op-ed
2
Gazeta MAPO
www.mapo.al / gazetamapo@gmail.com
G
jatë javës së parë si Sekretar i Shtetit për Shtetet e Bashkuara, pata nderin të takoja një grup grash kurajoze nga Burma. Dy prej tyre ishin ish-të dënuara politike të cilat, ndonëse kishin duruar shumë vështirësi në jetët e tyre, ishin ende të angazhuara për të ecur përpara – duke ofruar arsim dhe trajnim për gratë, duke gjetur punë për të papunët dhe duke luftuar për më shumë pjesëmarrje në shoqërinë civile. Nuk kam dyshim se ato do të vazhdojnë të jenë agjente të fuqishme ndryshimi, duke sjellë përparim në komunitetet e tyre dhe në vendin e tyre në vitet e ardhshme. Janë mundësitë si kjo që na kujtojnë pse është kaq e rëndësishme që Shtetet e Bashkuara të vazhdojnë të punojnë me qeveritë, organizatat dhe individët në mbarë botën për të mbrojtur e çuar përpara të drejtat e grave dhe vajzave. Në fund të fundit, ashtu si në vendin tonë, problemet më urgjente politike, sociale dhe ekonomike thjesht nuk mund të zgjidhen pa pjesëmarrjen e plotë të grave. Sipas Forumit Ekonomik Botëror, vendet ku burrat dhe gratë janë më pranë përfitimit të të drejtave të barabarta gëzojnë ekonomi më konkurrente sesa vendet ku hendeku midis grave dhe burrave i ka lënë gratë dhe vajzat me mundësi të kufizuara ose pa mundësi përfitimi për kujdes shëndetësor, arsim, poste të zgjedhura, dhe vende në treg. Po kështu, Organizata e OKB-së për Ushqimin dhe Bujqësinë përcakton se, nëse fermeret femra do të kishin më shumë mundësi për të siguruar fara, plehërues dhe teknologji në masën që munden fermerët meshkuj, ato do të mund ta ulnin numrin e njerëzve të kequshqyer në botë me 100 deri në 150 milionë. Megjithatë, në shumë shoqëri dhe shumë shtëpi, gratë dhe vajzat janë akoma të nënvlerësuara, nuk u jepet mundësia për t’u shkolluar,
11
MaKSima e ditës
Blog/ Chavez, vdekja Kulturë/ Fahri Balliu: Universitet/ Kërkon e një autokrati të ç’do të thotë të jesh pabarazinë gjinore në pamëshirshëm Faqe 15 botues i Papës Faqe 13 universitete? Shiko lart! Faqe 12
Përse gratë janë në qendër të politikës së jashtme të SHBA Nuk mund ta imagjinoj dhimbjen që kanë kaluar prindërit e vajzës së re, të njohur me emrin “Nirbhaya”, studentja 23-vjeçare e mjekësisë, e cila u vra në autobus në Nju Delhi thjesht pse ishte vajzë, apo vuajtjen e ndjerë nga prindërit e Malala Yousafzai, vajza pakistaneze, e cila u sulmua dhe u godit për vdekje nga ekstremistët po ashtu në autobus, thjesht pse donte të shkonte në shkollë
08.03.2013
koment John Kerry
Ne punojmë me partnerë anekënd botës për të përmirësuar shëndetin e nënave, për të forcuar fermeret femra dhe për të parandaluar dhe trajtuar dhunën gjinore, sepse të gjitha shoqëritë përfitojnë kur gratë janë të shëndetshme, të sigurta dhe mund të kontribuojnë me punën, drejtimin dhe kreativitetin e tyre në ekonominë globale. Diplomatët amerikanë kudo që janë punojnë për të integruar gratë plotësisht në negociata paqeje dhe në përpjekjet për siguri sepse sjellja e përvojës së grave, shqetësimeve dhe këndvështrimit të tyre në tryezë mund të ndihmojë në parandalimin e konfliktit në të ardhmen dhe në vendosjen e paqes së përhershme.
dhe janë të detyruara të martohen në moshë të mitur. Shumë jetë janë humbur ose kanë ndryshuar përgjithnjë për shkak të dhunës me bazë gjinore. Si baba i dy vajzave, nuk mund ta imagjinoj dhimbjen që kanë kaluar prindërit e vajzës së re, të njohur me emrin “Nirbhaya”, studentja 23-vjeçare e mjekësisë, e cila u vra në autobus në Nju Delhi thjesht pse ishte vajzë, apo vuajtjen e ndjerë nga prindërit e Malala Yousafzai, vajza pakistaneze, e cila u sulmua dhe u godit për vdekje nga ekstremistët po ashtu në autobus, thjesht pse donte të shkonte në shkollë. Por, më frymëzon përkush-
timi i patrembur i Malalas për çështjen e saj, vendosmëria e Nirbhayas, ndërsa jepte shpirt, për të çuar para drejtësisë ata që e sulmuan, dhe nga kuraja e baballarëve të tyre për të folur në emrin e vajzave të tyre dhe grave kudo ndodhen. Asnjë vend nuk mund të ecë përpara nëse lë gjysmën e popullsisë së vet mbrapa. Prandaj Shtetet e Bashkuara besojnë se barazia gjinore është kryesore për qëllimet tona të përbashkëta për begati, stabilitet dhe paqe dhe kjo është arsyeja pse investimi te gratë dhe vajzat në mbarë botën është kryesor për përparimin e politikës së jashtme të SHBA-së. Ne investojmë në trajnimin dhe udhëheqjen e grave sipërmarrëse në mënyrë që ato të përmirësojnë jo vetëm familjet e tyre, por të ndihmojnë gjithashtu në rritjen e ekonomive të vendeve të tyre. Ne investojmë në arsimimin e grave në mënyrë që ato të mund të shpëtojnë nga martesa e detyruar në moshë të vogël, të dalin nga rrethi i varfërisë dhe të zhvillohen për të qenë drejtuese në komunitet dhe qytetare të përfshira. Rritja e arsimimit për gratë dhe vajzat dhe mundësisë së tyre për burime përmirëson gjithashtu shëndetin dhe arsimin e brezit të ardhshëm. Ne punojmë me partnerë anekënd botës për të përmirësuar shëndetin e nënave, për të forcuar fermeret femra dhe për të parandaluar dhe trajtuar dhunën gjinore, sepse të gjitha shoqëritë përfitojnë kur gratë janë të shëndetshme, të sigurta dhe mund të kontribuojnë me punën, drejtimin dhe kreativitetin e tyre në ekonominë globale. Diplomatët amerikanë kudo që janë punojnë për të integruar gratë plotësisht në negociata paqeje dhe në përpjekjet për siguri sepse sjellja e përvojës së grave, shqetësimeve dhe këndvështrimit të tyre në tryezë mund të ndihmojë në parandalimin e konfliktit në të ardhmen dhe në vendosjen e paqes së përhershme. Sot, Dita Ndërkombëtare e Grave është një ditë për t’u festuar. Është gjithashtu dita kur secili prej nesh duhet të angazhohet sërish për t’i dhënë fund pabarazisë që ndalon përparimin në çdo kënd të globit. Ne mundemi dhe duhet të zotohemi për këtë në mënyrë që secila prej vajzave tona të mund të marrë autobusin pa frikë për në shkollë, që motrat tona të mund të përmbushin potencialin e tyre të jashtëzakonshëm, dhe që çdo grua dhe vajzë të mund të jetojë në përmbushje të potencialit që zotëron.
Kritikët-si ka mundësi që nuk i sheh kurrë në televizion? Willard Scott
Sondazh apo fushatë? koment
Patrik Sadikaj
Një tjetër logjikë analitike është edhe etiketimi që i është bërë medias në fjalë sa i përket orientimit politik. Shpeshherë e kemi dëgjuar kryeministrin Berisha ta quajë nexhmija. com, që e pozicionon qartazi median antiBerishë në kuptimin politik dhe logjikisht votuesi që merr pjesë në anketë është i të njëjtit orientim.
Edhe në Amerikë mediat e shprehin qartazi mbështetjen e tyre për një apo tjetër forcë politike. Ndoshta ka ardhur koha që edhe në Shqipëri të jetë e hapur kjo mundësi, dhe që mediat të mos detyrohen të gjejnë mënyra për ta bërë “ndryshe” një gjë të tillë.
K
ultura e sondazhit në Shqipëri ka të njëjtën rrjedhë logjike si vetë ecuria zgjedhore nga viti në vit. Pra, e thënë shkoqur, është në nivelin e vlerësimeve që kanë marrë proceset zgjedhore në vendin tonë. Por, është edhe më pak kulturë kur këto sondazhe janë të nivelit amatoresk dhe reklamohen si suksesi më i madh mediatik. Për të bërë një sondazh, të paktën nga ajo që kemi parë e lexuar në botën demokratike, duhet shumë më shumë sesa një hapësirë web-i për të bërë vlerësim për një forcë politike, një kandidat apo koalicion. Prej disa ditësh një media në Shqipëri po realizon një pyetësor, që ngjan pak më shumë me një anketë sesa me një sondazh. Sondazhi është një term shkencor dhe i bazuar mbi ekspertizë statistikore dhe jo thjesht votime pa kriter si në rastin në fjalë. Përpjekja e gazetës online për të krijuar një realitet zgjedhor është për t’u vlerësuar, por jo populizmi që po mundohet t’i japë. Rezultati që shfaqet përditë në ekranin televiziv apo kompjuterik nuk është aspak një realitet që duhet marrë si i besueshëm. Pyetja logjike në këtë rast është: pse? Dhe përgjigjet janë logjike. E para, jemi të gjithë të vetëdijshëm se nuk ka asnjë bazë statistikore që vërteton besueshmërinë e të dhënave që vijnë në mënyrë të pakontrolluar në internet. Sa votojnë më shumë se njëherë, dhe sa prej kandidatëve organizojnë lukunitë e tyre për të ‘sakatuar’ internetin? Por, nga ana tjetër ka edhe një logjikë që vjen prej vetë rezultatit të sondazhit. Kolonat blu dhe të kuqe që përfaqësojnë dy partitë kryesore kanë dallime të mëdha në madhësinë e tyre. PS ka një avantazh të madh ndaj PD, që nuk korrespondon me realitetin, të paktën as të zgjedhjeve të fundit. Nuk ka asgjë për t’u habitur se fituese mund të jetë PS, por ama nuk është aspak bindëse se një forcë qeverisëse si PD të përfundojë me rezultate të papërfillshme. Një tjetër logjikë analitike është edhe etiketimi që i është bërë medias në fjalë sa i përket orientimit politik. Shpeshherë e kemi dëgjuar kryeministrin Berisha ta quajë nexhmija.com, që e pozicionon qartazi median anti-Berishë në kuptimin politik dhe logjikisht votuesi që merr pjesë në anketë është i të njëjtit orientim. Dhe nga ana tjetër është po kaq logjike që votuesi i djathtë apo berishian ka një lloj ndjenje snobizmi ndaj një sondazhi që ka tendencën ta dëmtojë në rezultat. Në këtë mënyrë rezultati bëhet i pabesueshëm. Kjo analizë e thjeshtë nuk ka aspak synim të hedhë poshtë sondazhin (anketën) në fjalë, por është një mënyrë modeste për të shprehur logjikën kuptuese të rezultatit të tij. Respekt për iniciativën e gazetës, por edhe pak respekt për realitetin që në këtë rast është shtrembëruar. Me dashje apo pa dashje, nuk ka rëndësi. Edhe në Amerikë mediat e shprehin qartazi mbështetjen e tyre për një apo tjetër forcë politike. Ndoshta ka ardhur koha që edhe në Shqipëri të jetë e hapur kjo mundësi, dhe që mediat të mos detyrohen të gjejnë mënyra për ta bërë “ndryshe” një gjë të tillë.