Het Formaatste Nieuws 2014-2015 by Formaat vzw

EDITIE 2014-2015

FORMAAT

HET FORMAATSTE NIEUWS dit doet formaat voor jou MIJN JEUG DHUIS

IS BELANG

met mijn jeugdhuis * Ik wil in orde zijn - Nieuwe geluidsnormen - Boekhouding

HET IS

IJD NIET ALT

-> Formaat.be -> Brochures -> Formaat Magazine

- Intensieve begeleiding

Eerste lichting jeugdhuisopleiding “Je gaat echt op maat van je eigen jeugdhuis aan de slag” 7

EN IK WIL BOUW

voor je jeugdhuis * Een stem en duidelijke standpunten - In belangrijke dossiers -> GAS -> Geluidsnormen -> Administratieve druk

-> Vlaamse Jeugdraad -> Commissie jeugdwerk -> Expertisegroep diversiteit -> Platform vorming -> ...

- Vzw-wetgeving

met Vereniginginfo.be -> Online en makkelijk

- Met de verkiezingen -> Memorandum

* Mijn jeugdhuis kost geld. Ik wil dat goed beheren en spenderen - Verzekeringen

- In gesprek met lokale overheden

-> Voordelig verzekerd via IC

-> Korting op alle activiteiten van Formaat

- Muziek

AAN

RK EEN STE UIS JEUGDH met straffe vrijwilligers

- Instructeur * Vormin g volgen - RADAR iding - Jeugdhuisople gen - Technische opleidin

studio, dj -> licht, geluid,

- Vorming op maat

* Samen bouwen aan een visie

MIJN JEUGDHUIS HEEFT

EEN BEROEPSKRA CHT

* Onderste uning bovenloka le projecten * Vorming voor je beroepskracht - Uitwissling & intervisie (PUB) - Dag van de Beroepskracht - Opleidingsmodules lidmaatschap bij Sociare * Ondersteuning voor werkgevers - Collectief - HR-support bij aanwerving

ts van

for

je stem telt * Samen sterk:

- Vorming

-> Jeugdhuistarief SABAM -> meer dan 75.000 nummers via Xmusix -> Samenaankoop geluidsmeters

fac

maa * Federatie t met * Vrijwilligers > 400 leden * 3 kantoren: organisatie Berchem (hoofd Gent en Hasse kantoor), * 3 eigen jeugdhlt Hoboken en uizen in Berchem, * Ook bezig Linkeroever met jongeren en werk (Talentboost, * Ondersteunt Inclusief) ook door etnisch-cult jeugdhuizen voor en urele minder heden

en - In verschillende overlegorgan

met Assist -> Online en makkelijk

SIMPEL

JEUGDHUIS OM MIJN EN TE RUNN

* Ik zit met veel vragen - Stel ze - Informatie op maat

RIJK

EN MOET ALLE KANSEN KRIJGEN

IK BEN

EEN NIET ALL > 400 jeugdhuizen

je jeugdhuis > Formaat - Een vzw, net als * Verenigd in een federatie - Gesubsidieerd door de overheid - Straffe medewerkers + vrijwilligers * •Bron van inspiratie / Ontmoet andere jeugdhuislovers - Netwerkbijeenkomsten >voorzitters.kom - Gemeenschappelijke projecten - Activiteiten en vormingen - Over de grenzen heen: hop naar het buitenland

* Veel verschillen - Platteland, stad - Groot, klein - Zonder / met beroepskracht - Specifieke doelgroepen

pelijke noemer: Verbonden door een gemeenschap “DE JEUGDHUISMETHODIEK” - Voor, van, door jongeren zelforganisatie - Openheid, betrokkenheid, engagement,

Dit doet Formaat voor jou

Leden krijgen meer inspraak

en - Imagoboost * Dag van de Jeugdhuiz - Pers en partners - Samen sterk MOET WETEN * Campagnes - I my jeugdhuis DAT MIJN JEUGDHU IS Dat kan. In het jeugdhuis FANTASTISCH IS - Real life IEDEREEN

Samen bouwen aan straffer jeugdhuiswerk

MIJN JEUG DHUIS ZIT VOL

TOFFE

VERHAL

* Wij luisteren - Dichtbij en bereikbaar

Magazine * En delen - Formaat - Sociale media - Formaat.be - ...…

Nieuwe organisatiestructuur voor Formaat 6

Formaat vzw is de federatie van jeugdhuizen in Vlaanderen. Formaat ondersteunt meer dan 400 werkingen en hun medewerkers door in te zetten op kadervorming, begeleiding, informatie, netwerkvorming en belangenbehartiging. In de stad Antwerpen heeft Formaat drie eigen jeugdhuizen in Berchem, Hoboken en Linkeroever.

die dicht bij het jeugdhuiswerk staan intuïtief aanvoelen. We vatten de belangrijkste resultaten samen. Jeugdhuizen scoren een 8,1 op 10 Bezoekers en vrijwilligers zijn zeer tevreden over het jeugdhuis. Ze geven de sector gemiddeld een tevredenheidsscore van 8,1 op 10. Jeugdhuizen dragen bij tot een open,

solidaire en sociale samenleving. De waarden gelinkt aan democratisch burgerschap zijn bij jongeren in jeugdhuizen aanzienlijk hoger bij dan bij jongeren in het algemeen. In tijden van crisis en besparingen kunnen we dus met zekerheid stellen dat jeugdhuizen een goede maatschappelijke investering zijn.

Veel jeugdhuizen hebben te maken met een gebrekkige infrastructuur. Voor een goede werking is het echter cruciaal dat de infrastructuur is afgstemd op de specifieke werking van een jeugdhuis. Na een bevraging werd het voor Formaat snel duidelijk dat er een divers palet aan infrastructurele noden bestond bij jeugdhuizen. Jeugdhuizen ervaren bovendien maar zelden één probleem; infrastructurele problemen volgen elkaar vaak op. De reden hiervoor is het gebrek aan financiële middelen of technische kennis bij de jeugdhuizen om de werken zelf op te lossen.

JEUGDHUISWERK IN DE STAD Formaat zette de afgelopen jaren steeds meer in op jeugdhuizen in een stedelijke context. Begin 2014 werd de commissie ‘jeugdhuiswerk in de stad’ opgericht. Deze commissie bestaat uit personeelsleden en vrijwilligers van Formaat en uit mensen met expertise over jeugdhuiswerk in een stad. De commissie startte eind 2014 met een onderzoek dat de verschillende bestaansvormen van jeugdhuizen in de stad in kaart brengt. Jeugdhuizen in de stad worden met een aantal specifieke uitdagingen geconfronteerd. Ze moeten opboksen tegen een groot commercieel aanbod en zijn daarom genoodzaakt om innovatief te werk te gaan in hun methodes, aanbod en werkvormen. De commissie ‘jeugdhuiswerk in de stad’ wil een visie ontwikkelen, als basis voor een sterk ondersteuningsaanbod voor deze werkingen. De commissie legt hiervoor een traject af dat toewerkt naar een congres over jeugdhuiswerk in de stad in 2016.

Voor 35 jeugdhuizen verspreid over Vlaanderen betekende 1 januari 2014 het begin van een intens jaar. Na een lange periode van voorbereiden op veranderingen in het ex-DAC-reglement schoten de eerste bovenlokale projecten uit de startblokken. Een jaar later kunnen we terugblikken op een frisse injectie in het jeugdhuislandschap.

Vernieuwing vanuit inhoud De bovenlokale projecten geven de kans aan jeugdhuizen met tewerkstelling om hun personeelsbestand uit te breiden met een projectmedewerker, met de focus op artistieke expressie of ondernemerschap. Deze medewerkers hebben de opdracht om projectmatig te werken en regelmatig nieuwe klemtonen te leggen, zo blijven de projecten fris en

vernieuwend. Een derde van de projecten in 2014 waren projecten die het ondernemerschap van jongeren ondersteunen. Hoewel ondernemerschap het meest onontgonnen terrein was, gingen 15 jeugdhuizen op zoek naar wat ondernemerschap in hun jeugdhuis betekent. 27 projecten artistieke expressie vulden de groep aan.

2 | VOORAAN

EDITIE 2014-2015

HET FORMAATSTE NIEUWS

PERSVOER

Formaat en de jeugdhuizen in de pers in 2014 Jongeren tonen ondernemingszin

V O O R W O O R D

UIT HET DAGBOEK VAN DE VOORZITTER 14 februari 2015 – Liefste dagboek. De redactieploeg verwacht van mij een voorwoordje voor Het Formaatste Nieuws. Daarom duik ik in mijn dagboeknotities van vorig jaar. Het was weer een topjaar dus schreef ik maar liefst 48 notities over Formaat. Teveel voor dit voorwoord. Ik moet dus streng selecteren. 25 april 2014 – Voorstelling jeugdhuizenonderzoek. Minister Smet, Afdeling Jeugd en de onderzoekers zijn blij met de resultaten. Ik vind het knap hoe dit onderzoek ons vertelt wie de jeugdhuizen vandaag zijn en wie hen bezoekt. De resultaten zijn herkenbaar en van groot belang voor de toekomst van de jeugdhuissector. Formaat gaat dit onderzoek zeker gebruiken.

13 mei 2014 – Feestje 30 jaar Jos Meers bij Formaat. Bedankt Jos, voor 30 jaar expertise en aanstekelijk enthousiasme. Op personeelsvlak beweegt Formaat voortdurend. We nemen afscheid en verwelkomen nieuwe mensen, waaronder ondersteuners voor jeugdhuizen en een stevig ploegje van pleinontwikkeling voor onze Antwerpse werkingen. Onze personeelsequipe is vandaag 49 man/vrouw sterk. Wat een ploeg! Wat een spirit! 26 september 2014 – Vier Antwerpse jeugdcentra vieren 10 jaar. Ik ben erbij als Kavka het startschot geeft. De feestjes in Den Eglantier, Vizit en Muziekcentrum Trix volgen snel. Voor een artikel in ons magazine heb ik met de vier feestvarkens een heerlijk brunchgesprek met croissants, koffiekoeken en een fijn glaasje cava. Ook in Turnhout feesten ze. Ik ben van de partij op de 40ste verjaardag van jeugdhuis Wollewei. 15 november 2014 – Dag van de Jeugdhuizen. Voor Formaat een dag om de leden extra in de kijker te zetten. Ruim 200 jeugdhuizen en duizenden jongeren zetten zich op een zotte manier in de kijker. Ik ontdek dat Den Ifi in Las Vegas ligt en niet langer in Merchtem. In Onder de Toren (Londerzeel) ontmoet ik een pratende aap. In Grimbergen openen Tom en ik samen met ruim driehonderd jongeren het spiksplinternieuwe jeugdhuis Rafiki.

15 november 2014 – Minister Sven Gatz op bezoek. Het Lierse jeugdhuis De Moeve presenteert fier hun bovenlokaal cultuurproject Artafact. Ook die van Tydeeh in Mol zijn er om te vertellen over hun project M.Art. De projecten tillen deze jeugdhuizen een niveautje hoger. Minister en jeugdschepen erkennen de meerwaarde en zijn sterk onder de indruk. Ik ook. Voor mij hebben onze bovenlokale projecten voor het eerst een duidelijk gezicht. 14 februari 2015 – Ik hef het glas … om je te danken voor jouw enthousiaste bijdrage voor opnieuw een geslaagd jaar van Formaat. En op een succesvol 2015. Joris De Bleser voorzitter

Colofon Het Formaatste Nieuws, editie 2014-2015 Uitgave van Formaat vzw De Wittestraat 2, 2600 Berchem (T) 03 226 40 83 (E) info@formaat.be – (W) www.formaat.be V.U.: Tom Willox - p/a De Wittestraat 2, 2600 Berchem Redactie: Tom Dierckx, Lotte Lambin, Tim Bryon, Axel Dingemans, Stef Moens, Kara Eestermans, Jolien Clauw, Sandra Bogaers, Zakayo Wandoloh, Inge de Wolf Eindredactie: Inge de Wolf Vormgeving: Vera Vryens & Pepijn Haghebaert Foto’s: Formaat Druk: EPO – Lange Pastoorstraat 25, 2600 Berchem

“Kom vanachter je pc, laat je smartphone thuis en zet iets op poten in het jeugdhuis”. Dat was de boodschap van Use Your Skills, een project georganiseerd door zestien Wase jeugdhuizen. Wie een mooi voorstel indiende, kon rekenen op 400 euro steun en twee maanden begeleiding vanuit de jeugdhuizen. In totaal werden 28 projectvoorstellen ingediend, waarvan er veertien de selectie overleefden. “Scholieren enthousiast maken om iets te ondernemen, daar wilden we toe komen”, schetst Stef Moens van Formaat vzw. Het Laatste Nieuws, 23 april 2014

Antwerpse jeugdcentra vieren decennium JC Kavka, JC Den Eglantier en Muziekcentrum Trix bestaan allemaal tien jaar. Essentieel aan de jeugdcentra is dat ze geloven in de kracht van jonge mensen en hen de ruimte bieden om zichzelf te kunnen zijn, zich te ontwikkelen en zich te tonen. De toekomst van de centra is echter onzeker, nu er weer besparingen voor jeugdwerk dreigen. Al laten ze zich daar niet door tegenhouden, zij geven elke dag opnieuw het beste van zichzelf. Gazet van Antwerpen, 7 oktober 2014

Jonge Tieltenaar zoekt steun voor jeugdhuis In tegenstelling tot de omliggende steden en gemeenten heeft Tielt geen jeugdhuis. Maar als het van Niek Remmerie afhangt, komt daar weldra verandering in. Hij richtte een

Facebookpagina op en hoopt zoveel mogelijk likes te verzamelen. […] “Als we genoeg aanhang hebben, kunnen we het zelfs als een soort petitie gaan afgeven.” Het Nieuwsblad, 22 november 2014

Vlaamse jeugdhuizen mogen van FIFA WK uitzenden Via een aanvraag van Formaat, de koepel van Vlaamse jeugdhuizen, hebben alle jeugdhuizen toestemming gekregen van de FIFA en van de VRT om de WK-wedstrijden op groot scherm uit te zenden. Aanvankelijk werd die aanvraag door de FIFA geweigerd, maar een tussenkomst van de VRT heeft voor een oplossing gezorgd. “Quasi alle jeugdhuizen plannen speciale acties in het kader van het WK”, luidt het bij Formaat. “Maar niet alle jeugdhuizen zijn ervan op de hoogte dat daarvoor een vergunning nodig is. Eerst dienden we daarom een gezamenlijke aanvraag in bij de VRT. Daar verkregen we snel toelating.” De Morgen.be, 12 juni 2014

Zet die muziek wat zachter! Als er één dossier is dat bij jonge mensen alle lichten op rood doet slaan als het over politiek gaat, dan zijn het wel de geluidsnormen voor concerten en jeugdhuizen. […] De Vlaamse Jeugdraad en Formaat, de koepel van de jeugdhuizen, gaan rond de tafel met de minister en werpen meteen hun belangrijkste punt op: geluidsoverlast zit echt niet alleen bij concerten. Deredactie.be, 6 mei 2014

Nieuw vuur in jeugdhuizen In tien Gentse jeugdhuizen startte gisteren het project ‘Woensdag’. Onder die noemer worden allerhande bijzondere ateliers en workshops georganiseerd. Dat gaat van naaiateliers over tapdansen langs radioworkshops, tot een atelier ‘jukebox bouwen’. Een ander opmerkelijk project: een oude botsauto tot een dj-booth omtoveren. Met die originele insteek wil ‘Woensdag’ extra aandacht trekken naar de jeugdhuizen. Het Laatste Nieuws, 18 september 2014

Waarom elke jongere naar een jeugdhuis moet gaan “Een jeugdhuis is een plaats waar jongeren hun leefwereld kunnen verbreden, waar ze nieuwe mensen leren kennen en waar ze veel kunnen bijleren over muziek, cultuur en zoveel meer”, zegt Tom Willox, al vijf jaar algemeen directeur bij Formaat en in de jaren daarvoor ook fervent bezoeker, werkend lid en bestuurslid van een jeugdhuis. […] Dat het plezant is om in een jeugdhuis te vertoeven, merk je niet alleen aan de bezoekers. De cijfers laten er ook weinig twijfel over bestaan. “8.676 jongeren hebben zich in 2013 geëngageerd als vrijwilliger in een jeugdhuis”, zegt Kara Eestermans van Formaat. “Dat is een opmerkelijke stijging tegenover 2012, toen dat aantal nog 7.724 was. De voorbije jaren is het aantal vrijwilligers eigenlijk altijd omhoog gegaan.” Het Nieuwsblad, 15 november 2014

MINISTER VAN JEUGD BEZOEKT JEUGDHUIS DE MOEVE Op zaterdag 15 november kreeg jeugdhuis De Moeve (Lier) bezoek van minister van Jeugd Sven Gatz. De minister was getuige van de positieve invloed van de bovenlokale projecten op onze sector én vierde mee de Dag van de Jeugdhuizen. Jeugdhuizen zijn experimenteerruimtes voor bezoekers en vrijwilligers. Verschillende jeugdhuizen, waaronder De Moeve, zetten dat

op de Dag van de Jeugdhuizen in de kijker. “De Moeve streeft ernaar een plaats te zijn waar jongeren engagementen kunnen opnemen, waar ze uitdagingen kunnen aangaan,” zegt projectmedewerker An-Sofie. “Soms lopen de vrijwilligers al eens met hun kop tegen de muur. Maar laat het jeugdhuis nu net de plaats zijn waar dat allemaal kan.” Op 15 november nam hun artistiek project ARTAFACT het jeugdhuis over. Ook jeugdhuis Tydeeh (Mol) bracht voor de

gelegenheid een stukje van zijn project M.art mee naar Lier, in de vorm van een fotoreeks. Minister Gatz was duidelijk gecharmeerd door de verhalen van de projectmedewerkers en vrijwilligers. De jeugdhuizen benadrukten dat de projecten zorgden voor een groter jongerenbereik, maar dat ze ook een positieve invloed hebben op de rest van de jeugdhuiswerking.

HET FORMAATSTE NIEUWS

NIEUWS | 3

EDITIE 2014-2015

Sinds januari 2014 kunnen jeugdhuizen intekenen op het project infrastructuur van Formaat. In samenwerking met verschillende partners in het deeltijds onderwijs, biedt Formaat een aantrekkelijk project aan voor jeugdhuizen om hun infrastructuur onder handen te nemen. Veel jeugdhuizen hebben te maken met een gebrekkige infrastructuur. Voor een goede werking is het echter cruciaal dat de infrastructuur is afgestemd op de specifieke werking van een jeugdhuis. Na een bevraging werd het voor Formaat snel duidelijk dat er een divers palet aan infrastructurele noden bestond bij jeugdhuizen. Jeugdhuizen ervaren bovendien maar zelden één probleem; infrastructurele problemen volgen elkaar vaak op. De reden hiervoor is het gebrek aan financiële middelen of technische kennis bij de jeugdhuizen om de werken zelf op te lossen. Brugprojecten De herverdeling van de middelen uit de DAC-tewerkstelling, creëerde

voor Formaat een kans om dit probleem bij de horens te vatten. Voormalig minister Smet stelde hieruit 600.000 euro ter beschikking voor Formaat om tussen 2014 en 2017 de infrastructurele noden van jeugdhuizen aan te pakken. Vanuit het principe ‘jongeren voor jongeren’ zocht en vond Formaat partners-in-crime bij drie brugproject-organisaties: WELA in Antwerpen, Jongerenatelier in Kortrijk en Compaan in Gent. Een brugproject geeft jongeren een begeleide praktijkopleiding, waarbij zij deeltijds naar school gaan en deeltijds werken. In de praktijk betekent dit dat de jongeren uit een brugproject samen met een begeleider de nodige infrastructurele werken uitvoeren in het jeugdhuis. Kortom, dit project stelt jeugdhuizen in staat om tegen een uitermate lage werkprijs hun infrastructuur een serieuze boost te geven, met de hulp van jongeren die technisch wél wegwijs zijn.

Imagoboost Niet minder dan twaalf jeugdhuizen in twee provincies hebben ingetekend op het aanbod in 2014. Sanitair herstellen, tuinen opnieuw aanleg-

Severien

Ella

“Ons jeugdhuis had niet de beste infrastructuur. We wilden een aantal zaken in orde brengen, maar hadden daar spijtig genoeg niet de centen voor. Zo was de tuin, die woelde van het onkruid, een doorn in het oog. Onze medewerkers hadden gewoonweg niet genoeg tijd om de handen uit de mouwen te steken en al dat onkruid te verdelgen. Toen we hoorden over het project met Jongerenatelier waren we dan ook zeer enthousiast. Eindelijk een manier om de zaken professioneel aan te pakken, maar ons toch niet in de financiële nesten te werken. Zonder zware kosten te maken, ziet de Slekke er nu veel beter uit.”

“Hoewel ons jeugdhuis wordt gerund door enthousiaste vrijwilligers, waren er werken die bleven aanslepen. Daarnaast werken wij als klein jeugdhuis met een klein budget. Toen we hoorden over het project waren we direct enthousiast. WELA kende ons budget. Als we geld konden besparen door bepaalde zaken te herstellen in plaats van te vervangen, raadden ze ons dat ook aan. Na het plaatsen van de nieuwe toiletten hebben wij een heuse Toilet-party gehouden.

De Slekke, Kortrijk

gen, keukens vernieuwen, een nieuw likje verf op de muren of aangepast meubilair maken; niets was te veel voor de jongeren uit de brugprojecten. Deze nauwe samenwerking tussen jeugdhuis en jongeren uit brugprojecten creëerde een imagoboost voor het deeltijds onderwijs.

Sorm, Deurne

Ons jeugdhuis ziet er nog niet vlekkeloos uit, maar het is zeker een stap in de goede richting.“

Zelfs na de uitgevoerde werken komen de jongeren graag terug naar het jeugdhuis, dat een deel van hen is geworden. In de toekomst blijft Formaat dan ook inzetten op de infrastructuur van jeugdhuizen, om hun creativiteit te ondersteunen en faciliteren.

Dankzij Woensdag kunnen jonge mensen in de Gentse jeugdhuizen terecht voor verschillende ateliers. Van botsauto’s ombouwen tot tapdans.

“Doe eens iets anders op woensdag” is de slogan waarmee Formaat en de Gentse jeugdhuizen in 2014 heel wat jongeren bestookten. Het project Woensdag geeft de jeugdhuizen in Gent de mogelijkheid om met een compleet ander aanbod jonge mensen aan te spreken. Uiteraard op woensdag. Gent beschikt over een hoop verenigingen en individuen die op verschillende manieren met creatie bezig zijn. De jeugdhuizen hebben actief toenadering gezocht tot deze initiatieven. Met succes. Dankzij Woensdag kunnen jonge mensen in

de Gentse jeugdhuizen terecht voor ateliers die anders zijn dan anders. Van het ombouwen van botsauto’s tot tapdans. In een periode van één maand schreven zo’n honderd jongeren zich in om deel te nemen aan de ateliers in de verschillende jeugdhuizen, die in september 2014 van start gingen. Alle ateliers waren volledig gratis, mede dankzij de partners die mee in dit project stapten. Het enige wat de jongeren moesten doen, was motiveren waarom zij geselecteerd wilden worden. Het resultaat was, naast tevreden partners en deel-

nemers, een breder aanbod in de jeugdhuizen op een dag waarop er normaal gesproken weinig in jeugdhuizen gebeurt. Zo’n 60% van de deelnemers gaf aan voordien nooit in het jeugdhuis geweest te zijn waar het atelier doorging. Woensdag was een eerste stap in een verhaal waarin jeugdhuizen intensief samenwerken met het Gentse creatieve netwerk. Ook in 2015 gaan we verder met het project. In samenwerking met Alles Kan en Stad Gent.

dit doet form

MIJN JE UG

IS BELA N HET IS

TIJD NIET AL SIMPEL

-> Formaat.be -> Brochures -> Formaat Magazine

- Intensieve begeleiding

OUWEN IK WIL B

KANSEN

met Assist -> Online en makkelijk

Andere regelgeving

UIS JEUGDH OM MIJN NEN TE RUN

* Ik zi t me t ve el vr ag en - Vraaghet@formaat.be - Stel ze - Informatie op maat

EN MOE T A

n je ug dh ui s ij m et m n ij z de or in * Ik w il - Geluidsnormen -wetgeving - Boekhouding en vzw

* Mij n jeu gdh uis kos t gel d. Ik wil dat goe d beh ere n en spe nde ren - Verzekeringen -> Voordelig verzekerd via IC

- Vorming

-> Korting op alle activiteiten van Formaat

- Muziek

-> Jeugdhuistarief SABAM -> meer dan 300.000 nummers via Xmusix

NIET

AAN

ERK EEN ST UIS JEUGDH s met straffe vrijwilliger

ucteur tr s In n e lg o v * V o r m in g - RADAR iding - Jeugdhuisople pleidingen - Technische o dj , studio, -> licht, geluid

ele - Jeugdhuisbeg

iding

* S am en bo uw en aa n ee n vi si e * Pr oj ec t in fr as tr uc tu ur

MOE

DAT MI

FANT

MIJN JEUGDHUIS HEEFT

EEN BEROEPSK RAC

IED

* O nd er st eu ni ng bo ve nl ok al e pr oj ec te n * Vor min g voo r je ber oep skr ach t - Uitwissl ing & intervisie (PUB) - Dag van de Beroepskracht - Opleidingsmodules

tief lidmaatschap bij Sociare * On der ste uni ng voo r we rkg eve rs - Collec - HR-support bij aanwerving

MIJN JE U

TOFFE

maat voor jou

GDHUIS

NGRIJK

ALLE

RIJGEN

un te n vo or je je ug dh uis dp an st e ijk el id du en em st n * Ee - In belangrijke dossiers -> GAS -> Lokaal jeugdbeleid -> Administratieve druk

nen - In verschillende overlegorga -> Vlaamse Jeugdraad -> Commissie jeugdwerk -> Expertisegroep diversiteit -> Platform vorming -> ...

- Met de verkiezingen -> Memorandum

den - In gesprek met lokale overhe

fac

ts v an f orm

aat * Federatie met > 400 le * Vrijwillig ersorganisa den ti e * 3 kantore n: Berchem (hoofdkanto Gent en Has or), s e lt * 3 eigen je ugdh Hoboken en uizen in Berchem, * Ook bezig Linkeroever met (Talentboos jongeren en werk t, Inclusief) * Onderste unt oo door etnisch k jeugdhuizen voor en -culturele m inderheden

je st e m te lt * S a m e n st e r k :

n vzw, net als je jeugdhuis Ee t aa rm Fo > tie ra de fe id * Ve re ni gd in ee n IK BEN - Gesubsidieerd door de overhe medewerkers + vrijwilligers e ff ra St N E T ALLE e jeugd huislo vers - Netwerkbijeenkomsten >voorzitters.net ander et Ontmo / atie en inspir z van ui •Bron * dh ug je 0 40 > - Gemeenschappelijke projecten * Vee l ver sch ille n - Platteland, stad - Activiteiten en vormingen - Groot, klein - Over de grenzen heen: hop naar het buitenland - Zonder / met beroepskracht happelijke noemer: - Specifieke doelgroepen Verbonden door een gemeensc “DE JEUGDHUISMETHODIEK” - Voor, van, door jongeren gement, zelforganisatie ga en , eid nh ke ok tr be id, he en - Op - Imagoboost en z ui dh ug Je de n va * D ag DEREEN - Pers en partners - Samen sterk ET WETEN * Campagnes - I my jeugdhuis IJN JEUGDHUIS - Dat kan. In het jeugdhuis - Real life TASTISCH IS * Projecten - Jongerencooperatieven - Woensdag

UGDHUIS

ZIT VOL

E VERH ALE

* Wij luis ter en - Dichtbij en bereikbaar Magazine * E n de le n - Formaat - Sociale media - Formaat.be - ...…

6 | NIEUWS

In opdracht van de minister van Jeugd werd in 2014 een grootschalig onderzoek gevoerd naar het Vlaamse jeugdhuiswerk. Meer dan 1000 voorzitters, bestuurders, bezoekers en beroepskrachten uit jeugdhuizen werden bevraagd. Het onderzoek komt niet direct met grote nieuwe inzichten, maar het bevestigt wel wat mensen die dicht bij het jeugdhuiswerk staan intuïtief aanvoelen. We vatten de belangrijkste resultaten samen. Jeugdhuizen scoren een 8,1 op 10 Bezoekers en vrijwilligers zijn zeer tevreden over het jeugdhuis. Ze geven de sector gemiddeld een tevredenheidsscore van 8,1 op 10. Jeugdhuizen dragen bij tot een open, solidaire en sociale samenleving. De waarden gelinkt aan democratisch burgerschap zijn bij jongeren in jeugdhuizen aanzienlijk hoger bij dan bij jongeren in het algemeen. In tijden van crisis en besparingen kunnen we dus met zekerheid stellen dat jeugdhuizen een goede maatschappelijke investering zijn.

Wat vinden jongeren leuk aan een jeugdhuis? Als belangrijkste motivator om naar het jeugdhuis te komen, geven jongeren de sfeer en het groepsgevoel aan. Jongeren komen naar het jeugdhuis om zich te amuseren en onder

Werk.

EDITIE 2014-2015

vrienden te zijn. Maar ze zoeken meer dan dat. Ze willen ook inspraak en participatie. Ze komen graag naar het jeugdhuis omdat ze zelf richting kunnen geven aan de werking, zelf voorstellen kunnen doen voor activiteiten en deze uitwerken. De waardering die vrijwilligers krijgen voor hun inzet is ook bepalend voor hun tevredenheid. Maar het blijft niet bij amuseren en organiseren. Jongeren benoemen zelfontplooiing, experimenteren en bijleren ook als een belangrijke stimulans om deel uit te maken van het jeugdhuis. Interessant is hier dat het leereffect van een engagement in het jeugdhuis sterker is bij niet-ASO jongeren. Uit het onderzoek blijkt bovendien dat het bieden van zelfontplooiingskansen hand in hand gaat met het innovatieve klimaat in het jeugdhuis. Hoe innovatiever het jeugdhuis, hoe sterker die zelfontplooiingsfactor weegt op de motivatie van vrijwilligers.

voor de infrastructurele tekortkomingen van jeugdhuizen.

De relatie met de buurt is tevens een bepalende factor. Jeugdhuizen die investeren in een goede relatie met de buurt hebben een sterker imago en een groter bereik. Ook samenwerking met scholen heeft een gelijkaardig effect.

Bovendien is een divers jongerenbereik heel bepalend voor een jeugdhuis. De onderzoekers raden jeugdhuizen dan ook aan om na te denken over het activiteitenaanbod en in te spelen op de interesses van zoveel mogelijk jongeren.

Wat zijn succesfactoren voor een bloeiend jeugdhuis? Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat een aantal factoren bepalend zijn voor de werking van een jeugdhuis. Zo is een goede infrastructuur een zeer bepalende factor. Hoe beter het gebouw, hoe breder de activiteiten. Bredere activiteiten dragen bij aan een beter imago, wat zorgt voor meer volk. De onderzoekers roepen daarom lokale overheden op om voldoende aandacht te blijven hebben

Een sterkere stem Met de nieuwe structuur beogen we in de eerste plaats om onze leden meer zeggenschap te geven binnen de federatie. We leggen ons oor te luister bij de huidige generatie trekkers van jeugdhuizen. Zij zullen meer dan vroeger vorm geven aan onze

standpunten en ons adviseren bij belangrijke strategische beslissingen. Daarom richtten we de RaaT op. Elk lid kan vanaf 2015 een jongere afvaardigen in deze RaaT. Vier keer per jaar vragen we aan deze groep jongeren advies over de heetste hangijzers in het beleid van Formaat. Een meer betrokken algemene vergadering De jongeren van de RaaT kunnen ook lid worden van onze Algemene Vergadering. Sterker nog, we voorzien de helft van de plaatsen in onze Algemene Vergadering voor deze jonge vrijwilligers uit jeugdhuizen. Naast onze bestuurders zetelt ook een vertegenwoordiging uit onze commissies in de AV. In deze commissies zitten vrijwilligers die het bestuur adviseren over specifieke domeinen binnen Formaat (vorming & opleiding, communicatie …). Zo komen

Wie zijn de jongeren in jeugdhuizen Er komen beduidend meer mannen dan vrouwen over de vloer van een jeugdhuis. De verhouding jongens/ meisjes ligt op 70/30. De muziekstijl, de aard van de activiteiten en de kwaliteit van de infrastructuur en voorzieningen zijn hier bepalend in. Jongeren in jeugdhuizen zijn over het algemeen vaker hooggeschoold en zijn vaak actief in meerdere verenigingen in de buurt.

Tewerkstelling in jeugdhuizen Jeugdhuizen met een beroepskracht hebben niet noodzakelijk een betere werking, maar maken een ander type werking mogelijk. Jeugdhuizen met tewerkstelling zijn vaker open,

bereiken meer jongeren en hebben een betere relatie met de buurt. Daarnaast zijn ze sterker in het ondersteunen van vrijwilligers en bieden ze meer experimenteerruimte. Een positief rapport dus voor beroepskrachten in het jeugdhuis. Wat betreft tewerkstelling komt er ook een belangrijk aandachtspunt uit het onderzoek: het werkgeverschap. Voor de vaak jonge bestuurders in jeugdhuizen is het werkgeverschap geen gemakkelijke opdracht. Dat is alvast één van de prioriteiten waar Formaat de komende jaren werk van zal maken. Een volledig overzicht van de resultaten en conclusies is terug te vinden op de website van het Agentschap Sociaal-Cultureel

NIEUWE LICHTING INSTRUCTEURS Formaat startte in 2014 met de vernieuwde opleiding instructeur. Na het volgen van de tweejarige opleiding, worden de deelnemers vormingsbegeleider bij Formaat en ontvangen zij het attest “instructeur in het jeugdwerk” van de Vlaamse Gemeenschap. Eind 2014 startte een nieuwe groep van negen deelnemers.

NIEUWE STRUCTUUR GEEFT LEDEN MEER INSPRAAK Formaat tekende in 2014 de krijtlijnen uit voor een nieuwe structuur. Dit deden we samen met een groep gemotiveerde vrijwilligers. Omdat het hier gaat over de blauwdruk van onze federatiestructuur, werd de Raad van Bestuur en de Algemene Vergadering nauw betrokken. Aan het einde van 2014 werd een nieuwe structuurtekening goedgekeurd op de AV, zodat we in 2015 met veel enthousiasme aan de implementatie begonnen.

HET FORMAATSTE NIEUWS

we uit op een AV van maximum 40 personen. Een beperkte groep, maar wel een groep die zeer dicht bij het beleid van de organisatie staat en die over voldoende informatie beschikt om écht te participeren.

Meer ruimte voor projectmatig engagement Ook buiten deze beslissingsstructuur zijn er mogelijkheden om aan de slag te gaan binnen Formaat. Voor degenen met minder interesse in beleidsmaterie zijn er kansen om samen te werken aan ons magazine, de animatie op RADAR, een studiereis in het buitenland, een zot project ... Ook daarvoor hebben we meer ruimte gecreëerd binnen Formaat. In onze zogenaamde projectgroepen zal er meer dan ooit gelegenheid zijn om samen een project of product uit de grond te stampen of vorm te geven.

Negen enthousiaste jongeren startten eind 2014 aan de opleiding, die bestaat uit zestig uur vorming en zestig uur stage. Zij worden ondergedompeld in groepsdynamica, leiderschapsstijlen, programma-opbouw en werkvormen, omgaan met verschillen in je groep … Op RADAR begeleiden telkens twee deelnemers, ondersteund door een coach, een vorming. Tijdens deze stage zetten zij hun opgedane kennis om in de praktijk. In mei 2015 staat het laatste opleidingsweekend op het programma voor deze groep. In dit weekend komen reflectie op de stage en waarderend coachen aan bod. Vanaf dan volbrengen zij de rest van hun stage-uren en gaan zij daarna aan de slag als professionele begeleiders.

HET FORMAATSTE NIEUWS

Voor 35 jeugdhuizen verspreid over Vlaanderen betekende 1 januari 2014 het begin van een intens jaar. Na een lange periode van voorbereiden op veranderingen in het ex-DACreglement schoten de eerste bovenlokale projecten uit de startblokken. Een jaar later kunnen we terugblikken op een frisse injectie in het jeugdhuislandschap. Vernieuwing vanuit inhoud De bovenlokale projecten geven de kans aan jeugdhuizen met tewerkstelling om hun personeelsbestand uit te breiden met een projectmedewerker, met de focus op artistieke expressie of ondernemerschap. Deze medewerkers hebben de opdracht om projectmatig te werken en regelmatig nieuwe klemtonen te leggen. Zo blijven de projecten fris en vernieuwend. Een derde van de projecten in 2014 waren projecten die het ondernemerschap van jongeren ondersteunen. Hoewel ondernemerschap het meest onontgonnen terrein was, gingen 15 jeugdhuizen op zoek naar wat ondernemerschap in hun jeugdhuis betekent. 27 projecten artistieke expressie vulden de groep aan.

NIEUWS | 7

EDITIE 2014-2015

Frisse wind

Nieuwe projecten

Ongeveer de helft van de projectmedewerkers was voordien al aan het werk in de jeugdhuizen en veranderde van functie. Zo’n twintig nieuwe projectmedewerkers vulden die groep aan. Bijna elk project kwam in 2014 naar buiten met gloednieuwe communicatie en zette partnerschappen op met organisaties die voorheen niet betrokken waren bij het jeugdhuis. Deze frisse wind zorgde op verschillende plekken voor nieuw volk dat de weg vond naar het jeugdhuis.

Op 1 juni werden 66 aanvraagformulieren voor projecten in 2015 ingediend. 10 van deze aanvragen werden door de overheid niet weerhouden, meestal omwille van technische redenen. 56 aanvragen kregen groen licht om een lopend project in 2015 verder te zetten of om een nieuw project op te starten. De anderen krijgen een jaar om hun aanvraag bij te schaven of de criteria in orde te maken. Ook hier ondersteunt Formaat waar mogelijk.

Ondersteuning

Formaat kreeg van de overheid in 2013 de opdracht om de jeugdhuizen voor te bereiden op de veranderingen en zette deze begeleiding in 2014 verder. We maakten tools, organiseerden vormingsdagen voor de projectmedewerkers, pitchsessies voor nieuwe dossiers en feedback op aanvraagformulieren. Jeugdhuizen die nieuwe krachten zochten om het project aan te pakken konden rekenen op intensieve ondersteuning bij aanwervingsprocedures. Twee medewerkers van Formaat werken voltijds om deze ondersteuning vorm te geven.

Al deze vernieuwingen hebben ook een impact op de dagelijkse werking van de jeugdhuizen. Dit zorgde er in 2014 voor dat jeugdhuizen met een bovenlokaal project werden uitgedaagd om hun interne werking en structuur te herdenken. Met één projectjaar achter de rug en een beter inzicht in wat artistieke expressie en ondernemerschap in de jeugdhuizen mogelijk maakt, is dat meteen een duidelijke focus voor de ondersteuning van Formaat in 2015.

BOUWEN AAN EEN STERK JEUGDHUIS Begin vorig jaar startte Formaat met de jeugdhuisopleiding biedt Formaat beginnende bestuuders, kernvrijwilligers en iedereen die aan het roer staat van het jeugdhuis een stevige basis. Sterke vrijwilligers besturen immers een sterk jeugdhuis. De jeugdhuisopleiding is bedoeld voor beginnende bestuurders die graag een stapje verder willen en leiding willen geven in het jeugdhuis. In een stevige opleiding van drie weekends geeft Formaat alles mee om deelnemers te leren hoe je goed leiding geeft in je jeugdhuis. Plannen, evalueren, enthousiasmeren, onderhandelen … het zijn belangrijke competenties die Formaat wil versterken. Deelnemers volgen vorming rond specifieke thema’s die zij zelf bepalen aan de hand van hun interesses. Naast theoretische onderbouwing is er in de opleidingsweekends voldoende ruimte voor oefening en uitwisseling. Daarnaast is er een stage-opdracht gekoppeld aan de opleiding, zodat de deelnemers de aangeleerde competenties kunnen

trainen en in de praktijk brengen. Na het succesvol afronden van de opleiding ontvangen de deelnemers het attest ‘hoofdanimator in het jeugdhuis’. Inmiddels hebben 33 deelnemers de opleiding met goed gevolg afgerond. Enkele enthousiaste deelnemers aan het woord: “Je gaat echt op maat van je eigen jeugdhuis aan de slag.” Freek, jeugdhuis De Moane “De opleiding maakte duidelijk dat het niet slecht is om een nieuwe kijk op de dingen te hebben. Een klein detail kan een groot verschil maken.” Thierry, jeugdhuis Contrast

“We werkten als oefening een project uit om meer vrouwen naar het jeugdhuis te krijgen. Dat zetten we nu om in de praktijk. Met succes. We hebben al meer losse vrijwilligers en verwachten binnenkort enkele vaste vrijwilligers te verwelkomen.” Yasmin, jeugdhuis De Route

EEN BOOST VOOR JONG TALENT Ook in 2014 heeft Formaat met Talentboost jong talent zien passeren. Jongeren zonder diploma, maar mét het lef om een intensief traject aan te gaan richting werk. Aan de hand van groepsactiviteiten, opleiding, stages, coaching en sollicitatietraining maken ze zichzelf sterker voor de arbeidsmarkt.

De bovenlokale projecten Lucifer (jeugdhuis T-Klub) en Spacemakers (jeugdhuis Krak) stonden met hun installatie ‘De Waterschaatsers’ op Lichtfestival Gent.

Onze coaches staan aan hun zijde en de jobhunter overtuigt bedrijven en organisaties om de jongeren een kans te geven. Het voorbije jaar heeft Formaat samen met vzw JES en De Ploeg weer zo’n 200 jongeren intensief begeleid, met een straffer cv als resultaat. Stage- of werkervaring, een boeiende vrijetijdsbesteding, een zicht op de eigen competenties en positieve referenties zijn dan ook erg belangrijk geworden als je gaat solliciteren. Jongeren die bij Talentboost in begeleiding zijn, krijgen kansen en worden gezien. Ze gaan vervolgens met meer zekerheid en overtuiging solliciteren voor een job die echt bij hen past. Een groot deel van de jongeren hebben op die manier alvast een duurzame job gevonden waarin ze zich goed voelen.

8 | BLIK VOORUIT

De werking Antwerpen bevestigde in 2014 de sterke opstart. Met onze drie jeugdhuizen, Den Eglantier in Berchem, De Schietgang in Hoboken, Formaat Linkeroever en de tewerkstellingsprojecten Talentboost, Inclusief en de Arbeidscompetentiebegeleiding, bereikten we 40.835 jongeren. Ook in 2014 was ons aanbod zeer divers: • We organiseerden de buitenspeeldag van Linkeroever en werkten met meer dan 20 vrijwilligers mee aan de buitenspeeldag in Hoboken. • De tweede editie van de prachtige voorjaarsklassieker Baarechoem Koerst was een schot in de roos. • 18 tieners werkten mee aan een talentenbevraging en kregen een kerntalentenrapport. • We organiseerden een groot wijkfeest met voetbaltornooi in Hoboken. • Dankzij een divers urban aanbod

EDITIE 2014-2015

groeit Den Eglantier gestaag uit tot een urban hotspot. De prachtige graffiti op de voorgevel is hier een mooi bewijs van. • De daklozen in de Winteropvang konden driemaal genieten van een lekkere maaltijd van onze jongeren. • We maakten werk van een nieuwe kinderwerking op Linkeroever met een sterk vrijetijdsaanbod en huistaakondersteuning. Dit laatste is geen overbodige luxe in een wijk waar 70% van de jongeren geen diploma van het secundair onderwijs haalt. • De senioren van het dienstencentrum op Linkeroever leerden onze jongeren de kunst van petanque en het snookeren. • Meer dan 120 jongeren kregen een intensieve ondersteuning in hun zoektocht naar een toffe job.

In 2014 konden we voor het onderhoud van onze infrastructuur (schilderwerken, onderhoud tuin, kleine elektriciteitswerken …) opnieuw rekenen op de jongeren van WELA.

Deze jongeren uit het deeltijds onderwijs deden door deze werken heel wat relevante ervaring op. Tot onze grote vreugde startten in 2014 de bouwwerken van onze nieuwbouw op Linkeroever. Het gebouw zal opgeleverd worden in november 2015. Sinds september 2014 kunnen we dankzij de financiering van de dienst Werk en Economie een Arbeidscompetentiebegeleider inzetten die jongeren van 16 tot 25 jaar met raad en daad bijstaat met hun vragen omtrent studiekeuze en werk.

HET FORMAATSTE NIEUWS

De samenstelling van onze samenleving is nog nooit zo divers en multicultureel geweest. Diversiteit heeft tevens gevolgen voor het jeugdwerk. Dit wordt ook binnen Formaat weerspiegeld. Niet alleen is de samenstelling van Formaatmedewerkers de laatste jaren enorm gediversifieerd, ook onze lidmaatschappen zijn diverser geworden. Jeugdhuizen voor en door etnischculturele minderheden vinden hun weg naar Formaat.

bod bieden en laagdrempelige ontmoetingskansen creëren.

Om ook deze jeugdhuizen gepast te ondersteunen, bieden we hen een lidmaatschap en ondersteuning op maat aan. Ongeacht de verschillen omarmen ze één voor één de jeugdhuismethodiek. Ze zijn allemaal jeugdhuizen voor en door jongeren. In 2014 mocht Formaat vier nieuwe jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden verwelkomen als lid.

Diest, Vlaams Brabant Mijn Ziel biedt een plek aan jongeren die nergens anders aansluiting vinden. Naast een vrijetijdsaanbod bieden ze ook huistaakbegeleiding en proberen ze bruggen te bouwen naar andere jeugdwerkinitiatieven in Diest.

Jongeren en diversiteit

Waregem, West-Vlaanderen Jongeren en diversiteit is een jeugdhuis waarvan het initiatief uit de Marokkaanse gemeenschap komt. Het is een jeugdhuis voor en door jongeren. Het jeugdhuis wil de jongeren uit de buurt een zinvol vrijetijdsaan-

Free Hands

Antwerpen Binnen de tak jeugdwerking wenst Free Hands vzw de jongeren proactief te laten deelnemen aan maatschappelijke projecten. Naast ontspanning, teambuilding, recreatie en educatie heeft de tak jeugdwerking het doel om de talenten van jongeren te ontplooien en in de verf te zetten, om zo de toekomst vorm en kleur te geven.

Mijn Ziel

Inkad

Machelen, Vlaams Brabant Inkad is ontstaan uit een moskeewerking. Het wil jongeren, los van de moskee, een eigen plek aanbieden. Door hen te betrekken in het runnen van het jeugdhuis, krijgen jongeren de kans om hun talenten en competenties te ontwikkelen. Ze bieden een zinvol vrijetijdsaanbod: instuif, sportactiviteiten, huistaakbegeleiding, uitstapjes en begeleiding naar een stage of werk.

We gingen in op de vraag van de Stad Antwerpen om een nieuwe invulling te geven aan Pleinwerk in Hoboken en extra in te zetten op de kinderwerking op Linkeroever. We werkten een nieuw concept uit en troffen de nodige voorbereidingen voor de groei van de werking Antwerpen. Vanaf 2015 zullen er immers 18 beroepskrachten actief zijn in de werking .

thodes, aanbod en werkvormen. De commissie ‘jeugdhuiswerk in de stad’ wil een visie ontwikkelen, als basis voor een sterk ondersteuningsaanbod voor deze werkingen. De commissie legt hiervoor een traject af dat toewerkt naar een congres over jeugdhuiswerk in de stad in 2016. Een eerste fase in het traject is de bevraging van een twintigtal werkingen in centrumsteden in Vlaanderen. We bevragen zowel werkingen die bezig zijn met culturele of artistieke projecten, als werkingen die zich inzetten voor kansarme jongeren uit de buurt of werkingen die volledig door vrijwilligers worden getrokken. We bevraagden momenteel al De Ster en Ginsert in Genk, JOB en Kinky Star in Gent, Vizit en MSC Ahlan in Antwerpen, Den Eglantier in Sint-Niklaas en

Wollewei in Turnhout. De bevraging is zeer breed en peilt naar de financiële status, het vrijwilligersbeleid, het personeelsbeleid, de buurt, de activiteiten, de uitdagingen en kansen die een stad aan de werking biedt … Op deze manier krijgen we zicht op de verscheidenheid van jeugdhuiswerkingen in de stad en kunnen we eventueel enkele modellen voor jeugdhuizen in de stad naar voren schuiven.

In een tweede en derde fase van het traject gaan we dieper in op de infrastructuur van en de tewerkstelling in jeugdhuizen binnen een stadscontext. Tegen eind 2016 willen we een zo breed mogelijk beeld van jeugdhuizen in de stad hebben, zodat we ons ondersteuningsaanbod hierop kunnen afstemmen.

Formaat De Wittestraat 2 2600 Berchem (T) 03 226 40 83 (E) info@formaat.be