Het Formaatste Nieuws 2017 - 2018 by Formaat vzw

EDITIE 2017-2018

FORMAAT

HET F ORMA ATSTE NIEUW S Nieuwe animatorcursus i.s.m. Gekko

Subsidiebedrag 2018-2022

Succesvolle opstart Haven 8

gaans in een negatief daglicht. Sinds 9/11 staat de islam onder internationale druk en het fenomeen van de Syriëstrijders en IS heeft de stereotiepe beeldvorming van de islam enkel versterkt. Aan de zijlijn schreeuwen moslims uit dat het beeld niet strookt met wie ze zijn. Voornamelijk jongeren gaan erg gebukt onder deze tendensen van polarisering en hebben het gevoel dat hun identiteit wordt gereduceerd tot hun geloof.

Positiviteit in elke identiteit Die negatieve beeldvorming heeft een onberekenbare invloed op hun identiteitsontwikkeling en hun plek in de samenleving. Moslimjongeren voelen zich steeds minder thuis in de samenleving waarin ze opgegroeid zijn en zoeken manieren om hiermee om te gaan. Ze leven in een diaspora en hebben het gevoel dat ze nergens terecht kunnen met hun vragen en emoties. Het staat als een paal boven water dat deze jongeren ondersteuning nodig hebben en daar komen de Meetingpoints aan tegemoet.

Vanuit het principe ‘jongeren voor jongeren’ zocht en vond Formaat partners in crime bij vier brugproject-organisaties: WELA in Antwerpen, Jongerenatelier in Kortrijk, Compaan in Gent en PROFO in Hasselt. Een brugproject geeft jongeren een begeleide praktijkopleiding, waarbij zij deeltijds naar school gaan en deeltijds werken. In de praktijk betekent dit dat de jongeren uit een brugproject samen met een begeleider de nodige infrastructurele werken uitvoeren in de jeugdhuizen. Het project stelde jeugdhuizen zo in staat om tegen een uitermate lage werkprijs hun infrastructuur een serieuze boost te geven, met de hulp van jongeren die technisch onderlegd zijn.

Laagdrempelige sport voor tieners en jongeren in Schietgang Jeugdhuis Schietgang organiseert dagelijks een portie sport voor jongeren vanaf 12 jaar. Het waren de jongeren zelf die aangaven dat er nood was aan sport. Er zijn wel sportclubs in de buurt, maar die zijn vaak duur, niet laagdrempelig en weigeren jongeren om allerlei redenen. Jeugdhuis Schietgang ging in op die vraag.

Meisjeswerking in Den Eglantier groeit snel uit tot sterke werking Op een half jaar tijd is de tienerwerking voor meisjes van jeugdhuis Den Eglantier uitgegroeid tot een volwaardige werking. Een experiment, gestart op vraag van enkele meisjes, dat nu wekelijks 20 à 25 meisjes aantrekt.

Formaat is een doener, een vernieuwer en een verbinder. We zijn erin geslaagd keuzes te maken, aan de kar te trekken en tegelijkertijd iedereen daarin mee te nemen. Met meer dan 420 leden-jeugdhuizen waarin 10 000 vrijwilligers actief zijn, 50 gedreven personeelsleden en een pak vrijwilligers bij Formaat is het jeugdhuiswerk ook in cijfers stevig gegroeid. De dromen die we in 2007 hadden, zijn meer dan uitgekomen. Dank aan iedereen die daaraan heeft bijgedragen. Midden in het jaarverslag een greep uit 10 jaar Formaat.

EDITIE 2017-2018 H E T F O R M A A T S T E N I E U W S

2 | NIEUWS

PERSVOER

FORMAAT EN DE JEUGDHUIZEN IN DE PERS IN 2017 Jongeren en topchefs bezorgen minderbedeelden culinaire middag

V O O R W O O R D

Ik moet eerlijk toegeven dat ik er zelf niet was opgekomen. Ik was het compleet uit het oog verloren. Een verjaardag. Hoe erg kan het zijn om een belangrijke verjaardag te vergeten? De gevolgen kunnen groot zijn. Het kan leiden tot drama’s. Iemand die jou nooit meer wil spreken. Maar ik was niet alleen die er niet op gelet had. Het jaar was al bijna om toen iemand er ons op wees. O ja, wist je dat Formaat dit jaar 10 jaar bestaat? Toen wisten we het weer. In 2007 fuseerden VFJ en JGM tot één organisatie en werd Formaat geboren.

Deze vergetelheid zegt natuurlijk iets over onze organisatie. We kennen geen heimwee naar vroeger. We zijn geen navelstaarders die vooral met zichzelf bezig zijn. Alles wat we doen gebeurt met de blik vooruit en met het oog op onze 425 jeugdhuizen, de 10.000 geëngageerde vrijwilligers en het veelvoud daarvan aan jongeren. Formaat kijkt voortdurend naar de toekomst. Bouwend aan de nieuwe wereld creëren we uitdagende perspectieven. We tekenen plannen uit en zorgen ervoor dat we die realiseren. We verzetten de bakens, nieuwe mijlpalen. Formaat is een doener, een vernieuwer en een verbinder. Al doende vergaten we dus bijna onze eigen verjaardag. Niemand die daar wakker van lag. Ik moest erom grinniken. Stel dat we onze verjaardag toch belangrijk hadden gevonden. Dan was er een groot feest geweest met heel veel mensen om de stichters van toen te bedanken en in de bloemetjes te zetten. Van 2007 herinner ik me vooral de geheimdoenerij. Niemand wist hoe de nieuwe organisatie zou gaan heten. Het bestuur hield dat goed verborgen. Pas tijdens het geboortefeest werd bekend gemaakt dat de boreling met de naam Formaat door het leven zou gaan. Een wat ongewone naam, rebels, met een hoek af. Maar een naam die al gauw zou uitgroeien tot een sterk merk met een krachtige identiteit en een grote weerklank. Tien jaar geleden begon een nieuw verhaal, het verhaal van Formaat. Sindsdien is er heel veel gebeurd. De organisatie is enorm geëvolueerd en gegroeid. We zijn groter dan ooit, maar blijven het doen met dezelfde spirit en goesting als vanouds. Via deze weg wil ik mijn grote appreciatie en dankbaarheid uitdrukken aan alle mensen die dit hebben mogelijk gemaakt. De stichters van toen, maar ook alle mensen die onderweg mee bouwden aan de organisatie zoals we die vandaag kennen. Hip hip hip hoera! Met dikke kussen, lang leve Formaat! Joris De Bleser voorzitter

Colofon Het Formaatste Nieuws, editie 2017-2018 Uitgave van Formaat vzw De Wittestraat 2, 2600 Berchem (T) 03 226 40 83 – (E) info@formaat.be – (W) www.formaat.be V.U.: Tom Willox – p/a De Wittestraat 2, 2600 Berchem REDACTIE: Free Anckaert, Edmond Arifi, Mohamed Assif, Nick Beerens, Lamia Cheba, Dieter Bolsens, Tim Bryon, Hanneke Claessen, Roxanne Cox, Joris De Bleser, Tom Dierckx, Hans Dockx, Kara Eestermans, Femke Hintjes, Karim Hitou, Joke Hüwels, Kelly Looghe, Fidèle Mayamba, Jos Meers, Stef Moens, Yasmia Setta, Katrien Van de Mosselaer, Katrin Van den Troost, Gerd Vanmeenen, Ken Van Roose, Jan Verbrugge, Valerie Vonck, Tom Willox EINDREDACTIE: Joke Hüwels & Kelly Looghe VORMGEVING: Pepijn Haghebaert DRUK: EPO – Lange Pastoorstraat 25, 2600 Berchem

Antwerpse jeugdhuizen en restaurants tonen hun groot hart. Het Berchemse jeugdhuis Den Eglantier en het Hobokense jeugdhuis De Schietgang sloegen de handen in elkaar om mensen in armoede culinair te verwennen. Zaterdag kookten jongeren voor de daklozen in de winteropvang en zondag maakten vier topchefs een gerechtje voor de bezoekers van DAKANT. “Aangezien we beide tot de koepel van jeugdhuisfederatie Formaat behoren, werken we wel vaker samen”, zegt Redouan El Ouazghari van Den Eglantier. Gazet van Antwerpen, 27 maart 2017

Alle Oostendse jeugdhuizen zijn Attent

Het stadsbestuur gaf onlangs een pluim aan de medewerkers van de Oostendse jeugdhuizen, om hen te belonen voor hun engagement rond het positieve uitgaansbeleid. Schepen Krista Claeys legt uit waarom alle Oostendse jeugdhuizen ‘Attent’ zijn. “Enkele jaren geleden ontwikkelde de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen in samenwerking met Formaat vzw het project Attent. De initiatiefnemers moedigen de jeugdhuizen aan te opteren voor een van de acht doelstellingen, verbonden aan Attent. KW West-Vlaanderen, 4 april 2017

BAT krijgt veel lof van Vlaams minister Sven Gatz

Wat jeugdclub Ten Goudberge in augustus met BAT voor het derde jaar op rij wist te verwezenlijken in en om de oude scheepscontainers aan de Leiebrug onder de E403, verdient navolging en blijvende ondersteuning. Dat kregen de jongeren zaterdag mee als opsteker van Vlaams minister van Jeugdzaken Sven Gatz. BAT – wat staat voor Be Art Together of Bijzonder Artistiek Traject – ontstond drie jaar geleden. Ten Goudberge wilde de scheepscontainers onder de Leiebrug een nieuwe zin en functie geven. KV West-Vlaanderen, 1 september 2017

Jeugdhuis Dino bestaat halve eeuw

De Lovendegemse jeugd viert komend weekend feest want hun jeugdhuis Dino bestaat vijftig jaar. Dino werd opgericht in 1967 door een paar vrienden. “Onder hen was een zoon van Baron Dons de Lovendeghem. De naam van het jeugdhuis is naar de naam van zijn hond Dino vernoemd”, lacht jeugdhuisvoorzitter Jasper Verschuere. Het Nieuwsblad, 5 oktober 2017

Opening Perron 4

Precies één jaar na de start van de verbouwingen van het vroegere pand van de Volkshuisvesting in de Breendonkstraat werd met de Dag van de Jeugdhuizen de deuren van Perron 4 geopend. “Natuurlijk zijn we wat blij dat we symbolisch genoeg met

De website van Formaat is voor alle duidelijkheid nog steeds www.formaat.be. De url – om het jargon te gebruiken – bleef onaangetast. De vormgeving, content en navigatie daarentegen waren na enkele jaren wel aan opfrissing toe. Een grondige facelift was dus aan de orde. De teksten bij de thema’s kregen een poetsbeurt. Het vormingsluik is een technisch staaltje vakwerk: Deelnemers kunnen zich rechtstreeks inschrijven via onze website, maken een eerste en tweede keuze, krijgen de mogelijke combinaties van workshops te zien en dat allemaal in rechtstreekse connectie met onze database – de Formatabase voor de vrienden.

Informatie op maat

Www.formaat.be is het informatieluik bij uitstek voor jeugdhuizen. Dat en onze vraaghet@-mailbox. De site biedt een antwoord op talloze vragen rond vzw-structuren, wetgeving, infrastructuur, geluidsnormen … Kortom, zowat alles dat een jeugdhuis aanbelangt. Informatie op maat van jongeren, vrijwilligers, bestuurders en beroepskrachten in jeugdhuizen. Het is ook de plek waar

de Dag van de Jeugdhuizen Perron 4 officieel kunnen openen”, zegt het Perron 4-team in koor. “Ik ben trots dat we na een jaar hard werken het gebouw van de Volkshuisvesting tot volwaardig jeugdhuis hebben kunnen omvormen.” Gazet van Antwerpen, 6 november 2017

Jongeren bouwen eigen indoor skatepark in jeugdhuis SUMO

Jeugdhuis SUMO heeft haar interieur aangepakt en ook haar indoor skate park is de nieuwe place to be voor jongeren. Een groep jongeren nam zelf het initiatief om het interieur op te frissen en een indoor skatepark te bouwen. “Het jeugdhuis is nu een stuk gezelliger en ook aangenamer. Er is een plek waar we kunnen skaten als het regent en het idee past perfect binnen ons beleid.” Het Belang van Limburg, 21 november 2017

Jeugdhuis De Prik schenkt 2.000 euro aan steunfonds Louis Tanghe

JOC De Prik organiseert jaarlijks de loopwedstrijk ‘Rechte deur Ooglé’ ten voordele van het steunfonds Louis Tanghe. Dit fonds helpt mensen uit Hooglede en Gits bij de kosten van de medische begeleiding van kinderen met kanker en andere zware ziekten. Met behulp van de meer dan 140 lopers, die deelnamen aan de 5 of 10 kilometer en met de steun van sponsors, kan het jeugdhuis een cheque van 2.000 euro schenken. KV West-Vlaanderen, 1 december 2017

jongeren zich kunnen inschrijven voor vormingen als RADAR, voorzitters.net, boekhoudkundige verplichtingen & vzw-wetgeving met Assist en uitwisselingen.

Zoek een jeugdhuis

Na een rondvraag bleek dat jeugdhuizen het ook belangrijk vonden om zichzelf en andere jeugdhuizen terug te vinden op de website van Formaat. Daarom vind je onder het luik ‘zoek een jeugdhuis’ een kaart met alle jeugdhuizen die aangesloten zijn bij Formaat.

Je hoeft zelfs niet per se uit een jeugdhuis te komen om je gading te vinden op www. formaat.be. Als je graag op de hoogte blijft van wat er zich afspeelt binnen de jeugdhuizen of Formaat, kan je er ook terecht. Je komt er te weten welke projecten Formaat heeft lopen of achter de rug heeft, je leest er artikels rond jeugdhuiswerk, je blijft op de hoogte van jeugdhuisnieuwtjes en leest digitaal ons Formaat Magazine.

H E T F O R M A A T S T E N I E U W S EDITIE 2017-2018

NIEUWS | 3

Brieljant

Al vier jaar biedt Formaat hulp aan jeugdhuizen op vlak van onderhouds-, renovatie- en verbeteringswerken. Nog niet alle gegevens zijn binnen, maar volgende is al duidelijk: 2017 was een bijzonder jaar voor dit unieke project. Liefst 67 jeugdhuizen kregen de partners WELA, Compaan, het Jongerenatelier en PROFO over de vloer. Dat zijn héél wat verbeteringswerken. Vanuit het principe ‘jongeren voor jongeren’ zocht en vond Formaat partners in crime bij vier brugprojectorganisaties: WELA in Antwerpen, Jongerenatelier in Kortrijk, Compaan in Gent en PROFO in Hasselt. Een brugproject geeft jongeren een begeleide praktijkopleiding, waarbij zij deeltijds naar school gaan en deeltijds werken. In de praktijk betekent dit dat de jongeren uit een brugproject samen met een begeleider de nodige infrastructurele werken uitvoeren in de jeugdhuizen. Het project stelde jeugdhuizen zo in staat om tegen een uitermate lage werkprijs hun infrastructuur een serieuze boost te geven, met de hulp van jongeren die technisch onderlegd zijn.

Resultaat: meer en beter In 2017 werden de werken van Multiplek 2016 Polyvalentie afgerond. Om een polyvalent zaalgebruik mogelijk te maken kregen zes jeugdhuizen samen een totaalbedrag van 82.000,00 euro. In negentien jeugdhuizen werden onderhouds- en lichte renovatiewerken uitgevoerd. De werken omvatten: schilderwerken, plaatsen van binnenwanden en deuren, bepleisteren van muren, isoleren van plafonds, bouwen van djbooths en studio’s. Maar liefst 42 jeugdhuizen werden van een betere podiuminfrastructuur voorzien. Dat door het maken en plaatsen van podiumelementen, akoestische en geluidsisolatie, theaterdoeken, truss-systemen en veel meer. Zo werd niet alleen de ervaring van de muzikant maar ook die van de bezoeker aangescherpt. Met als resultaat kwalitatievere shows en activiteiten, meer bezoekers, meer inkomsten, minder klachten van omwonenden, opwaardering van het pand enzoverder.

Juvenes

Subsidiebudget goed besteed 2017 was ook het laatste jaar van de beleidsnota 2014-2017. Dat betekent dat de deadlines van de vooropgestelde doelstellingen snel in zicht kwamen. De jaarquota van 40 jeugdhuizen in drie provincies werden ruimschoots overschreden. Waardoor er ook tijdens de beleidsnota meer dan 90 individuele jeugdhuizen bediend werden en het subsidiebudget van 600.000,00 euro gespreid over vier werkjaren volledig besteed werd. Tijdens schooljaar 2017-2018 kunnen jeugdhuizen zich nog steeds aanmelden om deel te nemen aan het project. De begeleiders en hun jongeren staan te popelen om nog meer interessante en creatieve werkzaamheden aan te vangen.

Zenith

JONGEREN STAAN TE POPELEN OM NOG MEER INTERESSANTE EN CREATIEVE WERKZAAMHEDEN AAN TE VANGEN

WE <3 FORMAATBEGELEIDERS Formaatbegeleiders zijn bevlogen instructeurs en/of themabegeleiders. Ze delen hun jeugdhuisexpertise met de nieuwe generatie jongeren in de jeugdhuizen. Ze geven vorming vanuit hun eigen jeugdhuiservaring en weten hoe belangrijk en boeiend uitwisseling tussen jeugdhuislovers is.

PUB West

In 2012 ging de eerste editie van PUB door. In 2017 de laatste. PUB staat voor Provinciale Uitwisseling Beroepskrachten en was de plek waar professionele jeugdhuiswerkers samenkwamen om aan intervisie te doen. Tijdens intervisies kwamen professionele jeugdwerkers samen om elkaar

te helpen, van elkaar moeilijkheden en uitdagingen te leren, om nieuwe manieren van aanpakken te ontdekken en deden ze inspiratie op voor nieuwe initiatieven. De beroepskrachten slaagden er telkens in om er tegelijkertijd een culinaire dag van te maken. Broodjes werden vaak vervangen door barbecue, spaghetti, burgers, frietjes, croque monsieurs …

Start van iets nieuws

In 2017 was er een intervisiegroep in West-Vlaanderen en een intervisie groep in Oost-Vlaanderen. Voor de

PUB Oost

laatste PUB van dit jaar werden beide groepen samengebracht. Want het einde van de PUB betekent meteen ook de start van iets nieuws. Op deze laatste PUB bekeken Formaat en de jeugdhuiswerkers samen hoe we hen vanaf 2018 het best kunnen ondersteunen.

PUB was

6 jaar 19 intervisiegroepen 110 deelnemers

Veel Formaatbegeleiders behaalden het attest instructeur in de instructeursopleiding van Formaat. Naast die opleiding organiseert Formaat ook een opleiding tot themabegeleider. Daarin kunnen mensen die veel expertise bezitten rond een bepaald thema, zoals boekhouding, social media, conflicthantering … leren hoe ze met werkvormen aan de slag kunnen en een vorming kunnen opbouwen. Op die manier kunnen ook zij hun expertise via vorming doorgeven aan andere jeugdhuismedewerkers.

Formaat organiseert jaarlijks een dag speciaal voor de begeleiders van de organisatie. Want wat is bijvoorbeeld RADAR zonder straffe begeleiders? Het is dankzij hun expertise en vaardigheden dat we altijd boeiende vormingen kunnen organiseren. Dit jaar vond de begeleidersdag plaats op 14 oktober. We kwamen samen om de plannen voor 2018 te bespreken, alsook de begeleiders input te vragen over de vormingsinhouden. Ook de begeleiders leren graag bij. Twisted Studio kwam een vorming geven over hoe je cocreatiesessies kan begeleiden. Afsluiten deden we op restaurant om bij te praten. Formaat is steeds op zoek naar enthousiaste begeleiders met jeugdhuisexpertise. In 2018 organiseren we een opleiding tot themabegeleider en een instructeurscursus.

www.formaat.be/vorming

EDITIE 2017-2018 H E T F O R M A A T S T E N I E U W S

4 | NIEUWS

Op 4 november vierden we Dag van de Jeugdhuizen en het belang van die 425 Vlaamse jeugdhuizen. Meer dan ooit is het jeugdhuis de plek waar jongeren samenkomen en zichzelf kunnen zijn. Met een stijging van 47 jeugdhuizen op 10 jaar tijd, zijn er nu 425 jeugdhuizen. Dat is gemiddeld meer dan één jeugdhuis per gemeente. Ook het aantal vrijwilligers steeg opnieuw. 10.868 jongeren engageerden zich het afgelopen jaar als vrijwilliger in het jeugdhuis. De sector groeit en bloeit. Eén van de redenen daarvoor is dat jeugdhuizen telkens aan de vernieuwende noden van jongeren beantwoorden en zich aanpassen waar nodig. De jongeren staan immers zelf aan het roer. De aanwezigheid van een jeugdhuis in de buurt is voor zowel jongeren als voor een stad of gemeente van groot belang.

Activiteiten in kaart

Dit jaar stimuleerde Formaat jeugdhuizen op Dag van de Jeugdhuizen om uit te pakken met hun creativiteit. Elk jeugdhuis is op zijn manier creatief bezig. Van gekke fuifconcepten, een binnenskateramp, coole dj-booths, het aantrekken van jongeren met minder kansen tot tweede handsmeubels als aankleding enzoverder. Formaat zette jeugdhuizen aan out of the box te denken voor hun activiteit op Dag van de Jeugdhuizen. Het resultaat mocht er zijn. Zo zagen we onder andere metal yoga, een jeugdhuis als rusthuis, een dropping, fluo silent disco en een veel te vroege nieuwjaarsfuif.

JEUGDHUIZEN BEANTWOORDEN TELKENS AAN DE VERNIEUWDE NODENVAN JONGEREN EN PASSEN ZICH AAN WAAR NODIG

EEN NIEUWE RAAT VAN FORMAAT Eind 2016 liep het mandaat van de eerste RaaT van Formaat af. Een deel enthousiaste adviesgevers verlengde zijn of haar mandaat, maar er kwamen ook een hoop nieuwe mensen bij. Ondertussen geven zij al een jaar advies aan Formaat. Want wie beter dan de jeugdhuizen zelf weet waar jeugdhuizen mee bezig zijn en van wakker liggen? Formaat wil zijn leden meer en sterker betrekken bij de koers die we varen. We overkoepelen meer dan 420 jeugdhuizen verspreid over heel Vlaanderen. Deze jeugdhuizen willen we meer inspraak geven in het beleid van de organisatie. Daarom richtten we de RaaT op. Elk jeugdhuis kan een geëngageerde (bestuurs)vrijwilliger afvaardigen in de RaaT. Het zijn de jeugdhuisvrijwilligers van vandaag die ons voeden en inspireren voor de toekomst.

De nieuwe website www.dagvandejeugdhuizen.be bracht – letterlijk – in kaart welke activiteiten jeugdhuizen organiseerden op Dag van de Jeugdhuizen. Jeugdhuizen konden er verder terecht voor allerhande toolboxen, nieuws, inspiratie en de bestelling van hun DVDJH-gadgets.

Voor en door jongeren

Dag van de Jeugdhuizen is een dag van veel verhalen. Naast creativiteit benadrukten jeugdhuizen op 4 november dat ze divers, verscheiden en bovenal een afspiegeling zijn van de noden van jongeren in de samenleving. Jeugdhuizen zijn plekken voor vertier, ondernemerschap, artistieke expressie, muziek, podium, gesprekken … Voor en door jongeren.

In de pers

Dag van de Jeugdhuizen genoot dit jaar van heel wat persaandacht. Zo was Formaat-directeur Tom Willox – met een zware verkoudheid trouwens – ’s ochtends te gast bij De Ochtend op Radio 1. Zowel het VRT-journaal, de radio als het VTM-journaal kwa-

men langs bij de sessie metal yoga in Den Asgaard in Sint-Amandsberg. Als kers op de taart berichtten zowat alle andere media online over de danspassen van minister Sven Gatz bij de Brusselse jeugdhuizen. Typ ‘jeugdhuizen’ in de zoekfunctie van de mediawebsites en geniet mee.

www.dagvandejeugdhuizen.be

Advies formuleren

Formaat en Gekko startten in 2017 met hun allereerste animatorcursus als partners. De opleiding heeft als voornaamste doel om de deelnemende jongeren klaar te stomen om goede animatoren te worden in jeugdhuizen en op speelpleinen.

In april 2017, tijdens de tweede week van de paasvakantie, vond de allereerste animatorcursus plaats onder de tandem Formaat en Gekko. 24 jongeren uit verschillende Antwerpse jeugdhuizen en pleinwerken gingen de uitdaging aan en verdiepten zich een week lang in workshops en activiteiten om zo de nieuwe lichting animatoren te worden. De animatorcursus richt zich specifiek tot jongeren vanaf 16 jaar die graag als vrijwilliger willen meedraaien in jeugdhuizen en/of op (speel)pleinen. De cursus kwam er op vraag van verschillende jeugdhuizen. Bij een groter wordend deel van de jeugdhuizen, verschillen de noden van jongeren soms met die van jon-

geren uit de meer traditionele jeugdhuizen en (speel)pleinen. Formaat bouwde de laatste jaren daarom heel wat ervaring op in de ondersteuning van verschillende jeugdhuizen met verschillende achtergronden. Zo pasten Formaat en Gekko de inhoud van de cursus aan aan de verschillende noden binnen de sector. De jongeren kunnen rekenen op een team van ervaren begeleiders. De cursus vindt drie keer per jaar plaats – krokus-, paas- en herfstvakantie – in het Veen in Brecht. Enkele onderwerpen die aan bod komen binnen het theoretische gedeelte zijn conflicthantering, diversiteit, groeps dynamica en EHBO. www.formaat.be/vorming

Vier keer per jaar komen de RaaTsleden samen om een hele dag te werken rond actuele beleidsdossiers en het beleid van Formaat. Onder andere over de rol die jeugdhuizen kunnen spelen bij de lokale verkiezingen van 2018 werd nagedacht. De RaaT gaf ook inhoudelijk advies over de thema’s en actiepunten in de beleidsnota van Formaat. RaaTsleden formuleren dus advies over zowel beslissingen die een invloed hebben op de ondersteuning van onze leden-jeugdhuizen, als over standpunten die Formaat vertolkt naar beleidsmakers. Hoewel er gewerkt wordt met een mandaat van twee jaar, is het steeds mogelijk voor geïnteresseerde vrijwilligers om aan te sluiten bij de RaaT. www.formaat.be/raat

H E T F O R M A A T S T E N I E U W S EDITIE 2017-2018

RADAR is het vormingsweekend van Formaat. Een weekend lang kunnen jongeren uit jeugdhuizen allerhande vormingen en workshops volgen die individuele skills aanscherpen en die het bestuur van het jeugdhuis makkelijker en beter maakt. RADAR Under Construction week even af van de gewoonlijke RADAR-formule. Op RADAR Under Construction kregen de deelnemers meteen het hele pakket: een avontuur van vier dagen. Deze RADAR had als doel de kruisbestuiving van kennis en talent en was op maat van ondernemende en/of artistieke jongeren. Het motto? “Het geheim van de kunst is daarin gelegen, dat men niet zoekt, maar vindt.” – Pablo Picasso

Artistieke kruisbestuiving

NIEUWS | 5

Groots toonmoment

Jaar na jaar timmeren de projectmedewerkers uit jeugdhuizen aan de dromen van jongeren. En elk jaar proberen ze de krachten te bundelen om de kunsten van de jongeren te tonen in de vorm van een artistiek weekend waar kruisbestuiving voorop staat.

In het najaar van 2017 kwamen jongeren en projectmedewerkers samen, zij gooiden hun talenten in een betonmolen en smeedden al dit moois tot een toonmoment. Nieuwe talenten werden ontdekt, verborgen gaven kwamen bovendrijven.

Elf jeugdhuizen gaven een workshop. En al deze workshops leidden tot een groots toonmoment waar iedereen blij van zou kunnen worden: van een stoet naar het dorpsplein, een vuurshow, videokaraoke, vloertekeningen als tapijten tot een tombola met prijzen die eigenlijk niemand wil winnen. En een fuif als kers op de taart. Dit alles vond plaats op Dag van de Jeugdhuizen. Een dag waarop jongeren de deuren van hun jeugdhuis met trots wagenwijd openzetten. Deze jeugdhuizen bundelden hun krachten en zetten zo hun projecten in de spotlights.

YOUNG AND DRIVEN 2017: BRUSSEL, LUIK & WALLONIË Elk jaar gaat Formaat met een twintigtal jeugdhuiswerkers in het buitenland op pad om er inspiratie op te doen en uit te wisselen over jeugdwerk. In 2015 bezochten we Kopenhagen, in 2016 Rotterdam en in 2017… Brussel, Luik & Wallonië. Buitenland?! Not so much, dit jaar. Toch lijken Vlaanderen, Wallonië en Brussel echt bijna andere landen wanneer het op jeugdwerk en jeugdbeleid aankomt. In een driedaagse trip, die we samen met Fédération des Maison de Jeunes (FMJ) organiseerden, maakten we kennis met het Franstalige jeugdhuiswerk.

Tijdens de studiedag Meetingpoints: ‘jongeren/identiteit/ islam’ op woensdag 29 november in een volle De Studio (Antwerpen) brachten jonge stemmen en boeiende sprekers je dichter bij de realiteit van Vlaamse moslimjongeren. Mondiaal Socio-Cultureel Centrum (MSC) en Formaat stelden er de Meetingpoints-toolbox voor. Moslimjongeren, daar is veel om te doen. Ze vormen vaak het onderwerp van maatschappelijk debat, doorgaans in een negatief daglicht. Sinds 9/11 staat de islam onder internationale druk en het fenomeen van de Syriëstrijders en IS heeft de stereotiepe beeldvorming van de islam enkel versterkt. Aan de zijlijn schreeuwen moslims uit dat het beeld niet strookt met wie ze zijn. Voornamelijk jongeren gaan erg gebukt onder deze tendensen van polarisering en hebben het gevoel dat hun identiteit wordt gereduceerd tot hun geloof.

Positiviteit in elke identiteit

Die negatieve beeldvorming heeft een onberekenbare invloed op hun identiteitsontwikkeling en hun plek in de samenleving. Moslimjongeren voelen zich steeds minder thuis in de samenleving waarin ze opgegroeid zijn en zoeken manieren om hiermee om te gaan. Ze leven in een diaspora en hebben het gevoel dat ze nergens terecht kunnen met hun vragen en emoties. Het staat als een paal boven water dat deze jongeren ondersteuning nodig hebben en daar komen de Meetingpoints aan tegemoet.

Taboes uit de weg geruimd

Meetingpoints zijn discussiefora ter ondersteuning van de identiteitsontwikkeling van moslimjongeren. Bijeenkomsten waarop jongeren in een veilige omgeving van mening kunnen wisselen en waar ze met hun vragen bij elkaar en bij experts terecht kunnen. MSC en Formaat ontwikkelden een toolbox om Meetingpoints te organise-

Doorgedreven professionalisering

ren, verzamelden experten rond zich die de gesprekken met de jongeren tijdens de Meetingpoints kunnen kaderen. Hiermee trokken we in 2017 heel Vlaanderen rond. Tijdens die Meetingpoints lieten moslimjongeren over verschillende Vlaamse steden heen hun stem horen over migratie, identiteit, participatie, gender en religie. Elk taboe werd uit de weg geruimd. Na twee jaar samenwerken stelden Formaat en MSC het project Meetingpoints en de ontwikkelde toolbox voor op de gelijknamige studiedag.

VELE MOSLIMJONGEREN HEBBEN ONDERSTEUNING NODIG EN DAAR KOMEN DE MEETINGPOINTS AAN TEGEMOET

De toolbox is het resultaat van 10 jaar lang discussiefora. Jongeren gaan met de toolbox onder deskundige begeleiding met elkaar in dialoog over vragen waar ze een antwoord op zoeken. Van radicalisering en identiteit, over participatie en migratie, tot mannen en vrouwen, ambities en dromen, verliefd zijn en seksualiteit. Zowel jeugdhuizen, verenigingen, het brede middenveld als scholen kunnen ermee aan de slag. www.meetingpointtoolbox.be

In Wallonië zijn er in élk jeugdhuis beroepskrachten. Dat komt omdat de financiering van jeugdhuizen niet gedecentraliseerd zit, zoals in Vlaanderen, maar rechtstreeks vanuit de Franstalige Gemeenschap komt. Dat is anders in Vlaanderen, waar elke gemeente een eigen jeugdbeleid voert en zelf kiest of het middelen inzet op professionalisering of niet. Niet alles is echter rozengeur en maneschijn. Een doorgedreven professionalisering zorgt er namelijk voor dat het jeugdhuiswerk in Wallonië veel minder een beroep kan doen op vrijwilligers. Voornamelijk volwassenen staan aan het roer en jongeren hebben er dus veel minder te zeggen. Onvermijdelijk is het jeugdhuiswerk op die manier veel meer aanbodgericht.

Platteland

Waar Vlaanderen eigenlijk één groot uitgerekt stadsgebied is, is dat veel minder het geval in Wallonië en in de Ardennen. Die realiteit brengt uitdagingen met zich mee waar (de meeste) Vlaamse jongeren geen last van hebben. Mobiliteit bijvoorbeeld: Heel wat kleine dorpen liggen ver van elkaar en zijn niet per se verbonden met elkaar via grote wegen. Zo is de bediening van openbaar vervoer vaak minimaal. Maar ook het bereik van jongeren, en contacten tussen jongeren onderling, worden hierdoor beïnvloed.

Ondernemerschap en Artistieke Expressie

De jeugdhuizen in Wallonië hebben een sterke traditie wat betreft artistieke expressie. Ondernemerschap is echter iets nieuws. De Franstalige jeugdwerkers die mee waren, keken met grote (jaloerse?) ogen naar de ondernemerschapsprojecten. Dit is volgens hen ook écht nodig in Wallonië: Projecten waar jongeren gestimuleerd worden om zelf te experimenteren rond ondernemerschap en ondernemingszin. Wie weet brengt de toekomst dus ook ondernemerschapsprojecten in Wallonië.

EDITIE 2017-2018 H E T F O R M A A T S T E N I E U W S

6 | NIEUWS

Formaat was echt de start van iets nieuws. ‘1+1=3’ was het motto: Meer jeugdhuizen in één familie, meer slagkracht, een uitgebreider en straffer vormings- en informatieaanbod. Die drive voor vernieuwing hebben we sinds de start nooit meer losgelaten. Integendeel. Formaat surft vandaag nog altijd verder op de tomeloze energie die we creëerden met de fusie. Formaat is een doener, een vernieuwer en een verbinder. We zijn erin geslaagd keuzes te maken, aan de kar te trekken en tegelijkertijd iedereen daarin mee te nemen. Met meer dan 420 leden-jeugdhuizen waarin 10 000 vrijwilligers actief zijn, 50 gedreven personeelsleden en een pak vrijwilligers bij Formaat is het jeugdhuiswerk ook in cijfers stevig gegroeid. De dromen die we in 2007 hadden, zijn meer dan uitgekomen. Dank aan iedereen die daaraan heeft bijgedragen. Hier een greep uit 10 jaar Formaat.

Startfeest 0303

Om het samengaan van VFJ en JGM te vieren en Formaat wereldbekend te maken, wordt een startfeest georganiseerd in en om JC Togenblik in Beveren. Met o.a. Alex Agnew op het podium. De maanden erna werd stevig doorgewerkt aan een nieuw aanbod vorming en informatie.

2007 Stadswerk Gent

Om beter te kunnen inspelen op de noden van Gentse jeugd huizen werd bij de stad Gent een stadsondersteuner bepleit. In Antwerpen was er al sinds 1999 een stadswerker aan de slag. De stad is een kans, maar stelt ook stevige uitdagingen aan het jeugdhuiswerk. De stadswerker is de schakel tussen het veld en het stedelijk jeugdbeleid.

Geluidsnormen I <3 my jeugdhuis

Formaat+

Vanuit de overtuiging dat allochtone zelforganisaties ook ondersteund kunnen worden vanuit de jeugdhuismethodiek, wordt Formaat+ opgestart. Met een stevig terreinonderzoek en aangepast aanbod. Later wordt deze ondersteuning geïntegreerd in Formaat.

2008

Nieuw jeugdhuizen tarief bij Sabam

Formaat en Sabam slagen erin een akkoord te bereiken over een aangepast jeugdhuizentarief. Het tarief is voordeliger en verkleint de administratieve last voor jeugdhuizen.

2009

Dag van de Beroepskracht

Professionals uit de jeugdhuis sector komen samen voor ontmoeting, uitwisseling en vorming op de eerste editie van de Dag van de Beroepskracht. Innovatie en dynamiek staan er centraal.

Een verfrissende campagne met als doel: laten zien wat een groot hart jullie vrijwilligers, beroepskrachten en andere jeugdhuisliefhebbers voor het jeugdhuis hebben en dat jullie daar vooral niet alleen in zijn.

2010 1ste editie Formaat Magazine

Lancering van het magazine voor jeugdhuislovers: meer beeld, vier kleuren én laagdrempelig. Hét visitekaartje van Formaat.

OASE

Formaat herformuleert – na een intensief proces, gecoördineerd door een werkgroep van personeel en vrijwilligers – ‘ACDC’, de jeugdhuismethodiek. Aan de hand van doelen, principes en functies wordt de plek van het jeugdhuis in de samenleving verduidelijkt en wordt de richting voor de toekomst aangegeven.

Evolutie aantal leden-jeugdhuizen 2007 > 2017 500

2007 1 organisatie, 3 kantoren, 1 jeugdhuis (dus 4 locaties)

400

300

2017

1 organisatie, 3 kantoren, 3 jeugdhuizen (op 4 plekken) (dus 7 locaties)

200

100

Formaat in cijfers

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

= Stijging van 47 op 10 jaar tijd

10.868 jongeren engageerden zich het afgelopen jaar als vrijwilliger in het jeugdhuis.

Op de barricade voor haalbare geluidsnormen. Eind december kwamen de jeugdsector en de Vlaamse regering eindelijk tot een werkbaar compromis over de nieuwe geluidsnormen. Dit na een jaar lang onderhandelen en actie voeren.

2011 1ste RADAR

Lancering nieuw vormings format. Doel: jongeren vanuit heel Vlaanderen en verschillende jeugdhuizen aantrekken met een programma dat hen uitdaagt en inspireert voor de toekomst.

2012

50 jaar jeugd • Eerste editi • Don’t Hype • Don’t Hype • Jong Goud

Formaat viert 50 ja jeugdhuizen. Met v acties, een boek (Jo over eigentijds jeug sterke partners, ee imagocampagne (D Hype) en een bijho stevig feestweeken Vooruit) gaf de fede jeugdhuissector ee energieboost.

H E T F O R M A A T S T E N I E U W S EDITIE 2017-2018

dhuizen ie DVDJH campagne festival

aar verschillende ong Goud, gdhuiswerk), en frisse Don’t orend nd (feest in eratie de en stevige

NIEUWS | 7

Later als ik jong ben

Bovenlokale projecten

Werking Antwerpen

Naast jeugdhuis Den Eglantier startte Formaat twee nieuwe jeugdhuizen onder de eigen vleugels: 2050 (Linkeroever) en Schietgang (Hoboken). Doel: innovatief, geprofessionaliseerd jeugdhuiswerk in de stedelijke context ontwikkelen.

42 Projectmedewerkers gingen aan de slag in jeugdhuizen. Ze zetten er bovenlokale projecten op met een focus op artistieke expressie of ondernemerschap. Het vernieuwde reglement ‘bovenlokale projecten’ volgt de verouderde DAC-regelgeving op en geeft jeugdhuizen de kans om elk jaar verdiepende trajecten op te zetten met jongeren en te experimenteren met kunst en ondernemerschap.

BTNee-campage

Op de barricade tegen de btwplicht voor jeugdhuizen van minister van Financiën Johan Van Overtveldt. Dankzij de BTNee-campagne wisten we de bovengrens voor de btw-plicht van 50.000 naar 80.000 euro omzet te brengen.

Formaat ging op zoek naar de rol die jeugdhuiswerk kan spelen, vandaag en in de toekomst, in een steeds meer verstedelijkte context. We gingen in gesprek met meer dan 200 jeugdwerkers, beleidsmakers en partners van jeugdhuizen en presenteerden het resultaat van onze zoektocht en onze vernieuwde visie op de conferentie ‘Later als ik Jong Ben’. Praktijkvoorbeelden werden door heel wat jeugdhuizen zelf uit de doeken gedaan.

JEUGDHUIZEN GESTRAFT EXTRA REGELS VOOR VRIJWILLIGERS HYPERCOMPLEX DIT KOST JEUGDHUIZEN GELD

Jeugdhuizen verwachten dialoog met minister over behoud van volledige vrijstelling van btw OOK VERONTWAARDIGD? STEUN DE JEUGDHUIZEN Like facebook.com/jeugdhuizenverwachtendialoog

V.U.: Formaat vzw, t.a.v. Tom Willox – De Wittestraat 2, 2600 Berchem

2013

2014 RaaT

Formaat wil zijn leden meer en sterker betrekken bij de koers die we varen. Meer inspraak voor jeugdhuizen in het beleid van de organisatie. De RaaT geeft advies aan de raad van bestuur of directie van Formaat. Het zijn de jeugdhuisvrijwilligers – uit eender welk jeugdhuis – van vandaag die ons voeden en inspireren voor de toekomst.

Project infrastructuur

Samen met partners uit deeltijds leren en werken, ontwikkelt Formaat een nieuwe dienstverlening voor onderhoud en renovatie van jeugdhuizen. Met Multiplek geeft Formaat later een extra incentive aan jeugdhuizen die inzetten op polyvalent ruimtegebruik of hun podiumfunctie.

2015

2016 Baanbrekers

Deze nieuwe deelwerking van Formaat ondersteunt jongeren richting werk(ervaring) of een opleiding. Baanbrekers doet dienst als bruggenbouwer tussen jongeren, vrijwilligers, organisaties, bedrijven, opleidingen en de arbeidsmarkt. Het wil jongeren empoweren, ervaringen laten opdoen en hun netwerk vergroten.

Haven

10 jeugdhuizen, Formaat en partners richten de CVBA Haven op. Haven biedt ondernemende jongeren die een project willen uitwerken een veilige proeftuin. Het aanbod sluit perfect aan op de lokale ondernemerschapstrajecten van jeugdhuizen. Een sterk staaltje samenwerking.

2017

EDITIE 2017-2018 H E T F O R M A A T S T E N I E U W S

8 | NIEUWS

Minister van Jeugd Sven Gatz besliste in september 2017 over de subsidies voor meer dan 100 Vlaamse jeugdorganisaties voor de komende vier jaar. Formaat schreef een ambitieuze beleidsnota en kreeg veel lof voor zijn werking en zijn plan, onder andere dankzij de inspanningen op het vlak van diversiteit en stedelijkheid. De minister besliste uiteindelijk 1.240.412,55 euro toe te kennen. Later besliste de minister om dit bedrag met nog eens 6% te verhogen.

#jeugdwerkwerkt De jeugdsector, aangevoerd door de Vlaamse Jeugdraad, voerde actief campagne voor hogere subsidies onder de noemer #jeugdwerkwerkt. De maatschappelijke nood is groot. Het jeugdwerk wordt geroemd om zijn actieve bijdrage aan de samenleving, maar wordt daarvoor niet altijd voldoende ondersteund. Daarom besliste de Vlaamse Regering om nog een extra inspanning te doen en de subsidies met nog eens 6% te verhogen. Het subsidiebedrag stelt Formaat in staat zijn federatiewerking op een aantal punten te versterken of te innoveren. Enkele van die punten zijn:

• Formaat zal, in navolging van de conferentie ‘Later als ik jong ben’, stevig blijven inzetten op visieontwikkeling en die ook vertalen in verdiepende trajecten. Er zal ook ingezet worden op begeleidingen ter plaatse, rond onder andere: een divers bereik, outreachend werken, armoede, artistieke expressie en het stimuleren van ondernemerschap. • Formaat zal, samen met de jeugdhuizen en de RaaT van Formaat, een nieuw waardenkader voor het jeugdhuiswerk ontwikkelen op basis van een onderzoek. Daarin zullen we verhelderen wat ons verbindt; waar we samen dagelijks aan werken. • Het vormingsaanbod blijft een belangrijke poot. De komende jaren zal er meer ingezet worden op een regionaal vormingsaanbod voor jeugdhuisbestuurders. • Het lokale beleidsniveau is heel belangrijk voor de jeugdhuizen én er komen lokale verkiezingen aan. Daarom zal Formaat trachten steden en gemeenten te stimuleren om een jeugdhuisvriendelijk beleid op poten te zetten en waar mogelijk hen daarbij ook lokaal ondersteunen.

POSTGRADUAAT IN HET OPEN JEUGDWERK Formaat en de Antwerpse AP-hogeschool startten in 2017 met het eerste Postgraduaat in het Open Jeugdwerk. De opleiding heeft als voornaamste doel: het ‘verbreden van het handelingskader van jeugdwerkers’. Want jeugd(huis)werkers krijgen te maken met een hele reeks uitdagingen in een snel veranderende samenleving. • Samen met een aantal (jeugdwerk) partners en de jeugdhuizen zal Formaat een werking uitbouwen om jongeren te ondersteunen bij het organiseren van fuiven.

Het verschil maken

We hebben er goesting in. Met een divers en enthousiast team, een sterke vrijwilligerswerking en stevig uitgebouwde partnerschappen zullen we de volgende vier jaar het verschil blijven maken. Dank aan iedereen voor de steun, de inspiratie en het vertrouwen.

In september 2017 gingen 21 jeugdwerkers uit heel Vlaanderen ‘terug naar school’. Een bonte mix van jeugdhuiswerkers, pleinwerkers, vindplaatsgerichte jeugdwerkers, buurtwerkers, jeugdhuisondersteuners en zelfs een jeugddienstmedewerker gingen de uitdaging aan en verdiepten zich een (school)jaar lang in actuele vraagstukken voor het jeugdwerk. Daarbij behandelen ze in tien lesdagen drie grote thema’s: de leefwereld van jongeren, superdiversiteit en organisatiebeheer. De jeugdsector is een sector die zijn eigen professionals opleidt. Jeugdwerkers komen enerzijds vaak zelf al uit het jeugdwerk. Anderzijds merken we dat bestaande sociale opleidingen niet altijd gericht zijn op het werken met jongeren – toch wel een specifieke doelgroep. Bovendien starten heel wat mensen in de sector zonder sociale vooropleiding.

Terugblikken op eigen werk

Het postgraduaat richt zich op jeugdwerkers met minimaal twee jaar professionele ervaring in het jeugdwerk. Ken Van Roose (Formaat): “We voelden een nood om een ‘voortgezette opleiding’ te maken, waar mensen die al even in de praktijk staan, afstand kunnen nemen om op hun eigen werk te kunnen terugblikken. We hebben geprobeerd om een programma samen te stellen dat een breed publiek van jeugdwerkers aanspreekt. Dat is niet makkelijk, zeker omdat we verschillende profielen terugvinden. Als je ‘van ver’ kijkt, zie je dat ze allemaal dezelfde job doen: emanciperend werken met jongeren, hen ondersteunen, hen ontwikkelen tot kritische en actieve burgers. Maar als je de jobs van dichtbij bekijkt, zijn er toch ook belangrijke verschillen: sommige jeugdwerkers werken voornamelijk vanuit het jeugdhuis, anderen zijn meer aanwezig op straat, op pleintjes, in buurten. Nog anderen ondersteunen jongeren ‘van op de tweede lijn’.”

Beroepskrachten verzamelden voor een boeiende mix van ontmoeting, uitwisseling en vorming in Togenblik in Beveren. Dat deden ze op de Dag van de Beroepskracht, op 23 februari. Professionals uit de Vlaamse jeugdhuizen kwamen samen om te bouwen aan het huidige en het toekomstige jeugdhuiswerk. In 2016 keek Formaat naar de toekomst. Op het congres ‘Later als ik jong ben’, werd de toekomstvisie van de organisatie op jeugdhuiswerk voorgesteld: Het jeugdhuiswerk zal onafhankelijk, verbindend, herverdelend en uitbrekend zijn. Wat hiermee bedoeld wordt, werd onder meer uitgelegd op Dag van de Beroepskracht. Dé dag waarop de professionals uit de Vlaamse jeugdhuizen samenkomen om te bouwen aan het huidige en het toekomstige jeugdhuiswerk.

Actuele vraagstukken

Ervaring uitwisselen

Toekomstvisie Na een keynote van Formaat over de toekomstvisie op jeugdhuiswerk, werd verder gewerkt in kleinere groepen rond vijf prioritaire thema’s: het jeugdhuis doet zijn goesting, jeugdhuizen maken jongeren sterker, jeugdhuizen verbinden jongeren, de publieke ruimte als jeugdhuis en het

jeugdhuis als motor voor lokale verandering en maatschappelijke actie.

Resultaat: manifest en tips

Wat hebben jeugdhuizen nodig om echt onafhankelijk te zijn? Om minder afhankelijk te zijn van subsidies of van keuzes van het lokaal bestuur? Om jongeren en hun projecten optimaal te versterken? Om meer jongeren met verschillende achtergronden met elkaar te verbinden in een verdeelde samenleving? De professionals uit de sector werden uitgenodigd om samen met Formaat op zoek te gaan naar antwoorden op deze vragen. Het resultaat van de dag? Een manifest voor de jeugdhuissector en een lijst met tips waar jeugdhuizen de dag nadien mee aan de slag konden gaan.

Elke lesdag is ongeveer hetzelfde opgebouwd: Er komen sprekers die theoretische achtergrond meegeven, mensen uit de praktijk vertellen over hun ervaringen. In de namiddag werken de deelnemers aan eigen doelstellingen via intervisie en uitwisseling. In de eerste lessen kwamen onder andere Bie Vancraeynest (vroeger coördinator van Chicago in Brussel) en Mounir Hammouti (vindplaatsgericht werker bij het project Baanbrekers van Formaat) aan het woord. In het vervolg van de opleiding staan onder andere Stijn Oosterlynck (UA) en Lamia Cheba (MSC) nog op het programma. Jo Clauw (AP en Formaat): “We merken dat er heel veel nood is aan het uitwisselen van ervaringen met elkaar. Dat is een krachtige manier om iets te leren. Via intervisie denken andere jeugdwerkers bovendien mee na over vragen die je zelf hebt, in je eigen werk. De stukjes theorie en praktijk die je ‘s morgens meekrijgt, zorgen voor inspiratie en leveren ook veel ‘energie’ op. Vaak zijn de verhalen van anderen net heel herkenbaar en bevestigen ze dat jeugdwerker een job is die je nooit helemaal kan beheersen: Je moet altijd fris blijven, altijd de vinger aan de pols houden bij jongeren. Ook het inzicht dat dingen kunnen en mogen mislukken, en dat er op sommige vragen geen pasklaar antwoord bestaat, stelt heel wat mensen gerust.”

Tweede editie De eerste editie van de opleiding is goed gestart. Daarom werkt Formaat samen met AP al aan een tweede editie. Er wordt onderzocht hoe verschillende partners kunnen worden betrokken bij het vormgeven van het aanbod, om op die manier de inhoud nog beter af te stemmen op de diverse profielen van jeugdwerkers. www.formaat.be/postgraduaat

H E T F O R M A A T S T E N I E U W S EDITIE 2017-2018

NIEUWS | 9

Stadswerk Antwerpen

Stadswerk Gent

Stadswerk Antwerpen

Stadswerk Gent

Jeugdhuizen in ‘t Stad

Jeugdhuis WOLTERS: over eigenaarschap

Wat is anno 2017 de rol van jeugdhuizen binnen een stedelijk context? Dat is de vraag die veel jeugdhuizen zich tegenwoordig stellen. In Antwerpen kunnen we wel stellen dat deze zoektocht een heel nieuwe dynamiek en heel diverse initiatieven heeft opgeleverd. Jeugdhuizen die al langer bestaan, proberen bruggen te slaan met de buurt en noden van jongeren te detecteren. Anderzijds zien we vele nieuwe jeugdhuizen ontstaan die hun plek opeisen en rechtstreeks vertrekken vanuit dat wat jongeren vandaag bezighoudt in de stad. Die jeugdhuizen zoeken naar nieuwe invullingen van jeugdhuiswerk en experimenteren met verschillende formules. Van een buurthuis voor jongeren tot een plaats waar ze in alle vertrouwen terecht kunnen met hun problemen.

Rol binnen maatschappij

Elk jeugdhuis heeft zijn eigen karakter en DNA. Toch is er meer dan ooit iets wat hen allemaal bindt. De jeugdhuizen willen muren slopen, hokjes verbreken, naar buiten treden en niet langer op een eilandje zitten. Ze willen niet enkel een ontmoetingsplaats zijn. Ze willen een grotere rol spelen binnen de maatschappij. De voelsprieten staan scherp gericht op de buurt en naar elkaar. Ze willen mekaar beter leren kennen en elkaar inspireren. Ze slaan ook mooie bruggen met andere domeinen, zoals sport, cultuur, welzijn, gezondheid, ondernemerschap … Thema’s die je meer en meer terugvindt in de jeugdhuizen.

Stempel drukken

Er is het idee om een Antwerps voetbaltoernooi te organiseren om beweging en sport aan te moedigen. Een zomerbar waar cultuur centraal staat, middagopeningen zodat schoolkinderen een veilige plek hebben voor de lunch en een plaats waar ondernemende jongeren kunnen samenkomen en bijleren. Het is allemaal mogelijk in het immer diversere aanbod van de Antwerpse jeugdhuizen. Ze streven naar cocreatie en naar participatie. De Antwerpse jeugdhuizen van vandaag willen hun stempel drukken op ‘t Stad.

Fietstival Stadswerk Kortrijk

Stadswerk Oostende

Wat is er leuker dan één jeugdhuis bezoeken? Jawel, meerdere jeugdhuizen bezoeken. Het Antwerpse hoogtepunt van dit jaar was zeker het ‘Fietstival’, een gezamenlijke fietstoer op Dag van de Jeugdhuizen. Jeugdhuizen leerden elkaar beter kennen en jongeren werden gesensibiliseerd om buiten te komen. Een hoogtepunt niet enkel omdat het een topactiviteit was, vooral omdat het gedragen werd door meerdere jeugdhuizen. Jongeren bedachten zelf het concept en verzorgden zowel de uitwerking als uitvoering. Elk deelnemend jeugdhuis haalde zelf alles uit de kast. Een gamemarathon, doolhof, FIFA-toernooi … Wie weet volgt er in 2018 nog een editie?

Al sinds eind 2015 leeft de vraag bij jongeren uit de sociale woonwijk Scheldeoord in Gent om een eigen jeugdhuis op te starten. Scheldeoord is dan ook een wijk waar al jaren nood is aan structureel jeugdwerk. De stad Gent zocht en vond in 2017, na een lange zoektocht, een potentiële stadslocatie. Formaat ging aan de slag met een ploeg gedreven jongeren die samen een vzw oprichtten, verzekeringen afsloten en eigenaar werden van hun eigen ruimte. In mei organiseerden ze een openingsfeest met een tiental artiesten op de parking voor hun gebouw. Het jeugdhuis draait op vrijwillig engagement van jongeren die in de wijk zijn opgegroeid. Ze hebben na jaren wachten een ruimte waar het warm is in de winter en waar ze hun eigen ding kunnen doen. Het is het eerste jeugdhuis in zijn soort in Gent en ondertussen vinden ook jongeren uit andere dergelijke Gentse wijken de weg naar Formaat. Jeugdhuis Wolters overleeft met een basissubsidie die de vaste kosten net dekt, verkoopt geen drank, heeft zo’n 120 leden en is vrijwel elke dag geopend.

Stadswerk Kortrijk

Samen sterk In 2017 werd er door Formaat in Kortrijk vooral ingezet op de persoonlijke contacten met de jeugdhuizen én met de jeugdhuizen onderling. Formaat coachte (nieuwe) besturen, hielp hen de weg te vinden in een soms complex wetgevend kader en ondersteunde hen vooral om het beste van zichzelf te geven. Kortrijk kent tien jeugdhuizen waarvan negen vrijwilligersjeugdhuizen. Bij deze negen jeugdhuizen staan gemotiveerde jongeren aan het roer om van hun jeugdhuis een tweede thuis te maken. De Stroate, een jeugdhuis dat eind 2016 werd opgericht, is in 2017 opengebloeid tot een echte hiphop academie. Diverse Kortrijkse jongeren vinden hun weg naar een uitgebreid aanbod van workshops en een veilige experimenteerplek. De Stroate wil jongeren de kans geven om zich via hiphop te uiten en te ontwikkelen.

De vrijwilligers kennen elkaar

Daarnaast blijven intervisiemomenten tijdens voorzitters.net en de samenkomsten van de jeugdhuizen op jeugdhuisoverleg heel belangrijk. De vrijwilligers van de verschillende jeugdhuizen kennen elkaar, en kunnen met vragen ook bij elkaar terecht. Vier jeugdhuizen gingen mee op de langverwachte RADAR in Loppem (West-Vlaanderen) en versterkten door vorming en opleiding nog meer hun expertise. Naast vormingen in het reguliere aanbod kregen

de Kortrijkse jeugdhuizen ook een persoonlijke sales training om lokale sponsors te overtuigen voor ondersteuning van hun evenementen.

“Kortrijke jeugdhuizen, en gie?”

De “Kortrijkse jeugdhuizen, en gie?” blinken vooral ook uit in zichzelf. Onder deze noemer bundelden de jeugdhuizen afgelopen zomer hun krachten en brachten samen een zomeragenda uit. Gedurende de zomermaanden konden Kortrijkse jongeren kennis maken met deze tien jeugdhuizen. Ze willen tonen dat de jeugdhuizen perfect los van elkaar kunnen bestaan omdat ze allemaal een uniek karakter hebben. Naast het contact met de jeugdhuizen is er ook een sterk contact met JC Tranzit (Kortrijkse jeugddienst). Met maandelijkse overlegmomenten houden beide partners elkaar op de hoogte en kan er kort op de bal gespeeld worden. Daarnaast gaf Formaat ook mee adviezen voor een vernieuwd subsidiebeleid.

Stadswerk Oostende

Het volle vertrouwen van de stad De stad Oostende ging een samenwerkingsovereenkomst aan met Formaat voor doorgedreven ondersteuning van hun jeugdhuizen. Na het jeugdhuisonderzoek in 2015 en de verdere ondersteuning van de Oostendse jeugdhuizen in 2016, kreeg Formaat in 2017 het volle vertrouwen van de stad. De ondersteuningsopdracht omvat de coaching van de beroepskrachten in jeugdhuizen De Korre, OHK, De Kim en De Takel; het aansturen van veranderingsprocessen om de jeugdhuizen succesvol te maken in de snel veranderende stedelijke context; het organiseren van een jeugdhuisoverleg en het ondersteunen van nieuwe vormen van jeugdhuiswerk.

Use Your Skills

Naast de dagdagelijkse ondersteuning zette Formaat ook enkele nieuwe zaken in gang. Zo werd Use Your Skills uitgerold in Oostende. Het project wil in eerste instantie jongeren de kans geven om hun ideeën waar te maken. Daarnaast zet het ook de jeugdhuizen zelf in de kijker. Want dat zijn de plekken waar je gemakkelijk zaken kan organiseren en een idee kan waarmaken. Jongeren kregen de kans om 750 euro, een jeugdhuis én coaching te winnen. De jongeren met de beste ideeën wonnen en zullen eind dit jaar en begin volgend jaar hun projecten uitvoeren.

Ondernemerschap

Formaat ondersteunde twee jeugdhuizen bij het indienen van bovenlokale projectsubsidies. Daardoor zullen vanaf 2018 jongeren de kans krijgen om rond ondernemerschap aan de slag te gaan in de jeugdhuizen, ondersteund door twee nieuwe jeugdhuiswerkers.

EDITIE 2017-2018 H E T F O R M A A T S T E N I E U W S

10 | NIEUWS

Formaat heeft in de stad Antwerpen drie eigen jeugdhuizen: jeugdcentrum Den Eglantier (Berchem), jeugdhuis 2050 (Linkeroever) en jeugdhuis Schietgang (Hoboken). Deze eerstelijnswerking staat voor innovatie, het centraal stellen van jongeren, integraal jeugdbeleid … De jeugdhuizen leggen de focus op buurtgerichtheid en competenties van jongeren. In Hoboken en op Linkeroever wordt ook gewerkt rond tewerkstelling met het project Baanbrekers.

Jeugdcentrum Den Eglantier – Meisjeswerking

Den Eglantier (Berchem) meisjeswerking Meisjeswerking – Project groeit snel uit tot sterke werking Op een half jaar tijd is de tienerwerking van jeugdhuis Den Eglantier uitgegroeid tot een volwaardige werking. Een experiment, gestart op vraag van enkele meisjes, dat nu wekelijks 20 à 25 meisjes aantrekt.

Enkele jongens van Den Eglantier volgden vorig jaar de animatorcursus van Formaat en Gekko. Hun enthousiasme over het jeugdhuis waaide over op één van de meisjes van – de toen nog onbestaande – meisjeswerking. Toen die jongens later een theaterproject op poten zetten, gaf zij samen met een heleboel andere meisjes een sterk signaal voor een meisjeswerking binnen Den Eglantier. En zo geschiedde. Het programma, dat kiezen de meisjes zelf. Zij bepalen wat op de planning staat. Een excursie naar het openluchttheater, een kookactiviteit zoals Komen Eten naspelen, een uitstap naar Oostende, hangen in Den Eglantier – ook daar is nood aan – en sinds september is er regelmatig thaiboks.

DE DIVERSE GROEP MEISJES IS OP KORTE TIJD DUIDELIJK EEN HEEL HECHTE BENDE GEWORDEN

Jeugdhuis 2050 – Kinderwerking

Eén van de hoogtepunten tot nog toe was de uitstap van Den Eglantier naar pretpark Walibi. Geen exclusieve uitstap voor de meisjeswerking, wel waren er meer meisjes dan jongens. De diverse groep meisjes is op korte tijd duidelijk een heel hechte bende geworden. Toekomstplannen voor de meisjeswerking zijn er natuurlijk al. Zo komt er vanaf januari bijvoorbeeld een min 18- en plus 18-groep. Op lange termijn zou de meisjeswerking op zichzelf moeten kunnen draaien, met de nodige begeleiding. Vrijwilligers helpen nu al een handje en gaan soms al alleen op stap met de meisjes. Enkelen gaven al aan dat ze die trekkersrol graag zouden opnemen. Maar dat ze, zolang ze kunnen, toch eerst zelf nog even willen genieten.

Jeugdhuis 2050 (Linkeroever) Sport- en cultuurweek In de sporten cultuurweek organiseert jeugdhuis 2050 laagdrempelige activiteiten voor kinderen tussen 6 en 12 jaar. De week gaat altijd door in de schoolvakanties. De laatste editie van 2017 vond plaats in de herfstvakantie.

Het jeugdhuis merkte op dat het buitenschoolse aanbod voor kinderen op Linkeroever eerder klein was. Via de sporten cultuurweek wil het

Jeugdhuis Schietgang – Sportwerking

jeugdhuis een brede waaier aan verschillende activiteiten aanbieden. En dit voor zoveel mogelijk kinderen van over heel Linkeroever. Ook de kinderen uit het asielcentrum werden uitgenodigd om mee te doen.

Voor dit project werkt jeugdhuis 2050 samen met het Rode Kruis, het asielcentrum, Buurtsport, bibliotheek Elschot en de vzw das Kunst. In de voormiddag wordt er gesport en elke dag komt een andere sport aan bod: van basketbal en trefbal tot omnisport en bowling. In de namiddag wordt er geknutseld en worden er uitstappen georganiseerd. In de laatste editie brachten de kinderen een bezoek aan het MUHKA (Museum van Hedendaagse Kunst in Antwerpen), maakten ze kostuums en knutselden ze zelfportretten.

een studioruimte en voor het verder uitbouwen van huiswerkbegeleiding en leesondersteuning. Het jeugdhuis werkte samen met de jongeren en tieners aan de projectaanvraag. Zij bepaalden de inhoud en waren aanwezig op de evenementen van de stad rond de begroting. Het project van de burgerbegroting zorgde ervoor dat de jongeren mobiliseerden en zich inzetten om hun buurt leuker en mooier te maken. In 2018 worden de projecten uitgevoerd.

DE JONGEREN MOBILISEERDEN EN ZETTEN ZICH IN OM HUN BUURT LEUKER EN MOOIER TE MAKEN

Burgerbegroting

Een burgerbegroting is wat het woord zegt: burgers die samen een begroting opstellen. In het district Antwerpen konden bewoners ook in 2017 mee beslissen over de verdeling van 10% van de volledige begroting. Jeugdhuis 2050 diende een aanvraag in voor enkele projecten. En met succes! Het jeugdhuis kreeg financiële steun voor het bouwen van

Jeugdhuis 2050 – Burgerbegroting

Jeugdhuis Schietgang (Hoboken) Grote vraag naar sport – Laagdrempelige sport voor tieners en jongeren Jeugdhuis Schietgang organiseert dagelijks een portie sport voor jongeren vanaf 12 jaar. Het waren de jongeren zelf die aangaven dat er nood was aan sport. Er zijn wel sportclubs in de buurt, maar die zijn vaak duur, niet laagdrempelig en weigeren jongeren om allerlei redenen. Jeugdhuis Schietgang ging in op die vraag. De trainingen, workshops en wedstrijden vinden lang niet allemaal

plaats in of rond jeugdhuis Schietgang. Het sportluik strekt zich over heel Antwerpen, van Linkeroever tot Berchem. Tieners en jongeren kunnen er terecht voor onder andere zaalvoetbal, een potje thaiboks, omnisport en badminton. Groeit de vraag voor andere sporten, dan past het aanbod zich daarop aan.

Acht sterke vrijwilligers, bijgestaan door Formaat, organiseren en geven workshops en trainingen in zalen, parken en op pleintjes. Naast de dagelijkse sporttrainingen zetten ze onder meer ook een wekelijkse jeugdhuizencompetitie voetbal op touw. Jeugdhuizen uit Antwerpen maar ook daarbuiten nemen het dan tegen elkaar op in een vriendschappelijke doch competitieve sfeer. De infrastructuur is soms nog een kinderziekte, waaraan het komend jaar hard gewerkt zal worden. Er is al eens een tekort aan plaats, in de sporthal bijvoorbeeld. Dat is enerzijds een goed teken – er is veel opkomst – maar anderzijds een signaal om de infrastructuur naar een hoger niveau te tillen. In de zomer gaat het met de beschikbare openbare pleintjes vanzelfsprekend makkelijker.

Jaarlijkse uitschieters zijn het sportkamp met een volledig weekend non-stop sport en de streetsoccer in Hoboken, waar maar liefst 900 mensen aanwezig waren. Beide waren hoogtepunten in 2017 en zijn klaar voor herhaling én verbetering in 2018.

SCHIETGANG BIEDT EEN ALTERNATIEF VOOR SPORTCLUBS

H E T F O R M A A T S T E N I E U W S EDITIE 2017-2018

Pleinwerk

Pleinwerk Jeugdhuis Schietgang werkt heel buurtgericht. Het jeugdhuis zet in op de jongeren alsook de partners uit de buurt. Daarom startte de werking in 2017 met onthaaldagen. In de eerste week van september konden jongeren op een laagdrempelige manier kennismaken met het jeugdhuis.

TIJDENS DE ONTHAALDAGEN KONDEN JONGEREN OP EEN LAAGDREMPELIGE MANIER KENNISMAKEN MET HET JEUGDHUIS

Het jeugdhuis organiseerde deze dagen samen met twee grote middelbare scholen uit de buurt: het Koninklijk Atheneum en Sint-Agnes. Door het netwerk met de scholen te versterken, kan het jeugdhuis het contact met jongeren versterken en andere doelgroepen laten kennis maken met de werking. Een ander voorbeeld van pleinwerk is de huiswerkondersteuning.

Fietsmug

Fietsmug stimuleert OKANleerlingen om eigen talenten te ontdekken Ook in 2017 herstelden jongeren tal van fietsen onder het fietsproject ‘de Fietsmug’. Het project bestaat naast een bakfiets, die is omgebouwd tot een mobiel fietsatelier, ook uit een atelier in Hoboken. De Fietsmug maakt deel uit van de pleinontwikkeling van Schietgang omdat het buurtgericht is. Naast een aantal vaste vrijwilligers hielpen ook kleine groepjes OKAN-leerlingen mee.

NIEUWS | 11

Fietsmug

Door middel van een initiatie fietsherstellingen kregen deze jonge mensen uit OKAN-klassen de kans om hun talenten en interesses te ontdekken. Ook in hun vrije tijd zijn jongeren welkom in het atelier. De laagdrempeligheid van het project zorgt ervoor dat er een beter contact ontstaat met en tussen de jongeren uit de buurt. En daar wordt sterk op ingezet: In de paasvakantie werd een driedaagse uitstap naar de zee georganiseerd met alle medewerkers van het fietsatelier. Met de fiets naar de zee (110 km) leek eerst onmogelijk, maar iedereen haalde het. Ook de terugrit was met tegenwind en grensverleggend. Deze driedaagse als bedanking voor de inzet van de medewerkers, was een groot succes.

DOOR DE JONGEREN KLEINE FIETSHERSTELLINGEN AAN TE LEREN EN VERANTWOORDELIJKHEID TE LATEN OPNEMEN, WORDT ACTIEF ROND COMPETENTIES GEWERKT

De bekendheid van het project is sterk toegenomen. Dat zorgde soms voor een overbevolking van het atelier. Wie regelmatig meehielp, kon gratis een fiets ontlenen. Door de jongeren kleine fietsherstellingen aan te leren en verantwoordelijkheid te laten opnemen, wordt actief rond competenties gewerkt. De Fietsmug kon je afgelopen jaar op tal van evenementen spotten: buurtfeest Antwerpen Zuid, bij het vertrek van de Rond van Vlaanderen, auto-arme zondag, India-feest, Critical Mass Bike Ride … In 2017 voerde het atelier 795 herstellingen uit met een totaal van 321 jongeren. Mobiel stond de teller op 672 herstellingen met een totaal van 87 vrijwilligers.

Het Baanbrekers-team

Baanbrekers Baanbrekers ondersteunt jongeren richting een job of een loopbaan. Het is de verzamelnaam van alle tewerkstellingsinitiatieven die Formaat in Antwerpen uitvoert sinds 2013. Om jongeren op de best mogelijke wijze te helpen ontplooien, reikt Baan brekers ondertussen zes verschillende begeleidingsmethodieken aan. Zes benaderingen, maar steeds vanuit dezelfde visie: de projecten zijn laagdrempelig, op het tempo en op maat van de jongere zelf. Meer dan ooit worstelen jongeren met vragen als ‘wie ben ik?’, ‘wat kan ik?’ en ‘wat wil ik?’. Antwoorden formuleren op zulke vragen is niet altijd evident. Daarom verloopt elke aanpak individueel en integraal. Een talentgerichte benadering met ruimte voor ontdekken en experimenteren is ontzettend belangrijk.

Kansen voor jongeren

Baanbrekers groeide in 2017 zowel qua werking als in de ondersteuning van jongeren zelf. Het project doet dienst als bruggenbouwer tussen jongeren, vrijwilligers, organisaties, bedrijven, opleidingen en de arbeidsmarkt. Het wil jongeren kansen ge-

ven, ervaringen laten opdoen en hun netwerk vergroten. Baanbrekers versterkte ook het contact met jongeren uit scholen. Met het spel Spelbrekers, gemaakt in samenwerking met KdGstudenten, kunnen jongeren zich beter oriënteren op school. Op Linker oever opende een WerkInfoPunt (WIP) de deuren. Jongeren kunnen hier vrijblijvend binnenstappen en krijgen bijvoorbeeld hulp bij het solliciteren.

BAANBREKERS WIL JONGEREN KANSEN GEVEN, ERVARINGEN LATEN OPDOEN EN HUN NETWERK VERGROTEN

Binnen Baanbrekers wordt telkens vanuit dezelfde missie gewerkt. Maar de aanpak verschilt. De verschillende aanpakken van Baanbrekers op een rij: Baanbrekers Buddy: Sinds januari 2016 ondersteunt Baanbrekers Buddy jongeren met vragen over job- en opleidingsmogelijkheden alsook met vragen rond oriëntatie en het inzetten van hun talenten. Binnen deze methodiek start de jongere een traject met een mentor uit het werkveld en gaan ze samen op zoek naar antwoorden.

ACB: De ArbeidsCompetentieBegeleider van Baanbrekers ondersteunt jongeren op een intensieve manier in schooluitvalpreventie, het vinden van een job of een opleiding. Deze onderwijs- en arbeidsoriëntatie ge-

beurt via een vindplaatsen competentiegerichte aanpak.

Inclusief: Het project Inclusief van Baanbrekers – in samenwerking met JES, KRAS en Werkvormm – zorgt voor intensieve ondersteuning aan moeilijk bereikbare jongeren in hun zoektocht naar een vaste job of opleiding. Ook hier staat een vindplaatsen competentiegerichte aanpak centraal. Jongeren worden hier zeer intensief begeleid en opgevolgd in nauwe samenwerking met VDAB.

ACB meisjes: In samenwerking met JES en KRAS startte bij Baanbrekers eind 2017 een arbeidscompetentiebegeleidster die zich specifiek richt op meisjes die moeilijker te bereiken zijn. Ook zij werkt op een vindplaatsen competentiegerichte manier in de regio’s Berchem, Linkeroever en Hoboken. Experience: Baanbrekers startte in 2017 met Baanbrekers Experience. Jongeren met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt moeten aan de hand van ervaringsgerichte ondersteuning de kans krijgen om zichzelf en hun kansen op de arbeidsmarkt te leren kennen en ervan te proeven. Dit gebeurt in de vorm van een intensief groepstraject: Jongeren worden in groep geheroriënteerd en aan de hand van vrijwilligerswerk klaargestoomd voor een job of opleiding. www.braanbrekers.be

EDITIE 2017-2018 H E T F O R M A A T S T E N I E U W S

12 | NIEUWS

Vlaams Minister van Jeugd Sven Gatz bevestigde in 2017 zijn vertrouwen in jeugdhuizen. 45 jeugdhuizen krijgen met 75 projecten in 2018 ruim 3 miljoen euro subsidies. De toename van het aantal aanvragen zorgde op vier jaar tijd voor bijna een verdubbeling van het aantal projecten en een budgetverhoging van 68 procent. 44 projecten werken vanaf 2018 rond artistieke expressie, 31 projecten stimuleren jongeren in hun ondernemerschap. Samen goed voor exact 3,145 miljoen euro.

HAVEN

Voor wie? De bovenlokale projecten zijn er voor jeugdhuizen die aan een aantal criteria voldoen, onder andere op vlak van samenstelling van de algemene vergadering, openingsuren, ruimtes en openheid. Een andere keuze die de Vlaamse overheid maakte was om enkel jeugdhuizen te subsidiëren die al minstens een halftijdse medewerker in dienst hebben. Zo wil de overheid vooral inzetten op het versterken van het professioneel kader binnen jeugdhuizen.

Nieuwe dynamiek in de jeugdhuizen

De bovenlokale projecten geven jeugdhuizen de kans om binnen een professioneel kader te werken aan artistieke expressie en ondernemerschap. En de resultaten zijn er: een zeefdrukatelier, een driedaags kunstenfestival, een erfgoedmuseum dat wordt overgenomen door jongeren, een heus medialab, een installatie op het Gentse Lichtfestival, een boottocht met bijhorende documentaire, tijdelijke invullingen van leegstaande panden door jonge creatieve onder-

nemers, talloze interventies in de publieke ruimte … Het zijn maar enkele voorbeelden van wat in de voorbije jaren werd mogelijk gemaakt in de projecten.

Nieuwkomers

Met de budgetverhoging kiest minister van Jeugd Sven Gatz niet alleen voor het voortzetten en uitbreiden van bestaande projecten, maar ook voor de opstart van een aantal nieuwkomers. Zo komen er in Oostende twee projecten bij: in jeugdhuis De Korre en in jeugdhuis OHK. Jeugdhuis Kaddish in Schoten start in 2018 twee nieuwe projecten op. Ook Nerdlab uit Gent is een opvallende nieuwkomer.

En wat brengt de toekomst?

Vanaf 2019 wordt de reglementering rond de bovenlokale projecten opgenomen in een nieuw decreet. De belangrijkste wijzigingen die op dit moment voorliggen zijn de termijnen en de manier van subsidiëring. De bedoeling is om jeugdhuizen voor

een langere termijn te subsidiëren: in cycli van vier jaar in plaats van één jaar. Meer duidelijkheid over de details van het nieuwe decreet volgt in 2018.

Zelfde openheid, meer zekerheid

De projecten bieden voor jeugdhuizen de kans bij uitstek om zich de komende jaren verder in de kijker te zetten. De uitbreiding bevestigt het vertrouwen van de minister in jeugdhuizen en biedt mogelijkheden tot verdere professionalisering en verankering op zowel lokaal als bovenlokaal niveau . Een vernieuwd reglement dat dezelfde openheid en tegelijk meer zekerheid biedt voor jeugdhuizen kan Formaat alleen maar toejuichen. www.formaat.be/ bovenlokaleprojecten

Haven is een coöperatie van jongeren, jeugdhuizen en gemotiveerde partners. Het zorgt voor een platform en netwerk waarbinnen jonge ondernemers de ruimte en tijd krijgen om te groeien. In januari 2017 stapten de eerste jongeren in een traject. Haven gelooft dat ideeën van jongeren die in hun vrije tijd en vanuit hun passie ondernemen, met de juiste ondersteuning kunnen uitgroeien tot maatschappelijke relevante en sterke projecten. Daarom biedt de coöperatie jongeren een veilige proeftuin om te experimenteren, persoonlijk te groeien en de juiste competenties aan te leren. Formaat is stichtend vennoot van Haven en stond mee aan de wieg van dit innovatieve project. Tien jeugdhuizen uit heel Vlaanderen stapten mee in het verhaal om een ondernemend aanbod uit te werken voor hun jongeren. De coaches of projectmedewerkers zijn bestuursleden en beslissen over de invulling van het Haven-traject. Arteveldehogeschool ondersteunt het project en deelt zo zijn kennis met Haven.

Vuurdoop

In januari 2017 stapten de eerste jongeren in een traject bij Haven. Jonge ondernemers worden in jeugdhuizen gestimuleerd om ideeën uit te werken en ondernemerscompetenties op te bouwen. Haven biedt hen financiële, administratieve en persoonlijke ondersteuning. De coöperatie zorgt ervoor dat een jongere kan uitstromen als een zelfstandig ondernemer met een product dat er staat. De coach blijft, ook tijdens het Haven-traject, het aanspreekpunt van de jongere en ondersteunt hem of haar inhoudelijk en logistiek. Hij blijft nauw betrokken bij de werking van Haven en geeft mee richting aan het jongerentraject. Jonathan van Montage, Ward en Hendrik van Fluens en Céline en Ruth van Cuchassa waren de eersten om met hun onderneming een grote sprong te wagen. Dit onder de vleugels van Haven. Jonathan experimenteert met een eigen muzieklabel en verkoop cassettes met muziek. Fluens bouwt software voor non-profit organisaties. Ward en Hendrik dromen na één jaar Haven luidop van een eigen bvba.

Het jeugdhuis als brug tussen ondernemerschapswereld en jeugdwerk Formaat zet sterk in op participatie. Daarom riep Formaat in 2017 de ‘RADAR Rendez-Vous’ in het leven. Dat zijn netwerk- en inspraakmomenten ter voorbereiding van de RADAR-weekenden. Jeugdhuizen beslissen mee. Formaat nodigt jeugdhuizen uit om de RADAR-locatie te verkennen en te bepalen hoe het vormingsweekend in hun regio eruit zal zien. RADAR Rendez-Vous’ zijn netwerk- en inspraak-

Gemaakt door Maité Lexhardé uit De Paravang (Middelkerke)

momenten ter voorbereiding van de RADAR-weekenden. De jeugdhuizen beslissen mee: van de inhoud van de workshops tot het avondprogramma. Formaat zorgde voor een hapje en een drankje. De jeugdhuizen voor de bruisende en originele ideeën!

of op RADAR zelf. Zo ontstonden er sfeerteams die voor de aankleding van bijvoorbeeld de eetzaal of de fuifzaal zorgden of voor de invulling van een avondactiviteit.

Tijdens de RADAR Rendez-Vous konden jongeren of jeugdhuizen zich ook kandidaat stellen om mee te helpen met de voorbereidingen van RADAR

Benieuwd hoe Formaat aan de mooie RADAR-affichebeelden kwam in 2017? We strikten jong, illustratief talent op deze RADAR Rendez-Vous om de RADAR-affiches mee vorm te geven.

Gemaakt door John Op de Locht van De Barak (Dilsen-Stokkem)

Gemaakt door Jens Van den Borre uit Stam X (Denderleeuw)

2017 was ook voor BAAS, het ondernemerschapsproject van KAVKA in Antwerpen, een vuurdoop. Het BAAS-traject verhuisde naar Leuven en maakte ondernemersharten warm om aan een project te werken. Bijna 100 jongeren sprongen op de kar om gedurende 8 weken aan hun eigen idee te werken. De koppeling tussen ondernemerspartners en jeugdwerk is goud waard. Jongeren worden geïnspireerd en ondervinden de rocket science van ondernemen op een laagdrempelige manier. Haven speelt een rol in het vervolgtraject na de sessies. Wanneer het idee op poten staat, zijn enkele ondernemers klaar om onder de vleugels van Haven verder te ondernemen. www.havencoop.be