durangon.com número 90

Page 1

90

2020ko ekaina zornotzan.com durangon.eus

n o c s e n o z d u a p d a i h r C u g e s e d a i c n a t s di

La pandemia obliga a establecer turnos de baĂąo en las piscinas municipales recreativas y a extremar las medidas de higiene

3

Osasunak baldintzatutako udalekuak

4

Durango elige mejorar su red de bidegorris

5

Amorebieta no renuncia a Haizetara


2 Berriak

zornotzan.com 2020ko ekaina

Reserva anticipada, mascarilla y control de la temperatura en Durango Las piscinas descubiertas de Tabira han abierto esta misma semana con un buen número de medidas excepcionales. Entre otras, los turnos de mañana o tarde, la obligatoriedad de llevar mascarilla hasta que cada persona ocupe su espacio y el control de temperatura para que quien tenga más de 37,5º no pueda acceder a las instalaciones.

Amorebieta estrenará un espacio de juegos acuáticos en Gane La temporada en las piscinas al aire libre zornotzarras comenzará el 1 de julio con turnos de mañana y tarde Quienes más entienden del Covid-19 han asegurado que el riesgo de contagios “es muy poco probable” en zonas de baño. Aun así, los ayuntamientos han decidido extremar las medidas de higiene y seguridad en sus piscinas recreativas. Amorebieta-Etxano retrasará hasta el 1 de julio su inicio de temporada en las piscinas al aire libre de Gane, aunque ha reservado para los más txikis un aliciente especial: un parque acuático de más de 300 metros cuadrados con distintos tipos de chorros, tres toboganes, un juego con forma de hélice, un cañón y un cubo en durangon.com

la parte superior que vuelca el agua cuando se llena. Se trata, además, de un espacio diseñado para que también puedan disfrutar de él personas con movilidad reducida. Con un presupuesto de 350.000 euros, el parque acuático forma parte de la segunda fase del proyecto Kirolgane, que comenzó con la reforma de los vestuarios y que continuará con la construcción de nuevas pistas de tenis y pádel.

Sin reserva anticipada

En cuanto a la reapertura de las piscinas al aire libre, lo que se sabe por el momento es que la temporada de baños se extenderá hasta el 15 de sep-

90 zbka. / 12.000 ale / Erredakzioa: Marta Aranbarri, Joseba Gorostiza / Publizitatea: Nerea Azkorbebeitia / Diseinua: Aitor Divassón / Tlfoa.: 607 034 143 / Email: redaccion@durangon.com / Imprimatzailea: Boroa Centro de Impresión / Argitaratzailea: Durangon Más S.L. / Lege gordailua: BI/2547/2010

tiembre y que se van a establecer turnos de mañana o tarde hasta completar el aforo. Por tanto, no habrá que reservar el acceso de forma anticipada, como sí ocurre en otros municipios como Durango. Las instalaciones permanecerán abiertas de 10.00 a 15.00 y de 16.00 a 21.00 de lunes a viernes, y hasta las 20.00 los sábados, domingos y festivos. Las piscinas se desalojarán a las tres de la tarde para proceder a las tareas de limpieza y desinfección necesarias para la apertura del turno de tarde. A través de un sistema de conteo se podrá saber, en tiempo real, cuántas plazas libres hay en el recinto. Este dato podrá consultarse en la página web www.amorebieta-etxano.eus y también llamando al teléfono 94 685 09 14.

El aforo de las piscinas se ha limitado a 1.000 personas, prácticamente la mitad de lo que es habitual, y los turnos serán de 9.00 a 14.30 y de 15.30 a 21.00. Las labores de desinfección se llevarán a cabo a la hora de comer, el bar estará abierto desde las diez de la mañana y se habilitarán cinco calles para nadar de 9.00 a 11.00 y de 20.00 a 21.00 horas. En cuanto a las reservas, quien quiera acudir a las piscinas al aire libre de Durango deberá reservar de forma anticipada a través de durangokirolak.net. El abono familiar te permite retener un máximo de 5 entradas y para las personas mayores de 60 años se pondrá en marcha un servicio telefónico de reservas en el 94 621 50 32. Estas reservas podrán ser anuladas hasta una hora y media antes de que finalice el plazo (a las 7.30 por las mañanas y a las 14.00 horas, por las tardes). A los abonados que retengan una plaza por segunda vez sin hacer uso de ella, se les impedirá acudir a las piscinas los dos días siguientes. Durango Kirolak informa además de que en el recinto no habrá hamacas, la fuente no estará disponible, se podrán utilizar los vestuarios pero no las duchas y no se podrá acceder a la zona de juegos infantiles.


Durango 3

durangon.com 2020ko ekaina

Durangoko Udalaren ‘Udaro’ ekimenak hamabost eguneko aisialdi txandak eskainiko ditu 3 eta 14 urteko umeei zuzendutako bi txanda egongo dira, bata ekainaren 29tik uztailaren 10era bitartean eta bigarrena uztailaren 13tik 24ra Euskararen erabilera indartu, gazteen arteko harremanak sustatu eta familien kontziliazioa erraztu nahi dituen ‘Udaro’ egitasmoa prestatu du Durango Udalak, 3 eta 14 urte bitarteko ume eta gaztetxoei zuzenduta. Covid-19ak eragindako egoerari erantzuna eman nahi dion ekimena ekainaren 29tik uztailaren 24ra bitartean burutuko da, bi txandatan banatuta. Ekimenak hiru programa izango ditu: 3 eta 5 urte bitarteko umeei zuzendutako ‘Txiki Txoko’; 6 eta 10 urte bitartekoentzat prestatutako ‘Hiri kanpamentua’; eta 11tik 14 urtera artekoen aisia betetzeko ‘Abentura’. Programa bakoitzaren lehen txanda ekainaren 29tik uztailaren 10era izango da eta bigarrena uztailaren 13tik 24ra. ‘Udaro’ ekimena eskaintzeko hainbat bilera egin ditu Udalak umeen aisialdiaren inguruan aritzen diren eragilerekin, beti ere osasun larrialdiaren ondorioei aurre egiteko asmoarekin. Horregatik, eta plaza mugatuk direnez, kontziliazio beharrak zein zaurgarritasun egoeran dauden umeen es-

kaerak lehenetsiko dira, Udal arduradunek adierazi dutenez. Izena emateko epea eguenean amaitzen da eta https:// forms.gle/d1Se3xt8rVTo4Bgq7 loturaren bidez egin behar da. Hamabostaldi bakoitzak 90 euro balioko du. Informazio gehiago nahi duenak informazioa@durango.eus helbidera idatzi edota 94 603 00 30 telefonora deitu dezake argibideak eskatzeko. Plazen zozketa ekainaren 19an egingo da, eta ordainketa, berriz, ekainaren 22tik 24ra bitartean egin beharko da. Ume eta gaztetxo duranga-

rrei zuzendutako ‘Udaro’ programa ez da Durangon aisialdiaren inguruan egingo den bakarra, Jesuitetako Arrupe elkarteak, Iñurri Eskaut Taldeak, Landako eskolak, Nevers ikastetxeak eta Kurutziaga ikastolak ere ekainean zein uztailean burutuko diren ekimen ezberdinak prestatu baitituzte.

Berbaroren udalekuak

Berbarok ere 6 eta 14 urte bitarteko gaztetxoei zuzendutako udalekuak prestatu ditu eta kasu honetan ere osasun larrialdiaren ostean bete behar diren arauak izango dituz-

te kontuak. Horregatik, talde bakoitzeko hezitzaileak zortzi haur izango ditu bere ardurapean eta talde desberdinetan dauden kideen artean kontaktua saihestuko da. Euskararen alde lan egiten duen taldeak prestatutako ekimena erabat aldatuko da hasieran antolatu eta bertan behera utzi zituzten udalekuekin alderatuta. Oraingo txanda bakoitzak astelehenetik barikura iraungo du, goizeko 9:00etatik 13:00etarako ordutegiarekin. Parte hartu nahi duten ume eta gaztetxoak bakoitzaren ikasturtearen arabera banatuko dira eta guztira lau talde prestatu dituzte. LH1 eta LH2ko umeei zuzendutako udalekua ekainaren 29tik uztailaren 3ra izango da; LH3 eta LH4koena uztailaren 6tik 10era; LH5 eta LH6koena uztailaren 13tik 17ra eta DBH1 eta DBH2koena uztailaren 20tik 24ra. Pinondo Etxea itxita dagoenez izen-ematea Durangoko AEK euskaltegian egin behar da (Santanoste kalea 4) eta udaleku bakoitzagatik 85 euro ordainduko dira. Informazio gehiago nahi duenak, Berbaroren webguneko kontaktu formulariotik idatzi edota 94 620 19 18 (Berbaro orokorra) edo 94 620 25 40 (Haur eta gazte arloa) zenbakietara deitu dezake.


4 Durango

durangon.com 2020ko ekaina

Durango lo tiene claro: quiere más bidegorris y recuperar el antiguo trazado del tren Son las dos propuestas que más apoyos han recibido en el proceso de presupuestos participativos que ha puesto en marcha el Ayuntamiento. Le siguen el demandado parque infantil cubierto, un cinturón verde y reforzar la seguridad de los pasos de peatones El Ayuntamiento de Durango se encuentra inmerso en la tercera fase de sus presupuestos participativos, que consiste en analizar desde un punto de vista técnico, jurídico y económico las 39 propuestas ciudadanas que han recibido 50 apoyos o más. Son más de 750 personas las que han participado en un proceso que ha registrado 3.879 votos y que ha vuelto a demostrar que hay proyectos que no pierden vigencia. Los bidegorris encabezan el ránking. La propuesta para

que se complete la red de carriles-bici no solo es la más respaldada, con 216 apoyos, sino que la cuarta con más ‘likes’ es un ’cinturón verde‘ para recorrer en bicicleta el camino desde el barrio abadiñarra de Murueta hasta la Nevera por el antiguo trazado del ferrocarril. También ha pasado la criba otra aportación más detallada para unir los bidegorris. A los vecinos y vecinas de Durango tampoco se les ha olvidado el proyecto para recuperar las antiguas vías del tren, un trazado que todavía le impide despojarse

del corsé urbanístico que —ocho años y medio después de que el tren comenzara a circular por el subsuelo—, aún divide el municipio en dos mitades. En este caso se plantea utilizarlo “como vía central de movilidad urbana sostenible” con carriles para caminar, ir en bici o en patinete. Es la segunda aportación más respaldada (190 apoyos). Tampoco pierden fuelle otras dos viejas reivindicaciones de la ciudadanía duranguesa: cubrir un parque del centro para que pueda ser utilizado en invierno y más

luz para los pasos de peatones.

Circuito para patines

Otros proyectos que entran en el top ten son urbanizar y renovar Antso Estegiz y la plaza de Matute; un pump track o circuito de 1.000 metros cuadrados para patines, scooters, skats y bicicletas; un Durango más verde en el que se amplíen las calles peatonales y ciclistas; huertas lúdicas, y un área de pernocta para autocaravanas, campers y furgonetas. Otras propuestas que analiza el Ayuntamiento en estos

momentos tienen que ver con programas de empleo para personas mayores de 50 años, “las grandes olvidadas”; el suelo resbaladizo del Casco Viejo; ayudas sociales con motivo del coronavirus; dar un uso municipal a la ermita de Madalena; adecentar e iluminar Pinondo y la presa de Santa Ana; un paseo matemático por Durango; fomentar el fútbol femenino; una Kultur Etxea, y la apertura del frontón de San Fausto.

“Camino de escucha”

Aunque el proceso no ha finalizado aún, desde el Equi-

Listado de las 39 propuestas, con su número de apoyos, que han pasado a la fase de análisis y viabilidad técnica Acondicionar y alargar los Bidegorris: 216 apoyos Adecuación antiguas vías del tren: 190 apoyos Parque cubierto infantil: 151 apoyos Cinturon verde: 131 apoyos Pasos de cebra: 127 apoyos Urbanizar y renovar Antso Estegiz y la plaza de Matute: 110 apoyos Pump Track: 109 apoyos Durango más verde: 94 apoyos Huertas Lúdicas: 86 apoyos Área de pernocta para autocaravanas, campers y furgonetas: 86 apoyos Comunidad Solar de Durango: 84 apoyos

Centros cívicos: 83 apoyos Ludoteca: 83 apoyos Alcantarillado: 82 apoyos Mayores de 50: 82 apoyos Suelo resbaladizo del Casco Viejo y alrededores: 76 apoyos Ayudas sociales debido al coronavirus: 73 apoyos Ermita Madalena: 71 apoyos Parque de Pinondo y Presa de Santa Ana: Adecentamiento e iluminación: 69 apoyos Mejorar el alumbrado (San Roque): 67 apoyos Un Paseo Matemático por Durango: 66 apoyos Comercio y ocio en Durango: 66 apoyos Pórtico de Andra Maria: Nueva iluminación global,

arreglo de retejo por goteras: 64 apoyos Landakogunea (zona contigua al Parque)-Reparación del pavimento: 64 apoyos Unir los Bidegorris: 63 apoyos Frontones pequeños en los parques de Durango: 62 apoyos Iluminación del Casco Viejo: 61 apoyos Iluminación de la calle Alluitz: 61 apoyos Fomentar fútbol femenino: 60 apoyos Movilidad sostenible en Durango: 58 apoyos Campaña de plantación de árboles: 57 apoyos Peatonalizar F.J. Zumárraga: 56 apoyos

Aquapark (juegos de agua en piscinas de Tabira): 55 apoyos Iluminación calle Mikeldi: 54 apoyos Kultur Etxea: 54 apoyos Huerto urbano: 52 apoyos Convivencia con los perros: 52 apoyos Apertura del frontón de San Fausto: 51 apoyos Crear una base de datos de músicos, grupos musicales, creadores, grupos culturales y agentes culturales de Durango: 50 apoyos Más información sobre estos 39 proyectos en durangon.com


Amorebieta 5

zornotzan.com 2020ko ekaina

po de Gobierno de Durango valoran positivamente los resultados obtenidos hasta el momento. “En general estamos contentos y, aunque nos queda mucho que aprender, hemos iniciado un camino de escucha y participación para con la ciudadanía”, ha destacado el teniente de alcalde, Iker Urkiza. El concejal de EH Bildu explica, además, que la web para la participación que han creado está enfocada a que desde el Ayuntamiento se puedan plantear diferentes “propuestas y consultas”

a la ciudadanía. Un ejemplo de ello es que, junto a los presupuestos participativos, también se pueden realizar aportaciones a la ordenanza de la OTA y, en breve, a la de acceso a la zona peatonal. “De cara al próximo año y si la situación nos lo permite, queremos hacer una campaña entre los diferentes colectivos de la ciudadanía (jóvenes, mayores…) explicándoles qué es la participación, cómo y cuándo pueden participar y haciéndoles llegar que su opinión es importante para nosotrxs”, concluye Urkiza.

Las fases del proceso PRIMERA FASE. TÚ PROPONES Del 4 al 18 de mayo los vecinos y vecinas de Durango, a través de la página web partehartu.durango.eus, pudieron realizar sus aportaciones. Llegaron 122 propuestas. SEGUNDA FASE. ME GUSTA Del 18 al 24 de mayo, se publicaron las 90 propuestas que cumplían los criterios que se marcaron para que los vecinos y vecinas de Durango pudieran dar ‘me gusta’ a las que consideraban más interesantes. Las 39 propuestas que tuvieron 50 apoyos o más siguen adelante. TERCERA FASE. ANÁLISIS Y VIABILIDAD TÉCNICA Del 25 de mayo al 19 de junio, las diferentes áreas municipales están analizando el contenido de las 39 propuestas desde un punto de vista jurídico, técnico, y económico. CUARTA FASE. VOTACIÓN Durante todo el mes de julio aquellas propuestas que sean viables técnica y económicamente pasarán a la fase de votación. Podrán hacerlo a través de la página web. QUINTA FASE. INCORPORACIÓN DE LAS PROPUESTAS EN EL PRESUPUESTO MUNICIPAL Las propuestas más votadas hasta completar el dinero que se asigne se incorporarán al presupuesto municipal para 2021. Además, a través de la página web, se podrá realizar el seguimiento de su puesta en marcha y grado de ejecución.

gure gomendioak!

Haizetara regresa a Amorebieta en formato digital Amorebieta-Etxano podrá disfrutar un año más del Festival Internacional Haizetara, gracias a la amplia programación online que ha organizado el Área de Cultura. El certamen aprovechará este alto en el camino para volver la mirada a sus 14 años de historia, a través de un documental con testimonios de participantes y un repaso a su bagaje gráfico. La edición online ‘14+, Historias del festival que cumplía 15 ediciones el año que no se podía celebrar’ contará con la participación de personas que formaron parte del jurado, como los periodistas Roberto Moso o José Miguel López; y formaciones que ganaron el premio y dejaron huella, como Tokyo Brass Style, Eyo’nle, Balkan Paradise Orchestra, Sugarri o La Banda de la María. Sus testimonios y los de parte de la organización, recordarán los 14 años del festival, con imágenes de actuaciones y mucha música, en el documental que se estrenará el 19 de junio

a las 20.15 horas en la web de Haizetara y en la Mediateka de Zornotza Aretoa.

Historia gráfica

Además, se podrá hacer un recorrido por la historia del festival a través de su diseño gráfico, la evolución de sus carteles, de los folletos que se han ido publicando, los diplomas que han recibido los txokos que colaboran y los trofeos o las camisetas que han llevado las bandas, indispensables para el funcionamiento del festival. La exposición estará disponible en el parque Zelaieta del 19 de junio al 12 de julio, así como en la web de Haizetara y en la de Ametx. Asimismo, el fotógrafo Unai Sasuategi celebrará una exposición online que también transmitirá el espíritu del evento, a través de una selección de fotografías realizadas durante las 14 ediciones del festival. Estará disponible a partir del 19 de junio en la web de Haizetara y en la sala de exposiciones online del Centro Zelaieta.


6 Publirreportaje

durangon.com 2020ko ekaina

Hitzen itzalpe eztia (2/2) Hizkuntzalariek aspaldi egiaztatu eta erakutsi digute, inolako zalantza izpirik gabe, kultura ikuspegitik gure hizkun­ tzak eratzen gaituela. Gure eguneroko jardueran erabiltzen ditugun hitzak, gauzak ebaluatzeko dugun moduan eragiten dute eta, ondorioz, gure pentsatzeko moduan. Hitzak, aipatutakotik erator daitekeen bezala, gure sinesmenak eratzen dituzte eta gure ekin­ tzetan eragin ikaragarria izaten dute. Hitzak dira itaunak egitean darabilgun ehuna eta itaun batetan hitz bakar bat aldatzea nahikoa izaten da gure bizitzaren kalitaterako jaso dezakegun erantzuna berehala, errotik, aldatzeko. Sarritan gizakion arteko harremanetan sortzen diren ikusezin, gorroto eta haserreen oinarria, besteei zuzentzen gatzaizkienean erabilitako hitz desegokietan datza. Hitzen esanahia hobeto uler­ tzeko saiakera gehiago egiten dugun heinean, hitzek duten indarraz jabetu eta giza emozioa, bai norbere baitan zein besteengan ere, errotik aldatzeko duten indar ikaragarriaz are gehiago txundituko gara. Gure ohiko hitzak aldatzean, gure bizitzako emozio-jarraibideak eraldatu ditzakegu. Gainera, gure bizitzako ekintzak, norabideak eta azken helmugak ere moldatzeko gaitasun handia dute hitzek eta, ondorioz, bakoitzak egunero darabilgun hiztegia hobetuz, gure bizitza, ekintza, emaitza eta harremanak ere hobe ditzakegu. Hitzak negar eragiteko erabili izan dira; baita barre eragiteko ere. Hitzen indarra, inorengan arima-zauriak egiteko edota egoera larrien osabiderako erabili da. Itxaropena eta hondamendia eskaintzeko ere gai dira eta, bestalde, hitzez gure barne intentziorik hoberenak eta baita gure asmorik sakonenak ere iragarri ditzakegu. Historian barrena filosofo eta pentsalaririk garrantzitsuenak emozioak eraldatzeko, euren mezuekin bat egiteko, eta etorkizuna eraikitzeko ere, hitzen indarra erabili dute. Hitzek, bestalde, emozioak sorrarazteaz gain, ekintzetarako gogoa suspertu eta sorrarazten dute. Gure ekintzetatik isurtzen dira gure bizitzan ditugun emai­ tzak. Gure sinesmen eta erabil­ tzen ditugun hitzak zehazten digute gure izana eta jarduna. Sinesmenik gehienak hitza dute oinarri; hitzez eratzen dira eta, ondorioz, hitzen bitartez ere eraldatu daitezke. Adibidez, arraza-berdintasunaz Estatu Batuetan nagusi izan zen ikuspegia ekintza bitartez eratu zen baina ekintza horiek Martin Luther

King-ek bere ikuspegia iragar­ tzean erabilitako hitz sutsuetan izan zuten oinarri. Gure historian zehar hitzek izan duten eragin ahaltsuaz edota gure barruak hunkitzeko hizlari handiek duten botereaz nolabaiteko kontzientzia maila dugun arren, gutxi gara opari paregabe dugun bizitza eder honetan emozioengan zirrara sortzeko, gure ispirituak desafiatzeko, indartzeko eta balioa emateko, ekintzara bultzatzeko eta aberastasun handiagoak aurkitzeko hitz horiek erabil­ tzean dugun botereaz kon­ tzientzia dugunok. Gure bizitzako esperientziak deskribatzeko, hitzen hautaketa eraginkorrak gure emoziorik indartsuenak mailarik garaienera igo ditzake. Aldiz, hitzen hautaketa desegokiak, azkartasun eta segurtasun berdinez sun­ tsitu egin gaitzake. Biztanlerik gehienek, erabiltzen dituzten hitzak modu inkontzientean hautatzen dituzte, eskuragarri ditugun aukera-sorten artean lo-ibiltari gisa jardunaz. Hitzak gure esperientzia besteei adierazi eta partekatzeko tresna paregabe ditugun arren, gutariko gehienak ez gara ohar­ tzen geure eguneroko jardueretan hautatu eta erabiltzen ditugun hitzak geure buruarekin komunikatzeko dugun moduan ere eragin handia dutenaz eta, ondorioz, esperimentatzen dugun guztian alegia. Une jakin baten bizi dezakegun edozein emozio-esperien­ tzia, bat-batean, errotik, aldatu dezakegu, une horretan senti­ tzen duguna deskribatzeko hitz berriak hautatuz bakarrik. Gugan dago, beraz, pentsamendua eratzean hautatzen ditugun hi­ tzak/hiztegia eraldatuz gure baitan sentitzen ditugun sentimendu eta emozioen pertzepzio eta deskribapena errotik aldatzeko ahalegina egitea. Hiztegi eraldatzaileak gure edozein emozio-egoera, aldeko eta kontrakoak areagotu edota gutxitzea dakar, hurrenez hurren, eta horrek, besteak beste, gure bizitzan egon daitezkeen sentimendurik okerrenak hartu eta euren intentsitatea inoiz gehiago molestatu ez gaitzaten mailara arte gutxitu eta esperientziarik hoberenak hartu eta gozamen mailarik gorenera eramateko gaitasuna ematen digu. Hala ere, emozio-esperientzia

horiek mendean hartzea lortzen ez badugu, eta hitzen hautatze prozesua ohitura inkontzientea izatea onartzen baldin badugu, gure bizitzaren esperientzia guztia iraintzen egon gaitezke. Adibidez, “egundokoa” izan den esperientzia “nahiko on” gisa izendatzen baldin bada, esperientzia bikain horren izaera aberatsa, hiztegiaren erabilera murritzaren ondorioz, leundu eta lautua izango da. Hitz kopuru urriaren jabe diren gizasemeek emozio-bizitza oso pobretua izaten dute eta, aldiz, hitz kopuru ugari eta abera­ tsaren jabe izaten direnek euren esperientzia adieraztera emateko, hirugarrenei zein norbere buruari, maila jaso eta zabala duen hiztegiaren jabe dira. Gizasemerik gehienak, halaber, era kontzientean uler­ tzen duten hitz kopuru edota hiztegiaren tamainagatik ez du bere burua desafiatuta ikusten, erabiltzea hobesten duen hitz kopuruagatik baizik. Hainbat alditan, hitzak laburbide gisa erabiltzen ditugu, baina laburbide horiek gure emozio-egoera aldatzen digute eta gure bizitza behar bezala, modu kontzientean kontrolatu dezagun ez dago gure hitz kopurua, gure hiztegia modu kontzientean ebaluatu eta hobetu beharra besterik, horrela hiztegi horrek saihestu nahi dugun bidera barik nahi dugun norabide egokian ziurtasunez bultza gaitzan. Esanahi literalaz gain emozio intentsitate garbia helarazten duten hitzez josita dago hizkun­ tza. Sarritan, lanaren inguruko aipamenak entzuten ditugunean, lanak “atsekabea” sortu edo zerbait egiteak “nazka” eragin edota albisteek “nahigabea” dakartela eta antzekoak etengabe entzuten ditugu. Aipatutakoak bezalako hitzak erabili izanak, zalantzarik gabe, kaltegarriak diren egoera emozionalen intentsitatea goratzen dute eta, ondorioz, gure bizitzaren kalitatean eragiten dute. Gure ohiko komunikazioan darabilguzan hitzen esanahia, esperientziei buruzko gure interpretazioaren berezko ondorioa da. Hitzen esanahia esperientzien gure barne irudikapenaren funtzio bat denez, irudikapen horiek eraldatzeak guretzako esperientzia horrek izan dezakeen esanahia ere errotik alda dezake, zentzumenezko irudikapenak gure hizkeraren sakoneko egitura osatzen baitute. Adibidez, “arrakasta bizi” edota arrakastari buruz “hitz egitetik” eratorritako esperien­ tziak erabat desberdinak dira.

Bestalde hitzen esanahian testuinguruak eragin sendoa dauka, komunikazio edo jarduera berberak testuinguru desberdinetan bestelako esanahiak izaten baititu. Ondorioz, testuinguruaren pertzepzioa zein testuinguruarekiko aztarnak, mezu edota gertaera jakin baten zen­tzua erauzteko gaitasunaren arlo garrantzitsu dira. Emozioz jantzitako hitzak erabili izateak gure adore, kemen eta gogoaz gain gure ingurukoena ere errotik alda ditzake. Ez da berdin “lan bikaina egin duzu” esatea edota “lan ona egin duzu” adieraztea. Enpresa mundutik sarri iragarritako mezua hauxe izaten da: “bikaintasuna helburu” eta hitz horiek, “gure lana hobetze helburuz” esamoldeak baino intentsitate nabarmen indartsu eta handiagoa azaltzen du. Sinestezina izan daitekeen arren, gure ohiko hiztegia edo, hobe esanda, gure eguneroko bizitzan izaten ditugun emozioak adierazteko erabiltzen ditugun hitzak aldatzeak, berehala zure pentsatzeko, sentitzeko eta baita bizi izateko modua ere alda dezake. Gure ohiko hiztegia eraldatzean gure esperientzien per­ tzepzioa eraldatzen dugu baina horretarako aldez aurretik egunero ahoskatzen ditugun hitzen esanahiaz eta bizi izaten ditugun bizipen emozional desberdinei erantzuna ematean erabilitako hitz-sorten gogoeta eta azterketa sakona egin beharra dago. Gure erantzun eta adierazpenetan hitz nahiko potenteak aipa­ tzean, indar handia darien hi­ tzak erabiltzean, edozein gauza edota egoeraren aurrean gure intentsitatea handitu edota gutxitu egin dezakegu. Erabakiak azkar hartzeko nahiak eraginda, erabilgarri ditugun hitz guztiak aintzat hartu eta deskribapen zehatz eta egokiena aurkitu beharrean, sarritan ohiko hitz-molde mugatzaile edota hertsietara daramatzagu gure esperientziak. Horrela gure bizitzako esperientziak eraldatu eta eratzen dizkiguten ohiko eta gogoko izaten ditugun moldeak, eratzen ditugu. Tamalez, gizartearen hein handi batek ez du erabiltzera ohituta dauden hitzen eragina maila kontzientean inoiz aztertu. Arazoa, lehenago aipatutako hitz-moldean adibidez «amorratuta», edo «etsita» hitzentzako sentsazio negatibodun edozein esanahi etengabe ixurtzen hasten garenean azaltzen da. Eta gerta daiteke erabilitako hitzak une horretako benetako bizipena islatu ez izatea. Molde hori

gure esperientziaren inguruan kokatzen dugun une berean ezartzen diogun izendapena gure esperientzia bihurtzen da eta horrela «apur bat zaila» dena «ezinezko» bihurtzen da. Gure esperientziari esleitzen dizkiogun hitzak gure esperientzia bihurtzen dira eta, ondorioz, gure emozio-egoerak izendatzeko erabiltzen ditugun hitzak egokitasun osoz eta jakinaren gainean hautatu behar ditugu. Hitzak, bizitzan ditugun esperientziak irudikatzeko erabiltzen ditugu eta irudikapen horretan gure pertzepzio eta sentimenduak eraldatzen dizkigute. Hitzak, gure hiztegia, munduaren interpretaziorako eskura ditugun tresnarik indartsu eta garrantzitsuenak dira eta, ondorioz, gure esperientzia izendatzeko daukagun moduak berehala aldatzen ditu gutariko bakoitzaren nerbio-sistemarengan eragindako sentsazioak. Agian orain arte adierazitako guztia, irakurle, semantika hu­ tsa besterik ez dela pentsa­ tzerik izango zenuen eta, egia esan, hitza besterik aldatzen ez badugu, esperientzia ez da inola aldatzen. Baina, aldiz, darabilguzan hitz barriak, eraldatuak, ohiko dituzun zure emozio-jardueretan etena sorrarazten baldin badute, dena aldatzen da errotik. Hiztegi eraldatzailearen (gure emozioesperien­tzia errotik eraldatzen duen hiztegia alegia) erabilera eraginkorrak, besteak beste, baliabiderik ematen ez dizkiguten jarraibideak suntsitu, irribarrea sorrarazi, sentimendu erabat desberdinak eragin, eta gure animo-egoera errotik antzaldatzen digu, horretarako ahalmena baitute. Gure emozioen izendapen-prozesuarekiko kontrolaren jabe izatera iristen garenean, gure esperientziaren pertzepzioa eta gogo-aldartea errotik eraldatzen dira eta, ondorioz, gure errealitatea. Gorka Aurre Zuzenbidean Lizentziatua & Neurotrainerra Garapen Intelektualean Aditua gorka.aurre13@gmail.com




Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.