DOSSIER - Podiumaanbod

P O D I UMAA NBOD DOSSIER

PODIUMAANBOD

OVER CREĂ‹REN EN PRESENTEREN IN JEUGDHUIZEN Jeugdhuizen geven jonge creatieve zielen de kans om zichzelf te ontwikkelen en te ontplooien. Voor veel jeugdhuizen is het een uitdaging om hun laagdrempelige ruimte ten volle te benutten. Grote concerten en festivals vinden hun plek in en rond jeugdhuizen, maar de leemtes zitten elders: bereikbare en kleinschalige experimenteerplekken.

Beginnende en beloftevolle artiesten uit verschillende kunstdisciplines zijn op zoek naar zulke plaatsen. Jongeren hebben die ruimte nodig om zich te kunnen ontplooien.

Jeugd­huizen kunnen dat aanbieden door hun ruimtes meer en meer als multidisciplinaire creatieruimte in te vullen.

R I A N I L P I C S I D I T MUL JEUGDAHNUBOIDSVOOR EEN BREDER A SENTATIE CREATIE EN PRE

DOSSIER • 2

INHOUD D2 MULTIDISCIPLINAIR JEUGDHUIS D4 TONZENT LIVE D5 ELISE PLATTEAU D6 POPPUNT D7 OPENDOEK D8 KUNSTRUIMTE D10 MONEY MONEY MONEY D11 THE PIT’S D12 NETWERK PODIUM

Er is bij de jeugdhuizen in Vlaanderen nog ruimte voor een breder, multidisciplinair aanbod voor presentatie en creatie. Het zwaartepunt ligt vandaag vooral bij één discipline – muziek – en kan dus verplaatst worden naar andere disciplines.

Denk daarbij aan moderne media, dans, theater, toneel, woordkunst, slam poetry en allerlei cross-overs. Als open en laagdrempelige ontmoetingsplek van, voor en door jongeren is het jeugdhuis an sich dé ideale plek voor jonge creatievelingen.

Tekst: Nick Beerens * Foto's: Til Roose

Jeugdhuizen als creatieruimte In een creatieruimte kunnen jonge makers samen of alleen creëren en experimenteren met een breed scala aan kunstvormen. In jeugdhuizen komen creatieruimtes in allerlei vormen voor. Sterker nog: een jeugdhuis kan niet alleen dienst doen als open plek voor creatie, maar ook voor presentatie. Op die manier kan ‘de wereld van de kunst’ open staan voor jongeren op een plek waar ze zich thuis kunnen voelen. Maar het kan ook verder gaan dan het aanbieden van een fysieke plek. Idealiter ontstaat er een samenwerking, in welke vorm dan ook, tussen jeugdhuis en jonge maker(s).

Jeugdhuizen halen voordeel uit een samenwerking met jonge kunstenaars.

Door zich te binden aan jonge makers, wordt de werking verbreed en uitgebreid.

JEUGDHUIZEN MET CULTURELE PROJECTEN HEBBEN DOORGAANS MEER BEZOEKER

Dat is evident, aangezien je daardoor letterlijk meer en vooral andere dingen kan doen in je jeugdhuis.

Bovendien hangt deze bredere werking ook samen met een groter bereik van jongeren. Jeugdhuizen met culturele projecten hebben dus doorgaans meer bezoekers. Jongeren trekken immers maar al te graag naar de publieke ruimte om hun vrienden te zien en om aan creatieve expressie te doen. Nog een belangrijke motivatie van jongeren om een jeugdhuis te bezoeken is ‘zelfontplooiing’: ze komen dus het liefst naar een plek waar ze zichzelf kunnen ontwikkelen, waar ze creatief kunnen bezig zijn en waar ze samen met anderen aan culturele projecten kunnen werken.

Wat met mijn jeugdhuis?

Sinds 2014 krijgen jeugdhuizen die een project opzetten rond artistieke expressie daarvoor middelen van de Vlaamse overheid. Jeugdhuizen gebruiken die middelen zodat ze de projecten kunnen voorzien van een professionele omkadering.

Maar ook jeugdhuizen met louter een vrijwilligerswerking kunnen fungeren als culturele experimenteerruimte en hun creatie-, educatie- en podiumfunctie uitbouwen. Dat kan door contact op te bouwen met jonge makers (uit de buurt) en door zichzelf meer te profileren als potentiële culturele partner. Jeugdhuizen hebben vaak dé ultieme troef in handen, zonder dat ze zichzelf daarvan bewust zijn. Zij kennen de jongeren en weten wat er leeft en speelt onder hen. Dat is zeker voor culturele organisaties die de link met ‘jeugd’ niet altijd gemakkelijk maken, enorm interessant.

JONGEREN GEWOON DE RUIMTE GEVEN OM CREATIEF BEZIG TE ZIJN IS VAAK AL GENOEG

Dat hoeft de eigenheid van je jeugdhuis niet aan te tasten. Integendeel, het geeft je jeugdhuis net een extra touch. Bovendien hoeft de keuze om meer op cultuur in te zetten niet veel extra tijd en inspanning te kosten. Jongeren gewoon de ruimte geven om creatief bezig te zijn is vaak al genoeg. Het is immers die ruimte die voor kinderen en jongeren die met cultuur willen bezig zijn, veel schaarser wordt.

Meerwaarde van een multidisciplinaire aanpak

Jongeren en cultuur Cultuureducatie en -participatie op jonge leeftijd vergroot de kans op levenslange cultuurparticipatie. Het is daarom noodzakelijk om jongeren in het huidige so-

ciale en culturele klimaat zowel actief in contact te laten komen met, als passief te laten genieten van kunst en cultuur.

Het vormt immers de basis voor de creatieve, emotionele, cognitieve en innovatieve ontwikkeling van jongeren. In aanraking komen met cultuur – in welke vorm dan ook – zorgt voor een kritische geest, vergroot het sociaal burgerschap, leidt tot meer sociale cohesie en zet aan tot interculturele dialoog. Een jeugdhuis is bij uitstek een plek waar jongeren zich ontwikkelen tot sociale, actieve burgers. Dat effect wordt alleen maar versterkt door in te zetten op cultuur. Cultureel bewustzijn en culturele expressie is een van de competenties die elk individu nodig heeft voor zelfontplooiing en ontwikkeling en sociale integratie.

Kunst- en cultuurbeleving heeft dus niet alleen een maatschappelijk, maar ook een individueel belang. Iedere jongere verdient de kans om zijn of haar creatieve talent te ontdekken en te ontplooien.

Het is een van de meest essentiële onderdelen van de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Kennis maken met kunst is kennis maken met de wereld rondom hen. Dankzij een cultuurbad creëren kinderen hun eigen identiteit. Bovendien stimuleert cultuur onze verbeelding en creativiteit. Jongeren op een laagdrempelige manier laten deelnemen aan cultuur, zorgt ervoor dat hun sociaal en cultureel kapitaal vergroot. Daar plukken zij, en uiteindelijk de maatschappij, later sowieso de vruchten van.

DOSSIER • 3

Een multidisciplinaire aanpak zorgt voor een meer divers publiek in je jeugdhuis én voor een groter bereik en dus hogere bezoekersaantallen. Dankzij een dergelijke aanpak geef je jongeren kansen in het jeugdhuis en stimuleer je creativiteit. Daarenboven is het opnieuw een extra aspect van je standaardwerking. Die verbreding van je werking zorgt vaak voor een positieve uitstraling naar de buitenwereld toe en komt dus je imago en zichtbaarheid alleen maar ten goede.

Een jeugdhuis met een polyvalent ruimtegebruik leert ook het jong talent in de buurt beter kennen en kan daardoor de geschikte ruimtes aanbieden aan beginnende artiesten. Bovendien krijgen de bezoekers die al naar het jeugdhuis kwamen op die manier de kans om zichzelf te verrijken door met andere kunstvormen in aanraking te komen. Op termijn kan zo’n jeugdhuis zelfs een aanspreekpunt worden voor de stad of gemeente op het vlak van creatieve ontwikkeling.

DOSSIER • 4

TONZENT LIVE N

SPEELK ANSE T VOOR JONG TALEN In 2012 startte in JK Tonzent (Sterrebeek) de werkgroep ‘Tonzent Live’. Enkele muziekliefhebbers die reeds vaste bezoeker waren in het jeugdhuis merkten de nood aan een plek voor live muziek op. Zij stroopten de mouwen op en startten met een nieuw onderdeel voor de werking van het jeugdhuis. Lukas, een van die muziekliefhebbers en tevens ex-bestuurslid van JK Tonzent, geeft meer uitleg.

Tekst: Nick Beerens • Foto: Björn Vanwassenhove

“Enkele jaren geleden merkten een vriend en ik op dat er in Sterrebeek en omstreken weinig gedaan werd rond live muziek. Wij speelden zelf in een band en wilden meer optredens doen. JK Tonzent, waar we sowieso vaste bezoekers waren, leek ons daarvoor de ideale plek. De eerste avond met live muziek, met onze band, was meteen een succes. We konden echter moeilijk alleen maar onze eigen groep blijven boeken! Daarom startten we een werkgroep op: Tonzent Live was geboren.”

De band Airplane in JK Tonzent

“Met Tonzent Live willen we kwalitatieve speelkansen aanbieden aan jong talent.

We organiseren dus niet zomaar een optreden, maar zorgen ervoor dat alles piekfijn in orde is. De artiesten krijgen eten, drank en een gage, we zorgen voor goede promo én dat er een goeie technieker en uitstekende P.A.-installatie aanwezig is.

Een tweede doelstelling is mensen uit de buurt (en de leden van JK Tonzent) laten kennismaken met uiteenlopende genres.

Zo programmeerden we al hiphop, blues en kleinkunst, maar ook klassieke muziek. Naast muziek is er binnen Tonzent Live ook plaats voor comedy-avonden en zelfs voor musicals. Zo was er een tijdje terug een musicalavond met onder andere Ilse La Monaca. Een zeer fijne ervaring, vooral omdat we erin slaagden de link te maken met lokaal musicaltalent.

Om goede comedians op je podium te krijgen, vraag je best naar try-outs: die zijn betaalbaar. Zo haalden we twee jaar geleden Bart Cannaerts en Kamagurka naar Sterrebeek.”

“Jeugdhuizen zijn ideale plaatsen voor beginnende jonge makers. Zij kunnen immers de plaats, tijd en mogelijkheden bieden die de artiesten nodig hebben. Een tip voor andere jeugdhuizen: blijf erin investeren. Als je begint met het programmeren van bijvoorbeeld live muziek, mag

je niet verwachten dat het meteen een schot in de roos zal zijn.”

“Wij vinden dat het echt loont om jong talent een podiumplaats in het jeugdhuis aan te bieden. Dat doen we door een netwerk uit te bouwen: zo is het nu veel gemakkelijker om groepen en artiesten te vinden dan vroeger. Gedurende de jaren timmerden we aan een netwerk van mensen die met muziek bezig zijn, waarop we altijd kunnen terugvallen.

Boven­dien bouwden we aan een goede reputatie, waardoor veel bands en bookers bij ons terechtkomen en ook graag blijven terug­komen. Om jong talent te spotten kan je zeker ook gebruik maken van vi.be. Wij maken daar met Tonzent Live veel en graag gebruik van. Het is de ideale manier om als organisator een hele hoop enthousiaste artiesten aan te spreken. Gewoon surfen naar vi.be en de rest wijst zichzelf uit.”

HET LOONT ECHT OM JONG TALENT EEN PODIUM IN HET JEUGDHUIS AAN TE BIEDEN

ELISE PLATTEAU

Creatie- en presentatie­ mogelijk­heden voor jongeren in jeugdhuizen

Hoe kunnen jeugdhuizen ruimte bieden aan jonge creatievelingen? Elise Platteau schreef voor de jeugdhuissector een leidraad om de uitbouw van podia en creatieruimtes te stimuleren. In 2016 ontving ze van Poppunt de prijs voor beste bachelorscriptie voor haar werk ‘Creatie- en presentatiemogelijkheden voor jongeren in jeugdhuizen’.

Veel elementen van deze scriptie zijn verwerkt in dit dossier. Begin februari vertelde ze op RADAR On Stage in Gent over haar onderzoek.

Tekst: Nick Beerens

“Ik onderzocht vooral hoe de jeugdhuissector zich verder zou kunnen ontwikkelen als aanbieder van ruimte voor jonge creatievelingen. Voor dat onderzoek bevroeg ik uiteraard de Vlaamse jeugdhuizen rond hun huidige aanbod. Daaruit kwamen een aantal interessante zaken aan het licht. Alle bevraagde jeugdhuisbestuurders gaven aan dat het een enorme meerwaarde zou zijn om hierop in te zetten. De motivatie zat dus duidelijk al goed, maar de uitwerking kon soms nog beter.”

“Zo waren er blijkbaar een aantal struikelpunten voor jeugdhuizen

VAAK STAAN JEUGDHUIZEN TIJDENS DE WEEK LEEG. DOE DAAR IETS MEE!

“Toch wil ik, op basis van mijn onderzoek, ook een aantal aanbevelingen doen. Vaak staan jeugdhuizen tijdens de week leeg. Doe daar iets mee! Het legitimeert bovendien de rol van jeugdhuizen in het sociale weefsel van de gemeente. Het is daarenboven de

taak van een jeugdhuis om lokaal talent te tonen – en dus een plek te geven. Jeugdhuizen zijn sterk in DIY: het hoeft geen grote kost of moeite te zijn om zelf ruimtes multifunctioneler te maken. Jeugdhuizen kunnen intekenen op allerlei projecten of er zelf opzetten. Denk daarbij aan een samenwerking met Poppunt of OPENDOEK, aan het organiseren van een concerttour langs verschillende jeugdhuizen … Het vergroot niet alleen je netwerk, maar ook je expertise. Betrek zeker ook zelf lokale overheden, om jullie belang en waarde te onderstrepen. Bovendien kunnen zij zo beter de uitdaging van ongeschikte gebouwen erkennen (en daar iets aan doen). Voor de rest kunnen jeugdhuisvrijwilligers lokaal talent informeren: toon hen de mogelijkheden in het jeugdhuis en breng hen in contact met partners uit jullie netwerk.”

“Nog een laatste tip: Zeg tegen een artiest dat hij of zij zijn of haar eigen ding mag doen. Dat zal de samenwerking alleen maar bevorderen. En dat komt dan weer zowel het jeugdhuis, als de jonge maker ten goede!”

DOSSIER • 5

“Dit onderzoek kwam tot stand in het kader van mijn opleiding Muziek­ management aan de Hogeschool PXL in Hasselt, departement PXL-music. In de zoektocht naar een onderwerp voor mijn bachelorproef, kwam ik in contact met Formaat. Formaat werkte aan een project rond een multidisciplinair presentatie- en creatieaanbod in jeugdhuizen. Geboeid door dit onderwerp en door eigen ervaringen in het jeugdhuis van Ternat kwam onze samenwerking tot stand.”

om hun ruimtes op een meer poly­ valente manier aan te wenden. Sommige jeugdhuizen haalden bijvoorbeeld aan dat er een tekort is aan vrijwilligers om dat te bolwerken, anderen spraken over de moeilijkheden van een afsprakenkader daarrond (sleutelbeheer, drankgebruik …). Nog anderen kaartten infrastructurele noden aan (denk aan plaatsgebrek, slechte akoestiek, gebrek aan isolatie en geluidsoverlast). Jeugdhuizen spraken ook over te weinig impulsen vanuit de stad of gemeente komen om hierop in te zetten: die samenwerking kan duidelijk nog beter.”

POPPUKNPUTNT

DOSSIER • 6

A ANSPREE N, VOOR MUZIKANTERS DJ’S EN PRODUCEN IN VL AANDERE Poppunt is een organisatie die ontstond vanuit muzikanten en mensen met liefde voor muziek. De organisatie zet zich in voor muzikanten en dj’s uit pop, rock, dance en aanverwante genres. Het is geen boekings- of managementkantoor, geen overheid of instituut, maar een bende muziekliefhebbers die zich elke dag inspannen om het leven van muzikanten en dj’s interessanter en aangenamer te maken.

Of je nu je eerste snaren spant, je eerste nummers aan elkaar mixt of op het punt staat je eerste platencontract te tekenen: Poppunt steunt je over de hele lijn. Stijn Lemaire, een enthousiaste muziekliefhebber en projectverantwoordelijke bij Poppunt, vertelt zijn verhaal.

Tekst: Nick Beerens • Foto: Guillaume Decock

“Bij Poppunt vind je informatie voor álle artiesten. Het is een soort huis van vertrouwen dat door artiesten zelf werd opgericht. Poppunt is een bondgenoot voor alle andere organisaties uit het popveld en probeert laagdrempelig en eigentijds te zijn; en vooral de taal van de muzikant te spreken. Daarnaast zorgt Poppunt ook voor een aantal projecten die speel- en mediakansen geven aan muzikanten. Die projecten zorgen ervoor dat muzikanten echt hun ding kunnen doen, of dat nu is voor het speelplezier, of vanuit de ambitie om ‘groot te worden’.

Een van de manieren om speelkansen voor muzikanten te vergroten is vi.be.

Dat is een online platform dat gebruikt wordt door zo’n 12 000 Belgische artiesten en zo’n 400 organisatoren en media uit binnen- en buitenland.”

“Dat het een platform is wil zeggen dat de ontwikkeling van de (speel)kansen zit bij de concertzalen, clubs, festivals, evenementen, tijdschriften en radiozenders die hun campagnes lanceren. Zij hebben dus

volledige controle, al is er wel een kwaliteitscontrole door Poppunt. Het gaat eigenlijk zo: organisatoren die kansen bieden, geven aan waar ze naar op zoek zijn, wat de deadline is en wie ze willen bereiken. Als artiesten – die zelf een vi.be-profiel creëren – zich aangesproken voelen, kunnen ze zich kandidaat stellen.

“Ook het project Lokale Helden is twee jaar geleden door Poppunt in het leven geroepen. De doelstellingen van het project zijn om in de eerste plaats muzikaal talent aan te moedigen om te blijven musiceren, het publiek de kans te geven om hun lokale helden aan het werk te zien en unieke samenwerkingen tussen organisaties, instellingen en podia allerhande te stimuleren. Op die manier wordt geprobeerd om drempels weg te nemen bij potentiële organisatoren, hun ondernemerschap te stimuleren en op lange termijn voor een nieuwe lokale dynamiek te zorgen, zowel voor artiesten als publiek en organisatoren.”

“De eerste editie was een enorm succes (meer dan 1.081 optredens op zo’n 366 podia in 137 gemeenten én bekroond met een Vlaamse Cultuurprijs Amateurkunsten). Voor heel wat jeugdhuizen bleek het ook dé gelegenheid te zijn om iets te doen met hun lokaal talent (bands, dj’s singer-songwriters, producers, noem

JEUGDHUIZEN ZIJN DE IDEALE KWEEKVIJVER VOOR JONG TALENT maar op), om een nieuw publiek te bereiken en bruggen te bouwen naar andere organisaties of podia, en zo een nieuwe dynamiek te creëren die ook na Lokale Helden blijft voortleven.”

“Het was heel leuk om te zien dat er zo’n veertigtal jeugdhuizen iets georganiseerd hadden. In mijn ogen zijn jeugdhuizen dé ideale kweekvijver voor jong talent.

Jeugdhuizen zijn plaatsen waar jongeren zich goed kunnen voelen. Die podiumplek helpt daarbij: het geeft ontzettend veel energie om voor de eerste keer op een podium te staan. Jeugdhuizen moeten zich misschien nog meer bewust worden van die rol. Zij kunnen de taak op zich nemen om jonge gasten te laten doorstromen door hen regionaal kansen te geven. Wat daarbij kan helpen is dat jeugdhuizen meer gaan samenwerken en zich in ‘circuits’ organiseren. Muziek als lijm om mensen samen te brengen!”

OPENDOEK

Passie voor theater

Met bijna 30 000 aangesloten leden en 1000 aangesloten groepen is OPENDOEK een van de grootste amateurtheaterkunstenorganisaties in Vlaanderen. OPENDOEK probeert iedereen die in zijn vrije tijd met theater bezig is te bereiken. Dat gaat dus over mensen die individueel bezig zijn, maar evengoed over mensen die in een theatergroep actief zijn. Ook docenten en regisseurs die actief zijn in de amateurtheatersector kunnen bij OPENDOEK terecht.

Daarnaast heeft OPENDOEK oog voor de brede waaier aan genres en disciplines – denk aan comedy, improvisatie, figurentheater, musical, enzovoort – en voor de diversiteit in de samenleving.

Imke Vannuffelen is coördinator van JongDOEK, het jongerenplatform van OPENDOEK. Ze vertelt vol vuur over haar organisatie.

“OPENDOEK bestaat uit dertien medewerkers en een hoop vrijwilligers. Zij maken de organisatie tot wat ze is. We zijn hen uiterst dankbaar. De werking gaat heel breed: van informatie verstrekken, evenementen organiseren en ondersteunen, tot productie-­coaching en workshops. Ik ben zelf verantwoordelijk voor JongDOEK. Het is een apart onderdeel van OPENDOEK, met een eigen branding en eigen logo. Het is eigenlijk een platform voor theaterjongeren dat informeren, uitwisselen, ontmoeten en interactie mogelijk maakt voor een doelpubliek van 13tot 25-jarigen.

“We dragen co-creatie en eigenaarschap hoog in het vaandel. JongDOEK is er van, door en voor jongeren – net zoals jeugdhuizen dat zijn. Dat gaat dan over jongeren die evenementen en projecten mee uitdenken en opzetten, artikels schrijven voor de website, verslagen schrijven van theaterevents, enzovoort. Daarmee willen we losbreken van het imago dat theater strak

DOSSIER • 7

Tekst: Nick Beerens • Foto: Guillaume Decock

MET JONGDOEK WILLEN WE JEUGDHUIZEN HELPEN OM ZELF JONG THEATERTALENT TE ONDERSTEUNEN en gestuurd zou moeten zijn. Bij ons wordt theater samen met de jongeren zelf vormgegeven.”

“Jongeren kunnen ook gewoon langskomen op theaterevents samen met gelijkgestemde zielen, meedoen aan een wedstrijd of deelnemen aan een tornooi. Ze kunnen kiezen om een eigen gezelschap op te richten, mee op visite te gaan bij andere jonge theatergezelschappen, kunnen goeie ideeën opdoen of gewoon eens in nieuwe

theaterteksten snuisteren … Kortom, JongDOEK houdt zich bezig met alles wat met jongeren en theater te maken heeft.”

“Ik wil dan ook graag samenwerken met jeugdhuizen, omdat daar effectief plaats is voor theater én omdat jongeren er fysiek samenkomen. Dat is een ideale match. Zo werken we in oktober samen met jeugdhuis De Moeve in Lier. In het kader van hun project ARTAFACT organiseren we daar een theater- en filmproject. We willen met JongDOEK niet alleen jongeren ondersteunen, maar ook jeugdhuizen helpen om zelf jong theatertalent te ondersteunen. Cultuur brengt jongeren immers een hoop soft skills bij!”

Benieuwd naar het project van JongDOEK en De Moeve? Check het Facebookevent.

Facebook: THEPIGEONPROJECT_Lier

KUNSTRUIMTDEIE

R INFRASTRUCTUU LTUUR U UITNODIGT TOT C

In jeugdhuizen vind je ruimtes voor cultuur in alle vormen en maten. Veel hangt af van de inrichting van het gebouw én van de (soms kleine) ingrepen die jeugdhuisvrijwilligers zelf willen uitvoeren. De mogelijkheden zijn eindeloos, zolang de ruimte maar beschikbaar is voor de jonge makers. Die ruimtes zijn idealiter zo laagdrempelig en toegankelijk mogelijk. Laat dat nu net de sterkte zijn van jeugdhuizen. Laat je inspireren door deze voorbeelden uit jeugdhuizen en andere organisaties. Of ontdek hoe kleine ingrepen een wereld van verschil kunnen maken.

DOSSIER • 8

Tekst & foto’s: Tim Bryon

Een houten constructie deelt een oude loods in en kan worden behangen met een theaterdoek om de akoestiek van de ruime te verbeteren wanneer er concerten plaatsvinden. De constructie maakt de ruimte polyvalenter en maakt ze ‘doorwandelbaar’, waardoor de brandweer hele­maal tevreden is op vlak van het gebruikt materiaal.

Wil je meer weten over de akoestische eigenschappen van gordijnen, check dan de leidraad van Showtex via www.showtex.com.

Jeugdhuis Asgaard (Sint-Amandsberg) wil de drempel zo laag mogelijk maken voor jonge organisatoren om het jeugdhuis te gebruiken. Daarom stellen ze de sleutel van hun jeugdhuis ter beschikking via een sleutelbakje dat stevig verankerd zit in de betonconstructie langs de buitenkant van het jeugdhuis. Geruchten doen de ronde dat er drie boren gesneuveld zijn om de verankering diep genoeg te planten. Dit systeem zorgt er meteen ook voor dat vrijwilligers minder zwaar worden belast met het ophalen of terugbrengen van sleutelbossen.

In Gouvernement (Gent) gebruiken ze podiumelementen (in hun woorden ‘prakken’) ook als tafels voor andere evenementen. De houten constructies ernaast fungeren als hoes (in hun woorden ‘condoom’), want een podiumelement op zich is geen gezellige tafel. Een duurzame beslissing, want podiumelementen zijn zeer solide gebouwd en zorgen dus meteen voor sterke tafels.

Nog in Gouvernement maakten ze een muur die het geluid verstrooit (in hun woorden ‘diffusermuur’). To do: restjes hout ophalen bij houthandels en met silicone (TEC7) tegen de muur plakken. Het verbetert de akoestische ruimte. Om het voor de brandweer ook leuk te maken zijn deze behandeld met een brandwerende vernislaag.

In De Ruimte (Gent) bouwde een verplaatsbare muur die rond een paal kan worden verschoven. De muur kan publieksstromen scheiden of een ruimte anders indelen.

Lieve Zusjes Stoere Broers is een organisatie die radicaal op locatie werkt. Omdat ze niet afhankelijk willen zijn van infrastructuur ontwikkelden ze batterijen waarmee ze een ganse avond lang een dj-booth met led-verlichting van stroom kunnen voorzien.

In Café Video is het belangrijk om een foolproof systeem te hebben dat door de barmedewerkers via één druk op een knop kan worden ingesteld op concert- of gewone café-preset. Een processor achter de schermen verandert de instellingen. Zo kunnen de barmedewerkers zich niet vergissen.

DOSSIER • 9

Kinky Star (Gent) legt uit hoe hun P.A.-systeem al erg woelige optredens heeft overleefd. Pittig detail: de mengtafel staat ongeveer centraal in de moshpit. Een snelle opfrissing van P.A.-technieken leert ons dat vooral de GAIN-knop wonderen doet wanneer er feedback op een kanaal sluipt.

Y E N O M Y E N O M MONEY ING VAN OVER UITBETAL ARTIESTEN

2 Het SBK

Werk je met artiesten, vergeet dan niet om de afspraken steeds vast te leggen in een contract en vergoed artiesten op een correcte manier.

Tekst: Nick Beerens

DOSSIER • 10

Het contract Hierin leg je alle afspraken vast met de artiest, zoals de datum van het optreden, de eventuele vergoeding, afspraken over de geluidsnormen en verzekeringen … Dat voorkomt discussies achteraf. Om alle aspecten van zo’n contract uit te doeken te doen, heb je een heel magazine nodig. Indien je hierover meer informatie wilt, kan je de brochure van Locus, het Steunpunt voor Lokaal Cultuurbeleid en de Vereniging van Vlaamse Cultuur- en gemeenschapscentra, lezen. Je vindt het op www. cultuurcentra.be.

De vergoeding

3 Een factuur

De kleine vergoedingsregeling, of KVR, is een forfaitaire vergoeding zoals een vrijwilligersvergoeding, enkel voor artistieke prestaties. De maximale dagvergoeding voor de KVR in 2017 bedraagt 124,66 euro. De maximale jaarvergoeding bedraagt in 2017 2.493,27 euro. Deze vergoeding werd in het leven geroepen als een gemakkelijke manier om artistieke prestaties te vergoeden. Vooral voor opdrachten tegen een eerder lage vergoeding, die zeer vaak in het zwart werden uitbetaald, biedt de KVR een uitstekende én legale oplossing.

Als bewijs van betaling laat je als jeugdhuis een ‘verklaring op eer’ ondertekenen door elke individuele artiest. In de boekhouding komt dit onder de rubriek ‘diverse goederen en diensten’.

Artiesten die per jaar een beperkt aantal artistieke prestaties leveren tegen een beperkte vergoeding en daarnaast ook nog een andere job hebben waar sociale bescherming mee wordt opgebouwd, kunnen gebruik maken van de KVR. Opgelet! Een dj kan geen gebruik maken van dit systeem, tenzij hij/zij een erkenning heeft als kunstenaar. Zo niet, moet een dj dus terugvallen op een van de andere betalingsmogelijkheden.

Als de artiest een zelfstandige is of optreedt namens een rechtspersoon (vzw, bvba …) dan schrijft hij/zij een factuur uit.

In de boekhouding komt dit onder ‘diverse goederen en diensten’.

4 Een loon

1 De KVR

Het SBK, Sociaal bureau voor de kunstenaar, speelt in dit geval interimkantoor en zorgt voor alle wettelijke verplichtingen en inhoudingen op de lonen.

Een lijst van SBK’s vind je terug via de website van het kunstenloket.

In de boekhouding komt dit onder de rubriek ‘diverse goederen en diensten’.

Via een loon met aangifte aan de belastingen via fiche 281.30. Het jeugdhuis is zelf werkgever als er geen gebruik gemaakt wordt van de andere wettelijke systemen. Dat gebeurt onder andere als het jeugdhuis een groep rechtstreeks boekt, de groep geen rechtspersoon heeft en de bedragen per artiest hoger zijn dan de KVR. Maar ook als het jeugdhuis gebruik maakt van een boekingskantoor, het boekingskantoor geen gebruik maakt van een SBK of de groep geen rechtspersoon is.

In de boekhouding komt dit onder de rubriek ‘bezoldigingen’.

5 Wat als je het niet reglementair doet?

Als je geen gebruik maakt van een wettige betalingsmogelijkheid is er sprake van ‘geheime commissielonen’. De boetes hierop zijn 309%. De verantwoordelijken van het jeugdhuis kunnen hiervoor aansprakelijk gesteld worden. Het bestuur zorgt er dan ook best voor dat de nodige formulieren (persoonlijke verklaring van alle artiesten) aanwezig zijn op de dag van het optreden.

Als je gebruik maakt van de ‘kleine vergoedingsregeling artiesten’ dan moeten de ‘verklaringen op eer’ ter beschikking zijn van bij de aanvang van het optreden.

THE PIRTO’CSKT

KORTRIJK

Sinds 1988 is The Pit’s in Kortrijk dé plaats voor alternatieve en non-conformistische muziek. The Pit’s, een van de oudste onafhankelijke concertzalen van België, ademt muziekgeschiedenis. En het strafste van allemaal: alles wordt gedaan door vrijwilligers. Een van die vrijwilligers en tevens de voorzitter van het jeugdhuis, is Sebastien. Hij onthult welke mentaliteit er achter zo’n magische rocktempel schuilgaat.

Tekst: Valerie Vonck & Nick Beerens • Foto: Pieter Heyman

Op welke manier proberen jullie van The Pit’s die ‘ideale plek’ te maken?

“Eenmaal je voorbij de ietwat gesloten gevel bent, proberen we een open en verwelkomende plek te zijn voor iedereen, maar in het bijzonder voor de ‘misfits’.

Dat is iedereen die niet perfect in een klassiek hokje past. Hoewel de leeftijd en achtergrond van onze bezoekers varieert, hebben ze stuk voor stuk een positieve ingesteldheid en delen ze allemaal een enorme liefde voor muziek. Voor heel wat mensen voelt The Pit’s aan als thuiskomen, als een plaats waar je echt volledig jezelf kan zijn en waar je (muzikale) grenzen kan verleggen.”

EEN GEZONDE JEUGDHUISCULTUUR IS ONMISBAAR VOOR DE MUZIEKSCENE IN BELGIË

Wordt The Pit’s gebruikt als creatieruimte of als presentatieruimte? Of allebei?

“Op de sporadische repetities van bevriende gelegenheidsbands na, doet de ruimte bijna uitsluitend dienst als presentatieruimte. Vaste repetities proberen we te vermijden om de buren toch nog iets van rust te gunnen tussen de vele optredens door.”

Welke toonmomenten zijn er in The Pit’s?

“We zijn natuurlijk bekend als alternatieve muzieklocatie: vooral gitaarmuziek van alle mogelijke genres dus. Daarnaast proberen we onze kijk op muziek en performance heel breed te houden. Hier is dus ook plaats voor geluidskunst, poëzie en obscure genres als noise, ambient en drone, maar evengoed voor cabaretvoorstellingen. Ook veel zachtere genres komen aan bod, zoals sixties garagerock met Beatles-invloeden, jazz, blues, gospel, country …”

Op welke manier gaan jullie op zoek naar jong talent?

“Sinds begin dit jaar mogen alle studenten volledig gratis binnen op al onze optredens, in de hoop dat een nieuwe generatie studenten in Kortrijk over onze drempel stapt en de obscuurdere kantjes van het muziekspectrum leert kennen.

Verder hebben we een hoop mensen die constant uitkijkt naar nieuwe bands in België en Noord-Frankrijk om ze een kans te kunnen geven op ons podium.

Op die manier proberen we de Belgische muziekscene sterker te maken en jongere muzikanten kennis te laten maken met het grotere tourcircuit.”

Werken jullie vaak samen met andere organisaties? Wat is daar de meerwaarde van?

“Het is altijd leuker om samen te werken met andere gemotiveerde mensen. In de meeste steden zijn er weinig tot geen niet-commerciële zalen waar je terecht kan om iets te organiseren. Met dit in het achterhoofd staan we steeds open voor externe organisaties, als die zich kunnen vinden in de attitude van The Pit’s.

Een van onze vaste partners is Spit It Out Productions. Dat is een DIY-punk­ organisatie, inclusief felgekleurde hanenkammen. Ook met het rockprogramma Acouphènes op radio Campus FM hebben we een vaste samenwerking. Beide komen uit Lille, net over de Franse grens.

In eigen land maar over de taalgrens heen hebben we contact met concertzaal Water Moulin in Doornik, waarmee we vaak data uitwisselen. Bovendien onder­ steunen we elkaar op vlak van promotie en vrijwilligers.

Verder zitten we op hetzelfde circuit als The City is Dead en Ondergronds in Antwerpen, kraakpand Bristol in Gent en een hoop kleinere zalen ertussenin. Daardoor kunnen we veel bands tijdens opeenvolgende dagen een podium geven.”

Welke rol zouden jeugdhuizen moeten spelen in de muziek- en cultuursector?

“Een jeugdhuis is een plaats van ontplooiing en experiment, zonder commerciële druk en met ruimte voor fouten. Het is dus ook een plaats waar cultuur en muziek zonder financiële druk kunnen bestaan, met een focus op openheid en vrijheid. Dat is eigenlijk ongelofelijk ‘punk’.

Niet alleen muzikaal, maar vooral qua ideologie is dat het hoofdprincipe waarop The Pit’s steunt.

Een gezonde jeugdhuiscultuur is onmisbaar voor een gezonde muziekscene in België en zorgt sinds jaar en dag voor het enorm sterke en diverse aanbod aan bands en podia dat we kunnen aanbieden.”

DOSSIER • 11

Waarom vind jij jeugdhuizen de ideale plek om artiesten een podium te geven?

“Door de ondersteuning en structuur van jeugdhuizen is er veel meer mogelijk op kleine schaal en kunnen we alles aan democratische prijzen houden. Momenteel vragen we vijf euro inkom voor twee live bands, waarvan er meestal één op tour is uit het buitenland. Ook onze drankprijzen proberen we zo laag mogelijk te houden.

Dat zou onhaalbaar zijn voor een klassieke, commerciële locatie.”

Is er sprake van multidisciplinair ruimtegebruik in The Pit’s?

“We proberen onze extreem beperkte ruimte – onze instuif is minder dan 20m² – zo nuttig mogelijk te gebruiken. Er vinden vooral optredens plaats, maar ook vergaderingen en nu en dan een gewone instuifavond.”

In 2016 startte Formaat met het ‘netwerk podium’ tussen verschillende jeugdhuizen. Het netwerk was verantwoordelijk voor het uitrollen van de wedstrijd Multiplek Podium. Via deze wedstrijd konden jeugdhuizen een nieuw podium, akoestische isolatie, een sleutelsysteem, trussen en akoestische doeken winnen. Meer dan veertig jeugdhuizen deden mee aan deze wedstrijd.

Daarnaast bepaalde het netwerk podium mee de programmatie van RADAR On Stage op 11 en 12 februari 2017. Tijdens deze twee dagen werden er workshops en infosessies gegeven waarin jeugdhuisen muziekliefhebbers ontdekten hoe ze jong talent kunnen spotten, hoe ze met vrijwilligers op een festival moeten omgaan … Er waren masterclasses fotografie en enkele enthousiastelingen schreven zelfs een artistiek manifest.

Ook de volgende editie in 2018 wordt vormgegeven door het netwerk.

In 2017 wil netwerk podium groeien.

Formaat wil graag in gesprek gaan met jeugdhuizen die een aanbod ‘podium’ hebben. Zowel voor Formaat als voor de jeugdhuizen loont het om van gedachten te wisselen en van elkaar te leren.

Formaat wil het netwerk uitbreiden en bekijken welke gezamenlijke acties er met jeugdhuizen opgezet kunnen worden.

We geloven immers dat jeugdhuizen een uiterst belangrijke rol spelen in het culturele veld en dat die rol kan versterkt worden door beter en structureler samen te werken.

Wil jij graag deel uitmaken van dit netwerk, of wil je meer informatie?

Contacteer stef.moens@formaat.be

Deze jeugdhuizen maken momenteel deel uit van het netwerk podium: _Plek Gent Zenith Dendermonde JOC Ieper Den Eglantier Sint-Niklaas Den Eglenatier Berchem Ten Goudberghe Wevelgem Jakkedoe Desselgem