έκδοση πληροφόρησης και γνώμης www.kosmosnf.gr
Ο ΚΟΣΜΟΣ της Ν. Φιλαδέλφειας
Νο 86 Οκτώβριος 2016 ISSN: 2459-3249
Άρης Βασιλόπουλος: Κατόπιν ενεργειών μου… Τα πρόσφατα δελτία τύπου του Δήμαρχου θυμίζουν
το πόρισμα ελέγχου του σχολικού κτιρίου), δεν ξε-
έτσι φαίνεται, και φυσικά δεν ενημερώνει με τη σειρά
εκείνες τις γραφές των παλιών πολιτευτών «κατό-
καθαρίζει ζητήματα σημασίας για το Άλσος σε συ-
του τους κατοίκους της Νέας Φιλαδέλφειας.
πιν ενεργειών μου…», που είχαν σκοπό να επηρε-
σχετισμό με τα επιδιωκόμενα από τα επιχειρηματικά
άσουν τους εκλογείς των περιφερειών τους υπέρ
συμφέροντα με το μανδύα της ΑΕΚ μη απαντώντας
του ενεργήσαντος, κατά τις επερχόμενες εκλογές
σε σχετικά ερωτήματα, δε σημειώνει τις απαράδεκτες
όποτε κι αν διεξάγονταν. Αναφέρονται στην ανέ-
καθυστερήσεις όσον αφορά τα αντιπλημμυρικά.
γερση σχολικών κτιρίων, σε ανάπλαση του Άλσους,
Και ενώ ευτυχής δηλώνει για τα παραπάνω, ούτε
σε αντιπλημμυρικά έργα της περιοχής, που κάποιος
ενέργειά του δεν καταγράφεται σε δελτίο τύπου του
άλλος (η Περιφέρεια εν προκειμένω) είναι ο πρω-
σχετικά με το μείζον που αφορά την πόλη μας: την
ταγωνιστής.
κατασκευή της «Αγιά Σοφιάς» – ο Δήμαρχος δε διεκ-
Δεν απάντησε βεβαίως ο Δήμαρχος γιατί γκρε-
δικεί ενημέρωση για τα τεκταινόμενα σχετικά (από
μίστηκε το «Σπαθάρη» (δίνοντας στη δημοσιότητα
την Περιφέρεια και το Υπουργείο Περιβάλλοντος)·
Ο Φούχτελ, η «γερμανική τεχνογνωσία» και η Ελληνική Αυτοδιοίκηση Μετράμε άλλη μια έλευση του απεσταλμένου της Μέρκελ Φούχτελ, με σκοπό την προώθηση της «γερμανικής τεχνογνωσίας» στο χώρο ευθύνης της Ελληνικής Αυτοδιοίκησης. Σημειώνω το γεγονός για να πω πως τούτο δε συνιστά πρωτοτυπία: αδιάκοπη ήταν η προσπάθεια της γερμανικής πλευράς να ορίσει τα της Ελληνικής Αυτοδιοίκησης, να την εκτρέψει από τη δημιουργική παράδοσή της αιώνων πολλών, αρχής γενομένης από τον περί Δήμων νόμο του 1833/1834, που είναι τυπωμένος στη γερμανική και την ελληνική γλώσσα. Όσον αφορά ειδικότερα τα αφορώντα την αξιοποίηση των απορριμμάτων, αν ψάξει κανείς τον ελληνικό τύπο θα βρει το αποτύπωμα της συνδυαστικής προσπάθειας, επί δεκαετίες, των γερμανικών επιχειρήσεων και Γερμανών επιστημόνων να «διαφωτίσουν» την Ελληνική Αυτοδιοίκηση σχετικά. Όμως η Ελληνική Αυτοδιοίκηση και η Ελληνική Επιστήμη είχαν και έχουν στους κόλπους τους πρόσωπα που αντιλαμβάνονταν και αντιλαμβάνονται τη σημασία, πολιτική και κοινωνικοοικονομική, της αξιοποίησης των απορριμμάτων και βεβαίως κάτοχοι ήταν και είναι των απαραίτητων πληροφοριών και γνώσεων, ώστε να μπορούν να ενεργήσουν σχετικά. Επομένως προς τι ο Φούχτελ, ο διαφημιστικός θόρυβος περί αυτόν και ο συναγερμός των «κυβερνητικών» και «αυτοδιοικητικών» παραγόντων σε κάθε έλευσή του;
Ανανεώστε τη συνδρομή σας στον ΚΟΣΜΟ της Ν. Φιλαδέλφειας
Ή μήπως αυτός γνωρίζει και δε θεωρεί υποχρέωσή του να ενημερώσει τους κατοίκους. Κύριος οίδε! Δεν αποφεύγω ακόμη τη σκέψη: Μήπως η πρόθεση της ανέγερσης των σχολικών κτιρίων, της ανάπλασης του Άλσους, της κατασκευής των αντιπλημμυρικών έχει ως προϋπόθεση τη σιωπή στην κατασκευή της «Αγιά Σοφιάς»; Κώστας Π. Παντελόγλου
Λαϊκή ιδιοκατοίκηση και κυρίαρχες τάξεις
Η Λίλα Λεοντίδου στο βιβλίο της Πόλεις της σιωπής… (α’ έκδοση 1989, β’ έκδοση 2001) έχει, μεταξύ άλλων, σημειώσει: «Η ρευστή ταξική δομή και η κοινωνική πόλωση καθιστούσαν τις κυρίαρχες τάξεις προσεκτικές σε σχέση με ζητήματα κοινωνικής σταθερότητας. Η λαϊκή ιδιοκατοίκηση αποτελούσε μια βαλβίδα ασφαλείας τα χρόνια της εργασιακής ανασφάλειας και της κοινωνικής αναταραχής και χρησιμοποιήθηκε ως τρόπος ενσωμάτωσης…». Στις μέρες μας ωστόσο, που οι κυρίαρχες δυνάμεις, εντός και εκτός Ελλάδας, κινούνται χωρίς να λαμβάνουν υπόψη αντίπαλο δέος, έχουν καταστεί «απρόσεκτες», χρησιμοποιούν τη βαριά φορολόγηση της κατοικίας, τις κατασχέσεις, τους πλειστηριασμούς και τις εξώσεις, τις εκχωρήσεις των «κόκκινων» δανείων σε ληστρικά funds, απειλούν τη λαϊκή ιδιοκατοίκηση, ώστε εξαθλιώνοντας αλλά και φοβίζοντας τα λαϊκά στρώματα, να ρίξουν κι άλλο την τιμή της εργατικής δύναμης, προσθέτοντας πόντους στο ποσοστό κέρδους. Παίζουν όμως με τη φωτιά οι κυρίαρχες δυνάμεις, προκαλούν την τύχη τους, δεν θέλει πολύ με την εμμονή τους να χάσουν την κυριαρχία τους!
φιλική συνδρομή: 25 ευρώ, απλή συνδρομή: 15 ευρώ Επικοινωνήστε μαζί μας στα 210-2531983 & 6976116653 ή στείλτε μας e-mail στο knf@kosmosnf.gr
Μ’ αφορμή κάτι που ανέφερε ο Δήμαρχος στην ομιλία του στο γιορτασμό της Μικρασιατικής μνήμης (14.9.2016)
Η Νέα Φιλαδέλφεια και η Σμύρνη
Ξεκινώντας την ομιλία του αυτή αναφέρθηκε ο
σή τους και όχι η «πολυκατοικιοποίησή»
Οφείλω θαρρώ να θυμίσω ότι σε κάθε 100 κατοί-
Δήμαρχος στο πρόθεμα «Νέα», που προτάσσε-
τους μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση
ται στην ονομασία και καλά των οικισμών των
των ελληνικών πόλεων, κωμοπόλεων και
κους που πρωτοκατοίκησαν τη Νέα Φιλαδέλφεια,
Μικρασιατών προσφύγων, αναφέροντας 6 απ’
χωριών, αναδεικνύοντας και αξιοποιώ-
αυτούς, ενδεικτικά υποθέτω (Νέα Φιλαδέλ-
ντας αρχιτεκτονικά και πολεοδομικά επι-
Κωνσταντινούπολη, οι 10 από τα Βουρλά, ούτε
φεια, Νέα Χαλκηδόνα, Νέα Ιωνία, Νέα Σμύρνη,
τεύγματα και παλαιότερων εποχών.
1,5 από τη Φιλαδέλφεια της Μικράς Ασίας, ούτε
Νέα Μουδανιά, Νέα Αλικαρνασσός). Με αφορμή αυτή την αναφορά θα ήθελα να σημειώσω:
3. Ο «Καποδίστριας» καταρχήν και ο «Καλλικράτης» εν συνεχεία παραμέρισαν από το διοικητικό, και όχι μόνο, προσκήνιο,
1. Μικρασιατοπροσφυγικοί πληθυσμοί κα-
ονομασίες οικισμών Μικρασιατών προ-
τοικούν και σε οικισμούς που το πρόθεμα
σφύγων, που και μόνο η ύπαρξή τους και
«Νέα» δεν υπάρχει στην ονομασία τους,
η χρήση τους συντηρούσε τη Μικρασια-
π.χ. Καισαριανή, Βύρωνας, Υμηττός, Κε-
τική μνήμη.
οι 23 ήταν από τη Σμύρνη, οι 13 περίπου από την
1,5 από τη Μάδυτο της Θράκης και έως το πολύ 3 από 116 άλλες πόλεις της Μικράς Ασίας. Αυτά είναι τα δεδομένα· και με κριτήριο τα δεδομένα αυτά τη μερίδα του λέοντος συναπεκόμισαν η Φιλαδέλφεια και η Μάδυτος ονομα-
4. Τη Μικρασιατική μνήμη συντηρεί και η
τίζοντας την πόλη μας και βασική συνοικία της,
2. Αυτό που έχει περισσότερη σημασία είναι
ονοματοθεσία οδών των οικισμών των
να τονιστεί πως οι οικισμοί των Μικρα-
Μικρασιατών προσφύγων. Γι’ αυτό και
οι Βουρλιώτες ορίζοντας την πολιούχο της (και
σιατών προσφύγων στην Ελλάδα είναι
δεν πρέπει σ’ αυτούς τους οικισμούς να
2.500 σε ένα σύνολο 11.000 οικισμών και
αλλάζουν τα ονόματα των οδών προκει-
οψηφία των πρωτοεγκατασταθέντων στην πόλη
ότι επομένως οι οικισμοί των Μικρασια-
μένου να τιμηθούν πρόσωπα ή γεγονότα.
μας Μικρασιατών), οι Κωνσταντινουπολίτες ως
τών προσφύγων στην Ελλάδα είναι ου-
Αυτά πρέπει να τιμώνται, όταν πρέπει, με
σιώδες στοιχείο της πολεοδομικής της
ένα διαφορετικό τρόπο.
ρατσίνι, Νίκαια…
πραγματικότητας, και σε ορισμένες περιπτώσεις πρωταρχικό· και ότι η ανάπλα-
Κώστας Π. Παντελόγλου
Παντελεημονική αδεία διεκδικούντες την πλει-
Αεκτζήδες κατέχουν ήδη δεκάδες στρέμματα της Νέας Φιλαδέλφειας και επιχειρούν ως ανώνυμη εταιρεία με το μανδύα της ΑΕΚ και νέες προσκτήσεις (έχοντας και πρόσβαση στο Οικουμενικό
Ε, όχι και αντιεκδήλωση!
Πατριαρχείο και επιδιώκοντας τέτοια και στην ξαναζωντανεμένη Μητρόπολη Σμύρνης· παρόντα είδαμε στην εγκατάσταση του Μητροπολίτη
Ειπώθηκε πως ο Δήμος την Τετάρτη 14 Σεπτεμ-
Εμένα βιαστικά οργανωμένη μου φάνηκε και
βρίου 2016, ημέρα της Μικρασιατικής μνήμης, γι’ αυτό ελλιπής σε πολλά, παρά ταύτα όμως με ευπρόσωπη όχι εξαιρετικά μεγάλη συμμετοχή, οργάνωσε αντιεκδήλωση (έναντι τίνος άραγε;). που την αδικούν εκείνοι που υποτιμώντας την Όμως ο Δήμος απλά οργάνωσε εκδήλωση Μιτη λοιδωρούν, μη δίνοντας την ακριβή εικόνα
Σμύρνης τον Πρόεδρο της ΠΑΕ ΑΕΚ Ασλανίδη και δικέφαλο δώρο φέροντα) – και οι Σμυρνιοί; Ούτε και αυτός ο κουτσουρεμένος πια «Ιωνικός» δεν τους ανήκει – χρειάζεται να ορθώσουν
κρασιατικής μνήμης, ως όφειλε! Δεν έπρεπε να των συμμετασχόντων σ’ αυτήν.
ανάστημα και, συν τοις άλλοις, με την ξαναζω-
το κάνει, αφού είναι Δήμος Μικρασιατοπροσφυ-
ντανεμένη Μητρόπολη της Σμύρνης να είναι σε
γογενής; Είναι άλλο ζήτημα φυσικά να κρίνει κανείς την εκδήλωση, για τη χρονική της έκταση, τους χώ-
Μονοπώλιο στο γιορτασμό της Μικρασιατικής μνήμης δεν μπορεί, ούτε και είναι σωστό,
επαφή και με το Οικουμενικό Πατριαρχείο το ίδιο.
να υπάρχει. Ο Δήμος, η εκκλησία, τα σχολεία, οι
Μέχρι την αυτοτελή οργάνωσή τους θα μπο-
συλλογικότητες της πόλης, ο τύπος, ομάδες επί
ρούσε σε βοήθεια να σπεύσει ο Δήμος, που δεν
τούτω και πρόσωπα μπορούν να ενεργούν σχε-
είναι μόνο Μικρασιατοπροσφυγογενής αλλά και
ρους που διεξήχθη, το χαρακτήρα της, τη μορφή τικά – όφελος για τον τόπο, τον κόσμο του, τη και το περιεχόμενό της, την απήχησή της.
νέα γενιά θα προκύψει…
ισχυρά Σμυρνιοπροσφυγογενής.
Ο ΚΟΣΜΟΣ της Ν. Φιλαδέλφειας συντάσσεται από τον Μικρασιατικής καταγωγής παλαιό Φιλαδελφειώτη ΚΩΣΤΑ Π. ΠΑΝΤΕΛΟΓΛΟΥ, πολιτικό μηχανικό ΕΜΠ, Συγγραφέα - τηλ 210-2530463, Δεκελείας 141 και Π. Χατζηγεωργίου 8, Ν. Φιλαδέλφεια.
2
Ο ΚΟΣΜΟΣ της Ν. Φιλαδέλφειας, Νο 86, Οκτώβριος 2016
Σχετικά με το λεύκωμα για την Παναγίτσα Παρουσιάσθηκε την Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου 2016 από τον αρχιμανδρίτη Παντελεήμονα Παπασυννεφάκη ένα λεύκωμα για τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου (Παναγίτσα). Το διεξήλθα προσεκτικά ξανά και ξανά, διάβασα προσεκτικά ξανά και ξανά όσα περιλαμβάνονται σ’ αυτό – τι θα είχα να πω; Πρόκειται για κάτι αναγκαίο και μακάρι και οι άλλοι ναοί της πόλης μας να
Πάνος Διαμαντόπουλος, ο «νονός» Στη σελίδα 12 έχει σημειωθεί ότι ο Πάνος Διαμαντόπουλος εξελέγη πληρεξούσιος του νομού Θεσσαλονίκης στη Δ’ Συντακτική Συνέλευση των Ελλήνων το Δεκέμβριο του 1932 (!)· όντως αυτό συνέβη, όχι όμως το 1932 αλλά το 1923. Ήταν τότε ο Πάνος Διαμαντόπουλος και εκπρόσωπος των Μικρασιατών προσφύγων της Μητρόπολης Φιλαδελφείας. Ο Πάνος Διαμαντόπουλος διετέλεσε
πράξουν το ίδιο· θα πρόκειται για μια συμβολή, απ’ τη μεριά τους, στην ιστορία
μέλος της κοινοβουλευτικής επιτροπής επί των προσφυγικών ζητημάτων, και
της Νέας Φιλαδέλφειας.
δι’ αυτής, κατά τη γνώμη μου, συνετέλεσε να πάρει ο συνοικισμός μας την ονο-
Όμως στην προκειμένη περίπτωση διαπίστωσα λάθη και παραλείψεις, λάθη
μασία Νέα Φιλαδέλφεια εις ανάμνησιν της Φιλαδέλφειας της Μικράς Ασίας
και παραλείψεις πλήθος αρκετό, που επιβάλλουν σε πρώτη φάση μια έκδοση
(στον τύπο έχουμε εντοπίσει την ονομασία Νέα Φιλαδέλφεια σε φύλλο του Ια-
διορθωτική και συμπληρωματική, που να δοθεί σε όσους αγόρασαν το λεύκω-
νουαρίου 1924, ενώ σε φύλλο της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως το Νοέμβριο
μα, και σε μια επανέκδοση, ενδεχομένως, του λευκώματος, ενσωμάτωση των διορθώσεων και συμπληρώσεων σ’ αυτό. Κάνει εντύπωση στον καλώς γνωρίζοντα τα σχετικά, ότι ο συγγράψας δεν επικαλέστηκε τίποτα απ’ όσα μέχρι τώρα έχουν δει το φως της δημοσιότητας σε σχέση με την Παναγίτσα και τους υπηρετήσαντες αυτήν – ένα πνεύμα αυταρκείας φαίνεται να κυριάρχησε, το οποίο όμως έβλαψε το αποτέλεσμα της προσπάθειας, που είναι δυνατό να ανυψωθεί με την προτεινόμενη διορθωτική και συμπληρωματική έκδοση και την εν συνεχεία ενσωμάτωση των διορθώσεων και συμπληρώσεων στο λεύκωμα σε μια επανέκδοση, ενδεχομένως, αυτού.
Ο συνοικισμός κι η πρώτη εκκλησία του
του 1924). Ενόψει της απόσπασης των Μικρασιατοπροσφυγικών συνοικισμών από το Δήμο Αθηναίων το 1934, ο Πάνος Διαμαντόπουλος πρότεινε, προφανώς και σε σύναξη των κατοίκων, όπως μαρτυρεί ο Μανώλης Μακρής, την ονομασία Νέα Φιλαδέλφεια, η οποία έγινε δεκτή και από τους κατοίκους και από την Πολιτεία. Προσθέτω πως στη διερεύνηση σχετικά με την ονομασία του συνοικισμού μας έχει δώσει τη δική του συμβολή ο Θεοφύλακτος Χατζηθεοδωρίδης, που διετέλεσε γενικός διευθυντής του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας. Και συμπληρώνω πως ο Πάνος Διαμαντόπουλος ήταν γιος του Τζώρτζη Διαμαντόπουλου, που οι Τούρκοι κρέμασαν στην είσοδο της Φιλαδέλφειας Μικράς Ασίας για την πατριωτική του δράση, είχε διατελέσει Πρόεδρος του
Στη σελίδα 14 του λευκώματος θαρρώ πως λείπουν δύο πράγματα:
Ιωνικού Αθλητικού Συλλόγου Νέας Φιλαδέλφειας, και πέθανε στις 22 Νοεμ-
Πρώτον, αναφορά στο πότε κατοικήθηκε ο Μικρασιατοπροσφυγικός συνοι-
βρίου 1971.
κισμός της Νέας Φιλαδέλφειας και διαπιστώθηκαν οι ελλείψεις του, μαζί και η έλλειψη εκκλησίας. Και δεύτερον, η τεκμηρίωση του ότι «το 1926 … άρχισε να χτίζεται η πρώτη παράγκα», όπως σημειώνεται στο λεύκωμα για την Παναγίτσα.
Οι εργολάβοι Από το έτος 1986 έχω δημοσιεύσει πολλές φορές τους 10 εργολάβους που «έχτισαν» το Μικρασιατοπροσφυγικό συνοικισμό της Νέας Φιλαδέλφειας· ανάμεσά τους κανένας δεν ονομαζόταν Αθανασόπουλος, όπως σημειώνεται στο λεύκωμα. Όσον αφορά τον στην ίδια σελίδα αναφερόμενο ως εργολάβο, που συνετέλεσε «στο χτίσιμο του συνοικισμού», ονόματι Μοίρα – έχω να πω πως ο Μοίρας δεν ήταν εργολάβος, αλλά ο επικεφαλής της τεχνικής υπηρεσίας του συνοικισμού.
Φύσηξε ο Βαρδάρης
Φιλιώ Χαϊδεμένου Αδικαιολόγητη θαρρώ, με λόγια του συγγραφέα στον πρόλογό του (σελίδες 7 και 8), αλλά και με εικόνα μετά του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, την αναφορά που γίνεται, στο λεύκωμα για την Παναγίτσα, στη Φιλιώ Χαϊδεμένου. Και τούτο διότι ουδέν σημειώνεται στο λεύκωμα αυτό ως αναφορά της Φιλιώς Χαϊδεμένου στο Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου των Βουρλών, στην εικόνα της Παναγίας της Βουρλιώτισσας, στους ιερείς και ιεροκήρυκες αυτού του Ναού, τα συμβαίνοντα σε αυτόν κατά την εορτή της Παναγιάς το Δεκαπενταύγουστο... Άλλωστε και στο βιβλίο Φιλιώ Χαϊδεμένου, Τρεις αιώνες μια ζωή. Γιαγιά Φιλιώ η Μικρασιάτισσα, Εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη , Αθήνα 2005, που απλώνεται σε 228 σελίδες, ουδέν σχετικό αναφέρει (!). Προσθέτω πως η Φιλιώ Χαϊδεμένου δεν είναι από τους πρώτους κατοίκους του Μικρασιατοπροσφυγικού συνοικισμού μας, δεν έχει δε προσφέρει μαρτυρία περί της κατασκευής του Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου στη Νέα Φιλα-
Η εικόνα στη σελίδα 13 του λευκώματος δεν εικονίζει τον Μικρασιατοπρο-
δέλφεια και σε όλα τα σχετικά με αυτό – πώς θα μπορούσε, άλλωστε, αφού στη
σφυγικό συνοικισμό της Νέας Φιλαδέλφειας των Αθηνών - πείθει το είδος των
Νέα Φιλαδέλφεια ήρθε τη δεκαετία του '50· προσωπικά ενώ είχα αντιληφθεί
κτισμάτων από τη μια (ουδεμία σύγκριση χωρεί με τα κτίσματα του δικού μας
από νέος την κοινωνική παρουσία της κόρης της Χριστίνας και του γαμπρού
συνοικισμού), αλλά και το ασύμβατο της εικόνας με το σχέδιο του Μικρασια-
της Παναγιώτη Δόβα, μόλις τη δεκαετία του '90 επί δημαρχίας Παντελή Γρε-
τοπροσφυγικού συνοικισμού Νέας Φιλαδέλφειας των Αθηνών από την άλλη.
τζελιά πληροφορήθηκα την ύπαρξη της Φιλιώς Χαϊδεμένου. Κώστας Π. Παντελόγλου Ο ΚΟΣΜΟΣ της Ν. Φιλαδέλφειας, Νο 86, Οκτώβριος 2016
3
Κυδωνίες (Αϊβαλί)· μερικά οικονομικά δεδομένα
Περί Φιλαδελφείας Μικράς Ασίας· οι μεταλλικές της πηγές
Οι Κυδωνίες, το Αϊβαλί της Μικράς Ασίας, πόλη που κατοικούνταν από 35.000 Έλληνες, σύμφωνα με ορισμένα στοιχεία, «είχαν 1.000 καταστήματα και εργαστήρια, 22 ατμοκίνητα ελαιουργεία, 22 ιπποκίνητα και 3 εργοστάσια ελαιοπυρήνων, 15 εργοστάσια σαπωνοποιΐας, 30 μικρά σαπωνοποιεία, 80 ατμοκίνητα βυρσοδεψεία. Οι ελαιώνες τους, εξ άλλου, ανέρχονταν σε 6.000 στρέμματα. Οι εξαγωγές τους αναφέρονταν κυρίως στο ελαιόλαδο, στα σαπούνια, στα δέρματα, στο ούζο» και ήσαν ύψους 800.000 χρυσών λιρών, ενώ οι εισαγωγές ήσαν αξίας 700.000 χρυσών λιρών και το εμπορικό ισοζύγιό τους θετικό, ύψους 100.000 χρυσών λιρών. Στο λιμάνι των Κυδωνιών «κατέπλεαν ετησίως περίπου 600 πλοία και 2.000 ιστιοφόρα».
Για τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή και το Πανεπιστήμιο Σμύρνης Ένα από τα έργα της Ελληνικής Διοίκησης στη Σμύρνη ήταν η δημιουργία Πανεπιστημίου, έργο το οποίο ανατέθηκε στον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή (1873-1950), διάσημο Έλληνα μηχανικό και μαθηματικό τον οποίο συμβουλευόταν ο Αϊνστάιν. Τα σχετικά θα μπορούσε να διαβάσει κανείς σε ένα κείμενο της Δέσποινας Τραυλού, που περιλαμβάνεται σε ένα πλούσια εικονογραφημένο τεύχος του Ε-ΙΣΤΟΡΙΚΑ, αφιερωμένο στον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή (βλ. τεύχος 211, 13 Νοεμβρίου 2003, σελ. 26-31). Για το θέμα αυτό οφείλει κανείς να συμβουλευτεί και το: Νικόλαος Κριτικός, Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή. Ο ιδρυτής του Πανεπιστημίου της Σμύρνης, Αθήνα 1954. Ο Νικόλαος Κριτικός (1894-1986), Καθηγητής των Μαθηματικών εν συνεχεία στο Ε.Μ. Πολυτεχνείο, είχε οριστεί Γραμματέας του Πανεπιστημίου Σμύρνης, αποσπαθείς εκεί από τη Μεραρχία Κυδωνιών που υπηρετούσε, με διαταγή της Στρατιάς Μικρασίας. 4
Όψη της Φιλαδέλφειας Μικράς Ασίας. Φωτογραφία από στερεογραφική κάρτα τυπωμένη στις ΗΠΑ το 1915 απ’ τον εκδοτικό οίκο Underwood & Underwood. Στη λεζάντα διαβάζουμε: «Φιλαδέλφεια, έδρα Χριστιανικής Εκκλησίας στην εποχή των αποστόλων, Μικρά Ασία». Οι στερεογραφικές κάρτες ήταν μια πρώιμη τεχνική τριδιάστατης απεικόνισης, με την οποία αρκετές γενιές στη χώρα μας είναι εξοικειωμένες από τα χαρακτηριστικά Viewmaster της παιδικής μας ηλικίας. Το πρωτότυπο βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου.
Το 1907 κυκλοφόρησε το πολύτιμο περί Μικράς Ασίας σύγγραμμα του Σταμ. Αντωνόπουλου, που είχε διατελέσει γενικός πρόξενος της Ελλάδας στη Σμύρνη. Το σύγγραμμα εκδόθηκε στην Αθήνα, οι περί Φιλαδελφείας πληροφορίες συνελέγησαν από τον ίδιο στην πρώτη του περιοδεία – «διαρκέσασαν από της 4ης Ιουνίου μέχρι της 4ης Ιουλίου 1901» – κατά την οποία επισκέφθηκε τις πόλεις Μαγνησία, Κασσαμπά, Σαλιχλί, Φιλαδέλφεια, Ουσάκιο, Αφιόν-Καρά-Ισσάρ, Κοτύαιο, Εσκί Σεχίρ, Ικόνιο, Σίλη και Άγκυρα. Για το θέμα του τίτλου έχει σημειώσει ο Σταμ. Αντωνόπουλος στο σύγγραμμά του:
«Υπάρχουσιν εν Φιλαδελφεία τρεις μεταλλικαί πηγαί. Εν τη μία αυτών, καλουμένη Λίτζια (λουτρά) και περιεχούση αλκαλικάς ουσίας λούονται. Η δευτέρα καλείται Σαρί Σου, εκ του ύδατος δ’ αυτής εξάγονται περί τας 150.000 φιαλών κατ’ έτος υπό το όνομα Ala Chechir εις Σμύρνην και άλλα της Ανατολής μέρη. Οι εγχώριοι όμως λαμβάνουν το ύδωρ δωρεάν. Αι δύο αυταί πηγαί ανήκουσιν εις τον Δήμον, η δε τρίτη καλουμένη του Αγίου Παντελεήμονος ανήκει εις τον ομογενή κ. Γεώργιον Σαραντίδη».
4 εκδόσεις του Κέντρου Ιστορίας Νέας Φιλαδέλφειας (Κ.Ι.ΝΕ.ΦΙΛ.) Από το Κέντρο Ιστορίας Νέας Φιλαδέλφειας (Κ.Ι. ΝΕ.ΦΙΛ.) έχουν κυκλοφορήσει οι ακόλουθες εργασίες του παλαιού Φιλαδελφειώτη (Μικρασιατοπροσφυγικής καταγωγής) Κώστα Π. Παντελόγλου, Πολιτικού Μηχανικού ΕΜΠ-Συγγραφέα:
λάου Τρυπιά (1954-1959), οφειλόμενα και στη δημιουργική εργασία του Τάσου Αμπατζή 3. Ορισμένα σχετικά με τις δημοτικές εκλογές της 5ης Απριλίου 1959 στη Νέα Φιλαδέλφεια
1. Ορισμένα σχετικά με το Συνοικισμό των Μικρασιατών Προσφύγων της Νέας Φιλαδέλφειας
4. Αναμνήσεις ενός παιδιού (μετέπειτα ξεχωρι-
2. Νέα Φιλαδέλφεια: Αναφορές σε πεπραγμένα της δεύτερης Δημαρχιακής θητείας του Νικο-
λοβδομάδα του 1919 στη Φιλαδέλφεια της Μι-
Ο ΚΟΣΜΟΣ της Ν. Φιλαδέλφειας, Νο 86, Οκτώβριος 2016
στού πνευματικού ανθρώπου) από τη Μεγακράς Ασίας