Jaarverslag 2012

JAARVERSLAG 2012

Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen

HET FORMAATSTE NIEUWS RADAR draait

Schrijven aan de toekomst

Expertise delen met Bulgarije

Gemiddeld waren er 106 deel­ nemers aanwezig op RADAR.

Formaat schrijft samen met vrijwilligers beleidsplan voor de periode 2014-2017

Formaat helpt jeugdhuis opstarten in Kazanlak

6-7

10

11

In 2012 vierde Formaat 50 jaar jeugdhuizen. Met verschillende acties, een boek, sterke partners, een frisse imagocampagne en een bruisend feestweekend gaf de federatie de jeugdhuissector een stevige boost.

Ruimte voor jongeren staat vandaag vaak onder druk.

Jonge mensen moeten knokken om hun plek te veroveren op pleinen, in straten, in de media of in de politiek. In een jeugdhuis niet. Dat is van hen. Jeugdhuizen zijn met andere woorden nodig. Formaat greep het feestjaar dan ook aan om die plekken voor en van jongeren stevig in de kijker te zetten.

Alle jeugdhuizen samen lieten zien dat ze er staan en waar ze voor staan. Dat deden ze op de Dag van de Jeugdhuizen. 320 werkingen zetten hun deuren die dag wagenwijd open. 40.000 mensen bezochten die dag een jeugdhuis.

Formaat lanceerde ook een frisse imagocampagne. Met de boodschap ‘Dat kan. In het jeugdhuis’ liet de federatie zien dat het jeugdhuis een plek is waar jongeren ruimte vinden en nemen om muziek te maken, samen te komen en creatief te zijn. Naar aanleiding van 50 jaar jeugdhuizen maakte Formaat Jong Goud, een boeiend inspiratieboek over jeugdhuizen en jongeren. Jongeren zaten voor het maken van dit boek in de cockpit.

Als klap op de vuurpijl bezette Formaat op 17 november Kunstencentrum Vooruit in Gent. Met een avontuurlijk festival waar beloftevol, jong talent centraal stond. Op vijf podia gaven meer dan veertig bands en artiesten het beste van zichzelf. Op het programma stonden o.a. Blackie & The Oohoos, Raketkanon, Uberdope, Frères Deluxe en ’t Hof van Commerce. Meer dan duizend jongeren uit heel Vlaanderen feestten mee.

2-3

MEER BEKENDHEID VOOR JEUGDHUIZEN ETNISCHCULTURELE MINDERHEDEN Formaat ondersteunt sinds 2008 ongeveer vijftig jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden. Wat deze jeugdhuizen doen, is voor de buitenwereld vaak onduidelijk. Dat maakt het voor de werkingen moeilijk om erkenning te krijgen. Met een studiedag, een filmpje en een publicatie laat Formaat zien wat deze werkingen doen en wat de waarde van hun aanwezigheid is.

Begin 2012 deed Formaat een onderzoek bij 23 jeugdhuizen voor en door etnisch-cultureel minderheden. Diepte-interviews en een enquête leverden razend interessante ervaringen, discussies en resultaten op.

Resultaten die Formaat, andere jeugdwerkorganisaties en (lokale) overheden een beter beeld geven van de kenmerken en doelstellingen van deze jeugdhuizen en de waarde van hun aanwezigheid in de verf zetten.

Formaat roept lokale overheden en jeugdwerkers dan ook op om deze jeugdhuizen dezelfde kansen te geven als andere.

4

TWEE NIEUWE JEUGDWERKINGEN “Dit zijn plaatsen waar Formaat vooruitstrevende methodieken en instrumenten ontwikkelt” Formaat kreeg van de stad Antwerpen de opdracht om naast Den Eglantier in Berchem twee nieuwe jeugdwerkingen uit te baten. De werkingen in Hoboken en op Linkeroever openen in het voorjaar van 2013.

Naast den Eglantier in Berchem neemt Formaat nu ook de verantwoordelijkheid om een vrijetijdsaanbod uit te werken voor jongeren in Hoboken en op Linkeroever. Het vindplaatsgericht onderzoek waarbij Formaat jongeren bevroeg, was alvast pilootproject dat perfect in de visie voor de nieuwe centra past. Het

moeten plekken zijn voor vernieuwing en experiment. Het zijn plaatsen waar Formaat vooruitstrevende methodieken en instrumenten ontwikkelt en uitprobeert. Die kunnen op termijn ook de rest van de sector inspireren.

9

2 | VOORAAN

JAARVERSLAG 2012

HET FORMAATSTE NIEUWS

PERSVOER Formaat en de jeugdhuizen in de kranten in 2012 Beloofde geld komt er niet

“We voelen ons gepakt”, zegt Tom Willox, directeur van Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen, de federatie van jeugdhuizen, jongerencentra en jongerenwerkingen. “In december werd ons nog financiële steun van enkele honderdduizenden euro’s beloofd.

Maar nu stellen wij vast dat er na verder overleg begin februari, financieel geen ambities meer zijn. Jeugdhuizen zijn geen gemeentelijke diensten, we grijpen dus naast die subsidies en zijn teleurgesteld dat de minister haar engagement niet respecteert.”

De Morgen, 1/03/2012

Steun jeugdwerkingen etnisch-culturele minderheden

V O O R W O O R D

LIEVE FEESTVIERDERS 50 jaar jeugdhuizen, dat was 2012 zonder twijfel. Ons feest op 16 en 17 november werd een knaller van Formaat. Don’t Hype was genieten, een heel weekend lang. We vierden op vrijdag met meer dan 300 jeugdhuizen en ruim 40.000 jongeren. Op zaterdag was de Gentse Vooruit voor één lange feestavond het grootste jeugdhuis van het land. Muziek, woord en dans toonden het ware gelaat van onze sector. De concertzaal ontplofte in een orgie van feestvreugde. Het jong jeugdhuisgeweld genoot volop en kreeg er nooit genoeg van.

50 jaar jeugdhuizen verdiende in 2012 een boek. ‘Jong Goud’ schetst heden en verleden van de jeugdhuizen. Dit boek is een jeugdhuis. Jawel, dat is de titel. Maar het boek is ook echt een jeugdhuis. Het werd gemaakt zoals een jeugdhuis gemaakt wordt. Jongeren uit jeugdhuizen waren schrijver, redacteur, interviewer, fotograaf en tekenaar.

50 jaar jeugdhuizen onthaalde de jongerenwerkingen van etnischculturele minderheden via de grote poort. We deden dat met een druk bijgewoonde studiedag. Op 9 mei zat het auditorium van de Antwerpse Permeke bibliotheek tjokvol. Met ons onderzoek ontdekten we de verschillen, maar evengoed de vele gelijkenissen. We kozen duidelijk voor een positief onthaal van deze groep jeugdhuizen in onze werking.

50 jaar jeugdhuizen gaf Formaat een nieuw kleurtje. Het kantoor in Antwerpen kreeg een grondige facelift. Muren uitbreken, een nieuwe vloerbekleding, schilderwerk. Het oogt fris. De medewerkers op kantoor zijn erg gelukkig met hun nieuwe werkplek. Niet alles wat Formaat in 2012 heeft gedaan, hoefde de pers te halen.

50 jaar jeugdhuizen keek ook naar de toekomst. Dat deden we voor onze subsidieaanvraag voor de periode 2014-2017. We vonden heel wat inspiratie voor vernieuwende en creatieve keuzes. Wat goed is behouden we. Wat beter kan, sturen we bij. Onze leden gaan we nog sterker ondersteunen dankzij kwalitatieve verdieping, inhoudelijke diversifiëring en inzet op leidinggevende kaders. En er komt jaarlijks een Dag van de Jeugdhuizen. Vanaf maart 2013 zal een fris verkozen Formaat-bestuur daar zijn stoere schouders onder zetten. Formaat stoomt de jeugdhuizen vandaag klaar voor een boeiende toekomst.

Feestvierders, jullie zijn nu al uitgenodigd voor 60 jaar jeugdhuiswerk.

Joris De Bleser voorzitter

Colofon Het Formaatste Nieuws: jaarverslag, editie 2012 Uitgave van Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw De Wittestraat 2, 2600 Berchem (T) 03 226 40 83 – (F) 03 226 40 85 (E) info@formaat.be – (W) www.formaat.be Verantwoordelijke uitgever: Tom Willox, Moerheide 9, 9220 Hamme Redactie: Axel Dingemans, Don Pandzou, Finn Van Dinter, Gerd Vanmeenen, Joke Hüwels, Joris De Bleser, Jos Meers, Kara Eestermans, Lotte Lambin, Lotte Van de Werf, Patrick Ongena, Thomas Abelshausen, Tim Bryon, Tom Dierckx, Yves Domanski, Zakayo Wandolloh – Eindredactie: Lotte Lambin, Lotte Van de Werf Vormgeving: Pepijn Haghebaert – Foto’s: Charlotte Desmet, Formaat, Gerbrand Van Uytvanck, jeugdhuizen, Jonas Wallecan, Matthias Engels, Toon Walleyn Druk: Vanden Broele – Lieven Bauwensstraat 33, 8200 Brugge

“Je kunt het draaien of keren zoals je wilt, deze jongerengroepen bestaan en ze doen goede dingen”, zegt Vanmeenen. “Maar ze zijn vaak weinig bekend, werken wat geïsoleerd en worden niet altijd ondersteund. Het is niet altijd een kwestie van onwil.

Het is een combinatie van niet de weg vinden, en niet herkend worden.

Deze organisaties moeten de kansen krijgen om op hun eigen manier dat werk verder te zetten.”

Gerd Vanmeenen van Formaat n.a.v. de studiedag ‘Over vandaag en morgen’ in De Morgen, 9/05/2012

Eerste jeugdhuis in Bulgarije

Een delegatie van de jeugdraad trok samen met schepen van Jeugd Erwin Verhaeren (CD&V), initiatiefnemer Steve verbist (Spirit of Freedom INGO) en enkele afgevaardigden van de vzw Formaat (koepelorganisatie van Vlaamse jeugdhuizen) naar het Bulgaarse Kazanlak. De samenwerking moet leiden tot de oprichting van een eerste Bulgaars jeugdhuis.

Het Nieuwsblad, 18/05/2012

Eerste blik op nieuw jeugdcentrum

Tijdens de Europarkfeesten kregen de jongeren van Linkeroever een

eerste blik op het jeugdcentrum dat voor hen in de steigers staat. Het jeugdcentrum moet een lokale uitstraling en divers programma krijgen.

Met een jeugdhuis is de benedenverdieping gereserveerd voor jongeren vanaf 16 jaar. Op de eerste verdieping zal Formaat vzw dan weer een jeugdcentrum uitbaten, waar plaats is voor jeugdwerking met kinderen en jongeren van zes tot achttien jaar.

Het Nieuwsblad, 4/06/2012

Don’t Hype, 50 jaar jeugdhuizen

Naar aanleiding van het feestweekend Don’t Hype verschenen er in zowel nationale als regionale kranten in totaal meer dan zestig berichten.

50 jaar jeugdhuizen kreeg ook aandacht op de nationale en regionale televisie en radio en er verschenen artikels in verschillende magazines en op een aantal websites.

(LVDW)

HET FORMAATSTE NIEUWS

In 2012 vierde Formaat 50 jaar jeugdhuizen. Met verschillende acties, een boek, sterke partners, een frisse imagocampagne en een stevig feestweekend gaf de federatie de jeugdhuissector een stevige boost.

Ruimte voor jongeren

Ruimte voor jongeren staat vandaag vaak onder druk. Jonge mensen moeten knokken om hun plek te veroveren op pleinen, in straten, in de media of in de politiek. In een jeugdhuis niet. Dat is van hen. En het wapent hen om ook op een ander hun plek te veroveren, met meer zelfvertrouwen, vriendschappen, ideeën, engagement en een weldoordachte mening. Een halve eeuw ruimte voor jongeren, dat vierde Formaat met Don’t Hype.

In het straatbeeld

Met drie sterke campagnebeelden liet de Vlaamse jeugdhuizenfederatie zien dat het jeugdhuis een plek is waar heel wat kan en mag. Feestje bouwen? Optreden geven? Bands ontdekken? Creatief zijn? Dat kan. In

NIEUWS | 3

JAARVERSLAG 2012

het jeugdhuis. Dat was de boodschap van de imagocampagne. Jeugdhuizen zijn plekken waar jongeren ruimte vinden. Niet alleen fysieke ruimte, ook – en vooral – kansen.

Kansen om te experimenteren, elkaar te ontmoeten, deel te nemen aan activiteiten of zelf iets te ondernemen.

De campagnebeelden verschenen in het straatbeeld in de grote steden en in Humo.

Een halve eeuw ruimte voor jongeren, dat vierde Formaat met Don’t Hype.

Meer dan 40.000 bezoekers

320 jeugdhuizen zetten op de Dag van de Jeugdhuizen hun deuren wagen­wijd open. Wie in een dorp, gemeente of stad met een jeugdhuis woont, kon er op 16 november niet omheen. De jeugdhuizen zetten zichzelf op de kaart en lieten aan heel Vlaanderen zien dat ze heel wat in petto hebben. Ze feestten,

Studio Brussel maakte met ‘Jeugdhuis De Linde’ live radio vanuit Den Couter in Poperinge.

Meer dan 1.000 bezoekers op Don’t Hype Festival

organiseerden concerten, buurtevenementen, bustours, wedstrijden en uitdagingen. Studio Brussel maakte met ‘Jeugdhuis De Linde’ liveradio vanuit Den Couter in Poperinge.

Meer dan 40.000 mensen bezochten die dag een jeugdhuis.

160 pagina’s inspiratie in ‘Jong Goud’

Een uitverkochte Vooruit

17 november bezette Formaat Kunstencentrum Vooruit in Gent. Met een avontuurlijk festival waar beloftevol, jong talent centraal stond. Op vijf podia gaven meer dan veertig bands en soloartiesten het beste van zichzelf. Op het programma stonden o.a. Blackie & The Oohoos, Raketkanon, Uberdope, Frères Deluxe en ’t Hof van Commerce. Meer dan duizend jongeren uit heel Vlaanderen feestten mee.

Pittige partnerships

De jeugdhuizenfederatie ging voor Don’t Hype ook heel wat pittige partnerships aan om nog meer zichtbaarheid te kunnen geven aan de jeugdhuizen. Er verscheen een bijlage met het programma van het feestweekend in Humo. De Lijn

Tijdens Don’t Hype Festival gaven meer dan 40 artiesten het beste van zichzelf.

320 jeugdhuizen zetten zichzelf op de kaart en lieten aan heel Vlaanderen zien dat ze heel wat in petto hebben. deed een partybus cadeau waarmee jeugdhuis Paravang naar Don’t Hype Festival reed in stijl. Fnac zorgde voor festivalpreviews. En Palm schonk een jeugdhuis een hele nieuwe inrichting door Urban Crafts.

Meer dan duizend jongeren uit heel Vlaanderen feestten mee op Don’t Hype Festival.

5 volle bussen naar Vooruit met 191 mensen aan boord

3400 sms’en op de sms- en tweetwall

44 performances in 5 zalen

120 medewerkers op Don’t Hype Festival

(LVDW)

Naast muziek stond er ook comedy, theater, dans en expo op het programma van Don’t Hype Festival.

VRIJWILLIGERS VAN FORMAAT HYPEN FEESTWEEKEND Formaat steunt voor zijn werking op heel wat straffe vrijwilligers. Tijdens het drukke Don’t Hype jaar kon de federatie ook op hen rekenen.

In verschillende werkgroepen gaven vrijwilligers mee input over de aanpak van het feestjaar. Tien jonge programmatoren uit jeugdhuizen gaven input en suggesties voor het programma op Don’t Hype Festival. De vrijwilligers van de communicatiecommissie gaven advies over campagnes en communicatiestrategieën en modereerden op de Dag van de Jeugdhuizen de tweet- en smswall. En er was een overkoepelende werkgroep die het project mee in gang zette.

Op de Dag van de Jeugdhuizen gingen enthousiaste teams van vrijwilligers op pad. Ze maakten foto’s, deden impressies op en feliciteerden alle jeugdhuizen met hun inzet. Samen bezochten ze 127 jeugdhuizen.

En ook tijdens Don’t Hype Festival staken heel wat vrijwilligers de handen uit de mouwen. Ze deden meer dan duizend bezoekers een bandje om, bewaakten deuren, ruimden rommel op, hielden de bar open en liepen heen en weer om akkefietjes op te lossen.

(LVDW)

4 | NIEUWS

JAARVERSLAG 2012

HET FORMAATSTE NIEUWS

MEER BEKENDHEID VOOR JEUGDHUIZEN ETNISCH-CULTURELE MINDERHEDEN Formaat ondersteunt sinds 2008 ongeveer vijftig jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden. Wat deze jeugdhuizen doen, is voor de buitenwereld vaak onduidelijk. Dat maakt het voor de werkingen moeilijk om erkenning te krijgen. Met een studiedag, een filmpje en een publicatie laat Formaat zien wat deze werkingen doen en wat de waarde van hun aanwezigheid is. De federatie roept lokale overheden en jeugdwerkers op om deze jeugdhuizen dezelfde kansen te geven als andere.

Begin 2012 deed Formaat een onder­zoek bij 23 jeugdhuizen voor en door etnisch-cultureel minderheden. In totaal bevroeg de federatie ongeveer honderd jongeren tussen 14 en 25 jaar over wat hun jeugdhuis voor hen betekent en waarom ze er hun tijd graag doorbrengen. Diepteinterviews en een enquête leverden razend interessante ervaringen, discussies en resultaten op. Resultaten die Formaat, andere jeugdwerkorganisaties en (lokale) overheden een beter beeld geven van de kenmerken en doelstellingen van deze jeugdhuizen.

Een divers jongerenbereik

Uiteraard is een divers jongerenbereik een eerste belangrijk kenmerk. Deze jeugdhuizen slagen er in om doelgroepen te bereiken die voor vele andere jeugdwerkinitiatieven ongrijpbaar blijven. Uit de bevraging blijkt dat alles samen zo’n 2300 jongeren, van verschillende afkomst en origine, de weg vinden naar de bevraagde werkingen. De meeste werkingen bereiken ook jongeren onder 16 jaar, een doelgroep die andere jeugdhuizen moeilijker bereiken.

Een veilige omgeving

Deze jeugdhuizen slagen er in om doelgroepen te bereiken, die voor vele andere ongrijpbaar blijven.

Lage drempels

De jeugdhuizen bieden een veilige omgeving aan jongeren, als alternatief voor de straat. Dat is een belangrijk uitgangspunt. Opgroeien als jongere met etnisch diverse roots is niet makkelijk. Vanuit die persoonlijke vaststelling hechten bestuurders en vrijwilligers veel belang aan een veilige ontmoetingsplek. Naast ontmoeting staan er vaak educatieve activiteiten als huistaakbegeleiding en taalklassen op het programma.

Het laagdrempelige aspect van het jeugdhuis is heel belangrijk. Het feit dat activiteiten in de jongerenwerking gratis zijn, dat jongeren er goedkoop kunnen eten en drinken en dat ze er ruimte krijgen voor hun geloof. Anderzijds verwijzen de jongeren met lage drempel naar het feit dat ze onder gelijken kunnen zijn. Ze vinden er jongeren die hun cultuur, taal of gewoonten delen en krijgen eens niet de stempel ‘anders’..

Jongeren hechten er veel belang aan dat het jeugdhuis een plek is waar ze vrienden kunnen ontmoeten en activiteiten kunnen meemaken of zelf organiseren. Ontmoeting is met andere woorden de motor van de werking, net zoals bij andere jeugdhuizen.

De jeugdhuizen zijn vaak sterk verbonden met een bepaalde culturele gemeenschap zoals de Turkse of Afrikaanse. Dit is in verschillende opzichten een belangrijke sterkte.

Jongeren kiezen voor deze vorm van jeugdhuiswerk net omdat ze er een bepaalde cultuur kunnen delen. Bovendien zorgt de binding met de lokale, etnisch-culturele gemeenschap voor een sterk netwerk waarop de werking kan terugvallen. Zo bestaat een groot deel van de financiële middelen van de bevraagde jeugdhuizen uit schenkingen van ouders, sympathisanten en lokale zelfstandigen.

Uiteraard kan die verbondenheid met

Ontmoeting

Ontmoeting is de motor van deze werkingen, net zoals bij andere jeugdhuizen.

Gedeelde cultuur

JEUGDHUIZEN EINDELIJK VRIJGESTELD VAN ONROERENDE VOORHEFFING Sinds 2012 kunnen jeugdhuizen – eindelijk – vrijgesteld worden van onroerende voorheffing. Bovendien kunnen zij die vrijstelling via een eenvoudige procedure krijgen.

Onroerende voorheffing is een belasting die eigenaars, vruchtgebruikers, bezitters, erfpachters of opstalhouders van een gebouw of een grond jaarlijks moeten betalen. Heel wat jeugdhuizen – zeker die jeugdhuizen die niet in een gemeentelijk gebouw zitten – betaalden hiervoor jaarlijks honderden euro’s.

411 Formaat blijft groeien. In november werd de kaap van 400 leden overschreden en de federatie sloot 2012 af met 411 jeugdhuizen. Jeugdhuizen zitten duidelijk nog steeds in de lift.

Steunpunt Jeugd, de Vlaamse Jeugdraad, Formaat en andere jeugdwerkorganisaties sloegen de handen in elkaar en kaartten het probleem aan. Vanaf 2012 kunnen jeugdhuizen, net als andere jeugdwerkorganisaties, een vrijstelling krijgen voor onroerende voorheffing. Bovendien is de procedure om die vrijstelling te bekomen eenvoudiger geworden. 45 jeugdhuizen maakten al van het aanbod gebruik.

(KE)

‘OVER VANDAAG EN MORGEN’ Op 9 mei 2012 stelde Formaat de resultaten van de bevraging voor samen met de vrijwilligers van zeven jeugdhuizen.

120 jeugdwerker, mensen van (lokale) overheden en andere geïnteresseerden kregen een duidelijker beeld over jeugdhuiswerk voor en door etnisch-culturele minderheden.

Formaat bundelde de resultaten ook in een publicatie. Daarin schetst de federatie de doelstellingen, meerwaarde en sterktes van jeugdhuizen voor en door etnischculturele minderheden. De publicatie geeft ook aanbevelingen voor een goede ondersteuning op maat in de toekomst.

Eind 2012 besliste Formaat om de term ‘allochtoon’ niet meer te gebruiken. De term ‘allochtone jongerenwerkingen’ werd vervangen door ‘jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden’.

een gemeenschap ook een hindernis zijn. Hoewel de meeste werkingen een multicultureel jongerenbereik ambiëren, vinden jongeren van buiten de gemeenschap er moeilijk hun weg naar.

Verschillende generaties

De meeste jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden bereiken zowel kinderen, jonge tieners, jongeren en volwassenen.

Vaak maken de werkingen deel uit van een bredere vereniging die voor-

al met volwassenen werkt. Even vaak ontstaat een jeugdhuiswerking uit zo’n breder initiatief en creëren de volwassenen samen met de jongeren de randvoorwaarden. Zo zorgen ze bijvoorbeeld voor financiële steun, begeleiding of ze stellen infrastructuur ter beschikking. Die samenwerking tussen verschillende generaties ervaren de meeste jongeren als een positief kenmerk van de werking.

(GV)

GAS TERUGNEMEN De regering wil de GAS-wetgeving wijzigen. De boetes moeten omhoog en de leeftijd omlaag.

Formaat is niet akkoord en nam het dossier ter harte.

Joëlle Milquet, minister van Binnenlandse zaken, en haar collega’s binnen de federale regering willen de GAS-wetgeving uitbreiden. Concreet willen ze dat jongeren vanaf 14 jaar (in plaats van 16 jaar) een boete kunnen krijgen. Voor minderjarigen stijgen de boetes van 125 tot maximum 175 euro.

Voor meerderjarigen worden ze opgetrokken van 250 naar 350 euro. Er is zelfs sprake van het beboeten van spijbelen.

De federatie vraagt gemeenten om het op te nemen voor jongeren en hen te betrekken in het veiligheidsdebat.

Formaat vindt dat de GAS-wet­ geving jongeren viseert en is bijgevolg hele­maal niet akkoord met de wijzigingen die op til staan. In zijn memorandum, naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen, riep Formaat gemeenten op om werk te maken van een positief beleid. De federatie vraagt gemeenten om het op te nemen voor jongeren en hun jeugdhuizen en hen te betrekken in het veiligheidsdebat.

Niet enkel Formaat protesteert tegen de GAS. De Vlaamse Jeugdraad, waar Formaat deel van uitmaakt, schreef een advies. Bovendien bundelden verschillende (jeugdwerk)organisaties, waaronder Formaat, Chirojeugd Vlaanderen, de Ambrassade, de Gezinsbond en de kinderrechtencoalitie de krachten binnen een GAS-platform. Het platform volgt het dossier nauw op en plant acties en reacties. Het platform knoopte o.a. een gesprek aan met de verschillende politieke partijen en overweegt om juridische stappen te ondernemen.

(KE)

HET FORMAATSTE NIEUWS

NIEUWS | 5

JAARVERSLAG 2012

MINISTER VAN JEUGD BEZOEKT KANTOOR KLAAR JONGERENWERKINGEN VOOR DE TOEKOMST “Chapeau voor wat deze mensen doen”

Tijdens de studiedag over jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden in mei organiseerde Formaat een rondetafelgesprek met Vlaams Minister van Jeugd en Onderwijs Pascal Smet. Tijdens dat gesprek beloofde de minister een bezoek aan enkele jeugdhuizen. Half juli maakte de minister een roadtrip langs een aantal werkingen.

De minister hield halt bij verschillende werkingen, waaronder Jongeren en Diversiteit in Waregem, Poskuder in Gent, CAT in Zellik en Seher in Houthalen. Smet was duidelijk onder de indruk van de motivatie en vastberadenheid van de vrijwilligers. Meermaals drukte hij zijn trots uit. “Chapeau voor wat deze mensen doen. Ze nemen zelf initiatief en geloven in de toekomst.” En dat terwijl de werkingen vaak geen financiële of infrastructurele ondersteuning krijgen

Minister Smet was duidelijk onder de indruk van de motivatie en vastberadenheid van de vrijwilligers.

De minister pleit er dan ook voor dat gemeenten een regierol op zich nemen, dat ze ruimten en lokaken ter beschikking stellen en de nodige ondersteuning bieden.

(DP)

Het Formaatkantoor in Berchem onderging in 2012 een facelift. Het aantal medewerkers bij de federatie neemt toe, dus is er extra werkruimte nodig. De verbouwing komt het werkcomfort van alle medewerkers ten goede.

De drie verdiepingen werden grondig aangepakt. Het vasttapijt werd vervangen door kleurrijk linoleum. En ook de muren kregen een fris kleurtje. Door een aantal muren uit te breken en er andere bij te bouwen, is er ruimte voor grotere werkeilanden, wat de samenwerking tussen collega’s bevordert. Een tweede, kleine vergaderruimte werd ingericht op de eerste verdieping. Voor de collega’s uit Gent en Hasselt en stagiairs werd een flexidesk geïnstalleerd, waar ze makkelijk met hun laptop kunnen inpluggen. De bezoekers worden vanaf nu ontvangen in een nieuwe onthaalruimte, waar ook de bibliotheek is. Alles oogt nu frisser, opener en een pak jonger.

In de zomer vierde Formaat de opening van de vernieuwde kantoren met een receptie voor al zijn medewerkers en vrijwilligers.

(GV)

DAG VAN DE BEROEPSKRACHT BLIKT VOORUIT OP DE TOEKOMST Op donderdag 2 februari ontmoetten heel wat professionals uit de sector elkaar op de derde editie van de Dag van de Beroepskracht.

Op het programma stonden inspirerende workshops en boeiende minisessies. Bovendien nodigde Formaat een aantal experts uit voor een debat over de toekomst van de jeugdhuizen.

Hoe kunnen de jeugdhuizen zich klaarstomen voor de toekomst?

Drie deskundigen gaven hun visie tijdens een debat op de Dag van de Beroepskracht, de jaarlijkse hoogdag voor professionals uit jeugdhuizen. Zaten aan tafel: Jef Van Poppel, kabinetsadviseur van de toenmalige Schepen van Jeugd in Antwerpen; Albane Vangheluwe, consulent jeugdcultuurbeleid in Gent en Tijl Bossuyt, coördinator van de kunsteducatieve organisatie De Veerman. Tom Willox, directeur van Formaat, was moderator van dienst. Aan de hand van vijf quotes geven we hier hun blik op de toekomst.

“We moeten ons niet afvragen waar jongeren naar op zoek zijn.

We moeten hen helpen om te definiëren wat ze willen vinden” Jongeren groeien op in een samenleving waar alles mogelijk is. Ze willen veel. Ze zijn breed geïnteresseerd.

We moeten hen de ruimte en kansen bieden om te kunnen zoeken wat ze willen en om dat te vinden.

“Jongeren zijn op zoek naar een plek waar ze met rust gelaten worden. De uitdaging is om paraat te staan waar ze je nodig hebben” Jongeren zijn – en dat is een constante door de jaren heen – op zoek naar een plek waar ze met rust gelaten worden. Waar niemand zich moeit.

Waar ze hun ding kunnen doen en

zelf accenten leggen. De uitdaging is dan om paraat te staan als ze je nodig hebben. Door een kader te scheppen dat hen ondersteunt. In het jeugdbeleid wil dat zeggen dat we van een aantal klassieke kaders moeten afstappen. Veel van de huidige structuren hebben niet de flexibiliteit om in te spelen op de vernieuwingsdrang van jongeren.

“Jeugdwerkers hebben een belangrijke signaalfunctie. Om trends op te vangen, maar ook om jongeren te wijzen op hun talent” Die vernieuwingsdrang van jongeren volgen, is iets wat ook jeugdhuizen moeten doen. Ze moeten de trends die jongeren bezighouden opvangen en er op inspelen. Een jeugdwerker heeft een belangrijke signaalfunctie.

Niet alleen als het gaat over trends.

Jeugdwerkers hebben ook de taak om jongeren te wijzen op hun talenten. En hen daarin te versterken en kansen te geven

“Misschien moet je een aantal vaste ideeën die je hebt rond het jeugdhuis loslaten” Heel wat jeugdhuizen zitten met de vraag: ‘hoe krijgen we jongeren in ons kot’. Volgens Tijl Bossuyt moet de vraag niet zijn: ‘hoe krijgen we ze tot bij ons?’. We kunnen beter vetrekken vanuit de vraag ‘wat willen die jongeren?’ en daar op inspelen. Zo ontstaat er

Heel wat professionals uit de sector ontmoetten elkaar op de derde editie van de Dag van de Beroepskracht.

misschien iets nieuws. Dat vraagt uiteraard een grote flexibiliteit en openheid. Misschien moet je een aantal vaste ideeën die je hebt rond het jeugdhuis loslaten. Het kan zelfs beteken dat je de ruimte moet loslaten.

“Subsidies zijn gebaseerd op kwantitatieve parameters. Die bieden weinig ruimte aan flexibiliteit en experiment” De manier van subsidiëren is helemaal niet afgestemd op zo’n manier van werken. Subsidies zijn geba-

seerd op kwantitatieve parameters.

Die bieden weinig ruimte aan flexibiliteit en experiment. De focus ligt op het aantal activiteiten niet op de kwaliteit van wat je doet en met wie.

Jef Van Poppel wijst er op dat ze in Antwerpen experimenteren met een andere manier van subsidiëring. Ze proberen de afspraken over de parameters zoveel mogelijk in dialoog te bepalen en zo ook ruimte te scheppen voor kwalitatieve parameters.

(LVDW)

De vernieuwingsdrang van jongeren volgen, is iets wat ook jeugdhuizen moeten doen.

6 | NIEUWS

JAARVERSLAG 2012

HET FORMAATSTE NIEUWS

“Gemiddeld waren er 106 deelnemers aanwezig op RADAR” In 2012 evolueerde RADAR van een experiment naar hét evenement voor al wie van zijn jeugdhuis houdt. Uiteraard blijft Formaat sleutelen aan het concept. Om RADAR nog meer inhoud en kracht te geven. En om jongeren vanuit heel Vlaanderen en verschillende jeugdhuizen aan te trekken met een programma dat hen uitdaagt en inspireert voor de toekomst.

JEUGDHUIZEN OP POLITIEKE AGENDA Naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen in 2012 maakte Formaat een memorandum op. Daarin schuift de federatie zeven uitdagingen naar voor die de nodige aandacht verdienen in de komende legislatuur.

Formaat bouwt samen met de jeugdhuizen aan een sterk jeugdbeleid en straf jeugdhuiswerk. Maar dat kunnen we niet alleen. De lokale overheid speelt een cruciale rol. Daarom schoof de federatie in een memorandum zeven thema’s naar voor die de nodige aandacht verdienen in de komende legislatuur.

Het memorandum werd opgestuurd naar lokale politici in alle steden en gemeenten. Ook de jeugdhuizen zelf kregen het memorandum in de bus. Zo konden zij mee pleiten voor een kwaliteitsvol jeugdbeleid en een sterke positie van het jeugdhuis in hun gemeente.

Vijf jeugdhuizen organiseerden het feestje op zaterdagavond. Kelly uit jeugdhuis Dido: “De uitdaging is om een concept te bedenken dat origineel is en opvalt; iets waarbij mensen niet anders kunnen dan zich amuseren”.

De accenten waar Formaat aandacht voor vraagt in de komende legislatuur zijn: een kwaliteitsvolle subsidieregeling, voldoende vormingssubsidies, een veilige en flexibele infrastructuur, ondersteuning bij het in de praktijk omzetten van de nieuwe geluidsnormen, autonome jeugdhuizen, relevant een jeugdbeleid dat verenigingen erkent en subsidieert om wat ze doen en een positief beleid waarin GAS wordt teruggenomen.

(YD)

In elke groep zitten nieuwe en bekende mensen, mensen uit oude en nieuwe jeugdhuizen. En tijdens de vorming is dat één groep. Dat maakt het boeiend.

Het programma op RADAR is een mooie mix tussen creatieve, serieuze en typisch jeugdhuisthema’s.

Gemiddeld staan er veertien vormingen per RADAR gepland. Deelnemers combineren naar tijd en interesse.

FORMAAT GAAT DEBATTLE AAN Karuur, Formaat en heel wat andere verenigingen sloegen de handen in elkaar in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012. Onder de noemer Debattle triggerden ze jeugdverenigingen om acties op te zetten, eisenbundels samen te stellen en debatten te organiseren.

In het weekend van 28, 29 en 30 september vonden een heleboel debatten plaats. Verschillende daarvan in jeugdhuizen. Formaat was ook op heel wat debatten vertegenwoordigd. De ondersteuners van de jeugdhuizen in de verschillende provincies zetelden in heel wat gesprekken of werkten mee aan de organisatie van een debat.

(YD) De vriendschappen die op RADAR ontstaan zijn van onschatbare waarden.

Soms ontstaan er op RADAR linken tussen jeugdhuizen die mijlenver uit elkaar liggen.

HET FORMAATSTE NIEUWS

JAARVERSLAG 2012

NIEUWS | 7

RADAR wordt grotendeels ingevuld met vormingssessies. Daarnaast is er voldoende tijd en ruimte om te netwerken en te feesten.

Jeugdhuis Dido was koploper wat betreft aanwezigheid. De vrijwilligers van het jeugdhuis in Erpe-Mere waren op 4 van de 5 RADARs aanwezig.

Op RADAR staan gemiddeld 15 thema’s geprogrammeerd.

De programmatoren zoeken steeds naar een goeie mix tussen serieuze, creatieve en actieve thema’s.

De klassieke thema’s blijven succesvol. Enkele professionele dj’s zorgden voor dat ietsje meer tijdens onze dj-cursussen.

In zijn vormingen vertrekt Formaat vanuit de kennis en ervaringen die aanwezig is bij de deelnemers.

Op een RADAR zijn gemiddeld twintig begeleiders mee.

Valérie, één van hen: “Waarom ik dat zo graag doe? Ik breng anderen iets bij en ik krijg enorm veel terug van de groepen.”

Gemiddeld waren 106 deelnemers aanwezig op RADAR. De grote massa komt uit Antwerpen en Oost-Vlaanderen.

8 | NIEUWS

JAARVERSLAG 2012

HET FORMAATSTE NIEUWS

FEDERATIE ONDERSTEUNT JEUGDHUIZEN BIJ TOEPASSEN NIEUWE GELUIDSNORMEN In februari 2012 werd de definitieve tekst rond de nieuwe VLAREMwetgeving goedgekeurd door de Vlaamse regering. Formaat zette in 2012 extra in op het ondersteunen van de jeugdhuizen om de nieuwe geluidsnormen te begrijpen en te kunnen toepassen. Zo organiseerde de federatie verschillende infomomenten en een samenaankoop.

In januari 2011 lanceerde minister van Leefmilieu, Joke Schauvliege, een voorstel voor nieuwe geluidsnormen.

Die bleken onhaalbaar voor kleine concertorganisatoren. Formaat was van bij het begin een belangrijke partner in de onderhandelingen voor meer haalbare normen. Na een jaar lang actie voeren en onderhandelen, kwam de jeugdsector eindelijk tot een compromis. Toch bleef ook 2012 een druk en belangrijk jaar wat betreft de nieuwe geluids­ normen.

In eerste instantie wilde de federatie de jeugdhuizen vooral goed informeren over de nieuwe normen. In een uitgebreid dossier in Formaat Magazine werden de jeugd-

Via een samenaankoop bestelden jeugdhuizen 100.000 paar oordopjes. huizen ingelicht over de veranderingen in de milieuwetgeving. Tijdens verschillende infosessies in de grote Vlaamse steden kregen 300 geïnteresseerden uitleg en de kans om vragen te stellen. Ook besliste Formaat samen met Poppunt en Fuifpunt om de publicatie ‘Concerten, fuiven en festivals organiseren’ grondig te herschrijven. In het najaar van 2012 verscheen de herziene uitgave. Daarnaast konden jeugdhuizen, jeugd-

diensten en anderen via mail en telefoon met vragen terecht bij Formaat. De federatie stak veel energie in het begeleiden van jeugddiensten en steden en was o.a. aanwezig op de driedaagse van de Vlaamse Vereniging voor Jeugddiensten om de jeugdconsulenten te informeren over de VLAREM-wetgeving.

Formaat deed ook zijn best om de financiële implicaties van de nieuwe geluidsnormen voor de jeugdhuizen te beperken. Uit het opvolgingsgesprek met het kabinet begin 2012 bleek immers dat de beloofde extra middelen voor de aankoop van geluidsmeters er toch niet zouden komen. Formaat organiseerde daarom een samenaankoop. Via die samenaankoop bestelden jeugdhuizen 100.000 paar oordopjes. Formaat bundelde bovendien een tiental jeugdhuizen die een geluidsplan moesten laten opmaken, waardoor ook hier de prijs enorm kon worden gedrukt.

Tijdens verschillende infosessies in de grote Vlaamse steden kregen 300 geïnteresseerden uitleg en de kans om vragen te stellen.

Als laatste zette de federatie in op de voordelige aankoop van geluidsmeters. Er kwam een Vlaams samenwerkingsverband met Steunpunt Jeugd als trekker. Omdat ook de gemeenten potentiële afnemers zijn, moest de aankoop beslist worden via een Europese openbare aanbesteding en daar was Steunpunt Jeugd niet voor bevoegd. Uiteindelijk is het de Bestendige Deputatie van de provincie Antwerpen die de samenaankoop organiseert en er juridisch verantwoordelijk voor is. Aangezien een van de deelnemende firma’s naar de Raad van State trok, konden er in

De federatie wilde jeugdhuizen vooral informeren over de nieuwe normen. januari geen bestellingen geplaatst worden. Formaat zorgde voor een overgangsmaand met een tijdelijk aanbod in januari 2013.

(JM)

Formaat zette in 2012 extra in op het ondersteunen van de jeugdhuizen om de nieuwe geluidsnormen te begrijpen en te kunnen toepassen:

Formaat was van bij het begin een belangrijke partner in de onderhandelingen voor meer haalbare normen.

• infosessies in de grote Vlaamse steden • uitgebreid dossier in Formaat Magazine • herziene uitgave van de publicatie ‘Concerten, fuiven, festivals organiseren’ • helpdeskfunctie voor vragen • samenaankoop oordopjes • samenaankoop geluidsplan • samenaankoop geluidsmeters

NIEUWE INITIATIEVEN OP MAAT VAN DOELGROEP Formaat volgt de actuele noden in de sector. Vanuit die noden ontwikkelt de federatie nieuwe initiatieven . In 2012 startten er zo twee nieuwe uitwisselingsmomenten. Een voor beroepskrachten in jeugdhuizen en een voor voorzitters.

Uitwisseling voor beroepskrachten

In de jeugdhuizen zijn naast heel wat vrijwilligers ook ongeveer 250 professionals aan de slag. Vaak staan zij er alleen voor in hun job. Ze kunnen niet terugvallen op collega’s. Met PUB (Professionele Uitwisseling voor Beroepskrachten) biedt de federatie hen een klankbord.

De Professionele Uitwisseling voor Beroepskrachten, kortweg PUB, is het ontmoetingsmoment voor professionals uit de jeugdhuizen. Vier keer per jaar komen beroepskrachten in hun provincie samen om ervaringen en deskundigheid met elkaar te delen. Uitwisseling staat daarbij centraal. PUB werkt volgens de intervisiemethode. Elke beroepskracht schuift een project of probleem uit zijn eigen werksfeer naar voor. Vanuit vragen, plannen en ervaringen proberen we samen met de anderen een beter inzicht te krijgen in hoe de persoon in kwestie omgaat met de case.

Dit nieuwe initiatief is een groot succes. Heel wat beroepskrachten hebben duidelijk nood aan zo’n uitwisselingsmoment. Via de PUB kunnen ze makkelijker en beter reflecteren over hun eigen jeugdhuis en werksituatie.

Klankbord voor voorzitters

Voorzitters van een jeugdhuis hebben een specifieke functie. Ze zijn een manusje-van-alles. Ze moeten motiveren, delegeren en coördineren. Niet makkelijk. Formaat ontwikkelde dan ook een informatie- en uitwisselingsmoment op maat van voorzitters.

Tijdens Voorzitters.kom kunnen voorzitters ervaringen uitwisselen en vragen stellen. Bovendien informeert Formaat hen tijdens die momenten over belangrijke thema’s, zoals de geluidsnormen en vzw-wetgeving.

Voorzitters.kom is een manier om de voorzitters van jeugdhuizen inhoudelijk te versterken en hen te erkennen in hun waarde voor de jeugdhuizen. Dit uitwisselingsmoment wordt provinciaal georganiseerd.

(JH)

Vier keer per jaar komen beroepskrachten in hun provincie samen om ervaringen met elkaar te delen.

Uitwisseling staat daarbij centraal.

HET FORMAATSTE NIEUWS

Formaat kreeg van de stad Antwerpen de opdracht om naast Den Eglantier in Berchem twee nieuwe jeugdwerkingen uit te baten. De werkingen in Hoboken en op Linkeroever openen in het voorjaar van 2013.

Vindplaatsgericht onderzoek

Om de nieuwe werkingen helemaal op maat van de jeugd uit de buurt af te stemmen, organiseerde Formaat een bevraging. Wat doen ze graag in hun vrije tijd? Naar welke muziek luisteren ze? Waar dromen ze van?

Formaat vroeg het aan 617 jongeren, en luisterde aandachtig naar de antwoorden.

Broedplaats voor talent

Een ‘jongerencompetentiecentrum’, dat is een mond vol. Uiteraard is de basis voor de nieuwe werkingen de jeugdhuismethodiek. Dat kader wordt aangepast aan de context van de buurten waarin de nieuwe jeugdhuizen actief zullen zijn. In Hoboken en op Linkeroever wonen heel wat jongeren die een duwtje in de rug kunnen gebruiken. Formaat wil een inspanning leveren om hen extra kansen te geven. Bij het uitwerken van het programma besteedt de

NIEUWS | 9

JAARVERSLAG 2012

federatie daarom extra aandacht aan projecten waarbij jongeren hun talenten helemaal kunnen ontplooien.

Leefwereldverbreding

Naast het investeren in talentontwikkeling, wil Formaat ook de leefwereld van de jongeren verbreden. Dit doen we door een breed aanbod uit te werken. Artistieke workshops en cultuurprojecten moeten jongeren prikkelen en stimuleren

in Hoboken en op Linkeroever. Het vindplaatsgericht onderzoek waarbij Formaat jongeren bevroeg, was alvast pilootproject dat perfect in de visie voor de nieuwe centra past. Het moeten plekken zijn voor vernieuwing en experiment. Het zijn plaatsen waar Formaat vooruitstrevende methodieken en instrumenten ontwikkelt en uitprobeert. Die kunnen op termijn ook de rest van de sector inspireren.

Heel wat nieuwe collega’s

Naast het investeren in talentontwikkeling, wil Formaat ook de leefwereld van de jongeren verbreden. om verder te kijken dan de eigen buurt. Het jeugdhuis is een warme thuis, maar ook een uitvalsbasis die als springplank deuren opent naar de rest van de wereld.

Creatief laboratorium

Naast den Eglantier in Berchem neemt Formaat nu ook de verantwoordelijkheid om een vrijetijdsaanbod uit te werken voor jongeren

Om al die ambitieuze plannen waar te maken, komen er heel wat nieuwe collega’s bij. In de zomer van 2012 begon Axel Dingemans, de kersverse directeur van de werking van Antwerpen, met de voorbereidingen voor de opstart van de nieuwe jeugdhuizen. Axel coördineert de werking van Den Eglantier in Berchem, en de nieuwe werkingen van Formaat op Linkeroever en in Hoboken. Ook daar verschijnen heel wat nieuwe gezichten. Op Linkeroever verwelkomen we Nora, Youssef, Ilyas en Jasmien. In Hoboken versterken Karim en Mohammed het team van Formaat.

(AD)

Linkeroever in cijfers

• Linkeroever telt 15.461 inwoners.

• 3.984 van hen zijn jonger dan 25 jaar.(26%) • Van hen zijn er 2.727 allochtoon.

• Van de in totaal 208 leefloontrekkers zijn er 22 jonger dan 25 jaar.

• 1044 inwoners zijn werkzoekend. 123 van hen zijn jonger dan 25 jaar.

• De werkloosheidsdruk bij 18 tot 24-jarigen is 11,5 %.

• 53,7% van de leerlingen (#=917) in het secundair onderwijs kennen een schoolse vertraging. 24% van hen kent meer dan 1 jaar schoolse vertraging.

Hoboken in cijfers

• Telt 37.283 inwoners.

• 11.765 van hen zijn jonger dan 25 jaar.(32%).

• Van hen zijn er 5117 allochtoon.

• Van de in totaal 182 leefloontrekkers zijn er 20 jonger dan 25 jaar.

• 1853 inwoners zijn werkzoekend. 419 van hen zijn jonger dan 25 jaar.

• De werkloosheidsdruk bij 18 tot 24-jarigen is 12,75 %.

• 46% van de leerlingen (#=2.973) in het secundair onderwijs kennen een schoolse vertraging.

• 32% (#=431) van hen kent meer dan 1 jaar schoolse vertraging.

INZET OP BREED JEUGDHUISWERK Jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden kunnen zich sinds 2012 aansluiten als lid van Formaat. Ze betalen daarvoor evenveel als andere jeugdhuizen. De federatie wil op die manier de band versterken met deze werkingen en hen laten meegenieten van alle voordelen.

Het jeugdhuis in Hoboken krijgt momenteel een grondige restyling waar de jongeren zelf aan mee werken.

Karim (33)

Jeugdwerker in Hoboken

“Mijn uitdaging in deze job? Een multicultureel jeugdhuis realiseren en een jongerencompetentielokaal waar iedereen zich goed voelt. Jongeren begeleiden om hun vaardigheden en talenten te ontdekken en ontwikkelen, dat is wat ik graag en goed doe. Het jeugdhuis krijgt momenteel een grondige restyling waar de jongeren zelf aan mee werken.”

Jasmien (24)

Youssef (40)

“Als projectondersteuner ben ik verantwoordelijke voor dat het jeugdhuis er niet alleen is voor, maar vooral DOOR jongeren. Ik begeleid hen bij het uitwerken van ideeën en motiveer hen om zelf initiatief te nemen. Daarnaast werk ik samen met partners uit de buurt om projecten op te zetten. Momenteel zijn we volop bezig om de lokalen te herschilderen en her in te richten samen met de jongeren, spannend.”

“Mijn taak? Jongeren laten participeren in het jeugdhuis. Een vrijwilligersgroep op de rails zetten, door samen met hen een traject af te leggen. Ook zorg ik samen met mijn collega Jasmien voor de realisatie van een aantrekkelijk aanbod voor tieners en jongeren uit de buurt Linkeroever.

Jeugdwerker op Linkeroever

Jeugdwerker op Linkeroever

Sinds 2012 kunnen jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden zich aansluiten als lid van Formaat. Ze betalen daarvoor 180,50 euro, dit is hetzelfde bedrag als voor jeugdhuizen.

“We willen onze relatie met jongerenwerkingen een meer formeel karakter geven door ook voor hen te werken met lidmaatschappen. Zo maken deze werkingen echt deel uit van onze federatie, net als andere jeugdhuizen. Ook naar de buitenwereld is het zo een pak duidelijker dat zij gewoon ‘one of us’ zijn”, vertelt Zakayo, die de jongerenwerkingen ondersteunt.

De lidmaatschapsvoordelen voor jongerenwerkingen komen in grote lijnen overeen met de voordelen die jeugdhuizen krijgen.

Sommige accenten liggen anders. Zo hebben jongerenwerkingen weinig nood aan korting bij SABAM, omdat muziek niet zo centraal staat in hun werking. Daartegenover staat o.a. dat zij gratis begeleidingen op maat kunnen aanvragen. Verder kunnen deze jeugdhuizen net als andere gebruik maken van Assist en vereniginginfo, voordelige verzekeringen via IC en ze krijgen tien gratis abonnementen op Formaat Magazine.

(ZW)

10 | NIEUWS

JAARVERSLAG 2012

HET FORMAATSTE NIEUWS

SCHRIJVEN AAN DE TOEKOMST In 2012 schreef Formaat een nieuwe beleidsnota. Dit is de blauwdruk voor het beleid dat de organisatie zal voeren in de periode 2014 – 2017. Uiteraard deed de federatie dat niet alleen. Via een ledenbevraging werden de jeugdhuizen betrokken. En ook de vrijwilligers van de federatie konden mee dromen en denken over de toekomst.

Input en inspiratie

Een keer om de zoveel jaar maakt Formaat een beleidsplan. Dit plan vormt de basis van onze overeenkomst met de Vlaamse overheid.

Dankzij dit plan krijgen we centen.

Maar het plan is meer dan dat. Het bepaalt de richting van onze organisatie voor de komende jaren. Om de juiste keuzes te maken voor die toekomst, ging Formaat op zoek naar inspiratie en input binnen en buiten de organisatie. De federatie deed een online ledenbevraging om te polsen naar waar jeugdhuizen van wakker liggen. Uit die bevraging blijkt dat jeugdhuizen hoofdzakelijk wakker liggen van hun infrastructuur. Bovendien zien ze in Formaat een belangrijke partner om te werken aan een positieve beeldvorming over de jeugdhuizen.

De toekomst ligt klaar.

The best is yet to come …

Dromen en plannen

Formaat is een federatie en een vrijwilligersorganisatie. Heel wat vrijwilligers voeden Formaat vanuit hun ervaring, deskundigheid en voeling met de jeugdhuizen. Ook in het beleidsplanningsproces speelden deze vrijwilligers een belangrijke rol. In de meeste werkgroepen, stuurgroepen en commissies werd begin 2012 een eerste denkoefening gedaan over de toekomst.

Tijdens de Droomdag in het voorjaar tekenden een dertigtal vrijwilligers en personeelsleden het globale beeld van de organisatie.

Zo legden ze de fundamenten voor een sterke beleidsnota. Formaat kiest duidelijk voor verbreding en verdieping van jeugdhuiswerk, zowel in doelgroep als in actieterrein. Bovendien zet de organisatie sterk in op de ondersteuning van het leidinggevend kader in de jeugdhuizen. Ook de verdere professionalisering kwam uit de Droomdag als een kernelement.

En Formaat groeit verder uit tot een deskundige organisatie waarin participatieruimte is voor mede­werkers.

PARTNERSCHAP MET FEDERATIE VAN JEUGDCLUBS IN ZUID-AFRIKA Formaat ontving in december 2012 twee medewerkers van SAAYC (de federatie van jeugdclubs in Zuid-Afrika).Tijdens dit gesprek bleek dat zowel Formaat en SAAYC veel van elkaar kunnen leren.

Formaat werkt de komende twee jaar het partnerschap met de ZuidAfrikaanse jeugdhuizenfederatie verder uit. Het doel van dat partnerschap? Ervaringen en ideeën rond jeugd(huis)werk uitwisselen en good practices delen.

In maart 2013 staat al een eerste gezamenlijke activiteit op het programma. Dan verwelkomen we zeven vrijwilligers van SAAYC, die we wegwijs zullen maken in het Vlaamse jeugdhuiswerk.

(GV)

Formaat kiest duidelijk voor verbreding en verdieping van jeugdhuiswerk.

Appreciative inquiery

Formaat werkte voor het schrijven van de beleidsnota voor het eerst volgens de methode van appreciative inquiery (AI). Een methode die focust op de drijvende krachten en sterktes van de organisatie. Het uitgangspunt van AI is dat je als organisatie beter verder bouwt op je sterktes dan je zwaktes probeert om te buigen tot sterktes. Tijdens het beleidsplanningsproces besteedde Formaat veel aandacht aan het uitwerken van motiverende werkvormen om op zoek te gaan naar ‘wat werkt’. Het werd een boeiende en motiverende trip, die de organisatie veel energie gaf voor de toekomst. En die toekomst ligt klaar. The best is yet to come …

(TD)

Tijdens de Droomdag tekenden een dertigtal vrijwilligers en personeelsleden het globale beeld van de organisatie.

Formaat is een belangrijke partner van ECYC, de Europese Confederatie voor jeugdclubs. ECYC brengt federaties van jeugdhuizen uit verschillende landen samen, verdedigt hun belangen op Europees niveau en zet samen met hen internationale uitwisselingen, trainingen en projecten op. Al sinds jaar en dag zit er een vertegenwoordiger van Formaat in het ‘Bureau’ (‘de raad van bestuur’) van ECYC. Sinds juni 2012 is dit Stijn Belmans.

Hoe heb je ECYC leren kennen?

Stijn: “In 2006 volgde ik via Formaat een cursus ‘training for trainers’ bij ECYC. Later begeleidde ik een seminarie in Finland rond outdoor educatie. Tijdens dat seminarie kreeg ik de passie voor ECYC te pakken. In 2011 organiseerde ik in het kader van Antwerpen Jongerenhoofdstad een seminarie samen met ECYC. 50 jongeren uit 7 landen namen daar aan deel. Dat geeft een kick.”

Wat spreekt jou aan in ECYC? Stijn: “ECYC zorgt er mee voor dat vrijwilligers uit Vlaamse jeugdhuizen internationale ervaringen kunnen opdoen. Dat vind ik essentieel. De ervaringen die ik zelf had als deelnemer en begeleider van die seminaries zijn onvergetelijk, dat moeten anderen ook kunnen meemaken.”

“Formaat is een actief en belangrijk lid van de Europese Federatie.”

Al sinds jaar en dag zit er een vertegenwoordiger van Formaat in het ‘Bureau’ van ECYC. Sinds juni 2012 is dit Stijn Belmans.

Waarom is het belangrijk dat Formaat in het bestuur zit van ECYC? Stijn: “Tot en met 2012 huisvestte Formaat ECYC en stelde ook het ECYC-personeel tewerk. Daardoor was het cruciaal dat er binnen het bestuur van ECYC een directe link aanwezig was met de Vlaamse jeugdhuizenfederatie.

Bovendien is Formaat een actief en belangrijk lid van de Europese federatie. Via het ‘Bureau’ blijven we direct op de hoogte van de projecten en activiteiten van ECYC. Nog een laatste reden is dat Formaat een van de grotere organisaties is binnen Europa. Er zijn ook heel wat kleinere organisaties lid van de Europese koepel. Het is de rol van Formaat om binnen het bestuur van ECYC de stem van deze kleinere leden te versterken en hen mee op sleeptouw te nemen.”

Wat wil je mee helpen verwezenlijken in de komende jaren?

Stijn: “Stabiliteit in ECYC creëren, en er mee voor zorgen dat er veel leuke projecten en seminaries komen.”

(GV)

HET FORMAATSTE NIEUWS

NIEUWS | 11

JAARVERSLAG 2012

JEUGDHUIZEN BOUWEN MUZIKALE BRUG Muzikale grenzen verleggen.

Dat deden vier bands tussen februari en mei. Ze deelden één repetitieruimte, twee coaches, drie talen en vier podia. Drie talen? Jawel, Nederlands, Frans en Muziek. Formaat trok mee aan de kar van dit project aan Vlaamse zijde.

Music Bridges

De bedoeling van Music Bridges Tour vind je in de naam van het project zelf: het slaan van muzikale bruggen tussen Vlaanderen en Wallonië. Het was een uitwisselingsproject tussen Vlaamse & Waalse bands en Waalse & Vlaamse jeugdhuizen. Heel concreet: twee Waalse en twee Vlaamse bands zijn twee weekends samen in een repetitiehok gekropen, tel-

kens begeleid door een Waalse en een Vlaamse coach. Een heel weekend luisterden ze naar elkaar en maakten ze samen muziek. De deelnemende bands: Inside, 30.000 Monkies, Qbick en Zappeur Palace.

“Ondanks het taalverschil begrepen we elkaar: we lieten de muziek spreken.”

Sprekende muziek

Jeugdhuizen aan de andere kant van de taalgrens zijn iets heel anders dan wat wij gewoon zijn. Het zijn eerder “huizen” waar je als jongere terecht kan om te proeven van een aanbod of om begeleid te worden in

dat waar je goed in bent. Net als in dit specifieke project, ligt de focus er heel vaak op muziek. En dat komt goed uit, want muziek is een universele taal.

“Ondanks het taalverschil begrepen we elkaar: we lieten de muziek spreken en daar draaide het om”, verduidelijkt Maxime, een van de deelnemers. Maxime speelt in de Waalse band Zappeur Palace. Die band nam samen met de Vlaamse band Qbick deel aan het eerste coachingsweekend. Hannes, gitarist bij Qbick: “We hebben niet lang getwijfeld om ons in te schrijven: een leerrijk weekend, samenwerken met andere bands en vier optredens spelen … zo’n kans laat je niet liggen.”

(FVD)

Twee Waalse en twee Vlaamse bands kropen samen in een repetitiehok.

FORMAAT VERKENT DE WERELD

Van twee tot zeven mei trokken An – uit de stuurgroep Vlaams-Brabant en Brussel – en Finn – onder­steuner van dezelfde regio – naar Kazanlak (Bulgarije). Ze waren de genodigden in het project van o.a. de Belgische NGO Spirit Of Freedom, de Bulgaarse NGO Green Light en JC Blizzard in Steenokkerzeel. Doel? Het opstarten van een jeugdhuis in Kazanlak.

Een jeugdhuis in Bulgarije

In Vlaanderen zijn er zo’n 400. Jeugdhuizen zijn hier een evidentie. Dat is in het buitenland niet altijd zo.

Daarom startte de Belgische vzw Spirit Of Freedom (SOF) samen met de Bulgaarse NGO Green Light een project in Bulgarije met als doel het jeugdwerk in Bulgarije te introduceren. Dit deed SOF uiteraard niet alleen. Onder het motto ‘leren door ervaring’ nodigde het de Steenokkerzeelse scouts, chiro en het jeugdhuis uit om hun ervaringen te delen met collega’s in Bulgarije.

Zowel voor jeugdhuizen als voor Formaat zijn internationale uitwisselingen en studiereizen verrijkend en inspirerend. De federatie zet dan ook regelmatig internationale initiatieven op in samenwerking met ECYC, de Europese federatie voor jeugdhuizen. Bovendien ondersteunt Formaat jeugdhuizen die de wereld willen verkennen.

Formaat deelt expertise

Toen Formaat werd uitgenodigd om mee te stappen, liep het project reeds enige tijd. De federatie werd gevraagd om haar expertise te delen met het officiële kader in Kazanlak. Formaat moest het plaatselijke stadsbestuur overtuigen van de kracht van het jeugdwerk. Finn en An, die Formaat vertegenwoordigden in Kazanlak, werden hierin bijgestaan door de Belgische ambassadeur en door de enthousiaste Bulgaarse en de vrijwilligers van jeugdhuis Blizzard. Het werd een boeiende uitwisselingsweek waarin uiteraard ook voldoende ruimte voor spel, plezier uitwisseling en vriendschap.

Goed nieuws

Ondertussen heeft het jeugdhuis in Kazanlak een locatie gekregen. Ze gaan door met hun speelpleinwerking voor kinderen en tieners. En de vrijwilligers van het nieuwe jeugdhuis vormen de kern van de toekomstige jeugdraad van Kazanlak.

(FVD)

Op uitwisseling naar Turkije

In augustus trokken drie jeugdhuizen – Seher, Durak en Semersah Geyda – naar Turkije. Samen met dertig jongeren, meestal met Turkse roots, wilden ze meer te weten komen over wat jong zijn betekent in Turkije en hoe jeugdwerkorganisaties er georganiseerd zijn. Formaat bracht deze jeugdhuizen samen en hielp de jongeren bij het opzetten van hun project en het invullen van hun subsidiedossier. Daarvoor organiseerde Formaat twee werksessies in samenwerking met JINT.

Samen in een IJslandse warmwaterbron

In juli trokken vijf vrijwilligers en beroepskrachten uit vier Vlaamse jeugdhuizen (’t Arsenaal, ’t Geduld, Kaddish en ’t Biejke) samen naar IJsland. Ze woonden er een seminarie bij over kinderrechten en outdoor educatie. Dit seminarie was een initiatief van Samfes (de IJslandse federatie voor open jeugdwerk) en ECYC. In totaal waren er vijfentwintig jongeren uit zeven landen aanwezig.

London Calling

Ook voor Beroepskrachten zijn internationale contacten een bron van inspiratie. Formaat trok in juni samen met zeven beroepskrachten naar Londen. Ze bezochten er verschillende projecten en activiteiten en maakten kennis met jeugdwerkers daar. De vraag was: wat kunnen we in Vlaanderen leren van wat professionele jeugdwerkers in London doen.

(GV)

JEUGDHUISWERK IN BUURLANDEN ONDER DE LOEP Via ECYC en andere partners komt Formaat regelmatig in contact met internationale jeugdwerkorganisaties. Daarbij zien we onze buurlanden en ook onze landgenoten vaak over het hoofd. Stagiair, Mathias Sourbron, trok daarom op onderzoek, net over de grens.

Mathias Sourbron trok op onderzoek uit en bezocht jeugdwerkers uit Luxemburg, Nederland, Duitsland, Franstalig en Duitstalig België. Hij destilleerde de belangrijkste kenmerken van jeugdhuiswerk in onze verschillende buurlanden in een interessant onderzoeksrapport. Formaat zal dit gebruiken als inspiratie voor zijn eigen beleid en projecten in de toekomst.

Interesse om dit rapport eens na te lezen? Contacteer gerd.vanmeenen@ formaat.be.

(GV) Formaat moest het plaatselijke stadsbestuur overtuigen van de kracht van het jeugdwerk.

12 | ACHTERKRANT

JAARVERSLAG 2012

HET FORMAATSTE NIEUWS

JONG GOUD

Formaat jeugdhuiswerk Vlaanderen De Wittestraat 2 2600 Berchem (T) 03 226 40 83 (E) info@formaat.be

Het eerste boek dat een jeugdhuis is Naar aanleiding van 50 jaar jeugdhuizen maakte Formaat Jong Goud, een boeiend inspiratieboek over jeugdhuizen en jongeren. Jongeren zaten voor het maken van dit boek in de cockpit.

Jong Goud is een boek dat de balans op maakt. Dat voorbij de hype van het moment kijkt. Een boek met een korte duik in de geschiedenis en vooral een stevige blik vooruit. Een boek met ambities, kritieken en suggesties. Met de wensen en dromen van jongeren en ervaringsdeskundigen. Een boek dat wil inspireren, over de grenzen van jeugdhuizen heen.

Regionaal secretariaat Gent

Koningin Astridlaan 78 9000 Gent (T) 09 220 71 37 (E) oost-vlaanderen@formaat.be west-vlaanderen@formaat.be

Jongeren zaten in de cockpit voor het maken van dit boek. Onder deskundige begeleiding van illustratrice Julie Tavernier, schrijfster Maud Vanhauwaert en fotografen Jimmy Kets en Hans Otte. Achter dit boek schuilt een creatieproces waarin jongeren konden samenwerken, leren, experimenteren, vallen en opstaan. Typisch jeugdhuiswerk. Jong Goud is een visueel pareltje dat jongeren en experten aan het woord laat.

Regionaal secretariaat Hasselt Vaartstraat 14 3500 Hasselt (T) 011 25 47 95 (E) limburg@formaat.be

SLA ACHT OP JE VRIJWILLIGERS

(LVDW)

In Limburg bedenkt de stuurgroep ieder jaar een straffe campagne. In 2012 maakte de Limburgse bende een ludieke affiche die aandacht vraagt voor de vrijwilligers in de jeugdhuizen. “Achter de schermen zijn jeugdhuizen kleine ondernemingen waar in totaal 7.740 vrijwilligers de boel doen draaien. Die vrijwilligers moet je als jeugdhuis soigneren en naar waarde schatten”, zo luidt het in Limburg. En dat geldt natuurlijk ook voor de rest van Vlaanderen. (LVDW)

Bestel Jong Goud op www.formaat.be. € 13/€15

Jongeren zaten in de cockpit voor het maken van dit boek.

Voor het project Vers/Verse gingen vijf coaches en vijfendertig jongeren aan de slag met teksten uit het Poëziecentrum. Ze zetten ze om in songs, foto’s, beats en nieuwe woorden. Na een intense coaching gaven ze try-outs in de Gentse jeugdhuizen. En ook op Don’t Hype Festival was hun werk te zien.

Formaat, Poëziecentrum en de Gentse Jeugddienst werkten in 2012 met veel ambitie aan Vers/Verse. Met dit uitdagend project wilden de drie partners een brug bouwen tussen Gentse jeugdhuizen, artistieke jongeren en hun disciplines. De rode draad? Poëzie. Vijf coaches namen vijfendertig jongeren mee op sleeptouw. Dichters, bands, singer-songwriters en beatmakers gingen vanaf maart aan de slag met materiaal uit Poëzie­ centrum. Ze kregen teksten voorgeschoteld met als doel die te integreren in hun nummers. Ondertussen brachten foto­grafen de trajecten in beeld.

Na een intense coaching volgden er try-outs in de Gentse jeugdhuizen en op andere plekken zoals Boomtown, de Genste bibliotheek en Fnac. In november gaven ze het beste van zichzelf in de Brugzaal van Vooruit, op Don’t Hype. Net als op de try-outs in de jeugdhuizen stonden de disciplines door elkaar geprogrammeerd in de Brugzaal, geflankeerd door een fototentoonstelling met beeldmateriaal over het project.

De voorstelling op Don’t Hype was het hoogtepunt en inhoudelijk sluitstuk van het project. Toch zijn er nog enkele uitlopers in 2013. Zo wordt er nog volop gewerkt aan een bundeling van alle bewerkte teksten en opnames van de poëtracks (nummer op basis van een gedicht). En er zijn plannen om in meer jeugdhuizen een avond te organiseren met de mix van bands, singer-songwriters en dichters.

(TB)

Jonathan Sandyck Woolf

Glenn Beyst

Erika Severyns

Michael Verhaeghe

Kelly Van Den Saffele

“Ik heb onbewust, achteraf gezien, elk gedicht omgezet in een wals.

Ik heb geprobeerd de woorden te laten dansen en hun gratie te bewaren.”

“Het ging over zijn geliefde die heel dichtbij was voor hem en die hij overal zag, terwijl ze in werkelijkheid heel ver was. Dat beeld zorgde voor genoeg inspiratie om het nummer ‘Losing you’ te schrijven.”

“Ik voelde een zeker gevoel van geluk en vreugde. Het gedicht is een samenvatting van leuke gedachten en grappige verwoordingen van gevoelens. Mijn tekst is geen kopie van het gedicht maar wel een creatie door de gevoelens.”

“Iedereen zal het beeld en het bijbehorende gedicht anders met elkaar in verband brengen en er een eigen interpretatie aan geven, net dat maakt het zo interessant.”

Singer-songwriter

Singer-songwriter

Are We Serious?

Fotografe

“Nergens anders heb ik ooit nog een dichter dingen zoals liefde, wanhoop, blijdschap en onbegrip in één simpel gedicht zien beschrijven. En laat dat nu het mooiste van alles zijn aan dat gedicht: het kan niet eenvoudiger beschreven zijn. “Naakte schoonheid in haar puurheid. Alleen een absolute meester is tot zoiets in staat.” En dat probeer ik dus ook te bereiken: nummers schrijven die even mooi op een akoestische gitaar blijven waarvan het verhaal door iedereen kan gesnapt worden.”