Werken aan talenten

N A A N E K WER

N E T N E L TA epskrachten o r e b r o o v e ti a Inspir in het jeugdhuis

Inleiding Op 5 februari zakten honderd beroepskrachten af naar Beveren om er na te denken over talenten. Dat Formaat op de dag van de beroepskracht koos voor het thema talenten was geen toeval. In het jeugdhuisonderzoek van de Vlaamse Overheid gaven beroepskrachten aan dat hun grootste meerwaarde “de zelfontplooiing van jongeren, vooral op vlak van inspraak, ondernemerschap en initiatief nemen, en de identificatie en expressie van talenten” is.

Talenten ontwikkelen zich in een context: in interactie met anderen, door dingen te zien, te ontdekken, te oefenen. Jeugdhuizen creëren zo’n ruimte. Deze ruimte is broodnodig omdat andere, meer formele opvoedingsmilieus hierin tekortschieten.

Het onderwijs is niet altijd een stimulerende omgeving voor jongeren. Thuissituaties worden complexer. Bovendien overheersen maatschappelijke denkbeelden over bepaalde groepen jongeren de publieke opinie. Die hebben een grote impact op hoe jongeren zichzelf en hun toekomst zien.

Beroepskrachten zien “nieuwe doelgroepen binnenbrengen” volgens het jeugdhuisonderzoek als de op één na minst belangrijke opdracht voor zichzelf. De bevraagde jeugdhuisbestuurders zagen dit nog minder als een taak van de beroepskracht. Formaat is er echter van overtuigd dat we met het jeugdhuiswerk zowel op het vlak van diversiteit, als het ter beschikking stellen van onze ruimte, grote troeven hebben. We hebben een fantastische jeugdhuismethodiek die alle jongeren aanspreekt. En we hebben veel ruimte.

inhoud

colofon

3 4 6 8 10 11

Redactie Eindredactie Vormgeving & lay-out Foto’s

Formaat roept beroepskrachten dan ook op om het thema talenten door deze bril te bekijken. Komen alle talenten al aan bod?

Krijgt echt iedereen kansen om ons jeugdhuis binnen te komen en zijn talenten te leren kennen en ontwikkelen? Hoe kunnen we onze ruimte nog beter benutten?

In deze brochure worden de verschillende aspecten van talen­ ten in het jeugdhuis belicht. Van het ontwikkelen van talent tot het uitdenken van een talentgericht vrijwilligersbeleid. Deze brochure bundelt een aantal inzichten over talenten in het jeugdhuis en geeft tips om hier concreet mee aan de slag te gaan.

TALENTEN VERSUS COMPETENTIES TALENTEN ONTWIKKELEN TALENT WERKT TALENTEN COACHEN, STAP VOOR STAP ADRIAAN AAN DE SLAG MET TALENT INTERESSANTE LITERATUUR EN WEBSITES

Stijn Bohez, Sandra Bogaers, Lotte Lambin, Yves Domanski, Finn Van Dinter Inge de Wolf Pepijn Haghebaert Bram Tack, Formaat, jeugdhuizen, Kavka, Lena Verstraete Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen met uitdrukkelijke bronvermelding.

Talenten versus competenties Wat verstaan we onder ‘talenten’? Wanneer we spreken over ‘ta­ lenten’, hebben we het over een natuurlijke aanleg, een gave.

Een talent maakt deel uit van je persoonlijkheid. Het is aangeboren. Talenten zijn daarom niet enkel van toepassing op je werk of organisatie. Het is niet gemakkelijk talenten te observeren, maar ze zijn wel duurzaam. Je leert ze niet zomaar af. Ze zijn onlosmakelijk verbonden met passie en motivatie. Het wijst dus op iets wat je graag doet en waar je goed in bent.

Competenties zijn het geheel van kennis, vaardigheden en at­ titudes, die ervoor zorgen dat iemand goed kan presteren in een bepaalde rol. Competenties zijn wel sterk gekoppeld aan organisatie of werk en vaak gebonden aan een specifieke functie. Ze zijn aangeleerd, te observeren, meetbaar en minder duurzaam.

Je moet je competenties bijhouden. Ze vereisen onderhoud.

Iedereen heeft één of meerdere talenten. Ze zijn niet voor iedereen hetzelfde. Je neemt ze overal mee, op je werk, thuis, in je jeugdhuis … maar je zet niet overal dezelfde talenten in. Jeugdhuizen zijn plekken waar zich heel wat talenten bevinden. Ze worden zichtbaar gemaakt en verder ontwikkeld door de ondersteuning van andere vrijwilligers en beroepskrachten. Beroepskrachten spelen dan ook een belangrijke rol in het ontdekken en verder stimuleren van talenten bij jongeren in het jeugdhuis.

Werken aan talenten Formaat

3

TALENTEN ONTWIKKELEN

Kris Snick werkt als consultent, coach en procesbegeleider bij Kessels & Smit. Voorheen werkte hij bij De Ambrassade. Op de dag van de beroepskracht liet hij vanuit zijn ervaringen en expertise zijn licht schijnen op het thema talentgericht vrijwilligersbeleid. Hij houdt zich dagelijks bezig met talentgericht werken.

Je werkt nu voor Kessels & Smit. Hoe ben je daar terechtgekomen?

“Ik volgde enige tijd geleden een opleiding bij hen: een leertraject van een jaar rond het ontwerpen van leerinterventies en organisatieverandering. Ik ben pedagoog van opleiding en wilde meer die richting uit. Het leertraject beviel me. Ik kon me absoluut vinden in hun visie, die vertrekt vanuit een talentgerichte blik naar mensen. Ook de organisatie, waar iedereen als zelfstandige werkt, sprak me erg aan.”

Je komt zelf uit het jeugdwerk. Wat neem je daaruit mee in je huidige job?

“Bijzonder veel. Ik kijk eigenlijk nog steeds vanuit de jeugdwerkoptiek naar de dingen. Alleen al het geloof in de kracht van jonge mensen. Maar ook het principe van iedereen te willen betrekken en aan te zetten een rol of taak op zich te nemen. Dat gaat hand in hand met de vrijheid en mogelijkheid om op zoek te gaan naar de rol die goed bij je past. Vallen en opstaan, leren en ontdekken.

Dat is wat ik ook probeer te vertalen in mijn werk.”

“Talentontwikkeling focust op sterktes, dat is een enorme meerwaarde”

In het professionele leven krijgt talentgericht werken steeds meer aandacht. Is het jeugdwerk hier dan al jaren mee bezig?

Waarom kies je expliciet voor de kaart van talentontwikkeling?

“Er is inderdaad een groot deel van het jeugdwerk dat op die manier aan de slag gaat met talentgericht werken. Vanuit empowerment en non-formeel leren. Jeugdwerk doet het met jongeren, ik met volwassenen. Het fijne aan jeugdwerk is net dat het zich afspeelt in een fase waarin het individu zich nog volop ontwikkelt. Daarom zijn jongeren en hun begeleiders er doorgaans van overtuigd dat leren en zoeken nog helemaal oké is. En dat werkt.

Volwassenen denken al eens dat ze het allemaal al weten. Het is moeilijker om hen terug in die leerfase te krijgen.”

4

Werken aan talenten Formaat

Kris Snick:

“Het is complementair aan het competentiegericht werken. Maar de grootste meerwaarde van inzetten op talentontwikkeling is dat het focust op het positieve, op de sterktes in plaats van op de zwaktes. Op zoek gaan naar wat goed werkt, waar je sterk in bent … en dat verder uitbouwen. Dat geeft energie. Het is veel aangenamer en interessanter om in een optimistische en stimulerende omgeving te zitten. Met een open geest aan de toekomst werken, in plaats van steeds te klagen en belemmeringen te zien.”

Kris Snick:

“Jeugdhuizen zijn ideale plaatsen voor talentontwikkeling”

Zijn jeugdhuizen plaatsen voor talentontwikkeling? Waarom?

Hoe kan je als kernvrijwilliger andere vrijwilligers stimuleren

om aan de slag te gaan met hun talenten?

“En of! Zowel voor het ontwikkelen van de zichtbare en voor de hand liggende talenten, als voor de minder zichtbare. De voor de “Door nieuwsgierig te zijn en veel vragen te stellen. Het zoeken hand liggende zijn bijvoorbeeld de creatieve talenten, de handige naar talenten is vooral openstaan voor het zien van die talenten Harry, de toekomstige geluidstechnieker, de cijfergoochelaar of bij anderen, en bij jezelf. En als je denkt dat je iemands talenten de natuurlijke leider van het jeugdhuis. kent, dan kan je eigenlijk niet meer écht onbevooroordeeld kijMaar als je verder kijkt, dan komen ook die ken. Geef jezelf dus de ruimte om iemands andere talenten bovendrijven: de fijngevoetalent niet te weten. Zo ontdek je nieuwe talige snaar, de aandachtige luisteraar, de lenten. Geef elkaar ook complimenten. Een ideeënfontein. schouderklopje of het gevoel krijgen dat je Kris Snick: Jeugdhuizen bieden een context waarin gezien wordt, werkt enorm stimulerend. jongeren zelf de baas zijn. Dat vertaalt zich ‘Alles wat je aandacht geeft groeit’, is een in een veilige omgeving, op hun maat. Het uitspraak die ik vaak gebruik in mijn werk. zijn ook plaatsen waar falen mag, en misSpreek elkaar aan op elkaars talenten, ook schien zelfs moet. En ook genieten moet centraal staan. Genieten die talenten die minder voor de hand liggend zijn. Dat stimuleert. van iets dat je graag doet, stimuleert je eigen talenten.

Op die manier groeit het uit als algemene mentaliteit in het jeugdMisschien is niet elk jeugdhuis de ideale plek voor elke jongere. huis en creëer je de ruimte om iedereen zijn plek te laten ontdekMaar misschien moet dat ook niet. Het creëren van die context ken en uitproberen.” is trouwens een continue zoektocht, ook weer met vallen en opstaan. De kunst is om het organisatiemodel van je jeugdhuis zoZie je ergens nog gemiste kansen in het jeugdhuiswerk? danig te ontwikkelen dat net dat ontdekken kan en mag.”

“Ik denk dat het doorsnee jeugdhuis al erg goed bezig is. Het zijn nu al plekken die zich ontzettend rond talenten ontwikkelen. Dat Zelf was je nooit als vrijwilliger aan de slag in een jeugdhuis, wil niet zeggen dat jeugdhuizen niet nog meer kunnen groeien binnen deze context. Vaak zit de expertise bij slechts een paar maar stel dat dat wel zo zou zijn … mensen, de beroepskracht of een handvol vrijwilligers. Probeer “… dan was ik ongetwijfeld een vice-coördinator geweest. Ik dit open te trekken. Dat kan je doen door je als organisatie de ben niet graag de opperbaas, maar ik denk en creëer wel graag vraag te stellen: ‘waarom doen we wat we doen?’ Laat je hele samen met andere mensen. Ik geloof trouwens dat er heel wat jeugdhuis hierover meedenken. Op die manier weet iedereen jeugdhuizen zijn die zo werken: samen baas.” waar het jeugdhuis voor staat en hoe zij zich kunnen verbinden Welke kansen heb je als vrijwilliger in jeugdhuizen om je talen- met het jeugdhuis.”

“Alles wat je aandacht geeft, groeit”

ten te ontwikkelen?

“Dat lijkt me verschillend voor iedereen en net dat maakt het interessant. Het kan gaan van deel uitmaken van het grotere geheel, door bijvoorbeeld regelmatig te tappen en dus zo je steentje bij te dragen, tot het echt ontwikkelen van managementskills. Beide vaardigheden en talenten kunnen nuttig zijn in je verdere leven.

Vooral de mogelijkheid om te leren en te mogen falen, vind ik de grootste meerwaarde. Niemand zal je ontslaan wanneer je een fuif organiseert die geen knallend succes is. Zolang je wil leren, ben je welkom.”

Nog een laatste gedachte?

“Misschien moeten jeugdhuizen net op zoek gaan naar datgene wat ze niet meer willen of moeten doen. Breek met tradities. Het zijn tenslotte jongerenorganisaties. Vernieuwing moet daar absoluut een plaats hebben. De vrijgekomen energie kan dan elders ingezet worden.”

Werken aan talenten Formaat

5

TALENT werkt Jongerenwerkloosheid in Vlaanderen is geen grap. In januari 2015 staat de teller op 46.353 jongeren die zonder werk thuis zitten. Genoeg reden voor Formaat om tijdens de dag van de beroepskracht een workshop aan het probleem te wijden. Conclusie: ook jeugdhuizen kunnen zeker hun steentje bijdragen.

Met het project BAAS moedigt jongeren­ centrum Kavka jonge ondernemers aan.

Doelgroep De workshop “Talenten ontwikkelen voor de samenleving” had twee doelstellingen uitgestippeld voor de dag: enerzijds te weten komen wat er momenteel gebeurt rond tewerkstelling bij verschillende organisaties, anderzijds kijken hoe jeugdhuizen intern acties kunnen ondernemen tegen jeugdwerkloosheid. Om tot deze acties te komen is het echter noodzakelijk om voldoende achtergrondkennis mee te krijgen rond het thema. Als experte was Martine Klaassen, stadsmanager van de VDAB voor groot­ stad Antwerpen, de eerste spreker van de dag.

“Meer dan 45.000 jongeren zijn werkloos in Vlaanderen in 2015.

Dat is een daling sinds vorig jaar, daar mogen we zeker blij om zijn. Toch moeten oppassen we met dit positivisme. Je zal immers maar één van die 45.000 zijn”, vertelt Martine. De VDAB speelt een belangrijke rol als tussenpersoon van de werkgevers en werkzoekenden. Vanuit hun perspectief zijn zij in staat om de twee spelers samen te brengen. “Let op. De vergissing bestaat dat VDAB werkt creëert. Dat doen wij niet. Wij brengen enkel werkgevers en werknemers samen”, legt Martine uit. Een andere pijler van de VDAB is het organiseren van opleidingen en het bieden van feedback op cv’s. Martine legt uit dat als het gaat over jeugdwerkloosheid, het belangrijk is om onderscheid te maken tussen de verschillende scholingsgraden van jongeren. “Als jeugdhuizen effectieve acties op poten willen zetten, moet je de doelgroep kennen. Laaggeschoolden zijn nog steeds de grootste groep werklozen onder de jongeren. Zij blijven ook langer werkloos”, vertelt ze.

Zelfvertrouwen Maar hoe doe je dat, jongerenwerkloosheid uit de wereld helpen?

Het jeugdhuis kan een belangrijke speler zijn. Jeugdwerkloosheid op zichzelf doen verdwijnen is moeilijk, maar preventief werken is mogelijk. Een positief zelfbeeld bezitten en weten wat je talenten zijn, zijn belangrijke kenmerken om tegen werkloosheid in te gaan. Een job vinden is niet enkel geluk hebben, maar eveneens de juiste match vinden tussen werkgever en werkne­ mer. Dit veronderstelt dat de jongere weet wie hij is, wat hij kan en wat hij graag wil doen. Het is dus noodzakelijk om hier extra aandacht aan te besteden.

Talentboost, het project van De Ploeg, WerkVorm, JES en Formaat, past deze visie direct toe. Talentontwikkeling bij laag­

6

Werken aan talenten Formaat

geschoolde, werkzoekende jongeren, dat is het doel van Talentboost. Iedere jongere die bij hen langs komt, krijgt een persoonlijke coach. Samen zoeken ze naar de talenten en motivatie van de jongere. “Veel jongeren komen naar Talentboost en zijn ervan overtuigd dat ze niks kunnen. Ze weten simpelweg niet waar ze goed in zijn. Dat is natuurlijk onzin. Iedereen heeft talenten”, verkondigt Nele enthousiast, “maar soms heeft niemand hen ooit gezegd welke deze waren.” Hanneke vertelt dat de werkmethode van Talentboost ook mogelijk is binnen het jeugdhuis. Via teambuilding, stages en vooral persoonlijke opvolging, weet Talentboost de jongeren een juiste werkplaats te geven.

Nele, Talentboost:

“Iedereen heeft talenten” Als jeugdhuis sta je al dicht bij de jongeren. Je ziet wie welke talenten bezit en wie waar graag mee bezig is. Dit is echter niet altijd duidelijk voor de jongere zelf. Door hen bewust te maken van hun eigen talent, door hen aan te moedigen en te ondersteunen, draagt het jeugdhuis meer bij aan de strijd tegen jeugdwerk­ loosheid dan het zou denken.

In de praktijk Socioculturele vereniging Bolwerk vzw in Kortrijk en jongerencentrum Kavka in Antwerpen zetten volop in op de talenten van hun jongeren. De twee projecten zijn totaal verschillend, maar bij beide staan de talenten van de deelnemers centraal.

Zo zet Bolwerk alles op alles met hun project Giganten, een stads­atelier voor het bouwen van reuzen. Het doel: een nieuwe reus creëren voor de stad Kortrijk, die staat voor alle verschillende identiteiten in de stad. Talentontwikkeling begint vroeg, weet Bolwerk, en dus starten ze met de eerste fase van het ontwerp van de reus in de lagere school. De ontwerpfase gebeurt dan weer door hogeschoolstudenten, om dan uiteindelijk in de constructiefase te komen. Tijdens de constructie van de reus, werkt Bolwerk samen met verschillende partners. Door open ateliers en workshops aan te bieden, hopen ze de talenten van hun jon­ geren aan te moedigen. Jongeren krijgen de kans tot experimentele werkmomenten. “Je moet jongeren vrijheid geven om hun talenten te laten ontdekken en ontwikkelen”, vertelt Ruben.

Jongeren die weten waar hun talenten liggen, hebben een stapje voor op de arbeidsmarkt.

Jonathan van Kavka gaat hier volledig mee akkoord. Met het nieuwe project BAAS moedigen zij jongeren aan de ondernemer in zichzelf te vinden. Het project kwam als antwoord op de hoge werkloosheidscijfers van jongeren in Antwerpen. Kavka vertrekt hiervoor vanuit de vraag ‘wat is je eigen talent?’ “Jongeren economisch ontwikkelen, daar doen wij aan”, vertelt Tom. “We willen in Kavka een plek bieden voor al wie interesse heeft om zelf iets uit de grond te stampen. Wij zijn er voor ondersteuning en competentieontwikkeling.”

En dat is precies de rol die een jeugdhuis kan spelen in de bewustmaking van talenten van jongeren: ondersteunend en ontwikkelend. Dit klinkt moeilijker dan het eigenlijk is. Enkele nieuwe activiteiten zoals mini-ondernemingen oprichten en workshops rond talenten organiseren, zijn reeds een stap in de goede richting. Een namiddag elkaars cv napluizen of simpelweg meer positieve feedback geven aan je vrijwilligers: alle beetjes helpen om de talenten van de jongeren in de spotlights te plaatsen. Want jongeren die weten wat hun talenten zijn, hebben altijd een stapje voor op de arbeidsmarkt.

4 • Moedig stage aan

r voldoende ervaring Werk vinden gaat vaak ove n makkelijk. Stages eve hebben. Dit is niet altijd een slimme zet. rom daa is volgen bij bedrijven en. Misschien kunnen Moedig dit aan bij de jonger jeugdhuis? ze zelfs stage volgen in het

5 • Dien als referentie

Cv’s met referenties tonen professioneler dan deze zonder. Jongeren die net uit school komen, kennen vaak niemand die als refere ntie kan dienen. Zet de jongere zich echter vaak in als vrijwilliger, dan is het perfect mogelijk dat het jeugdhuis als referentie wordt opgegeven. Imm ers, jij weet ook wat de kwaliteiten zijn van de jon gere.

6 • Ontwikke

ld

ie talenten Moedig projec ten aan in he t jeugdhuis di talenten van e de de jongeren in de spotlights sen. Mini-onde plaatrnemingen, ar tistieke projec workshops, de ten, lijst is lang.

Leren en bijle moedigt jong ren eren aan om hun talenten dekken en ve te ontrder te ontwik kelen.

7 • Zoek partners

Tips is ! dat het goed 1 • Zeg eens zelfvertrouwen, zelfvertrouwen, ng la en w be e ou lfvertr ken ho

Ze druk et genoeg bena nd moedig je ook We kunnen ni ki n Ee . jongeren mee Waarom daar rijk dit is voor . et do s ed go ts ie t aan als he orden? a we ouder w stoppen zodr

2 • Ken je publiek

kijk eens naar je vrijwilZet je eens rustig neer en ze, wat kunnen ze, wat ligers/bezoekers. Wie zijn nten? Door je publiek drijft hen en wat zijn hun tale te acties creëren. rich te kennen, kun je de doelge cv-screening of een r voo n Staan je bezoekers ope mini-onderneming? misschien eerder voor een

3 • Luister naar elkaar

Onderschat de kracht van leren van elkaar niet.

Als je merkt dat sommige jongeren in je jeugdhuis moeite hebben om werk te vinden, is het een goed idee om hen eens samen te brengen. Praten over je ervaringen en luisteren naar wat anderen doormaken, toont aan dat je nie t alleen bent.

Wees niet bang om partne rs op te zoeken die je kunnen helpen. De werkw inkel van de VDAB is een voorbeeld, maar eveneens lokale handelaars. Misschien kunnen zij je tips gev en over werk in de buurt of manieren om jongeren te blijven motiveren.

ures 8 • Maak plaats voor vacat uis voor vacatures. gdh jeu ëer een plaatsje in het

Cre eknipte vacatures, maar Dit kan een map zijn met uitg de muur. Door vacatures eveneens een prikbord op g je de jongeren ook aan zichtbaar te maken, moedi starten. (zie tip 3) te r om hier een gesprek ove

te aan 9 • Bied ruim in het jeugdhuis wordt benut.

te zelf Niet elke ruim jongeren die tsen aan voor aa en. pl em ze rn de de d Bie willen on ts ie en en nt n tale en ideeën hebb ruimte om hu de k lij er tt le Geef ze n. te ontwikkele

ed is 10 • Blijf zeggen dat het go willen we het nog-

is, Omdat het superbelangrijk enten. Als niemand plim com f gee en: maals herhal bent in iets, besef je niet je ooit vertelt dat je goed chat nooit of te nimmer ers dat het een talent is. Ond ent! de kracht van het complim

Werken aan talenten Formaat

7

Talenten coachen, stap voor stap Iedereen heeft talenten. Je moet er echter soms aan werken om ze ten volle tot uiting te laten komen.

Talenten worden pas zichtbaar in activiteiten die je moeiteloos volbrengt en die je energie geven. Jeugdhuizen zijn dan ook de gedroomde locaties voor jongeren om met hun talenten aan de slag te gaan. Om talenten te ontdekken via experiment. Immers, in jeugdhuizen kan en mag alles. Maar hoe ga je als beroepskracht aan de slag met de talenten van je vrijwilligers? Hoe kom je erachter wie welk talent heeft?

En hoe moedig je mensen aan? Hoe daag je ze uit?

Onderstaande methodiek kan je helpen bij het coachen van talenten.

Stap 1

Op zoek naar een succesverhaal Je gaat op zoek naar een succesverhaal bij je vrijwilliger. In welk verhaal was hij of zij betrokken? Is hij of zij er trots op betrokken te zijn geweest? Een succesverhaal is een goed startpunt om te peilen naar de interesses van je vrijwilliger en de persoonlijke motivatie te achterhalen. Zo kom je erachter wat je vrijwilliger boeit en waarom zijn of haar inbreng voldoening geeft. Dit succesverhaal dient zich evenwel niet af te spelen in het jeugdhuis.

Een situatie buitenshuis kan je ook verder helpen om je vrijwilliger beter te leren kennen.

Vragen die je kunnen helpen: • Vertel eens, ik ben benieuwd!

• Wat bedoel je daar juist mee?

• Hoe is dat precies gegaan?

• Hoe is dat verlopen? En hoe is het afgelopen? Hoe reageerde hij of zij?

• Wat maakt dat het je voldoening gaf?

• Op welk aspect ben je het meest trots?

• Wat was jouw aandeel of inbreng?

8

Werken aan talenten Formaat

Stap 2

Op zoek naar talent binnen het succesverhaal Eens je een succesverhaal vast hebt, kan je verder gaan exploreren. Probeer de inbreng van je vrijwilliger in het succesverhaal te achterhalen.

Het is mogelijk dat je bij deze stap en soms ook in stap 1 op weerstand botst. Het is voor veel mensen immers niet zo gemakkelijk om zichzelf te waarderen. Iedereen kent wel het oude Vlaamse gezegde ‘eigen stoef stinkt’. Het is soms heftig om te beseffen dat je een impact hebt gehad op een succesverhaal. Je realiseert je dat de zaken die je als normaal beschouwt, misschien niet zo vanzelfsprekend zijn. Het is dan ook moeilijk om je eigen inbreng naar waarde te schatten en een talent bij jezelf te herkennen. Als coach kan je helpen om het talent te formuleren.

Vragen bij deze stap kunnen zijn: • Wat waren volgens jou de werkende elementen bij jouw succes­ver­haal?

• Wat waren volgens jou de sleutels tot succes?

• Wat was jouw bijdrage tot het succes?

• Wat maakte jou trots?

• Welke precieze aspecten gaven jou voldoening en energie?

• Welke sterktes heb je ingezet van jezelf?

• Welk van jouw talenten gebruikte je?

Stap 3

Waardering in het succesverhaal Als coach weet je nu waar het talent van je vrijwilliger ligt. Je geeft je vrijwilliger binnen het jeugdhuis volop de mogelijkheid dit talent in te zetten op zijn of haar manier. Maar daar stopt het niet.

Als goede coach blijf je oprechte interesse tonen in je vrijwilliger.

Je erkent en herkent het succes. Je benoemt en laat toe dat de weg naar een succesverhaal soms moeilijk verloopt en dus ook lastige situaties met zich meebrengt. Je laat je waardering blijken door positief te bekrachtigen, ook de kleine dingen. Kortom, je waardeert en bekrachtigt wat je zo sterk, goed en knap vond aan zijn of haar talent, sterkte en/of aanpak.

Hulpvragen voor het waarderen kunnen zijn: • Vertel, ik ben benieuwd!

• Wat waren de moeilijkheden/hindernissen? Wat vond je precies zo lastig?

• Wat deed dat met jou?

• Hoe heb je het aangepakt? Wat heb jij gedaan om de hindernissen te overwinnen?

• Hoe ben je omgegaan met de moeilijke situatie?

• Hoe heb jij het dan aangepakt/opgelost?

En dan: • Waardeer wat je sterk vond in zijn/haar aanpak • Bekrachtig wat je goed vond aan zijn/haar aanpak

Stap 4

Betrokkenen confronteren en uitdagen Enkel positieve feedback geven is niet geloofwaardig. Het is als coach nodig om je vrijwilligers te confronteren met zaken die nog beter zouden kunnen, of met iets waarvan je denkt dat je vrijwilliger zijn of haar talent niet ten volle benut. Maar let op. Het gaat enkel over zaken waar jij je zorgen om maakt. Iets waar jij als coach mee zit, vanuit je betrokkenheid met die persoon. Je formuleert je bezorgdheid dan ook vanuit een ik-boodschap, over een concreet gedrag en de impact daarvan op jou. Je laat ruimte om te reageren en komt samen met je vrijwilliger tot een uitdaging. Je gaat dus altijd als coach voor een constructieve formulering vanuit je betrokkenheid.

Enkele vragen die je kunnen helpen zijn: • Wat vind ik jammer?

• Wat vind ik dat beter kan?

• Wat doet dit met mij? Waarom knaagt dit bij mij?

• Vanuit welke bezorgdheid?

• Vanuit welke betrokkenheid?

En dan: • Op basis van de antwoorden op bovenstaande vragen, formuleer je een uitdaging. Wat wil je wel?

Het is belangrijk om te weten dat bovenstaande methodiek niet alleen van toepassing hoeft te zijn voor je vrijwilligers, ook je collega’s kunnen hierbij gebaat zijn. En vergeet jezelf ook niet. Wie weet ontdek je een talent bij jezelf, ongeacht hoe lang je al in het jeugdhuis bezig bent.

Werken aan talenten Formaat

9

Adriaan

Adriaan:

“Ik stimuleer het talent van jongeren door hen uit te dagen”

Adriaan (25) is projectmedewerker ondernemerschap in Govio (Kalmthout). Met het project VIO begeleidt hij jongeren in hun eigen productiehuis voor grafisch ontwerp. De talenten van de jongeren staan hierbij centraal. Wat betekent talent voor Adriaan?

“Ik heb muziekproductie gestudeerd. Eigenlijk heb ik geen achtergrond als sociaal werker in het jeugdwerk. Met de ervaringen die ik heb opgedaan door in jeugdverenigingen activiteiten te organiseren, ben ik bij Govio terechtgekomen. In ons project begeleid ik jongeren in hun creatieve proces, bij het ondernemen en met contact leggen met partners. Ik vind het moeilijk om mijn eigen talenten te beschrijven. Ik benader jongeren met het nodige geduld en humor. Ik sta open voor nieuwe ideeën. En ik ben creatief, hoop ik (lacht). Hoe ik mijn talenten heb ontdekt? Door samen te werken met mensen, niet meteen tevreden te zijn en

10

Werken aan talenten Formaat

open te staan voor nieuwe uitdagingen. Als kind was ik lid van verschillende verenigingen. Ik begrijp nog steeds niet wat ik in de turnkring deed, maar ik vond het wel plezant en heb daardoor zeker iets geleerd. Eigenlijk is dat nog niet veranderd. Net zoals de jongeren waarmee ik werk ben ik steeds op zoek naar mijn talenten en hoe ik die kan ontwikkelen. De creativiteit die ik in mijn andere halftijdse job als muzikant koester, manifesteert zich niet echt binnen het jeugdhuis als projectmedewerker. Ik probeer wel voor de jongeren een gelijkaardige ruimte te scheppen voor creativiteit en goesting in experimenteren. Hierbij vertrek ik vanuit de creativiteit van de deelnemers. Ik probeer het talent van de jongeren te stimuleren door al hun engagementen toe te jui­ chen. Ik daag ze uit op verschillende vlakken en probeer verder te zoeken naar waar hun interesses liggen en hoe ik ze kan prikkelen. Het hebben van geduld en humor spreken voor zich als je met jongeren werkt. In het jeugdhuis heb ik vooral veel geleerd over groepsdynamiek en het motiveren van jongeren. Ook leer ik om dingen los te laten, al kan dat nog steeds beter (lacht).

AAN DE SLAG MET TALENT Iedereen heeft een talent. Ga op zoek naar de talenten in het jeugdhuis. Deze tips helpen je op weg bij het zoeken én stimuleren van de talenten van je vrijwilligers.

t zien uleer 1 • Laat talenkel als iemand het ziet. Stim dat

op en tonen. Wijs er Talent is er hun talent te Laat je . om er s ov er ig er t ill vrijw zit en praa be nt le ta n ee le ns ta nt voor die persoon t hij of zij erge leen maar da en ff se be vrijwilliger werkt ook al lent benoemen in zichzelf heeft. Een ta je vrijwilliger an rv aa . w is nt le echt goed in is als het een ta waar hij of zij ts ie is t he t ook voelt da

ent 2 • De juiste plek voor tal

ng in de juiste context.

Talent komt enkel tot uiti in op de plek waar hun Wees flexibel. Zet mensen t. talent het best tot uiting kom

rug 3 • Geef een duwtje in de ed. Stimuleer mo s som agt vra enten tonen

Tal dat extra duwtje in je vrijwilligers en geef hen ven tonen. de rug om hun talent te dur

4 • Stimuleer intrinsieke

motiv

atie Toon aan wat de meerwaar de voor je vrijwilligers is als ze een bepaalde taa k uitoefenen. Laat ze inzien dat ze er van bijlere n, dat ze zichzelf kunnen ontplooien en dat dat veel meer waard is dan een materiele beloning.

5 • Zoek naar

o

nderliggend Wat als je vr talent ijwilliger denk t een talent te maar er eige hebben, nlijk niet zo go ed in is? Zoek of haar onderl naar zijn iggend talent . Zoek samen waar hij of zij naar iets wel goed in is én graag doet. Zo kom je teleur stellingen. voor-

Interessante literatuur en websites Heb je nood aan meer tips en tricks? De volgende websites en boeken bieden tal van inzichten op het gebied van talentontwikkeling.

• www.kessels-smit.be Kessels & Smit, The Learning Company, is een netwerk van 50 professionals met een passie voor leren en ontwikkeling. Ze streven naar oplossingen die bijdragen aan individuele groei, duurzame organisatieontwikkeling, kennisproductiviteit, vernieuwing en verandering.

• BOEK - Ik kies voor mijn talent, Luk Dewulf en Peter Beschuyt Wat is je talent? Waar ben je goed in? Door te gaan voor waar je echt goed in bent en het ontplooien van je unieke talent, ga je steeds waardevoller worden voor je omgeving. Een boek vol tools en checklisten om zelf mee aan de slag te gaan.

• TALENTENKAARTEN - Ik kies voor mijn talent De toolbox 'Ik kies voor mijn talent' met 40 duidelijk omschreven talenten en hefboomvaardigheden helpen je om aan de slag te gaan met je talenten. Met inspirerende werkvormen en tools om individueel, in team, in coaching te gebruiken.

• BOEK - Leiden naar talent en bezieling, Griet Bouwen Ontdek met de visie en verhalen van ‘Leiden naar talent en bezieling’ hoe je de kwaliteiten van jouw team en organisatie kan stimuleren. Een boek vol praktijkverhalen die tonen hoe het kan.

• www.vuurwerkt.be Vuurwerkt is een coachingstijl die de principes van ‘Appreciative Inquiry’ volgt. Waarderen is het nieuwe coachen. Ontdek je aangeboren talenten en passies en bouw je toekomst op de krachten die je al hebt. Vuurwerkt vertrekt vanuit het beste dat mensen hebben: hun talent en hun bezieling.

Werken aan talenten Formaat

11

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschap

Gedrukt op gerecycleerd papier

V.U.: Formaat vzw, t.a.v. Tom Willox – De Wittestraat 2, 2600 Berchem