MAPO
19
Libri
E HĂNĂ, 23 JANAR 2012 WWW.MAPO.AL
JOSEPH R. DOMINICK
Ă«shtĂ« autor i tre librave dhe ka botuar mĂ« shumĂ« se 30 artikuj nĂ« gazetat shkencore. Nga viti 1976 deri nĂ«1980-Ă«n, Dr. Dominick ka shĂ«rbyer si redaktor i âJournal of Broadcastingâ. Ka marrĂ« shumĂ« grante kĂ«rkimi nga Shoqata KombĂ«tare e Transmetuesve dhe nga kompania amerikane e transmetimit, ndĂ«rkohĂ« qĂ« shĂ«rben si konsulent pĂ«r organizata si Fondacioni âRobert Wood Johnsonâ dhe ShoqĂ«ria Kimike Amerikane .
METAMORFOZAT E MEDIAS
âDinamikat e Komunikimit Masivâ- njĂ« botim i kolanĂ«s sĂ« librave studimorĂ« tĂ« Shkencave Sociale, i pĂ«rkthyer nga Bashkim Gjergji dhe Rrapo Zguro
B
otimi i UET Press - âDinamikat e Komunikimit Masivâ- sjell pĂ«r lexuesin, e veçanĂ«risht studentĂ«t e Shkencave tĂ« Komunikimit dhe gazetarĂ«t e rinj, njĂ« hyrje tĂ« gjallĂ« dhe objektive nĂ« komunikimin masiv, duke i pĂ«rditĂ«suar ata me zhvillimet mĂ« tĂ« fundit; nga roli i madh qĂ« po fitojnĂ« celularĂ«t dhe IPod-Ă«t nĂ« masmedia drejt ndikimit nĂ« rritje tĂ« blogjeve online nĂ« praktikĂ«n e gazetarisĂ«. Gazetat, revistat dhe librat i shfletojmĂ« online, shohim dhe dĂ«gjojmĂ« video dhe audio nĂ« makina, nĂ« zyra, nĂ« shtĂ«pi, nĂ« avionĂ« apo pista vrapimi, regjistrojmĂ« video me telekomandĂ« pĂ«r ta ndjekur kur tĂ« duam programin e preferuar nĂ« TV, lajmet mĂ« tĂ« fundit mund tâi zgjedhim nga njĂ« duzinĂ« burimesh duke pĂ«rdorur motorin e kĂ«rkimit Google, shesim vetĂ« nĂ« eBay dhe filmin mĂ« tĂ« fundit qĂ« transmetohet nĂ« kinema mund ta shkarkojmĂ« dhe shohim ulur nĂ« kolltukun e shtĂ«pisĂ« nĂ« ekranin gjigant tĂ« TV...KĂ«to nuk janĂ« mĂ« produkte hollivudiane tĂ« fantashkencĂ«s, porse realiteti mĂ« i ri ku jetojmĂ«, ai i epokĂ«s dixhitale. Gjithçka dhe gjithkund Ă«shtĂ« motoja e re e medias dhe kĂ«tĂ« rreket tĂ« shpjegojĂ« profesori i Universitetit tĂ« X h o r x h i a s , Jo s e p h R . Dominick, nĂ« librin e tij âDinamikat e Komunikimit Masivâ- njĂ« botim i kolanĂ«s sĂ« librave studimorĂ« tĂ« Shkencave Sociale, i pĂ«rkthyer nga Bashkim Gjergji dhe Rrapo Zguro. Ky libĂ«r i hedh njĂ« vĂ«shtrim tĂ« kuptueshĂ«m dhe tĂ« ekuilibruar botĂ«s nĂ« ndryshim tĂ« medias. I pĂ«rditĂ«son studentĂ«t me zhvillimet nĂ« botĂ«n e medias, qĂ« pĂ«rfshijnĂ« Facebook-un, Twitter-in dhe tĂ« tjera media sociale, modelet e reja tĂ« biznesit mediatik, lexuesit e librave e-books, faqe me video online si YouTube etj. âUnĂ« mendoj se e kam parashikuar tĂ« ardhmen e medias masive. SĂ« pari, ne do tĂ« jemi kudo. ArgĂ«timi dhe informacioni do tĂ« na paraqiten nĂ« ato qĂ« industria i quan platforma tĂ« shumĂ«fishta: ekrane tĂ« mĂ«dha (TV shtĂ«piakĂ«), kompjuterĂ« dhe ekrane tĂ« vegjĂ«l (celularĂ« dhe PDA). Gazetat dhe revistat do tĂ« jenĂ« nĂ« web dhe nĂ« celularĂ«. Videot dhe audiot do tĂ« shihen nĂ« makina, nĂ« zyra, nĂ« shtĂ«pi, nĂ« avionĂ« dhe nĂ« pistat e vrapimit. Ne do tĂ« kemi gjithçka nĂ«n kontroll. Videoregjistruesit dixhitalĂ« (TiVo) dhe videot me telekomandĂ« na lejojnĂ« tĂ« shohim TV kur tĂ« duam vetĂ« (dhe nĂ«se duam, mund tâi kalojmĂ« reklamat). PĂ«rpunuesit e lajmeve, si Google, na lejojnĂ« tĂ« zgjedhim njĂ« duzinĂ« burimesh tĂ« ndryshme tĂ« lajmit. Ne mund tĂ« shesim vetĂ« nĂ« eBay. Nuk doni tĂ« dilni jashtĂ« shtĂ«pisĂ« pĂ«r tĂ« parĂ« njĂ« film? Shkarkojeni dhe shiheni kur tĂ« dĂ«shironi. Ne po bĂ«hemi pjesĂ« e tyreâ, shkruan nĂ« parathĂ«nien e librit tĂ« tij profesor Dominick. TetĂ« etapat nĂ« evolucionin e komunikimit njerĂ«zor janĂ« gjuha,
shkrimi, shtypshkronja, telegrafi dhe telefoni, fotografia dhe filmi, radioja dhe televizioni, media dixhitale dhe media e lĂ«vizshme. Ato kanĂ« ndryshuar mĂ«nyrĂ«n sesi ruhej apo transmetohej informacioni. Nga shtypi i shkruar, tĂ« gjitha kanĂ« zgjeruar rrezen e komunikimit njerĂ«zor duke bĂ«rĂ« tĂ« mundur shkĂ«mbimin e informacioneve me njerĂ«z nĂ« vende tĂ« tjera e kohĂ« tĂ« ndryshme. Kjo arritje nxiti qĂ«ndrim mĂ« optimist nĂ« lidhje me pĂ«rfitimet sociale tĂ« medias. Telegrafi u pa si forcĂ« e moralitetit, kuptimit dhe paqes. Radioja dhe televizioni u konsideruan si mĂ«nyra pĂ«r tĂ« çuar edukimin, kulturĂ«n e lartĂ« dhe pĂ«rsosjen te masat. Televizioni kabllor u pa si formĂ« e re zbavitjeje, si edhe pĂ«r tĂ« hapur rrugĂ«n qĂ« TV tĂ« ndihmonte nĂ« procesin demokratik duke mundĂ«suar numĂ«rimin elektronik tĂ« votave. AsnjĂ« nga pritshmĂ«ritĂ« duket se nuk u realizua. MegjithatĂ«, interneti me aftĂ«sinĂ« e vet pĂ«r tâi lidhur tĂ« gjithĂ« me tĂ« gjithĂ«, Ă«shtĂ« propaganduar si revolucion nĂ« fushĂ«n e informacionit, qĂ« do tĂ« ndikojĂ« shoqĂ«rinĂ« po aq sa shtypi i shkruar. Por, a Ă«shtĂ« ky tranzicion i medias nĂ« dobi tĂ« komunikimit masiv?! Profesori amerikan parashikon se interneti do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« prishĂ« g jithçka, duke nĂ«nkuptuar me gjithçka rolin dhe mjetet tradicionale tĂ« masmedias; me audiencĂ«n nĂ« rĂ«nie, avullim i n e r e k l a m ave d h e rritjen e konkurrencĂ«s nga interneti. âNĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, ky botim mund tĂ« titullohej edhe âShkatĂ«rrimi i Ko m u n i k i m it M a s iv â . Gazetat dhe revistat do tĂ« vazhdojnĂ« pĂ«rpjekjet e tyre pĂ«r tĂ« zbuluar modele tĂ« reja biznesi qĂ« pĂ«rfshijnĂ« web-in. Rrjetet televizive dhe kompanitĂ« kinematografike do tĂ« pĂ«rballen me konkurrencĂ«n e njĂ« grushti kanalesh qĂ« transmetojnĂ« video. Reklamat do tĂ« vazhdojnĂ« tĂ« shfaqet nĂ« internet, e po ashtu shumĂ« nga aktivitetet kushtuar marrĂ«dhĂ«nieve publike. MĂ« nĂ« fund, e-books, mund tĂ« rimodelojĂ« industrinĂ« e botimit. Kjo Ă«shtĂ« gjithçka qĂ« unĂ« mendoj se Ă«shtĂ« duke ndodhurâ, - pĂ«rfundon ai. Evolucioni i komunikimit masiv I ndarĂ« nĂ« pesĂ« pjesĂ« kryesore, libri âDinamikat e Komunikimit Masivâ Ă«shtĂ« njĂ« rrugĂ«tim i gjatĂ«, qĂ« nis me shpjegimin e natyrĂ«s sĂ« komunikimit masiv, perspektivat e tij dhe rolin qĂ« ai ka nĂ« shoqĂ«ri; konteksti historik e kulturor, lindja dhe zhvillimi i medias nga gazeta, revista, librat, radioja, regjistrimi i tingullit, filmat artistikĂ«, televizioni, televizioni kabllor deri tek interneti dhe web-i. Profesori i kushton njĂ« kapitull tĂ« zgjeruar profesioneve specifike nĂ« media dhe nĂ« marrĂ«dhĂ«niet me publikun; flet rreth reklamĂ«s dhe e mbyll librin me ligjet e medias masive, etikĂ«n dhe efektet qĂ« komunikimi masiv ka nĂ« shoqĂ«rinĂ« e sotme. Suadela Balliu
REPUBLIKA E SHQIPĂ«RISĂ« GALERIA KOMBĂ«TARE E ARTEVE SHPALLJE KONKURSI MBARĂ«KOMBĂ«TAR PĂ«r Realizimin e Posterit Festiv tĂ« â100 Vjetorit tĂ« Shpalljes sĂ« PavarĂ«sisĂ« 1912 â 2012â, i cili do tĂ« jetĂ« posteri zyrtar qĂ« do tĂ« pĂ«rdoret pĂ«r tĂ« gjitha festimet publike shtetĂ«rore pĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim. Galeria KombĂ«tare Arteve TiranĂ«, nĂ« mbĂ«shtetje tĂ« Urdhrit tĂ« Ministrit tĂ« Turizmit, KulturĂ«s, RinisĂ« dhe Sporteve Z. Aldo Bumçi Nr. 15, datĂ« 20.01.2012 âPĂ«r shpallje Konkursi pĂ«r realizimin e posterit festiv tĂ« â100 vjetorit tĂ« PavarĂ«sisĂ« 1912-2012âdhe Urdhrit Nr. 16, datĂ« 20.01.2012 âPĂ«r krijimin e Komisionit tĂ« pĂ«rzgjedhjes sĂ« posterit festiv tĂ« â100 vjetorit tĂ« PavarĂ«sisĂ« 1912-2012â, SHPALL: KONKURSIN MBARĂ«KOMBETAR, PĂ«R REALIZIMIN E POSTERIT FESTIV TĂ« â100 VJETORIT TĂ« SHPALLJES SĂ« PAVARĂ«SISĂ« 1912 â 2012â. PĂ«rshkrim i pĂ«rgjithshĂ«m : Galeria KombĂ«tare e Arteve, me kĂ«rkesĂ« dhe mbĂ«shtetje ligjore nga ana e MinistrisĂ« sĂ« Turizmit, KulturĂ«s, RinisĂ« dhe Sporteve tĂ« RepublikĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ«, organizon Konkursin MbarĂ«kombĂ«tar: âRealizimi i Posterit Festiv tĂ« â100 Vjetorit tĂ« Shpalljes sĂ« PavarĂ«sisĂ« 1912 â 2012.â QĂ«llimi i Realizimit tĂ« Posterit. Posteri Ă«shtĂ« pĂ«rkujtimor, festiv, dhe i kushtohet 100 vjetorit tĂ« Shpalljes sĂ« PavarĂ«sisĂ« sĂ« Shtetit Shqiptar. Ky Poster do tĂ« jetĂ« edhe posteri / pllakati zyrtar qĂ« do tĂ« shoqĂ«rojĂ« tĂ« gjitha festimet publike shtetĂ«rore pĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim. Ky Poster do tĂ« pĂ«rdoret gjatĂ« gjithĂ« vitit jubilar 2012. Kushtet e pjesĂ«marrjes nĂ« Konkurs ï¶ NĂ« konkurs kanĂ« tĂ« drejtĂ« tĂ« marrin pjesĂ«: artistĂ«, studio grafike dhe subjekte (fizikĂ« apo juridikĂ«) me kombĂ«si shqiptare tĂ« interesuar. ï¶ Subjektet pjesĂ«marrĂ«s mund tĂ« paraqesin deri nĂ« 3 punime origjinale. ï¶ Punimet duhet tĂ« jenĂ« origjinale, tĂ« papublikuara dhe autori mban pĂ«rgjegjĂ«si ligjore per autencitetin e tyre para ligjit. ï¶ Ky konkurs nuk Ă«shtĂ« i hapur pĂ«r studentĂ«t. ï¶ NĂ« konkurs pranohen punime individuale dhe punime tĂ« realizuara nĂ« grup. ï¶ Punimi (Posteri/Pllakati) duhet tĂ« jetĂ« shprehje artistike figurative grafike. Destinacioni i pĂ«rdorimit tĂ« tij do tĂ« jetĂ«: 1. Billboards nĂ« sheshet dhe vende publike (fasada ndĂ«rtesash). 2. Postera tĂ« vendosura nĂ« ambjente publikĂ«. 3. Citylights anash rrugĂ«ve kryesore. ï¶ Punimi do tĂ« paraqitet i punuar/printuar me ngjyra. ï¶ Punimi duhet te jete i permasave jo mĂ« tĂ« vogla se formati A3 (420 x 297 mm) dhe njĂ«kohĂ«sisht duhet tĂ« jetĂ« i shoqĂ«ruar me njĂ« CD e cila pĂ«rmban punimet/punimin pjesĂ«marrĂ«s. Detyra e Projektimit ï¶ Punimi duhet tĂ« jetĂ« shprehje artistike e njĂ« Posteri Festiv qĂ« pĂ«rkujton 100 Vjetorin e PavarĂ«sisĂ«. ï¶ Posteri duhet tĂ« jetĂ« i konceptuar me njĂ« gjuhĂ« artistike bashkĂ«kohore. ï¶ Punimi duhet tĂ« pĂ«rmbajĂ« edhe logon fituese tĂ« miratuar tĂ« 100 Vjetorit tĂ« Shpalljes sĂ« PavarsisĂ« (Ju lutem kontaktoni GKA pĂ«r disponimin e kĂ«saj logoje). ï¶ Subjekti konkurues duhet tĂ« zgjedhĂ« njĂ« stil shkronjash qĂ« lexohen qartĂ«. ï¶ Punimi mund te paraqitet: 1. I punuar me ngjyra mbi letĂ«r dhe/ose 2. I printuar nga kompjuteri. ï¶ Secili bocet i paraqitur duhet tĂ« jetĂ« i nĂ«nshkruar nga autori apo grupi i autorĂ«ve. ï¶ Punimet duhet tĂ« jenĂ« tĂ« vendosura mbi njĂ« suport tĂ« fortĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« mund tĂ« ekspozohen lehtĂ«sisht para jurisĂ«. ï¶ Subjekti konkurues nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n CD qĂ« dorĂ«zon punimin duhet tĂ« pĂ«rfshijĂ« edhe CV e tij/saj/tyre. Organizimi i Konkursit dhe Komisioni PĂ«rzgjedhĂ«s ï¶ Galeria KombĂ«tare e Arteve, TiranĂ« Ă«shtĂ« institucioni qĂ« do tĂ« organizojĂ« Konkursin MbarĂ«kombĂ«tar pĂ«r Realizimin e Posterit Festiv me rastin e â100 Vjetorit tĂ« PavarĂ«sisĂ« sĂ« ShqipĂ«risĂ« 1912 â 2012â. ï¶ Punimi/punimet do tĂ« dorĂ«zohet nĂ« GalerinĂ« KombĂ«tare tĂ« Arteve, TiranĂ« deri me datĂ« 20 Shkurt 2012. Punimet i dorĂ«zohen me protokoll Znj. Malva Tasho, GKA, Bulevardi âDeshmorĂ«t e Kombitâ, Nr. 1, TiranĂ«, 1001. Numri kontaktit: +355 4 222 60 33, nga ora 9.00 deri 16.00, nga e HĂ«na nĂ« tĂ« Premte. ï¶ Komisioni PĂ«rzgjedhĂ«s shqyrton punimet me datĂ« 23 Shkurt 2012. ï¶ Me datĂ« 24 Shkurt 2012, Komisioni PĂ«rzgjedhĂ«s do tĂ« pĂ«rzgjedhĂ« me sistem pikĂ«sh, nga 1 deri nĂ« 5, pesĂ« punimet mĂ« tĂ« mira. ï¶ PesĂ« punimet mĂ« tĂ« vlerĂ«suara nga Komisioni PĂ«rzgjedhĂ«s do tâi kalojnĂ« pĂ«r miratim pĂ«rfundimtar Komisionit ShtetĂ«ror tĂ« Festimeve pranĂ« KĂ«shillit tĂ« Ministrave. Komisioni ShtetĂ«ror i Festimeve pranĂ« KĂ«shillit tĂ« Ministrave do tĂ« shpallĂ« publikisht fituesin. ï¶ Komisioni PĂ«rzgjedhĂ«s i Konkursit pĂ«rbĂ«het nga 5 anĂ«tarĂ«, personalitete nga fusha e artit dhe kultures, miratuar nga MTKRS. ï¶ Do te jepen tre cmime. Ămimi i Pare eshte çmimi fitues dhe do tĂ« jetĂ« posteri zyrtar i tĂ« gjitha festimeve publike shtetĂ«rore. Ămimi i ParĂ« eshte 400,000 (katĂ«rqind mijĂ«) lek. (10% tatim nĂ« burim do tĂ« mbahen nga kjo shumĂ«.) ï¶ Ămimi i DytĂ« dhe Ămimi i TretĂ« janĂ« çmime inkurajuese. Punimet e vendit tĂ« dytĂ« dhe tĂ« tretĂ« nuk do tĂ« pĂ«rdoren pĂ«r festimet publike shtetĂ«rore. Ămimi i DytĂ« Ă«shtĂ« 120,000 (njĂ«qind e njĂ«zet mijĂ«) lek. Ămimi i TretĂ« Ă«shtĂ« 80,000 (tetĂ«dhjetĂ« mijĂ«) lek. (10% tatim nĂ« burim do tĂ« mbahen nga kjo shumĂ«.) ï¶ Punimet fituese bĂ«hen pronĂ« e fondit tĂ« GKA, TiranĂ«. ï¶ Me pĂ«rfundimin e Konkursit dhe shpalljes sĂ« punimit fitues, ndĂ«rmjet artistit dhe GKA, TiranĂ« lidhet Kontrata pĂ«r PagesĂ«n, ku subjekti fitues nĂ« bazĂ« tĂ« Ligjit. ï¶ Nr.9380 dt.28.04.2005 âPĂ«r tĂ« drejtat e autorit dhe tĂ« drejtat e tjera tĂ« lidhura me tĂ«â, Neni 9, pika c, nuk i njihet e drejta e pĂ«rfitimit material tĂ« mĂ«tejshĂ«m pĂ«r pĂ«rdorimin e veprĂ«s sĂ« tij nga ana e Shtetit Shqiptar. ï¶ Nga data 20 Janar 2012, me shpalljen publike tĂ« konkursit, tĂ« gjithĂ« tĂ« interesuarit mund tĂ« informohen mbi kushtet e kĂ«tij konkursi, nĂ«pĂ«rmjet tĂ«rheqjes pranĂ« recepsionit tĂ« GKA, TiranĂ« tĂ« materialit tĂ« shkruar, si dhe nĂ«pĂ«rmjet: website tĂ« MTKRS, website tĂ« GKA, si dhe medias sĂ« shkruar dhe asaj elektronike. GALERIA KOMBĂ«TARE E ARTEVE, Bulevardi âDĂ«shmorĂ«t e Kombitâ, TiranĂ«; Tel: 04 2226 033; Tel / fax: 04 2233 976; www.gka.al