28
E shtunë, 26 janar 2013
reportazh
www.mapo.al
Refleksione nga vendi që dikur qeverisej nga shqiptari Pashko Vasa. Në kampet e refugjatëve sirianë, përmes një Libani që mban erë të mirë, por bukurinë duhet t’ia kërkosh. Një Liban i futur mes darës së panarabizmit dhe nacionalizmit vendas. Bejruti i ri që ngjan me Tiranën, dhe ai i vjetri që... duket se ka mbetur akoma fëmijë, nuk e di se ç’do të bëhet kur të rritet.
Libani i bukurive të fshehta Nga Bejruti Albert P. Nikolla Të udhëtosh në Lindjen e Mesme është përherë një ngjarje me natyrë gati magjike. Ndoshta edhe për faktin se Toka e Shenjtë ka një forcë të mistershme që ta tërheq shpirtin dhe ndjesia e afrimit është ngacmuese. Një pështjellim i bukur midis ndjesisë së uljes me avion dhe së “Shenjtës” që ajo tokë afron. Sapo avioni ulet dhe udhëtarët nisin procedurat, vihesh përballë kontrolleve pa fund. Kaq i theksuar është koncepti i sigurisë në aeroportin e Bejrutit, sa për të dalë duhet të kalosh pesë pikëkalime kontrolli. Emri Albert, megjithëse isha i pajisur me vizë, nuk u pëlqen shumë policëve, të cilët më hedhin një vështrim nga koka te këmbët, më pyesin disa herë për motivin e vizitës dhe këmbëngulin në pyetjen nëse flas apo jo arabisht. Duket e çuditshme për një vend arab, por thuajse gjysma e policëve janë gra dhe duken mjaft dinjitoze e korrekte me udhëtarët. Burrat janë disi më të ashpër. Megjithatë njëra syresh më thotë: I don’t like the name Albert! It seems a Jewish name. Unë mbeta i habitur dhe i thashë se nuk jam hebre, por shqiptar dhe se nuk më interesonte nëse i pëlqente emri im ose jo. E habitur nga përgjigja ime më tha se me këtë pasaportë nuk mund të shkoj kurrë në Izrael dhe se ky është informacion i Ministrisë së Jashtme Libaneze. Në fakt, e dija këtë informacion, pasi i njëjti njoftim jepet edhe nga Izraeli, që kush shkon në Liban nuk mund të shkojë në Izrael dhe anasjelltas. Kur dola prej aeroportit diçka mbresëlënëse më ndodhi: në ajër kishte një lloj arome të këndshme e të papërcaktueshme njëherësh. E hasa edhe në vende të tjera në Liban atë aromë, gjendej kudo, gati si një magji. Më erdhën ndër mend vargjet e bukura nga Bibla, te Kënga e Këngëve: Hoje mjalti buzët e tua o nuse / mjaltë e qumësht nën gjuhën tënde / petkat e tua erë të mirë përhapnin / porsi era e Libanit. Shpesh i bëja pyetjen vetes, sidomos pasi kisha lexuar “Parfumin” e Patrick Suskind, ku thuhet se “parfumi është vëllai i frymëmarrjes”, nëse është parfumi
në vetvete që zgjon ndjesinë e kënaqësisë te njeriu, apo duhet patjetër një predispozitë e personit për të pëlqyer një aromë të caktuar. Kjo më bënte të mendoja se libanezët duhet të jenë përherë të ngazëllyer më aromën e vendit të tyre. Libani është një shtet shumë i vogël gjeografikisht, ka një sipërfaqe pak më të madhe se një e treta e Shqipërisë, rreth 10.500 km2 dhe një popullsi mjaft të madhe nëse e krahasojmë me sipërfaqen: 4.2 milionë banorë. Veç tyre, ka edhe rreth 2.5 milionë emigrantë që vijnë kryesisht nga vendet arabe, Filipinet dhe Sri Lanka. Në fakt, të dhënat zyrtare flasin për rreth 1.8 milionë emigrantë, por statistikat e Caritasit dëshmojnë se ka një numër të madh emigrantësh të paregjistruar. Ky numër kaq i madh popullsie në një sipërfaqe kaq të vogël mund të shpjegohet me faktin se burimet natyrore kanë qenë përherë të bollshme (Bibla e përshkruan Libanin si vendin e qumështit dhe mjaltit), por ndoshta motivi më i rëndësishëm është fakti se Bejruti është shndërruar një lloj “Londre” të Lindjes së mesme për sa i përket rëndësisë financiare. Prania e bankave nga e gjithë bota dhe sidomos e bankave nga Arabia Saudite dëshmojnë për një qarkullim të madh financiar. Ndërkohë turizmi mund të ketë qenë një burim i madh ekonomik, por sulmet e herëpashershme izraelite e kanë dëmtuar shumë infrastrukturën duke ngjallur frikën e turistëve. Të nesërmen herët nis udhëtimi për në kampet e refugjatëve sirianë në lindje të Libanit, në zonën e quajtur Baalbek. Jemi një grup prej 10 personash nga Franca, Rumania, Italia, Shqipëria dhe Libani. Jemi pjesë e një projekti të Caritasit të Francës dhe disa Caritaseve të tjera europiane të quajtur “Projekti Euro-Mesdhetar kundër trafikimit të qenieve njerëzore”. Vizita në kampe ka për qëllim njohjen nga afër të realitetit, njohjen me punën e Caritasit të Libanit, me asistencën e refugjatëve dhe përgatitjen e një strategjie kundër rrezikut të trafikimit të refugjatëve. Ndërkohë që në Bejrut moti ishte thuajse pranveror, në ngjitjen drejt lindjes ku lartësia
Të nesërmen herët nis udhëtimi për në kampet e refugjatëve sirianë në lindje të Libanit, në zonën e quajtur Baalbek. Jemi një grup prej 10 personash nga Franca, Rumania, Italia, Shqipëria dhe Libani. Jemi pjesë e një projekti të Caritasit të Francës dhe disa Caritaseve të tjera europiane të quajtur “Projekti Euro-Mesdhetar kundër trafikimit të qenieve njerëzore”
mbi nivelin e detit i kalon të një mijë metrat, në krahinën e Baalbekut, dëbora arrin deri në 50 cm. Ndalohemi në Zahle për të shijuar ushqimin tipik libanez që është një lloj piteje e mbushur me copa mishi e me erëza e salca nga më të ndryshmet. Është i shijshëm dhe shërbehet me pasion e krenari nga kamerierët, sidomos për të huajt. Rrugës nga Zahle për në Rachaiya ku janë disa kampe refugjatësh shohim disa tempuj madhështorë grekë të para Krishtit. Nuk ka shumë përkujdesje për ta, por bukuria e tyre është mbresëlënëse. Rreth tyre, banorët, kryesisht ‘hezbollahë’ dhe palestinezë të ardhur 30 vitet e fundit, kanë ndërtuar shtëpi dykatëshe me blloqe që i japin ambientit një si monotoni. Kjo ndoshta është e fshehta e Libanit: bukuria që është në ajër por prapë të lodh për ta gjetur. Pa mbërritur në kampet e refugjatëve sirianë, në të djathtë na shfaqen një kamp i madh dhe i vjetër refugjatësh palestinezë. Në hyrje të kampit duket fotoja e Jaser Arafatit me buzëqeshjen proverbiale. Njëra nga koleget libaneze na informon se është shumë e vështirë të hysh në këtë kamp. Ashtu si në kampet e tjera në jug të Libanit, ato gëzojnë një përkujdesje të veçantë nga organizata Hezbollah, që ka shumë ndikim, sidomos në jug të Libanit. Krahas fotos së Arafatit, ndeshet gati përherë edhe ajo e Hassan Nasrallah, liderit hezbollah. Prekem kur mendoj për të ardhmen dhe edukimin e fëmijëve që kanë lindur në këtë kamp dhe janë bërë 30-vjeçarë pa dalë prej tij; shikoj pak shenja për paqe e prosperitet, por shpresoj të kundërtën. Pas tri orësh udhëtim nga Bejruti, u afrohemi kampeve të refugjatëve sirianë. Për të kuptuar mirë disa dinamika të trajtimit të refugjatëve, është mirë të bëjmë një vështrim të shkurtër historik të marrëdhënieve siriano-libaneze. Siria e ka konsideruar përherë Libanin si një krahinë të saj. Në aktivitetin e saj politik, Siria është mbështetur në krahun mysliman që përkrah identitetin libanez panarabik dhe ka hasur përherë kundërshtinë e grupimeve të