Formaat Magazine december(2019) - januari - februari 2020 by Formaat vzw

JAARGANG 9 • NR 4 • DECEMBER 2019 VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS – AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X – P 602745 V.U.: Formaat vzw, t.a.v. Kara Eestermans – De Wittestraat 2, 2600 Berchem T 03 226 40 83 – info@formaat.be – www.formaat.be

PB- PP B-

BELGIE(N) - BELGIQUE

DE VERSCHEIDENHEID VAN JEUGDWERK Mensen met een beperking in het jeugdhuis Safe Space maakt moeilijke thema’s bespreekbaar

VOORWOORD VERSCHEIDENHEID MET MEDEWERKING VAN Samuel Allaman Free Anckaert Nick Beerens Cedric Bevers Jeroen Borghs Hanne De Vleeschouwer Inge De Wolf Lindsi Dendauw Stijn Depoorter Hans Dockx Annelies D'Hollander Jakob Janssen Naomi Leboy Jos Meers Charlotte Van Cleemput Ken Van Roose Verena Reniers Tilke Wouters Jeugdhuizen COÖRDINATIE Adriaan de Roover VORMGEVING Pepijn Haghebaert COVERFOTO Agathe Danon BEELD / FOTO’S Ann Berger Agathe Danon Hanne De Vleeschouwer Annelies D'Hollander Jeroen Jacobs Jakob Janssen Naomi Leboy Kei Sendak Paul van Haegenbergh Dinaya Waeyaert Tilke Wouters Niet Nu Laura MD Photography Zwoltopia Jeugdhuizen Formaat DRUK Graphius, Gent (FSC CO14767) Dit magazine is 100% CO2-neutraal gedrukt op FSC-gecertificeerd papier Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen, mits vermelding van Formaat Magazine. Formaat Magazine verschijnt vierjaarlijks. Het tijdschrift is gratis voor leden en jeugdambtenaren, extra abonnementen kunnen verkregen worden aan 20 euro per jaar. V.U. Formaat vzw t.a.v. Kara Eestermans De Wittestraat 2 2600 Berchem VRAAG OF OPMERKING? redactie@formaat.be

Formaat creëert ruimte voor jongeren en hun initiatieven door open jeugdwerk te stimuleren, te ontwikkelen en te verbinden. Met meer en sterker open jeugdwerk dragen we bij aan een meer duurzame samenleving die haar diversiteit inzet als een sterkte.

Eén van onze doelgroepen zijn personen met een beperking. Wij proberen hen een unieke ervaring te laten beleven. Dat kan gaan van een feestje met kei leuke muziek in een uitgewerkt thema tot een gezellige avond waarbij we spelletjes spelen. Een andere belangrijke doelgroep zijn tieners jonger dan vijftien jaar. Zij vormen immers de toekomst voor ons jeugdhuis. Daarom willen we hen nu al aanspreken. We organiseren evenementen zoals een filmavond, waterballonnengevecht enzoverder. Met andere woorden: toffe spelletjes om hen alvast kennis te laten maken met ons jeugdhuis. De variatie in een bestuur en in de doelgroepen zorgt ervoor dat ieder jeugdhuis zijn eigen visie en manier van werken heeft. Daarin kunnen we leren van elkaar. Verscheidenheid in een jeugdhuis kan alleen mogelijk gemaakt worden door een open houding aan te nemen. Door uit te stralen dat iedereen welkom is, zullen mensen zich ook aangesproken voelen om langs te komen. Wellicht bereik je zo ook meer mensen die vrijwilliger of bestuurslid willen worden. Vele handen maken licht werk en uiteindelijk is het plezanter om met een enthousiast, leuk en groot team een jeugdhuis te leiden. Met een open houding heb je bovendien ook gemakkelijker toegang tot andere verenigingen en besturen in jouw gemeente. Het zorgt er op zijn manier voor dat je een goede relatie opbouwt met scholen, gemeentebesturen, jeugdverenigingen … Hieruit kunnen dan samenwerkingen ontstaan. En een goede band met jouw gemeente kan bijvoorbeeld sneller leiden tot betere ondersteuning. Om een jeugdhuis te vormen waarbij verscheidenheid een belangrijk aandachtspunt is, mag je thema’s als racisme, discriminatie en pesten zeker niet uit de weg gaan. Als jeugdhuis moet je duidelijk maken dat je hier tegen bent en maatregelen treffen waar nodig. Kortom, verscheidenheid in een jeugdhuis geeft heel wat voordelen. Cedric Bevers en het team van jeugdhuis Den Dijk in Sint-Lenaarts

jhdendijk

HOT TOPIC | De verscheidenheid van jeugdwerk Jeugdwerk en jeugdhuiswerk kunnen veel verschillende vormen aannemen. Er is geen ‘one size fits all’ formule.

WERKING

Afgelopen lente opende jeugdhuis Nieuw Gent haar deuren. We gingen op stap in de wijk.

Call It Hate onderzocht in tien Europese landen de houding tegenover LGBT’s.

INTERVIEW | Nieuw Gent

INSPIRATIE

HOT TOPIC | De verscheidenheid van jeugdwerk

COLUMN | Professional aan het woord

RAAT | RaaTslid aan het woord

GOED BEZIG | Jeugdhuis Basta blaast 15 kaarsjes uit

INFORMATIE

UIT DE DOEKEN | Call It Hate

INTERVIEW | Nieuw Gent: op stap in de wijk

UIT DE DOEKEN | Call It Hate

AANBOD

AGENDA | Vormingskalender

INGENIEUS | Expart

IKORGANISEER | The sound of De Mutse

BUITEN DE LIJNTJES | Tutti Fratelli: theater als bindmiddel

24 UUR | Slam poet activist Tilke Wouters

PRIKBORD | Van alles een beetje

“Hoe kan ik het verschil zien tussen echt geld en vals geld?” Kom het te weten op pagina 30.

VRAAG HET | Jouw jeugdhuisvragen beantwoord

FORMAAT MAGAZINE | 3

4 | FORMAAT MAGAZINE

HOT TOPIC

DE VERSCHEIDENHEID VAN JEUGDWERK

Jeugdwerk en jeugdhuiswerk kunnen veel verschillende vormen aannemen. Er is geen ‘one size fits all’ formule. Elke plek voor jongeren vertrekt tenslotte van de noden die in de omgeving liggen. Op die manier ontstaan op verschillende plekken verschillende soorten werkingen. TEKST: Adriaan de Roover & Ken Van Roose

Jeugdhuizen zijn in 2019 zeer divers in wat ze doen en hoe ze dat doen. Ze bevinden zich op de snijlijn tussen vrije tijd en welzijn, maar ook onderwijs, sport, cultuur, werk … en spelen dus een rol in ver-schillende levensdomeinen van jongeren. Jeugdhuiswerk bedient daarnaast veel verschillende doelgroepen, die op hun beurt eigen noden en wensen hebben. Waar in de ene buurt, gemeente of stad veel nood is aan plaatsen voor feest en fuif, is er op andere plaatsen meer nood aan ontmoetingsplaatsen, activiteiten die focussen op sport, huiswerkondersteuning of arbeidsbemiddeling. Een brede, diverse groep jongeren vraagt ook een breed aanbod. Er is nood aan heel wat verschillende organisaties die werken rond verschillende thema’s, met verschillende methodieken, voor verschillende doelgroepen, in verschillende wijken, op verschillende manieren. In dit artikel kijken we over het muurtje bij vijf jeugdorganisaties – niet per se jeugdhuizen – die telkens vanuit verschillende noden en wensen van jongeren zijn ontstaan. Ze verschillen niet alleen wat betreft doelgroep maar ook op vlak van manier van werken. Zo biedt het Gentse Girls Go BOOM een platform voor meisjes en vrouwen die aan de slag willen met muziek, terwijl Kolamela vooral een bijdrage wil leveren aan de positieve identiteitsontwikkeling van Vilvoordenaren met een sub-Saharaans Afrikaanse afkomst. De jongeren van jeugdhuis Plug-in uit Leopoldsburg staan bekend om de events die ze organiseren en het jeugdhuis krijgt zowat alle leeftijden over de vloer terwijl het Brusselse Bekile zich vooral

Girls Go BOOM uit Gent richt zich vooral op meisjes en jonge vrouwen van 16 tot en met 30 jaar, LGBTQ+-mensen en iedereen die zich niet thuis voelt in de muziekwereld zoals die nu is, voor welke reden dan ook. FOTO: Jeroen Jacobs

Een brede, diverse groep jongeren vraagt ook een breed aanbod

richt op kampen in schoolvakanties met tieners van 8 tot 14 jaar. Ze hebben geen vaste locatie waar de activiteiten doorgaan, net zoals het Gentse Slam-T. Die organisatie biedt in de eerste plaats een veilige ruimte aan de queer gemeenschap en focust haar activiteiten op slam poetry. Kortom, er zijn honderd-en-één redenen voor jongeren om een jeugdhuis, of laat ons het breder benoemen, jeugdorganisatie tot het leven te roepen. Jeugdwerk vereist immers een open blik. We stelden de verschillende organisaties een reeks vragen.

De kern van jeugdhuiswerk Formaat publiceerde in 2019 de studie ‘Lokale overheden en het jongerenwerk van de toekomst’ waarin de kern van het jeugdhuiswerk werd samengevat: Jeugdhuiswerk vertrekt radicaal vanuit de noden en wensen van jongeren. Jeugdhuiswerk is groepswerk dat ontmoetingskansen creëert, jongeren samenbrengt en activeert rond diverse thema’s. Het is een open jeugdwerkvorm die participatiemogelijkheden biedt aan alle jongeren en die hen op die manier informele en non-formele leerkansen biedt. Jeugdhuiswerk vertrekt vanuit democratische waarden en geeft jongeren de kans om op alle niveaus mee vorm te geven aan de organisatie en haar activiteiten. Jeugdhuiswerk legt verbindingen tussen verschillende groepen mensen en vertrekt daarvoor zoveel mogelijk vanuit de lokale context en de buurt waarin het jeugdhuis actief is. Jeugdhuiswerk werkt op die manier actief mee aan een rechtvaar-dige samenleving waarin gelijkwaardigheid centraal staat.

FORMAAT MAGAZINE | 5

HOT TOPIC

JEUGDHUIS PLUG-IN Jeugdhuis Plug-in in Leopoldsburg is een deel van de overkoepelende vereniging ‘Humanistische Jongeren’ in Leopoldsburg. Toen die in 1981 werd opgericht werd clubhuis ‘De Pukkel’ geopend. In 2012 werd het jeugdhuis opgefrist en de naam veranderd naar Plug-in. Kan je het publiek dat jullie bereiken omschrijven? Op woensdagmiddag komen scholieren. Dan steken we een lunch in elkaar en kunnen jongeren een hapje eten, fijn bijpraten en chillen. Op vrijdagavond trekken we meestal een ouder publiek en houden de 18+ vrijwilligers het jeugdhuis open. Er passeren ook mensen van andere verenigingen en ouderen. Vanuit welke noden is jullie organisatie ontstaan? Het aanbod was beperkt. Er was nood aan een jeugdhuis in Leopoldsburg. We willen jongeren fysieke ruimte bieden om samen te komen en hen stimuleren om zelf activiteiten en events te organiseren. Jongeren moeten de nodige kansen krijgen en goed gecoacht worden. De fakkel wordt telkens doorgegeven door de oude garde. Zo staan de jongeren steeds aan het roer met de nodige steun van de ouderen. Welke activiteiten, projecten, kansen, ruimte … bieden jullie aan? Dat gaat van thema-avonden en shows tot uitstappen en workshops. Events organiseren zit in ons DNA. Zo hebben de jongeren van het jeugdhuis onder andere Garnizoen en Insteek op poten gezet. Met projecten zoals Wildgroei en Atelier HJ willen we ook een creatief aanbod creëren. De rode draad is jongeren kansen geven om samen te werken, zichzelf te ontwikkelen, verantwoordelijkheid op te nemen en vooral leuke dingen te doen. Regelmatig zijn er activiteiten zoals pooltoernooien, gezelsschapspelen, graffiti … Op zaterdag worden vaak concerten of andere events georganiseerd.

Waar gaan jullie activiteiten door? Ons jeugdhuis en de kantoren van HJ en Pukkelpop – waar het jeugdhuis nauw mee verbonden is – liggen in hetzelfde gebouw. Dankzij die nabijheid is er een fijne wisselwerking en inspireren de werkingen elkaar. Beneden zijn een oude schoenenwinkel en magazijn omgebouwd tot jeugdhuis en vergaderzaal. Het appartement erboven zijn nu kantoren. We hebben een groot terras. Het jeugdhuis verkleinen we voor gewone openingsavonden en dan is er zit- en hangplaats voor zo’n 80 bezoekers. Voor fuiven en concerten kan de capaciteit vergroot worden tot 300 bezoekers.

We willen jongeren fysieke ruimte bieden om samen te komen en hen stimuleren om zelf events te organiseren Op welke manier zijn jullie activiteiten afgestemd op jullie omgeving? We hebben een nauw contact met de middelbare scholen in de gemeente. Bij onze activiteiten houden we rekening met de interesses van de jongeren uit onze buurt maar we proberen regelmatig ook nieuwe, experimentele dingen. Met Wildgroei, een artistiek project van het jeugdhuis, trokken we naar leegstaande panden in de gemeente om daar met workshops aan de slag te gaan. Bij de komst van een opvangcentrum voor vluchtelingen in de gemeente hebben we samen met de jongeren die tijdelijk in het centrum verbleven een aantal leuke activiteiten georganiseerd. Een aantal van hen zijn nu nog altijd actief betrokken.

Meer weten? jeugdhuisplugin.be jeugdhuisplugin

6 | FORMAAT MAGAZINE

FOTO: Kei Sendak

SLAM-T Het Gentse Slam-T biedt sinds 2018 een platform voor (slam) poetry en open mics. Organisators Tilke en Kika – inmiddels vergezeld door Jara – wilden hiermee een LGBTQIA+ friendly ruimte creëren. Kan je het publiek dat jullie bereiken omschrijven? We bereiken vooral mensen die zichzelf wat uit de boot voelen vallen op andere plaatsen. Mensen die op zoek zijn naar gelijkgestemden in een veilige omgeving om daar hun verhaal in de vorm van spoken word te brengen, of te komen luisteren. We bereiken in de eerste plaats de queer gemeenschap maar iedereen die respectvol omgaat met onze organisatie, de locatie en de aanwezigen is welkom. Vanuit welke noden is jullie organisatie ontstaan? In andere organisaties konden we de veiligheid of gemeenschap waar Kika en ik naar op zoek waren niet vinden. We wilden een laagdrempelige organisatie creëren waar ruimte is voor de mensen die in onze maatschappij vaak het woord niet krijgen. We zetten in op toegankelijkheid en op minderheden op de voorgrond zetten. Voor ons moet spoken word niet academisch zijn. Het gaat over een boodschap willen brengen.

Welke activiteiten, projecten, kansen, ruimte … bieden jullie aan? We organiseren maandelijks een avond met drie artiesten en daaropvolgend een open mic. Daarnaast doen we soms samenwerkingen met andere organisaties. Zo hebben we al workshops gegeven rond maatschappelijke thema's in spoken word. We proberen ook een vangnet te zijn voor beginnende artiesten en hen podiumkansen te bieden. Waar gaan jullie activiteiten door? Onze vaste locatie is momenteel Blond, een queer café. Onze gemeenschap voelt zich daar veilig, geven ze aan. De ruimte is niet groot en geeft een gezellig woonkamergevoel. Op welke manier zijn jullie activiteiten afgestemd op jullie omgeving? We blijven luisteren naar onze doelgroep. Toen ze nood hadden aan een andere locatie, zijn we verhuisd naar Blond. Soms krijgen we vragen waarmee we aan de slag gaan. Zoals bijvoorbeeld rond content warnings. Zo proberen we een zo veilig mogelijke omgeving te creëren. Zo tekenden we ook het Safe(r) Space Manifesto, om hier nog bewuster mee om te gaan.

We organiseren maandelijks een slam poetry avond voor de queer gemeenschap

Hoe zien jullie weken eruit? Sommige weken zijn behoorlijk rustig en kan dit gaan over het zoeken naar nieuwe artiesten en visuele vormgevers of het uitwerken van projecten die eraan komen. Op dit moment is het alle maal wat drukker met de organisatie van ons éénjarig bestaan. Het boeken van locatie, promo voeren, artiesten scouten en boeken, workshops en lezingen organiseren, subsidiedossier uitschrijven … Op 8 december viert SLAM T haar éénjarig bestaan met Slam The Patriarchy in Blond in Gent.

Meer weten? slamthetea

FORMAAT MAGAZINE | 7

HOT TOPIC

BEKILE JEUGDWERKING VZW Bekile Jeugdwerking werd in 2012 opgericht door een groep animatoren uit het Brusselse. Door recreatieve en culturele activiteiten te organiseren proberen ze de participatie in het sociaal en maatschappelijk leven van kinderen en jongeren in de omgeving te bevorderen. Kan je het publiek dat jullie bereiken omschrijven? Wij richten ons op de jeugd, op jongeren van 8 tot 14 jaar. Daarnaast organiseren we ook evenementen voor ouders, jeugdwerkers en de buurt, om uitleg te geven over onze organisatie. We hebben een mooi publiek, iedereen mag zich welkom voelen! Vanuit welke noden is jullie organisatie ontstaan? Er waren geen laagdrempelige organisaties in Brussel voor kinderen en jongeren van 8 tot 14 jaar die buitenschoolse activiteiten en kampen organiseerden door het jaar heen. Op vraag van ouders hebben we onze VZW opgestart. Welke activiteiten, projecten, kansen, ruimte … bieden jullie aan? In het weekend doen we een activiteit of uitstap met de kinderen en jongeren. Daarnaast doen we ook aparte tieneractiviteiten voor onze jongeren van 11 tot 14 jaar en organiseren we jaarlijks kampen in de schoolvakanties. Als onze jongeren een project willen waarmaken, dan stimuleren we hen en worden ze door ons ondersteund. Zo hebben we bijvoorbeeld deelgenomen aan Kunstbende. We gaan steeds op de noden en behoeften van onze doelgroep in. Tot slot zijn er ook steeds vergaderingen van onze werkgroepen, evenementen … Er is altijd wel iets te doen bij Bekile.

Er waren geen laagdrempelige organisaties in Brussel die buitenschoolse activiteiten en kampen organiseerden voor kinderen en jongeren van 8 tot 14 jaar

Waar gaan jullie activiteiten door? We hebben geen vaste locatie. We ontdekken graag verschillende plekken, gaan op uitstap in heel België en voor onze kampen leren we nieuwe plekken kennen! Op welke manier zijn jullie activiteiten afgestemd op jullie omgeving? We organiseren activiteiten in en met de buurt zoals stadsspellen, picknick in het park, eetfestijnen waar de buurt en iedereen op uitgenodigd is … We doen mee aan activiteiten van andere organisaties waarop we uitgenodigd worden. We geloven erin dat we van onze omgeving kunnen bijleren en dat uitwisseling van belang is voor onze kinderen en jongeren.

8 | FORMAAT MAGAZINE

KOLAMELA Kolamela is een sociocultureel project uit Vilvoorde, voor én door jongeren, dat sinds 2014 bestaat. Kolamela betekent in het Otetela (Congolese dialect) ‘geloof hebben in iets’. Kolamela wil een bijdrage leveren aan de positieve identiteitsontwikkeling van jongeren.

We organiseren debatten, lezingen en dialoogtafels voor mensen in Vilvoorde

Kan je het publiek dat jullie bereiken omschrijven? Oorspronkelijk richtten we ons op Vilvoordenaren met verschillende afkomst, maar inmiddels besloten we om ons nu te focussen op Vilvoordenaren met Sub-Saharaans Afrikaanse afkomst. Vanuit welke noden is jullie organisatie ontstaan? Toen Kolamela werd opgericht, was er niet zo’n goed imago van Vilvoorde. De gemeente was overschaduwd door het vertrek van Syriëstrijders. Met Kolamela wilden we aantonen dat er potentieel is in Vilvoorde. Welke activiteiten, projecten, kansen, ruimte … bieden jullie aan? We organiseren debatten, lezingen, dialoogtafels … over onder andere interculturalisme. Zo willen we een stem geven aan mensen die graag hun mening over verschillende thema’s willen uiten. Waar gaan jullie activiteiten door? We hebben geen vaste locatie. We hebben deze zomer een studieruimte gehad in de ASIAT-site in Vilvoorde. De studieruimte was helaas een flop, omdat er weinig mensen waren komen opdagen. We bespreken meestal alles via onze WhatsApp-groep, ernaast zorgen we ervoor dat we maandelijks samenkomen voor de bestuursvergadering. Op welke manier zijn jullie activiteiten afgestemd op jullie omgeving? We proberen te bekijken welke activiteiten bespreekbaar en aantrekkelijk kunnen zijn voor ons publiek. Aan de andere kant trachten we ook zo creatief mogelijk om te springen met ons aanbod.

GIRLS GO BOOM In 2016 zag Girls go BOOM het levenslicht in Gent. Het feministische collectief streeft ernaar om meer vrouwen op het podium te zetten. Sinds dit jaar hebben ze hun eigen Girls go BOOM Clubhuis geopend. Kan je het publiek dat jullie bereiken omschrijven? Wij richten ons vooral op meisjes en jonge vrouwen van 16 tot en met 30 jaar, LGBTQ+-mensen en iedereen die zich niet thuis voelt in de muziekwereld zoals die nu is, voor welke reden dan ook. Vanuit welke noden is jullie organisatie ontstaan? Er was een tekort aan meisjes en vrouwen in de (alternatieve) muziek scene. Nadat we met ons collectief al concerten en andere activiteiten organiseerden, groeide de nood aan een eigen plek. Die plek is vooral belangrijk om de drempels, die er zijn voor meisjes en vrouwen om te beginnen met muziek spelen of andere creatieve activiteiten, weg te nemen. Met ons clubhuis willen we hen de ruimte, materiaal en kennis aanbieden om te experimenteren, te leren van elkaar en om zich te empoweren. Welke activiteiten, projecten, kansen, ruimte … bieden jullie aan? Op dit moment zetten we onze ruimte vooral ter beschikking van meisjes met een eigen project. Zo is er iemand die ons clubhuis gebruikt voor de repetitie van een feministisch theaterstuk, en iemand die regelmatig bij ons een podcast komt opnemen. Vanaf volgend jaar willen we op regel matige basis workshops organiseren. Zowel in muziek (gitaar, drum, bas …) als andere coole creatieve dingen om zo meer meisjesbands te doen starten. We hebben ook een boekenclub die om de zoveel tijd samenkomt om een boek van een vrouwelijke auteur te bespreken. We zijn nu bezig met een fotografieclub op te richten. We staan open voor alle ideeën. Voorlopig houden we het clubhuis open op woensdagnamiddag en kan iedereen gewoon binnenlopen om vragen te stellen, bij ons te hangen, boeken uit te lenen, enzoverder. Het repetitiekot is open voor verhuur aan bands.

Er was een tekort aan meisjes en vrouwen in de alternatieve muziekscene

Op welke manier zijn jullie activiteiten afgestemd op jullie omgeving? We maken deel uit van een grote tijdelijke invulling. Dat zorgt voor veel wisselwerking met andere organisaties. Zo gaan er mensen van bij ons regelmatig boksen bij de anarchistische boksclub op hetzelfde verdiep en omgekeerd. We zijn gelegen in de Brugse Poort in Gent, wat een heel diverse en multiculturele wijk is. We hebben voor deze locatie gekozen omdat we onze activiteiten zo laagdrempelig mogelijk willen houden en een divers publiek willen bereiken.

Meer weten? girlsgoboom

girlsgoboom.com

FOTO’S: Jeroen Jacobs

Waar gaan jullie activiteiten door? Het Girls go BOOM Clubhuis is gevestigd in De Meubelfabriek in Gent. De Meubelfabriek is een tijdelijke invulling waar 25 socioculturele organisaties huizen. Het Clubhuis bestaat uit een repetitiekot en een workshop/ ontmoetingsruimte. Er is geen plaats voor optredens bij ons, daarvoor moeten we naar andere locaties.

FORMAAT MAGAZINE | 9

HOT TOPIC

Ook mensen met een beperking hebben nood aan een plaats waar ze uit kunnen gaan of zich kunnen ontplooien

MENSEN MET EEN BEPERKING IN HET JEUGDHUIS Sinds dit jaar heeft jeugdhuis Den Dijk uit Brecht een G-werking. Om de zes weken organiseren de jongeren van het jeugdhuis een activiteit voor en met mensen met een verstandelijke beperking. TEKST & FOTO: Jakob Janssen

10 | FORMAAT MAGAZINE

We willen een open sfeer creëren in ons jeugdhuis. Toen we de vraag kregen van KVG Turnhout (voluit: Katholieke Vereniging Gehandicapten) om samen te werken, zijn we daarop ingegaan. Mensen met een beperking hebben ook recht op een plaats om uit te gaan en te zich ontspannen. KVG ondersteunt het jeugdhuis bij deze activiteiten. Ze helpen onder andere met het materiaal en promotie. Voor financiële steun kunnen we dan weer terecht bij Rotary Kempenland. Zij sponsoren het project.” “Bij iedere G-activiteit kijken we naar de sociaal-emotionele ontwikkeling van de deelnemers. Daarop stemmen we onze activiteiten af. We deden al fuiven in verschillende thema’s: carnaval, Valentijn, Hawaï … Maar ook niets mis

met rustige activiteiten zoals een café-avond met spelletjes. Gemiddeld komen er een dertig tal bezoekers af op de G-activiteiten. Ook de mensen zonder beperking zijn daar welkom. Dat staat vast.” “Naast het aanbieden van deze ruimte aan mensen met een beperking hadden we geen specifieke doelen met het opstarten van de werking. Maar het helpt wel om met het jeugdhuis een goede naam te krijgen in het dorp. Door deze activiteiten komt er meer appreciatie van oudere generaties. We staan in een positiever daglicht. Daarnaast is het fijn dat onze vaste bezoekers dankzij deze activiteiten een andere kijk krijgen op mensen met een beperking.”

Meer weten? goodplanet.be samen11miljoen.be

COLUMN

Sinds 1997 inspireert GoodPlanet Belgium jong en oud om een duurzame samenleving te realiseren, door positieve acties te ondernemen en expertise te delen. GoodPlanet ontwikkelt en begeleidt projecten, vormingen en lespakketten rond alle duurzaamheidsthema's (consumptie en afvalbeheer, energie en klimaat, mobiliteit, natuur en biodiversiteit, samenleven, voeding en water).

Verena Reniers begon zeven jaar geleden als educatief medewerker bij GoodPlanet. Inmiddels is ze verantwoordelijk voor het programma rond een programma rond samenleven, ‘Samen 11 milljoen’.

WAT MAAKT ONS UNIEK & WAT VERBINDT ONS? 7 miljard mensen op onze planeet. Meer dan 11 miljoen daarvan leven in België. Dat zijn 11 miljoen levens, 11 miljoen gezichten en een veelvoud van dat aantal aan dromen, angsten, ideeën, herinneringen en liefdes. Tegenover onze oneindige diversiteit staat het onweerlegbare feit dat we allemaal ‘mens’ zijn. Mensen, op zoek naar geluk. Op zoek, heel vaak, naar zichzelf. En in die levenslange zoektocht naar wie we eigenlijk zijn, komen we de ander tegen. Onze identiteit is datgene wat ons onderscheidt van de ander, en tegelijk krijgt het vorm in interactie met de ander. We hebben die ‘ander’ nodig om onszelf te vinden. Daarom is het zo belangrijk om in ontmoeting te gaan met anderen, om plaatsen op te zoeken waar dat kan gebeuren. Jeugdhuizen spelen hierin een heel belangrijke rol, te meer omdat de belangrijkste fase van identiteitsontwikkeling in de adolescentie valt. De opbouw van een eigen identiteit is geen lachertje. Er gebeurt van alles met je lichaam, tegelijk ontwikkelt het denken zich en daarnaast moet je ook nog je plaats vinden in de maatschappij. Op dit cruciale moment van identiteitsontwikkeling is het belangrijk om ondersteund te worden en een groep te vinden om bij te horen; the significant others waarmee je je kan identificeren.

“WE ZIJN ALLEMAAL ANDERS. EN GELUKKIG MAAR. HET DRAAGT BIJ TOT DE RIJKDOM VAN ONZE PLANEET“ VERENA RENIERS

Door jongeren te laten nadenken over hun eigen waarden, normen, visies en standpunten, kunnen we ze helpen om te groeien in hun ontwikkeling. Opdat ze keuzes kunnen maken die gebaseerd zijn op de eigen idealen en overtuigingen. We willen dat ze evolueren naar zelfbewuste en verantwoordelijke mensen, met zelfgekozen levensdoelen, kritisch zelfinzicht en een sterk verantwoordelijkheidsgevoel. Deze jongeren kunnen op die manier zelf een bijdrage leveren aan een betere samenleving. Solidariteit is in onze wereld geen optie, het is een noodzaak. Nadat Erich Fromm, positivist en diagnosticus van zowel mens als samenleving, twee wereldoorlogen en de Koude Oorlog had meegemaakt, had hij het wel begrepen: “All men are in need of help and depend on one another. Human solidarity is the necessary condition for the unfolding of any individual”. Laat ons dan ook de ontwikkeling van een eigen identiteit, een ‘eigen ik’ voorop stellen tegenover conformisme en kuddegeest.

Ik denk dat het ondertussen buiten kijf staat dat jongeren een cruciale rol te vertolken hebben in onze maatschappij, kijk naar de klimaatbetogingen. Maar waar blijft de stem van de jeugd als het gaat over discriminatie en racisme? En kunnen jeugdhuizen hier een ‘versterker’ spelen? Een stembuis, een accelerator? Wordt het niet tijd om ook hier eensgezind en duidelijk positie in te nemen? Mag dit een oproep zijn? Aan alle jeugdhuizen: om verantwoordelijkheid op te nemen en een verbindende rol te spelen. We hebben meer dan ooit bruggen nodig, geen muren. We moeten verbinden, niet verdelen. En bovenal moeten we praten: over onze verschillen en onze gelijkenissen. Over wat ons maakt tot wie we zijn en waarom. We moeten elkaar ontmoeten, meer dan ooit. En we moeten kleur bekennen. Eén front vormen tegen discriminatie, racisme, pesterijen en vooroordelen. Dat we allemaal anders zijn, kunnen we niet omheen. En gelukkig maar. Net zoals in de natuur biodiversiteit noodzakelijk is om van een gezonde, harmonieuze planeet te kunnen spreken, is ook in de mensenwereld diversiteit nodig en nuttig. Het draagt bij tot de rijkdom van onze planeet, die wij delen met iedereen en die van ons allemaal is. Laat ons samen genieten van deze rijkdom en ze koesteren.

FORMAAT MAGAZINE | 11

INTERVIEW

OP STAP IN DE WIJK ROND HET JEUGDHUIS 12 | FORMAAT MAGAZINE

Afgelopen lente opende jeugdhuis Nieuw Gent haar deuren. Het jeugdhuis – gelegen in de gelijknamige Gentse sociale woonwijk – kwam er op vraag van vier jongeren uit de buurt; Azeddine, Brahim, Oussama en Ayoub. “Oorspronkelijk gingen we onze plan trekken met een container in het park”, vertelt Stef Moens van Formaat, die zich engageerde om samen met de jongeren een jeugdhuis op te richten. “Maar toen een gebouw in de Agaatstraat vrijkwam, kregen we de vraag van Stad Gent of wij het met Formaat konden betrekken.” TEKST: Adriaan de Roover | FOTO’S: Agathe Danon

In maart startte Stef als coördinator van het jeugdhuis, waar hij samenwerkt met jeugdwerkers Keltoum, Brahim en stagiair Azeddine. De tijd is gevlogen sindsdien. “Ik voel me hier als een vis in het water. Ik heb nog nooit zo’n fijne job gehad. Het is zot, maar zoiets kruipt echt onder je huid.” Wanneer we aankomen in Nieuw Gent neemt Stef ons meteen mee naar het pleintje waar een voetbaltoernooi doorgaat. “De meeste tieners zijn daar”, vertelt hij. “Alleen degenen die niet willen voetballen blijven in het jeugdhuis. Die spelen FIFA.” Onderweg naar het voetbalterrein passeren we de appartementsblokken die hun stempel drukken op de buurt. De zes woontorens werden veertig jaar geleden opgetrokken maar zijn inmiddels vervallen. De wijk kan niet rekenen op de beste reputatie. Het is niet uitzonderlijk dat de media bericht over criminaliteit in en rond de blokken. “Veel mensen die kampen met een psychisch probleem krijgen hier een sociale woning toegewezen”, vertelt Stef. “Je hebt hier veel problematieken.” De torens worden binnenkort gesloopt om plaats te maken voor nieuwe gebouwen. “Nu de torens afgebroken worden staan er veel appartementen leeg. Er wonen veel krakers. Er wordt veel gedeald. Een van de problemen is de grote toevloed aan legale medi-

cijnen die makkelijk te verkrijgen zijn in combinatie met alcohol.” “Er gaat veel druk komen op deze buurt”, legt Stef ons uit. “Een van de blokken is al volledig onbewoonbaar verklaard. Het zijn schrijnende situaties, daarbinnen in die appartementen. Ze hebben een van de blokken in een nieuw jasje gestoken. Lang de buitenkant ziet het er mooi uit maar langs de binnenkant is het nog net hetzelfde. WoninGent, het sociaal verhuurbedrijf van de Stad Gent riskeert zelf een boete van 120.000 euro voor het verhuren van deze ongeschikte woningen.” “Daarbij is deze buurt als een trechter. De wijk is ingesloten. Als je hier niet woont kom je hier niet.” Het maakt er een afgesloten maar tegelijkertijd ook heel sociale buurt van. Dat is de grote sterkte van Nieuw Gent. De jongeren zijn betrokken en ze kennen elkaar.

Het jeugdhuis heeft een positieve impact op de wijk. De jongeren hebben een vaste plek om naartoe te gaan. Het is iets van hun dagelijks leven Azeddine

FORMAAT MAGAZINE | 13

INTERVIEW

Van de troosteloosheid waarover we lezen in kranten merken we zelf niets als we door de Zuid-Gentse buurt wandelen. Op het voetbalveldje is het druk. Maandelijks organiseert het jeugdhuis samen met KAA Gent Foundation – je kan de Ghelamco Arena zien vanuit het jeugdhuis – een voetbaltoernooi voor de jongeren in de buurt. Als we Stef vragen of ze veel jongeren bereiken met de sportactiviteiten knikt hij: “Ja, en met eten hé! Als er eten is, is het hek van de dam. Dan staat iedereen er. We doen van alles. Vorige week zijn we gaan muurklimmen. We waren met zeven terwijl we eigenlijk op het dubbele hadden gehoopt. Maar ze vonden het wijs, dus volgende keer zijn we met meer. Het is een zoektocht naar welke activiteiten het best wer-

Door niemand in de rol van ‘vrijwilliger’ te geven, is iedereen vrijwilliger. Als we een barbecue organiseren ruimt iedereen gezamenlijk op Stef

ken. Maar eigenlijk, gewoon in jeugdhuis Nieuw Gent zijn, dat doen ze het liefst. Daar samen zichzelf kunnen zijn. Dat geldt trouwens voor alle jongeren in Gent.” Aan de andere kant van het speelveld zien we Azeddine, die stage doet in het jeugdhuis. “Ik ken niemand die zo’n opoffering maakt voor het jeugdhuis”, vertelt Stef zonder twijfel. “Hij staat er altijd. Dat moet hij niet voor het geld doen. Dat is bijna niets. Maar de impact op zijn leven is groot.” Azeddine wijst naar een van de blokken als we hem tegemoet lopen. “Ik ben daar geboren. Inmiddels woon ik een beetje verder.” Hij herkent zichzelf in de jongeren waar hij nu zelf mee werkt. Het is een zeer bewuste keuze om het jeugdhuis zo veel mogelijk aan de buurt te geven, ook diegene die er werken kennen de buurt door en door. Dat is een gigantisch voordeel”, vult Stef aan. Op welke manier heeft het jeugdhuis invloed op het leven van de jeugd hier? Azeddine: “Je zal dat zelf ook wel voelen, niet? Het is iets van hun dagelijks leven. Ze hebben een vaste plek om naartoe te gaan. Ze spreken op school al af om op

Maandelijks organiseert het jeugdhuis samen met KAA Gent Foundation een voetbaltoernooi voor de jongeren in de buurt. 14 | FORMAAT MAGAZINE

Als je overal hoort dat het hier gevaarlijk is, dan kijk je door die bril naar deze plek. Als je er nog nooit over hebt gehoord, dan is er niets aan de hand. Het ergste dat er kan gebeuren is dat iemand je een sigaretje vraagt Azeddine woensdagnamiddag naar het jeugdhuis te gaan. Geloof me, het heeft een positieve impact op de wijk. Nu het winter is, en je niet altijd buiten kan spelen, is het ook fijn voor hen om een plek te hebben. We hebben twee Play Stations en twee FIFA’s. We hebben alles.” Stef: “Voila, het is gezegd. We hebben twee PlayStations. Klaar: jeugdwerk!” (lacht) Azeddine: “Het is mijn tweede thuis geworden. ’s Middags kom ik hangen met de jongeren op het plein. Daarna ga ik met hen naar het jeugdhuis. Ik help hen onder andere in de muziek studio. Ik ben zelf ook sinds ik jong ben met hip hop bezig. Ik wou er altijd iets mee bereiken maar dat is nooit gelukt. Nu ben ik blij dat ik die jonge gasten kan helpen.” Stef: “Azeddine spendeert heel zijn zondagen vrijwillig bij de gasten die in het jeugdhuis aan

het opnemen zijn. Soms tot frustratie toe. Sommigen doen er een uur over om één line op te nemen. Niet iedereen is even goed.” Azeddine: “Ik richt mij echt op de jonge gasten. Op de jongens die anders geen plek zouden hebben om zoiets te doen. We hebben een chique studio hoor. Mijn Instagram staat vol berichten. De rappers die hier komen maken reclame natuurlijk. Iedereen wil komen opnemen. Iedereen wil een rapper zijn. Ik wil vooral met jongeren werken die geen ervaring hebben, of niet weten waar ze naartoe moeten gaan.” Stef: “De muziekstudio bougeert echt. Het is een heel laagdrempelig vertrekpunt voor jongeren in Nieuw Gent. Toen we begonnen dacht ik; ‘doe maar’. Maar ik schrok toen ik voor het eerst muziek hoorde. Het klinkt echt goed! We gaan een labeltje oprichten en een compilatie uitbrengen met de nummers die hier gemaakt worden.” Hoe kiezen jullie voor bepaalde projecten of activiteiten? Stef: “We laten de jongeren vooral zelf met ideeën komen. Afhankelijk van hoe hard een jongere iets meent en zich wil engageren kijken wij hoe we hen tegemoet kunnen komen. We proberen ook ideeën van jongeren te verbinden en hen gericht vorming aan te bieden. Onlangs zocht Abdoullay, een jongen uit het jeugdhuis,

een locatie voor zijn interviewproject. Daar helpen we hem nu mee. Abdoullay helpt ons dan weer door mee een minidocumentaire maken over Nieuw Gent. Een tegenhanger voor het ‘Labels’-filmpje dat de VRT maakte. Het grote voordeel van Nieuw Gent is dat het hier vol loopt met zeer talentvolle gasten wiens talenten vaak niet worden erkend. Ze de ruimte en het vertrouwen geven om hun ding te doen, is vaak al voldoende. Veel jongeren hier krijgen niet dezelfde kansen als anderen, daar moeten we niet flauw over doen, dat is gewoon zo.” Het ‘Labels’-filmpje schepte niet meteen een romantisch beeld van deze wijk. Azeddine: “Er werd enkel gefocust op slechte dingen. Het was super negatief. Echt waar.

Ik ben hier geboren. Niemand kan spreken als de wijk zoals ik. Er zijn hier meer positieve dan negatieve dingen. Hoe we samen zitten, hoe we samen naar elkaar opkijken, hoe we bij elkaars thuis en bij elkaars ouders op bezoek gaan, hoe er organisaties zijn zoals het jeugdhuis … Overal worden we warm ontvangen.” Is het moeilijk om tegen die vooroordelen te vechten? Azeddine: “Als je overal hoort dat het hier gevaarlijk is, dan kijk je door die bril naar deze plek. Als je er nog nooit over hebt gehoord, dan is er niets aan de hand en kan je hier gewoon rondwandelen zoals overal. Het ergste dat er kan gebeuren is dat iemand je een sigaretje vraagt.”

Azeddine helpt de tieners in de muziekstudio. Je kan er opnemen en schrijven. Het jeugdhuis gaat een labeltje oprichten en de muziek die er gemaakt wordt uitbrengen. FORMAAT MAGAZINE | 15

INTERVIEW

Wat zijn uitdagingen? Azeddine: “Sommige tieners worstelen met hun identiteit. De ene gaat tijdens de zomervakantie een maand naar Marokko of Tunesië, de andere zit twee maanden in Algerije of Somalië. Daar hebben ze ook familie en vrienden waar ze naar opkijken. Als ze hier weer samenkomen bij de start van het schooljaar zie je dat het niet altijd gemakkelijk voor hen is. Je ziet dat ze te kampen hebben met vragen als: ‘wie ben ik?’.” Stef: “Wonen en werk zijn de grootste uitdagingen. Al de rest komt eigenlijk daaruit voort. Wij trachten ons te laten omringen door organisaties die daar expertise in hebben. We organiseren infoavonden en verwijzen jongeren door naar onze partners zoals de huurdersbond. Geld is vanzelfsprekend een issue. Als iemand iets niet kan betalen is dat zo. Zo gaat dat hier. Maar langs de andere kant: tijdens de tienerwerking afgelopen zomer kwamen enkele jongeren langs die wel wat geld hadden. Zij bestelden pizza’s en meteen ook voor de tieners zonder geld. Daar legden ze voor samen. Als jeugdhuis hebben we daar geen halve euro bijgelegd. Iedereen zorgt hier voor elkaar.”

Meer weten? jeugdhuisnieuwgent

“Als iemand door problemen niet meer naar het jeugdhuis komt zullen de jongeren dat bespreken. En daar laten ze het niet bij. Ze zullen hem bellen en opzoeken tot hij terug is. Toen Brahim vlak voor de opening uitviel met een klaplong stonden Azeddine, Keltoum en ik met de handen in het haar. ‘Shit’, dachten we. Maar iedereen uit de buurt stond hier te helpen. Brahim heeft toen iedereen vanuit zijn ziekbed aangestuurd. Zijn bed was een soort van logistiek centrum. Het was niet moeilijk om zijn kamer te vinden in het ziekenhuis. Heel het jeugdhuis stond daar constant voor de deur.” (lacht)

Azeddine kaapt uit het niets het gesprek, ‘Stef, voor ik het vergeet …’, en vertelt over een jongen uit de buurt die een gratis workshop wil komen geven als sportcoach.

Hoe werken jullie met vrijwilligers in het jeugdhuis?

Azeddine: “In september hebben we een workshop tegen pesten gegeven, op de eerste woensdag van het schooljaar. Dat was echt zot. De jongeren luisterden en stelden vragen. Ze pakken dat mee in hun rugzak. Dat is tof.”

Azeddine: “Iedereen werkt mee. Als er opgeruimd moet worden, zullen ze dat zelf doen. Op die manier zullen ze eigenaarschap voelen en krijgen.”

Krijgt de agenda van het jeugdhuis altijd zo vlot vorm? Stef: “Ja. Veel activiteiten komen op ons af. Onlangs kwam Farooq, een goeie beatboxer uit de buurt, voorstellen om een workshop te geven. Toen ik begon over eventuele onkosten botste dat op niets. ‘Nee, ik ben van Nieuw Gent, ik kom dat gewoon doen’, zei hij.”

Waar zijn jullie momenteel mee bezig? Stef: “Door niemand de rol van ‘vrijwilliger’ te geven, is iedereen vrijwilliger. Als we een barbecue organiseren ruimt iedereen gezamenlijk op. Soms is het beter om er geen stempel op te plakken en het gewoon echt samen te doen. Ik ben als de dood voor zo’n hiërarchisch systeem.”

Stef: “Ik probeer steeds mijn job te legitimeren. Ik lig er soms wakker van. Waar zijn bijvoorbeeld de jongeren die we nog niet bereiken? Wie zijn dat? Maar goed, we zijn net zes maanden bezig, er is nog groeimarge.” Azeddine: “Brahim en ik zijn van de wijk. We zijn altijd in de buurt. Ons werk gaat 24 op 7 door. Dat zou een nadeel kunnen zijn maar ik heb er geen last van. Het grote voordeel is dat we de jongeren niet meer moesten leren kennen toen we het jeugdhuis openden. We begrijpen ze en krijgen het vertrouwen. Die stap hebben we voor.”

Veel jongeren hier krijgen niet dezelfde kansen als anderen, daar moeten we niet flauw over doen, dat is gewoon zo Stef De jongeren kunnen zelf muziek opzetten in het jeugdhuis. 16 | FORMAAT MAGAZINE

De meisjes hebben een apart lokaal in het jeugdhuis.

Stef: “De mensen die hier werken worden betaald, maar ze komen hier niet hun uren slijten. Zij zijn écht bezig met die gasten. Ze willen iets veranderen. Wij hebben er specifiek voor gekozen om mensen uit de buurt aan te werven. Buiten de openingsuren heeft niemand vaste werkuren. Ik ben veel blijer als ik ’s nachts een Whatsapp krijg van Keltoum met een cool idee, of dat ze in de wijk aan de slag is, dan dat ze hier van negen tot vijf achter een computer zit uit te plannen wat er eventueel kan gebeuren. Ze wordt ook gebeld op elk mogelijk moment. Als iemand in de wijk niet weet waarnaartoe, belt die naar iemand van het jeugdhuis. Als je ziet en voelt wat er buiten die uren ook gebeurt, waarom zou ik dan controleren of iemand zijn 30 uur gewerkt heeft per week? I don’t care.” “Onlangs werd er een jongetje in de buurt gepest. Hij werd in zijn blootje in een bos gezet door andere jongens. Die mama van dat jongetje ging met de andere ouders praten, die op hun buurt ontkenden dat hun zoon zoiets zou doen. De mama van het gepeste jongetje wist niet waar ze terechtkon. Moest ze naar de politie? Uiteindelijk is ze naar het jeugdhuis gekomen om met Brahim en Azeddine te babbelen.” Azeddine: “Dat doet mij veel. Ik ben zelf ook niet altijd de braafste jongen geweest maar nu krijg ik het vertrouwen van de ouders. Dat is veel waard voor mij. Ik moet op deze jongens letten en neem dat serieus. Je wil niet dat er iemand met een blauw oog naar huis gaat.”

Stef: “De ouders komen af en toe ook koken in het jeugdhuis. Dat is wijs.”

uitsluiten. Integendeel, die wil je dichter bij je houden.”

Azeddine: “We moeten ze allemaal eens uitnodigen, als we één jaar open zijn.”

Hoe bereiken jullie de jongeren?

Hoe is het contact met de ouders? Azeddine: “Ik ken de ouders persoonlijk, via mijn moeder of via de moskee.” Stef: “De moskee is ook een belangrijke plek voor ons. We hebben het over outreachend werk. Op vrijdag naar de moskee gaan is een vast deel van veel mensen hun leven hier. Ik ben daar niet, maar Keltoum, Brahim en Azeddine bijvoorbeeld wel. Als jeugdwerker komen zij ook daar met ouders in contact. Dat kan gevoelig liggen voor sommigen. Maar het speelt een grote rol in deze wijk. Hetzelfde met het vergaderlokaal in ons jeugdhuis waar ook een gebedsmat ligt. Die wordt amper gebruikt, maar het is wel een symbool voor de jongeren. Voor hen was dat belangrijk. We erkennen gewoon hun geloof en rituelen.” Azeddine: “En het is niet dat die ruimte enkel voor moslims is. Sommige mensen denken dat. Het is een ruimte voor rust. Het is een gebedslokaal voor iedereen.” Stef: “Jongeren die het moeilijk hebben, of iets hebben uitgestoken, hebben soms extra nood aan zo’n plek. Die groep willen we uiteraard niet

Stef: “We hebben één keer flyers geprint voor de meisjeswerking, met nog een drukfout op ook. Dat was de enige keer. We communiceren vrij weinig naar de wereld buiten Nieuw Gent. Aan onze deur hangen twee affiches met onze activiteiten, en we zetten het op Instagram. Dat is het.” Azeddine: “Al die gasten volgens ons op Instagram. Daarmee communiceren we.” Waar heb je inspiratie gehaald, toen je hier begon? Stef: “Eerlijk? Ik wist absoluut van niets. Ik kon enkel de gasten hier vertrouwen, en omgekeerd. Brahim zei me: ‘als we dit jeugdhuis opstarten, wordt het het beste van Gent.’ Jaja, sure, dacht ik.” Inmiddels is het ook jouw tweede thuis, niet? Stef: “Zonder meer. Ik had nooit gedacht dat dit huis en deze buurt zo snel zo diep onder mijn huid zouden kruipen. Ik ben hier een zeer gelukkige mens. We zijn een heel sterk team. De uitdaging is nog meer open te zijn én Azeddine een vast contract kunnen geven, zodat we verder kunnen.”

FORMAAT MAGAZINE | 17

18 | FORMAAT MAGAZINE

INGENIEUS

EXPART

Een communicatiemiddel in tussentaal EXPART is een bovenlokaal project van Den Eglantier in Sint-Niklaas. Met EXPART – een samenstelling van experience en arts – ondersteunt het jongerencentrum de artistieke ondernemingszin bij jongeren. Hoe dat er in de praktijk precies uitziet? Dat wilden wij weten. We spraken af met Kaat en Paul van Den Eglantier om uitleg te krijgen over EXPART en hun recentste tentoonstelling Tussentaal. TEKST: Naomi Leboy FOTO’S: Paul van Haegenbergh & Naomi Leboy

Meer weten over EXPART en Den Eglantier? EXPART.artproject deneglantier

Het openbaar vervoer in Vlaanderen is niet altijd tip top maar vandaag brengt het onze reporter netjes op tijd van Antwerpen naar Sint-Niklaas. Aangekomen aan het jeugdhuis worden we begroet door een vriendelijke glimlach en een kop koffie. Kaat verwelkomt ons in Jeugdhuis Den Eglantier en begeleidt ons meteen naar boven, langs een muziekworkshop, door een gezellig tuintje, over vintage salontafels en een steile trap op. Daar zetten we ons knus neer op de zolder van Den Eglantier.

WAT IS EXPART?! “EXPART probeert te verbinden,” begint Kaat meteen te vertellen. “We willen jongeren samenbrengen, ontmoetingen stimuleren en hen daarbij ook belichten, dus in de kijker te zetten. Daarnaast bieden wij met het project ook ondersteuning. De deur staat steeds open voor jongeren met eigenzinnige probeersels.” Kaat weet ons te vertellen dat het intussen twee jaar jonge EXPART in het begin een project was waarin ze hun weg nogal moesten zoeken. “Niets kwam vanzelf en natuurlijk wilden we ons niet richten op één specifieke kunstvorm. We wilden het project zo breed mogelijk opentrekken.” Paul voegt toe dat er binnen EXPART veel meer gebeurt dan hun meest recente tentoonstelling: Tussentaal. “Elke zomer zetten we bijvoorbeeld een kunstmarktje op poten, begeleiden we jongeren met zin voor ondernemen en proberen we ze artistieke expressie en ondernemerschap met elkaar te laten verbinden.” We stellen de vraag hoe het zit met de onderlinge organisatie, wie wat doet en waar Kaat en Paul eigenlijk vandaan komen? “We werken binnen EXPART zo min mogelijk via een top-down methode”, zegt Paul. “Dat wil zeggen dat de projectbegeleiders wel afkomen met een briefing en kader met richtlijnen maar dat de jongeren

daar eigenlijk volledig zelfstandig invulling aan geven.” “Het zijn de jongeren waarbij we moeten beginnen”, aldus Kaat. “Ze hebben nood aan een duidelijk referentiekader. Het project mag niet te vaag zijn, dan motiveer je ze niet. Maar de invulling is aan hen. Zo wordt het werk verdeeld en is EXPART ook een leerschool waar de jongeren van elkaar kunnen leren.”

DE PERFECTE TANDEM Hoe het duo in het hele EXPART project is gerold, is een interessant verhaal op zichzelf. Kaat vertelt dat ze nooit iets met Sint-Niklaas te maken heeft gehad: “Na mijn studie sociaal-cultureel werk, heb ik een groot deel van de wereld afgereisd voor mijn ba-na-ba ‘internationale samenwerking’. Ik heb een Chiro- en speelpleinverleden en omwille van mijn interesse in jeugdwerk en kunst ben ik bij Den Eglantier terecht gekomen.” Daar werd ze op het onuitgewerkte project gezet en was het aan haar om vorm te geven aan EXPART. Ze heeft toen de hulp gezocht van Paul. Na zijn studie ‘installatie in de beeldhouwkunst’ deed Paul voornamelijk horecawerk. Een half jaar geleden besloot hij daaruit te stappen en begon hij een vrijwilligersstage bij Den Eglantier. Hij wilde namelijk een portfolio aan sociaal en cultureel werk opbouwen. “We zijn de perfecte tandem”, vertelt Kaat. “We vullen elkaar perfect aan. Ik heb eerder het profiel van jeugdwerker met sociaal-culturele

We wilden ons niet richten op één specifieke kunstvorm. We wilden het project zo breed mogelijk opentrekken Kaat

FORMAAT MAGAZINE | 19

INGENIEUS

achtergrond, Paul dat van kunstenaar.” Zeker bij een tentoonstelling is het een heel handig match. Zo had Kaat bijvoorbeeld nog nooit een tentoonstelling opgebouwd. Of wanneer jongeren met vragen komen over hun eigen werk kan zij wel zeggen dat ze het mooi vindt, maar geen artistieke begeleiding geven. Dan komt een Paul als geroepen. Als het aankomt op communicatie en samenbrengen van alle partijen, kan Kaat dan weer haar stempel drukken.

EXPO [tʏsən-taːl] In het kader van het project ‘Talen kleuren de wereld’ van de bibliotheek in Sint-Niklaas zette EXPART – samen met vijftien jonge kunstenaars – een tentoonstelling met bijhorende publicatie op poten. Met het project wilde de bibliotheek jongeren betrekken bij thema’s als taal en diversiteit. Hoe de verdere invulling van het project eruit zou mogen zien, bleef open en konden de deelnemers zelf beslissen. De jonge kunstenaars kwamen, vanuit hun eigen achtergrond, met het idee om hun beelden te gebruiken om met elkaar en met het publiek in gesprek te gaan. Zo was er bijvoorbeeld sprake van de angst om een taal te spreken die niemand hier begrijpt. Tijdens de expo gingen de kunstenaars op zoek naar hoe je je eigen taal

Bij een standaard tentoonstelling ligt de plaatsing van de werken een jaar op voorhand vast. Wij beslisten dat twee dagen op voorhand Paul

20 | FORMAAT MAGAZINE

ontwikkelt en hoe die zich installeert tussen de verbeelding van de artiest en de waarneming van de toeschouwer.

VAN A TOT Z, MET DE PUNTJES OP DE I “Het proces om zo’n tentoonstelling op poten te zetten, probeerden we stapsgewijs aan te pakken”, zegt Paul. “Maar waar bij een standaard tentoonstelling de plaatsing van de werken een jaar op voorhand vastligt, werd dat bij ons op de laatste twee dagen beslist.” Naast de fysieke opbouw, kwam er bij de expo nog heel wat anders kijken, zoals de communicatie met de bib, de coaching van de jonge kunstenaars en het experimenteren met vallen en opstaan. “Het absurde is dat je opbouwt in een lobby waar voortdurend bezoekers passeren, in een bibliotheek die verondersteld wordt stil te zijn”, legt Paul uit. “Dat is allemaal niet zo evident, maar het is over het algemeen goed verlopen. Via een digitale visualisatie van de locatie, die we in de aanloop gemaakt hadden, communiceerden en visualiseerden we zo veel mogelijk wat er in de bib juist zou gebeuren.”

HOE MOET HET NU VERDER De toekomstplannen voor EXPART zien er rooskleurig uit. “De projecten die we volgend jaar gaan doen liggen al vast”, deelt Kaat vol trots mee. In het voorjaar kunnen we alvast een insteek verwachten van EXPART in het project Sluitertijd. “Dat project gaat over concertfotografie in het Waasland. In de zomer zal er opnieuw een kunstenmarkt zijn en in het najaar zal EXPART voor het eerst samenwerken met het Stadsmuseum van Sint-Niklaas voor een expositie binnen het Special Art Festival (SAF). Die zal gaan over passie, obsessie en lichaamscultuur.”

Paul en ik zijn de perfecte tandem. Ik heb het profiel van jeugdwerker met sociaalculturele achtergrond, Paul dat van kunstenaar Kaat

De droom van EXPART, namelijk jong talent samenbrengen en ervoor zorgen dat ze van elkaar kunnen leren, wordt stilaan werkelijkheid. “Er zit heel wat (jong) talent in Sint-Niklaas en daarbuiten”, aldus Kaat. “Wij denken dat het heel belangrijk is voor jongeren om te weten dat ze ook echt kansen kunnen krijgen. Dat ze ook hier in Sint-Niklaas terechtkunnen.” “Wat zeker een uitdaging zal zijn naar de toekomst toe, is het opentrekken van ons denkkader”, gaat ze verder. Ze vindt het persoonlijk heel belangrijk dat de projecten artistiek heel breed kunnen gaan: van bloempotten tot concerten. EXPART wil zich dan ook niet beperken tot bepaalde ideeën of groepen jongeren. “Het zal zeker en vast interessant worden om een manier te vinden om meer minderjarigen aan te trekken,” voegt Paul toe. “Meestal heb je een vast publiek in je jeugdhuis. En dat willen we opentrekken. Van kunstenaars, tot muzikanten, tot skaters en zoveel meer.” “Ik vind het belangrijk dat dit project geen eilandje is in het jeugdhuis, maar dat het vervlochten zit met die algemene werking. Als je de jongeren van het project zou kunnen motiveren om hier in het jeugdhuis ook te helpen, dan heb je gewoon een grote, sterke, coole werking, en dat mag wel! Het project als één stukje van het jeugdhuis dat verder uitgewerkt wordt en niet losstaat. Dat is de toekomst.”

FORMAAT MAGAZINE | 21

UIT DE DOEKEN Met het Call It Hate-project werd in tien Europese landen de houding tegenover LGBT’s en haatmisdrijven onderzocht. Çavaria – de Vlaamse belangenverdediger van LGBTI+-mensen en -organisaties – werkte mee aan dit onderzoek. Voor de actie ‘Give a sh*t Grijp in tegen haat’ werd samengewerkt met Formaat. TEKST: Jeroen Borghs (ZIZO) CARTOONS: Zwoltopia LOGO Give a sh*t: CAVARIA FOTO’s: Dinaya Waeyaert

ZELF GEZOCHT Uitgaansbuurten zijn een risicovolle context voor haatmisdrijven. Bovendien blijkt uit het Call It Hate onderzoek dat Belgen minder empathie hebben voor een persoon die dronken is en slachtoffer wordt van een haatmisdrijf in de buurt van een bar. Dit is een vorm van victim blaming waarbij de schuld (voor een deel) bij het slachtoffer zelf wordt gelegd. Dit kan er ook voor zorgen dat omstaanders minder snel ingrijpen wanneer ze getuige zijn van een haatmisdrijf of niet goed reageren. Een negatieve of foute reactie is dan, naast het haatmisdrijf zelf, nog een bijkomende slechte ervaring voor het slachtoffer.

GRIJP IN TEGEN HAAT De doelstelling van dit deel van de Call It Hate de campagne is omstaanders te stimuleren om in te grijpen als ze getuige zijn van eender welke vorm van geweld en dat ze weten hoe ze op een goede manier kunnen reageren. Er worden daarom stickers verspreid met de slogan “Give a sh*t - Grijp in tegen haat”, een aantal tips om te reageren en een doorverwijzing naar lumi.be waar iedereen informatie kan vinden en vragen

22 | FORMAAT MAGAZINE

kan stellen over o.a. geweld tegen LGBT. Daarnaast werden er ook werkvormen ontwikkeld voor leerkrachten en begeleiders om met jongeren rond deze thema’s aan de slag te gaan.

SAFE SPACE Een jeugdhuis is een plaats waar jongeren samenkomen en elkaar ontmoeten en voor sommigen kan het ook een eerste kennismaking zijn met het uitgaansleven. Dit is dus een goede plaats om te werken aan een veilige omgeving en met deze thema’s aan de slag te gaan. De aftrap gebeurde in het jeugdhuis met de zeer toepasselijke naam ‘Safe Space’ in Antwerpen-Noord. Een aantal personen die hadden meegewerkt aan het Call It Hate project gingen in gesprek met een dertigtal jongeren over diverse LGBT+ onderwerpen. Aan de hand van tekeningen werden een aantal luchtige thema’s besproken zoals verliefdheid en flirten. Maar er kwamen ook meer serieuze topics aan bod zoals aanvaarding van mensen die anders zijn dan jou en reageren op haatmisdrijven. Door de verschillende achtergronden van de deelnemers kwam er een boeiende wisselwerking op gang die hen uitdaagde om zich in elkaars schoenen te verplaatsen.

Stelling 1: Holebi's en transgenders moeten vrij zijn om hun leven te leiden zoals zij dat wensen.

Call It Hate in cijfers

4% 4% 7%

Als onderdeel van het Call It Hate project werd een onderzoek uitgevoerd naar opvattingen van de algemene bevolking over holebi’s en transgender personen. Er werd een computer geassisteerd interview afgenomen bij een representatieve groep van respondenten in de tien landen die betrokken zijn bij het project.

32%

3% 4%

11%

58% 34%

22% 52%

homo & lesbisch

49%

RESPECT VOOR ELKAAR “Ik heb zelf getuigd over mijn non-binaire genderidentiteit”, gaat Inke verder. “Ik vond het mooi om te zien hoe de andere jongeren hier-

49%

24%

23%

46%

trans gender

Meer dan vier op de vijf respondenten zijn het eens dat homomannen en lesbische vrouwen, biseksuele personen en transgender personen vrij moeten zijn hun leven te leiden zoals zij dat zelf wensen, en bijna een op tien is het oneens.

Bij de afronding van het groepsgesprek werd vooral duidelijk dat de deelnemende jongeren tegenover holebi’s vrij positief staan en ze hen ook zouden helpen als ze een vorm van haat zouden ervaren. Als het over trans personen ging, viel het op dat hier veel minder over gekend is, waardoor de jongeren zich minder makkelijk kunnen inleven in hun situatie.

56%

34%

helemaal eens eens neutraal oneens helemaal oneens

“Ik vind het enorm belangrijk dat er zulke uitwisselingen plaatsvinden”, vertelt Inke Gieghase, deelnemer aan de Call It Hate campagne. “Het gebeurt te weinig dat jongeren met zo’n diverse achtergronden samenkomen om te praten over dingen die er toe doen in ons huidig klimaat. Hetgeen dat mij het meest is bijgebleven is mensen die oprecht en open durven zijn. We moeten meer zaken durven benoemen en hier dieper op ingaan.”

59%

23%

De resultaten van de Belgische populatie worden hier gepresenteerd. De steekproef bestond uit 1000 personen uit heel België en er werd rekening gehouden met gender, leeftijd, regio en opleidingsniveau om te komen tot een representatieve spreiding. Bron: çavaria

4% 4%

Stelling 2: Hoe zou jij je voelen met een buur die holebi of transgender is?

Respecteer elkaar en behandel anderen zoals jij behandeld zou willen worden Inke

bij eerder een nieuwsgierige kijk hadden op het onderwerp, in plaats van een negatieve. Veel mensen begrijpen niet meteen wat het inhoudt maar ik heb op geen enkel moment het gevoel gehad dat ik niet werd gerespecteerd vanwege mijn genderidentiteit.” De centrale boodschap van de namiddag kwam bij de verschillende discussies ook steeds weer sterk naar voor. ‘Respecteer elkaar en behandel anderen zoals jij behandeld zou willen worden.’ Een motto die de boodschap van de Call It Hate Campagne sterk ondersteunt.

20%

17%

20%

homo

lesbisch

tegenstander

passief

29%

trans gender

promotor

Vier op de vijf respondenten voelen zich comfortabel of neutraal met iemand als buur die homo, lesbisch of biseksueel is. Meer dan drie op de vijf voelen zich comfortabel of neutraal met iemand die transgender is die naast hen woont.

LGTB LGBT is een van oorsprong Engelse afkorting die staat voor lesbian (lesbisch), gay (homoseksueel), bisexual (biseksueel) en transgender. Halverwege de jaren negentig van de vorige eeuw verenigde de brede homobeweging zich eerst met de gemeenschap van biseksuelen en geleidelijk aan werd het rijtje LGBT uitgebreid. De volgende extra letters worden soms aan de afkorting toegevoegd: • Q voor queer of questioning (twijfelend) • I voor intersekseconditie • A voor aseksualiteit • P voor panseksualiteit Ook komen vaak varianten als LGBT+ (met een plus aan het eind) voor. Die is allesomvattend en houdt alle mogelijke seksuele en genderidentiteiten in.

FORMAAT MAGAZINE | 23

UIT DE DOEKEN

BE PROUD

Door haatmisdrijven kunnen holebi's en transpersonen minder zichzelf zijn

De vier cartoons van het Call It Hateproject werden ook voorgelegd aan verschillende duo’s van LGBT-personen en hun bondgenoten. Wat maakten de cartoons los bij hen? ZIZO, Vlaanderens grootste nieuwswebsite voor homo's, lesbiennes, bi's en transgenders, zweeg en luisterde naar wat de duo's te zeggen hadden. TEKST: Stijn Depoorter (ZIZO)

Volgens het Call It Hate-onderzoek vindt bijna een op de twee Belgen dat geweld tegen holebi's en trans personen een serieus probleem is in ons land (46%). Iets minder dan de helft van de Belgen is er zich ook van bewust dat sommige holebikoppels niet hand in hand lopen op straat en dat transgender personen hun genderexpressie aanpassen in het openbaar uit schrik voor geweld (43%). Eén derde denkt dat dit niet het geval is (33%) en een op de vier heeft geen mening (24%). Hieruit blijkt dat een grote groep er niet bij stilstaat dat veel LGBT+-personen heel bewust bezig zijn met de zichtbaarheid van hun seksuele oriëntatie of genderbeleving. Volgens het LGBT-onderzoek van de Fundamental Rights Agency van de Europese Unie uit 2012 vermijdt een op de twee holebi’s in België hand in hand te lopen in het openbaar met een partner uit angst voor geweld, bedreigingen of intimidatie (54%) en een op de vier trans personen past daarom hun genderexpressie aan (27%).

Haatmisdrijven zorgen er dus mee voor dat zowel slachtoffers als personen die zich met hen identificeren angstiger zijn en het gevoel hebben dat ze minder zichzelf kunnen zijn. Dit maakt dat ze hun gedrag en/of hun uiterlijk aanpassen, wat uiteraard bij velen een grote impact heeft op hun welbevinden.

NOAH "Als jongere die werd opgevoed in een kring van Getuigen van Jehovah werd ik er dagelijks meermaals op gewezen dat homo zijn het resultaat was van Gods schepping die niet was gegaan zoals gepland: man en vrouw. Ik merkte als kind al dat ik jongens leuk vond en er was altijd een klein plekje in mijzelf dat het toeliet iets

We bereiken allemaal onze bestemming tot wie we zijn, maar niemand had mij ooit gewaarschuwd voor dit hindernissenparcours Noah voor jongens te voelen in de plaats van meisjes. Ik voelde me erdoor opgelucht en natuurlijk ook mezelf. Maar door de constante druk van mijn ouders en geloofsgemeenschap voelde ik mij ook schuldig. Schuldig over hoe m'n lichaam signalen gaf als er een jongen passeerde die ik aantrekkelijk vond. Omdat ik het gevoel had dat er geen uitweg was voor mij en ik er ook met niemand over kon praten (omdat ik anders gestraft zou worden wat vaak gebeurde zoals m'n moeder die me maanden lang zou negeren en niet met me zou praten), leek het voor mij alsof ik niet thuishoorde op deze planeet.

24 | FORMAAT MAGAZINE

Ik trok me vaker terug met een boek of deed net het omgekeerde en begon heel veel te studeren, te sporten of te dansen. Zolang ik bezig was, hoefde ik er niet bij stil te staan. Maar m'n emoties en verlangens haalden me in en ik werd verdrietig. Omdat ik me eenzaam en apart voelde, wou ik een eind maken aan m'n leven. Ik heb zelf nooit een fysieke poging gedaan maar de gedachte zoemde wel steeds door m'n hoofd. Naarmate ik ouder werd en m'n emoties beter leerde te relativeren, begon ik mijn gedachten en gevoelens te delen met mensen buiten mijn geloofsgemeenschap. Ik verliet deze gemeenschap toen ik achttien was, werd geëxcommuniceerd en mocht geen contact meer hebben met mijn zogenaamde vrienden en familie. Ik ging bij verschillende psychologen langs (omdat ik toen niet goed wist welke organisaties mij konden helpen) maar ik vond maar geen klik met hen. Via een collega kwam ik terecht bij een mindfulness-therapeute die mij drie jaar lang heeft geholpen en begeleid. Dankzij haar leerde ik mijn verleden te accepteren, mijn eigenwaarde te appreciëren en nog heel veel zaken die mij hebben gemaakt hebben tot de Noah die ik vandaag ben. Ik leerde te communiceren en kwam, na heel veel vallen en opstaan, bij de juiste persoon terecht. Het neemt wel wat tijd voor je nieuwe mensen leert kennen en vertrouwen die met andere waarden en normen zijn opgegroeid - anders dan bij Jehovah's Getuigen. Ik voelde me geaccepteerd voor wie ik was en m'n vrienden rondom mij zijn daarvoor de beste spiegel. Ik werd wat later geïntroduceerd tot de ballroom scene waarbij ik m'n eerste ball meemaakte in Amsterdam. Ik leerde er mijzelf nog meer te accepteren om wie ik was en m'n ballroom character helpt mij om dagelijks te vieren wie ik ben. Deuren gingen open toen ik mijn mond opendeed bij de juiste personen en dat vergt tijd. We bereiken allemaal onze bestemming tot wie we zijn, maar niemand had mij ooit gewaarschuwd voor dit hindernissenparcours."

JAMAL "In het verleden zocht ik noodgedwongen naar erkenning door de anderen te ‘pleasen’, zodat dat ze mijn verborgen kanten niet zouden zien. Dat werkte averechts. Achter een grote glimlach zat pijn en angst om te zijn wie ik werkelijk ben. Ik legde weerstand op mijn anders-zijn. Ik was bang om waarheidsgetrouw met mezelf te leven. Naarmate ik ouder werd, begreep ik dat hoe meer ik mijn anders-zijn onderdrukte, hoe meer pijn ik leed. Door met compassie in verbinding te staan met mezelf en anderen kreeg ik uiteindelijk meer inzicht en openheid over waar ik weerstand hield. Ik kreeg erkenning, begrip om te zijn zoals ik ben en mij voel, voorbij de schaamte en angst. Toch is het niet omdat ik toen een gedeelte van mijzelf heb leren aanvaarden, dat het zo blijft. Het blijft een proces van heen en weer schommelen tussen gevoelens van aanvaarding en van weerstand, maar een deel van het lijden is zeker verlicht door er actief met bezig te zijn. Ik had niet de keuze om te zijn wie ik ben en hoe ik mij voel. Het was wel aan mij om mijn verborgen kanten te aanvaarden of er tegenin te gaan. Ik kan mezelf afwijzen of aanvaarden. Al betekent afwijzen dat ik pijn zal voelen, want de realiteit kan ik niet veranderen. Daarom koos ik om actie te nemen en mij te verlossen van het lijden door me te aanvaarden voor wie ik ben.

Er leeft wel een zekere angst in mij. Ik ga mijn partner geen hand geven op straat Jamal Daar begint aanvaarding voor mij. Bij het omarmen van mijn natuur, van wie ik ben, wat ik voel en wat ik doe. Zowel mijn sterktes als mijn imperfecties. Mijn omgeving aanvaarden en anderen ontmoeten met een open geest en zonder vooroordelen. Het anders-zijn beleven zonder weerstand en zonder mij als gelijke en niet boven of onder iemand anders te stellen. Aanvaarding niet afdwingen. Niemand hoeft mij te aanvaarden. Iedereen is vrij om te denken wat hij wil. Zolang we elkaar met respect behandelen en een poging doen om elkaar te begrijpen."

Meer weten? ZIZO zizomag.be ZIZO @zizomag @zizomag CAVARIA cavaria.be cavariapost cavariatweet cavaria_be

FORMAAT MAGAZINE | 25

SAFE SPACE

UIT DE DOEKEN

maakt moeilijke thema’s bespreekbaar Afgelopen september gebeurde de aftrap van de Call It Hatecampagne in Safe Space. Khadija Oulad el Arbi en Mohammed Daoudi waren ook aanwezig in het Antwerpse jeugdhuis. We stelden hen na afloop van het gesprek enkele vragen. Tekst: Hans Dockx

Welke rol heeft een jeugdhuis als Safe Space bij het bespreekbaar maken van thema’s zoals LGTBQ? Khadija: “Een jeugdhuis moet er zijn voor alle jongeren. Verschillende jongeren, met verschillende leeftijden en meningen, komen er samen. Je leert er onder andere elkaars karakter, culturele achtergrond en leefwereld beter kennen. En dit verruimt je blik op de samenleving.” Mohammed: “Het is van belang voor alle jongeren. Zeker voor jongeren die een vorm van discriminatie ervaren is het belangrijk om ergens terecht te kunnen.” Op welke manier kan een jeugdhuis ervoor zorgen dat deze thema’s bespreekbaar worden? Mohammed: “Door workshops en gesprekstafels rond bepaalde thema’s te organiseren.” Is het moeilijker om bepaalde thema’s onder vrienden te bespreken? Khadija: “Ik denk het wel. Jongeren gaan uit zichzelf minder gemakkelijk gesprekken starten die onveilig voelen. Het jeugdhuis kan de rol op zich nemen om de setting te creëren waarin dit soort thema’s veilig besproken kunnen wor-

26 | FORMAAT MAGAZINE

den. Soms is er iemand nodig die het gesprek op gang trekt. Het jeugdhuis kan iemand met kennis van zaken betrekken of gewoon zorgen dat jongeren samen komen voor een gesprek. Dat geeft een andere mindset waarmee jongeren aan een gesprek starten.” Wat hebben jullie geleerd van de bijeenkomst met çavaria? Mohammed: “Dat jongeren met een andere geaardheid of andere genderidentiteit dezelfde vormen van discriminatie ervaren als jongeren met een migratieachtergrond. De vormen van uitsluiting lijken heel erg op elkaar en net als bij ons gaat het om een bepaalde deelidentiteit die niet altijd door iedereen aanvaard wordt. We weten nu hoe ze zich soms voelen en dat gevoel herkennen eigenlijk heel goed.” Kennen jullie zelf jongeren uit de LGBTQ scene? Khadija: “Een jongen in de klas en ik ken ook een lesbisch Marokkaans meisje. Ik ga gewoon om met hen. Je respecteert ieders waarden en normen.”

Welke andere thema’s zouden nog aan bod moeten komen? Khadija: “Toekomst en depressie.” Mohammed: “En identiteitsontwikkeling en arbeidsmarkt.” Welke rol heeft het jeugdhuis daarbij te spelen? Mohammed: “Het jeugdhuis kan een tussenpersoon zijn tussen de jongere en andere organisaties.” Khadija: “In België leven we in een land waar je heel veel kansen krijgt. Het jeugdhuis kan helpen om jongeren wegwijs te maken in alle bestaande mogelijkheden. Jongeren kennen vaak de opties niet en weten ze bijgevolg ook niet te vinden. Bovendien helpt het jeugdhuis je talenten te ontdekken en vaardigheden te ontwikkelen. Van daaruit kan het jeugdhuis je helpen om een opleiding, cursus, job … op jouw maat te vinden.” Ik dank jullie allebei hartelijk! Mohammed & Khadija: “Graag gedaan!"

RAAT Formaat wil de jeugdhuizen inspraak geven in het beleid en de strategie van haar organisatie. Daarom werd in 2015 de RaaT van Formaat opgericht. In deze rubriek laten we een RaaTslid aan het woord om zich voor te stellen. Deze keer: RaaTslid Samuel. TEKST: Samuel Allaman

“Hallo, mijn naam is Samuel Allaman. Ik ben een 24-jarige student-zelfstandige uit Antwerpen. Ik ben niet enkel sociaal-cultureel werker in spe, ik ben ook actief in Kavka Oudaan, het jongerencentrum van ’t stad. In 2011 ontdekte ik mijn passie voor muziek en dj’en.Ik was toen actief op zoek naar hulp om me verder te ontwikkelen. In Zappa, het zusterfiliaal van Kavka, gaven ze dj-workshops die ik met enthousiasme gevolgd heb. Vanaf dat moment kreeg ik de mogelijkheid om op hun materiaal te oefenen, wat ik lang gedaan heb.

De RaaT biedt ons een groot netwerk. Het is een opluchting om te horen dat anderen op dezelfde obstakels botsen en elkaar ondersteunen Samuel Allaman

De toenmalige vrijwilligerscoördinator, Petra Samuels, heeft me toen overtuigd om vrijwilliger te worden in het jeugdhuis. Daarvoor hoefde ze eigenlijk enkel maar één magische zin zeggen: ‘Je mag gratis komen feesten en krijgt gratis drank’. Ik was direct verkocht! Eerst deed ik shiften achter de toog en bonnenverkoop. Nu heb ik er mijn eigen werking: Jammings. Jammings is een wekelijkse ontmoeting voor dj’s die ik in goede banen leid. Als je zelf ambitie hebt om dj te worden, of je zoekt opkomende talenten uit de lokale scene, dan is Jammings dé plek! We hebben een community van hongerige artiesten die zeer gepassioneerd is in wat ze doet. Ik help hen hun pad te vinden. We doen een wekelijkse dj-namiddag op woensdag, maar daarnaast geef ik ook workshops en ben ik bezig met het opstarten van een dj-traject. Ik heb in Kavka een gigantisch netwerk kunnen uitbouwen van zeer interessante mensen uit de evenementensector. Er waren daar heel wat rolmodellen die mij veel bijgeleerd hebben over muziek en ondernemerschap. Het leek wel alsof alle belangrijke mensen uit de Antwerpse party scene verzamelden in Kavka. Mijn mooiste Kavka-herinnering is de Stookkot party. Dat was tijdens het openingsevent, waar we toen met enkele dj’s een klein repetitiekot hadden ingepalmd. Het was de kleine “alternatieve” zaal, met een soort obscure Boiler Room ambiance. Vandaar de naam Stookkot. Het was een immens succes. We hebben gedanst, gezweet en gelachen tot vroeg in de ochtend. Ongeveer één jaar geleden kwam ik via mijn stage in Jeugdhuis 2050 op Linkeroever met Formaat in contact. Ik vond de sfeer binnen de organisatie zalig. Toen ik te horen kreeg dat ze op zoek waren naar jongeren om in de RaaT te stappen, gaf ik mezelf meteen op. De RaaT geeft me een kijk op het brede jeugdwerkland-

De RaaT van Formaat De RaaT geeft advies aan de raad van bestuur en/of directie van Formaat. Meer concreet formuleert de RaaT adviezen over beslissingen die een invloed hebben op de ondersteuning van onze leden-jeugdhuizen en standpunten die Formaat vertolkt naar beleidsmakers.

Meer weten? formaat.be/artikel/raat

schap van Vlaanderen. Het is een opluchting om te horen dat anderen op dezelfde obstakels botsen en elkaar ondersteunen. Het interessantste aspect vind ik het netwerk dat de RaaT aan ons biedt. Ik vind dat de overheid het belang van onze sector minimaliseert. Er zit een sterke focus op het behalen van doelstellingen als voorwaarde voor subsidies. Dat zorgt ervoor dat we ons vaak moeten bezighouden met zaken die niet de essentie zijn. Ik zie dat de tekortkomingen van de overheid opgelost worden door het middenveld. Er zullen altijd nieuwe initiatieven ontstaan vanuit specifieke behoeftes. Daarom denk ik dat het jeugdwerk evolueert om opener en flexibeler te zijn. Mijn droom is dat we het belang van jeugdwerk kunnen duidelijk maken aan de grote massa. En dat iedere jongere de kans krijgt om haar of zijn talenten en passies waar te maken. Het liefst van al wil ik kansen kunnen bieden aan dj’s die deze kansen anders niet zouden krijgen. De RaaT is een super interessante plek om te zijn als je op de hoogte wilt zijn van de nieuwste trends in de sector. Het biedt je zoveel sociaal kapitaal, kennis en vaardigheden … En gratis eten!” :)

Meer weten? JammingsBE FORMAAT MAGAZINE | 27

THE SOUND OF DE MUTSE

IKORGANISEER

De zomer lijkt inmiddels alweer ver weg, laat staan het einde van het schooljaar. Jeugdhuis dE Mutse in Wingene organiseert elkaar ‘School’s Out Festival’. Een eerste zomerfestival na de examens waarbij heel wat jong dj-talent de revue passeert. We stelden Jari, voorzitter van dE Mutse, enkele vragen. TEKST: Charlotte Van Cleemput FOTO: MD Photography

Dit jaar was alweer een topeditie! We mochten maar liefst 1300 bezoekers ontvangen Jari

28 | FORMAAT MAGAZINE

School’s Out Festival 2019 was de zevende editie met een record aantal bezoekers van 1300. Hoe is dit festival ontstaan en wat is er veranderd sinds de eerste editie tot nu?

een professionele uitstraling. Voor de bezoekers, maar ook voor ons. Zo zullen we bijvoorbeeld nooit een hoge ticketprijs vragen zodat we dure dj’s kunnen strikken.”

Jari: “School’s Out Festival ontstond in 2013, toen nog op donderdag in plaats van vrijdag. Een tentje buiten, een bar en muziek tot 22 uur was het toen. Jaar na jaar evolueerde het gestaag naar wat het vandaag is. Vele zaken zijn veranderd. Zo is het podium bijvoorbeeld al twee maal verhuisd omdat het terrein te klein werd. Van aan dE Mutse bij de brandtrap tot een paar jaar later in 2017 naar de parking naast het jeugdhuis. Ook de bar, het eten en de ingang evolueerden mee. In 2017 kregen we voor het eerste de goedkeuring om tot 3 uur ’s nachts muziek te mogen draaien buiten, een hele opluchting voor ons. Ook de organisatie en voorbereiding werden jaar na jaar beter. Met meer ervaring na enkele jaren weten we wat we kunnen en vooral wat we niet aankunnen. Wat steeds hetzelfde is gebleven, na al die jaren, is het hoofdconcept van School’s Out Festival. Een low cost-festival met

Jullie krijgen elk jaar meer en meer bezoekers. Wat is volgens jou de sleutel van jullie succes? “Elk jaar nieuwe dingen uitproberen en goede zaken verbeteren. Inzet wordt vroeg of laat altijd beloond, als je je volledig smijt. Het engagement van onze volledige groep is ook zeer belangrijk! Een dergelijk festival organiseren doe je lang niet alleen. De voorbereiding, de opbouw de avond zelf, de afbouw, het is een werk van maanden en vooral van mensen, veel mensen. Allemaal belangeloos, daarom kunnen we School’s Out Festival ook zeer budgetvriendelijk houden. Een grote ‘dankjewel’ is zeker op zijn plaats voor de groep van dE Mutse. Iedereen is enthousiast over School’s Out Festival en zo schep je een positief verhaal dat aanslaat bij vele jongeren uit de buurt. Een goed contact met al je externe partners is ook een niet te onderschatten aspect. We wer-

De beste promo volgens ons is nog steeds de voorgaande editie. Dat is de beste reclame die je kan maken Jari

ken met professionele firma’s uit de buurt en proberen met elk van hen een relatie op lange termijn en vertrouwen uit te bouwen.” Jullie hebben twee stages waarop heel wat dj’s de revue passeren. Hoe pakken jullie deze programmatie aan? Hanteren jullie een bepaald concept? “Het concept is eigenlijk heel simpel: lokale dj’s en enkele bekendere namen. De nadruk ligt echter vooral op de plaatselijk dj’s, waardoor we nog geen 2000 euro uitgeven aan dj’s. We hebben heel wat uren die we kunnen verdelen, iedereen draait één uur waardoor we veel jonge gasten uit de buurt een kans kunnen geven.”

Heb je enkele communicatie- en promotietips voor andere organisatoren? “Altijd positief spreken over je event. Positieve mond-aan-mond-reclame is de beste reclame! Verder doen wij elk jaar promo via Facebook, in cafés en op andere fuiven. De beste promo volgens ons is nog steeds de voorgaande editie. Da’s de beste reclame die je kan maken.”

Jij organiseert? Schrijf je in op de nieuwsbrief van ikorganiseer.be of vind meer informatie op: ikorganiseer.be ikorganiseer.be ikorganiseer.be Heb jij met jouw jeugdhuis ook wat te vertellen over het organiseren van muziekevenementen? Neem dan zeker contact op met ikorganiseer.be via: ikorganiseer.be/contact

FORMAAT MAGAZINE | 29

VRAAGHET

TEKST: Nick Beerens, Jos Meers

“Is een EHBO-koffer verplicht in je jeugdhuis?” Wat is een EHBO-koffer? Een EHBO-koffer bevat EHBO-hulpmiddelen. Dat zijn materialen die nodig zijn voor de Eerste hulp bij Ongelukken. De inhoud van de koffer is afhankelijk van de locatie (werk, horeca, sportvereniging …). We adviseren om samen met een arts, preventieadviseur of apotheker te bekijken wat er best in jullie EHBO-koffer past. Wat er vooral niet in hoort te zitten is medicatie, zelfs geen vrij verkrijgbare geneesmiddelen. De minimale inhoud die door het Jeugd Rode Kruis wordt aangeraden kan je hier terugvinden:

https://jeugd.rodekruis.be/storage/jrk/ 20170616-inf-inhoud-eerstehulprugzak-v1.00.pdf Is een EHBO-koffer verplicht? Voor werkgevers is het verplicht om een EHBO-koffer te voorzien. Voor alle jeugdhuizen met beroepskrachten is een EHBO-koffer dus verplicht. Het is natuurlijk voor elk jeugdhuis belangrijk om bij een ongeluk of wanneer iemand onwel wordt, meteen de gepaste eerste hulp te kunnen bieden. Daarom voorzie je best altijd een EHBO-koffer, ook al is het voor jouw jeugdhuis volgens de wet niet verplicht.

30 | FORMAAT MAGAZINE

“Hoe kan ik het verschil zien tussen echt geld en vals geld?” Waar kan ik een EHBO-koffer of een aanvulpakket voor mijn EHBO-koffer kopen? Voor de aankoop van een EHBO-koffer of van een aanvulpakket kan je terecht bij het Jeugd Rode Kruis: jeugd.rodekruis.be Voor jeugdverenigingen is het vaak ook mogelijk om de EHBO-koffer bij de lokale apotheker gratis of tegen verminderd tarief te laten bijvullen. Biedt jouw jeugdhuis een EHBO-koffer aan? Dan zijn jullie ATTENT! Door een EHBO-koffer te voorzien, toon je bovendien dat je zorg draagt voor je bezoekers. Je toont aan bezoekers, ouders, leden en vrijwilligers dat je jeugdhuis aandacht besteedt aan veiligheid en gezondheid. Het is dan ook een van de acht Attenties die je kan aanbieden in kader van het Project ATTENT, een samenwerking tussen Formaat en VAD.

Meer weten? formaat.be/project/attent

De laatste weken kwamen enkele bestuurders tot de constatatie dat er met vals geld werd betaald in hun jeugdhuis. Het is een – weliswaar nog beperkt – fenomeen dat zich niet beperkt tot een bepaalde provincie. Zowel in West-Vlaanderen als in Limburg werd het gebruik van vals geld reeds opgemerkt. Vals geld opsporen0 Indien er in het jeugdhuis geen hulpmiddelen voor handen zijn om na te gaan of een bankbiljet echt is, kan je wel deze drie dingen doen: Voelen Een bankbiljet wordt niet gedrukt op gewoon papier. • Het voelt stevig aan en het moet een beetje knisperen. • Op verschillende plaatsen voelt het biljet ook wat dikker aan. Dat is de inkt die je voelt. Vooral de lijntjes aan de linker- en rechterrand aan de voorkant van het biljet zijn goed voelbaar. Kijken Hou het bankbiljet tegen het licht. Je ziet drie dingen: • In het watermerk (witte kolom links) verschijnt het portret van prinses Europa. • Nog altijd in het watermerk zie je de waarde van het biljet tevoorschijn komen. Bij een biljet van 20 euro is dat dus het cijfer 20.

Heb je toch nog vragen? Mail dan naar vraaghet@formaat.be

• In het midden van je biljet zie je een veiligheidsdraad. Kantelen Kantel het bankbiljet. Je ziet twee zaken: • In de zilveren band (rechts van het biljet) zie je het portret van Europa opduiken. • De waarde van het biljet onderaan links verandert van kleurschakering. Handige hulpmiddelen Zoals hierboven vermeld, kan je dus gebruik maken van het blote oog om een vals bankbiljet te onderscheiden van een echt. Je hebt echter niet altijd de tijd, zin of expertise om dit telkens je een briefje ontvangt te doen. Daarom bestaan er een aantal geld-detectiesystemen. Zo kan je gebruik maken van een detectiepen. Daarmee trek je een streep op het biljet. Indien het verkleurt, heb je te maken met een vals biljet. Er bestaat ook een lamp om biljetten te onderscheiden. Met de UV-lamp kan je de UV kenmerken van bankbiljetten controleren. De witte LED zaklamp kan je gebruiken om het watermerk en de veiligheidsdraad te controleren. Een iets duurdere optie is de valsgelddetector. Deze machine controleert de echtheid van een biljet op minder dan een seconde. Indien het toestel een verdacht biljet detecteert, dan gaat er een alarm af. Wat doe je met een vals bankbiljet? • Geef het briefje niet opnieuw uit, want dan bega je zelf een misdrijf. • Ga naar de politie met het valse briefje. Vertel de agenten waar en van wie je het gekregen hebt. Zo kan de politie de fraudeurs opsporen. • Bewaar het bewijs van aangifte dat je van de politie hebt gekregen. Jullie verkochten immers drank waarvoor er geen inkomsten waren, aangezien het om vals geld ging.

• Breng het bankbiljet binnen bij je bank. Zij stuurt het op naar de Nationale Bank van België die het biljet zal onderzoeken.

“Er werd ingebroken en onze dure installatie is weg, zijn we hiervoor verzekerd?” IC- verzekering Formaat sloot een overeenkomst met IC. Zij gaan op de verzekeringsmarkt op zoek naar de meest interessante polissen voor en op maat van jeugdhuizen. Jeugdhuisbestuurders weten vaak niet waarvoor ze verzekerd zijn. Vaak komen ze met hun verzekeringsvragen bij Formaat terecht, terwijl ze geen polis hebben bij IC. Jeugdhuizen met een polis bij IC kunnen veel gemakkelijker geholpen worden, hetzij door Formaat, hetzij door IC zelf. Bijna 6 op 10 jeugdhuizen heeft een polis bij IC. Zij bespaarden niet alleen een hoop geld, maar kregen bovendien een betere dekking. Is de inboedel verzekerd? Brandschade Van de jeugdhuizen die wel verzekerd zijn bij IC, kiest slechts 1 jeugdhuis op 2 ervoor om de inboedel te verzekeren tegen brandschade (en aanverwanten). Dat wil eigenlijk zeggen dat in 1 jeugdhuis op 2 de bestuurders persoonlijk aansprakelijk kunnen worden gesteld na een brand, wegens het onvoldoende verzekeren van het jeugdhuis. Dat heet ‘onbehoorlijk bestuur’. Een gemiddeld jeugdhuis beschikt immers over een inboedel met een nieuwwaarde van €35.000 en dat terwijl weinig jeugdhuizen dit bedrag op de rekening hebben staan.

Diefstal Van de jeugdhuizen die wel een brandpolis inboedel hebben bij IC, kiezen er slechts 2 op 7 voor een uitbreiding inbraak met diefstal. Dat wil zeggen dat slechts een heel beperkt aantal jeugdhuizen verzekerd is voor de risico’s op diefstal na inbraak. Zelfs van die jeugdhuizen die een polis bij IC hebben. We vrezen dat de jeugdhuizen die elders verzekerd zijn nog minder kans hebben op een dekking. Conclusie Het leeuwendeel van de jeugdhuizen is niet verzekerd voor het risico ‘diefstal na inbraak’. Door die verzekering niet te nemen, geeft het jeugdhuis eigenlijk aan dat het de schade ten gevolge van een inbraak zelf kan dragen met de eigen financiële reserves. Het is aangeraden om – ook als huurder – een eigen brandverzekering voor je inboedel af te sluiten. De premie wordt opgemaakt op maat van het jeugdhuis na bezoek van de schatter. Jeugdhuizen die een dekking voor inbraak met diefstal willen, moeten dit koppelen aan deze brandpolis inboedel.

Wil je meer informatie over de verzekeringen bij IC? Dan vind je de brochure hier:

formaat.be/assets/2441

FORMAAT MAGAZINE | 31

32 | FORMAAT MAGAZINE

BUITEN DE LIJNTJES

TUTTI FRATELLI

Theater als bindmiddel

Tutti Fratelli is een sociaal-artistieke werkplaats in het hart van Antwerpen. De organisatie maakt theater met personen die minder kansen kregen in hun leven – mensen in armoede, met psychische problemen of met een beperking, iedereen is welkom. Onlangs maakte Tutti Fratelli voor de tweede keer een voorstelling met jongeren. TEKST: Adriaan de Roover FOTO’S: Ann Berger

Een gedeeld verhaal ontwikkelen, dat relevant was voor de jongeren én voor het publiek, dat was de grote uitdaging om de voorstelling in elkaar te steken Eva Schram

Het jongerengezelschap, dat toepasselijk werd herdoopt tot Giovani Fratelli, stond in november op de planken met VOLLE GANG oftewel de toekomst is al begonnen. “De jongerenwerking binnen Tutti Fratelli geeft de jonge mensen een stem”, vertelt regisseur Eva Schram. “Ze zijn dikwijls met veel zaken begaan. Die zaken kunnen bij ons aan bod komen in de repetities en op het podium.” “Een gedeeld verhaal ontwikkelen, dat relevant was voor de jongeren én voor het publiek, dat was de grote uitdaging om de voorstelling in elkaar te steken.” Dat gedeelde verhaal kwam voort uit de improvisaties die de jongeren deden. “In de voorstelling ontdekken de personages gaandeweg dat de ruimte waarin ze zich bevinden een hiernamaals is, waardoor ze gaan reflecteren over hun leven”. De voorstelling was een succes. Giovanni Fratelli stond veertien keer op de planken met de productie, soms voor volle zalen. “We hebben bijna duizend mensen bereikt. Da’s niet niks. Als al die mensen horen en zien welke kleine en grote struikelblokken jonge mensen vandaag de dag tegen komen, ben ik daar heel blij mee.” Om de jongeren te bereiken deed Tutti Fratelli een oproep via sociale media en gingen ze onder andere langs bij jongerenwerkingen en

jeugdinstellingen. Of de jongeren boden zichzelf aan. Er waren geen audities. “Wij selecteren niet! Wie aanklopt, mag meedoen, zo simpel is het. We werken eerst een maand samen, en daarna beslissen de jongeren of het iets voor hen is of niet. Iedereen mag meedoen. We beginnen meestal met meer dan tien jongeren en gaandeweg verkleint de groep. Repeteren vraagt een constant engagement, niet iedereen beseft dat als hij of zij eraan begint.” Het publiek reageert enthousiast op de voorstellingen. “We hebben vaak staande ovaties gehad. Het publiek is sneller aangedaan door de voorstellingen die we met jongeren maken. Het is erg krachtig om deelgenoot te worden van deze jongeren hun verhaal. In plaats van enkel rationeel en op papier over onderwerpen na te denken, weken hun verhalen emoties los. In tijden van maatschappelijke verkilling is het belangrijk om ook onze emotionele intelligentie aan te spreken.” De toekomst voor Giovani Fratelli is nog niet duidelijk. “We dienden een projectsubsidiedossier in voor onze jongerenwerking. We wachten met een bang hart af wat het gaat worden. We zijn vaak zo intens samen geweest, en creëerden dit jaar een erg bijzondere vriendengroep, die veel steun aan elkaar heeft. Ik hoop dat het zo blijft, ook buiten de muren van dit gebouw.”

FORMAAT MAGAZINE | 33

BUITEN DE LIJNTJES

Ulrike Van Elsen stond mee op de planken met

VOLLE GANG OFTEWEL DE TOEKOMST IS AL BEGONNEN

34 | FORMAAT MAGAZINE

Iedereen heeft een eigen achtergrond. Daar leer je veel van. Ulrike

“Ik deed vroeger toneel in het dorp waar ik woonde en was op zoek naar een gezelschap in Antwerpen om bij aan te sluiten. Ik kende al iemand bij Tutti Fratelli en toen ik een oproep zag staan op de website heb ik daar meteen op gereageerd. De eerste weken begonnen we met improvisaties. Eva, de regisseur, gaf ons de opdracht om binnen bepaalde situaties te improviseren. Pas na enkele maanden gingen we op repetities concreter brainstormen over wat de voorstelling moest worden. Iedereen kreeg een vraag van Eva, waar we vervolgens een monoloog over moesten schrijven. ‘Voor wie doe je het allemaal?’, kreeg ik op mijn schoot. Dat is een moeilijke opdracht natuurlijk. Over zo’n dingen, wat je belangrijk vindt in het leven, denk je niet vaak na. Daarvoor moet je diep in jezelf graven. Dat was confronterend, maar het heeft er wel voor gezorgd dat we veel van onszelf in de voorstelling hebben kunnen steken. Die is echt

van ons. We speelden op het podium ook met onze eigen namen. Het was heel persoonlijk, dat is mooi. Eva verwerkte al onze ideeën en verhalen mee in één geheel. In onze ploeg en onze voorstelling kwamen heel verschillende leefwerelden samen. Een acteur van het gezelschap woonde nog maar anderhalf jaar in Belgie, daar spraken we in het begin soms nog Frans mee, iemand anders liep een tijdje rond met een enkelband, iemand anders had een vorm van autisme … Iedereen heeft een eigen achtergrond. Daar leer je veel van. Het gezelschap werd echt een familie. We konden steeds bij iedereen terecht als we met iets zaten. Voor de repetities werd er gekookt en aten we samen, na de repetities bleef iedereen iets drinken … Daar genoot ik van. Ik wil toneel blijven spelen. Ik heb met één van de spelers die ik bij Tutti Frattelli heb leren kennen zelf een gezelschap opgestart. We werken nu aan een eigen voorstelling. Spannend.”

Meer weten? tuttifratelli.be

FORMAAT MAGAZINE | 35

GOED BEZIG Op 28 september heeft jeugdhuis Basta in Oelegem een groot feest gegeven voor hun 15-jarig bestaan. En dat deden ze met niet meer dan 50 vierkante meter, wat van Basta een van de kleinste – of misschien wel hét kleinste – jeugdhuis van Vlaanderen maakt. “We doen er nog vijftien geweldige jaren bij”, klinkt het bij het bestuur. TEKST & FOTO: Hanne De Vleeschouwer

“Er komt een plekje voor de jeugd in Oelegem en daarmee basta.” Met die woorden is jeugdhuis Basta exact vijftien jaar geleden uit de grond gestampt door enkele vrienden die zichzelf de eerste generatie ‘bastaards’ noemen. Anno 2019 is het al de beurt aan de vierde generatie van het Bastabestuur om van het kleinste jeugdhuis van Vlaanderen een fijne ontmoetingsplek te maken voor de Oelegemse jeugd. “Vroeger was er niets”, zegt Jonas Verdickt (26), voorzitter van het bestuur van Basta. “Basta begon met een gewone container en aanhangwagen op het veld, waar ze dan vuur stookten en pintjes verkochten aan één euro.” Ze organiseerden activiteiten, maar sprake van een echte ‘basis’ was er dus niet. Acht jaar en vele onderhandelingen met de gemeente later kreeg Basta zijn eigen gebouw. “Het jeugdhuis was bijna doodgebloed, maar toen namen mijn vrienden en ik het als één vriendengroep over”, aldus Jonas. Dat bevestigt ook Stefan Oorts, verantwoordelijke van de jeugddienst Ranst: “Ze hebben aangetoond dat de zin en in de inzet er was, dus hebben wij hen het vertrouwen gegeven.” De start van een nieuw gebouw en een nieuwe werking zorgde ervoor dat het nu, zeven jaar later, zo goed als af is.

POPULARITEIT DE HOOGTE INGEJAAGD

We willen ervoor zorgen dat de vrijheid die we krijgen op een verantwoorde manier wordt overgebracht Basta

36 | FORMAAT MAGAZINE

Sinds vorig jaar kent Basta een nieuw, verjongd bestuur. “Sindsdien is er meer en meer volk beginnen komen”, zegt Jarne Stevens (17), één van de drie huidige bestuursleden. “Basta is jonger geworden. Wij nemen onze vrienden mee, zij nemen hun vrienden mee, en zo gaat de bal aan het rollen.” Zo’n jonge ploeg is volgens bestuurslid Robbe van Rompaey (17) een heuse troef in de bekendheid van het jeugdhuis. “Mond-tot-mondreclame is nog altijd de beste”, klinkt het. “Onze jonge vriendengroep breidt sneller uit dan een vriendengroep die al op leeftijd is. Zij houden zich gemakkelijker vast aan hun eigen structuur.” Dat beaamt ook Michael Verhaegen (32), ex-bestuurslid en al vijftien jaar trouwe klant van Basta: “Wij zaten er als wer-

kende mensen enkel op zaterdagen, dat is nu wel anders.” “De perceptie van de ouders van de jongeren is ook zeer belangrijk”, vindt Jonas. “Als zij merken dat wij hier een degelijk beleid voeren, op een plek waar hun kinderen de kans krijgen om te leren, dan doet dat al veel.” Daarnaast speelt ook sociale media een belangrijke rol in de populariteitsstijging van Basta: ze zijn sinds een jaar bijna dagelijks actief op Facebook en Instagram.

Jarne Stevens, Jonas Verdickt en Robbe van Rompaey vormen samen het bestuur van Basta. Ze waren dan ook onmisbaar op het feest voor Basta’s 15de verjaardag.

antwoorde manier wordt overgebracht, zeker naar ouders toe.” Volgens Stefan Oorts hebben de jongeren het bijzonder goed in handen genomen: “Basta heeft een gigantisch goede dynamiek. Daar kunnen wij als gemeentebestuur alleen maar heel blij om zijn.”

HET KLEINSTE JEUGDHUIS VAN VLAANDEREN?

Als Basta meer dan twee vierkante meter uitbreidt, verliezen we de titel van ‘kleinste jeugdhuis van Vlaanderen’ Basta

Basta breidt uit. De werken aan de nieuwe bijbouw, vlak aan het huidig gebouw, zijn nog volop bezig. Met die bijkomende ruimte wil het bestuur van Basta een extra dimensie geven aan het jeugdhuis. “Het is voornamelijk de bedoeling dat het een ontspanningsruimte wordt”, zegt Robbe. “Zo hebben we een oude voetbaltafel overgenomen van de grootouder van Jonas, die we zelf gaan restaureren.” Binnen acht à negen maanden zal de nieuwe ruimte volledig klaar zijn voor gebruik. “Maar we leggen onszelf geen deadlines op. Als Basta meer dan twee vierkante meter uitbreidt, verliezen we de titel van ‘kleinste jeugdhuis van Vlaanderen’. Maar de bijbouw is nog niet functioneel, dus voorlopig zijn we nog het kleinste”, klinkt het.

SOCIAAL DOEL Basta is al vijftien jaar lang meer dan een plek waar je kan feesten en pintjes kan drinken. “We hebben een bepaalde betekenis in dit dorp, een sociaal doel.” Zo organiseert het jeugdhuis ook ‘Basta Blokt’, een activiteit waarbij ze tijdens blokperiodes het lokaal openstellen voor blokkende studenten. “Met een team van zestien vrijwilligers gaan we ook wel eens op bijscholingsweekend. Op die manier willen we ervoor zorgen dat de vrijheid die we krijgen op een ver-

Basta is nu vijftien jaar geworden, maar ze zijn nog lang niet van plan om ermee op te houden. “We zijn al volop bezig met opkomende activiteiten.” Zo zal het festival ‘Basta On Stage’ op 18 april 2020 voor de vierde keer plaatsvinden. Ook ‘Basta Blokt’ en de afterparty’s van de kerst- en jaarmarkt worden dit jaar opnieuw door jeugdhuis Basta verzorgd. “Je ziet er altijd mensen met plezier naar huis gaan”, aldus trouwe fan en helpende hand Michael Verhaegen.

Meer weten? Jeugdhuis Basta Een versie van dit artikel werd eerder gepubliceerd op regioranst.be

FORMAAT MAGAZINE | 37

38 | FORMAAT RADARMAGAZINE Malle 2019

AGENDA

CHECK OOK FORMAAT.BE/VORMING

BEROEPSKRACHTEN BASISOPLEIDING VOOR BEROEPSKRACHTEN: PROCESSEN OM TE INNOVEREN 4-5 DECEMBER 2019 Provinciaal Vormingscentrum Hanenbos, Dworp NETWERK COÖRDINATOREN 21 JANUARI 2020 COMMUNITIES EN EIGENAARSCHAP 6 FEBRUARI 2020 Meubelfabriek, Gent BASISOPLEIDING VOOR BEROEPSKRACHTEN: ROL, TAAK EN PLAATS VAN DE BEROEPSKRACHT 12-13 FEBRUARI 2020 Ten Berg, Merelbeke INSPIRATIE EVENT HAVEN 20 FEBRUARI 2020 MATCHMAKING MUSEA EN JEUGDHUIZEN 25 FEBRUARI 2020

Buda, Kortrijk

SCHRIJFDAG AFREKENING BOVENLOKALE DOSSIERS 10 MAART 2020 INTERVISIE VOOR BEROEPSKRACHTEN 19 MAART 2020 MATCHMAKING THE FOLLOW UP 31 MAART 2020 S.M.A.K., Gent BASISOPLEIDING VOOR BEROEPSKRACHTEN: WERKEN MET JONGEREN 1-2 APRIL 2020 Jeugdherberg Pulcinella, 2000 Antwerpen NETWERK COÖRDINATOREN 9 APRIL 2020 VORMING ARTISTIEKE INTERVENTIES (VOORBEREIDING RADAR MALLE 2020) 16 APRIL 2020 Limburg INTERVISIE VOOR BEROEPSKRACHTEN 30 APRIL 2020 Antwerpen HAVEN COACHCLUB 7 MEI 2020 DAG VAN DE BEROEPSKRACHT 28 MEI 2020 BASISOPLEIDING VOOR BEROEPSKRACHTEN: ORGANISATIEONTWIKKELING INSPIRATIEDAG ARTISTIEKE EXPRESSIE

10-11 JUNI 2020

Jeugdherberg De Ploate, Oostende

18 JUNI 2020 Stormkop, Antwerpen

VRIJWILLIGERS ANIMATORCURSUS

23-28 FEBRUARI 2020 (KROKUSVAKANTIE) Gekkoo, Brecht

12-17 APRIL 2020

HOOFDANIMATORCURSUS 27-29 MAART (DEEL 1) 10-13 APRIL (DEEL 2) Jeugdherberg Pulcinella - Antwerpen RADAR SELECT

21 MAART 2019

RADAR WEST

24-26 APRIL 2020

RADAR ON STAGE 8-9 MEI 2020 Antwerpen RADAR 16-18 OKTOBER 2020

Lokeren

EQUIPE. (COMMUNICATIE, ZAKELIJK BEHEER & VOORZITTERS) 17, 18, 19 FEBRUARI 2020 2, 3, 4 MAART 2020 16, 17, 18 MAART 2020

FORMAAT MAGAZINE | 39

24 UUR

Benieuwd naar de projecten van Tilke Wouters? tilkewouters.be tilke_wouters WoutersTilke

Goeiedag, ik ben Tilke Wouters en zet me als activistische freelancer in voor de veiligheid en gelijkheid van de queer gemeenschap. Dat doe ik met spoken word optredens, als journalist bij Vice, oprichter van Slam-T en het Safe(r) Space Manifesto, en met het geven van workshops en lezingen rond dit alles.

08:45

12:30

09:30

13:00

Ontbijt met thee en cornflakes. Én een Harry Potter pyjama! Ik ben vlot opgestaan, wat best een overwinning is, en klaar om aan een drukke dag te beginnen.

Deze voormiddag werk ik van thuis uit aan freelance opdrachten. Ook finaliseer ik het draaiboek voor Slam The Patriarchy, het feest voor de eerste verjaardag van Slam-T – een platform voor (slam) poetry dat zich richt op de queer gemeenschap. Het hoogtepunt van de voormiddag is skypen met Kika, de wederhelft van Slam-T die momenteel in China zit.

12:00

Ik eet nog snel een overschotje van gisteren en bereid wat teksten voor, voor twee optredens dit weekend.

40 | FORMAAT MAGAZINE

FOTO’S: Tilke Wouters & Annelies D'Hollander

Met mijn trotse tweewieler door Gent naar een vergadering. Het is koud, maar de queer riot playlist maakt het allemaal net iets aangenamer.

Productieve vergadering in het KASK-café met Kei, de huisfotograaf van Slam-T. We evalueren bij een gemberlimonade de afgelopen periode en overlopen wat er moet gedaan worden voor het komende event. We beslissen om meerdere huisfotografen te nemen om de werklast te verlichten.