

Bas aan de bal in de keuken

Tom aan de bal in de woonkamer

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Bas Vis

NFV-contributie De 3% waar het werk in zit... De contributie int de NFV anno 2021 grotendeels (ca. 85%) via automatische incasso. Om de ontvangst te regelen stuurde de penningmeester begin februari een batch naar de ING en zo kwam er € 32.000 binnen. Daar gaat wel altijd direct weer wat van terug, omdat er leden zijn met onvoldoende saldo, rekeningen opgeheven blijken te zijn of leden om een terugstorting vragen. De overige 15% (circa € 5.000 via zo’n 150 betalingen) kost meer werk. Na alle inspanningen van de penningmeester lag er nog een lijstje van zo’n 35 leden van wie de contributie van 2020 nog niet ontvangen was. Afschrijven? Nee, was mijn antwoord, ik ga er nog eens mee aan de slag. Doelstelling: 15 leden aan boord houden en € 1000 op de rekening laten bijschrijven.

Extra mailrondes Normaal zou ik op de laatste vrijdag van de maand misschien wel naar het clubhuis zijn gegaan, maar in deze bijzondere tijd kon dat niet. Na een moeizaam gewonnen potje op de LOTR tegen dochter Ilse (13), zat ik achter de laptop in de huiskamer. Als je al langer meeloopt zoals ik, ken je veel mensen binnen de vereniging en kun je ook wel inschatten of het richting opzegging gaat of niet. Eerst die leden maar eens, elk individueel, een mail gestuurd vanwege de grotere kans op succes. Terwijl ik aan mail zes bezig was, kwam de eerste reactie al binnen. Achterstand? Nee toch? Toch wel. Dat leverde direct een betaling op. Ook mijn suggestie ‘betaal dan 2021 ook meteen’ kreeg opvolging. Na een uurtje waren de mails de deur uit en waren er vijf leden weer aan boord en 300 Euro betaald. Ook kreeg ik mails met opzeggingen, bijvoorbeeld vanwege einde hobby of fysieke malheur. De mensen die reageerden deden allemaal ook een betaling. Bij een aantal leden liet de financiële situatie betaling niet toe en zochten we samen naar een oplossing (mede aanleiding voor opzet van het NFV-ledenfonds, zie separaat artikel hierover). Ik maakte van de gelegenheid gebruik om ook

te informeren waarom ze niet eerder reageerden. De rode draad: mails niet goed gelezen, aanmaning niet gezien. In de dagen erna druppelden nog wat reacties en betalingen binnen. Op 5 februari deed ik een tweede mailronde, nu gericht op duidelijkheid (‘laten ons wat weten, zodat we kunnen bepalen wie op de verzendlijst van Spinner 1 2021 moet komen’). Opnieuw kreeg ik diverse positieve reacties. Toen ik na het weekend de balans opmaakte was er meer dan 1000 Euro bijgeschreven en bleven zestien leden bij de club. Finale belronde Na deze acties bleven er twaalf

personen over waarvan het mailadres ontbrak of er geen reactie kwam op de mails. Jammer genoeg hebben we in de ledenadministratie vaak geen actueel telefoonnummer. Als ik een nummer probeerde, kreeg ik meermaals te horen ‘dit nummer is niet in gebruik’. Via het NFV-forum kreeg ik tips en contactgegevens. Bij het schrijven van dit artikel waren negentien mensen lid gebleven en kwam er circa 1.250 Euro binnen: Mission accomplished. De moraal van dit verhaal: maak het jezelf en ons gemakkelijk en activeer de mogelijkheid voor automatische incasso. Dat gaat eenvoudig via ‘Mijn NFV’ op de website!

Tekst: Rens Hooijmaijers, foto’s: Toon van Turnhout

Ongerestaureerde staat

Decals plaatsen op een kabinet

En dan heb je eindelijk de flipperkast van je dromen, heb je van het speelveld een plaatje gemaakt en dan kijk je naar het kabinet en zie je dat deze de tand des tijds helaas niet zo goed heeft doorstaan. De decals (stickers) zijn beschadigd en aan vervanging toe. In dit artikel een uitleg hoe je dit kunt doen met geduld en een beetje handigheid.

NFV-lid Toon van Turnhout had al een tijdje op zijn verlanglijst staan om de kabinetdecals van zijn Indiana Jones te vervangen. Deze staan er bij de Indiana Jones om bekend dat ze vervagen en zijn Indiana Jones was hier geen uitzondering op. Winter 2020 was het eindelijk zover. De decals waren gekocht en het werk kon beginnen. Als je aan zoiets begint, is het belangrijk eerst ook eens goed naar de staat van het kabinet te kijken. Is dit het redden waard of hangt het geheel met schroeven aan elkaar? Oppervlakkige beschadigingen kun je bijwerken/plamuren, maar de integriteit dient goed te zijn. Er zijn kabinetten bij die goed vochtig hebben gestaan en hierdoor opgezwollen zijn. Dan is het plaatsen van nieuwe decals echt de moeite niet waard. Nodig aan gereedschappen zijn onder andere een verfafbrander, plamuur, plamuurmes(sen), verfkrabber(s),

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

stickerverwijderaar en schuurpapier. De eerste stap is de oude decal te verwijderen. Dit gaat het beste door met een verfafbrander de decal te verhitten en deze dan gelijk met een verfkrabber stukje voor stukje te verwijderen. Dit is een tijdrovend werkje en je brengt er wel een klein dagje mee door om alles goed weg te halen. Afhankelijk van het type flipperkast zitten de siderails geschroefd en/of gelijmd. Om deze te verwijderen is het het gemakkelijkst om ze te verwarmen. Daarna steek je er voorzichtig een plamuurmes onder om zo stukje voor stukje de siderails los te krijgen. Als je dit voorzichtig doet zijn ze herbruikbaar, maar bedenk je goed of het niet de moeite waard is deze gelijk ook maar te vervangen door een nieuwe set. Je wilt uiteindelijk met een perfect plaatje eindigen. Als het kabinet dan kaal is, is het tijd om alles leeg te halen als je dat al nog niet gedaan hebt.

Het speelveld moet dus verwijderd worden uit het kabinet en het kabinet dient ontdaan te worden van bijvoorbeeld de flipperknoppen en alle schroeven die aan de buitenzijde zichtbaar zijn. Dit geldt ook voor de backbox. Afhankelijk van hoe de backbox er van binnen uitziet zullen eventueel ook de printplaten eruit moeten. Als je voor een 100% perfect resultaat gaat, is het reinigen van de binnenzijde van de backbox soms ook noodzakelijk. In dit geval was dit niet nodig. De volgende stap is alle achtergebleven lijm te verwijderen. Hiervoor gebruikt Toon de HG stickeroplosser waar hij goede resultaten mee heeft. Insmeren, even laten intrekken en dan alles eraf schrapen. Herhaal dit net zo lang tot alle lijm weg is. Als het hele kabinet zo gedaan is, is de volgende stap het goed glad maken van het kabinet. Je wilt geen oneffenheden hebben die later onder de nieuwe geplaatste decal zichtbaar zijn. Plamuur en schuurpapier doen hier wonderen. Vergeet hierbij ook de voorkant van de backbox niet. Deze heeft ook vaak geleden en

het is een kleine moeite om de voorzijde ook gelijk mee te nemen. De volgende stap is alles in een grondverf te zetten. Dit kan met een roller of een spuitbus. Ook hierna weer lichtjes opschuren. De kleur van de grondverf kan wit of zwart zijn. Bij wit is de gedachte dat de kleuren van de decal wat feller opkomen als er wit achter zit. Zwart heeft weer als voordeel dat als je een beschadiging hebt er zwart onderuit komt. Hier is gekozen voor wit. Vervolgens spuit je de randen en hoeken met een spuitbus matzwart. Dit zorgt ervoor dat waar de nieuwe decals niet komen er zwart onderuit komt wat niet opvalt. Bij de coindoor is het verder goed om deze grote ruimte op te vullen met een stuk karton wat het plakken van de decal later vereenvoudigt. Vervolgens zijn we toe aan het plaatsen van de decals. Hier is het gemakkelijker als je met zijn tweeën bent. Richt de decal goed uit en in lijn met het kabinet. Plaats een zwaar item (in dit voorbeeld de trafo van de flipper zelf) aan één kant waardoor deze niet meer kan schuiven.

Voorzichtig als je de siderails wilt hergebruiken

Laat dan één persoon de andere kant tot halverwege optillen en de andere persoon verwijdert dan van het midden uit een stukje van de zogenaamde ‘backing’ waardoor de kleefkant zichtbaar wordt. Plak de decal nu netjes vanuit het midden vast, bewegend naar het einde toe. Gebruik hierbij een doek of iets met een gladde stevige rand zoals bijvoorbeeld een oude betaalpas en strijk steeds de decals goed vlak en wrijf luchtbellen gelijk weg. Advies is de rand niet precies gelijk met de rand van het kabinet te doen maar circa 1 mm terug. Hierdoor voorkom je dat de randen uitsteken en je erlangs kunt strijken waardoor deze weer los komen en gaan fladderen.

Decals zijn typisch echter iets te groot en als dat het geval is, kun je het teveel ook later wegsnijden en komt het hier minder nauw. Haal vervolgens het zware object aan de andere zijde weg en laat één persoon vervolgens deze omhoog houden. Vervolgens haalt de andere persoon de backing stukje voor stukje weg, terwijl hij gelijk de decal vastkleeft op het kabinet. Gebruik ook hierbij een doek of een oude betaalpas en strijk steeds de decals goed vlak en wrijf luchtbellen gelijk weg. Doe dit rustig aan en herhaal dit voor alle kanten. Je zult verder ook merken dat de decals typisch iets groter zijn dan de kast. Neem een lange rechte lat en een scherp mes. Leg deze op de nieuwe decal en snijd het overschot weg op een circa 1 mm van de rand om fladderen/rafelen tegen te gaan. Volgende stap is om de gaten waar de flipperknoppen en andere schroeven zitten met een scherp mesje uit te snijden. Als dit gedaan is kunnen de siderails, flipperknoppen et cetera weer teruggeplaatst worden en kan de flipperkast weer in elkaar gezet worden. Dan is het tijd om een stap terug te nemen en het eindresultaat te bewonderen.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Onder: Decal blijft op de plaats door te verzwaren

“Advies is om de rand niet precies gelijk met de rand van het cabinet te doen”

Tips: • Het beste is om de decal bij de coindoor als eerste te plaatsen. Hierna kun je bij het plaatsen van de decals op de zijkanten ervoor zorgen dat je deze uitlijnt op die aan de voorzijde. Let op: bij sommige is de uitrichting af fabriek al niet goed en gaat dat niet. Indiana Jones is hier een voorbeeld van. • Als je het kabinet toch leeg hebt, maak dan ook de binnenzijde goed schoon, schuur de bodem op met Scotch-Brite voor het mooiste resultaat en spuit de zijkanten aan de binnenkant opnieuw zwart. • Zet zogenaamde pootbeschermers op de kast alvorens de poten terug te plaatsen. Je wilt je nieuwe trots toch niet al gelijk beschadigd zien? Denk aan zoiets als dit hier: www.led4pin.eu/nl/bee-cabinet-protector-ijzer.html. Op Stern flipperkasten zitten deze ook al een paar jaar gemonteerd en ze werken uitstekend. • Op YouTube vind je een aantal mooie tutorials op dit gebied. Gebruik als zoekwoorden installation pinball decals en je vindt er genoeg. Dank nogmaals aan Toon van Turnhout voor het delen van zijn kennis. En het daarna ook nog eens mogen bespelen van zijn vakwerk!

Het plakken van de decals

Het eindresultaat

Jim Jansen

Pinball People Tom Thobe (46), Amsterdam Waar is de foto genomen? De foto is genomen in The Clash in Kreuzberg, Berlijn. Een grote alternatieve tent; er wordt hier goed bier gedronken, er zijn wat pooltafels, tafelvoetbaltafels en twee flipperkasten. Toen wij er waren was dat een Metallica en een The Addams Family Gold. Je was blij als je mocht spelen, want er stond altijd wel iemand in de rij. Berlijn is sowieso een goede pinball-stad. Met een groep vrienden waren we er voor een weekend en dat was een soort grote kroegentocht met de fiets op zoek naar de volgende tent met flippers. Zo hadden we een keer tien kilometer gereden en kwamen we in een ouderwets café. Bleken er zeven kasten te staan. Als je in Berlijn wilt flipperen, moet je vooral in Friedrichshain of Kreuzberg zijn.

Heb je zelf een kast thuis? Niet meer. Ik had ooit een Indiana Jones, maar die is de deur uitgegaan. Ik ben wel bezig met de aanschaf van een virtual pinball. Welke kast zie je het liefste op een locatie? Ik moet er mijn energie in kwijt kunnen, met veel ramps dus en een goede flow. Ik hou niet van mikkasten. Lekker stampen. Attack from Mars of Monster Bash. Een ramkast en humor. Op de achtergrond is Tom op de TAF Gold bezig

Zijn er ook nadelen aan de stad? Er wordt nog gerookt en dat zijn we niet meer gewend. Een keer werden we ook weggestuurd omdat er mensen naar voetbal wilden kijken en de Game of Thrones machine stond onder de tv. Waar flipper je dichter bij huis? De kroegen in het centrum van Amsterdam. Lekker ouderwets met vrienden in de meest obscure tenten, omdat daar nog kasten staan. In The Minds vind je bijvoorbeeld een Junk Yard. Heb je een foto van jezelf achter een flipperkast, stuur hem naar jansen.jim@gmail.com en Jim neemt contact met je op!

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Bas Vis

NFV-ledenfonds De vereniging zijn wij samen In 2020 was er net als in andere jaren een aantal nieuwe leden te verwelkomen en een aantal leden waarvan we afscheid namen. Meestal weten we niet waarom mensen vertrekken, maar bij navraag klinkt er dan meestal ‘ik ben niet meer zo bezig met flipperkasten’. Het afgelopen jaar was er ook een lid dat heel expliciet aangaf: financieel is de situatie zo moeilijk dat ik genoodzaakt ben te stoppen.

Ook kreeg de penningmeester bij diverse automatische-incassopogingen als reactie ‘onvoldoende saldo’ en kon de contributie niet geïnd worden. Dat kan natuurlijk omdat die maand toevallig het nulpunt kwam voordat de maand om was. Maar soms is er langere tijd geen bestedingsruimte, bijvoorbeeld omdat iemand in de schuldsanering zit. Juist in deze bijzondere tijd is het voor iedereen belangrijk om sociaal actief te blijven en afleiding te hebben. Het bracht het NFVbestuur ertoe om na te denken wat wij kunnen doen als er leden zijn die niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen maar wel graag bij de vereniging betrokken zouden willen blijven. Vereniging: samen dingen doen Nederland is een vrij uniek land op verenigingsgebied. Je kunt het zo gek niet bedenken of er is een club voor. De verklaring ligt voor de hand: mensen in ons land vinden het prettig om samen met gelijkgestemden dingen te ondernemen en hun hobby’s te beleven.

Veel van de NFV-ers die ik ken geven dat ook aan: ‘ik speel vooral op mijn kasten als er anderen bij zijn’. En waar hebben ze die flipperaars uit de omgeving vaak leren kennen? Juist, via de vereniging. Voor de clubhuisactiviteiten en evenementen geldt net zoiets, zo lazen we in diverse enquêteresultaten: ‘we komen vooral voor de gezelligheid’. Eén van de kenmerken van een vereniging is dat het een samenwerking is van mensen met gelijke interesses. Mensen willen graag ergens bij horen! Solidariteit in moeilijke tijden Met € 35 contributie per jaar is de NFV een relatief goedkope vereniging, zeker als je het bedrag vergelijkt met dat van een lokale sportvereniging. Als het niet lukt om deze verplichting te voldoen, moet de geldkrapte dus echt groot zijn. In zo’n periode als nu is het belangrijk om af en toe de zinnen te kunnen verzetten en vooral om ook sociale contacten te houden. Anders komen er boven op de financiële perikelen ook nog andere problemen.

We kunnen als vereniging de geldproblemen niet oplossen, maar we kunnen het wel makkelijker maken om bij de club te blijven. Daarom hebben we besloten om een soort van solidariteitsfonds te maken. Daarop kunnen leden een beroep doen als ze niet meer in staat zijn om hun contributie te voldoen. Er is beperkt budget, maar zo krijgt een aantal leden de mogelijkheid bij de club te blijven. Hoe gaat dit in zijn werk? Als je een beroep wilt doen op dit NFV-ledenfonds, stuur je een bericht naar voorzitter@nfpvinball.nl waarin je kort aangeeft dat je graag even contact wilt. Dat mag schriftelijk, maar ook telefonisch als je dat liever hebt. Je krijgt bericht van mij over je verzoek en of je contributie (deels) voldaan wordt vanuit dit speciale potje. Natuurlijk gaan we vertrouwelijk om met je verzoek. Het NFV-ledenfonds: de vereniging zijn wij samen!

Rens Hooijmaijers

Teenage Mutant Ninja Turtles LE

De Limited Edition in volle glorie

Na het finaliseren van het artikel over de TMNT PRO kreeg ik de gelegenheid om bij Cv100-lid Karel Ruijbroek ook de LE-versie te spelen. Dit artikel stipt alleen kort de verschillen aan tussen de LE en de PRO. Over de PRO-versie is in Spinner 2020-3 al geschreven. Deze viel bij uw verslaggever best in de smaak. Zou de LE-versie de overtreffende trap zijn en de welbekende toef slagroom op de taart brengen? Net als bij de PRO is de ontwerper John Borg, is het artwork van de hand van Zombie Yeti en is de software afkomstig van Dwight Sullivan. TMNT is er in totaal in drie varianten: een PRO, Premium en een LE. In dit artikel komt dus de LE aan bod. Het speelveld van de Premium en LE zijn gelijk aan elkaar. Van de LE zijn er vijfhonderd stuks gemaakt.

Het speelveld

Het speelveld ziet er op eerste oogopslag hetzelfde uit als bij de PRO. Dan valt op dat de diverter op de ramps in de vorm van een vliegtuig is en zie je bij de popbumpers ineens een gekke figuur. Karel zou Karel niet zijn als er niet al wat mods in deze TMNT zouden zitten. Meest

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

opvallend is het ‘brandende’ gebouw rechtsachter en de ‘rioolbuis’ links op de wireform. Zoals gezegd, beschikt de LE over een andere diverter dan de PRO. Deze diverter ziet er niet alleen anders uit, Stern noemt het een ’glider’, maar maakt het ook mogelijk de bal van baan/ramp te laten wisselen. Hierdoor kun je als speler bepalen of je de bal op de linker- of rechterflipper terug wilt hebben en dat kan wel eens goed van pas komen om een gewenst schot te kunnen maken. Bij de popbumpers valt verder een extra figuur op. Kenners van de serie zullen hier zeker superschurk Krang in herkennen. De spinning pizzadisc kan verder net als bij de PRO ballen magnetisch vasthouden maar kan hier zowel links- als rechtsom draaien. Hierdoor worden de ballen meer kanten uit verstrooid en dit brengt zo meer variëteit. De ballen worden verder niet onder de bus gelocked, maar in de bus zelf. Anders dan bij de PRO kan bij de LE een multibal zelfs bestaan uit maximaal acht in plaats van zes ballen.

Het LE speelveld

Speltechnisch niet van belang, maar ten opzichte van de PRO is er nog een aantal andere extra’s te vermelden, zoals standaard een shaker aan boord, ontspiegeld glas, betere luidsprekers, speciale inner sideblades, speciale coated siderails en lockbar, metalen apron, et cetera. Bij een LE hoort natuurlijk ook ander artwork op de kopkast en cabinet alsmede een mirrored backglas. Gewoon een compleet strak afgewerkt plaatje gemaakt door veelzijdig kunstenaar Zombie Yeti.

De hamvraag: Hoe speelt-ie?

Het spelverloop tussen de PRO- en LE-versie kent eigenlijk, naar mijn mening, geen wezenlijke verschillen. Als ik dan toch iets zou moeten noemen, is dat de diverter op

Schurk Krang Ramp diverter

“De ballen worden in de LE niet onder de bus gelocked maar in de bus zelf! ”

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

de ramps bij de Pro alleen de bal kan stoppen waar je bij de LE deze ook kan gebruiken om de bal ook van ramp te laten wisselen. Zo krijg je dus als gebruiker de keuze of je de bal terug wilt hebben op de linker- of rechterflipper. Daar kan je zeker leuk gebruik van maken, maar of dit speltechnisch nu zo’n groot verschil is? Hetzelfde kun je zeggen van het feit dat de spinning pizzadisc nu twee richtingen uit kan Pizzadisc draait linksen rechtsom

Uitzicht vanaf de flippers

draaien en dat de ballen voor de multibal nu uit de bus zelf komen in plaats van onder de bus uit. LE kent wel een multibal van maximaal acht ballen in plaats van zes bij de PRO. Kortom, het spelverloop is mijns inziens voor iemand die het puur om het flipperen gaat geen echte motivatie om een LE (of Premium) te verkiezen boven de PRO. De meerprijs van circa 3.000 Euro ten opzichte van een PRO is vooral voor de diehard TMNT-fan. Je krijgt er in ieder geval een plaatje van een flipperkast voor. De LE is, net als de PRO, een flipper met lekkere soepele schoten en de bal loopt lekker rond. Het duurde even voor ik de schoten te pakken had, maar daarna ging het een stuk beter. En yep, dat je kunt kiezen op welke flipper de bal terugkomt, kan zeker wel eens handig zijn. Verder zijn drie flippers altijd leuker dan twee en maakt het net wat extra schoten mogelijk. Ook dat valt in de smaak bij uw reporter. De software is verder behoorlijk uitontwikkeld en deze biedt voldoende variëteit in een thuisomgeving. Goed luisteren naar de aanwijzingen en kijken op het scherm en als laatste de knipperende lampjes schieten, dan komt het best goed. Stern heeft ook voor het eerst een

zogenaamde ’coop-mode’ geïntroduceerd waarmee je of tegen elkaar kunt spelen in teams of juist samen tegen de flipperkast (dan wordt de voortgang door alle spelers gedeeld, dus speler twee begint met wat speler een al bereikt heeft). Dit is echter geen specifieke LE-feature. Dat het Turtles-thema minder populair is in Nederland en wellicht ook wel wordt gezien als een thema gericht op kinderen, kan wel eens een showstopper zijn voor een groot verkoopsucces in Nederland. Maar je zou deze kast ook kunnen zien als een ideale familieflipper. Maar dat heeft niets te maken met LE versus PRO. Kortom, ga hem gerust eerst eens spelen alvorens een knoop door te hakken en overtuig jezelf (of niet) of deze flipperkast iets voor je is. Dank nogmaals aan Karel Ruijbroek voor het mogen spelen van deze nieuwe kast!! Ik heb in ieder geval een aandenken voor hem achtergelaten (in ieder geval tot de volgende softwarerelease…). Alleen constant dat deuntje van Teenage Muntant Ninja Turtles in je hoofd op de weg naar huis is best irritant ….

Jim Jansen

Pinball on location Deel 8: Bar Carioca, Locarno, Zwitserland Al bijna mijn hele leven associeer ik flipperen met vakantie. En vaak ook andersom. Dat begon ergens begin jaren tachtig, toen ik met mijn ouders en drie broers twee weken naar De Koog op Texel ging. Dagelijks hoogtepunt was een bezoek aan de amusementshal in de hoofdstraat waar minimaal twaalf kasten gebroederlijk naast elkaar stonden. Alle andere arcademachines en racers konden mij gestolen worden, de kwartjes verdwenen in hoog tempo in machines als Charlie’s Angels, Mata Hari en The Harlem Globetrotters. Een kleine veertig jaar later is er voor mij persoonlijk weinig veranderd in de flipperen vakantiecombinatie. Hoewel, de wereld heeft in de tussenliggende vier decennia niet stilgestaan. Vroeger stond er standaard in elk café een flipperkast, had elk zichzelf respecterend dorp een speelhal en trof je kasten aan bij de snackbar op de hoek en op de lokale camping. En in sommige gevallen was vroeger alles beter. Helaas staan er veel minder kasten op locatie, maar dankzij sites zoals Findapinball.com kan je in elke uithoek in Europa kasten vinden, mits iemand ooit de moeite heeft gedaan om ze te registreren. Sinds vijftien jaar gaat onze zomervakantie naar Lago Maggiore op de grens van Italië en Zwitserland. Mijn schoonouders hebben daar een geweldig huis en vinden het leuk om een keer per jaar de kleinkinderen wat langer te zien. In de eerste jaren van ons verblijf daar stonden er her en der op de campings nog wel een paar flippers, maar een jaar of tien terug verdwenen ze helaas allemaal.

Gelukkig is er een uitzondering op de regel en dat is Bar Carioca gelegen op tien minuten van het oude stadscentrum van Locarno. Ondanks dat het een stad in Zwitserland is, waan je je bij Carioca in Italië. De eigenaar en barman spreekt geen Engels, geen Duits, maar wel Italiaans en zelfs Nederlands. Ooit was hij namelijk getrouwd met een Zeeuwse, maar sedert jaren woont hij hier weer en baat hij deze gelegenheid uit.

“Hij zette (als wraak?) vreselijke Duitse symfonische rock op...“ Ik kom er elk jaar gedurende mijn vakantie bijna dagelijks om een goede cappuccino te drinken en te flipperen. De kasten worden er neergezet door Golden Games en zijn goed onderhouden. In de loop der jaren heb ik er Medieval Madness (MM), Monster Bash, Junk Yard, Attack From Mars

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

(AFM) en Cirqus Voltaire gespeeld. De exploitant koopt waarschijnlijk geen ‘nieuwe’ kasten, want toen ik deze zomer arriveerde was de MM teruggekomen in plaats van de AFM die er het jaar ervoor had gestaan. Behalve een flipper stond er ook een poolbiljart, een tafelvoetbaltafel en een soort photoplay-achtige gokautomaat. Die dingen liet ik voor wat ze waren, we kwamen om te flipperen. De MM-machine stond op vijf ballen per spel, een frank per credit (komt overeen met een euro) en zes spellen voor vijf frank. Prima geprijsd. Ondanks dat de machine al meer dan twintig jaar in allerhande cafés had gestaan werkte hij naar behoren, was het speelveld mooi en ook de body toonde weinig verkleuring. Natuurlijk was er wel schade te zien bij de flipperknoppen. De barman kondigde vol trots aan dat hij op plek vier stond van de highscores, met ongeveer 1 miljard. Twee uur later was hij een illusie armer om vervolgens (als wraak?) vreselijke Duitse symfonische rock van The Scorpions op te zetten.

Highscore op de Medieval Madness

In de twee weken die volgden, kwam ik regelmatig een uurtje flipperen. Meestal om een koffie te drinken en soms een biertje. Qua speciaal bier is het slecht toeven in Zwitserland en ik probeerde een IPA voor zeven frank maar die smaakte naar een mengeling van kruidnagels en chocola. Doel was om uiteindelijk de Grand-Champion-plek te veroveren die er door een vaste flipperende klant deze winter was opgezet. Het werd bijna een obsessie om 163.000.000 te bereiken. Op de laatste dag in het laatste potje leek het te gaan lukken. Genoeg opgebouwd, voldoende extra ballen. Ik liep al voorbij de 130.000.000 toen het laatste kasteel, goed voor 20.000.000, verslagen was. Ik mikte op multiball toen de barman het lumineuze idee had om Opus op te zetten. Een rockband uit Graz, Oostenrijk. Ik dacht ongemerkt aan de besnorde zanger, miste het multiballschot en zag mijn laatste bal verdwijnen in de outlane. No extra ball left, game over. ‘Live is life,’ zong de band, terwijl ik de kroeg verliet. ‘Tot volgend jaar,’ riep de barman me nog na.

Jim in actie op de Medieval Madness in Locarno

Tekst: Bas Vis, foto’s: Bas Vis en Martin Ayub (Pinball News)

Eric, Max en Rogier bij de Magic Girl

Magic Girl A kind of magic: het begin van een droom Er zijn prachtige succesverhalen te vertellen over creaties in de flipperwereld. Over de pioniers die de stalen bal introduceerden, over vernieuwende ideeën van ontwerpers of over prachtige artistieke creaties. Maar er zijn ook verhalen die geen ‘happy end’ kennen, omdat het ontwerp niet goed werkt, omdat de productie niet goed loopt of het avontuur financieel de mist in gaat. John Popadiuk, artistiek vader van toppers als Cirqus Voltaire en Tales of the Arabian Nights, combineerde in 2017 al deze ellende.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Zijn ‘magnum opus’, de Magic Girl, werd een ongekend fiasco met een heleboel verliezers. Toen het geld van John op was, waren er enkele prototypes en slechts negentien niet goedwerkende exemplaren afgeleverd die elk ruim 15.000 dollar hadden gekost. Toch kochten Max, Rogier en Eric elk een Magic Girl. Reden voor de Spinnerredactie om op bezoek te gaan en antwoord te krijgen op de vraag: wat bezielt een trio nuchtere Hollanders om die kast te kopen? Het verhaal van drie vrienden en hun droom. Waar een wil is, is een weg Ik realiseer me op weg naar huis dat ik nu, zaterdag 20 februari 2021, tot een select gezelschap hoor. Hoeveel flipperliefhebbers hebben een Magic Girl kunnen aanraken en een spel kunnen starten? Dat zijn er in de wereld al niet heel veel en buiten de VS is dat aantal echt heel klein. Niet zo heel gek, er zijn immers maar negentien exemplaren gemaakt. Mijn ervaring van vandaag gaat nog een stapje verder: ik heb liefst drie exemplaren van dichtbij gezien en bij deze bijzondere creaties onder de motorkap kunnen kijken! Drie van de negentien? Inderdaad. Als het plan slaagt, hebben Max, Rogier en Eric straks elk hun eigen werkende Magic Girl!

Magische translite van Magic Girl

De mannen vinden het leuk om over hun project te vertellen. De ambitie is om van de Magic Girl een kast te maken die echt speelt. Niet één waar je alleen de bal kan afschieten, maar één waar je een volwaardig spel op kan spelen. Waar de locks werken en de multiball gestart kan worden. Dat kon bij aflevering aan de oorspronkelijke kopers niet. Het trio wist vanaf dag 1 dat het een hele klus zou worden en ook nu nog overheerst bescheidenheid. Ze zeggen niet dat het gaat lukken, maar het is duidelijk dat ze bezig zijn om een maximale inspanning te doen. Ze zijn intussen al twee jaar bezig. Er is het nodige bereikt, maar er zijn nog diverse

zaken die hoofdbrekens opleveren. Rogier houdt een logboek bij van alles wat ze aan moeten pakken. Die lijst is behoorlijk lang en daarbij moet aangetekend worden dat ze het zichzelf niet gemakkelijk maken, want zo zegt Eric Bartels: ‘We willen geen Magic Boy maken’. Die ene zin vat de aanpak van het project kernachtig samen: de Magic Girl doorontwikkelen tot die zo speelt als het bedoeld is. De aanschaf van de kasten was de eerste stap in hun project, daarna begint het echte werk. De drie gepassioneerde NFV-leden waarmee ik aan tafel zit, hebben al veel uren en euro’s geïn-

vesteerd aan een heel uitdagende klus. Ze werken aan de voltooiing van de creatie van John Popadiuk waarbij ze zichzelf steeds de vraag stellen: ‘hoe zou John het bedoeld hebben?’. Dat betekent niet kiezen voor de meest logische oplossing of wat in technische zin het eenvoudigst te realiseren is, maar werken ‘in de geest van John’. Hun enthousiasme is onverminderd groot en hun uithoudingsvermogen is dat gelukkig ook. Waar een wil is, is een weg. Ik ben benieuwd waar die weg heen leidt. Maar laten we eerst eens de Magic Girl van dichtbij gaan bekijken!

Kennismaking met de Magic Girl Bij de doorsneeflipperliefhebber zal de naam Magic Girl niet direct een scherp beeld van een flipperkast oproepen. Is dat het zusje van de Magic Castle soms? Of een samensmelting van de Theatre of Magic en Elvira? Bij de kleine groep mensen die zich lieten verleiden, staat Magic Girl gelijk aan de Loreley, die schepen op de rotsen liet varen. Bij de mensen die van een smeuïg verhaal houden, levert deze dame vermaak op, al is het vooral leedvermaak. En bij mij? Ik was vooral geïntrigeerd door het verhaal van de moeilijke jeugd en, ik zal het eerlijk bekennen, ook wel een beetje door haar looks... Van dichtbij blijkt de Magic Girl nog mooier dan op de foto’s. Smaken verschillen natuurlijk, maar de tekening op de translite en de gebruikte kleuren zijn prachtig. Ik kan me voorstellen dat mensen ervoor zouden willen betalen als ‘decorative art’ en het feit dat je geen serieus spel kan spelen op de kast voor lief nemen. Het is ongelooflijk jammer dat maar zo weinig mensen deze superieure pinballart hebben kunnen bewonderen. Ook het kabinet is fraai uitgevoerd. Uitbundige tekening, maar niet te. Na mijn eerste blik op het speelveld viel ik even stil. Zoveel indrukken, zoveel details. Waar de translite goed is voor ‘liefde op het eerste gezicht’, roept het speelveld juist wat tegenstrijdige gevoelens op. De kleurstelling is goed gekozen, de tekening heeft leuke vondsten. De onderzijde van het speelveld is elegant, met als hoogtepunt een artistieke variant op een popbumper met als naam ‘Enchanted Hares’. Die staat symbool voor creativiteit en oog voor detail. Niet heel functioneel zo lijkt het, maar wel mooi. En voor de cynici: zal ook wel wat gekost hebben om die te ontwikkelen.

Als ik mijn blik naar boven richt, kom ik uit bij een indrukwekkende set van plastic ramps. De ramps zijn transparant, maar ze ontnemen me wel veel van het zicht op het speelveld. Ik kan nog net de targets zien als ik met mijn neus erboven sta, maar vanuit de positie van de speler is dat een stuk lastiger. Als ik verder rondkijk, voltrekt zich een feest van herkenning: dat lijkt de Tigersaw uit de Theatre of Magic wel en die lamp roept herinneringen op aan Tales of the Arabian Nights. Minispeelveld met magneten, zoals bij de Twilight Zone? Echt waar! Als ik verder naar achter kijk, komt mijn blik uit op het display dat geïntegreerd is onder de glasplaat zoals bij Cirqus Voltaire. Het is verbluffend, deze kast is echt ‘packed’. Heel duidelijk: er is voor gekozen om geen keuzes te maken en alle gadgets te gebruiken! De looks, de gadgets en de links naar erkende topkasten... Normaal zou ik direct een spel afdrukken. Dat doe ik niet, ik wil de magie niet doorbreken. Ik heb net een uur met Eric, Rogier en Max zitten praten. Nu spelen zou zijn als in een DeLorean stappen terwijl je weet dat Doc de ‘flux capacitor’ nog niet geïnstalleerd heeft en de reis ‘Back to the Future’ niet doorgaat. ‘There is never a second chance for a first impression’. Ik ga wachten tot de mannen klaar zijn met hun missie!

Zwevende popbumper (l) en plastic opbouw inclusief minispeelveld (r) 32

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

De opkomst en ondergang van Zidware Dit artikel gaat over het project van Eric, Max en Rogier, maar natuurlijk ontkom ik er niet aan om ook iets te vertellen over de producent, Zidware Pinball. Al een decennium geleden, in 2011, sloot John Popadiuk overeenkomsten met geïnteresseerde flipperliefhebbers. Op basis van zijn goede naam in de flipperwereld en met de ondersteuning van een sterke marketing werd het concept ‘Magic Girl’ stevig in de markt gezet. Kopers kregen bij aanschaf een brief, ondertekend door John A. Popadiuk Jr., waar de afspraken werden bevestigd. Daarin viel onder andere te lezen: “John A. Popadiuk, Jr. is a celebrated pinball designer, antique pinball collector, and game historian with over 30 years of experience. John has designed many pinball machines, including: Bally’s Theatre of Magic, Marvel Heroes vs Villains, World Cup Soccer, Star Wars: Episode I, Tales of the Arabian Nights, and Cirqus Voltaire. John has a thorough knowledge of pin-game mechanics, construction, traditional pinball ideas and philosophies. His retro style and hands-on

Eerste brief aan de koper, ondertekend door John

approach to creation allows for a unique merging of the old and the new, to be explored and incorporated into this new Magic Girl pinball game.” In dit document uit 2011 kon je ook lezen dat de ontwikkeling het ‘typical‘ designproces zou doorlopen met een tijdlijn van circa twaalf maanden. De onderstaande tabel doet een strakke, bijna militaire, planning van de operatie vermoeden. De prijsstelling van de Magic Girl was zeker geen doorsnee. Met bijna 16.000 dollar werd het de duurste flipperkast ooit. Oftewel: je betaalt wat extra, maar dan mag je ook wat verwachten. John moet echter in 2015 opbiechten dat hij zich heeft vertild aan het avontuur. In de tussenliggende jaren heeft hij zijn kopers met onregelmatige tussenposes updates gegeven. Het vertrouwen in de goede afloop was al danig afgenomen als hij bekend maakt dat zijn Zidware Pinball ophoudt te bestaan nog voordat er een flipperkast de fabriek heeft verlaten. ‘Apologies for not being a better business man’, krijgen de kopers te lezen. Twee jaar later in 2017 krijgen de kopers alsnog hun Magic Girl, dankzij de inbreng van American Pinball, dat plannen heeft om met John nieuwe kasten te maken. Om onder de dreiging van rechtszaken uit te komen moet eerst het MG-hoofdpijndossier afgesloten worden. Met de levering wordt de letter van de overeenkomst gevolgd, maar het product is niet in de geest van wat beloofd was. De Magic-Girl-kopers zijn niet alleen de aanschafprijs kwijt, ze zijn ook een illusie armer. Al blijft er natuurlijk hoop op een magisch happy end...

Betaalschema voor de Magic Girl 33

Project fase 1 - aanschaf Magic Girl Om uiteenlopende redenen vonden Rogier en Max de Magic Girl van John Popadiuk een interessante kast. Voor verzamelaar en liefhebber Max was dat: het was een ontwerp van de artistiek vader van toppers als de Theatre of Magic, Cirqus Voltaire en Tales of The Arabian Nights. Voor Rogier kwam daar nog bij: door de kleine oplage was de kast echt een collectorsitem. Wat zou het gaaf zijn om er één te bemachtigen! Eric: ‘Ik fronste in zulke gesprekken mijn wenkbrauwen en dacht dan: jullie hebben toch ook de verhalen gelezen? De Magic Girl is inderdaad geweldig om te zien. Het is een beauty, maar de verhalen over de techniek zijn ook helder: het is een veredeld prototype’. In juni 2018 kregen ze de kans om een Magic Girl in Nederland te bewonderen bij een NFV-lid dat er één had gekocht. Eenmaal binnen was het wel even zoeken. Omdat het niet gelukt was om de kast goed spelend te laten maken, stond-ie in het magazijn. Rogier: ‘Dat maakte voor mij niet uit. Toen ik de kast zag, gebeurde er echt wat bij me. Liefde maakt blind, zeggen ze wel eens’. Hij verdiepte zich daarna verder in de kast. ‘Bad news travels fast’ zeggen ze wel, dus er was op Pinside volop informatie te vinden. Ook over de bezitters van een Magic Girl en hij besloot ze te benaderen. Rogier: ‘Dat leverde wisselende reacties op. Sommige lieten niets van zich horen, anderen wilden hun verhaal best kwijt. De kopers hadden ruim 15.000 dollar neergelegd en werden heen en weer geslingerd tussen verschillende gevoelens. Blij dat ze de kast uiteindelijk hadden gekregen, blij met de looks, maar niet een kast waar ze met plezier op konden spelen’. Met één van de MG-eigenaren kwam Rogier tot een deal en eind 2018 arriveerde een container met de kostbare lading in Nederland. De bijgeleverde Game Manual was een bijzonderheid op zich. Het document met als onderschrift ‘quick start manual’ omvatte in totaal zes pagina’s. Eén ervan beschreef dat

er poten, levelers en schroeven in de doos zouden moeten zitten, een andere liet zien hoe je de backbox overeind moest zetten. Voor de techneuten was er niet veel te halen: een pagina met een switch matrix en een verwijzing naar een website. Er viel te lezen: ‘Magic Girl has been well documented during the process of design, engineering and manufacturing. Online you will eventually be able to find all the reference drawings and schematics that are available for the game’. Rogier: ‘Het kan best waar zijn, die uitspraak over uitgebreide documentatie. Maar de website waar naar verwezen wordt bestaat niet meer....’. Dat ten tijde van het schrijven van deze handleiding voor Zidware de zon nog scheen, blijkt wel uit de ‘game care & quality’-pagina uit het manual. Project fase 2 - inventariseren Met de nodige voorzichtigheid speelden ze op de kast. Het display, fraai geïntegreerd in de achterzijde, liet kleurige animaties zien en de targets lichtten fel op als ze geraakt worden. De bal vloog over de ramps maar er gebeurde verder weinig tot niets. Max: ‘Je gelooft het niet, er zat gewoon geen enkele switch in die ramps. Het was een loos schot’. Die ramps waren sowieso bijzonder: fragiel en op net wat te weinig punten vastgezet. Voor Eric en Rogier begon de ontdekkingstocht echt toen het speelveld verticaal stond. Niet alle coils bleken aanwezig en datzelfde gold voor de magneten. Wel was er een mooie uitsparing, maar er zat alleen een plastic op de plaats van de magneet. Eric: ‘Ik heb al aardig wat kasten gezien, maar zoiets als deze MG nog nooit. Ik weet nog dat we voor het eerst het speelveld optilden. Welke kast heeft een printplaat die aan tieraps onder het speelveld hangt? Welke kast heeft vijf magneten? Maar dan van een kwaliteit die nog geen conservenblik kan vasthouden?’ Verder speuren leverde meer vragen op. Bijvoorbeeld: de kast bevat drie ballen voor multiball, maar waar waren de locks dan? Sommige ideeën waren onvoldoende uitgedacht, maar er waren ook issues

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Onderzijde van het speelveld

Deze beknopte instructies zijn voor de Magic Girl nog te uitgebreid

‘Game quality’ is dubieus: veel losse stekkers bij de Magic Girl

die direct terug te voeren waren op de manier waarop de kasten in elkaar waren gezet. Eric: ‘Het heeft echt even geduurd voordat ik een deel van de problemen kon verklaren. Een diode verkeerd monteren is zo gebeurd, maar het leidt tot een boel gekkigheid’. De ontdekkingstocht ging verder, bijvoorbeeld om uit te vinden hoe het minispeelveld (red. met magneten, net als bij de TZ) bovenin de kast werkte. De instructiecard bood geen aanknopingspunten, hoogstens bevestigde die dat de mogelijkheden van de kast vrij beperkt waren. Eric: ‘De onderzijde van het speelveld liet iets heel anders zien. Al die stekkers met aansluitingen waar de connectoren ontbraken, daaruit kon je opmaken dat er veel plannen waren. Maar welke precies, dat was niet goed te achterhalen.’ Vrij snel werd hen duidelijk: die aansluitingen zaten er niet voor niets. Om de kabels waren plastic labels bevestigd en daarop stonden verwijzingen, bijvoorbeeld naar de rechterramp. Precies, de ramp waar de schoten geen enkele reactie oplevert. Die verwijzingen zijn zo specifiek, daar moest een idee achter zitten. Zou de software zover uitgewerkt zijn dat daaruit viel af te leiden wat precies de bedoeling was? Via de contacten van Rogier wisten ze een rulesheet te bemachtigen. De inhoud daarvan bevestigde de vermoedens over een meer uitgebreide gameplay, maar leverde ook

vragen op over de (uit)werking. Het is een versie die werd samengesteld nadat de negentien exemplaren met stoom en kokend water klaargemaakt moesten worden voor levering. Ideeën die op dat moment nog niet compleet ontwikkeld waren, werden ‘afgehecht’ om een soort minimum gameplay mogelijk te maken. Het lukte Rogier om contact te leggen met de ontwerper. De hoop op meer info en antwoorden bleek ijdel toen ze zijn reactie kregen: ‘vanwege contractuele afspraken is het voor mij niet mogelijk om nadere bijzonderheden te verstrekken en verder naar buiten te treden’. Intussen waren Eric en Max ook danig geïnfecteerd geraakt met het Magic-Girl-virus. Max: ‘Ik zag het al voor me: straks is-ie klaar en dan? Ik wilde er sowieso één voor mijn collectie en we besloten een poging te wagen om er nog twee aan te schaffen’. Met een totaaloplage van negentien stuks was dat natuurlijk niet zomaar geregeld. De contacten die Rogier al eerder had gelegd bleken opnieuw waardevol en het lukte om in het jaar dat volgde nog twee MG’s over de plas te laten komen. Eén van deze kasten had volgens de omschrijving van de verkoper ook een harde schijf met de broncode. Dat leek te mooi om waar te zijn. Rogier: ‘We dachten dat de verkoper een memorystick met extra gegevens bedoelde’. Maar bij levering bleek dat die harde schijf met broncode er wel degelijk bij zat en die vormde een serieuze ‘bonus’.

Details van de ramps op het speelveld 35

Met de data van de harde schijf kon een diepgaande analyse van de spelopzet gedaan worden. En voor de toekomst: eventuele softwarebugs zouden ze kunnen herstellen met hulp van mannen met ervaring in het schrijven van software. Achter het beeldscherm gezeten kregen ze een inkijkje in wat er allemaal bedacht was. Dat viel helemaal niet tegen, zeker als je dat afzette tegen de rulesheet waarmee de negentien MG’s waren afgeleverd. Rogier: ‘Het was een bijzonder moment toen we er achter kwamen dat de spelregels op deze harde schijf afwijkend waren. De basisversie, zoals de ontwerper het oorspronkelijk bedoeld had. De ontdekkingstocht naar de mogelijkheden van de MG kreeg zo een heel nieuwe dimensie’. Project fase 3 - plan van aanpak voor noodzakelijke aanpassingen Toen ze de kasten naast elkaar hadden staan kwamen ook andere bijzonderheden naar boven. Bepaalde plastics waren afwijkend, targets anders van kleur, de toppers verschillend geassembleerd en zo nog veel meer. Eric: ‘Als je goed kijkt, zie je zelfs afwijkingen in de print op het speelveld en in de kleuren’. De conclusie, als je positief ingesteld bent: de kasten zijn allemaal uniek! Er volgen de nodige sessies waarin de noodzakelijke aanpassingen worden doorgesproken. Rogier: ‘Na verloop van tijd had ik meer dan vijftig verbeterpunten op mijn

lijstje staan. Het logboek zorgde voor structuur bij de aanpak: probleem beschrijven, oorzaak noteren, oplossingsmogelijkheden beschrijven, pro’s en cons bespreken en dan een keuze maken’. Sommige punten vragen veel tijd om een oplossing te verzinnen en zijn nodig om het spel beter te maken. Andere punten zijn veel eenvoudiger, maar wel essentieel, bijvoorbeeld voor de levensduur van de kasten. Eric zet de MG uit om dit punt te illustreren. Eric: ‘Hoorde je dat? Alle spoelen trekken aan als je de kast uitzet. Geen idee wie dat verzonnen heeft. Maar niet goed voor de levensduur van je zekeringen’. Intussen zijn de mannen al flink wat maanden met hun missie bezig. Ze doen het alle drie naast hun reguliere werk en op het privévlak is er meer dan deze bijzondere meid. Rogier is in de periode sinds de aankoop van eerste MG verhuisd en heeft verbouwd, Eric heeft zijn nieuwe werkplaats opgebouwd en de nodige revisies gedaan. Max: ‘We werkten graag in de avonduren samen aan dit project, maar met de avondklok moeten we onze vaste MG-momenten op een ander moment inplannen’. Eric: ‘Het klinkt tegenstrijdig, maar we zijn nog steeds blij met een aanvulling, omdat het bete-

Rechterzijde van het kabinet

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Eerste

pagina van kent dat we weer iets hebben het overzicht gevonden dat beter kan. Dat van defecten zorgt uiteindelijk voor een nog beter eindresultaat’. Natuurlijk hebben ze het er wel eens over gehad wanneer het project klaar is. Max: ‘Dat moment is niet zo ver weg meer’. Rogier vult hem aan: ‘Dat moment komt steeds dichterbij!’. Maar ze wagen zich niet aan een termijn. Het zijn drie kleurrijke personen. Hun achtergrond is verschillend, maar ze delen de passie voor de stalen bal. Los van elkaar waren ze mogelijk niet aan dit project begonnen, maar de samenwerking maakte iets extra’s los. Er zijn in de voorbije jaren diverse initiatieven geweest om te proberen de jonge meid tot een volwassen vrouw te laten uitgroeien. Rogier: ‘We zijn in stilte van start gegaan en we zullen pas iets laten zien als we tevreden zijn over het resultaat’. Eric: ‘Ik zeg niet dat het ons gaat lukken. Maar ik denk wel dat we verder gaan komen dan iedereen die het tot nu toe geprobeerd heeft’. Op de achtergrond zegt Max: ‘Je moet binnenkort nog eens terugkomen, Bas’. Deal!

De drie musketiers Eric Bartels is de man van de techniek. Hij behoeft voor NFV-ers van het eerste uur geen introductie. Zijn technische kennis is alom bekend. In de periode tot 2000 was hij regelmatig te vinden bij NFV-evenementen en schreef hij ook artikelen voor De Spinner met een heel kenmerkende stijl. Ik weet dat omdat ik in die tijd artikelen redigeerde op verzoek van eindredacteur Martijn van Aken. Als ik het begreep, dan was het ‘dummy proof’. Samen met Gert-Jan de Haan staat Eric al meer dan twintig jaar in ons clubblad onder de noemer ‘Technische Dienst’. Eric verdient zijn boterham bij Tata Steel, het extra beleg komt van het klussen aan flipperkasten in zijn vrije tijd. Reclame maken doet hij niet, de mond-tot-mondreclame zorgt voor meer dan voldoende aanbod. Mensen weten hem te vinden voor reparaties en ingrijpende revisies. Als iemand op één van de flipperkastgerelateerde internetforums aangeeft dat het, ondanks alle tips, niet lukt om een technisch probleem op te lossen, komt vaak het advies: probeer Eric Bartels eens... Rogier Voorderhaak is een man die plannen zorgvuldig uitwerkt en die vervolgens ook waarmaakt. Hij werkt als coördinator in de bouw, dus het organiseren is hem niet vreemd. Rogier is opgegroeid met flipperkasten en heeft door de jaren heen geleerd om de meeste problemen op flippertechnisch vlak zelf op te lossen. Samen met zijn maat begon hij al jaren geleden met het kopen van flipperkasten, plezier beleven aan die kast en dan weer ruilen of doorverkopen voor wat beters. Eerst binnen Nederland, daarna ook daarbuiten. Met een aanhanger naar Frankrijk en dan ‘loaded’ terug naar eigen land. Door de jaren heen bouwde hij veel contacten op, ook in de VS. Wat klein begon, ontwikkelde zich tot ‘serious business’. Een kast over de oceaan laten komen is best spannend, bijvoorbeeld een Big Bang Bar van meer dan 15.000 dollar. Met een gedegen voorbereiding en goede relaties is het risico acceptabel,

bewijst Rogier. De eerste contacten tussen Rogier en Eric voeren al terug tot 2006. Wat andere mensen hebben met kruiswoordraadsels, hebben zij met technische problemen bij flipperkasten: samen net zo lang puzzelen tot het is opgelost! Max Rogmans is de verzamelaar van het gezelschap. Hij bouwde sinds de aanschaf van een Indiana Jones in 2010 een indrukwekkende collectie op, met het accent op Bally Williams kasten uit de jaren ‘90. Hij speelt graag en zeker niet onverdienstelijk, zo liet hij enige jaren geleden zien bij een toernooi in de TonTon-club aan de Sint Annadwarsstraat in Amsterdam. Max is eigenaar van een bloeiend bedrijf met producten voor de medische wereld, maar hij zorgt ervoor dat hij ook tijd overhoudt voor andere zaken die het leven aangenaam maken. Het bedrijfspand dat hij in 2015 kocht heeft ruimte voor toekomstige groei, maar dat betekent niet dat die extra ruimte leeg moet staan. Zo ontstond het idee van de klusruimte en de gameroom. Voor hem hebben de kasten van B&W na 25 jaar nog niets aan aantrekkingskracht ingeboet. Nog zeven en dan is de B&W DMD-collectie compleet. Uit eigen waarneming kan ik vertellen: die collectie is indrukwekkend en is een artikel op zich waard is. Nog even wachten tot de gameroom ook ‘af’ is. De technische kennis van Max kan in een luciferdoosje. Zijn vaste leverancier, Dennis Dankers (Pinball Pindoll), bracht hem in 2017 in contact met Eric. Het klikte zodanig tussen de mannen dat Eric nu zijn klusmaterialen in Wormer heeft opgeslagen en er zowel zijn eigen projecten als het onderhoud van de collectie van Max doet.

Wordt vervolgd!

Mario van Ginneken

Realistisch Virtueel Flipperen Nog steeds denken veel mensen bij een virtuele flipperkast aan een opgewaardeerd computerspel met wat extra knopjes en een groot scherm waarmee je een vage computersimulatie kunt spelen van een flipperkast die niet te vergelijken is met ‘the real deal’. Lange tijd was dat ook zo en veel echte liefhebbers lopen er dan ook met opgetrokken neus voorbij. Hoe mooi het flipper-artwork op het kabinet ook was: het bleven computersimulaties met vertraging op de flippers, gebrek aan mechanische feedback, vaag weergegeven speelvelden en een onrealistisch rondstuiterende bal.

Ik had al een aantal erg mooi gebouwde virtuele flipperkasten gezien en ik moest toegeven dat het best leuk was om er op te spelen, zo voor een half uurtje of wat. Maar dan toch weer snel terug naar de echte flipperkasten. Er waren steeds dingen die het je overduidelijk maakte dat je niet echt stond te flipperen. Je zag het aan (een gebrek aan) details op het speelveld. Een flatscreen-tv waar je met je neus bovenop staat ziet er immers niet zo realistisch uit als een echt speelveld. Je voelde het aan het gebrek aan feedback: er was wel het geluid van de flippers en een springende popbumper, maar niet het bijbehorende gevoel van trilling. Er was een hele kleine vertraging bij het spelen wat het gevoel van realisme de grond in boorde. Het was leuk om Medieval Madness of Cirqus Voltaire op je scherm te zien verschijnen, maar het gevoel van echt achter die kast staan was er niet voor mij. Tot ik enige tijd geleden een

moderne virtuele flipperkast kocht op aanraden van een vriend. Wat zorgt ervoor dat de virtuele ervaring het echte flipperen zo dicht mogelijk benadert? Het antwoord is simpel: alle zintuigen moeten op dezelfde manier worden geprikkeld als door een echte flipperkast. En dan praat ik niet alleen over zien en horen, maar ook over voelen. De kunst is om je brein hier zoveel mogelijk voor de gek te houden. Als dat voldoende lukt, is de ervaring vergelijkbaar. En dat is nog niet zo simpel te realiseren... Uitstraling van je virtuele flipper Om te beginnen moet je virtuele kast er zoveel mogelijk uitzien als een echte flipperkast. Vergeet de X-Arcade joystick met flipperbuttons, we praten hier over een (liefst fullsize) flipperkabinet met knoppen en een plunger. Niet alleen moet het liggende scherm de afmetingen van een speelveld zoveel mogelijk bena-

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Impressie van Dr. Dude op de VPin

deren, ook bevat de kopkast liefst een echt DMD-scherm en daarboven een scherm dat de kopruit van de actuele kast weergeeft. Die monitor dient ook eigenlijk de afmeting van de Bally/Williams kopruit te benaderen. Soms zie je wel eens (veel) kleinere schermen met een enorme rand eromheen en dat doet wel wat afbreuk aan de ervaring. Vaak worden er ook echte flashers en/ of ledmatrix-schermen toegevoegd die net boven het speelveldscherm worden geplaatst om iets meer lichteffecten te kunnen ervaren. En tenslotte het gewicht van de kast: je moet immers kunnen ’nudgen’ (ja, dat werkt echt!) zonder een paar meter verderop te eindigen na een spel. Kwaliteit speelveldscherm De scherpte en beeldfrequentie van het speelveldscherm bepalen voor een groot gedeelte het realisme van de flipperervaring. Een 720- of 1080-HD-scherm is bruikbaar en op Marktplaats zijn genoeg goedkope hd-tv’s te vinden, maar die besparing zal een kritisch flipperaar teleurstellen. Omdat je met je neus bovenop het scherm staat, zul je de pixels waarnemen. Ben je kritisch kies dan voor een 4K-scherm, steeds meer virtuele spellen worden in 4K ontwikkeld en de scherpte van deze speelvelden is echt verbluffend. Ook de snelheid van het scherm speelt een rol. Je bal maakt soms razendsnelle bewegingen die een 60-Hz-scherm niet bij kan houden, waardoor die met te grote stappen beweegt. Voor sommige mensen helpt dit de illusie van het flipperen om zeep. Probeer te kiezen voor een scherm van minimaal 100 of 120 Hz en als je dat doet, kijk dan ook naar de specificaties van je videokaart en je pc: er is veel meer computerkracht nodig om alles in 4K en 120 Hz te kunnen tekenen. Kies bij voorkeur een gaming-monitor in plaats van een tv, deze zijn specifiek ontwikkeld om van dichterbij te worden bekeken en zijn hierdoor prettiger aan je ogen. Bovendien hebben ze veel minder ‘lag’ en dat is essentieel.

Het fullsize Virtuele Pinball kabinet van Mario

‘Lag’ (vertraging) De overallsnelheid van het gehele systeem (beeldscherm, videokaart en computer) draagt bij aan het zoveel mogelijk beperken van ‘lag’: de grootste boosdoener als het gaat om een realistische ervaring. ‘Lag’ is de vertraging tussen jouw actie en de reactie van de kast, dus de tijd die optreedt tussen het indrukken van een knop en het reageren van de flipper. Te veel vertraging en je brein realiseert zich dat je slechts een computerspelletje aan het spelen bent. ‘Lag’ is nooit helemaal uit te sluiten, daarom is het belangrijk om het dusdanig te verminderen dat je kritische brein het niet meer waar kan nemen. Bij een goede combinatie van hardware kan de vertraging worden teruggebracht tot enkele milliseconden en die is echt niet meer waarneembaar.

Sensoren en mechanieken Een andere bijdrage aan het realisme wordt veroorzaakt door bonkende ballen, een schuddende shaker en voelbare flippers, maar ook door het kunnen nudgen en het op tilt duwen van je flipper. Het nudgen wordt gerealiseerd door een bewegingssensor, die niet alleen opmerkt dat je met een kast schudt, maar ook heel subtiel kan meten welke kant je je kast op duwt: naar voren, links of rechts en hoe hard je dit doet. De bal reageert dan ook navenant en tijdens het spelen merk je dat je echt ballen kunt redden met een welgemikt duwtje. Ook het registreren van een tilt kan worden ingebouwd, meestal gebeurt dit met een echte tiltkegel. Subtiele tikken, trillingen of brommen van spoelen of toys worden gerealiseerd door kleine ‘shakers’.

Extra realisme: coinslot en plunger

Deze shakers zijn in de hoeken van het kabinet gemonteerd en die worden door een eigen surroundsoundsysteem aangestuurd. Een serieuze virtuele pin bevat minimaal vier van deze apparaatjes verdeeld over de kast waarmee je alle mechanische onderdelen van een echte flipperkast voelt op de plek waar ze zitten: de linkerflipper, een muntinworp voorin of de pop-bumpers rechtsachter. Uiteraard moet dit ook worden aangestuurd door de software, dus dit is afhankelijk van de programmeerkunsten van de maker van de virtuele tafel. Een shaker mag tenslotte ook niet ontbreken en zit in veel virtuele kasten ingebouwd. Software De kers op de taart is de software. Er zijn verschillende programma’s die flipperkasten emuleren: Zen FX3, Future Pinball en Visual Pinball X (afgekort tot VPX). De spellen zelf zijn ingedeeld in twee categorieën:

Kopkast met lcd-scherm en DMD

nagemaakte echte flipperkasten en zogenaamde ’originals’: spellen die geheel zijn ontwikkeld voor de virtuele flipper en niet zijn nagemaakt van een bestaande kast. Zo heeft FX3 veel originele kasten waarbij realisme minder belangrijk is. Bij Jaws zie je bijvoorbeeld een echte haai over je speelveld zwemmen en in Jurassic Park loopt er een dinosaurus door je kast. VPX is meer gericht op realisme en hier vind je ook de meeste echte flipperkasten van Bally, Williams, Data East, Gottlieb en Stern waarin zelfs de originele rom’s van de fabrikant worden gebruikt voor de aansturing. Zelfs recente kasten zoals The Munsters, Ghostbusters, Deadpool en Guardians of the Galaxy zijn te vinden, alhoewel hier om juridische redenen niet altijd de originele rom’s worden gebruikt. Deze kasten worden vaak als ’tributekasten’ uitgebracht, maar meestal zonder toestemming van de fabrikant, waardoor ze soms snel weer verdwijnen.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

De grote kracht van VPX is de drang naar realisme. Gedetailleerde speelvelden in 4K-resolutie met prachtig getekende ‘toys’, ‘ramps’ en ‘inserts’ laten je goed inleven en bij voldoende rekenkracht van je computer kun je zelfs de flipperbal krasjes geven waardoor je de bal ziet ronddraaien. De laatste nieuwe creaties in 4K vergen dan ook het uiterste van je computer, maar vooral van je grafische kaart. Minimaal 16 GB aan ram-geheugen en een MSI GeForce GTX 1080 videokaart zijn dan ook geen overbodige luxe als je niet tegen beperkingen aan wil lopen. In de categorie originele kasten zitten soms ook echt juweeltjes die speciaal voor VPX zijn ontworpen door creatievelingen. Mooie voorbeelden hiervan zijn Harry Potter, Iron Maiden en Stranger Things (en die laatste twee zijn geen kopie van de Stern-spellen). De makers worden totaal niet gehinderd door copyright wat soms erg fraaie resultaten geeft.

Interieur van het kabinet

Interieur van het kabinet 1. 2.

3. 4. 5. 6.

Shakermotor Dolby 2.1 versterkers, maken deel uit van het Surround Sound Feedback systeem. Dit systeem zorgt voor geluid en fibraties van flipperspoelen, popbumpers enzovoort Processorkoeler GTX 1080 videokaart Versterker en subwoofer voor het geluid in de kopkast I/O hardware voor flashers, LEDs, shakermotor, flipperknoppen, nudgesensor, plungersensor enzovoort Voedingen met geschakelde stekkerdoos

Stranger Things zit bijvoorbeeld vol met jaren-80-hits en Harry Potter bevat ontzettend veel beeldmateriaal uit de gelijknamige films. Om alles extra te verfraaien zijn er de ’Pup Packs’: dit zijn pakketten voor bestaande flipperkasten die hierdoor prachtige audiovisuele aanvulling krijgen op de kopruit, DMD-scherm of topper. Zoek op YouTube maar eens op ‘New Transformers Pup-Pack’ om een voorbeeld te zien. Fraaie beelden en muziek tillen een flipperkast naar een hoger niveau en sommige packs hebben zelfs een volwaardig geluidsthema dat de standaard-callouts en muziek compleet vervangt. Wie heeft het spel gemaakt? Waarom is Attack From Mars of Tales of the Arabian Nights nou zo realistisch om te spelen en is Cueball Wizard een aanfluiting als je ook de echte kast kent? Simpel: elke kast is een kopie van de echte flipper en het

is aan de maker te danken hoe goed die kopie is. Hoe zijn speelveld en plastics ingescand? Hoe goed zijn de toys nagetekend? Maar vooral: hoe zijn de ’physics’ geprogrammeerd? Die bepalen namelijk hoe de bal zich gedraagt in het spel en vooral dat betekent het verschil tussen een computerspelletje en een echte flipperkast. Een maker van een digitaal spel is vaak enorm veel tijd kwijt om het spelgedrag zoveel mogelijk overeen te laten komen met de echte kast. De moderne emulatoren zoals VPX bieden hiervoor echt enorm veel gereedschap aan, maar de kennis van de maker van de kast bepaalt hoeveel hiermee gedaan wordt. Vooral de spellen die vanuit oudere versies komen (VP9 of soms zelfs VP8) hebben een onrealistisch spelgedrag. Op zich nog steeds leuke spellen om te spelen, maar je realiseert je meteen dat je een computerspelletje speelt en het gevoel van het echte flipperen is er gewoon niet.

Detail van het speelveld van Mustang Wat kost dat? Met een beperkt budget is een leuke virtuele flipperkast te bouwen, maar de mate van realisme zal laag zijn. Juist het meeste geld gaat zitten in een snelle pc, videokaart, beeldschermen en in alle extra randapparatuur voor geluid en trilling/beweging. Alleen hiervoor geven sommige bouwers al € 3000 tot soms € 5000 uit. Als je aan de slag gaat met Marktplaats-spul of afdankertjes dan zal je vooroordeel over een virtuele pinball helaas bevestigd worden: het is het dan nèt niet. De kritische flipperaar zal het niveau aan realisme onvoldoende vinden en jouw creatie als ’een leuk computerspel’ zien. Bedenk dus vooraf goed wat je doel is. Wil je een leuk knutselproject waarmee je de meeste flipperkasten kunt ontdekken? Of zoek je echt realisme? Het antwoord daarop bepaalt namelijk je budget, dat kan variëren van € 500 voor een leuk stukje zelf in elkaar geknutseld speelgoed tot meer dan € 7.000 voor een ultieme virtuele pinball die dan kant en klaar voor je wordt gebouwd. Probeer zelf eerst eens proef te spelen op verschillende soorten kasten en bepaal wat je essentieel vindt, zodat je geen € 3.000 uitgeeft voor iets wat je straks tegenvalt omdat er zaken ontbreken.

Interieur: exciter- en trillerspeaker

Dus flipperkasten op Marktplaats en een virtuele kast die alles vervangt? Laat me één ding duidelijk stellen: de virtuele flipperkast zal nooit een echte flipperervaring vervangen, hoe dicht sommige kasten ook bij de realiteit komen. Het bezitten van een flipperkast, voor sommigen zelfs het verzamelen, het knutselen aan zo’n kast (dit was voor mij persoonlijk lange tijd leuker dan het flipperen zelf), het modden, de geur van oude elektronica. Ja, ik overdrijf soms, maar toch: vooral bij EM-ers is de geur een essentieel onderdeel. Kortom: het gevoel en de sfeer van een echte flipperkast is niet door een computer te emuleren. Toch kan een virtuele kast voor jou de beste keuze zijn. Het feit dat je met een druk op de knop op meer dan duizend kasten kunt spelen, zorgt ervoor dat een virtuele flipperkast nooit gaat vervelen. Heb je één echte kast staan, dan kan verveling op een gegeven moment toch toeslaan en moet je er weer op uit voor wat anders. Met een goed uitgeruste kast kan de ervaring erg dicht bij het echte flipperen komen, waardoor de totale funfactor van een virtuele flipperkast voor sommigen hoger is dan van een echte flipper.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Klassieker op de moderne VPin Voor iemand met weinig ruimte kan een VPin zeker uitkomst bieden, maar kies dan wel voor het beste dat je je kan veroorloven. Mensen die het geluk hebben om meer plaats ter beschikking te hebben: houd je flippers, maar zet er een goede virtuele tussen, het zal je zeker verbazen. Voor de prijs van een Stern Pro koop je een prachtige virtuele flipper en ik speel ondertussen alleen nog maar op mijn VPin, de tien echte kasten gaan bijna niet meer aan... Specs van mijn kast Computer: AMD Ryzen 3600x, 16 GB ram, 512 GB SSD en een MSI GeForce GTX 1080 videokaart. Twee surroundsoundsystemen: eentje voor geluid en eentje voor ‘force feedback’. Beeldscherm: Asus ROG 43“ 4H @ 120 Hz en PIN2DMD led-kleurendisplay (hiervoor komt misschien nog een lcd-scherm zodat ook de hogere Data East dmd’s goed leesbaar zijn). Heb je nog vragen: mail me gerust op mariovanginneken@gmail.com

Wouter de Hoogd

Alle bekende flipperkasten op één machine Wouter de Hoogd neemt Digital Midi Pinball Machine project over Ruim een jaar geleden heb ik mij als nieuw lid van de NFV voorgesteld in de Spinner. Ik vertelde daarin uitgebreid hoe mijn enthousiasme voor het flipperen is ontstaan en waarom ik mij heb aangesloten bij de vereniging. Ik vertelde daarin ook dat naast het spelen op mijn eigen geweldige flipperkasten mijn belangstelling was gewekt voor de aanschaf van een volledig digitale flipperkast: “Het lijkt me fantastisch om alles wat er zo’n beetje aan flipperkasten is, te kunnen spelen en zo te kijken welk verhaal er bij iedere flipperkast hoort”. Niet zo verwonderlijk natuurlijk als eigenaar van een ICT-bedrijf met als hobby’s elektronica, modelbouw en flipperen. Via Marktplaats heb ik een digitale flipperkast aangeschaft en al spelend heb ik mij de kennis van de software eigen gemaakt. Daarna ben ik mij gaan verdiepen in het zelf bouwen van een digitale flipperkast en na doorontwikkeling daarvan heb ik deze uiteindelijk voorzien van de beste kwaliteit beeldschermen en videokaarten. Toen ik gevraagd werd mijzelf voor te stellen in de Spinner van vorig jaar, wist ik nog niet dat er in diezelfde Spinner een “In memoriam” geplaatst zou worden voor Erik Klootwijk, de maker van de fraaie Digital Midi Pinball Machine (DMPM). Deze gepassioneerde flipperaar wist met heel veel overtuiging de mogelijkheden van het digitale flipperen uit te dragen. Helaas is hij ernstig ziek geworden en kort daarop overleden. Onlangs heb ik de familie van Erik benaderd en na een hele prettige ontmoeting heb ik al zijn materialen, bouwtekeningen en software overgenomen. Ik voel me bevoorrecht dat

ik de kans krijg om zijn geweldige project voort te zetten en het digitaal flipperen verder te ontwikkelen. Kwaliteit staat bij mij hoog in het vaandel. Alleen de beste materialen zijn goed genoeg. Omdat ik een eigen ICT-bedrijf heb, is het voor mij betrekkelijk eenvoudig om de beste materialen voor de beste prijs te krijgen. Op deze manier ontstaat er een betaalbare digitale flipperkast, die gezien het formaat geschikt is voor iedere huiskamer. Ook voor de bedrijfskantine is deze kast een gewild item. Het is voor mij inmiddels duidelijk dat digitaal flipperen veel voordelen heeft ten opzichte van flipperen op een “echte” standaardflipperkast. De digitale flipper is voorzien van een paar honderd flipperkasten, stuk voor stuk van zeer hoge kwaliteit. Uniek is de koppeling met een server op internet, zodat updates van flipperkasten (softwarematige verbeteringen) en geheel nieuw uitgekomen kasten automatisch kunnen worden geïnstalleerd. Behalve een herstart van de kast hoeft de gebruiker hier zelf niets aan te doen. Je hebt geen last van mechanische storingen

en een eigen ontworpen “nudge”sensor (schudsensor) imiteert het beïnvloeden van de bal door het schudden tegen de kast. Daarnaast benadert de bijzonder goede kwaliteit beeldschermen de realiteit van het “echte” flipperen. Voor meer informatie kan je een kijkje nemen op de website www. digitalpinball.nl en kan je je inschrijven voor de nieuwsbrieven, waarbij ik je op de hoogte kan houden van de laatste ontwikkelingen.

Wouter speelt op de DMPM

Aad van Dijk

Ken uw klassieken CAPCOM AIRBORNE Hallo flippervliegeniers, hoog- of laagvliegers dan wel

wereldwijd vliegshows verzorgt! En dat is nu precies

Dit maak je allemaal mee wanneer je een potje speelt op de Airborne flipperkast. Gelukkig blijf je met beide voetjes stevig op de grond als je op deze flipperkast speelt. Maar als je een prima score haalt, voel je je echt een ‘ace’-stuntpiloot! Houd dat goede gevoel vast en vlieg rustig een stukje mee als wij de flipperkast Airborne eens nader gaan bekijken…..

wat er aan de hand is met de Capcom flipperkast

Capcom

brokkenpiloten. Het is algemeen bekend: het besturen van een vliegtuig is niet eenvoudig. Zeker niet als het een straaljager betreft. Nog een trapje hoger is het als deze straaljager deel uitmaakt van een stuntteam dat

Airborne uit 1996. Jij bent de stuntpiloot ’Ghostrider’ en je voert de ene na de andere spectaculaire stunt uit met je razendsnelle jet. Snelheden tot en met mach 3 zijn geen enkel probleem voor jou. Met een zelfverzekerde glimlach voer je een dubbele rol uit en vlieg je vervolgens keihard rond de verkeerstoren! Eenmaal weer geland wacht je een heldenonthaal van duizenden fans die genoten hebben van de vliegshow. Kortom: heerlijk om stuntpiloot te zijn! 44

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

De firma Capcom is vooral bekend als fabrikant van talloze populaire videoarcadegames. Namen als Street Fighter, Resident Evil, Mega Man en Devil May Cry klinken je vast bekend in de oren, zelfs als je geen hardcorevideospeler bent. In de jaren ´90 van de vorige eeuw meende Capcom dat er ook wel geld te verdienen was met het vervaardigen van flipperkasten. Dat viel toch wat tegen…. De eerste kast die Capcom in oktober 1995 vervaardigde, heette Pinball Magic waarvan er 1.200 exemplaren werden gemaakt. De laatste Capcom flipperkast, die in december 1996 verscheen, was Kingpin.

Stap in en voel je een echte ‘ace’-stuntpiloot

Van Kingpin werden er maar liefst negen stuks gemaakt. Daar tussenin bracht Capcom in maart 1996 Airborne uit in een oplage van 1.350 exemplaren, in mei 1996 was het de beurt aan Breakshot (1.000 stuks) en in juni verscheen Big Bang Bar. Hiervan werden er slechts veertien gemaakt. In september 1996 kwam de firma op de proppen met Flipper Football waarvan er toch nog 750 werden gemaakt. Ontwerpen als Red Line Fever en Zingy Bingy (beide uit december 1996) haalden de productiefase niet meer. Een illusie armer en waarschijnlijk ook met wat geld minder stopte Capcom de flipperfabricage. Opmerkelijk: van Big Bang Bar is in 2007 een remake verschenen in een oplage van 191 stuks. Niet gemaakt door Capcom, maar door PMI/IPB. Airborne is dus met 1.350 stuks de kast met de hoogste oplage. Wereldwijd stelt dat niet veel voor, waardoor je deze kast niet veel tegenkomt. Een mooi exemplaar is daardoor lastig te vinden. Datzelfde geldt voor alle Capcomcreaties: met moeite en geduld nog wel vindbaar (Pinball Magic, Airborne, Breakshot en Flipper Football) tot vrijwel onvindbaar (Big Bang Bar en Kingpin).

Ik zie ze vliegen!

Mijn geliefde echtgenote riep het al vaker tegen mij als ik weer de een of andere flipperkast op de kop had getikt: ‘jij ziet ze vliegen’. En met terugwerkende kracht moet ik haar gelijk geven. Ik zie ze inder-

daad vliegen! Maar dan wel op het dot-matrixscherm (dmd) van mijn nog niet zo lang geleden aangeschafte Airborne. En deze flipperkast verkeert in vrijwel perfecte conditie. Het kabinet is onbeschadigd en prachtig op kleur.

“De Airborne is er slechts in één uitvoering: compleet en uitgebreid!” De kopruitfolie is perfect en op het speelveld is geen krasje te vinden. Technisch is de kast inmiddels geheel nagelopen en werkt 100 procent goed! De kast speelt heerlijk en is razendsnel. In deze tijd worden nieuwe flipperkasten vaak onderverdeeld in pro-versie (eenvoudige uitvoering), limited edition (meer flipperfun voor meer money) tot collectors edition (de volledigste uitrusting voor véél meer money...). De Airborne is er slechts in één uitvoering: compleet en uitgebreid! Op het speelveld vind je een spinner, twee outholes, drie popbumpers, twee diverters, oneindig veel verchroomde wirerails, een rvs lockmechanisme in de vorm van een vliegtuig, een rvs up/downramp, een bijzondere kickback/ball lock in

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

de apron, twee sets droptargets, een zogenaamde injector waarmee je een bal in een bepaalde laan kunt ‘duwen’. Heel gaaf is een klassiek ballreturnhekje in de rechteroutlane. De bal moet je zelf in het spel brengen met een ouderwetse handbediende plunger, dat dan weer wel….

Mooi kassie...

Het gehele kabinet heeft een kleurstelling die je niet vaak tegenkomt. De kleuren geel en oranje zijn volop aanwezig. Op de flanken van de bovenkast vind je een Eagle-logo en de neus van een straaljager op een blauw/geel/oranje/rode achtergrond. De zijkanten van de onderkast zijn voorzien van mooi getekende blauwe straaljagers. In de cockpit daarvan steekt de piloot zijn duim naar je op! De kopruittekening is zeer apart. Het vliegtuig vliegt ondersteboven en jij zit achter de piloot. Aan de bovenkant van de ruit zie je een stad op zijn kop en een parachutist hangt upsidedown in de lucht. De beelden die verschijnen op het dmd zijn mooi gemaakt, prima passend bij het thema en zeer gedetailleerd. Zeker leuk om naar te kijken als een goede flipperspeler/ speelster de kast bespeelt. Je zult verbaasd zijn over hetgeen je allemaal te zien krijgt.

Spelen maar!

Bedoeling van het spel is, kort gezegd, het uitvoeren van stunts tijdens zes vliegshows in Amerika

en Europa. Na het afschieten van de bal start meteen de eerste vliegshow in Amerika. Deze show bestaat uit twee stunts en is vrij eenvoudig: schiet de bal over de linkerramp waardoor de bal rond de vliegtoren scheert. Raak dan de drie rechterdroptargets AIR en klaar is Kees de stuntpiloot! Goed voor vijf miljoen puntjes en de tweede vliegshow start. Deze is in Frankrijk en de uit te voeren drie stunts zijn hier al iets lastiger. Nu moet de spinner worden geraakt voor mach 1, dan de linkerdroptargets SHOW en vervolgens moet de linkerramp drie keer worden genomen. Hilarisch is daarbij, dat de presentator/presentatrice van de vliegshow commentaar levert in de taal van het land waar de show plaatsvindt. In Amerika spreekt de commentator Engels, in Frankrijk hoor je Franstalig commentaar en in Germany word je in vloeiend Duits toegesproken: Grossartig! Goed voor je algemene taalontwikkeling, want ook Spaans en Italiaans komen voorbij. Echt heel leuk, ik kan me geen andere flipperkast voor de geest halen die je talenkennis op deze creatieve wijze bijspijkert!! De volgende vliegshows zijn in Duitsland (drie stunts), Engeland (drie stunts in Boris Brexitland) dan volgt Italie (vier stunts) en tot slot Spanje waar maar liefst zes stunts moeten worden uitgevoerd. Alle stunts lopen op tijd. Heb je een stunt binnen de tijd volbracht, dan word je

Bijzondere kick-back met ball lock in de apron

bevorderd. Je start als sergeant en via lieutenant, captain, major en colonel bereik je de toppositie: ace! Houd je tijd over na een stunt, dan levert dat vele extra punten op. Haal je het niet binnen de tijd, dan ga je zonder bevordering en extra punten meteen door naar de volgende stunt. Het bereiken van ace levert veel op. De eerste keer gaat het licht voor een extra bal branden, de tweede keer ace bereiken geeft direct een extra bal. Zelfs een bonus van dertig miljoen puntjes wordt hier uitgereikt als je nog vaker ace weet te bereiken. Na het volbrengen van de zes vliegshows start WORLD FRENZY multiball met lekkere jackpots bij het raken van de linkerramp, rechterramp en de lanes achter het centrale vliegtuig. Dit gaat door zolang je

meer dan één bal in het spel weet te houden.

Air Mayhem

Airborne kent vier locaties op het speelveld waar een bal kan worden gelockt. Het vliegtuig centraal op het speelveld is een ball-lock. Je moet de bal hiervoor in de middelste lane krijgen.

“Je start als sergeant en via lieutenant, captain, major en colonel bereik je de toppositie: ace!” 47

Dat gaat prima door het gebruiken van de injector. Dit is een plastic bar achter het centrale vliegtuig die de bal in de richting van de lanes kan duwen. Deze bar is te gebruiken als de flitsverlichting erachter actief is en bedien je met de flipperknoppen. Echt een geinige feature die het spel uitdagender maakt. Helemaal rechtsachterin het speelveld is ook een ball-lock te bereiken via een schot onder de up/downramp door aan de linkerkant van het speelveld. Ook de outhole aan de linkerkant van het speelveld kan worden gekwalificeerd voor een ball-lock. Tenslotte is er in de linkeroutlane een lock, weggewerkt in de apron. Op deze wijze drie ballen gelockt, start AIR FRENZY met een jackpotschot onder de omhoogstaande linkerramp. Daarna geeft de linkercenterramp jackpot, dan de rechtercenterramp gevolgd door de superjackpot-optie via een schot over de rechterramp. Zolang je drie ballen op het speelveld hebt, zijn de jackpots dubbel! Deze cyclus gaat door zolang je meer dan één bal in het spel houdt.

Dog Fight Mayhem

Wanneer tijdens het skillshot twee ballen gelockt zijn in het centrale vliegtuig, start the dog fight. Aan de vliegshow doen ook andere stuntteams mee. Schiet de twee centrale ramps ieder drie keer om twee jets van de concurrentie uit te schakelen. De eerste drie rake schoten per ramp geven 1,5 miljoen puntjes per hit en schakelt één tegenstander uit. Na het uitschakelen van de eerste tegenstander wordt dit vier miljoen per raak schot. Klinkt eenvoudig, maar is hartstikke moeilijk. De schoten zijn lastig en risicovol. Raak je weinig en loopt een bal weg dan word je op het dmd uitgemaakt voor LOSER …..

Night Flying Mode

Na het omkegelen van alle droptargets AIR en SHOW start deze mode. Alle schoten zijn veel punten waard en extra tijd wordt toegevoegd aan de airshowtimer. De speler heeft zo de mogelijkheid om stunts alsnog af te maken. De animatie tijdens deze mode op het display is geweldig!

Nog meer uitdaging?

Oké, jij je zin. Probeer de linkerdroptargets te raken waardoor de linker outhole 1,5 miljoen waard is (in plaats van 800.000). De tweede dropping der targets maakt de outhole goed voor 2,5 miljoen en de derde kaalslag in droptargetland maakt de outhole beschikbaar voor vijf miljoen plus light extra ball.

Plane Upgrades

Altijd belangrijk om je vliegtuig regelmatig te upgraden! Op Airborne doe je dat door het scoren van alle drie de lanes achter het centrale vliegtuig. De eerste upgrade is een copiloot die je op weg helpt naar het volgende doel. De tweede verbetering is Jet Refueling: extra tijd voor de lopende airshow en volgende shows. De derde upgrade is heel leuk. Verschillende schoten worden een voor een verlicht. Binnen twintig seconden moet je het eerste schot maken. Elk volgend schot is twee seconden korter. De mode eindigt als je een schot niet meer binnen de tijd weet te maken: STRESSEN! Het eerste schot is zeven miljoen waard, de volgende steeds een miljoen hoger. Haal je zelfs de vierde upgrade, dan volgt Engine Upgrade: de spinner wordt opgewaardeerd tot factor drie.

Blue Angels Formation

‘Ghostrider, that’s a real pretty formation’, roept de verkeerstoren als het je lukt om de drie standuptargets en de twee centerramps te raken in een bal. De eerste keer dat het vliegen in deze formatie lukt ontvang je zeven miljoen puntjes. De tweede formatie is goed voor dertien miljoen, de derde geeft negentien miljoen en lights extra ball en de vierde verlicht special.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

De twee standuptargets aan de rechterzijde van het speelveld verlichten de parachutes op het speelveld. Maar veel belangrijker: het hekje in de rechteroutlane gaat open. Op deze wijze komt de bal voor de plunger en kun je lekker door flipperen. Dit hekje is een classic in flipperland en werd regelmatig toegepast in EM-flipperkasten. Recent heeft Stern deze voorziening ook weer toegepast en wel op StarWars: ‘May the force be with you…..’ De twee gele standuptargets onder de verkeerstoren links achterin kwalificeren de linkeroutlanelock. De eerste keer werkt de voorziening als een kickback. Daarna fungeert de outlane als lock. Heel fijn is, dat als je de bal nu verliest de gelockte bal alsnog op het speelveld wordt geknald en je dus verder kunt spelen richting highscore. Mooi uitgewerkt deze lock/kickbackfunctie! En dan is er nog Tower Flyby. Repeterende schoten over de linker ramp geven 3-4-5 en 6 miljoen puntjes. Bijna hetzelfde gebeurt bij opeenvolgende schoten over de rechterramp waarbij de bal rond de verkeerstoren vliegt of via de injector in een van de drie lanen achter het centrale vliegtuig terechtkomt. Elk van deze vier schoten is goed voor een miljoen punten. Het volgende schot in dezelfde laan verhoogt de waarde met een miljoen fijne puntjes. Lekker scoren, want de miljoenen vliegen je om de oren!

J-E-T-lanen

Deze J-E-T-laantjes vind je bovenin het speelveld, net boven de popbumpers. Het woord JET compleet verhoogt de bonus met 2x, 3x en zo verder tot zelfs 10x. De bonus wordt

knokken om je bal in het spel te houden. Net als in de Williams F14 Tomcat, ook een snelle kast met vliegtuigthema maar met een veel beperktere rulesheet. Beste flipperavionauten (bestaat dat woord?) helaas kom je deze kast niet vaak tegen door zijn relatieve zeldzaamheid. Maar als je er een tegenkomt, speel er dan een paar potjes op en ik weet zeker dat je daarna zin hebt in een goede vliegshowafterparty…. Het geluid van Airborne is van superkwaliteit en de beelden op het dot-matrixdisplay zijn niet te versmaden. Het klinkt gek om dat zo te zeggen, maar het is wel waar: ‘deze vliegtuigenkast loopt als een trein!’ aan het eind van iedere bal toegevoegd aan je behaalde score. Zo vlieg je dus lekker richting highscore!

Mistery bonus

Direct naast de up/downramp staat een smalle target. Dit is een belangrijk doelwit. Iedere keer dat je dit target raakt, wordt een letter van het woord AIRBORNE verlicht op het display. Wanneer het woord compleet is, geeft de volgende hit een mysterybonus. Deze bonus varieert van punten, upgrade, Night Flying en light special tot extra ball of een gratis stunt.

een Pinball Magic in mijn bezit gehad. En dat was ook al zo’n leuk spel. Waarom heb ik die toen eigenlijk weer verkocht? Airborne is een intensief en snel spel met gave regels. Je moet echt

Na een paar potjes op deze snelle jongen constateer ik daarom hier vanuit luchthaven Delft met veel plezier: HOERA, IK ZIE ZE WEER VLIEGEN!

Wat techniek...

Het speelveld kent een bijzondere liftinstallatie. Hierdoor kan het speelveld kaarsrecht overeind midden in het benedenkabinet worden geplaatst. Zeer handig als onderhoud nodig is aan de bovenkant of de onderkant van het speelveld. Goed functionerende led-verlichting toepassen in deze kast kan alleen na het aanschaffen en inpassen van een led-ocd-board. Maar als dat eenmaal werkt, is de kast helemaal een plaatje!

Conclusie

Het eerste wat in je opkomt na het spelen van Airborne is ‘jammer dat Capcom maar zo kort flipperkasten heeft gemaakt’. Ik heb lang geleden

Tekst: Bas Vis, foto’s: Barry Driessen

Dutch Pinball Terugblik 2020, vooruitblik 2021

Barry Driessen bij zijn creatie

In Spinner 1 van 2020 stond een uitgebreid verhaal over de herstart van Dutch Pinball. Barry Driessen was erin geslaagd om een deal te sluiten met hun productiepartner ARA over de overname van de voorraad nog niet geleverde Big Lebowski’s en een flinke voorraad onderdelen. Met de hulp van onder andere zijn beste vriend Guus, begon hij aan een nieuw avontuur. Eind 2020 kwam het bericht dat Dutch Pinball een nieuw pand had betrokken. Ruim 1.000 m2 en daarmee zo’n vijfmaal groter dan het pand waar ze hun herstart begonnen. Tijd voor een update over deze Nederlandse producent van flipperkasten.

Continuïteit staat voorop Ruim anderhalf jaar geleden begon Barry met Guus in Roermond met de productie van hun creatie. Geen personeel dat de speelvelden en prints installeerde, maar twee vrienden uit Limburg die aan de verwezenlijking van hun droom wilden werken. Voorafgaand aan de herstart had Barry een aantal scenario’s uitgewerkt. Het liefst was hij met volle vaart begonnen aan het bouwen van kasten, maar hij koos uiteindelijk voor een voorzichtigere start. Het zou dan langer duren voordat de liefhebbers hun lang verwachte kasten krijgen, maar daar stond tegenover dat de risico’s beter te overzien zouden blijven. Barry had in de aanloop zijn huiswerk gedaan en de ervaringen over de hogere kosten in de nieuwe verkoopprijs van de Big Lebowksi verwerkt. Die lag nu in lijn met de

luxe uitvoeringen van Stern en JJP. Gezien de bijzondere eigenschappen van The Big Lebowski; bijvoorbeeld de ‘Bowling Alley’ en het bewegende tapijt (The Rug) lijkt dit niet meer dan logisch. Vijf jaar na de lancering bleek de belangstelling voor de kast onverminderd groot. Toen bekend werd dat liefhebbers opnieuw een bestelling konden plaatsen, stroomden de orders (en stromen ze nog steeds) binnen. Dankzij de grote voorraad flipperkastonderdelen kon Dutch Pinball in het voorjaar van 2020 doorwerken, terwijl andere flipperkastproducenten noodgedwongen een productiestop moesten instellen. Vanwege de COVID-perikelen stonden bedrijven in de VS stil, maar in Limburg werd er doorgewerkt. In de loop van het jaar kwamen er enkele hulpkrachten bij, zodat er meer kasten gemaakt konden worden.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

De nieuwe en ruime productiehal van Dutch Pinball

Barry: ‘We hebben nu een goede flow in productie gevonden en we bouwen gemiddeld vier games per 1,5 week’. Ter vergelijking: daar deden Barry en Guus een jaar geleden bijna drie weken over. In het voorbije jaar gingen er dus al een leuk aantal The Big Lebowski’s op transport richting hun nieuwe eigenaar. Geleidelijke groei Barry: ‘De grootste uitdaging blijft het inkopen van onderdelen. Met ongeveer 650 verschillende onderdelen en 2.500 onderdelen in totaal die we kopen bij ongeveer zeventig verschillende leveranciers, is het een hele uitdaging om alles goed en op tijd te krijgen. De wereldwijde pandemie maakt dit extra lastig. Dit deel van de productie is waarschijnlijk nog moeilijker dan het bouwen van de kast zelf. We hebben dit deel van de productie steeds beter onder de knie door nu. En dus was het tijd voor de volgende

grote stap: een grote productiehal!’. Eind oktober 2020 tekende Dutch Pinball de huurovereenkomst voor een nieuw gebouw dat ongeveer vijf keer zo groot is als het gebouw dat ze bij de herstart betrokken. Barry: ‘Dit pand biedt de mogelijkheid om de productie uit te breiden. Ons doel is om binnen een paar maanden minimaal tien kasten per week te halen’. Verhuizen is voor niemand een favoriete bezigheid. Sowieso betekent het dat je een periode niet kunt produceren. Daarnaast is het natuurlijk een flinke logistieke operatie. Voordeel voor Dutch Pinball was wel dat het nieuwe pand hemelsbreed niet ver weg is. Dankzij de hulp van vrienden en bekenden gingen de vele onderdelen naar het nieuwe pand elders op het bedrijventerrein. Barry: ‘We hebben een paar weken gebruikt voor de verhuizing naar de nieuwe locatie en zijn intussen weer bijna volledig operationeel’.

Versterking van het team Meer kasten maken betekent ook dat er meer handen nodig zijn. Barry: ‘Het eerste nieuwe teamlid is NFV-lid Barry Hoeben. Barry is jong en heel enthousiast. Hij is helemaal gek van flipperkasten en dat is natuurlijk een pluspunt. Hij speelt niet alleen, maar heeft ook interesse voor de techniek. Hij komt hier uit de buurt en kan bij ons veel leren. Om die ambitie van tien kasten per week te halen hebben we natuurlijk nog meer nieuw bloed nodig!’. Voor de korte termijn zijn meer productiekrachten nodig, voor de langere termijn zijn er ook andere capaciteiten nodig. In de Dutch Pinball nieuwsbrief van november stond het al: ‘Koen is back on the base!’ De kenners weten dan om wie het gaat: Koen Heltzel, de man die de software maakte voor The Big Lebowski. Barry: ‘Dit past in het scenario dat ik in mijn hoofd had zitten: zodra het kan Koen terughalen. Want hoewel we heel trots zijn op onze creatie, er zijn natuurlijk nog steeds wensen. En we willen ook actief gaan werken aan het ‘post TBL’-tijdperk’. Sinds december 2020 is Koen weer lid van het Dutch Pinball team en werkt hij aan software-updates. Inmiddels bestaat het team

NFV-lid Barry Hoeben aan de slag

“Om die ambitie van tien kasten per week te halen hebben we nieuw bloed nodig!”

Nieuw: ‘Boobie caps’ met ‘Sparkly Gold’ look

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

van Dutch Pinball uit negen fulltimers, vier parttime-medewerkers en een stagiaire! Het kan altijd beter In het voorbije jaar is The Big Lebowski ook verder verbeterd. Vooral Barry en Guus zijn continu bezig om extra puntjes op de spreekwoordelijke i te zetten. Barry: ‘Een flipperkast is een complex product en je blijft zoeken naar mogelijkheden om de productie te vereenvoudigen en te versnellen. De meeste verbeteringen aan de kast zie je niet direct, maar de effecten merk je wel tijdens het spelen en zorgen ervoor dat er (nog) minder storingen optreden. Voorbeelden van de verbeteringen zijn er bij het minispeelveld, zoals aan de ‘Car Door Assembly’ en de Parking Targets. Ook bij de Bowling Alley hebben we nodige zaken aangepakt, zoals de Ball Launcher. Ook zijn de plastics nu van polycarbonaat en daarmee praktisch onbreekbaar. Er zijn zeker ook verbeteringen die je wel direct kunt zien, zoals het displaypanel, de Mini Pin decal van de bowling alley en de ‘Sparkly Gold’ look op de ‘Boobie’ caps’. Het tekent de mannen van het Dutch Pinball team: wereldwijd geldt The Big Lebowski als een topkast, maar zij blijven investeren om de kwaliteit van het product en het spel verder te optimaliseren.

Ronald Eijkman

Waar is onze nieuwe voorzitter? Voorzitter zijn van de leukste vereniging van Nederland heeft zo zijn voordelen. Je bent op heel veel verschillende vlakken bezig met je hobby. Dat doe je bij een vereniging die in de afgelopen 29 jaar is uitgegroeid tot een volwassen organisatie die draait als een goed geoliede machine.

Dat heeft de Nederlandse Flippervereniging (NFV) aan veel mensen te danken. In de eerste plaats aan de ruim 1.400 leden. Zonder leden is er immers geen vereniging. Maar het zijn vooral de actieve leden die van enorme waarde zijn voor de NFV. Die mensen vormen de motor van het geheel: de diverse teams, het bestuur en natuurlijk de voorzitter. NFV-voorzitters door de tijd heen Vijf voorzitters hebben zich tot nu toe voor de vereniging ingezet. Ieder van hen heeft zijn eigen steentje bijgedragen aan de ontwikkeling van de NFV. Als voorzitter ben je namelijk betrokken bij diverse projecten binnen de vereniging. Bijvoorbeeld bij het clubmagazine de Spinner, evenementen en toernooien, de collectie en de ontwikkeling van het clubhuis. Als je van flipperen houdt en affiniteit met besturen hebt, dan kun je bij de NFV je voorzittershart ophalen. Toch lijkt het een uitdaging om de vacature van voorzitter in te vullen. Dit blijkt wel uit het feit dat de NFV in haar bestaan twee periodes zonder voorzitter heeft gekend; van 2007 tot en met 2011 en van 2017 tot en met nu. Om het dagelijkse bestuur op de rails te houden is Bas Vis beide keren in de rol van waarnemer gestapt.

Waarom waarnemer? Bas ziet zichzelf meer als een meewerkend voorman. Hij vindt het belangrijk dat iemand in formeel opzicht de voorzittershamer vasthoudt, maar hij is ook van mening dat een voorzitter leiderschap toont en toekomstvisie heeft. Dat zijn kenmerken die hem minder liggen. Daarom heeft hij de functie van voorzitter nooit geambieerd en is hij in de rol van waarnemer gestapt. Het gevaar van deze constructie is dat de leden misschien denken dat de vereniging geen nieuwe voorzitter nodig heeft. Alles loopt tenslotte op rolletjes: de vereniging is financieel gezond, fantastische evenementen worden georganiseerd en de leden ontvangen elk kwartaal een prachtig flippermagazine. Maar dat zijn niet de enige zaken die van belang zijn binnen de NFV. De verbindende factor De NFV-voorzitter is in de eerste plaats een verbinder, iemand die de verschillende teams en onderdelen in de vereniging met elkaar in contact brengt. Bij probleemsituaties wordt niet alleen naar een oplossing gezocht, maar worden ook kansen gezien om mensen dichter bij elkaar te brengen en, nog belangrijker, te houden. Want daar gaat het om bij

een vereniging. Dat mensen met passie en enthousiasme samen invulling geven aan hun hobby. De energie die daaruit voortvloeit is voelbaar bij de NFV en bevat een enorme potentie voor de vereniging. Daar kun je als voorzitter wat mee. Je staat er nooit alleen voor, want je bent omringd door zelfsturende teams met gemotiveerde mensen. Doe wat je leuk vindt! Natuurlijk moet er zo nu en dan een bestuurs- of ledenvergadering voorbereid en geleid worden. Dat zijn er ongeveer elf per jaar. Het hoort erbij, evenals een incidenteel optreden als woordvoerder. Daarnaast neem je ook deel aan inspirerende evenementen die de vereniging organiseert. Al met al ben je gemiddeld zo’n vier à vijf uur per week bezig met dingen die je leuk vindt: flipperen en alles wat daarbij komt kijken. Wil jij hierover vrijblijvend sparren met Bas Vis? Neem dan voor 15 april contact met hem op: bvis@nfvpinball.nl of 06 447 56 466. Als jullie elkaar in het clubhuis treffen tijdens een Funhouse Friday of clubhuisdag, dan is de toegang voor jou kosteloos. Tot snel!

Rens Hooijmaijers

Led Zeppelin Pro: whole lotta love? Op de valreep van 2020 kwam Stern met de aankondiging van hun nieuwste titel: Led Zeppelin. In januari kwamen de eerste leveringen naar Europa en toog uw verslaggever naar Nuland om daar bij Pinball Palace deze nieuwste Stern aan de tand te voelen. Does it rock?

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Met de keuze voor Led Zeppelin kiest Stern hier weer voor een bewezen formule, een rockbandflipperkast, wat al diverse geslaagde flipperkasten heeft opgeleverd. Het rockbandthema heeft duidelijk de aandacht bij Stern. En waarom niet, het heeft tenslotte al een paar goede hits opgeleverd (denk aan bijvoorbeeld AC/DC, IRON MAIDEN en METALLICA). Dat het ook wel eens niet goed lukt, bewijst de lage populariteit van de Rolling Stones uit 2011 wel. Gaat Steve Ritchie met de Led Zeppelin zijn succes met zijn AC/DC uit 2012 evenaren of zelfs overtreffen? Ik wil wel al op voorhand vertellen dat ik geen Led-Zeppelin-fan ben, dus voor een echte fan van deze muziek zal de belevenis zeker anders zijn. Led Zeppelin is wat dat betreft wel een typische keuze. Led Zeppelin was populair in de jaren zeventig en de gemiddelde flipperfanaat was toen eigenlijk nog net te jong om daar sentimentele herinneringen aan te hebben. Niettemin, Led Zeppelin heeft een grote fanbase maar vertaalt zich dit in een goede verkoop?

Het Icaruslogo dat Led Zeppelin gebruikte voor hun eigen platenlabel ‘Swan Song’

Voor het ontwerp staat ‘King of flow’ Steve Ritchie garant en voor het artwork Greg Freres. Beiden zijn zeker geen onbekende in de flipperwereld en beiden zijn ook eens te gast geweest tijdens een DPO in Drunen. Op papier heeft deze flipperkast dus alles al mee met dergelijke grootheden aan het roer. Led Zeppelin is er in totaal in drie varianten: een PRO, Premium en een LE. In dit artikel komt dus de PRO aan bod. Dit verslag gaat niet in op spelregels, maar vooral op het uiterlijk van de kast en of er speelplezier te beleven is.

Het speelveld

Kijkend naar het speelveld valt natuurlijk direct de Zeppelin op. Maar dan stopt het ook wel gelijk, of is dat wat je juist opvalt, dat er niets is wat opvalt…. De GI-verlichting kent een rood en koud-wit deel. De inserts zijn overwegend monochroom. Alleen diverse inserts van de pijlen zijn volgens mij meerkleurig. De stijl van het artwork is verder niet mijn keuze, zullen we maar zeggen. Het schijnt wel in de stijl van Led Zeppelin te

zijn uit de jaren zeventig, maar mij, als niet-Led-Zeppelinfan, overtuigt het niet. Sorry Greg. Kijken we naar de toys op het speelveld, zien we er dus ‘maar’ één: de zeppelin. En eigenlijk vind ik het woord toy niet passend daar de zeppelin totaal passief is en geen interactie heeft met de bal. Het komt er dus eigenlijk op neer dat de flipperkast een drietal ramps heeft, wat

“Kijkend naar het speelveld valt natuurlijk direct de Zeppelin op” standup- en droptargets, een spinner en een Icarus (de man uit de Griekse mythologie die naar de zon wilde vliegen met zelfgemaakte vleugels) op een veer (doet sterk denken aan de Tie-fighter bij de Star Wars flipperkast, ook van Steve overigens). Gaf voorgaand model flipperkast

van Steve, de Black Knight, al een kale indruk, die had tenminste de Black Knight nog die interactie had met de bal, deze flipperkast is helaas nog overtreffender op dat vlak. Ik kan het, als ik over de flipperkast gebogen sta, gewoon niet laten om te denken: is dit het? Hoe kan Stern ‘volle’ flipperkasten van het PRO-model zoals Teenage Mutant Ninja Turtles en Jurassic Park maken en daarna met dit komen en hetzelfde geld vragen? Mysterieus? Of zien we hier het resultaat van een (te) dure licentie? Kijkend naar de lay-out is het een vrij typische fan-lay-out, zoals Steve vaak gebruikt. Alleen de derde flipper is een toevoeging. Deze kent eigenlijk maar één echt schot dat je overigens niet kunt maken vanaf de twee onderste flippers, een kort dead-end schot. Daarnaast wel handig om drie standuptargets mee te schieten tegenover deze derde flipper. De flipperkast komt verder met tien liedjes van natuurlijk Led Zeppelin voorgeïnstalleerd. Je kunt er één van kiezen bij de start van de bal.

De Zeppelin prominent aanwezig

Ook gedurende het spel heb ik gezien dat men een ander liedje kan kiezen. Deze tien liedjes staan vermeld op de backboard en zijn: • Good Times Bad Times • Communication Breakdown • Whole Lotta Love • Immigrant Song • Kashmir • Black Dog • Ramble On • Rock and Roll • Trampled Under Foot • The Song Remains the Same Er is een loopschot mogelijk, maar alleen van links naar rechts. Als je deze loop vanaf de rechterzijde schiet eindigt het schot in een saucer. In deze loop zit bij de ingang aan de linkerzijde ook een spinner gemonteerd. Je hebt dus drie ramps die in mooi vol metaal uitgevoerd zijn. Je kunt deze allemaal schieten

vanaf beide flippers, al gaat dat bij de één makkelijker dan bij de ander. De linkerramp is heel makkelijk te backhanden. De rechterramp kent een mooie 180-graden-draai en voert zo terug naar de rechterflipper. De andere twee ramps voeren terug naar de linkerflipper.

Het speelveld

De stijl van het speelveld vind je ook terug in het cabinet en in de kopruit. Het schijnt te passen bij Led Zeppelin, maar uw reporter was er niet wild van. Er worden op het lcd-display onder andere filmbeelden gebruikt van optredens. Led Zeppelin trad op in de jaren zeventig en dat is helaas ook wel zichtbaar in de kwaliteit van deze filmbeelden. HD was er toen tenslotte nog niet. Op de lockbar bevindt zich de tegenwoordig gebruikelijke drukknop om de diverse keuzes mee te bekrachtigen. Aan de binnenzijde van het cabinet vind je al voorgefreesd een plaats

Uitzicht vanaf de flippers

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

waar je het optionele Expression Lightning System kunt monteren. In de basis ziet dit eruit als een led-strip die wordt aangestuurd vanuit de flipperkast. Dit om meer de ervaring te krijgen van een rockconcert. Monteer je ze niet dan is de keerzijde hiervan dat de binnenkanten niet af lijken te zijn. De prijs van de kast in Nederland was nog onbekend bij schrijven van dit artikel, maar in de Verenigde Staten kost deze kast circa USD 4500. Deze kast gaat niet goedkoop worden, ben ik bang.

De hamvraag: Hoe speelt-ie?

Als Steve-Ritchie-fan had ik behoorlijk hoge verwachtingen, maar die waren al wat getemperd door het feit dat ik geen Led-Zeppelin-fan ben. Met name bij een muziekflipperkast speelt affiniteit met het thema een belangrijke rol, in ieder geval bij mij. Led Zeppelin staat bij aanvang van de wedstrijd al met 2-0 achter, zullen we maar zeggen. Nu was dat eerst ook bij Metallica het geval.

En die flipperkast heb ik uiteindelijk ruim vijf jaar in bezit gehad. Kon Led Zeppelin dezelfde truc uithalen bij mij? Hier kan ik helaas heel kort over zijn: nee. Maar waarom is dit? Laten we beginnen met het fysieke aspect van het spel. Bal loopt echt wel lekker rond en de schoten zijn soepel te maken, zoals we van de flipperkasten van Steve Ritchie wel gewend zijn. Maar wat voor schoten zijn het dan? Je hebt drie ramps die met beide flippers te schieten zijn en wat drop- en standuptargets. Er is een derde flipper, maar wat kun je daarmee schieten? Eigenlijk alleen een deadendschot zoals we dat ook kennen van bijvoorbeeld The Addams Family. Iemand zal zeggen dat je er ook wat targets mee kunt schieten, maar die kun je ook schieten met de twee flippers beneden. De extra functionaliteit is dus helaas zeer beperkt. In de Premium-LE zit daar een ramp en biedt deze derde flipper wellicht wel waar voor zijn geld, maar bij dit PRO-model is dit teleurstellend. De zeppelin is er ook alleen maar voor het oog en doet niets. De engel op een veer dan? Ook daar wordt een flipperaar niet wild van. Multibal start je vrij makkelijk, zoals bij een Stern vrijwel standaard het geval is. Je kunt de linkerramp met de linkerflipper op de backhand schieten en continu herhalen. Geen uitdaging hier dus, geen mooie schoten die als je ze maakt een gevoel van ’wow, ik heb het geflikt’ geven.

Artwork van het kabinet is afkomstig van het derde album van Led Zeppelin uit 1970

Zitten er dan humor of mooie animaties in het spel? Er worden vooral filmbeelden van optredens uit de jaren zeventig afgespeeld die, naar mijn persoonlijke mening, weinig inspirerend zijn. De call-outs bieden ook geen humor en worden

vrij emotieloos uitgesproken. Bij een AC/DC heb je Steve Ritchie die je persoonlijk uitscheldt, Play Better!! Hier niets van dit alles helaas. De kast waarop ik speelde has overigens softwareversie 0.93.

Speciaal gemaakte animatie

Filmbeelden van oude optredens

Dit kan dus nog allemaal veranderen en verbeteren, maar nummer 0.93 suggereert dat we al redelijk aan het eind zitten. Als je dit alles ook nog eens combineert met een artpackage dat bij een niet-Led Zeppelin fan geen hoofden doet draaien, kan er voor uw reporter maar één conclusie zijn: deze flipperkast is niet voor hem bedoeld. De LE/Premium-versie van Led Zeppelin laten een flipperkast zien die wel eens duidelijk anders kan flipperen dan de PRO. In een paar uur kun je echter lang niet altijd een flipperkast goed leren kennen, dus ga vooral je eigen mening vormen. Dat jullie reporter minder gecharmeerd is wil niet zeggen dat jij het ook niet bent, het is maar een persoonlijke mening tenslotte. Ben je een Led-Zeppelin-fan, dan zal je belevenis zeker anders zijn! En ga anders gerust eens een keer op bezoek bij Pinball Palace te Nuland (www.flipperkast. nl). In hun zeer mooie showroom kun je dan je eigen mening vormen alvorens eventueel tot aankoop over te gaan. Ook een vergelijking met andere nieuwe modellen van Stern is daar snel gemaakt daar ze er (vrijwel) allemaal staan. Dank nogmaals aan Pinball Palace voor het mogen spelen van deze nieuwe kast!!

Speelveld overview

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Evenementenagenda BELANGRIJK: In verband met de Corona pandemie kan de agenda wijzigen. Raadpleeg daarom altijd de website voor de meest actuele stand. Voor alle evenementen geldt: ALLEEN VOOR LEDEN!

Maand

Dag

Datum

Locatie

Tijden

Thema

April

zaterdag vrijdag

11 30

Veenendaal Veenendaal

10:00 - 18:00 15:00 - 23:00

Clubhuisdag Funhouse Friday

Mei

zaterdag vrijdag

15 28

Veenendaal Veenendaal

10:00 - 18:00 15:00 - 23:00

Clubhuisdag Funhouse Friday

Juni

vrijdag

Veenendaal

15:00 - 23:00

Funhouse Friday

Gerard van de Sanden

Arcade & de Munnik ´Het leven is wat je gebeurt terwijl je andere plannen maakt, even rustig adem halen´. Mooie stukje tekst uit een liedje van een cd van Acda & de Munnik die ik grijs heb gedraaid. Normaliter gaat het schrijven van een column een beetje vanzelf; wat is er de afgelopen maanden allemaal gebeurd en wat is dan leuk om te delen met de lezers van de Spinner. Maar als er niet zo heel veel gebeurt, dan moet je andere ingangshoeken nemen. Het afgelopen jaar had ik toch wel anders in gedachten gehad, een groot openingsfeest met een ieder die mij dierbaar is of die mij een warm hart toedraagt en dan duizenden bezoekers verwelkomen en het enthousiasme mogen delen. Lekker met anderen de knoppen van de flipperkast bestrelen en leunend met je handpalmen op de lockbar het zweet van de enthousiaste voorganger voelen. Dingen die nooit meer terugkomen. Waar wij en ook de Nederlandse Flipper Vereniging een zeer slecht jaar hebben gehad, lijkt het de hobby juist enorm te doen groeien met enthousiastelingen, zo’n pandemiejaar. Veel mensen zitten al maanden thuis en het vooruitzicht is ook nog niet gunstig. Indien je baan geen invloed heeft op de bankrekening, dan zal je die alleen maar zien groeien en de aanschaf van een flipperkast voor thuis behoort dan ineens tot de mogelijkheden. Ditmaal factor X en de markt barst uit zijn voegen, de prijzen rijzen de pan uit; het aanbod is karig en de vraag is enorm. Als Pinball Museum ontkom je er niet aan om onderdeel te zijn van een waterval aan vragen waar newbies antwoord op willen hebben. Een van de meest gehoorde vragen aan ons is “wat is een flipperkast waard?” en dat kan dan vanuit het oogpunt van koper of verkoper zijn.

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Paul de Munnik en zijn flipperkast

Ik heb een aantal jaren geleden een taxateur onze collectie laten taxeren en dat triggerde mij enorm om ook erkend taxateur te worden in de wereld van de ’coin-op’ (arcade en pinball). De zeer jonge taxateur had nog nooit een flipperkast gezien, maar er wel van gehoord en om dan ruim honderd flipperkasten van een waarde te voorzien, daarvoor leunde hij toch wel heel erg op mijn expertise. Een nobele nevenactiviteit voor een directeur van een flipperkastmuseum, dacht ik toen..... Helaas was zo’n opleiding niet mogelijk en heb ik het gelaten voor wat het is. En vandaag de dag ben ik dan ook zeer opgelucht dat ik dat nooit heb doorgezet. Want je zal maar een waarde aan een flipperkast moeten hangen, en dan vooral rekenschap moeten houden met wat een verkoper er voor wil hebben en wat een koper er aan wil uitgeven. Dat kan op een gemiddelde jaren-90-flipperkast zo maar 1000 euro schelen. Immers iedereen wil goedkoop kopen en duur verkopen. En dat is een wespennest waar ik mij niet in wil mengen. De flipperkasthobby is ineens een wereld geworden waarin geld de overhand heeft gekregen. En toen moest ik ineens denken aan het Flipperkastdonatieplan van jaren geleden dat een groot succes was voor de NFV. Zou het nu niet mooi zijn om eens wat terug te doen voor de leden in deze overspannen markt? Een experimenteel project, het Flipperkastdonatieplan 2.0. Vier nader te bepalen flipperkasten van de NFV worden teruggedoneerd aan de leden. Deze kasten worden verkocht voor 1000 euro per stuk aan een NFV-er (de echte waarde moet wel aanzienlijk hoger zijn, zoals bijvoorbeeld die van een Fishtales), maar met een contract dat die binnen een jaar verkocht moet worden aan een NFV-er die op een wachtlijst staat en dan voor hetzelfde bedrag. Vele haken en ogen zitten er aan een constructie, zoals deze zoals rechtsgeldigheid, onderhoud en bijkomende kosten et cetera. Maar waar ik heel benieuwd naar ben is of de vreugde van het binnenhalen van een leuke kast voor een koopje plaats kan maken voor het delen van de vreugde na het eind van het jaar met een ander lid of dat de hebzucht de overhand neemt en dat met vele argumentaties het idee om zeep wordt geholpen, omdat een flipperkast verkopen voor 1000 euro toch zeer doet. Komen we gelijk bij het punt aan dat ik wil maken. Flipperen is een fantastische hobby, laat geld niet de overhand nemen hierin, laat je niet gek maken door alle astronomische bedragen. We zitten midden in een snelstromende rivier waarbij de waterval aanstaande is, maar over een tijdje ligt er weer een mooi rustig stukje water in het vooruitzicht..... En anders kan je altijd nog gaan flipperen op hele mooie plekken in het land als het allemaal weer mag straks.

Gerard ten tijde van de eerste opening van zijn museum, een zonnige tijd

Maar als dit het is, is dit het Als dit het is, is dit het Als dit het is, is dit het En we zullen het wel zien Oh, oh, oh, even rustig ademhalen Oh, oh, oh, lijkt of het regent als altijd Maar het regent en het regent zonnestralen

Marc Collet

Start a new game Nieuwe leden stellen zich voor

Elk kwartaal verwelkomt de NFV zo’n 20 tot 25 nieuwe leden. Mensen die om uiteenlopende redenen zodanig enthousiast zijn over flipperen dat ze zich aansluiten bij onze vereniging. In deze editie Marc Collet uit Zwolle. Hoe heb je de vereniging leren kennen? Ik heb de vereniging leren kennen via Richard van de Heisteeg. Na het succesvol afronden van zijn project heeft hij voor het projectteam een informeel uitje naar de vereniging in Veenendaal georganiseerd. Dit was geweldig! Ik kon het niet loslaten en moest lid worden natuurlijk. Wanneer speelde jij je eerste flipperspelletje? De oudste herinnering komt uit mijn vakantiejaren in Duitsland bij de Ems als kind tussen de zes en acht jaar. Ik weet niet meer welke kast. Ik begreep er natuurlijk ook geen snars van, maar het was leuk om te zien hoe alles reageerde. Het fysieke aspect is altijd het onderscheidende gebleven voor mij. Welke generatie flipperkasten speel je het liefst? Oef…ik heb geen echt voorkeur. Alles heeft zijn charme.

Ga je voor flipperen de deur uit, of kun je ook thuis aan de slag? Gelukkig heeft een ander lid dat in de buurt woont een kast staan. Ik (nog) niet. Maar wie weet in de toekomst als ik wat meer tijd en rust heb om daar energie in te steken. Heb je een favoriete kast? Waarom is ie speciaal? Ik ben eigenlijk al lang op zoek naar de kast die ik zo leuk vond. Ik weet de naam ervan niet. In het midden achterin was een clownskop te zien met een mond die open en dicht kon. Die vond ik geweldig. Nooit meer gevonden (red: dit blijkt de Williams’ Funhouse te zijn). Geweldig dat er een vereniging hiervoor is. Ik zie uit naar het ontvangen van de Spinner en natuurlijk zie ik net als alle andere leden uit naar het flipperen in Veenendaal. Hopelijk mogen we snel weer…

Nieuwe leden Rob Elens Mariette Raap Joost Peters Ron Althuijzen Gerrit Criens Frank van der Klaauw Eric Fransen Harrie van der Spank José Marin Huttinga IdeJan Woltman Tim Zoontjes Tom Segers George Bulte Robert Stuiver Dennis Ter Horst Bruno Steggerda Ed van Eersel Rop Oostveen

Marc in actie op de Dirty Harry

NFV Spinner Magazine | jaargang 30 | nummer 1

Technische Vraagbaak Flipperkast defect? Hoe sluit je een nieuwe spoel aan? Hoe check je of de opto’s goed zijn? Voorbeelden van vragen die leden kunnen stellen aan de Technische Vraagbaak (TV). De TV wil leden helpen die zelf het initiatief hebben genomen om iets aan hun kast te gaan doen, maar met een technisch probleem zitten waardoor ze niet verder kunnen. Of mensen die wel willen, maar misschien niet weten waar ze moeten beginnen; de TV biedt hulp. Vragen kunnen zowel schriftelijk COLOFON NFV Spinner Magazine is het tijdschrift van en voor leden van de Nederlandse Flippervereniging (NFV) en wordt viermaal per jaar gratis aan leden toegestuurd. Oplage 1.200 ex. REDACTIE Barry Driessen, Bas Vis, Gerard van de Sanden, Jos van Rixel, Mark Moolhuizen, Rens Hooijmaijers, Ronald Eijkman. Aan dit nummer werkten verder mee Leon van den Hurk, Wilko Wieffering, Jim Jansen, Mario van Ginneken, Wouter de Hoogd, Aad van Dijk en Marc Collet. SAMENSTELLING OMSLAG Barry Driessen COVERFOTO American Pinball GRAFISCH ONTWERP Brr Brr, Werkplaats voor visuele communicatie DRUK Drukkerij Koopmans REDACTIONELE BIJDRAGEN Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom op het redactieadres. Er mogen geen rechten van derden op rusten. Door inzending geeft de auteur of fotograaf toestemming tot publicatie in de Spinner. Artikelen, advertenties, vragen, columns en ingezonden brieven opsturen naar: redactie@nfvpinball.nl ADVERTENTIE TARIEVEN • 1/4 pagina € 50,00(1x) / € 150,00 (jaarcontract,4x) • 1/2 pagina € 100,00(1x) / € 300,00 (jaarcontract,4x) • 1 pagina € 150,00(1x) / € 450,00 (jaarcontract,4x) • Achterkant op aanvraag

AANSPRAKELIJKHEID De redactie werkt met grote zorgvuldigheid aan de samenstelling van de SPINNER. De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke schade (direct of indirect, van welke aard of omvang dan ook) die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten.

als telefonisch gesteld worden. Verwacht geen kant-en-klare oplos singen. Gert-Jan en Eric zullen je een stap op weg helpen zodat je zelf weer verder kunt. Vanwege de onregelmatige werktijden van Eric kan het zijn dat zijn voicemail aan staat. Als je een berichtje inspreekt, dan wordt je uiterlijk de volgende dag teruggebeld. Let op! Bel alleen op de aangegeven dagen en tijden! Schrijven of e-mailen kan natuurlijk altijd. Uiteraard kun je ook je vraag stellen in het NFV-forum. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen in te korten, op onderdelen te wijzigen of te weigeren. COPYRIGHT Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. PTT periodiek 146128 ISSN 1382-4066 NFV DAGELIJKS BESTUUR Waarnemend voorzitter Bas Vis - v oorzitter@nfvpinball.nl 0297-263451 Secretaris Rens Hooijmaijers - secretaris@nfvpinball.nl Penningmeester Laurens Linssen penningmeester@nfvpinball.nl Clubhuis & Collectie Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl Competitie, wedstrijden & Spinner Bas Vis - b vis@nfvpinball.nl 0297-263451 Techniek & onderhoud collectie Bart Volman - techniek@nfvpinball.nl 06-13443222 COMMISSIES Ledenadministratie Nils de Kleine ledenadministratie@nfvpinball.nl Clubhuis evenementen & catering Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl Webmaster Koen Martens Social media Harrolf Staal Club van 100 Marianne Winkel - Cv100@nfvpinball.nl Evenementen Evenementencoördinator: [vacature] DPM coördinator: Albert Nomden albert@nfvpinball.nl Wedstrijden & competitie Regionale Toernooien (RFT) coördinator: Bas Vis - rft@nfvpinball.nl Lokale Competitie (LFC) coördinator:

Gert-Jan de Haan Roptasins 14 9051 GR Stiens 06 274 568 90 techniek@multigame.biz Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Eric Bartels Frankrijklaan 69 1966 VC Heemskerk 06 535 20 486 hmbartels@kpnmail.nl Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Theo van Vroenhoven - lfc@nfvpinball.nl Wedstrijdleider: Ad Jonker ad@nfvpinball.nl Communicatie Spinner: redactie@nfvpinball.nl Public Relations: Jim Jansen jim@nfvpinball.nl / 06-12096694 TECHNISCHE VRAAGBAAK Gert-Jan de Haan techniek@multigame.biz / 06- 27456890 Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Eric Bartels - hmbartels@kpnmail.nl / 06-53520486 Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur ERELEDEN Guus Arens, Jurgen van de Peppel, Ad Jonker, Martijn van Aken, Bas Vis, Theo van Vroenhoven, Jan en Tonia Meijer LIDMAATSCHAP VAN DE NFV Lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging kan door een aanmeldingsformulier aan te vragen bij de secretaris of via de NFV website (www.nfvpinball.nl). Een lidmaatschap kost € 35,00 per kalenderjaar. Voor mensen die op hetzelfde adres wonen bestaat de mogelijkheid om duolid te worden. De contributie voor dit duo lidmaatschap is € 40,- per jaar. Voor hele gezinnen is er het familie lidmaatschap: € 45,- per jaar. Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd. Opzeggingen schriftelijk uiterlijk 1 maand voor het einde van het kalenderjaar bij de penningmeester. BANKGEGEVENS ING Rekeningnr.: 7233926 t.n.v. NFV te Wierden IBAN: NL 52 INGB 0007233926 BIC: INGBNL2A KVKnr: 40482631

10% korting voor leden NFV Kortingscode: LED4PIN o.a - Ledverlichting - Siliconen ringen, banden & sleeves - Cabinet protectors - Starpost verlichting - Nylon bolt ringen - Flipperknop verlichting - Popbumper verlichting

2021 - 01 - Spinner Magazine

Articles inside

Start a new game

The Adventure Continues

Evenementenagenda

Dutch Pinball

De nieuwe voorzitter van de NFV

Led Zeppelin Pro

Capcom Airborne

Digital Midi Pinball Machine

Realistisch Virtueel Flipperen

Magic Girl

Pinball on location

Teenage Mutant Ninja Turtles LE

NFV-ledenfonds

Hot Wheels

Decals plaatsen op een kabinet

Pinball People

NFV-contributie

Het gamehuis van Wilko