AWM 1 by Architectenweb

praktisch vakblad over bouw en architectuur

maart 2006 • 1e jaargang • € 9,50 • nummer 01

architectenweb magazine www.architectenweb.nl

project belicht MFC Bouwlust / De Zwarte Hond .. nieuws Groen licht voor markthal MVRDV .. column Kees van der Hoeven .. project belicht Brede school ‘Forum ‘t Zand’ / VenhoevenCS .. them@gazine Buitenwanden .. wiewatwil Aaron Betsky .. project belicht Stadskantoor Goes / Rudy Uytenhaak .. beursspecial BouwRAI 2006

gratis e 1e editi

ina’s f 14 pag inclusie ial AI Spec BouwR

+IJK OP ONZE VERNIEUWDE WEBSITE MET EBSITE MET BESTEKSERVICE VOOR ALLE BENODIGDE BESTEKSERVICE V INFORMATIE OVER OVER TOEPASSING VAN MOBIELE WANDEN VOOR mEXIBELE RUIMTE INDELING

WWW ESPERO NL

3/.)#/ &,%8)/ 5./ $50,/ 6)3)/ 6)3)/

/NBEGRENSDE FLEXIBILITEIT -ET MOBIELE WANDEN VAN %SPERO WORDEN RUIMTES TIJDELIJK OPGESPLITST VERGROOT OF VERKLEIND %SPERO PRODUCEERT LEVERT EN MONTEERT DIVERSE TYPEN MOBIELE WANDEN ELK MET SPECIlEKE VOORDELEN EN EIGENSCHAPPEN MAAR ALLEN VOOR OPTIMALE RUIMTE INDELING $E MOGELIJKHEDEN VOOR ZOWEL UITVOERING

AFMETING ALS AFWERKING ZIJN PRAKTISCH EINDELOOS 3AMEN MET DE KEUZE UIT DIVERSE GELUIDSISOLATIEWAARDEN BIEDT %SPERO U WERKELIJK ONBEGRENSDE mEXIBILITEIT

%SPERO "6 3LUISWEG 0% 7AALWIJK .EDERLAND 4 & % INFO ESPERO NL ) WWW ESPERO NL

van de redactie

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

“Niet naar links, niet naar rechts, maar rechtdoor” Ik heb van mijn identiteitscrisis mijn werk gemaakt. Ooit ben ik begonnen als bouwkundige bij een degelijk architectenbureau in de polder. Een technische job terwijl ik van nature juist meer een creatieveling ben met affiniteit voor goed design. Bij het uitwerken van een technische oplossing verplaatste ik mij daarom eerst in de ontwerper. Wat is het doel, wat is de gedachte, wat is de context? Deze aanpak zorgde ervoor dat ik veel koffie dronk met de architecten én techneuten. Al te vaak stond ik tussen twee vuren in en moest er zwaar politiek worden bedreven om met een voor beide partijen acceptabele oplossing te komen. Deze positie plaatste mij op een eilandje, geen techneut en geen ontwerper. En ja hoor, mijn identiteitscrisis was geboren. Hoe zou het toch komen dat ontwerp, functionaliteit en techniek in de architectuur vaak van die gescheiden en conflicterende werelden zijn? Komt dit omdat sommigen architectuur alleen beoordelen op esthetische kwalteiten en weinig oog hebben voor techniek en functionaliteit? Komt dit omdat we tegenwoordig niet meer fatsoenlijk leren detailleren? Verstaan vormgevers en techneuten elkaar simpelweg niet? Laten we het maar houden op een combinatie van deze factoren. Maar wat zouden er toch veel meer goede gebouwen gemaakt worden als alle disciplines in de bouw elkaar wat beter zouden begrijpen en met een gezamenlijke passie de Nederlandse straten gaan volbouwen. Daarom heb ik van mijn identiteitscrisis mijn werk gemaakt. Als medeoprichter van Architectenweb en hoofd redacteur van Architectenweb Magazine kies ik bewust geen zijde. Ik kies niet voor links, ik kies niet voor rechts, ik kies voor rechtdoor. Vanuit de overtuiging dat er betere architectuur ontstaat door bruggen te slaan tussen alle disciplines. Door toegankelijk over architectuur te schrijven, door in te gaan op hoe zaken technisch zijn opgelost en verder te kijken dan de lens van de camera lang is. Vanuit deze overtuiging voegt Architectenweb veel toe aan het al drukke landschap van sites, tijdschriften en boeken over architectuur. En met succes. Architectenweb.nl is binnen drie jaar uitgegroeid tot de populairste bouwen architectuursite van Nederland. Met eenzelfde overtuiging en bezieling hebben wij dit eerste nummer van Architectenweb Magazine voor u gemaakt. Dit keer met een informatieve 14 pagina’s dikke beursspecial over de BouwRai, het vakevenement dat zich van 4 tot en met 7 april richt op de ontwikkeling van woningbouwprojecten. Ik wens u veel leesplezier en ik wens u goede architectuur! Jeroen van Oostveen, Hoofdredacteur Architectenweb Magazine jvo@architectenweb.nl

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

projecten

bouwproducten

inhoudsopgave wiewatwil

16 Ruimte zoeken in het mogelijke Multi Functioneel Centrum Bouwlust Den Haag van De Zwarte Hond. [cover]

75 them@gazine buitenwanden

24 Edwin van der Goes Manager architectenconsultants

82 productinformatie 38 Aaron Betsky

28 Ontdekking van de avontuurlijke ruimte

86 nieuw op architectenweb.nl

Directeur Nederlands Architectuurinstituut

68 Bas Gremmen

Brede school ‘Forum ’t Zand’ in Leidsche Rijn door VenhoevenCS architecten

Architect, Gremmen Architectuur <> Interieur

60 Stoer stadskantoor met zachte kanten

88 Gerrit Teunis Directeur Woningstichting Beter Wonen Vechtdal

Stadskantoor Goes van Rudy Uytenhaak architecten

69 projecten kort

archipedia

column

en verder...

58 bouwstijlen

15 Kees van der Hoeven

02 van de redactie

Bouwkunst in het oude Griekenland

All for one - none for all?

03 inhoudsopgave 58 beroemde architecten Emmanuel Eugène Viollet-le-Duc

58 beroemde gebouwen

37 Peter Drijver Land-macht

10 nieuws 39 BouwRAIspecial

Koninklijk paleis op de Dam

92 arch.maaik 59 architectonische begrippen Architraaf, Gulden snede, Caryatide, Ionische orde, Kroonlijst

coverfoto Stijn Brakkee nummer 1 maart 2006

www.bbc.be

ENERGYN glas Koeler in de zomer Warmer in de winter

ENERGY INSIDE

)

Thermobel ® EnergyN zorgt ’s zomers voor een aangenamere temperatuur in uw woning. De unieke neutrale coating laat het licht volop binnen, maar houdt de grootste hitte buiten. Op een hete dag heeft u het achter Thermobel ® EnergyN enkele graden koeler dan buiten. Zonder ventilator of airco. En in de winter? Dan blijft het natuurlijk behaaglijk warm. Want de EnergyN coating isoleert als geen andere.

Glaverbel Nederland - Tiel - Tel: 0344 679922 - verkoop.nl@glaverbel.com - www.MyGlaverbel.com

A WORLD OF GLASS

showroom

gietvloeren 5/m vanaf € 3 2

Flow Synthetische Vloeren Fokkerstraat 22a 3905 KV Veenendaal

telefoon fax

[0318] 529 947 [0318] 529 835

internet e-mail

www.ﬂowvloer.nl info@ﬂowvloer.nl

E@<LN BFG<I

9FLN <<E 88E9FLN @E ?<K >IF<E

K<:LÛ GYlafY _]n]d]d]e]fl]f cd]\]f ]]f oggf`mak af _jg]f nggj_]hYlaf]]j\ cgh]j 8j[`al][l :`Yjd]k Jdgl 9mj]Ym nggj Imael]dabc] Mgje_]naf_ 9]j_]f M]jo]jc]j G9B K][`fak[`] @fklYddYla]k 9M 8dceYYj K<:LÛ ?gldaf] · ~ ¤ ~ ~ af^g¥fd´ce] [ge ooo l][m [ge

Met Alcoa Architectuursystemen maakt u geschiedenis door aan de toekomst te bouwen

Aluminium systemen voor ramen, deuren, serres en gevels

Harderwijk

tel. 0341-464611

www.alcoa-architectuursystemen.nl

COLLECTION

NIVA

TIJDLOOS DESIGN IN Z’N PUURSTE VORM VASCO bvba Kruishoefstraat 50, B-3650 Dilsen T +32(0)89 79 04 11 F +32(0)89 79 05 00 marketing@vasco.be www.vasco.nl

MOOIE WARMTE

nieuws

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Van Den Ende presenteert ontwerp â&#x20AC;&#x2DC;Nieuwe De la Mar Theatersâ&#x20AC;&#x2122; www.architectenweb.nl wwwpagina: n6947 De VanDenEnde Foundation heeft onlangs haar ontwerp voor de Nieuwe De la Mar Theaters gepresenteerd. Ter plaatse van het huidige Nieuwe De la Mar theater en de aangrenzende bioscopen (Calypso en Cinerama) komt het nieuwe theatercomplex te staan. Het complex zal bestaan uit twee intieme theaterzalen en repetitiefaciliteiten. Oud-rijksbouwmeester Jo Coenen en architect Arno Meijs tekenden voor het ontwerp. De nieuwe De la Mar theaters behouden een deel van de oude gevel, een ander deel van de gevel krijgt een glazen voorkant. Eind 2008 openen de Nieuwe De la Mar Theaters hun deuren.

Maxwan wint prijsvraag nieuwe stad bij Moskou

Groen licht voor markthal MVRDV

www.architectenweb.nl wwwpagina: n6963 Het Nederlandse bureau Maxwan architects + urbanists heeft de internationale prijsvraag gewonnen voor het bouwen van een nieuwe stad ten zuidwesten van Moskou. De nieuwe stad wordt gebouwd op 3000 ha grond die beschikbaar is gekomen door het opheffen van de voormalige Sovchoz Kommunarka (Collectieve Boerderij). De stad rond de grote ringweg van Moskou zal 160.000 inwoners huisvesten. Maxwans plan behelst 46.000 woningen en een apart zaken en uitgaanscentrum. Verder omvat het plan een aantal kleine stadcentra en een netwerk van parken en stadsbossen. Maxwan werkte samen met ingenieursbureau URS (UK), landschapsarchitecten H+N+S (NL) en MSP (USA).

www.architectenweb.nl wwwpagina: n7060 De gemeente Rotterdam en projectontwikkelaar Provast hebben overeenstemming bereikt over de bouw van een markthal op de Binnenrotte. Het project wordt gebouwd op de Grotemarkt-locatie van anderhalf hectare in het Laurenskwartier, en zal daardoor een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling deze stadswijk. Rotterdam heeft het initiatief genomen om in aanvulling op de huidige markt aan de Binnenrotte een markthal, winkels, horeca, appartementen en een parkeergarage te bouwen. De oplevering van het project volgt in 2009. Het ontwerp van architectenbureau MVRDV heeft de competitie gewonnen die het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam (OBR) had uitgeschreven.

architectenwebmagazine

nieuws

foto Beeldveld, Wilfried Scholtes

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

IF award voor T-Bushalte van FromAtoB Public Design

Spontaan ontwerp hoogste Nederlandse gebouw

www.architectenweb.nl wwwpagina: n7016 In maart heeft in Hannover de prijsuitreiking van de International Forum (IF) Product Design Award 2006 plaatsgevonden. Jaarlijks worden deze awards toegekend aan topontwerpers uit de hele wereld. Dit jaar ontving FromAtoB Public Design voor zijn ontwerp van de T Bushaltes een IF Product Award 2006 in de categorie public design. De T-Bushaltes, ontworpen voor de gemeente Tilburg, hebben de stad een nieuwe impuls gegeven. De door FromAtoB ontworpen haltes ogen ruim door hun glazen dak en wanden. Door de transparantie en duidelijke eigen signatuur past de abri goed op verschillende locaties.

www.architectenweb.nl wwwpagina: n7002 Architect Pi de Bruin van de Architecten Cie. heeft op zijn eigen manier meegedacht over de ontwikkeling van de nieuw te bouwen Vinex-locatie in de Utrechtse Leidsche Rijn. Hij presenteerde het ontwerp van de Belle van Zuijlen-toren, die met zijn 262 meter het hoogste gebouw van Nederland zou zijn. De Bruin ontwikkelde het plan samen met projectontwikkelaar Burgfonds. De initiatiefnemers vinden dat er durf getoond moet worden in de nog te bouwen Vinex-locatie, dat grootste in Nederland wordt. Momenteel is de woontoren Montevideo in Rotterdam met 152 meter de hoogste wolkenkrabber in Nederland.

Tentoonstelling wereld van architect Hendrick Wijdeveld

Definitief ontwerp Stedelijk gepresenteerd

www.architectenweb.nl wwwpagina: n6970 Het NAi verzorgt dit jaar de tentoonstelling van de grootste visionair uit de Nederlandse architectuurgeschiedenis, Hendrick Wijdeveld. Deze tentoonstelling is tot en met 21 mei te bezichtigen in Rotterdam in een theatraal spektakel van tekeningen, licht, film en geluid. Voor Hendrick Wijdeveld (1885-1987), de grootste visionair uit de Nederlandse architectuurgeschiedenis, was de wereld een totaaltheater waarin hij zijn dromen kon ensceneren. Hendrick Wijdeveld wordt ook wel vergeleken met grote ziener als Frank Lloyd Wright en Le Corbusier. Hij maakte onder meer een plan voor de herbebossing van Nederland en ontwierp een nieuwe stadswijk met volkstheaters in het Vondelpark.

www.architectenweb.nl wwwpagina: n7036 Onlangs is het definitieve ontwerp voor het gerenoveerde Stedelijk Museum gepresenteerd. Er komt onder meer een nieuwe entree aan het Museumplein. De renovatie is in handen van architectenbureau Benthem Crouwel. Dat renoveert het bestaande gebouw aan de Paulus Potterstraat en verplaatst de hoofdentree naar het Museumplein. De tentoonstellingsruimte wordt uitgebreid naar 8000 vierkante meter, de helft meer dan nu het geval is. Op deze manier wil het museum zijn bezoekers nog meer verwonderen, verleiden en enthousiasmeren. De renovatiewerkzaamheden starten dit jaar, en het museum opent zijn deuren in 2008. Tot die tijd is de collectie te bewonderen in het Stedelijk Museum Centraal Station.

nummer 1 maart 2006

nieuws

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Döll winnaar Duitse prijsvraag www.architectenweb.nl wwwpagina: n6998 Een team van het Rotterdamse Döll – Atelier voor de bouwkunst heeft het bureau de overwinning bezorgd bij een prijsvraag over de herinrichting van een industrieterrein in het Ruhrgebied. Döll werkte voor de prijsvraag samen met de Duitse landschapsarchitect Markus Gnüchtel. Ze richtten het 100.000 m2 grote gebied in met onder meer woningen, kantoren, winkels en horecagelegenheden. Er deden drie teams mee aan de workshop die werd georganiseerd door Stadt Herdecke en Westfalia Surge. De elfkoppige jury heeft de inzending van Döll en Gnüchtel gekozen, omdat ze die innovatief en niet-alledaags vond. Het bestemmingsplan wordt verder ontwikkeld.

Oostenrijks bureau levert schetsontwerp Filmmuseum

Cepezed ontwerpt hoofdkantoor Vietnamese bank

www.architectenweb.nl wwwpagina: n6964 Het Weense architectenbureau Delugan Meissl Associated Architects heeft zijn schetsontwerp voor het nieuwe gebouw van het Filmmuseum gepresenteerd. Dit gebeurde ten overstaan van staatssecretaris van Cultuur Medy van der Laan (D66). Het gebouw, dat in 2009 gereed komt, wordt geplaatst op een locatie aan het water tussen Amsterdam-Noord en het centrum. Volgens de architect is het ontworpen als een beeldhouwwerk. “De gladde, kristallijnen vorm van de vlakken reflecteert het licht op talloze manieren, waardoor het gebouw – ook vanuit de verte – telkens een ander uiterlijk krijgt. Zo verwijst het gebouw naar de cinematografie: “een spel van licht en beweging.”

www.architectenweb.nl wwwpagina: n6934 Architectenbureau Cepezed uit Delft is aangesteld voor het ontwerp van het nieuw te bouwen hoofdkantoor van de Vietcombank in Ho Chi Minh City. Dit wordt met 150 meter het hoogste gebouw van Vietnam. Het gebouw met een vloeroppervlak van 77.000 m2 verrijst binnen drie jaar aan de Saigon River in het hart van de stad. Cepezed verwierf de opdracht na deelname aan een internationale tender. De uitverkiezing is de volgende in de rij successen die Nederlandse architecten momenteel boeken in Azië. Cepezed verwierf faam via onder meer het ontwerp van de huisstijlarchitectuur van Porsche en het Innovationszentrum für Informatik in Berlijn. L

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

architectenweb nieuws

Nieuw! Architectendocumentatie Op Maat

Voor veel opdrachtgevers is het een lastige opgave om een architectenbureau te vinden dat naadloos aansluit bij hun opgave. Met de introductie van de architectendocumentatieservice - die Architectenweb in samenwerking met Bureau Oud introduceert - wordt dat straks een stuk makkelijker. Opdrachtgevers die een architect zoeken, doorlopen vaak een langdurig traject dat niet vanzelfsprekend leidt tot de keuze van een architect die bij hun opgave past. Dat komt enerzijds doordat er voorselecties worden gemaakt met weinig zeggende A-Z lijstje, en anderzijds doordat lang niet alle opdrachtgevers de juiste wegen weten te bewandelen. In het geval van aanbestedingen - die vaak via externe adviseurs lopen - zijn de wegen abstract en bureaucratisch. Daarbij volgt pas in een laat stadium de evaluatie van de projectportfolio van de architect.

of alleen een studie? Op basis van de belangrijkste criteria en de beschikbare architectenprofielen van Architectenweb maakt Bureau Oud een shortlist van mogelijke geïnteresseerde architecten.

Er is nog een wereld te winnen als er in een vroeg stadium inzicht is in de belangrijkste projectreferenties van de architect. Het nut hiervan heeft Architectenweb al bewezen met de online projectgids, waarin architecten zichzelf kunnen profileren met hun projectportfolio. Dagelijks wordt de gids - die momenteel 3.000 project-presentaties bevat - door op-drachtgevers gebruikt om zich te oriënteren op een architect. Het idee van een architectendocumentatieservice is ontstaan toen Architectenweb steeds vaker de vraag van opdrachtgevers bereikte of er ook architectenpresentaties in gedrukte vorm verkrijgbaar zijn, die gebruikt kunnen worden bij vergaderingen en dergelijke. Er is daarom gewerkt aan een boekje dat de opdrachtgever een kort, bondig en vooral illustratief overzicht geeft van een aantal geschikte en in de opdracht geïnteresseerde architecten. De verdere uitwerking van het idee heeft geleid tot een samenwerking tussen Architectenweb en Bureau Oud. Laatstgenoemde zal de opdrachtgever begeleiden door in kaart te brengen welk architectenbureau aan de specifieke behoefte zou kunnen voldoen. Wil de opdrachtgever werken met een jong bureau, of juist met een bureau met bewezen ervaring? Modern of klassiek? Volledige opdracht nummer 1 maart 2006

Deze architecten kunnen hun presentatie in het documentatieboekje naadloos afstemmen op de opgave. Tevens bevat het boekje van elke architect een profielpagina met de belangrijkste bureaugegevens. Voor opdrachtgevers een prachtig en kosteloos middel om zich goed te oriënteren. Maar ook architecten kunnen zich hierdoor beter, duidelijk en tegen lage kosten profileren bij potentiële opdrachtgevers. De architectendocumentatieboekjes verschijnen in meerdere varianten. Naast de maatwerk boekjes volgen er ook regio- en themaboekjes. Heeft u interesse in een eigen documentatieboekje? Neem dan vrijblijvend contact op met Bureau Oud: (035) 698 21 71 of surf naar www.bureauoud.nl

L 13

architectenweb nieuws

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Dagelijks op de hoogte met Architectenweb Architectenweb.nl heeft dagelijks iets te bieden voor architecten, opdrachtgevers en iedereen die met de architectuur- en bouwwereld te maken heeft. Breng daarom dageljiks een bezoek aan de populairste* bouwen architectuursite van Nederland, zodat u op de hoogte blijft van de laatste ontwikkelingen. Elke dag - Het laatste bouwen architectuurnieuws - Bouwproductgids met het laatste productnieuws - Projectgids met projectportfolio’s van honderden Nederlandse architecten - Vacaturebank met honderden vacatures en kandidaten - Architectengids met circa 3.000 architectenprofielen - Bedrijvengids met duizenden bouwen architectuurgerelateerde bedrijven - Arch.Maaik, de enige echte architectuurstrip ter wereld - Vacature nieuwsbrief - Bouwkosteninformatie (i.s.m. Archidat) - Controleplannen, kennis van ervaren bouwkundigen (i.s.m. CBB) - Binnenkort: Archipedia, de online architectuurencyclopedie - Binnenkort: NEN normen Elke week - Architectenweb-nieuwsbrief met een selectie van het belangrijkste nieuws - Projectennieuwsbrief, alle toegevoegde projecten van de afgelopen week - Project belicht, uitgebreid artikel over een nieuw en/of bijzonder project - Portret van…, korte interviews met architecten - Prijsvragen, nationaal en internationaal - Productspecial, uitgebreid artikel over een nieuw en/of bijzonder product Elke maand - Them@gazine, het digitale magazine over bouwproducten 6x per jaar - Architectenweb Magazine met onder andere: • Het belangrijkste nieuws van de afgelopen maand • Drie uitgebreide project besprekingen met achtergrondartikelen op www.architectenweb.nl • Column Kees van der Hoeven en Peter Drijver • Productnieuws • Archipedia • wiewatwil Exposities - Een aantal keren per jaar organiseert architectenweb beursgerelateerde exposities zoals de expositie “vernieuwende dak&gevelarchitectuur” op de GEVELtotaalbeurs en de expositie “architectuur & innovatie” op de aanstaande BouwRAI Specials - E-mail beursspecials met het belangrijkste beursnieuws - Digitaal jaaroverzicht 2005 > 2006 met een volledig beeld van projecten die in 2005 door onze leden zijn gerealiseerd *) Bron: www.alexa.com

architectenwebmagazine

column

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

All for one - none for all

Het organiseren van samenwerking tussen architecten wordt steeds ingewikkelder. In ons vrije beroep doet men dat meestal in de vorm van een maatschap. Onder invloed van de democratiseringsgolf werd in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw zelfs geëxperimenteerd met nog intensievere vormen. Zo richtte oud-Rijksbouwmeester Tjeerd Dijkstra zijn eigen bureau VDL (later de Architecten-groep) in op meer ideële basis in de aandelen kwamen in handen van een stichting die werd bestuurd door álle medewerkers. Ook de architecten kregen gewoon een salaris en iedereen deelde mee in de winst; het was zoals het motto van de Drie Musketiers: 'all for one and one for all'. Onze huidige tijd van individualisering maakt dat dit soort modellen onder druk komen te staan; de centrifugale invloed wint het meestal van de meer bindende kracht. Zo is de Architectengroep vorig jaar een verzameling aparte commerciële bedrijven geworden, met nog maar een miniem gezamenlijk deel. Was Bjarne Mastenbroek al eerder vertrokken naar zijn Search Architects, nu zijn er de nieuwe architectenbureaus Rijnboutt, Van der Vossen, Rijnboutt bv (inderdaad, met 'de zoon van'), Hendriks Schulten Architecten bv, Hans Ruijssenaars Architecten bv, Dick van Gameren

nummer 1 maart 2006

Kees van der Hoeven Architect en oud-voorzitter BNA

Architecten bv, en Danielle Huls Architect. Kennelijk werkt het vandaag de dag zo, dat het eigen werk steeds meer zelf bestierd moet kunnen worden met de daarbij behorende eigen revenuen. Eerder konden we deze trend al aan de hand van Mecanoo's 'centrifuge' zien: na het winnen van de Kruisplein-prijsvraag begonnen ze met zijn vijven in 1980, hoewel Roelf Steenhuis (nu met 20 man) al vroeg zijn eigen weg koos. Tien jaar later stapte Erick van Egeraat uit het huwelijksbootje en uit het bureau, en hij runt nu alweer 15 jaar zijn in vier Europese steden gevestigde (en 120 man grote) praktijk. Later stapte Chris de Weijer in het eigen Dp6 (nu 17 man) en als laatste koos Henk Döll voor zijn Atelier voor Bouwkunst (nu ook alweer met 20). Francine Houben bleef trouwens in het geheel niet eenzaam achter: Mecanoo draait als nooit tevoren met meer dan 65 medewerkers. Kortom, in 25 jaar gegroeid van 5 naar 250 in 5 aparte bureaus… Maar uiteindelijk dus: 'none for all'. Dat er ook vandaag de dag nog bureaus zijn die menen dat er meer motieven zijn dan persoonlijk gewin of succes, laat Neerlands grootste architectenbureau Inbo met zijn inmiddels 300 medewerkers zien. Ooit opgericht door Klaas Geerts vanuit een meer commerciële filosofie (Inbo komt van Ontwerp- en Constructiebureau voor de Industriële Bouw), koos deze organisatie juist weer voor gezamenlijk eigendom (de 14 partners 40% - de overige medewerkers 60%) en staat ze onder leiding van een gekozen Raad van Bestuur, gecontroleerd door een Raad van Commissarissen met prominente Nederlanders als leden. En inmiddels wordt een deel van de winst bestemd voor de Inbo Foundation, waarmee ideële doelen - zowel voor de eigen organisatie als voor anderen (onder meer kennis- en onderwijsontwikkeling) - worden gesteund. 'Samen' kan gelukkig toch nog. kavander@xs4all.nl

Lees-tip: De met Mecanoo vergelijkbare spinn-off van het Office for Metropolitan Architecture (OMA - Rem Koolhaas) wordt prachtig beschreven in: 'Referentie: OMA - de sublieme start van een architectengeneratie' Bernard Colenbrander, Jos Bosman. NAi Uitgevers Rotterdam, 1995, ISBN 90-72469-89-5

project belicht

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Ruimte zoeken in het mogelijke | tekst Jacob Voorthuis, fotografie Stijn Brakkee

Multi Functioneel Centrum Bouwlust door de Zwarte Hond In de naoorlogse uitbreidingswijken van Den Haag, op zoek naar het Multi Functioneel Centrum Bouwlust: het regent. De meedogenloze strokenverkaveling uit 1952 van Van der Sluijs in navolging van Dudok en de seriematige doch competente invulling daarvan door “zakelijke” architecten als o.a. Merkelbach stemmen niet vrolijk in zulk weer. Te midden van deze troosteloosheid kondigt zich opeens een grote schoenendoos aan van een bijzondere kleur groen en een intrigerende bewegelijkheid. Het staat er, vrij van alle kanten, groter en grootser dan de foto’s suggereren, in het open, iets teruggezet van de Bouwlustlaan, achter een watertje en vóór een kinderspeelplaats met trapveld. De omgeving wordt er duidelijk door opgetild; niet alleen wordt de Bouwlustlaan als het ware afgemaakt en ontstaat er aan de noordkant een duidelijk omsloten groen gebied, maar alles in de omgeving richt zich op, en meet zich met de nieuwkomer en lijkt dankbaar. De gevel en de vorm van een gebouw zijn niet uitsluitend het eigendom van de bewoners of de gebruikers van het gebouw zelf, maar vooral ook van de omgeving, en die had duidelijk iets nodig.

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

project belicht

Wat behalve de schaal en de plaatsing van het gebouw niet goed op foto’s te zien is, is de geraffineerde werking van de hoofdgevel op het zuiden. Het heeft een overwegend horizontaal karakter, maar is zeker niet zonder dynamiek. Het is opgebouwd uit een “grauwbruine” bakstenen plint van Maastrichtse kloostermoppen van een aanzienlijk formaat, wel twee keer zo groot als een gemiddelde baksteen. Daarop slingert een breed, wit, stalen I profiel dat de plint en de horizontale ramen op de eerste verdieping alsmede de ingangspartij van het jongerencentrum inkadert en de gevel daardoor een duidelijke richting geeft. Direct op het witte lint, in drie banden, ieder door een dunne lijst gescheiden, rust een lichte gevel van aluminium golfplaat in een kleur groen ergens tussen olijf en appel. Het bijzondere aan deze gevelbekleding is dat de afstanden tussen de zogenaamde golven varieert, zodat er naast het slingerende lint een tweede beweging ontstaat met een ritme dat men vooral waardeert als men langs de gevel loopt. De ramen in de groene opbouw zijn aaneengeschakeld in een lange smalle horizontale strook. De ramen in de plint variëren daarentegen zowel in ritme als in maatvoering. De gehele compositie, met al zijn verschillende ritmes komt boeiend maar niet onrustig over, vooral denk ik, omdat de golfplaat in het geheel geen utilitair karakter krijgt. Wellicht komt dit door de kleurschakering waarbij de architect het makkelijke maar vaak al te schreeuwerige sterke contrast heeft gemeden.

doorsnede gevarieerde golfafstanden

nummer 1 maart 2006

project belicht

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

De hoofdingang staat op het oosten in de smalle zijgevel. Een gigantische glazen pui verdeelt de gevel in drie onevenredige verticale stroken, en etaleert een grote trap die het hele bouwvolume in tweeĂŤn deelt. Weer valt de indeling van de ramen op. De horizontale banden in de groene bovenbouw vouwen zich om de hoek heen, terwijl op de begane grond de ramen allemaal een eigen maat en ritme aanhouden. De oppervlakte en plaatsing van het bouwvolume was een gegeven, het budget beperkt, het gaat hier immers om een buurtgebouw. Maar juist die vraag om economie kan boeiende architectuur opleveren. De uitdaging is dan om zo veel mogelijk te halen uit de beperkingen die je worden opgelegd, te werken met die beperkingen, in plaats van ze te proberen te negeren. Bovendien is het programma niet zonder sociale uitdagingen. Allerlei groepen die elkaars aanwezigheid nauwelijks kunnen verdragen moesten een plek krijgen: een jongerencentrum voor stoere jongens, met alles wat dat impliceert; een gedeelte voor ouderen, die zich al snel geĂŻntimideerd kunnen voelen en als laatste nog de levendigheid van kleuters en peuters voor een omvangrijk kinderdagverblijf. Dat het gelukt is om deze groepen te combineren mag blijken uit het feit dat het centrum intensief gebruikt wordt, maar liefst 120 activiteiten worden er per week gehouden, alles van biljarten tot kookcursussen voor kinderen. Het is dan ook een plezier om te zien hoe dit ingewikkelde programma in elkaar is gepuzzeld. De architect heeft ervoor gekozen om de plattegrond in de 18

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

nummer 1 maart 2006

project belicht

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

begane grond

1e verdieping

langsdoorsnede

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

project belicht

Gevelbekleding Het grootste deel van de gevelbekleding van MFC Bouwlust bestaat uit verticaal gemonteerde aluminium golfplaat van het type WellTEC SW 45/60. Nadat de platen werden gecoat, zijn de golven op onregelmatige afstand van elkaar in het materiaal gevouwen. Dit zorgt voor een geraffineerd lichtspel, waarbij de gevel constant een ander aanzicht biedt. Door het schaduweffect is er een constante afwisseling in licht en kleur. Kloostermop Voor onder andere kloosterbouw in de kuststreken werd in de Romaanse tijd gebruik gemaakt van kloostermoppen. Dit zijn enorme stenen met afmetingen, variĂŤrend van 380-300 x 180-160 x 120-80 millimeter. De formaten waren zo groot, omdat men het bouwen in steen was verleerd sinds de val van het Romeinse rijk. In de loop van de veertiende eeuw werd het formaat steeds kleiner, onder invloed van de bouwkundige ontwikkelingen.

lengte op te delen in drie stroken. Een smalle strook aan de zuidkant, waar alle kleinere kamers en kantoren zijn gesitueerd alsmede het jongerencentrum op de eerste verdieping. Een middenstrook voor de circulatie door het gebouw. Hier ligt ook de sterk dominerende trap waardoor de functies en instellingen die noodgedwongen op de eer-

nummer 1 maart 2006

ste verdieping zijn gesitueerd toch direct visueel contact hebben met het openbare gebied buiten en zich dus minder afgezonderd hoeven voelen. Ten slotte een brede strook aan de noordkant met de grotere programmaonderdelen zoals het cafĂŠ, het kinderdagverblijf en, op de eerste verdieping, de gymzaal. De drie gebruikersgroepen: oude-

project belicht

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

ren jongeren en kinderen, hebben ieder een eigen gevel voor een ingang. Het meer problematische jongerencentrum ligt, zoals eerder gezegd, op de eerste etage aan de zuidgevel. Het heeft een eigen trap, zo ver mogelijk verwijderd van zowel de hoofdingang, waar de ouderen vooral gebruik van maken, als de ingang van het kinderdagverblijf op het noorden. Zo ontstaat er een soort radiaal gebruik van het gebouw, waarbij de interactie tussen de verschillende gebruikersgroepen redelijk onder controle gehouden kan worden. Het interieur is zakelijk, maar de ruimtelijke werking vooral bij de ingangspartij bijzonder. De trap, uitgevoerd in zwart gepigmenteerd beton, is vooral door zijn relatie met de buitenkant, als continuatie van de straat, dramatisch te noemen. Het geeft het gehele gebouw een intu誰tieve leesbaarheid. De trap is verlicht niet alleen door de hoge glazen pui maar ook door een dakraam dat de

gehele lengte van de trap beslaat en gevuld is met afwisselend gekleurd en neutraal glas. Het is heerlijk om te zien hoe men weer een onderscheid gaat maken tussen ramen die licht binnen laten en ramen die uitzicht moeten bieden. Dat is dan voor mij ook het sterkste aspect aan dit ontwerp. De architecten van De Zwarte Hond beroepen zich op een realisme. Ze willen geen vooringenomen filosofie aanhangen. Dat doen ze natuurlijk wel, maar die filosofie bestaat er hier uit ieder project op zijn eigen beperkingen en mogelijkheden te onderzoeken: uitgaan van wat je hebt. De trots van de gebruiker en de omgeving staan centraal. Het geld van de opdrachtgever is een belangrijk richtpunt, een uitdaging, in plaats van een probleem; de plaats waar het gebouw moet komen te staan en het programma dat erin moet, daar wordt de ruimte gezocht. Ze willen het geld zo verdelen in de opgave dat er ruimte ontstaat om

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

het alledaagse te differentiëren van het bijzondere en dat is hier ook af te lezen. Een buurtcentrum mag natuurlijk niet veel kosten, dus is de oplossing het economisch zoeken naar ruimte binnen de opgave. Het binnenkomen wordt hier gevierd door het spektakel van de trap, en dit wordt gecompenseerd door een zekere soberheid in de rest van het gebouw. De hoogte van de ruimtes wordt afgestemd op de sfeer die zij moeten dragen, de maten en plaatsing van de ramen worden voorzichtig afgestemd op wat ze moeten doen: geplaatst op de juiste hoogte om de zittende dan wel staande gebruiker uitzicht te geven, of om licht naar binnen te laten. En zo is er een compact en redelijk complex gebouw ontstaan, waarin een ingewikkeld en moeilijk programma verenigd is. Dit gebouw was voor mij een aangename verassing op die regenachtige dag. L www.architectenweb.nl wwwpagina p7127

project belicht gerelateerd op architectenweb.nl meer projecten van de Zwarte Hond Appartementen Hoorn www.architectenweb.nl wwwpagina p4010

Mediacentrale Groningen www.architectenweb.nl wwwpagina p4011

Hanze Sociëteit Groningen www.architectenweb.nl wwwpagina p4012

Projectgegevens Opdrachtgever: Gemeente Den Haag

Ontwerp: de Zwarte Hond

Ontwerpteam: Willem Hein Schenk, Bart van Kampen, Jan Kooi, Aldo de Jong, Bart de Wilde, Alex Bierman

Oplevering: oktober 2005 Bruto oppervlakte:

toegepaste bouwproducten MFC Bouwlust Kloostermop Klinkers Maastricht www.architectenweb.nl wwwpagina bp7072

2.300 m2

Bruto inhoud: 8.225 m3

Stichtingskosten: € 2.358.000,Adviseur constructie: Smit Westerman, Waddinxveen

Profielbekleding Metal Cladding Systems b.v. www.architectenweb.nl wwwpagina bp7073

Adviseur installatie: de Blaay-Van den Boogaard, Rotterdam

Aannemer: Tetteroo Leidschendam nummer 1 maart 2006

wiewatwil

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Wie

Edwin van der Goes, 39 jaar, Manager architectenconsultants, Raab Karcher bouwstoffen, groothandel in bouwmaterialen.

Wat

De behoefte van architecten inventariseren teneinde in nauw contact met de eigen organisatie aanbod te ontwikkelen dat aan de vraag van de architect voldoet. Ons doel hierbij is dat onze architectenconsultants voor de architect de beste gesprekspartner zijn voor zijn oriĂŤntatie, informatie en kennis over toepassing en gebruik van esthetische bouwmaterialen. Bij Raab Karcher zijn dat gevelstenen, dakbedekking voor hellend dak, gevelbekleding en wanden vloertegels. Een en ander wordt visueel gemaakt in Archihome, de ontmoetingsplaats voor inspiratie, oriĂŤntatie en toepassing voor genoemde productgroepen van diverse producenten. Inmiddels heeft Raab Karcher drie Archihomes en wordt de vierde gebouwd in Breda.

Wil

Dat onze architectenconsultants voor de architect het aanspreekpunt zijn voor alle vragen omtrent esthetisch bouwmateriaal. Hiertoe moet onze unieke dienstverlening aan de groep architecten worden overgebracht. Het verzamelde aanbod is de kracht van de distributie. Door onze schaalgrootte ontgaat ons geen innovatie. Tegelijkertijd staan wij dicht bij de uitvoering waardoor wij architecten over alle ins en outs van mogelijke keuze kunnen informeren. Door onze landelijke aanwezigheid met Archihomes en architectenconsultants volgen wij de architect in zijn actieradius. Het zou mooi zijn als wij hiervoor bij alle architecten bekend zijn. De architecten die ons kennen maken al volop gebruik van onze ondersteuning. L

architectenwebmagazine

[R]EVOLUTIE IN DAKSYSTEMEN

Bepaal zĂŠlf wat 1m2 waard is Vorm, duurzaamheid en techniek. Rhepanol is tot in het kleinste detail doordacht en voegt een dimensie toe aan schets, ontwerp, bestek en uitvoering

T (073) 648 43 00 / www.singleply.nl

Rhepanol produced by FDT

Rtc Prefab Leidingkokersystemen RtcMdf

RtcPvc Co-extrusielip (maakt kitten overbodig)

gemelamineerd V313

Afwerkprofiel met zachte lip

F-profiel

RtcFr

FormAlu rend

we rand b n i 60 m .B.O. D W.B.

Promatect-H 25x50mm Promaseal-XT 2x10mm MDF brandvertragend 18mm Wit gemelamineerd Promatect-100 12mm Promatect-H 25x25mm Kunststof beschermhoek vlamdovend

Eindeloos combineren, makkelijk monteren

ot sch Kop

ok U-k

.v. gen idin r t.b oke iden le k U che Ges

ding rbin kve Hoe

Toepassingsgebied van RTC Prefab leidingkokersystemen Standleidingen CV-leidingen Rookgasafvoer Rioleringsbuizen Vloer- plfond- en wandkoven Stabu B438110.014.f02 Connecting Archidat, Bouwkosten online

MTH Bouwproducten - Postbus 40070 - 7504 RB Enschede - Najaarsweg 23b - 7532 SK Enschede Tel.: 053 - 4 781 381- Fax.: 053 - 4 781 311 - E-mail: info@mthbouwproducten.nl - website: www.mthbouwproducten.nl

Fagerhult bv Energieweg 9 3401 MD IJsselstein T. 030 - 688 99 00 F. 030 - 688 99 44 lighting@fagerhult.nl www.fagerhult.nl

verlichting van winkels Bij het opstellen van een goed verlichtingsplan voor winkels moet rekening worden gehouden met meerdere factoren. Zo moeten klanten worden aangetrokken en tot kopen worden overgehaald. De lichthoeveelheid en -kwaliteit en de manier waarop het licht op de artikelen valt, zijn vaak beslissend voor het creĂŤren van een goede en verkoopstimulerende sfeer. Pas op het moment dat de klant visueel door het artikel wordt aangetrokken, begint het. Juist vormgegeven verlichting draagt daar aan bij. Zoekt u kwaliteit, vakbekwaamheid en innovatiedrang op gebied van verlichting? Fagerhult levert armaturen, speciaal ontworpen voor de verlichting van winkels. Daarnaast kunt u zich laten inspireren door het gehele Fagerhult assortiment dat zich, naast winkels, richt op de openbare omgeving, kantoren, zorgsector en industrie.

fagerhult ...het licht uit zweden Laten we wel zijn: goed licht vergroot het welzijn. Een leefomgeving die met bezieling en zorg is verlicht, inspireert en stimuleert, geeft plezier bij alles wat we doen. Werken, wonen, winkelen, ontspannen. Wat bijna zestig jaar geleden begon als een helder idee, is tegenwoordig een krachtig Zweeds lichtconcern. Marktleider in ScandinaviĂŤ met eigen vestigingen over heel Europa. Wij hebben enorme kennis en kunde over verlichting opgebouwd en die delen we graag met u.... met uiteindelijk doel de meest optimale verlichtingsoplossing te vinden voor uw project. Fagerhult heeft niet alleen de juiste producten, maar denkt met u mee van het formuleren van de eisen die aan de verlichting gesteld worden tot en met de oplevering.

project belicht

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Ontdekking van de avontuurlijke ruimte | tekst Eric Frijters, fotografie Luuk Kramer

Brede school ‘Forum ’t Zand’ door VenhoevenCS architecten Te midden van verlaten weilanden, kale fruitboomgaarden en behouden gebleven bakstenen broeikasovens, wacht een levensgrote speelgoedraket op kinderen tussen 0 en 12 jaar. Door het gestagneerde woningbouwproces in Leidsche Rijn ogen het gebouw en het omringende landschap vooralsnog leeg. Deze leegte blijkt verraderlijk vol van aan het oog onttrokken archeologische lading. Naast overblijfselen uit een recent agrarisch verleden is het langgerekte bouwvolume ingeklemd tussen Romeinse overblijfselen. Boven op deze historische lagen verwijst de verschijning van het gebouw zelf naar de toekomst. Zowel de vorm, als de toegepaste materialen en detaillering refereren aan een moe gereisd ruimteschip, dat zojuist een buiklanding heeft gemaakt in het splinternieuwe landschapspark.

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Het gebouw is circa 110 meter lang, 32 meter breed en 14 meter hoog en herbergt een omvangrijk programma bestaande uit twee basisscholen, kinderdagverblijven, buitenschoolse opvang, een sportzaal en vervult ’s avonds een buurtfunctie als vrijetijdscentrum. Het kindercluster is een complete biotoop, een soort futuristische Ark van Noach. Mede gezien de doelgroep van het bouwwerk is daarom een letterlijke verwijzing naar een ruimtevaartuig niet verwonderlijk. In het complex is zichtbaar gestreefd naar integratie van de diverse functies. Dit levert exploitatievoordelen op en draagt bij aan een hechte, maar diverse samenleving van uiteenlopende gebruikers. ruimtewinst Door compact te bouwen zijn belangrijke vierkante meters bespaard met bijvoorbeeld de toepassing van decentrale gevelventilatie. Doordat betonkernactivering voor een aangename basistemperatuur zorgt, kunnen warmteterugwinning en ruimteverwarming direct achter de gevel plaats hebben. Zo gaan geen kubieke meters verloren aan luchtbehandelingkanalen. Elk bouwelement vervult daarbij zoveel mogelijk functies tegelijk. De betonbalk onder de

nummer 1 maart 2006

project belicht vloer is niet alleen onderdeel van de verdiepingsscheidende constructie, maar spaart ook meters binnenwand. De som van deze extra creatieve inspanning heeft uiteindelijk een ruimtebesparing opgeleverd, waardoor een heuse hortus botanicus en een aula annex theater aan het programma konden worden toegevoegd. De ervaring speelt een essentiële rol in de zelfbewuste architectuur van Venhoeven. Ruimtes worden zo vormgegeven dat ze verwarring kunnen oproepen omtrent het gebruik, of de ligging ervan. Deze mogelijkheid van een meerduidige uitleg kan de ervaring van architectuur letterlijk ruimer maken. Zo krijgt men bijvoorbeeld onverwachte vormen van gebruik, pleinen, grasveldjes, stegen, bruggen, vides, patio’s, of parkeerterreinen. stedelijk interieur Met het oog op de ervaring is de kindercluster niet enkel een educatief gebouw, maar ook een speeltuin. Daar beleven kinderen samen hun avonturen. De verbeelding van de kinderen wordt geprikkeld, door een grote verscheidenheid van ruimtelijke eigenschappen toe te passen. Plekken zijn afwisselend intiem en grootschalig. Door variatie aan

project belicht

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

te brengen in de temperaturen van verschillende ruimtes in het gebouw, worden kenmerken van buiten en binnen uitgewisseld. Kortom, niet in comfort en veiligheid, maar in onoverzichtelijkheid en meerduidigheid schuilt de kracht

van de avontuurlijke ruimte. De ervaring van het interieur van architectuur heeft daarom bij voorkeur een stedelijk karakter. Schematisch valt de plattegrond van het kindercluster in drie delen uiteen.

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

nummer 1 maart 2006

project belicht

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

niveau - 0900

niveau + 3850

niveau + 7200

Aluminium cassettes De gestroomlijnde gevel bestaat uit aluminiumcassetten, die geperforeerd zijn volgens de nieuwste techniek met digitaal aangestuurde koppen. Doordat de platen als een lappendeken aan elkaar zijn bevestigd, en er LED-verlichting is geĂŻntegreerd in de gevel, lijkt het gebouw net een ruimteschip dat vele reparaties heeft ondergaan. Ook wisselt het aanzicht voortdurend wanneer de beschouwer er langs loopt. Tenslotte zijn de afvoeren en installaties deels in de gevel verwerkt, en loopt de gevel zowel beneden als boven naadloos over. Duurzame speelpleinen Op het dak van de brede school Forum â&#x20AC;&#x2122;t Zand zijn twee speelpleinen aangelegd. Ze zijn bedekt met Tech Wood Decking-panelen. Doordat deze voor 70 procent uit houtvezels en 30 procent uit kunststof bestaan, zijn ze duurzaam zonder dat er milieubelastende middelen moeten worden toegepast. Ook zijn ze recyclebaar. Verder blijven de panelen altijd stroef en splijten, splinteren en rotten ze niet. Met deze eigenschappen sluiten ze volledig aan op de principes van duurzaam bouwen.

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Aan beide einden van het langgerekt bouwvolume zijn vergelijkbare programma’s gehuisvest. Op de begane grond bevinden zich kinderdagverblijven, terwijl basisscholen de verdiepingen bezetten. De schoolpleinen zijn op het dak gesitueerd. Beide gebouweinden borduren voort op verschillende stedenbouwkundige modellen. De organisatie van de Montessorischool is gebaseerd op de straat. De extra ruime klaslokalen zijn aan weerszijden van een lineaire gemeenschappelijke ruimte geplaatst. Het programma van de openbare basisschool daarentegen is geordend volgens het principe van het binnenhof. Alle klaslokalen zijn rondom een centrale plek gerangschikt. Samen met de aula en de hortus vormt de sportzaal het multifunctionele hart van het schoolgebouw. Na schooltijd transformeert deze kern tot vrijetijdscentrum en buitenschoolse opvang en is het een levendig middelpunt voor de hele buurt. bekleding In deze architectuur is de huid niet een gevel in traditionele zin. Een opstandige wil tot anders zijn stelt daarbij de heersende automatismen aan de orde. Van de toe te pasnummer 1 maart 2006

project belicht

sen materialen tot en met de mogelijke gevelcomposities, alles wordt anders. Daarbij bepaalt een bekledingsprincipe niet enkel de aanzichten van het bouwwerk, ook plooit het naar binnen en beïnvloedt daarmee de beleving van het interieur. Het is dus niet de plattegrond die oplegt hoe het functioneren van de gevel zich in een beeld manifesteert. De bekleding van architectuur is eerder het resultaat van een dialoog met het gebruik van het gebouw. Het gevolg is dat de bekleding van het inwendige met hulp van dezelfde thema’s gestalte krijgt als de samenstelling van de buitengevel. Kenmerkend in het bekledingsbeeld is een soort overlapping van systemen, dat tot uitdrukking komt in het aantasten van schaal, ritme en vorm. Er wordt consequent ‘buiten de lijnen gekleurd’. Er wordt een spel gespeeld met voegen, vlakken en vormen. Zo vallen in het gebouw de randen van kleurtonen en geometrie nooit samen. Kolommen lijken hierdoor in de ruimte te zweven en zijn soms geheel aan het oog onttrokken. Een vergelijkbare interpretatie van dazzlepainting, waardoor contouren niet 33

project belicht worden geaccentueerd, maar juist gecamoufleerd, is ook in exterieur toegepast. Daar is de gevel grotendeels opgebouwd uit een ritmische herhaling van aluminium cassettes. Specifieke perforaties geven elke plaat een uniek karakter. Doordat de geperforeerde vlakken een ander ritme volgen dan de aluminium cassettes ontstaat er een soort tweede laag. De perforaties bezorgen de gevel een zekere mate van transparantie en bieden zicht achter de aluminium huid waarin installaties en afvoeren zijn weggewerkt. Naar beneden toe maakt het aluminium plaats voor gezeefdrukt hardglazen ramen, die afwisselend in het gevelvlak liggen en niet direct blootgeven wat zich daarachter afspeelt. Op een grotere afstand vervaagt de vlakverdeling van de gevel en daarmee de precieze locatie van de gevelopeningen. culturele missie â&#x20AC;&#x153;De wereld bestaat uit mensen, dieren, dingen, gebouwen, culturen en VenhoevenCS maakt architectuur waarin het samenleven van deze dingen centraal staatâ&#x20AC;?, aldus het bureaustatement. Architectuur heeft daarmee een

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

bescheiden positie in de wereld en moet de diversiteit handhaven omwille van de dialoog. Om midden in de maatschappij te staan, moet de architect cultureel ingebed zijn in de actualiteit, leren voorbeelden als Adolf Loos en Jean Nouvel. Beide architecten verkeren in kringen van kunstenaars en toonaangevende intellectuelen en Venhoeven laat zich vooral inspireren door de manier waarop zij zich kritisch verhouden tot de cultuur van hun tijd. Het zet Venhoeven aan om positie te kiezen tegenover het huidige logo-centrisme, de merkencultuur waarin men gedwongen wordt zich een eenvoudig te herkennen identiteit aan te meten. In navolging van Loos wil Venhoeven de strijd tegen deze wijze van hokjes denken beslechten in de huid van architectuur. Een middel hiervoor lijkt gevonden in het avontuurlijk associĂŤren. Doel is om de architectonische huid van het gebouw van steeds nieuwe betekenissen te voorzien, zodat deze een commentaar kan vormen op de stereotyperende trends, zoals die op dit moment de media beheersen. Sommige van deze toevallig aandoende referenties, als lapjeskat, dazzlepainting, of ruimtevaartuig zijn

architectenwebmagazine

project belicht

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

letterlijk terug te vinden in het ontwerp. Het kleurschema glanzend antraciet met een witte buik is min of meer rechtstreeks afgekeken van een orka. Onmiskenbaar beschikt het glimmende gevaarte over galactische en of dierlijke trekken. toekomst Als het aan Venhoeven ligt, leiden alle gebouwen in de toekomst een eigen leven. ‘Het beste gebouw is een gebouw dat energie oplevert. Geparkeerde voertuigen worden er direct opgeladen. Planten bezorgen de inwoners voedsel, zuurstof en de juiste luchtvochtigheid. Gevels zijn interactief, absorberen energie uit zonnestraling en reguleren de circulatie van frisse lucht in interieurs als een ademende en filterende huid. Ramen zijn belangrijker als lichtvlak dan als omlijsting van het uitzicht. Even grillig en onvoorspelbaar als het weer bepaalt de architectuur zelf in welke mate transparantie en lichttoetreding wenselijk is. Met een dergelijke avontuurlijke ruimte heeft een gebruiker niet langer een buitenwereld nodig. L

gerelateerd op architectenweb.nl portret van... projectarchitect Ton Venhoeven www.architectenweb.nl wwwpagina n7101

meer projecten van VenhoevenCS Studentenhuisvesting Uithof www.architectenweb.nl wwwpagina p1136

www.architectenweb.nl www.pagina n7128

Laboratorium voor de Voedsel en Warenautoriteit www.architectenweb.nl wwwpagina p2244 Projectgegevens Opdrachtgever Gemeente Utrecht Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling

Ontwerp VenhoevenCS Architecten

Ontwerpteam Ton Venhoeven, Erwin Hilbrands, Peterine Arts, Cecilia Gross, Peter Heideman, Kees Plomp, Erik de Vries

Oplevering december 2005

toegepaste bouwproducten Brede School 'Forum 't Zand Aluminium cassettes Splen N.V. www.architectenweb.nl

wwwpagina bp7074

Bruto oppervlakte 7.100 m2

Stichtingskosten € 7.900.000,-

Adviseur constructie Aronsohn raadgevend ingenieurs b.v. Rotterdam

Adviseur installatie Halmos BV, Den Haag

Bouwfysisch adviseur

Tech-Wood® Tech-Wood Nederland B.V www.architectenweb.nl

wwwpagina bp2176

LBP, Utrecht

Aannemer bv Bouwbedrijf Van der Linden St. Michielsgestel nummer 1 maart 2006

column

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Land-Macht

In Engeland en Nederland blijkt een relatief groot deel van de allochtone inwoners zich een inkomen te kunnen verwerven als ondernemer. In Zweden blijkt dat niet te lukken omdat het overgrote deel van die inwoners niet in de 19e eeuwse ring maar in flatwijken woont met winkelcentra zonder doorgaande wegen: allemaal Pendrecht. In onze nieuwe woongebieden wil menging met bedrijvigheid maar niet lukken: de gemeentelijke regelgeving is doorgaans zo ingezet dat dit praktisch onmogelijk is afgezien van de spreekwoordelijke schoonheidssalon. Doorgaande hoofdwegen, aantakking op een stedelijk netwerk zijn economische bestaansvoorwaarden als in de 19e eeuwse en de 2040 gordels om de grote steden. De gelatenheid waarmee de burger een dure kleine tuin in een nieuwbouwwijk accepteert, wordt uitgevent door het ‘stedelijk’ karakter te benadrukken dat het gevolg zou zijn van die kleine tuinen. De tuinen aan de Keizersgracht in

nummer 1 maart 2006

Peter Drijver Architect

Amsterdam en de bouwblokken van het Limburgse Thorn laten echter zien dat een royaal individueel domein goed samengaat met een karaktervolle stedelijke of dorpse buitenruimte. Waar komen die misverstanden dan vandaan? De overheid heeft bij ons toch de ruimtelijke regie? In tegenstelling tot de schuldbewuste burger die genoegen neemt met een klein tuintje worden grote delen van de randstad opgeofferd aan éénlaagse bebouwing van het laagst denkbare soort. Logistieke centra met een afschrijvingstermijn van zeven jaar verrijzen in rap tempo naast het rijkswegennet en worden desgevraagd van eigen open afritten voorzien. In het groene hart worden reclamevlakken van 8 bij 50 meter gedoogd. De gemeentes die dit onder het mom van werkgelegenheid faciliteren verkrachten karakter en structuur van het ondergespoten akkerland in een efficiënte blokverkaveling waar het historische type van smalle diepe kavels van het intensieve landbouwbedrijf overheersend is. Bij Moordrecht waagt een bord het zelfs om ‘industriegrond’ te koop aan te bieden, alsof de arbeiders in Distri-butieland daar ooit daadwerkelijk iets gaan máken. Afgezien van de teloorgang van de lange ongebroken doorzichten door het polderland degradeert deze ruimtelijke politiek het rijkswegennet tot straten met felverlichte showrooms en te veel invoegend verkeer. Dat de kwaliteit van het leven hier uiteindelijk onder lijdt lijkt zonneklaar: de lastendruk, de verspilde tijd in het woon- werkverkeer, de beroerde ontsluiting van de nieuwe woongebieden, de enorme afstand van het woonhuis tot een plek waar je in stilte door het landschap fietst en daarbij de loerende angst dat de woning over vijf jaar hierdoor minder in waarde is gestegen dan gehoopt. En zeg nou zelf, tussen golfplaten loodsen zou je nooit in een huis investeren. Grondpolitiek wordt gevoerd op alle niveaus van besluitvorming van rijksoverheid, waterschap tot stadsdeelraad. Strijdigheid van belangen impliceert zo tegenstrijdig beleid op die niveaus. De light rail-verbinding langs de Oude Rijn is een investering die het open weideland en de door Steven Slabbers bepleitte ‘evergreens’ daar bedreigt. En komend jaar valt daar een beslissing. Misschien iets om de gemeentelijke verkiezingsprogramma’s op te toetsen? postbox@scala-architecten.nl

wiewatwil

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Wie

Aaron Betsky, Directeur van het Nederlands Architectuurinstituut, sinds 2001.

Wat

Ik geef leiding aan aan het grootste architectuurmuseum in de wereld, de rijkscollectie Nederlandse architectuur, en het nationale platform voor architectuur, landschapsarchitectuur, stedenbouw en interieurarchitectuur. Ik schrijf ook, ondertussen een twaalftal boeken en ongeveer twintig tot dertig artikelen per jaar. Ik geef ook les en geef in de hele wereld lezingen over architectuur en vormgeving.

Wil

Voor mij is architectuur de manier waarop wij kunnen begrijpen hoe de wereld die wij dagelijks bewonen tot stand gekomen is, en hoe die anders gemaakt kan worden. In alles wat ik doe, gaat het mij erom om de anders volkomen abstracte sociaal-economische structuren die ons leven omkaderen, te zien in de ruimtelijke ordening en de bebouwing om ons heen. Wat mij daarin vooral interesseert is dat wij onze steden, voorsteden en platteland ook anders kunnen inrichten, en dat goede architecten ons daar aanzetten toe tonen. Die wil ik ook in het Nederlands Architectuurinstituut laten zien, samen met de beste voorbeelden van historische architectuur. L

architectenwebmagazine

BouwRAI 2006 Special 4 t/m 7 april Amsterdam RAI

BouwRAI Special

Quirine Boellaard: “De BouwRAI is er voor ervaringsuitwisseling en kennisoverdracht” Quirine Boellaard is product manager van de BouwRAI. Zij is verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de beurs. Een beurs die zich van oudsher richt op de woningbouw in Nederland. Hier komen veel partijen elkaar tegen. Naast de woningcorporaties zijn dat bijvoorbeeld architecten en projectontwikkelaars “De woningcorporaties krijgen ook steeds grotere commerciële belangen. Vaak werken ze samen met projectontwikkelaars”, aldus Boellaard. Ze zegt dan ook stellig dat de BouwRAI een echte netwerkbeurs is.

Echter, tegenwoordig is een beurs een multimediale gebeurtenis. De tijd dat een beurs uitsluitend een ontmoetingsplek is van standhouders en bezoekers is allang voorbij. Of zoals Quirine Boellaard het zegt: “Ervaringsuitwisseling en kennisoverdracht staan centraal. State of the art en noviteiten zien. Specifieke projecten bespreken. Wat ging goed en wat niet. Dat zijn onder andere de kernbegrippen van de BouwRAI”. Het programma van de BouwRAI is hierop afgestemd. Een opmerkelijk initiatief is dat op elke beursdag een bezoek aan een bouwproject wordt verzorgd. In drie uur uit en thuis kunnen door bezoekers respectievelijk IJburg, De Oostelijke Handelskade en het Stadshart Almere worden bezocht. Onder leiding van de projectleider wordt een toelichting gegeven op alle ins en outs van deze grote projecten. Boellaard: “Dit past exact in de filosofie van de BouwRAI. Bezoekers actief informeren, discussie uitlokken, wat kunnen we van elkaar leren”. Ook zijn er op de BouwRAI themapleinen ingericht. Het Projectplein Wonen, Zorg en Welzijn toont op de komende

BouwRAI Special

BouwRAI informatie-stands van kenniscentra en 12 voorbeelden van succesvolle innovaties gericht op het combineren van wonen, zorg en welzijn. Het programma Industrieel Flexibel en Demontabel Bouwen (IFD) vormt het uitgangspunt van het Projectplein IFD op de komende BouwRAI. De opzet van het programma IFD-bouwen is om via concrete demonstratieprojecten voordelen onder de aandacht te brengen bij de verschillende betrokken partijen. Aedes, vereniging van woningcorporaties, is op de BouwRAI aanwezig met het Aedes Corporatieplein. Hier presenteren zich acht corporaties met bijzondere projecten. Alle ingediende projecten voor de Nationale Energie Toekomst Trofee (NET-Trofee) zijn tijdens BouwRAI 2006 op het Projectenplein Energie en Duurzaamheid te zien. De NET-Trofee is de landelijke prijs voor energiebewust wonen en werken. De prijs richt zich op energiebesparingsprojecten op het gebied van renovatie en nieuwbouw van woningen en gebouwen, en stedelijke vernieuwing. L

impressie Architectuurpaviljoen

Architectenweb Architectuurpaviljoen Architectenweb, bekend van de gelijknamige bouwen architectuursite, is op de BouwRAI aanwezig met het Architectuurpaviljoen. Het paviljoen, dat in totaal 180 m2 beslaat, biedt ruimte aan de expositie “Architectuur & Innovatie” en een zestal architectenbureaus.

Expositie “Architectuur & Innovatie” Wilt u of de hoogte blijven van de laatste innovaties op het gebied van architectuur en bouwproducten? Dan is een bezoek aan de expositie “Architectuur & Innovatie” zeker de moeite waard. Maar liefst twintig fraaie en inspirerende projecten worden in tekst en beeld belicht. Een voorbeeld is het Walterboscomplex in Apeldoorn van DP6 architectuurstudio, dat onlangs de GEVELtotaal Innovatieprijs won. Het werd beloond voor de zonneschermen van translucent kunststof die de warmte buiten houden en het licht binnenlaten. Een ander project is Sportplaza Mercator in Amsterdam, waarvoor een muur is ontwikkeld waarop natuurlijke begroeiing mogelijk is. Deze ‘Wonderwall’ draagt zo op geheel eigen wijze bij aan de groenvoorziening in de stad. De projecten worden tastbaar gemaakt omdat er van de meeste projecten ook productmonsters aanwezig zijn. Voor degene die op de hoogte wil blijven van de laatste productinnovaties is een bezoek aan de expositie daarom zeker de moeite waard. De expositie toont vele voorbeelden van innovatieve producten, en van een veertigtal nieuwe producten is er gratis productdocumentatie beschikbaar. Architecten Wie architecten wil ontmoeten, is van harte uitgenodigd in het paviljoen. Zes gerenommeerde bureaus presenteren zich daar op hun eigen wijze in een eigen stand. Enkele deelnemende bureaus zijn: Gremmen Architectuur < > Interieur Gremmen Architectuur < > Interieur is een architectenbureau gevestigd op het Noordereiland in Rotterdam. Sinds 1991 houden zij zich bezig met architectuur op het gebied

van zakelijke en persoonlijke huisvesting. Gremmen Architectuur < > Interieur ontwerpt kantoren, woonhuizen, winkels, bedrijfsgebouwen, badkamers, keukens en appartementen. Hun specialiteit is dat het interieur even belangrijk is als het exterieur. Met zorg vertalen zij de wensen en eisen van de opdrachtgever, zodat deze zich goed kan herkennen in het ontwerp. Het bureau begeleidt niet alleen de ontwerpfasen, maar ook de bouwvoorbereidende fase en de uitvoering van het werk op de bouwplaats. Architektenburo Ghijsen Partners B.V Architektenburo Ghijsen Partners B.V. BNA is in 1986 gestart in Deventer. De directie wordt gevormd door Ir. Peter Ghijsen en Arie van Harten AvB. Projecten als het nieuwbouw wijnhuis Slot-Kleverkamp in Deventer, staan op naam van Architektenburo Ghijsen Partners B.V. Het bureau opereert op de werkterreinen: stedenbouw, architectuur, interieur en onderzoek. Als eigentijdse bouwmeesters streven zij naar maatwerk door een hechte samenhang van functie, vorm en bouw/installatietechniek binnen de context van de opgave. Binnen het bureau is de kennis en ervaring, zowel voor onderzoek en ontwerp als voor de technische uitwerking, regelgeving en kostenbewaking belangrijk. Introductie Architectenweb Magazine Tijdens de BouwRAI wordt het nieuwe vakblad Architectenweb Magazine geïntroduceerd. Architectenweb Magazine is een praktisch vakblad voor architecten en bouwkundigen. Iedere bezoeker van de BouwRAI ontvangt bij de ingang een gratis exemplaar van het magazine dat een zestien pagina’s dikke BouwRAIspecial bevat met handige informatie over de beurs. L

BouwRAI Special

Trends in industrieel flexibel en demontabel bouwen PROJECTPLEIN IFD Het programma Industrieel Flexibel en Demontabel Bouwen (IFD) vormt het uitgangspunt van het Projectplein IFD op de komende BouwRAI. De opzet van het programma IFD-bouwen is om via concrete demonstratieprojecten voordelen onder de aandacht te brengen bij de verschillende betrokken partijen. Op het Projectplein IFD presenteren zich 7 bedrijven met hun projecten, samen met SEV Realisatie. Het Projectplein vormt, samen met het seminar ‘De oogst van IFD-Bouwen’ de afsluiting van het IFD Programma.

Leren door demonstreren Vanaf 1999 heeft het IFD Programma door middel van demonstratieprojecten aangetoond wat er mogelijk is met een nieuwe en strategische kijk op ontwikkelen en bouwen. Van de bijna 400 aangemelde projecten zijn er 92 beloond met een demonstratiestatus en een bijbehorende subsidie. Circa 60 projecten zijn inmiddels opgeleverd en laten ieder op hun eigen manier zien wat IFD-bouwen betekent en waar de betrokkenen hun eigen accent leggen. De projecten in het IFD Programma variëren van productontwikkelingen op installatiegebied tot een compleet kantoorgebouw van 10 verdiepingen, kantoor De Bolder, dat over water getransporteerd werd naar de ‘bouwplaats’. Trend voor de toekomst Flexibele gebouwen zijn voorbereid op de toekomst en alle veranderingen die daarin kunnen optreden. Door in het gebouwconcept en in de techniek voor te sorteren op die veranderingen, is er later geld, materiaal en moeite te besparen. De projecten hebben aangetoond dat er ook in de bouwfase en bouwvoorbereiding voordelen in tijd, geld en vooral kwaliteit behaald worden, voor de uitvoerende bouwer(s) én voor de uiteindelijke gebruiker. Bijvoorbeeld omdat late beslissers toch een woning op maat kunnen krijgen. Ontkoppeling van bouwdelen en beslissingen is hierin het sleutelwoord. De trend naar consumentgericht BouwRAI Special

en geïndividualiseerd bouwen is onomkeerbaar en vraagt om IFD-bouwen. Kwaliteit en de beheersing daarvan blijkt een sleuteloverweging te zijn die leidt tot het toepassen van industrieel vervaardigde gebouwonderdelen. Industrieel bouwen is veel minder afhankelijk van weersomstandigheden en al dan niet vakbekwame uitvoering, dan de gebruikelijke bouwwijze met veel arbeid in de bouwput. De energieprestatie van een opgeleverd gebouw is bijvoorbeeld niet zonder meer gelijk aan de EPC die op tekening wordt bereikt. Tussen die twee zitten details, inkopers, leveranciers, veel communicatie en op maandagmorgen op blubberige bouwplaatsen. In de IFD projecten is gebleken dat er beter gepresteerd wordt, mits partijen daar goed aan samenwerken en over communiceren. De technische oplossingen zijn er vaak wel, hoewel soms experimenteel. De belangrijkste sleutel tot succes ligt echter in het proces wat partijen samen opzetten en doorlopen. Het Programma Demonstratieprojecten IFD-bouwen wordt door SEV Realisatie uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en het Ministerie van Economische Zaken. Meer informatie is ook te zien op www.sev-realisatie.nl L

Trends in woningbouw bij corporaties AEDES CORPORATIEPLEIN Aedes, vereniging van woningcorporaties, is op de BouwRAI aanwezig met het Aedes Corporatieplein. Hier presenteren zich acht corporaties met bijzondere projecten. Het centrale thema bij deze projecten is 'Corporaties zijn altijd in de buurt'. De tijd dat corporaties zich alleen met de woning bezighielden ligt al lang achter ons. De kwaliteit van het wonen wordt voor een steeds groter deel mede bepaald door de buurt. Daarom zijn corporaties zeer actief in de buurt. Samen met andere partijen ondernemen zij volop initiatieven om de woonomgeving te verbeteren. Fysiek, maar ook sociaal, zoals een betere binding met de buurt. Dat laten de projecten op het Aedes Corporatieplein dan ook duidelijk zien. Dudok Revisited, Hilversum van corporatie Dudok Wonen In 1999 is de wijk Liebergen aangewezen als het eerste herstructureringsgebied van Hilversum. De oorspronkelijke opzet van de wijk en enkele woningcomplexen zijn van de hand van stadsbouwmeester Dudok. Na 80 jaar voldoen de woningen niet meer aan de eisen van de moderne tijd en de toekomst. De kamers en de keukens zijn veel te klein en de geluidsisolatie en sanitaire voorzieningen zijn gedateerd. Een deel van de bebouwing wordt daarom vervangen door nieuwbouw.

Transformatie panden naar jongerenhuisvesting, Rotterdam van corporatie: Stadswonen (onder voorbehoud) Stadswonen heeft in het centrum van Rotterdam lege kantoorruimte getransformeerd naar huisvesting voor jongeren. Veel ruim bemeten kantoorcomplexen stonden leeg en tegelijkertijd was er veel vraag van jongeren naar woonruimte, en was er behoefte aan short stay-huisvesting. Leegstaande kantoren in het centrum van de stad zijn aantrekkelijk voor jongeren omdat ze graag in het hart van een stad wonen. Met de transformatie (herbestemming) van kantoor - naar jongerenpand zijn duizenden woon - eenheden in en rond het centrum gerealiseerd.

Stoomschip De Rotterdam, Rotterdam van corporatie Woonbron Woningcorporatie Woonbron is een van de nieuwe eigenaren van het oude schip De Rotterdam. Samen met het Albeda College, Hogeschool INHOLLAND en Woondrecht Consult ontwikkelden zij een bijzonder concept van wonen, leren en werken, zodat het schip naast een attractieve, ook een maatschappelijke functie krijgt. Corporaties zijn bij uitstek organisaties die de keten van wonen, werken, leren en ondernemen kunnen integreren.

Meulenvelden, Didam van corporatie Laris Wonen en Diensten In het hart van Didam ontwikkelt Laris Wonen en diensten, samen met verzorgingshuis de Kelsehof, de gemeente Didam en vele andere partijen, een woon-zorgzone: het Meulenvelden project. Dit project realiseert één loket voor wonen, zorg en welzijn en de bouw van ongeveer 185 appartementen. In de woon-zorgzone is alles aanwezig om aan de groeiende behoefte van senioren naar wonen, zorgen welzijnsproducten te voldoen.

Holstohus, Olst van corporatie Het Saalien, wonen en bouwen (Olst-Wijhe) Woningcorporatie Het Saalien, wonen en bouwen realiseerde in 2005 het Holstohus in Olst, een nieuwgebouwd ‘Kulturhus’, waarin een combinatie van maatschappelijke voorzieningen, informatie en (zakelijke) dienstverlening onder één dak is samengebracht.

Emmen Revisited, Emmen van corporatie Wooncom Het project Emmen Revisited heeft als doel het instandhouden en verbeteren van het totale leef-, woon- en werkklimaat van de drie na-oorlogse wijken Angelslo, Emmerhout en Bargeres in Emmen. Deze drie wijken maken onderdeel uit van het landelijke beleid voor 56 aandachtswijken. L BouwRAI Special

Impressie door Arti ‘70

Innovatie in energiebesparing PROJECTPLEIN ENERGIE EN DUURZAAMHEID Alle ingediende projecten voor de Nationale Energie Toekomst Trofee (NET-Trofee) zijn tijdens BouwRAI 2006 op het Projectenplein Energie en Duurzaamheid te zien. De NET-Trofee is de landelijke prijs voor energiebewust wonen en werken. De prijs richt zich op energiebesparingsprojecten op het gebied van renovatie en nieuwbouw van woningen en gebouwen, en stedelijke vernieuwing.

De ingediende projecten zijn afkomstig van bedrijven, maar ook woningbouwcorporaties en lokale overheden. Hun deelname danken zij aan hun inspanningen op het gebied van energiebesparing en andere duurzaamheidsmaatregelen. De toegepaste kwaliteits-verbeteringen werken positief uit op de gebruikswaarde van gebouwen. Ze verhogen het comfort voor gebruikers en bewoners en zorgen voor een verlaging van de gebruiks-kosten en woonlasten. Daarnaast leveren de verbeteringen een bijdrage aan het realiseren van een prettigere leefomgeving en aan het tegengaan van de klimaat-verandering. De NET-Trofee heeft als doel om de inzenders de erkenning te geven die zij verdienen. Criteria daarbij zijn energiebesparingsresultaat, ondernemerschap, herhaalbaarheid en de mate van vernieuwing. Tijdens het congres Toolkit Live www.toolkitonline.nl (voor de verslagen) dat op 23 maart plaatsvindt, worden er uit alle ingediende projecten vier genomineerd voor de finale. Op het Projectplein Energie en Duurzaamheid zijn alle ingediende projecten nog een keer te zien, waarbij de bezoeker van de BouwRAI een stem voor één van de vier

BouwRAI Special

genomineerden kan uitbrengen. Deze stem zal worden doorgegeven aan de jury die de uiteindelijke winnaar van de NET-Trofee bekend zal maken. Alle ingediende projecten staan ook vermeld op de internetsite van de NET-Trofee www.senternovem.nl. Ook hier kan een stem voor één van de vier projecten worden doorgegeven. De finale vindt plaats op KansRijk 2006 op 26 april 2006, het jaarlijkse SenterNovem-evenement. Dan maakt de jury, onder leiding van mevrouw prof.dr. Jacqueline Cramer, hoogleraar duurzaam ondernemen, Copernicus Instituut, Universiteit van Utrecht, de winnaar bekend. De NET-Trofee is ingesteld door het Ministerie van VROM, de organisatie is in handen van SenterNovem. SenterNovem is ontstaan uit een fusie tussen Senter en Novem. SenterNovem voert beleid uit voor verschillende overheden op het gebied van innovatie, energie & klimaat en milieu & leefomgeving en draagt zo bij aan innovatie en duurzaamheid. L

Impressie door Arti â&#x20AC;&#x2DC;70

Trends in bouwen voor de zorgsector PROJECTPLEIN WONEN, ZORG EN WELZIJN: Het Projectplein Wonen, Zorg en Welzijn toont op de komende BouwRAI informatie-stands van kenniscentra en 12 voorbeelden van succesvolle innovaties gericht op het combineren van wonen, zorg en welzijn. Zo zijn er onder andere voorbeelden van woon-zorgzones, woon-zorgcomplexen, kleinschalig groepswonen en het levensloopbestendig maken van woningen. Ook is te zien hoe domotica hierin is toe te passen. Alle projecten hebben tot doel om de kwaliteit van leven van bewoners te vergroten. De extra aandacht voor wonen met zorg en welzijn is het gevolg van de groei van het aantal ouderen en daling van het aantal jongeren. Steeds vaker willen mensen die zorg en welzijn nodig hebben, gewoon (blijven) wonen: zelfstandig in een eigen of gehuurde woning of in kleinschalige woon-zorgprojecten. Vormen van wonen met zorg en welzijn in gewone woningen in de wijk, waarbij de bewoners deel blijven nemen aan het gewone dagelijkse leven, spreken niet voor niets zo aan. Een bijzondere positie wordt ingenomen door mensen die niet langer zelf de regie over het eigen leven kunnen voeren, zoals het geval is bij mensen met dementie. In toenemende mate kunnen zij in kleinschalige groepswoningen in een gewone wijk blijven wonen, waarbij wel intensieve zorg voorhanden is. In deze kleinschalige projecten wordt een zo gewoon mogelijke, huiselijke woonsituatie gecreĂŤerd. Door de inzet van domotica (woonhuisautomatisering en alarmering) zijn de mogelijkheden van kleinschalig groepswonen te vergroten. De genoemde ontwikkelingen hebben grote consequenties voor de volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. Er moeten bijvoorbeeld veel meer levensloopbestendige woningen komen, bij voorkeur in zorgvriendelijke wijken. Verouderde gebouwen voor verzorgings- en verpleeghuizen worden vervangen of aangepast, omdat zij niet meer aan de huidige eisen voldoen. Scheiden van wonen en zorg Het overheidsbeleid is erop gericht ontwikkelingen rond-

om woonwensen van mensen met een zorgvraag te ondersteunen, ondermeer door het stimuleren van scheiden van wonen en zorg. Bewoners huren of kopen hun woonruimte en krijgen de zorg afzonderlijk aangeboden. Een deel van de bestaande verzorgingshuizen worden op termijn vervangen door of omgevormd tot woon-zorgcomplexen met zelfstandige woonruimte of verpleeg-huizen. Deze transformaties vinden vaak plaats in samenwerking tussen zorgorganisaties en woningcorporaties. Daarbij is belangrijk om inzet van grond, gebouwen en locaties optimaal af te stemmen om het beste resultaat te boeken wat betreft kwaliteit, capaciteit en kosten. Meer informatie over Wonen, Zorg, Welzijn Op het Projectplein, ondersteund door het Ministerie van VROM, zijn tevens informatie-stands aanwezig van het Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg, het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn (NIZW), het College Bouw Zorginstellingen. Seminars ondersteunen de presentaties op het Projectplein. Onderwerpen zijn onder andere domotica en kleinschalig groepswonen voor mensen met dementie, het scheiden van wonen en zorg voor verschillende doelgroepen, samenwerken en financiering van woon-zorgconstructies. Deelnemers aan de seminars krijgen uitvoerig informatie over de ervaringen die hiermee zijn opgedaan en er is volop gelegenheid voor vragen en discussie. L

BouwRAI Special

09.316

09.320

09.302

09.303

09.402

09.316

Verder dan Duurzaam Bouwen

09.202 A/G

09.200

09.204

09.205

09.203

09.310

09.312

09.209

09.210

09.212

09.216 09.217 09.218

09.301 09.300 09.201

09.308

09.311

09.315

09.306

09.401

09.327

09.318

09.408

09.414

09.415 09.314

09.418

09.422

09.321

09.430 09.325

09.425

09.404 09.400

09.416

09.417

09.420

09.424

09.427

09.429

HAL 9 Randstadhal

09.108

09.102

09.101

09.104

09.105

09.211

09.213

09.103

09.106

09.110

09.100

09.111 09.112

10.100

10.101

10.103

10.105

10.108

10.112

10.113

10.118

10.123 10.121

10.124

G B

10.102

F C

E D

Energie & Duurzaamheid Project Plein

10.214

10.204

10.200

Info

10.305

10.300 10.301

Wonen & Zorg Project Plein 10.302

Architecten Plein

10.307

10.215 10.308

10.415 A-I IFD Project Plein

10.417 10.416

10.216 10.309

10.217

Nieuws Studio

10.218 10.219

10.201

10.107

10.206

10.114

10.119

10.104

09.313

10.212

HAL 10 Deltahal

10.205

10.303

10.413

10.406

10.411

10.514

10.516

10.403

10.500

$ G T

10.401

10.412

10.408

10.405

09.412

09.410

09.407

09.403

10.502 10.504

10.519 10.515 10.512 10.503 10.505 10.506 10.507 10.501

BouwRAI Special

bestuur

BouwRAI Special

11.611

11.610

11.628

11.625

11.622

11.615

11.612

11.609

11.605

HAL 11 Hollandhal

11.720

11.630

11.718 11.620

11.715

11.619

11.714 11.616

11.710

11.607

11.604

11.601

11.600

11.703

11.705

11.701 11.700

11.704

11.602

11.708

11.706

11.707

11.711

11.713 11.712

11.716

11.717

11.516

11.513

11.401

11.400

11.408

11.514 11.413

11.512 11.409

11.510

11.509

11.406

11.404

11.507 11.402

11.501

11.520 11.519 11.518

11.617

11.511

11.508

11.506

11.505

11.504

11.503

11.502

11.500

11.317

11.416 11.322

11.415 11.318

11.412

11.310

11.309

11.403 11.308

11.303

11.301

11.300

11.321

11.316

11.105

11.102

11.210

11.218

11.120

11.117

11.114

11.112

11.100

11.220 11.221 11.133 11.131

11.219

11.217

11.315 11.213

11.314

11.207

11.307 11.205

11.306 11.204

11.202

11.201

11.200

HOLLANDRESTAURANT

11.212 11.209

11.203 11.211 11.216

11.108 11.121 11.127

11.101 11.103 11.106 11.111 11.110 11.119 11.118 11.116 11.126 11.123 11.122 11.130

K T IT EC OS ES P

C G

WIJZIGINGEN / ZETFOUTEN VOORBEHOUDEN

EXPOSANTENCATERING OPERATIONS SERVICES EXHIBITOR SERVICES TOEGANG PARKEERGARAGE

LIFT / EHBO CATERING GARDEROBE GELDAUTOMAAT KIOSK TOILET INVALIDEN TOILET

INGANG E

OS AH 150206/Kbouwrai2006

pers

Deelnemers BouwRAI 2006 Stand

Exposant

Adres

Postcode/Woonplaats

Hal 9 9.100 9.101 9.102 9.103 9.104 9.106 9.108 9.110 9.112 9.200 9.201 09.202A 09.202B 09.202D 09.202E 09.202G 9.203 9.204 9.205 9.205 9.209 9.211 9.213 9.217 9.218 9.300 9.301 9.302 9.303 9.306 9.308 9.311 9.312 9.313 9.314 9.327 9.401 9.403 9.404 9.407 9.408 9.410 9.412 9.414 9.416

BioCompact Environmental Technology B.V. Brugwachter 13 Pluimers Isolatie B.V. Postbus 66 Feenstra Holding Postbus 88 Duco ' Ventilation & Sun Control' Handelsstraat 19 Sarnafil B.V. Postbus 246 Bris B.V. Postbus 1819 Repromat B.V. Postbus 2026 ASP4all E-Business B.V. Postbus 58 NIBHV Postbus 8714 Gebr. de Vries Energieweg 6 Tonzon B.V. Postbus 1375 Stichting Viba Expo Postbus 772 Alusta Natuurlijke Ventilatietechniek Postbus 93 Heraklith Nederland B.V. Postbus 142 Acoustics & NoiseReduction B.V. Celsiusstraat 26 DGMR Bouw B.V. Postbus 153 Jaga - Konvektco Ned. B.V. De Meerheuvel 6 Isoschelp Postbus 142 Brink Climate Systems B.V. Postbus 24 Innosource B.V. / Thuisinlucht Vennestraat 17 Assistance Software Postbus 5089 VBR FLIR Systems AB Uitbreidingsstr 60-62 MCW Studio's Postbus 3370 Brink Automatisering Postbus 177 AdaptĂŠ Bouwkunde & Civiele Techniek Postbus 1036 BRINIC B.V. Ravenswade 220 Gentle Vent B.V. ms. Oslofjordweg 40 Termokomfort Nederland B.V. Postbus 397 Intergas Verwarming B.V. Postbus 6 Burgerhout - Muelink & Grol - Anjo Postbus 77 Tempus Nederland B.V. Postbus 1765 Aralco NVS Zwaarveld 44 Technea Nederland B.V. Pallasweg 13 BetaGuard bv Postbus 8012 Brabant Water Postbus 1068 Kadaster Postbus 9046 CIAT Nederland B.V. Postbus 60191 Techem Energy Services Postbus 2152 Harva Engineering Meidoornlaan 18 F&B Postbus 77 Daalderop B.V. Postbus 7 Nathan Import Export B.V. Postbus 1008 Van Dijk Maasland B.V. Postbus 254 J.E. Stork Air Postbus 621 Thermochips Postbus 150

3034 KD ROTTERDAM 7460 AB RIJSSEN 8200 AB LELYSTAD 8630 VEURNE 5060 AE OISTERWIJK 3000 BV ROTTERDAM 1990 AA VELSERBROEK 1270 AB HUIZEN 3009 AS ROTTERDAM 9101 PM DOKKUM 7500 BJ ENSCHEDE 5201 AT 'S-HERTOGENBOSCH 4870 AB ETTEN-LEUR 1400 AC BUSSUM 1704 RW HEERHUGOWAARD 6800 AD ARNHEM 5221 EA 'S-HERTOGENBOSCH 9250 AC BURGUM 7950 AA STAPHORST 2161 LE LISSE 1410 AB NAARDEN 2600 BERCHEM 3003 AJ ROTTERDAM 2260 AD LEIDSCHENDAM 3800 BA AMERSFOORT 3439 LD NIEUWEGEIN 1033 SM AMSTERDAM 1380 AJ WEESP 7740 AA COEVORDEN 9400 AB ASSEN 3000 BT ROTTERDAM 9220 HAMME 8938 AS LEEUWARDEN 7550 KA HENGELO OV 5200 BC 'S-HERTOGENBOSCH 7300 GH APELDOORN 1320 AE ALMERE 4800 CD BREDA 6086 EB NEER 1200 AB HILVERSUM 4000 AA TIEL 6920 BA DUIVEN 3140 AG MAASSLUIS 8000 AP ZWOLLE 4400 AD YERSEKE

NL NL NL BE NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL BE NL NL NL NL NL NL NL NL NL BE NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL

5280 AC 3003 DB 6800 AL 3001 GC

NL NL NL NL

Hal 10 10.100 10.102 10.103 10.104

Uitgeverij Aeneas Proper-Stok SAB Adviesgroep Kokon Architectuur & Stedenbouw B.V

BouwRAI Special

Postbus Postbus Postbus Postbus

101 22050 479 29137

BOXTEL ROTTERDAM ARNHEM ROTTERDAM

Stand

Exposant

Adres

Postcode/Woonplaats

10.105 10.107 10.108 10.112 10.113 10.114 10.118 10.119 10.121 10.123 10.124 10.200 10.201 10.205 10.206G 10.212 10.215 10.300 10.301 10.302A 10.302B 10.302C 10.302D 10.302G 10.303 10.305 10.307 10.307A 10.401 10.403 10.405 10.408 10.412 10.413 10.415 10.415 10.415 10.415 10.415 10.415 10.415 10.415 10.416 10.417 10.504 10.505 10.506 10.507 10.512 10.514 10.516 10.519

Mostert de Winter B.V. Hodes Bouwsystemen B.V. Mobilane® BV Stedebouw & Architectuur Optigroen Dak-en Gevelbegroeiing VBI Verkoop Maatschappij B.V. Boomkwekerij Gebr. Van den Berk B.V Winnen & Co B.V. Tracé detachering & projectondersteuning GEP Regenwater.com Heembouw Aedes Corporatieplein Zondag Ontwikkeling B.V. Tressunt Bouw B.V. Elba Media Dakinvest Bremen Bouwadviseurs BV Eaton Electric B.V. Hirschmann Electronics B.V. Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg NIZW Zorg Algemene Woningbouw Vereniging Palisium B.V. College Bouw Zorginstellingen Cordares Reed Business Information B.V. Architectenweb Gremmen Architectuur Interieur IRS, Integrated Residential Service Ascom AAG Adviesgroep Fmhwonen Color Technics / NCS Colour Centre Panagro Holding B.V. Build Up B.V. Hager Tehalit Heijmans Koopmans Bouwgroep B.V. Patrimonium woonstichting SEV Realisatie Wagenbouw Accommodaties Woonbedrijf Blokunits Flexibele Bouwsystemen B. Nationale Bomenbank Stichting Elux Bouwen met Staal Sinfore CBS Copijn Utrecht B.V. Aboma + Keboma Flexline B.V. United Technical Solutions

Postbus 292 3370 AG Hardinxveld Giessendam Postbus 296 7500 AG ENSCHEDE Postbus 2 3956 ZR LEERSUM Postbus 616 3430 AP NIEUWEGEIN Nijverheidsweg-Noord 60 3812 PM AMERSFOORT Postbus 31 6850 AA HUISSEN Postbus 130 5490 AC SINT OEDENRODE Gerard Douplein 15-17 1073 XE AMSTERDAM Groenewoudsedijk 40 3528 BK UTRECHT Einsteinstraat 21 3281 NJ NUMANSDORP Postbus 30 2370 AA ROELOFARENDSVEEN Postbus 611 1200 AP HILVERSUM Herenstraat 28 3911 JE RHENEN Postbus 38 3900 AA VEENENDAAL Postbus 2160 3800 CD AMERSFOORT Postbus 152 6680 AD BEMMEL Postbus 528 6400 AM HEERLEN Postbus 23 7550 AA HENGELO OV Postbus 92 1380 AB WEESP Postbus 8258 3503 RG UTRECHT Postbus 19152 3501 DD UTRECHT Postbus 12356 1100 AJ AMSTERDAM ZUIDOOST Postbus 58 3720 AB BILTHOVEN Postbus 3056 3502 GB UTRECHT Postbus 80 1270 AB HUIZEN Postbus 563 7000 AN DOETINCHEM Postbus 394 1400 AJ BUSSUM Postbus 24271 3007 DG ROTTERDAM Postbus 211 3430 AE NIEUWEGEIN Postbus 40242 3504 AA UTRECHT Postbus 90161 5200 MP 'S-HERTOGENBOSCH Postbus 2675 3800 GE AMERSFOORT Van Allenstraat 110 1562 TN KROMMENIE Postbus 452 2260 MC LEIDSCHENDAM Postbus 2035 5300 CA ZALTBOMMEL Postbus 708 5201 AS 'S-HERTOGENBOSCH Postbus 2 5240 BB ROSMALEN Postbus 461 7500 AL ENSCHEDE Postbus 91 3900 AB VEENENDAAL Postbus 1833 3000 BV ROTTERDAM Postbus 98 3360 AB SLIEDRECHT Postbus 280 5600 AG EINDHOVEN Postbus 141 3370 AC Hardinxveld Giessendam Postbus 4 2970 AA BLESKENSGRAAF CA Postbus 190 2700 AD ZOETERMEER Postbus 190 2700 AD ZOETERMEER Postbus 4911 4803 EX BREDA Postbus 4000 2270 JM VOORBURG Postbus 9177 3506 GD UTRECHT Postbus 141 6710 BC EDE GLD Postbus 145 7480 AC HAAKSBERGEN Postbus 1 1300 AA ALMERE

NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL

BouwRAI Special

Stand

Exposant

Adres

Postcode/Woonplaats

Postbus 34 Postbus 345 Postbus 29 Tokenspire Business Park Hull Road, Woodmansey Wegastraat 77 Modelleur 4 Postbus 233

9580 AA MUSSELKANAAL 4130 EH VIANEN ZH 3417 ZG MONTFOORT

NL NL NL

BEVERLEY HU17 OTB 2516 AN 'S-GRAVENHAGE 5171 SL KAATSHEUVEL 1560 AE KROMMENIE

UK NL NL NL

Postbus 24 Pottenbakkerstraat 20 Postbus 147 Postbus 53 Postbus 1248 Postbus 17

1400 AA BUSSUM 9403 VK ASSEN 2670 AC NAALDWIJK 7440 AB NIJVERDAL 3430 BE NIEUWEGEIN 5256 ZG HEUSDEN GEM HEUSDEN 6744 ZG EDERVEEN 4820 BC BREDA 7323 AM APELDOORN 4000 AG TIEL 2913 LV NIEUWERKERK AD IJSSEL 7240 AB LOCHEM 58640 ISERLOHN 1880 KAPELLE-OP-DEN-BOS 5300 AC ZALTBOMMEL 7605 AP ALMELO 5256 ZG Heusen gemeente Heusden 5256 PN Heusen gemeente Heusden 5400 AC UDEN 4130 EC VIANEN ZH 6460 HA KERKRADE 3840 AB HARDERWIJK 4780 LX MOERDIJK 1852 XH HEILOO 9704 CH GRONINGEN 3506 GT UTRECHT 3430 AB NIEUWEGEIN 1077 XX AMSTERDAM 7470 AA GOOR 3770 AM BARNEVELD 5140 AG WAALWIJK 3449 HL WOERDEN 7038 ZG ZEDDAM 3261 LV OUD BEIJERLAND 5954 AP BEESEL 5531 AG BLADEL 7582 PT LOSSER 2990 AG BARENDRECHT 6201 BA MAASTRICHT 2501 CA 'S-GRAVENHAGE

NL NL NL NL NL

Hal 11 11.100 11.101 11.102 11.103

Polytech Kunststoffen B.V. Balm bv Lafarge Dakproducten B.V. Tapco Europe Ltd. Unit 32,

11.105 11.106 11.111 11.112 11.114 11.116 11.117 11.119 11.120

Van Lochem Schildersbedrijven Lander Bouw-Keramiek B.V. Alsafe Products B.V. Nederlandes Bond v. Timmerfabrikanten (NBvT) Polyplus Allicon Aluminium Lichtconstructies Solarlux Nederland B.V. VEBIDAK VMG Versteeg Metaal Groep

11.122 11.131 11.200 11.201 11.202

Techcomlight B.V. Control Media Lamikon Metaglas B.V. Werzalit

Postbus 8 Postbus 8836 Kanaal Noord 350 Postbus 270 Hoogeveenenweg 19a

11.203 11.204 11.205 11.207 11.209 11.210 11.212 11.213 11.216 11.217 11.300 11.301 11.303 11.303 11.303 11.303 11.306 11.307 11.308 11.309 11.310 11.314 11.316 11.317 11.318 11.321 11.400 11.401 11.403

Kreunen Kunststoffen B.V. Schlüter Systems KG Eternit N.V. Wienerberger B.V. PAM Galerij en Balkonverhoging B.V. VPT Versteeg Horizal S.A. Wiltec B.V. Faay Vianen B.V. Nophadrain B.V. Calduran Kalkzandsteen B.V. Spectraroof B.V. (Contitech) Phoenix Benelux b.v.b. ESHA Group B.V. Mastum Daksystemen B.V. Pittsburgh Corning Nederland B.V. BlowUp Media Eternit B.V. Aquaberg Vloerputten Repair Care International Verweij Houttechniek Daas Baksteen Zeddam B.V. JBR Import B.V. St. Joris Keramische Industrie B.V. HeBlad - Bladel Rekers Beton Buva B.V. Koninklijke Sphinx B.V. Sdu Uitgevers

Postbus 98 Schmölestrasse 7 Kuiermansstraat 1 Postbus 144 Achter de Molen 5 Postbus 25 Industrieweg 4 Postbus 116 Postbus 116 Postbus 3016 Postbus 97 Postbus 6085 Boswinde 12 Postbus 2301 Postbus 9780 Postbus 72 Strawinskylaan 603 Postbus 17 Postbus 517 Postbus 273 Barwoutswaarder 97 Postbus 12 Willem Beukelszstr. 6c Sint Jorisstraat 54 Raambrug 11 A Broekhoekweg 32 c Postbus 262 Postbus 1019 Postbus 49

BouwRAI Special

NL NL NL NL NL NL NL DU BE NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL

Stand

Exposant

Adres

Postcode/Woonplaats

11.404 11.406 11.408 11.409 11.412 11.415 11.416 11.500 11.501 11.502 11.503 11.504 11.505 11.506 11.507 11.508 11.509 11.510 11.513 11.514 11.518 11.519 11.600 11.601 11.602 11.605 11.607 11.609 11.610 11.611 11.612 11.615 11.616 11.619 11.630 11.700 11.701 11.703 11.704 11.705 11.707 11.708 11.710 11.711 11.712 11.713 11.714 11.716 11.717 11.720

B.V. Stabag PcP Kedge Safety Systems Logchies Renovatie & Onderhoud B.V. Patina TimmerSelektgroep HeBlad - Bladel Total Wall Concept Linido B.V. Marenco Bruynzeel Keukens B.V. Trega International (Sphinx Tiles) Wisa B.V. Dycore B.V. Schรถnox GmbH Eurocol B.V. Meilof Riks B.V. ZinCo Benelux B.V. Actis Isolatie - Hapeja Trading Zoontjens Hรถrmann Nederland B.V. Borchert Systemen NE-Benelux B.V. HMB Profit Tools Koninklijke Mosa B.V. ATAG Service op Maat NEMEF B.V. IVANA Vercoma B.V. EVVA Nederland B.V. Belder Bouwproducten B.V. Timmermans Hardglas B.V. Kolf & Molijn B.V. Ingenieurs Buro De Leeuw Rรถben Tonbaustoffe GmbH NedZink B.V. Tiropa B.V. Troax BV Gunters en Meuser HAMAT B.V. Handelsonderneming J.P.M. Kok B.V. Slidex Nederland B.V. IBG Optics B.V. Van Wijk Houtindustrie Amsterdam Bax Houthandel B.V. Elek Trends Nederland Damixa Nederland B.V. Wentzel B.V. - Rheinzink Nederland A. van den Berg Uitgeverij Het Noorden NedZink B.V.

Postbus 83 Postbus 850 Gooiland 10 Postbus 152 Molenweg 48 Raambrug 9a Tingietersstraat 20 Postbus 70 Postbus 160 Postbus 140 Postbus 1020 Postbus 2194 Postbus 197 Postfach 11 40 Postbus 130 De Zwaaikom 23 Postbus 9092 Mollerusweg 20b Postbus 61 Postbus 240 Havikweg 17 De Huufkes 110 Postbus 151 Postbus 1026 Postbus 1033 Postbus 13 Postbus 274 Postbus 240 Postbus 400 Dissel 9 Postbus 9 Postbus 1075 Postbus 3 Postfach 12 09 Postbus 2135 Einsteinstraat 33 -1 Postbus 195 Postbus 19514 Postbus 116 Oostergracht 36 Postbus 6 Van Beukelaarweg 13 Danzigerbocht 15 Harselaarseweg 73-75 Bolstrastraat 8 Bedrijvenpark Twente 305 Postbus 96028 Postbus 129 Zuidergrachtswal 25 Postbus 2135

4730 AB OUDENBOSCH 4200 AW GORINCHEM 1948 RC BEVERWIJK 1940 AD BEVERWIJK 1774 NS SLOOTDORP 5531 AG BLADEL 8601 WJ SNEEK 2640 AB PIJNACKER 4760 AD ZEVENBERGEN 4600 AC BERGEN OP ZOOM 6201 BA MAASTRICHT 6802 CD ARNHEM 4900 AD OOSTERHOUT NB 48713 ROSENDAHL 1520 AC WORMERVEER 9641 KW VEENDAM 1006 AB AMSTERDAM 2031 BZ HAARLEM 5000 AB TILBURG 3770 AE BARNEVELD 6374 AZ LANDGRAAF 5674 TM NUENEN 3400 AD IJSSELSTEIN UT 6201 BA MAASTRICHT 6920 BA DUIVEN 7300 AA APELDOORN 2170 AG SASSENHEIM 1520 AE WORMERVEER 7550 AK HENGELO OV 1671 NG MEDEMBLIK 7770 AA HARDENBERG 8300 BB EMMELOORD 1740 AA SCHAGEN 26330 ZETEL 6020 AC BUDEL DORPLEIN 2811 EP REEUWIJK 2210 AD NOORDWIJKERHOUT 1000 GM AMSTERDAM 8280 AC GENEMUIDEN 3763 LZ SOEST 4175 ZG HAAFTEN 2971 VL BLESKENSGRAAF 1013 AM AMSTERDAM 3771 MA BARNEVELD 4251 LK WERKENDAM 7602 KL ALMELO 1006 EA AMSTERDAM 2410 AC BODEGRAVEN 8933 AE LEEUWARDEN 6020 AC BUDEL DORPLEIN

NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL DU NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL DU NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL NL

BouwRAI Special

Seminarpogramma BouwRAI 2006 De oogst van IFD-Bouwen Datum: Locatie: Organisatie: Gespreksleider: Deelname:

(wijzigingen voorbehouden)

duurzame kwaliteit tegen lagere kosten dinsdag 4 april 2006 van 09.30 - 12.30 uur Zaal L SEV Realisatie Hans de Jonge, hoogleraar Vastgoedbeheer en Ontwikkeling en directievoorzitter Brink Groep Inschrijven is mogelijk via www.rostra.nl

Samen bouwen voor de zorg Data: dinsdag 4 en donderdag 6 april Tijd: 14.00 - 16.00 uur Locatie: Zaal M Organisatie: AAG Deelname: De kosten voor deelname zijn € 75,- incl. bouwmap met cd-rom. Op genoemde bedrag is geen BTW van toepassing. Informatie is te vinden op www.aag.nl of bel met mevrouw Pijnenburg, T 073 640 97 26. Samenwerken met gemeenten aan wonen, zorg en welzijn en de financieringsmogelijkheden Datum: woensdag 5 april 2006 Tijd: 10.00 - 12.00 uur Locatie: Zaal M Organisatie: Vereniging Nederlandse Gemeenten en Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg, i.s.m. Bank Nederlandse Gemeenten en Radboud Universiteit Nijmegen. Deelname: De toegangsprijs: € 125,- ex. BTW. Inschrijven is mogelijk vanaf medio februari. Van werken naar wonen. Presentatie van de studie renovatie- en transformatietechnologie Datum: woensdag 5 april 2006 Tijd: 14.00 - 16.00 uur Locatie: Zaal N Organisatie: Booosting Deelname: Toegang is gratis. U dient zich vooraf in te schrijven als beursdeelnemer en uw toegangskaart mee te nemen. Mailen kan ook naar: info@booosting.nl Lagere energiekosten in de utiliteitsbouw Datum: woensdag 5 april 2006 Tijd: 09.30 - 12.30 uur Locatie: Zaal O Organisatie: AEC Deelname: Het seminar wordt in opdracht van AEC georganiseerd door F&B specialisten in energie en milieu. Een toelichting op de inhoud van het seminar is verkrijgbaar bij projectcoördinator, ing. M.E. (Meinoud) Hehenkamp, T 035 683 88 33 of @ mhehenkamp@FBbv.nl. Langetermijnafspraken voor onderhoud aan vastgoed: een lust of een last? Datum: woensdag 5 april 2006 Tijd: 13.30 - 16.30 uur Locatie: Zaal L Organisatie: Vakblad De Vastgoedbeheerder Informatie: Abonnees van de Vastgoedbeheerder betalen € 195,- ex BTW, niet-abonnees betalen € 295,ex BTW. Dit is inclusief een vroegboekkorting van € 50,-. Na 4 maart 2006 zijn de prijzen respectievelijk € 245,- en € 345,- ex BTW. Meer informatie is ook verkrijgbaar bij congresorganisatiebureau Attica, T 0172 47 72 88 en @ info@attica.nl ''Domotica en kleinschalig Datum: Tijd: Locatie: Organisatie: Informatie:

groepswonen voor mensen met dementie? Woensdag 5 april 14.00 – 16.00 uur Zaal M Kenniscirkel Domotica voor Wonen en Zorg van NIZW Zorg & iRv / Kenniscentrum voor Revalidatie en Handicap Leden van de Kenniscirkel Domotica voor Wonen en Zorg hebben gratis toegang, maar moeten zich wel inschrijven. Overige deelnemers: € 125,- per persoon (excl. btw en incl. toegang tot de BouwRAI). Inschrijven kan via de website van Nestas: www.nestas.nl

Woningbouw en Architectuur Datum: Donderdag 6 april 2006 Tijd: 13.30 - 16.30 uur Locatie: Zaal L Organisatie: redactie van De Architect Deelname: Abonnees van de Architect betalen € 125,- ex BTW, niet-abonnees van de Architect betalen € 225,- ex BTW. Meer informatie is verkrijgbaar bij congresorganisatiebureau Attica, T 0172 47 72 88, @ info@attica.nl of via www.dearchitect.nl. Scheiden van wonen en zorg voor verschillende doelgroepen in de zorg? Datum: Donderdag 6 april Tijd: 10.00 – 12.00 uur Locatie: Zaal M Organisatie: NIZW Zorg, Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn Informatie: Deelname kost € 125,- per persoon (excl. btw en incl. toegang tot de BouwRAI). Inschrijven kan via de website van Nestas: www.nestas.nl De nieuwe afleverconcepten van gevelproducten Datum: donderdag 6 april Locatie: Zaal L Organisatie: Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten (NBvT) Deelname: Inschrijven is mogelijk vanaf media februari 2006 via www.nbvt.nl BouwRAI Special

BUVA Vital Air System Eenvoudig en effectief ventileren

EPC-reductie tot 0,15

Hoofdbediening

Keukenbediening

BOUWRAI - HAL 11 - STAND 11.40 0

STREKMETAAL PLAFONDS van durlum

Supair luchtgordijnen ....voor een warm welkom....

Langformaat Platen Plafonds Kassetten Plafonds Gewelfde Plafonds Akoestische Plafonds Brandwerende Plafonds Koel- / Warmte Plafonds Eiland Plafonds Gevelbekleding Wandbekleding

LU luchtgordijn

Eco-design luchtgordijn

Supair luchtgordijnen worden standaard geleverd met infrarood afstandbediening en wandmontageset. Supair luchtgordijnen zijn â&#x20AC;&#x2DC;plug and playâ&#x20AC;&#x2122; en kenmerken zich door de uitstekende prijs/ kwaliteit verhouding. De LU luchtgordijnen worden zowel cvverwarmd als elektrisch verwarmd geleverd. Supair luchtgordijnen zijn verkrijgbaar bij de betere groothandel. Meer informatie vindt u op www.supair.nl durlum Nederland B.V. T +31 (0) 20 / 6 82 53 45 F +31 (0) 20 / 6 84 42 96 E durlum@xs4all.nl I www.durlum.nl

Supair BV, Nautilusstraat 173, 5015 AN Tilburg telefoon 013-544 43 45, fax 013-544 37 53, e-mail info@supair.nl

Naadloze AKOESTISCHE AFWERKING

op wand en plafond

“Het lijnenspel van het project is de handtekening van de architect” Gerben Visser, Coatacoustic uit Zaltbommel

“Het optische eindresultaat vormt de handtekening van de architect. Aan het lijnenspel herkent de architect het beoogde karakter van de ruimte. Bij het aankleden van de ruimte verandert het lijnenspel soms gewenst, maar meestal ongewenst. Vanuit de ontwerpdrang met als basis de vormgeving, is “het zoeken naar” een acceptabel compromis. Een compromis waarbij het resultaat nog steeds de handtekening van de architect vertolkt” “Coatacoustic heeft zich met haar naadloze akoestische oplossingen gespecialiseerd in het weg laten van het niet gewenste lijnenspel. Hiervoor zetten wij producten in die sals resultaat naadloze akoestische wanden en plafonds opleveren. Daardoor blijft het gewenste uiterlijk en dus het karakter van het ontwerp tijdens de uitvoering beter bewaard. Door het combineren van de wensen van de architect: het weglaten van lijnen en het opheffen van akoestische problemen, openen wij deuren naar ongekende esthetische en functionele uitvoerbare mogelijkheden”.“Deze doelstelling van Coatacoustic: het creëren van praktisch uitvoerbare akoestische oplossingen naar wens van de architect, brengt grote verantwoording met zich mee. Na het bedenken, ontwikkelen en praktisch uitvoerbaar maken van de naadloze systemen zijn we er nog niet. Het concept moet ook passen in de kwaliteitscontrole ten aanzien van de ophangconstructie, toegepaste beplating en afwerkproducten. Zodat wij op dit gebied, als enige, in staat zijn een totale systeemgarantie aan te bieden. Dat heeft als voordeel dat de projecten waarvan men een hoogwaardig eindproduct verwacht als “turn key” kunnen worden uitgevoerd. Immers, de eindverantwoording ligt bij de systeemhouder c.q ontwerper waardoor gelijk ook de applicatie in goede handen is”. “Door het willen en kunnen dragen van verantwoording zijn wij graag uw partner in de voorbereiding van het project. Hierdoor kunnen ontwerpen toepassingfouten in het voortraject worden voorkomen. Alles in één hand dus. Natuurlijk ondersteunen wij onze diensten vooraf met naadloos aansluitende bestekteksten en uitvoeringvoorschriften en achteraf met een goede aftersales”

Deze denken werkwijzen hebben geleid tot de ontwikkeling van vier totaal verschillende akoestische systemen, met allen dezelfde esthetische coatingstructuur, namelijk: Systeem A Systeem B Systeem C Systeem D

Coatacoustic uitgevoerd op geperforeerd gipskarton Coatacoustic idem op minerale wolplaat Coatacoustic als stuclaag Coatacoustic uitgevoerd als koelplafond

Alle vier systemen zijn toepasbaar in de uitvoering als voorzetwand of verlaagd plafond. Systeem C kan daarnaast ook nog uitgevoerd worden als stuclaag direct aangebracht op een wand of plafond. Diverse systemen zijn op onderdelen gepatenteerd.

Diverse constructies zoals verlaagd plafond maar ook, een metalstud frame, of gesloten plaatwerk zijn toepasbaar. Waaraan de minerale wolplaat naadloos door middel van verlijming of schroeven zal worden afgewerkt. • Het systeem plaatwerk, glaswolplaat en afwerking is ca 55 mm dik. • Afwerking in bijna iedere kleur uitvoerbaar.

Systeem C Naadloze akoestische stuclaag Coatacoustic brengt haar gemodificeerde gepatenteerde akoestische stuclaag van 2 cm dik aan tegen een gesloten wand of plafond. • Het systeem, de stuclaag en afwerking, is ca 22 mm dik. • Afwerking in bijna iedere kleur uitvoerbaar.

De feiten op een rijtje:

Systeem A Naadloos afgewerkte geperforeerde voorzetwand of verlaagd gipsplafond Coatacoustic voert het verlaagd plafond, of voorzetwand uit met een geperforeerde gipsplaat voorzien van vierzijdig afgeschuinde kanten. Door de afgeschuinde kanten kan een hogere vlakheidgraad worden gerealiseerd. • Bovenop het systeem wordt een laag minerale wol aangebracht die de akoestische werking versterkt. Daarna wordt het systeem naadloos afgewerkt. • Het systeem, gipsplaat en afwerking, is ca 15 mm dik. Exclusief minimale afhanghoogte ca 7,5 cm voor plafond en voorzetdikte ca 5 cm voor de wand. • Afwerking is in bijna iedere kleur uitvoerbaar.

Systeem B Naadloos afgewerkte minerale wolplaat.

gemodificeerde

Coatacoustic verwerkt de door haar gemodificeerde akoestische minerale wolplaat van ca 4 cm dik. Deze plaat wordt verlijmd of geschroefd op een dragende constructie.

Systeem D Naadloos koelplafond In deze uitvoering verzorgt Coatacoustic het gehele proces van het koelplafond. Natuurlijk naadloos afgewerkt en inclusief, indien gewenst, de bouw van de koelinstallatie. Doordat wij deel uitmaken van de Janssen de Jong groep kunnen wij intern door korte lijnen beschikken over uitstekende bouwkundige expertise. ‘De bindende factor tussen uw ontwerp en het uitvoeren van de vier systemen is de onderlinge combinatie mogelijkheid’. Op één project kunnen naar wens en keuze verschillende systemen worden toegepast. Op welke toepassing uw keuze ook valt, de afwerking is altijd naadloos hetzelfde. Belangstelling? Neem contact op met: De heer Gerben Visser van Coatacoustic B.V., Postbus 2035, 5300 CA Zaltbommel. Rechtstreeks mobielnr.: 4669 1125 88 75 22 Rechtstreeks mobielnr.: 06 --22 of via de zaak. Tel.: 0418 – 58 70 30 Fax: 0418 – 58 70 61 E-mail: info@coatacoustic.nl Website:www.coatacoustic.nl

NCS - Natural Color System®©

Als de juiste kleur belangrijk is. - Kies NCS!

The international language of colour communication™

NCS Colour Scan - een digitale kleurenkaart voor snelle kleuridentificatie. NCS S 1050-G30Y

NCS Palette 2.0 - een digital kleurenpallet voor CAD en grafische software. NCS S 1050-G30Y

” NCS voor specificatie, communicatie en kleurcontrole in design, architectuur, research, marketing en productie. ” 05

NCS ALBUM 1950 Original (zie boven) Ontworpen voor de professionele kleurenstudio, elke kleurenpagina bevat pochets met 3 A9 staaltjes, die gebruikt kunnen worden voor zij aan zij vergelijking, presentaties en documenten. Alle A9 staaltjes kunnen nabesteld worden.

NCS S 1050-G30Y

20 30 40 50

60 70

90 80

70 60

30 20

S 0205 10

NCS Kleuren Ruimte

NCS Kleuren Cirkel

NCS Kleuren Driehoek

NCS Kleurnotatie

In dit drie dimensionale model kunnen alle oppervlakte kleuren geplot worden en een NCS notatie krijgen. Hier is de NCS S 1050 – G30Y gemarkeerd.

In de horizontale doorsnede door het centrum van het model, zien we deze cirkel waar de vier elementaire kleuren geplaatst zijn als de punten van het kompas, met de ruimte verdeeld in 100 gelijke stappen. De 10% stappen vertegenwoordigen hier de pagina’s van de NCS Atlas en geven de kleurtoon weer.

De NCS Kleuren Driehoek is een verticale doorsnede door het NCS model op één van de 10% stappen. Hier is dit G30Y. Deze doorsnede toont al de kleuren op de pagina van de NCS Altas voor de kleurtoon G30Y, tussen Wit (W), Zwart (S) en de volle verzadigde kleur (C). De S 1050 – G30Y is hier geselecteerd.

In de NCS notatie 1050-G30Y bijvoorbeeld, geeft 1050 de nuance, dit is de mate van het aandeel zwart, welke 10% is en de verzadiging, welke hier 50% is. De kleurtoon G30Y beschrijft de opbouw van de kleurtoon tussen groen en geel (G en Y) G30Y geeft een groen aan met 30% geel en 70% groen.

Bezoek ons op de BouwRai 4 t/m 7 april Stand 10.412 NCS BLOCK 1950 Original

Color Technics Van Allenstraat 110 1562 TN Krommenie Tel: 075 - 616 9977 Fax: 075 - 617 7438 E-mail: info@colortechnics.nl www.colortechnics.nl

Voor meer informatie over onze producten en diensten en andere landen, bezoek onze internationale website: www.ncscolour.com

NCS losse kleur stalen 1950 Original - in A4, A5, A6 en A9.

NCS INDEX 1950 Original

NCS - Natural Color System®©, de NCS®© notaties and NCS®© producten zijn eigendom van het Scandinavian Colour Institute AB, Stockholm ©SCI 2006.

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

archipedia

Archipedia is een architectuurencyclopedie, waarin de vele aspecten van het vak worden beschreven. De geschiedenis komt aan bod, van de prehistorie tot aan het supermodernisme, en van Imhotep tot de hedendaagse architecten. De encyclopedie is binnenkort online te vinden op Architectenweb, en in Architectenweb Magazine wordt elke keer een aantal artikelen gepubliceerd. Per aflevering worden enigszins verwante onderwerpen behandeld, met ditmaal de klassieke bouwkunst als leidraad.

| tekst Ronnie Weessies

nummer 1 maart 2006

archipedia

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

bouwstijlen

beroemde gebouwen

Bouwkunst in het oude Griekenland (1100 v. Chr. – 146 v. Chr.) Over de periode na de ondergang van de Myceense beschaving is niet veel bekend. Door de vele volksverhuizingen die toen plaatsvonden in en rond Griekenland, ontstond er langzamerhand een nieuwe bevolking: de Hellenen.

Het paleis met op de voorgrond het monument op de Dam.

Anders dan hun Myceense voorgangers bouwden de Grieken tempels. Doordat zij hier duurzame natuursteen voor gebruikten, zijn dit de oudste bouwwerken die van hen bewaard zijn gebleven. Hout was overigens het basismateriaal, en de vormen van de gebouwen zijn uit dit materiaal geconstrueerd. Natuursteen werd het bouwmateriaal. De gevelcompositie van een tempel is in de gehele Griekse periode weinig veranderd. Op de zuilen werd een architraaf geplaatst. Bovenop deze ‘steunbalk’ zat de fries met triglyfen, de stenen vertaling van de koppen van dwars liggende plafondbalken.

Het paleis met op de voorgrond het monument op de Dam. Omdat het oude stadhuis van Amsterdam vervangen moest worden, schreef de stad in 1648 een ontwerpwedstrijd uit voor een nieuw. In dat jaar was er veel euforie rondom de beëindiging van de Tachtigjarige Oorlog, en het ging economisch goed met Amsterdam. Daarom werd uit de inzendingen het meest ambitieuze ontwerp gekozen.

Onderaanzicht van een architraaf, fries en een (Ionische) zuil De ruimte tussen de triglyfen werd gevuld door metopen (houten schotten). Om dit materiaal tegen regen te beschermen, werd het afgeschut met een naar voren stekende kroonlijst met een driehoekige vorm (het diepere deel aan de binnenkant is een timpaan, terwijl de rand wordt aangeduid met cimaas). De kroonlijsten werden rijk gedecoreerd met beeldhouwwerk. Iedere stad had een acropolis, een monumentale bovenstad waarin de goden woonden. Dit waren tempelcomplexen, waarin een geordende inrichting lijkt te ontbreken. Er is onderzoek naar de logica erachter gedaan, maar verder dan tot speculaties zijn hebben wetenschappers niet kunnen komen. De systematiek achter stedenbouwkundige planning was wel erg helder. Er was sprake van een dambordpatroon met straten die elkaar loodrecht sneden. Dit stelsel hadden de Grieken overigens overgenomen van de Myceners. 58

Winnaar Jacob van Campen ontwierp een classicistisch gebouw, volgens de ideale klassieke verhoudingen. Met de Coymanshuizen op de Keizersgracht (1625) werkte hij nog volgens de late (architectonisch vrijere) Renaissance, maar op het stadhuis paste hij een strengere vorm toe. Alleen klopte de verdeling van de klassieke orden op de gevel niet, want hij had bij de rijen pilasters de composiet-orde boven de Corintische orde geplaatst. De gevel is harmonisch vormgegeven, dat wil zeggen dat geen enkel onderdeel eruit springt. Dit is geheel naar de leer van Renaissance-architect Andrea Palladio. De zijkanten van de gevel en de middenpartij zijn naar voren geplaatst, maar ze gaan op in de gehele constructie. Opvallend is de haast onzichtbare ingang. In de sokkel van het middelste geveldeel zijn zeven bogen opgenomen, waardoor de bezoeker naar binnen kan.

Het tekent de laagdrempeligheid, want het stadhuis was toegankelijk voor iedereen. Omdat Van Campen in 1654 ruzie kreeg met het stadsbestuur, werd de uitvoering van de bouw verder overgelaten aan stadsbouwmeester Daniël Stalpaert. Doordat het economisch steeds minder ging, liep de oplevering van het stadhuis zoveel vertraging op, dat het pas in 1665 werd voltooid. Het interieur was zelfs pas in 1708 klaar, en is in tegenstelling tot de buitenkant zeer rijk vormgegeven. Het sobere monumentale stadhuis was destijds wereldwijd het grootste gebouw met een politieke functie. In 1808 liet koning Lodewijk Napoleon (broer en afgezant van keizer Napoleon Bonaparte) het bouwwerk omdopen tot koninklijk paleis.

beroemde architecten Emmanuel Eugène Viollet-le-Duc (1814-1879) Emmanuel Viollet-le-Duc was een Frans architect, die veel restauratiewerk heeft verricht bij kerken die tijdens de Beeldenstorm waren beschadigd, en andere monumenten zoals kastelen. Daarop heeft hij veel kritiek gekregen. Zo heeft hij veel bouwwerken gerestaureerd volgens zijn eigen inzicht, en daararchitectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

In de hals werd eveneens reliëf aan gebracht. De ‘strepen’ in de zuilschacht werden vervangen door uitsneden met ronde begrenzingen. Verder kreeg de zuil een voetstuk, dat vaak uit meerdere lagen was opgebouwd. Een gebouw uit de Ionische tijd was een stuk lichter dan een uit de Dorische periode.

mee geen volledige reconstructie van het origineel gemaakt. Daarentegen roemen anderen het feit dat hij een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de conservering van het Franse culturele erfgoed. Zijn geschriften zijn eveneens omstreden, maar hebben tegelijkertijd veel invloed uitgeoefend. Hij zag in gotiek de ideale bouwstijl, omdat daarin volgens hem de perfectie in constructie en functionaliteit werd bereikt. Door zijn werk en zijn boeken stimuleerde hij de opkomst van neo-gotiek in de negentiende eeuw. Daarnaast kwam uit werken als ‘Dictionaire Raisonné l’Architecture Française de l’XIme au XVI Siècle’ een sterk rationalistisch principe naar voren. Viollet-le-Duc bepleitte dat de vorm uit functie moest voortkomen, en hij was één van de eersten die het gebruik van nieuwe bouwmaterialen als staal propageerden. De functionaliteit en het gebruik van nieuwe materialen zijn twee van de grondbeginselen van de moderne bouwkunst.

archipedia

Gulden snede De gulden snede is een verhoudingensysteem als de meest natuurlijke wordt beschouwd. Het is letterlijk gebaseerd op natuurlijke maten en patronen. Veel zaken in het dagelijkse leven zijn gecomponeerd volgens de gulden snede, zoals papier in A-maten (bv. A4) en veel foto’s. Ook in de architectuur wordt de gulden snede als ‘mooi’ ervaren. Caryatide Een vrouwenbeeld dat dienst doet als zuil in een Grieks gebouw. Volgens Vitruvius waren de Caryatiden een volk uit de stad Carya dat partij koos voor de Perzen in de oorlog met de Grieken.

Kroonlijst 1) Het uitspringende horizontale deel in een Griekse tempel boven boven de fries, dat oorspronkelijk was bedoeld om de balken (metopen) eronder te beschermen tegen regen. Aanvankelijk werden de tempels in Griekenland namelijk van hout gemaakt. 2) Horizontaal uitspringende deel boven een muur, venster, portiek, enz. L

Een Ionische zuil

Na de Griekse overwinning moesten de vrouwen de slavernij in als straf voor hun samenwerking met de vijand. Zij moesten een eeuwig symbool vormen van slavernij, en daarom kozen de Griekse bouwmeesters ervoor ze een dragende functie te geven in een gebouw. Ionische orde De tweede van de vijf klassieke orden, stamt van de oude Grieken. De zuil was eleganter dan die van de Dorische orde. Het kapiteel werd uitgebreid met spiraalvormige rondingen aan de zijkanten. Daardoor werd de dekplaat smaller.

Caryatide Emmanuel Eugène Viollet-le-Duc

architectonische begrippen Architraaf 1) Het gedeelte tussen de zuilen en de bekroning van een tempel, zoals de Minoïers, Myceners, Grieken, Romeinen, Renaissance- en classicistische architecten deze bouwden. Het maakt deel uit van het hoofdgestel en dient als ondersteuning voor het bovenliggende gedeelte. 2) De lat waarmee de naad tussen het kozijn van een raam of deur met de muur wordt gedicht. nummer 1 maart 2006

project belicht

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Stoer stadskantoor met zachte kanten | tekst Kirsten Hannema, fotografie Luuk Kramer

Stadskantoor Goes door Architectenbureau Rudy Uytenhaak In 2005 vierde de Zeeuwse stad Goes haar 600-jarig bestaan; een feestelijker moment om het nieuwe stadskantoor te openen was niet denkbaar. Geen nieuw stadhuis, want dat is en blijft het monumentale Middeleeuwse pand aan de Grote Markt in de voormalige vestingstad, maar een nieuw kantoorgebouw voor het bestuur van de Gemeente Goes, die bestaat uit de stad Goes (36.000 inwoners) en de dorpen 's-Heer Arendskerke, 's-Heer Hendrikskinderen, Kattendijke, Kloetinge, Oud-Sabbinge, Wilhelminadorp en Wolphaartsdijk (in totaal 100.000 inwoners).

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Het nieuwe gebouw biedt ruim plaats aan alle 250 medewerkers van de Gemeente en daarnaast aan het CWI, UWV en het CIZ. Dat was voorheen wel anders. Twintig jaar geleden verhuisde de Gemeente vanuit het stadhuis aan de Markt naar het voormalige landbouwcentrum in de binnenstad. In de loop van de jaren groeide het aantal medewerkers echter zodanig dat men extra ruimte moest huren en uiteindelijk verdeeld over vier locaties werkte. De versnippering van de organisatie ging ten koste van de communicatie intern en naar de burgers toe. Een ander probleem was de klimaatbeheersing in deze gedateerde en niet voor dit doeleinde gebouwde panden. Toen de Gemeente in 2001 een Europese prijsvraag uitschreef voor een nieuw stadskantoor waren de twee belangrijkste uitgangspunten dan ook dat het een toegankelijk en duurzaam gebouw zou worden. Na de eerste selectieronde bleven er zes architectenbureaus over die hun plan verder mochten uitwerken. Uiteindelijk koos de jury unaniem voor het Amsterdamse bureau Rudy Uytenhaak, juist vanwege het duurzame karakter van zijn ontwerp. Wie bij duurzaamheid meteen nummer 1 maart 2006

project belicht

denkt aan lemen wanden of juist high-tech vliesgevels, komt bedrogen uit; Uytenhaak spreekt liever van de integrale kwaliteit van een gebouw. Hij ontwierp een compacte kubus van baksteen en glas, evenzeer functioneel als sculpturaal. Poort De kubus staat buiten de stadsmuren, vlakbij (en direct zichtbaar vanaf) het station, tussen de ringweg en het Hollandiaplein. Deze locatie was een gegeven en het is de vraag of dit een gelukkige keus is geweest van de Gemeente. Het gebied rondom het station is een stedenbouwkundig ongedefinieerd en nog enigszins onbestemd geheel; ten zuiden van ‘t spoor wordt een regionaal bedrijventerrein ontwikkeld en is een meubelboulevard, aan de noordzijde ligt het oude stadscentrum en ertussenin staan een aantal woningen die wachten op de sloophamer. Uytenhaak koos er bewust voor niet de bestaande rooilijnen te volgen, maar slechts een derde van de beschikbare grond te bebouwen, zodat het gebouw meer ‘body’ kreeg. Vervolgens verdraaide hij het verkregen volume, parallel 61

project belicht

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Natuurstenen gevel- en wandplaten De gepolijste gevel- en wandplaten van het stadskantoor zijn afkomstig uit Portugal. Het materiaal waar deze ‘Mocca Creme’-platen van zijn gemaakt is natuursteen. In totaal is er 1400 vierkante meter van deze platen gebruikt in het gebouw. Per stuk meten ze 21,4 x 182 cm en zijn ze 2 cm dik. Ze zijn in cassettes aangebracht met een Fischer-Hinterschnitt-verankering. De bijbehorende lijm is niet geschikt voor een aluminium achterconstructie, zoals is voorgeschreven in het bestek. Rode geperforeerde strengperssteen Om het stadskantoor een statig maar ook open karakter te geven, is er gekozen voor rood metselwerk in de gevels. Aan de lange zijde van het gebouw is er een geraffineerd lichtspel gecreëerd door geperforeerd strengperssteen te gebruiken. In de louvres is baksteen zo toegepast, dat de gaten zichtbaar zijn. De kopgevels zijn gesloten en het baksteen is op een traditionele wijze aangebracht. Alleen rechtsboven in de zuidgevel zit een vlak dat breekt met deze textuur. Daksysteem Het stadskantoor is voorzien van het Kompakt-daksysteem. Dat bestaat uit water- en waterdampdichte isolatieplaten van cellulair glas, die onderling en op de onderconstructie zijn verkleefd met warm bitumen. De platen zijn 160 mm dik. Als extra beveiliging bij een onverhoopte beschadiging is deze dakbedekking verkleefd met een isolatielaag. Op deze manier kan er geen vocht doordringen in, tussen of onder de isolatieplaten.

aan de spoorlijn. Hierdoor is niet het grote plein dat de Gemeente zich voorstelde, maar een minder prominente stedenbouwkundige ruimte met twee kleinere pleinen rond het gebouw gecreëerd, die niet pretenderen de concurrentie met de Grote Markt aan te gaan. Door deze verdraaiing, parallel aan het spoor, staat het gebouw min of meer autonoom in zijn omgeving. Dit effect wordt nog verder versterkt door de kolossale schaal van de

kubus, zodat deze nu nog wat verloren oogt. Wellicht zal het stadskantoor in de toekomst gezelschap krijgen van grotere en stoerdere gebouwen. Vooralsnog maakt het gebouw echter een enigszins intimiderende indruk, terwijl de architect een verwelkomend gebaar beoogde. Hij ontwierp het gebouw als een open(bare) poort, ‘een scharnier tussen centrum, station en Zuid’. Het gebouw zou dan ook geen voor- of achterkant moeten hebben, maar in de prak-

beganegrond

1e verdieping

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

tijk ervaar je de meer open gevel aan de stationszijde toch als de voorkant. Eenmaal binnen zitten de receptionistes juist allemaal met hun gezicht naar de andere kant; de alzijdig vormgegeven balie is door de gebruiker niet begrepen.

project belicht

CarrĂŠ Op dit schaalniveau krijgt het gebouw een meer menselijke maat. In contrast met de massiviteit van de baksteen,

is het interieur licht en luchtig: stroken lichte natuursteen en het getrapte glazen dak van het atrium dat het volume verticaal schuin doorsnijdt, bepalen de sfeer in de ruimte waaromheen de carrĂŠvormige plattegronden zijn opgebouwd. Via deze centrale open ruimte valt volop licht het gebouw binnen en heeft men overal overzicht. Vanuit het midden openen de plattegronden zich op de eerste twee lagen diagonaal naar de gevelhoeken en de twee voorplei-

2e verdieping

3e verdieping

nummer 1 maart 2006

project belicht

nen toe. Bezoekers worden als het ware naar binnen gezogen, terwijl tegelijkertijd van binnenuit doorzichten naar alle kanten ontstaan. Hier bevinden zich de openbare functies: op de begane grond de publiekszaal, daarboven de glazen raadszaal -goed zichtbaar in de noordgevel-, de kantoren van burgemeester en wethouders en een restaurant. Op de bovenste drie verdiepingen zijn de kantoren. Onder het gebouw is een parkeerkelder met twee niveaus en bevindt zich eveneens het publiek toegankelijke gemeentearchief. Duurzaam Van stedenbouwkundig ontwerp tot en met detaillering: alles is erop gericht om het gebouw zo energiezuinig mogelijk te laten functioneren. Door de compacte vorm heeft het gebouw minder geveloppervlak ten opzichte van het vloeroppervlak, wat niet alleen bouwkosten bespaart, maar ook het warmteverlies en de opwarming en het 64

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

benodigde koelvermogen van het gebouw beperkt. Om diezelfde reden zijn de dragende noorden zuidgevels zo veel mogelijk gesloten (in baksteen) uitgevoerd met alleen kleine kijkopeningen. De niet dragende oosten westgevels zijn juist vrijwel volledig transparant. De zontoetreding wordt hier beperkt door de uit staal en vanwege gewichtsbesparing geperforeerde bakstenen opgebouwde verticale lamellen, die voor de glazen gevels hangen. Overhoeks gezien lijken de gevels hierdoor gesloten waardoor het beeld van de massieve kubus intact blijft. Deze differentiatie en de zorgvuldige detaillering van de gevels geven de benodigde verfijning aan de robuuste vorm. Waterval Door de kubus, over de glazen traptreden van het dak van het atrium, stroomt (binnenkort) water dat uitmondt in een vijver aan de noordzijde van het gebouw. Hoewel deze compositie ontstaan is vanuit het streven naar duurzaam architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

project belicht

gebruik, geeft zij het gebouw juist het sculpturale karakter van een fontein. In de zomer zorgt de waterval voor de benodigde koeling. Daarnaast valt door de weerkaatsing in het water meer licht in de kantoorruimten aan de binnengevel. Door opstartproblemen functioneert het systeem echter nog niet. Constructie De constructie is hybride. Voor de gevels staan betonnen kolommen, verbonden door stalen hoedliggers. De (drie keer) 14,40 meter daartussen wordt in een keer overspannen met â&#x20AC;&#x2DC;wingvloerenâ&#x20AC;&#x2122;, een combinatie van een breedplaatvloer en een kanaalplaatvloer. In deze vloeren zijn leidingen opgenomen, waardoorheen water stroomt dat in de zomer 2 graden koeler en in de winter 2 graden warmer is dan de ruimte. Het hiervoor benodigde water wordt verkregen via ondergrondse warmte/koudeopslag. Het hele gebouw wordt aanvullend verwarmd en gekoeld nummer 1 maart 2006

project belicht door middel van lucht, die toe- en afgevoerd wordt via kanalen in een verlaagde gangzone die doorloopt tot in de kantoren. Waarschijnlijk houdt het niet werken van de waterval verband met het feit dat het op sommige plaatsen erg warm en op andere in het gebouw juist koud is. Interieur Uytenhaak kreeg uiteindelijk ook de opdracht om het interieur van het gebouw te ontwerpen. De architect stelde voor de kolomvrije ruimten zoveel mogelijk open te houden. De gebruiker gaf echter de voorkeur aan gesloten werkplekken, zodat de verdiepingen toch traditioneel ver-

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

deeld zijn in een corridor met aan weerszijden kleinere kantoren. Aansluitend bij het rood van de bakstenen gevels werden aan de neutrale basismaterialen natuursteen, bamboe, stucwerk warme en uitgesproken kleuren toegevoegd. De vloerbedekking is wijnrood en als tegenhanger is een mengeling tussen lime en olijfgroen gebruikt voor een aantal wanden, de kernen en het vaste meubilair. Vanwege de werking van de vloeren als koude- danwel warmtewand is er geen (immers isolerend) verlaagd plafond toegepast. Daardoor was er nauwelijks absorptieoppervlak om de akoestiek te beheersen en is een groot deel van de binnenwanden en kastfronten geperforeerd.

architectenwebmagazine

project belicht

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Een duurzaam gebouw is niet alleen een klimatologisch efficiënt werkend gebouw, maar ook een gebouw met een karakter dat de tand des tijds kan doorstaan. Hoewel het poortgebouw nog niet helemaal ingebed is in zijn omgeving, getuigt het van lef dat Uytenhaak de potentie van deze locatie en de typologie van het stadskantoor als een van de weinige nog openbare gebouwen in de stad onderstreept met een duidelijke statement: simpel en stoer, gelaagd en met zachte kanten. Een gebouw dat een inspiratiebron kan zijn voor een verdere stedenbouwkundig duurzame ontwikkeling van Goes. L

gerelateerd op architectenweb.nl portret van… Projectarchitect Hugo Boogaard www.architectenweb.nl wwwpagina n7102

www.architectenweb.nl wwwpagina n4010

meer projecten van Architectenbureau Rudy Uytenhaak Studentenhuisvesting Uithof www.architectenweb.nl wwwpagina p1136

Kantoor en parkeergarage Weezenlandstaete

www.architectenweb.nl wwwpagina p4013

Projectgegevens Opdrachtgever: Gemeente Goes

Ontwerp: Architectenbureau Rudy Uytenhaak, Amsterdam

Ontwerpteam: Rudy Uytenhaak, Hugo Boogaard, Jasper Molenaar, Enbert van der Zaag, Saskia Hermanek, Joy Oostenrijk

Oplevering:

toegepaste bouwproducten Stadskantoor Goes Wanlin - Rood strengpers Wienerberger www.architectenweb.nl wwwpagina bp4913

juli 2005

Bruto oppervlakte: 14.750 m2

Bruto inhoud: 50.250 m3

Stichtingskosten: € 16.500.000,-

Adviseur constructie: D3BN, Rotterdam

Natuursteen afwerking Van Stokkum B.V. www.architectenweb.nl wwwpagina bp7075

Adviseur installatie: DW, Bodegraven

Aannemer: Ballast Nedam, Breda nummer 1 maart 2006

wiewatwil

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Wie

Bas Gremmen, 42 jaar, architect en sinds 1991 eigenaar van architectenbureau Gremmen, Architectuur < > Interieur. Als docent verbonden aan de faculteit bouwkunde van de TU Delft en voorzitter van de stichting Rotterdam Bouwt! Medeoprichter van het initiatief XS, die de sterke kanten van het kleinere architectenbureau wil profileren.

Wat

Mijn bureau heeft belangstelling voor de combinatie van interieur en exterieur. De klantenkring bestaat uit zakelijke en particuliere opdrachtgevers. Bijzonder zijn de projecten rond het thema Wonen boven Winkels. Door mijn ervaring met nieuwbouw en renovatie, met kleine en grotere plannen voel ik me als een vis in het water in de complexe binnenstad. In mijn werk in het onderwijs combineer ik mijn belangstelling voor bouwtechniek, detail en architectuur.

Wil

Ik ontwerp graag aan opdrachten, waarbij de gebruiker of eigenaar centraal staat. Gebouwen moeten duurzaam zijn en bestand tegen toekomstige veranderingen in gebruik of eigendom. Vergelijk mijn nieuwe kantoor aan de Goudsesingel, dat in een mooie en ruim opgezet stuk van de Rotterdamse binnenstad ligt.Te midden van andere stoere gebouwen met een duidelijke uitstraling. Het pand, ontworpen door architect Bodt, is gebouwd in 1954 en kijkt uit op een echte Maaskant.. L

architectenwebmagazine

projecten kort

foto Jeroen Bos

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Glazen geluidsscherm als exclusieve etalage www.architectenweb.nl wwwpagina: p3991 Dingen die met een hoge snelheid bewegen, maken gebruik van een gestroomlijnde vormentaal. De vraag is nu: Hoe zien de stilstaande dingen eruit, die het geluid van de snelbewegende dingen moeten tegenhouden? Langs de aanhoudende, maar gradueel wijzigende stroom auto’s aan de A2 bij Leidsche Rijn leverde ONL architects onlangs het antwoord. De geluidswal bestaat uit een aarden dijk, waarop een glazen scherm naadloos aansluit. Het scherm is opgebouwd uit driehoekige glaspanelen. Deze hebben alle unieke afmetingen. Door het glas is ook het ruimtelijk vakwerk zichtbaar waar de panelen op zijn bevestigd. Ook dit vakwerk ondergaat een geraffineerde metamorfose tijdens een passage met een snelheid van 100 kilometer per uur. De essentie van het scherm is het onderliggende parametrisch model. Hierdoor is het mogelijk om het driedi-

mensionaal gekromde vlak van het scherm heel subtiele bijstellingen te laten ondergaan. Zorgvuldig zijn abrupte onderbrekingen in het naadloos vloeiende oppervlak uitgebannen. De veranderingen zijn zo delicaat dat deze het beste zichtbaar worden als de waarnemer zelf een bepaalde snelheid heeft. Een verassend aspect is dat de hiervoor gebruikte vorm sterk lijkt op de aërodynamische gestalten, die tot doel hebben om de luchtweerstand te minimaliseren. Desondanks zijn er ook constanten in het eindbeeld te vinden. De horizontale lijnen begeleiden elke ‘race’ langs het scherm. Daar waar deze lijnen uiteen wijken puilt de zogeheten cockpit uit de geluidswal. Hierin zijn de exclusieve automobielen van Hessing uitgestald. Feitelijk fungeert de glazen blob als een ruimtelijk logo voor het industrieterrein, dat achter het 1,5 kilometer lange scherm ligt.

| teksten Eric Frijters

ONL www.oosterhuis.nl opgeleverd 2005 Leidsche Rijn, Utrecht

nummer 1 maart 2006

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Paviljoen ‘Het Duyfken’

Kinderdienstencentrum ‘De Twinkeling’

www.architectenweb.nl wwwpagina: p1618

www.architectenweb.nl wwwpagina: p3992

Zorgvuldig gedetailleerd verschijnt de gecombineerde praktijk voor twee huisartsen en een apotheker als een helder volume. De plattegrond is organisatorisch gesplitst in precies twee helften van een rechthoek. Desondanks oogt het gebouw als een geheel. De centrale patio voorziet beide gebouwhelften van licht en een rustiek uitzicht op de vijver. De ruime overstekken suggereren een oversized dak op een bouwlaag, waardoor een blik op de opbouw wordt ontnomen en het gebouw slank oogt. Door de overwegend glazen gevels heeft het gebouw het voorkomen van een paviljoen. Opvallend subtiel is de arcering van het gevelbeeld, als gevolg van de houten lamellen en het patroon op het glas. Juist door de terughoudende vormgeving lijkt hun functie het midden te houden tussen decoratie en belemmering van licht en zicht.

Beelding Architectuur & Stedenbouw heeft een uniek gebouw ontworpen dat resulteert in een bijzonder beeld. Een traditioneel gemetselde bovenbouw lijkt daarin te drijven op een pluizige verzameling wolken. Gestart als een pilot project van het ministerie van VWS biedt het complex onderdak aan een experimenteel kinderdienstencentrum. Het initiatief koestert de ambitie om een expertisecentrum te zijn voor kinderen met een meervoudig complexe handicap. Om een start te maken representeert het gebouw een nieuwe houding van de samenleving tegenover gehandicaptenzorg. Het biedt daarom ook plaats aan reguliere kinderopvang en is niet op een afgelegen plek, maar juist midden in Horst aan de Maas gesitueerd. Alle functies zijn in twee bouwlagen rond een centrale buitenspeelplaats georganiseerd. Daar spelen alle kinderen samen, met of zonder verstandelijke beperking, in een veilig, maar avontuurlijk heuvellandschap.

Jan Bakers Architecten

BEELDING Architectuur & Stedenbouw

www.bakersarchitecten.nl

www.beelding.com

opgeleverd 2005

Almere

Horst aan de Maas

foto CornbreadWorks

projecten kort

architectenwebmagazine

projecten kort

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Interieur stadsbibliotheek www.architectenweb.nl wwwpagina: p3993 Na de nieuwe huisstijl die FoURPAcK ontwerpers vorig jaar introduceerden, heeft Aequo architecture onlangs de metamorfose afgerond, die de stadsbibliotheek in ’s-Hertogenbosch van een splinternieuw interieur voorziet. Behalve een kortere naam heeft de 'Bieb' sinds de herinrichting naast boeken en dvd’s, ook lunches en een kop koffie. Daardoor is de Bieb niet alleen een bron van kennis die voor iedereen toegankelijk is, ook is het een centrale ontmoetingsplaats. Met de horecafaciliteiten en het Biebplein als trefpunt voor het bijwonen van lezingen en culturele evenementen ontstaat er meer ruimte voor de sociaal maatschappelijke functie van de bibliotheek. De bibliotheek nieuwe stijl biedt nu ook een hogere servicegraad. De verbouwing valt samen met de overgang naar een nieuw ‘zelfservice’ uitleensysteem. Bezoekers scannen zelf hun geleende boeken zonder tussenkomst van

een medewerker. Deze heeft nu een meer adviserende rol. De toegepaste materialen verklappen de nieuwe identiteit van het gebouw: eigentijds elegant en duurzaam. Door het gebruik van felle kleuren ontstaan shops-in-shops. Elke afdeling heeft een kenmerkende kleur en richt zich op een specifieke doelgroep. Die kleur dient als richtingaanwijzer voor het gebruik van de ruimtes en maakt oriëntatie in het gebouw gemakkelijker. Tegenover de aandachtvragende kleurstelling van het interieur zijn de meubels opvallend wit. In het oog springen drie grote witte kubussen op de oranje jeugdafdeling, waarin ondermeer een huiswerkkamer is ondergebracht. Duidelijk is gezocht naar een bewuste creatie van contrasten, waarbij een nieuwe harmonie ontstaat tussen het monumentale gebouw als gastheer en het eigentijdse interieur als gast.

Aequo architecture www.aequo.nl opgeleverd 2005 ‘s Hertogenbosch

nummer 1 maart 2006

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

foto Rob Hoekstra

projecten kort

Villa Besseling

Nieuwbouw Nederlands Spoorwegmuseum

www.architectenweb.nl wwwpagina: p3227

www.architectenweb.nl wwwpagina: p3994

In een groene zone langs een industriegebied realiseerde Poolen Architecten onlangs een vrijstaande villa. Het totale woonprogramma is samengebracht onder een dakvorm. De plattegrond van de woning is georganiseerd rond een halfopen patio. Alle functies op de begane grond zijn georiënteerd op deze open plek. Grote glasvlakken in de gevel waarborgen een sterke relatie tussen het interieur en de groene buitenruimte en het landschap. Zo opent de woning zich naar de kenmerkende groene corridors, die het gebied een zekere mate van transparantie verlenen. Het monolithisch volume is doelbewust koel, maar zorgvuldig gedetailleerd. De minimalistische benadering daarvan is binnen doorgezet. De materialen glas, aluminium en Chinees leisteen vormen in hoofdzaak de gevelbekleding. Alleen bij de entree is daarvan afgeweken door het toepassen van blank hout.

Midden in de stad Utrecht halveert een spoorlijn het terrein van het Spoorwegmuseum in een noordelijk monumentaal en zuidelijk industrieel deel. Naar het ontwerp van ARC2 Architectuurstudio doemt daar de nieuwbouw op als een ruige verschijning. De stalen structuur in de gevel van de museumhal is gevuld met metselwerk en vormt een verwijzing naar de spoorwerkplaats van de negentiende eeuw. Deze hal lijkt in niets op een traditioneel museum en op de gangbare bestrating staan oude locomotieven, dito rijtuigen, machines en gereedschap opgesteld. Door het dak van de hal steken de raamloze volumes van drie grote studio’s, die verschillend gematerialiseerd zijn. In deze geblindeerde dozen gaan attractie en educatie hand in hand en wordt met hulp van de collectie een specifieke periode van de spoorweggeschiedenis in scène gezet. L

Poolen Architekten b.v.

ARC2 architectuurstudio

www.poolen.nl

www.arc2.nl

opgeleverd 2005

Amersfoort

Utrecht

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

nummer 1 maart 2006

nieuw op architectenweb.nl

Kloostertuinen, Assen Heren 5 architecten bv bna wwwpagina: p3802

De Weerga, Almere BDG Architecten Ingenieurs Almere wwwpagina: p3857

Bloesem, Wassenaar i29 wwwpagina: p3860

Blok 30, Amsterdam Van Herk & de Kleijn Architecten BV wwwpagina: p3746

De @rchipel, Almere Spring architecten wwwpagina: p3561

Modern woonhuis in landelijke omgeving, Mildam MA2 architecten wwwpagina: p3735

Bosontwerp Dorst, Dorst Strootman Landschapsarchitecten wwwpagina: p3900

kantoorgebouw van Gerrevink, Apeldoorn ARTEC architecten wwwpagina: p3832

Fiets- en voetgangersbrug, Almere René van Zuuk Architekten bv wwwpagina: p3559

Renovatie kantoorgebouw officia I, Amsterdam van den Oever, Zaaijer & Partners architecten wwwpagina: p3510

woonhuis, Haarlem VASD ontwerpers wwwpagina: p3770

renovatie WUR, Wageningen Clip Interieurarchitecten wwwpagina: p3990

Oosterbeek Verpakkingen, Wijchen InTex architecten wwwpagina: p3862

MFA de Vijfhoek, Deventer arch-en ing. bureau Kristinsson bv wwwpagina: p3721

Chinees Hotel, Delft MIII Architecten wwwpagina: p3809

Fietsenstalling –de Serre–, Apeldoorn deven architectuurstudio wwwpagina: p3747

Buitenplaatsen Naarderbos, Naarden AAARCHITECTEN bv Ede wwwpagina: p3882

New Limits, IJsselstein Döll – Atelier voor Bouwkunst wwwpagina: p3985

Individueel woonverlangen, Utrecht ZECC architecten wwwpagina: p3533

hoofdkantoor Brand Loyalty, 's-Hertogenbosch Leenders Architekten BV wwwpagina: p3568

Building Value

Terca gevelbakstenen. Trends in vorm en kleur.

Wienerberger werkt voortdurend aan nieuwe trends in keramische bouwmaterialen. Want wij houden van de grenzeloze schoonheid en de natuurlijke warmte van gebakken stenen. Daarom wil Wienerberger samen met u nieuwe idee毛n ontwikkelen. Combineren met vormen, kleuren en patronen die een extra dimensie kunnen geven aan uw werk. We willen u niet alleen verleiden maar ook inspireren met ons assortiment gevelbakstenen. Zodat u n贸g meer uit uw creaties kunt halen. En onze omgeving verrijkt met markante en aantrekkelijke bouwwerken.

Baksteen. Voor mensen gemaakt. Wienerberger B.V. Infolijn: 0800 - 022 85 80, www.wienerberger.nl

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

them@gazine

Buitenwanden In elke editie van them@gazine, het van origine digitale e-mail magazine, staat een specifiek productthema centraal. In them@gazine gaat productinformatie hand in hand met referentieprojecten, geschiedenis en technische achtergrondinformatie.

nummer 1 maart 2006

them@gazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

tekst: Jouke Post

Wie ooit de kapel van Nôtre Dame du Haut van Le Corbusier in Ronchamps heeft bezocht vergeet nooit meer de architectonische kracht die een buitenwand kan uitstralen. Le Corbusier heeft bovenop een beboste berghelling in een glooiende weide een witte kapel neergezet, bestaande uit vier massieve, enigszins schuin staande muren waarop een prachtig vormgegeven, massief ogende schijf als dak rust. De muren hebben vele openingen, verschillend van grootte en vorm. Alle gaten zijn gevuld met gekleurd glas. Tussen het dak en de wanden is een glasspleet waar eveneens het daglicht doorheen straalt. Het gebouw is van een krachtige, overweldigende schoonheid: een overtuigend architectonisch statement, passend in de omgeving. De kapel is rond 1955 in de publiciteit gekomen maar heeft verbazingwekkend genoeg nooit een echte trend in gang gezet. Wellicht paste het niet in het tijdsgewricht, Europa had het immers druk met de wederopbouw. In die periode lag de aandacht op snelle bouwsystemen en minimaal materiaalgebruik als gevolg van schaarste. Maar sinds een jaar of tien zien we sporen van de kapel van Ronchamps terug. De gebouwen worden weer als een 'totaal concept' ontworpen: functie, vormgeving en materiaal worden weer één geheel. Textuur, materialisatie en de vorm van dak en wanden zijn onderdeel van het gehele concept. In het kader van dit artikel over buitenwanden blijkt de kapel nog steeds een inspirerend gebouw te zijn. De buitenwand is technisch gezien de overgang van binnen naar buiten. Eigenlijk is het een complex bouwelement. Architectonisch bepaalt de wand het gezicht en de uitstraling van het gebouw, technisch dient ze aan zeer hoge eisen te voldoen. In ons klimaat zijn dat zowel de wering van regen en wind als de temperatuurovergangen van -10 buiten naar + 20 ºC binnen. De buitenwand moet daarnaast ook de veiligheid en de bescherming van de gebruikers in het gebouw waarborgen. Architecten zijn niet alleen kundig in de techniek van het bouwen, maar juist ook architectonisch, in het vormgeven van de ruimte. Als we echter onderzoeken welke gebouwen het bouwvolume in Nederland bepalen zien we dat bij het merendeel van de projecten deze architectonische aspecten nauwelijks voorkomen. Het overtuigendst kunnen we dat zien op de bedrijventerreinen. Hier zijn de wanden niet meer dan reclameborden geworden die om aandacht schreeuwen. De randen van de snelwegen zijn ermee behangen. De dagelijkse ervaring van de gebouwen om ons heen doet ons dan ook vaak

vergeten dat een gebouw architectonisch interessant kan zijn. Toch zijn in ons land ook de betere gebouwen te vinden. Steeds vaker worden de materialen gebruikt in relatie met de vorm en de beoogde textuur en uitstraling. Dat kunnen lichte, maar ook massieve, zware, materialen zijn. Hier liggen interessante innovaties aan ten grondslag. Zo is het nu mogelijk met Hoge Sterktebeton gladde naadloze wanden te maken en kunnen we metselwerk in elk willekeurig verband lijmen of metselen met species die dezelfde harde kwaliteit als de steen hebben. Dit zijn nog maar enkele van de vele nieuwe mogelijkheden. Maar bovenal is het architectonische adagio “form follows function” dat zo lang de Nederlandse architectuur bepaald heeft, verbleekt. Het gebouw is nu een architectonisch statement geworden. Het gebouw als een beeldhouwwerk waarin de functies een vanzelfsprekende plaats hebben. Het kan dan ook niet anders dan dat de gebruikte materialen, welke het gezicht bepalen, hier mede debet aan zijn. Heeft Le Corbusier dan toch alsnog de trend gezet?

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

them@gazine

Hoewel de Sagrada Familia in Barcelona door zijn pracht tot de verbeelding spreekt, bouwde archiect Gaudí hem op uit hele ‘gewone’ bouwmaterialen als natuur- en baksteen. De torens bestaan bijvoorbeeld uit een stapeling van stenen, met daartussen schalmgaten. De rijke decoratie van het bouwwerk bestaat uit beeldhouwwerk, mozaïek en sierelementen als majolicategels.

archipedia Wildverband Een metselverband waarvoor geen strikte regels bestaan. Er is naar inzicht van de bouwer afwisseling in het patroon aangebracht door het plaatsen van strekken (lange zijde van een baksteen), koppen (korte zijde) en drieklezoren (driekwart van een strek).

Spouwmuur Een muur met een blad aan binnen- en buitenzijde (spouwbladen), met daar tussen een ruimte. De bladen zijn meestal van verschillende materialen gemaakt, zoals de buitenkant van baksteen en de binnenkant van kalkzandsteen of houtskeletbouw.

extreem wildverband Dilatatie Een open voeg die is aangebracht om een constructie de ruimte te geven uit te zetten of te krimpen, zonder dat er scheuren ontstaan.

nummer 1 maart 2006

them@gazine

foto Jeroen Musch

Deze paginaâ&#x20AC;&#x2122;s bevatten gesponsorde onderdelen

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Daas baksteen (0314) 65 16 44 info@daasbaksteen.nl www.daasbaksteen.nl

Oosthoek Kemper BV (013) 465 99 00 info@oosthoek-kemper.nl www.oosthoek-kemper.nl

Metselwerk draagt bij aan open bouw

Boostergemaal met oplichtende gevels

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp7045

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp7046

De Geuzentuinen in Amsterdam, winnaar van de Zuiderkerkprijs 2004, werd uitgevoerd in rood metselwerk. Het is een klassiek bouwblok, maar ook gestoeld op het ideaal van de naoorlogse tuinstad met strokenbouw. In plaats van voegen in de gevel bevat het vele inspringingen en sneden in het metselwerk.

Het boostergemaal van de rioolwaterzuivering in Amsterdam-Oost is een gesloten doos die is behandeld als een sculptuur. Het dak is uitgevoerd als een vijfde gevel, waardoor het gebouw een alzijdig object met een telkens wisselend aanblik wordt. De buitenlaag is uitgevoerd in kobaltblauw en groen gepigmenteerd prefab beton. Door een bas-reliĂŤf patroon van cannelures, die als een web over het gebouw loopt, krijgt het gemaal een verfijnde uitstraling en een rijke ornamentiek. Er zijn smalle lichtarmaturen opgenomen in de cannelures, waardoor de voet van het gebouw met een diffuus blauw licht wordt aangestraald. Zo licht het op in het donker.

Hierdoor ontstaat een open bouw, en worden licht en lucht diep het blok binnengevoerd. Daarnaast komt de kleurintensiteit van het steen maximaal tot zijn recht. Het geeft daardoor een zowel traditioneel als modern uiterlijk aan een complex, dat voldoet aan alle eisen voor een prettige woonomgeving.

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Petersen Tegl. +49 (0)221 257 76 72 mail@kolumba.de www.kolumba.de

them@gazine

Wienerberger (0418) 59 71 11 info.nl@wienerberger.com www.wienerberger.nl

De flexibiliteit van Kolumbasteen

Free2Build combineert prefab met traditie

www.architectenweb.nl, wwwpagina: bp7054

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp7047

Kolumbasteen is een zeer veelzijdige soort baksteen. Het is bijvoorbeeld toegepast in de herbouw van een Middeleeuwse kerk in het Duitse Keulen. Op de ruïnes van de oude kerk zijn Kolumbastenen in een licht grijs genuanceerde kleur geplaatst. Deze kleur werd verkregen via de techniek van het smoren. De traditioneel gebakken steen gaat voor een tweede keer een 1000 graden verhitte smooroven in, waardoor de kleur verandert van geel naar grijs. Kolumbasteen is niet alleen flexibel qua kleur. Voor het stadstheater van Kopenhagen werd speciaal een Engelse klinkerklei geïmporteerd. De daaruit ontstane steen werd verwerkt in reliëf, en zorgde daarmee voor een bijzondere akoestiek.

Free2Build combineert de voordelen van prefab gevelelementen met een traditionele bouw. Het buitenspouwblad van dit tweeschalige element is bekleed met baksteen, waardoor de problemen met pure baksteenbouw vermeden kunnen worden. Het spouwblad aan binnenzijde is van beton, terwijl tussen de bladen isolatie en een spouwruimte zit. Door deze luchtspouw ontstaan er geen koudebruggen en vochtdoorslag. Doordat de prefab elementen in geconditioneerde omstandigheden zijn geproduceerd, zijn ze bestand tegen weersinvloeden. Verder zijn de esthetische mogelijkheden onbeperkt vanwege de flexibiliteit in vorm, formaat en kleur. L

nummer 1 maart 2006

Deze paginaâ&#x20AC;&#x2122;s bevatten gesponsorde onderdelen

them@gazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

bp4933 *

bp5236

Thorn, Blauwrood genuanceerd Wienerberger

SGG U-GLAS Saint-Gobain Glass Nederland

bp7048

bp3642

Smart Brick HUWAVandersanden B.V.

Lichtbouwelementen Rodeca Systems b.v.

bp7050

bp4033

geperforeerde profielplaten SAB

ClickbrickÂŽ Oakwood Daas Baksteen B.V.

bp7055

bp7051

Tivoli Steengoed Lucassen

FI-WD Pflaum Bouwsystemen BV

bp7053

v7052

La Covadonga glazuurstenen BH keramiek

CRH Profielstenen CRH Kleiwaren Beheer BV

* www.architectenweb.nl wwwpagina

bp7049 CRH oud maas nummer 11.172, gesinteld CRH Kleiwaren Beheer BV

architectenwebmagazine

Nibo速 Graniet Zwart is een duurzaam en betaalbaar natuursteenproduct, zeer geschikt voor de toepassing van afbouwelementen voor de woningen utiliteitsbouw. De hoge esthetische waarde en de diversiteit in productassortiment (zowel in toepassing als in vormgeving) voldoet aan de toenemende behoefte aan keuzevrijheid van de architect.

Meer weten?

Voorbeelden van raamdorpels in de woningbouw

Bel Nibo Sto ne voor een v rijblijvend e offerte!

Voltastraat 15, 5928 PC Venlo-Blerick - Venlo Trade Port, Industrieterrein nr. 4755 Postadres: Postbus 3110, 5902 RC Venlo - Tel.: +31 (0)77-3871440 Fax: +31 (0)77-3824289 - E-mail: bouw@nibostone.nl, www.nibostone.nl

productinformatie

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Plio-stoel een ware verrijking

Designarmaturen als lichtbakens

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp7010

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp7029

De ontwerper Daniel Figueroa, bekend van succesvolle ontwerpen voor onder andere Drabert, Spahn en Wilkhahn, heeft nu een zeer fraaie multifunctionele stoelenserie en een bijbehorende opklapbare tafel ontworpen die op Europees niveau zijn geĂŻntroduceerd door een aantal samenwerkende producenten, waarvan Kembo de Benelux voor zâ&#x20AC;&#x2122;n rekening neemt. De Plio-stoel is sierlijk en gracieus en samengesteld uit een volledig gepolijst of verchroomd aluminium frame en een gelamineerd houten zitschaal. De stoel is leverbaar in verschillende fineersoorten of met een hpl afwerking. Ook is de Plio-stoel stapelbaar, koppelbaar, gestoffeerd en met en zonder armleggers uit te voeren. De bijbehorende Plio-klaptafel is multifunctioneel toepasbaar, neemt qua opslag weinig ruimte in en kan gemakkelijk getransporteerd worden. De Plio-stoel is een ware verrijking voor vergaderzalen, wachtruimtes, kantoren en restaurants. Een combinatie met de Plio-klaptafel is eveneens een lust voor het oog en een ware beleving van goede smaak.

Als extra markering voor een nieuw marktplein in de wijk Ganzenhoef in Amsterdam Zuid-Oost zijn drie lichtbakens van Lightronics geplaatst. Deze designarmaturen geven het plein een opvallende tint dankzij het blauwe licht dat ze uitstralen. Deze manier van openbare verlichting is nog nooit vertoond in Nederland. Voor de aankleding van het in december 2005 opgeleverde Annie Romeinplein waren bomen neergezet, maar het stadsdeel Zuid-Oost wilde het extra cachet geven. Na goedkeuring van de Dienst Infra Verkeer en Vervoer zijn er daarom drie Nova Stele mastarmaturen van leverancier Lightronics geplaatst. Ze zijn acht meter hoog, gemaakt van roestvrij materiaal en hebben lichtvensters van polycarbonaat. Door hun hoogte en het blauwe licht dat ze uitstralen vormen ze een markante verschijning. Ze zijn qua lengte aangepast aan de hoogbouw in de omgeving, en weten tegelijkertijd op te vallen. Daarnaast zijn de Nova Stele-armaturen vandaalbestendig en gemakkelijk in het onderhoud.

Kembo - (0318) 54 44 44 info@kembo.nl - www.kembo.nl

Lightronics BV - (0416) 56 86 00 info@lightronics.nl - www.lightronics.nl

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

productinformatie

Een naadloze akoestische oplossing

Betere aansluiting glazen bouwstenen

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp7034 Coatacoustic biedt een letterlijk naadloze oplossing voor de optische en akoestische problemen bij de aankleding van een ruimte. Meestal gaat het lijnenspel dat de architect heeft aangebracht, verloren als de ruimte wordt aangekleed. Coatacoustic laat het ongewenste lijnenspel weg, met als resultaat naadloze akoestische wanden en plafonds. Het gewenste uiterlijk en karakter van het ontwerp blijft hierdoor beter bewaard tijdens de uitvoering, én de akoestische problemen worden opgeheven.

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp7033wwwpa Met medewerking van toparchitect Renzo Piano heeft Vetroarredo een nieuwe kwaliteitsstandaard geïntroduceerd voor de productie van glasbouwsteen. Door de stenen te voorzien van een meer uitstekende rand, kunnen ze beter op elkaar aansluiten. Door deze oplossing wordt de voeg verkleind. Daarnaast heeft de bouwsteen een gemetalliseerde lak, waardoor er een bijzondere lichtweerkaatsing voor de gevel ontstaat. De Vetroarredo glasbouwstenen zijn leverbaar in diverse kleuren en afmetingen.

Coatacoustic bv - (0418) 58 70 30 info@coatacoustic.nl - www.coatacoustic.nl

Raab Karcher - (073) 68 48 780 info@raabkarcher.nl - www.raabkarcher.nl

Gevelsysteem NORM+

Trendy en praktische telefoonstoel

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp5547 Het Norm+ gevelbekledingsysteem biedt een grote vrijheid bij het indelen van de gevel. Voor het buitenspouwblad in de sandwichpanelen kunnen verschillende materialen worden toegepast. Er zijn dichte en transparante panelen verkrijgbaar. Zowel traditioneel gecoate materialen als glas kunnen als bekleding voor het buitenspouwblad dienen. Verder laten de panelen zich moeiteloos combineren met bijvoorbeeld ramen en zonweringen. Voor het binnenste spouwblad is geen verdere afbouw noodzakelijk, omdat het al is afgewerkt.

www.architectenweb.nl wwwpagina:bp7033 Silencio is een trendy telefoonstoel, die eveneens zeer gemakkelijk te gebruiken is. De zijpanelen zijn transparant, maar voorkomen dat de privacy van de gebruiker verloren gaat. De naam zegt het al: geluid ontsnapt nauwelijks aan de ‘telefoonbox’ en de gebruiker heeft geen last van lawaai van buitenaf. Hierdoor is de stoel uitermate geschikt voor grote ruimten met veel bezoekers. Het ontwerp is van Interstuhl, een van de grootste kantoorstoelenfabrikanten in Europa.

ZNS Van Dam Geveltechniek BV - (0180) 44 18 00 info@znsvandam.s3c.nl - www.van-dam.nl

Velto BV - (071) 581 24 00 info@velto.nl - www.interstuhl.nl

nummer 1 maart 2006

productinformatie

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Grote dakpan die oogt als een kleine

Tegels door en voor architecten

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp7031 De Tandem is een relatief grote keramische dakpan, waarvan er nog geen negen stuks in een vierkante meter gaan. Deze dubbele dakpan, die in meerdere kleuren verkrijgbaar is, heeft echter de uitstraling van een kleiner formaat. De Tandem heeft een fraai uiterlijk, is zeer makkelijk te verwerken en sluit perfect aan op een lastige hoek- en kilkeper. Daarnaast vormt het met de Tandem Junior (een halve dakpan) de ideale combinatie voor moeilijke dakvormen.

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp6996 De wanden vloertegels van Hanceley worden mede ontwikkeld door architecten en zijn uitermate geschikt voor architecten. Doordat de klant zelf een stem heeft in het productieproces en de snelle levertijd heeft Hanceley al snel een plek tussen de gevestigde merken verworven. Vanaf 2005 is Hanceley exclusief verkrijgbaar bij KeramiekCenter. Het biedt grote voordelen zoals ‘n goed prijs-kwaliteitverhouding en een grote keuze. Daarnaast heeft de architect zelf een rol in de beslissing over kleur en productie.

BH Keramiek BV - (024) 38 80 887 info@bh-keramiek.com - www.bh-keramiek.com

KeramiekCenter - (030) 29 46 556 info@keramiekcenter.nl www.keramiekcenter.nl

Sidings nu in vier uitvoeringen

Nieuwe uitvoeringen NIVA-radiator

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp7032 Het aantal uitvoeringen van de Sidings is uitgebreid tot vier. Naast het bestaande model met nerfstructuur zijn er drie varianten toegevoegd. Het type Smooth is vlak en glad, net als de Country Smooth. Alleen is hier een horizontale schaduwlijn in aangebracht. Deze komt ook terug in de Country Classic, die verder dezelfde nerfstructuur heeft als het bestaande model. Ze zijn onder meer te verkrijgen in drie nieuwe houtkleuren en in wit.

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp6704 De NIVA-radiatoren van VASCO zijn sinds de lancering begin 2005 uitgegroeid tot een groot succes. Van de stijlvolle en breed toepasbare radiatoren zijn onlangs drie nieuwe uitvoeringen verschenen. De horizontale All In One is een vernieuwende radiator. Hij is uit één volume gesneden, waarbij de vlakke voorplaat van de radiator doorloopt in de zijkant en in het rooster. Daarnaast zijn er twee nieuwe verticale modellen verschenen: een in inox/RVS en een met een smallere breedtemaat van 420 mm.

Eternit N.V. - Gevelbekleding & Bouwplaten T (030) 23 68 732 info.gevel@eternit.nl - www.eternit.nl

Vasco bvba - +32 89 79 01 11 marketing@vasco.be - www.vasco.nl

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

productinformatie

Visio 85 voert flexibiliteit mobiele wanden door

Reynaers esthetisch zonweringsysteem

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp6704

www.architectenweb.nl wwwpagina: bp 7035

Visio 85 voert de flexibiliteit van mobiele wanden nog verder door. De akoestische voordelen van een mobiele paneelwand worden gecombineerd met een ongekende transparantie door middel van glas. Visio 85 voert met haar transparantie een de akoestische eigenschappen nog iets toe aan de oneindige mogelijkheden van mobiele wanden. De wanden hebben door hun constructie een geluidsisolatiewaarde van Rw=40 dB, die gewaarborgd wordt door de eenvoudig te bedienen klemlijsten aan boven- en onderzijde, en de in elkaar grijpende verticale profielen van de wand. Vergrendeling van de panelen gebeurt door een snel en gebruiksvriendelijk bedienings-mechanisme, dat volledig aan het zicht onttrokken is door de uitgedachte paneelopbouw. Naast de vele afwerkingmogelijkheden van glas is het ook mogelijk de panelen inwendig te voorzien van horizontale jaloezieĂŤn.

Reynaers heeft een zonweringsysteem geĂŻntroduceerd dat zowel esthetisch als praktisch is. Het Brise Soleil-systeem (BS) beschermt gebouwen tegen directe zoninstraling, door een reeks lamellen die aan de buitenkant van de gevel worden bevestigd. Net als bij de vliesgevels van Reynaers staat het esthetische aspect voorop bij het BS-systeem. Daarom biedt het assortiment zowel vaste als beweegbare lamellen in verschillende maten. Ook zijn er verschillende draagconsoles verkrijgbaar, en is het systeem leverbaar in 400 verschillende kleuren. Daarom kunnen op een eenvoudige manier meer designelementen worden verwerkt in het ontwerp van een gebouw. Het systeem biedt bescherming tegen opwarming en verblinding door de zon. Aan de hand van een speciaal ontwikkeld softwarepakket bepaalt Reynaers welke type BS-systeem het beste is, en welke dimensionering eraan moet worden gegeven.

Espero - (0416) 33 89 55 info@espero.nl - www.espero.nl

Reynaers B.V. - (0492) 56 10 20 info@reynaers.nl - www.reynaers.nl

nummer 1 maart 2006

nieuw op architectenweb.nl

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Nieuwe generatie RGB powerled MR16 spots IBG Optics wwwpagina: bp6995

Kalzip® AluPlusPatina Hafkon B.V. wwwpagina: bp6987

Nibo® Graniet zwart Nibo Stone wwwpagina: bp6990

Serie 2800 Softline veiligheidsbeslag BUVA rationele bouwprodukten wwwpagina: bp6886

FPP preSelect® Fakro Nederland wwwpagina: bp6954

santral Citroen-Air BV wwwpagina: bp6963

Visio Mobiele Glaswanden Espero B.V. wwwpagina: bp6648

Toucan-T Vloer Adviesgroep wwwpagina: bp6763

vinyFlex® gevelbekleding Milin B.V. wwwpagina: bp6911

Ventilatielucht warmtepompboiler Stiebel Eltron Nederland b.v. wwwpagina: bp6770

Model Cream Palau wwwpagina: bp6983

Axor Starck X Hansgrohe Nederland wwwpagina: bp6976

Schuifdeuren Bauporte Design Entrances wwwpagina: bp6953

Zonnezeilen SQUARICLES sunsails wwwpagina: bp6816

Nofisol 22 Asbipro International BV wwwpagina: bp6567

3M Nomad 8300 / 8900 V&S plus b.v. wwwpagina: bp6859

Zen Atomis BV wwwpagina: bp6962

Primary pouf Quinze & Milan wwwpagina: bp6981

Bolidtop® Pearl Sensation Bolidt Kunstoftoepassing B.V. wwwpagina: bp6685

Special Items DRT Vloeren B.V. wwwpagina: bp6819

architectenwebmagazine

"UITENGEWOON ELEGANT

7 5 % ) .

(ERAKUSTIK PLANO $E NIEUWE HOUTWOL AKOESTIEKPLAAT MET GESLOTEN FIJNPORIGE STRUCTUUR -ODERN GLAD OPPERVLAK

ONDANKS DAT TOCH AKOESTISCH WERKZAAM /NTDEK DEZE NIEUWE INNOVATIEVE AKOESTIEKPLAAT .U INFORMEREN (ERAKLITH .EDERLAND B V 4EL % MAIL INFO HERAKLITH NL WWW HERAKLITH NL

/PLOSSING VOOR RUIMTEAKOESTIEK

wiewatwil

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Wie

Gerrit Teunis, Directeur van Woningstichting Beter Wonen Vechtdal, sinds 2001.

Wat

Wij werken in de regio van Zwolle tot de Duitse grens. Onze core-business is het bieden van solide, goed onderhouden huurwoningen en het daarbij bieden van een uitmuntend klantencontact, accurate service met als axioma: "dat wat we doen, willen we goed doen". We willen "excellent customerservice" leveren.

Wil

Mijn visie is simpel. Velen in Nederland hebben het goed, maar lang niet iedereen. Ik wens dat niet te accepteren en wil daarin verandering aanbrengen. Als je dat niet probeert, kan je de wereld beter opgeven. Dat ben ik niet van plan! Het gaat mij om inzet en betrokkenheid. Ik heb de ambitie om zaken ten goede te keren. Ons beleid richt zich daarom op het verschaffen van de mogelijkheden en de middelen aan de klant om zelf vorm te geven aan het eigen leven; bevordering van zelfstandigheid en zelfredzaamheid staan centraal. L

architectenwebmagazine

vacatures

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

Oris

DP6

(020) 750 61 00 www.oris.nl info@oris.nl

(015) 212 01 10 www.dp6.nl info@dp6.nl

Zelfstandig Tekenaar Voor diverse opdrachtgevers in de regio Randstad is Oris op zoek naar zelfstandig bouwkundig tekenaars. Als bouwkundig tekenaar ben je onder andere verantwoordelijk voor het vervaardigen en controleren van bestek-, werken detailtekeningen. wwwpagina: v3338 Junior Projectleider Voor een interessante opdrachtgever zoekt Oris een ervaren bouwkundig tekenaar, die zich graag wil inzetten om zijn kennis te verbreden en te verdiepen. Als tekenaar werk je nauw samen met een projectleider. v3339 Projectcoördinator Voor een zeer aansprekend Architectenbureau in de regio Haarlem, is Oris op zoek naar een ervaren projectcoördinator. De projectcoördinator/leider heeft 5 jaar ervaring in deze functie en beschikt over een afgeronde HBO-bouwkunde opleiding. v3340 Ervaren projectleider W&U bouw Oris zoekt met spoed voor een zeer gekend architectenbureau een ervaren projectleider. Je bent verantwoordelijk voor het begeleiden van het project vanaf de VO/DO fase en bent verantwoordelijk voor de realisatie van de projecten. v3341 Bouwkundig tekenaar/projectleider Voor een vooruitstrevend, internationaal georiënteerd en creatief architectenbureau in de regio Rotterdam zoekt Oris een bouwkundig tekenaar/projectleider. Je hebt een opleiding op HTS-bouwkunde niveau gevolgd en minimaal 5 jaar ervaring. v3342

de Architekten Cie. (020) 530 93 00 www.cie.nl job@cie.nl Stedenbouwkundig ontwerper Voor de functie stedenbouwkundig ontwerper is de Architekten Cie. op zoek naar iemand met een Universitair opleidings-niveau, richting Stedenbouw en minimaal 3 jaar relevante werkervaring. v3383 Stedenbouwkundig projectmanager de Architekten Cie. zoekt een ervaren stedenbouwkundige projectmanager. Je hebt HBO of Universitair opleidingsniveau en 5-10 jaar ervaring als Stedenbouwkundig Projectmanager. v3384

Technisch projectleider DP6 architectuurstudio is op zoek naar technische versterking van hun huidige team. Je hebt een technische achtergrond, enige jaren ervaring met de bouwtechnische aspecten van het bouwproces en affiniteit met architectuur en detaillering. v3335 Ontwerper/projectleider DP6 zoekt een ontwerper/projectleider met enige jaren ervaring. Je zal projecten in de ontwerpfase leiden. Je hebt een TU opleiding of Academie van Bouwkunst en affiniteit met architectuur, techniek en detaillering. v3336 Zakelijk/technisch directeur Voor de functie zakelijk/technisch directeur is DP6 opzoek naar een ervaren allround directeur. Je hebt een bouwkundige achtergrond en capaciteiten op het gebied van management. Je bezit goede contactuele eigenschappen en hebt affiniteit met architectuur. v3337

VHP (010) 452 07 44 www.vhp.nl Solliciteren@vhp.nl Werkplaatservaring VHP is altijd op zoek naar enthousiaste en ambitieuze ontwerpers die recent zijn afgestudeerd. Jonge ontwerpers die binnen VHP ervaring willen opdoen met projecten op het snijvlak van stedenbouw, architectuur en landschap. v3322 Bouwkundig tekenaar Ter versterking van het huidige team van zestien architecten en bouwkundigen zoekt VHP een enthousiaste bouwkundig tekenaar. Je hebt een technische achtergrond, bent kritische en zelfstandige ingesteld en hebt een grote affiniteit met architectuur. v3199 Bouwkundig projectcoördinator De discipline architectuur werkt aan een groot aantal afwisselende en ambitieuze projecten. Ter versterking van het huidige team van zestien architecten en bouwkundigen is VHP per direct op zoek naar ‘n enthousiaste projectcoördinator. v3200

MT&V (020) 412 41 20 www.mtenv.nl Amsterdam@mtenv.nl

Stedenbouwkundig tekenaar Voor de functie stedenbouwkundig tekenaar zoekt de Architekten Cie. een HTS-er met minimaal 3 jaar ervaring als Stedenbouw-kundig Tekenaar. v3385

Interieurontwerper MT&V zoekt een zelfstandige interieurontwerper/tekenaar. Je bent communicatief vaardig, flexibel, een teamplayer en hebt ervaring met Vectorworks. Deze functie vergt 2 jaar als interieurontwerper en HBO werk-en denkniveau. v3333

Onderzoeker de Architekten Cie. zoekt een ervaren onderzoeker met een Universitaire achtergrond Planologie of Sociale- of Economische Geografie. Je hebt minimaal 5 jaar werkervaring (zowel empirisch- als ontwerpend onderzoek). v3386

Bouwkundig tekenaar Voor de functie bouwkundig tekenaar ben je leergierig en beschik je over goede contactuele eigenschappen. Je bent verantwoordelijk voor zeer uiteenlopende projecten vanaf VO tot en met werktekeningen. Ervaring is een pre. v3334

architectenwebmagazine

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

vacatures

Projectleider Voor de regio’s Noord-Holland, Utrecht, Zuid-Holland en Den Bosch zoekt MT&V projectleiders. Je stuurt aannemers aan tijdens de uitvoeringsfase en geeft leiding aan een team van tekenaars. wwwpagina: v3327

Projectleider Voor een groot en gerenommeerd Architectenbureau is Dosign Engineering opzoek naar een ervaren projectleider. Het bureau is onder meer actief in de complexe utiliteitsbouw en zorgen culturele sector. v3344

AtelierPro (070) 350 69 00 www.atelierpro.nl rpeters@atelierpro.nl Bouwkundig Ontwerper In verband met de opdracht voor een groot Ziekenhuis is Atelier PRO op zoek naar een ontwerper. Als ontwerper heb je ervaring met tekenen met programma's die volledig 3 dimensionaal en dynamisch parametrisch zijn. v3284

Bestekschrijver Dosign Engineering is opzoek naar een ervaren bestekschrijver. Je bent accuraat, hebt ervaring met de Stabu systematiek en ruim ervaring met bestekschrijven. Je bent in staat te werken aan verschillende bouwkundige projecten. v3345

Continu (010) 288 50 00 www.continu.nl info@continu.nl

Architect In verband met de opdracht voor een groot Ziekenhuis is Atelier PRO op zoek naar een architect. Als architect heb je ervaring met tekenen met programma's die volledig 3 dimensionaal en dynamisch parametrisch zijn. v3283

Architect Als architect zal je binnen dit bureau je o.a. bezighouden met het uitwerken van het ontwerp vanaf de SO-fase en er zal je ook de ontwerpen tot in detail uitwerken. Je zal je ideeën samen met de architect tot stand brengen. v3285

Assistent ontwerper In verband met de opdracht voor een groot Ziekenhuis is Atelier PRO op zoek naar een assistent ontwerper. Als assistent ontwerper heb je ervaring met tekenen met programma's die volledig 3 dimensionaal en dynamisch parametrisch zijn. v3282

Bouwkundig tekenaar Als bouwkundig tekenaar bij Continu houd je je bezig met uiteenlopende complexe projecten in zowel de woning als de utiliteitsbouw. Je werkt zelfstandig volledige projecten uit in overleg met de projectleiders en de ontwerpers. v3329

SAB (026) 353 71 40 www.sab.nl personeelszaken@sab.nl Jurist, Arnhem SAB Arnhem zoekt naar een jurist ruimtelijke ordening voor 38 uur per week. Als jurist ruimtelijke ordening werk je inhoudelijk aan diverse bestemmingsplannen, juridische adviezen. v3186 Stedenbouwkundige, Eindhoven SAB Eindhoven is op opzoek naar een senior stedenbouwkundige met coachende kwaliteiten voor 38 uur per week. Als senior stedenbouwkundige combineer je eigen visie, gevoel voor commercialiteit en het streven naar hoogwaardige kwaliteit. v3185

AutoCAD tekenaar Als AutoCAD tekenaar ben je nauw betrokken bij diverse projecten. Je werkt de ontwerpen van de architect volledig zelfstandig uit tot besteksniveau. Je onderhoudt indien nodig contacten met externe opdrachtgevers, werkt nauwkeurig en secuur. v3301 Projectleider Als projectleider houd je toezicht op de drie projectpijlers, kwaliteit, tijd en kosten. Bovendien leid je bouwvergaderingen en onderhandelt over meer- en minderwerk. Je wordt ingezet op zeer uiteenlopende werken. v3331 Ervaren projectcoördinator Als coördinator ben je verantwoordelijk voor de gehele interne sturing van de projecten en het afstemmen van alle betrokken partijen. Je bent de katalysator van het proces. Je geeft sturing aan de projectgroepen en koppelt de resultaten om in management informatie. v3279

Stedenbouwkundige, Amsterdam SAB Amsterdam zoekt een senior stedenbouwkundig ontwerper voor 38 uur per week. Als senior stedenbouwkundig ontwerper ontwerp je met visie en gevoel voor kwaliteit. Je ontwerpende kwaliteiten en communicatieve kwaliteiten zijn belangrijk. v3184

Dosign (010) 477 01 01 www.dosing.nl peter@dosign.nl Bouwkundige tekenaar Voor Architectenbureaus in de Randstad,is Dosign opzoek naar ervaren bouwkundige tekenaars die relevante woningbouw kennis hebben. Je hebt een MTS / HTS Bouwkunde diploma en bent ervaren met Arkey en/of Autocad. v3343 nummer 1 maart 2006

Wilt u meer informatie over deze vacatures? Surf dan naar www.architectenweb.nl en zoek de vacature op met het bijbehorende www paginanummer.

arch.maaik elke dag een nieuwe strip van arch.maaik op architectenweb.nl

actueel - projecten - bouwproducten - wiewatwil - archipedia - column

[[[ FSY[ IR MGX RP

+VEXMW IR WRIP XSIKERK ZME [[[ FSY[ IR MGX RP 6YMQ I\TSWERXIR 7IQMREVW TVIWIRXEXMIW ZIRHSVWIWWMIW 9MXVIMOMRK (MKMXEPI %ERRIQIV ZER LIX NEEV ) &SY[IXEPEKI QIX HMZIVWI TVEOXMNOGEWIW 9MXKIFVIMH GEXEPSKYWQEKE^MRI

,IX TPEXJSVQ ZSSV -'8 XSITEWWMRKIR IR HMIRWXIR MR HI FSY[ IR HI FSY[OIXIR

Ì Ûi ÌÕÀi >>ÀLiÕÀÃ É Û Õ

Supair Industriële Luchtgordijnen …voor een tochtvrij werkklimaat…

Supair industrie luchtgordijnen worden toegepast bij grote deuren of doorgangen in fabriekshallen, opslagloodsen en logistieke centra. Het luchtgordijn realiseert een gelijkmatige lineaire luchtstroom tussen het binnen-, en buitenklimaat. Dit resulteert in een prettig tochtvrij klimaat met een goed geregelde constante temperatuur en de juiste ARBO-omstandigheden. Door de toepassing van een industrie luchtgordijn worden aanzienlijke rendementsverbeteringen behaald. Tevens houdt het een aanzienlijke besparing in op de stookkosten waardoor het zich terug verdient. Dit alles met behoud van de vrije doorgang en een onbelemmerd gezichtsveld. Supair levert luchttechnische oplossingen voor U!

Meer informatie vindt u op www.supair.nl Supair BV, Nautilusstraat 173, 5015 AN Tilburg telefoon 013-544 43 45, fax 013-544 37 53, e-mail info@supair.nl

Gira Esprit wit glas Wandcontactdoos met randaarde, zuiver wit glanzend

Colofon Architectenweb Magazine is een uitgave van Architectenweb.nl en verschijnt zes keer per jaar. Architectenweb Magazine is een nieuw praktisch vakblad en is een logisch vervolg op het succes, de bekendheid en de goede waardering van www.architectenweb.nl. Redactieadres Postbus 394, 1400 AJ Bussum T (035) 69 20 874 F (035) 69 22 678 E redactie@architectenweb.nl W www.architectenweb.nl Hoofdredactie Jeroen van Oostveen, jvo@architectenweb.nl

Stand by

Plafondlamp

앪

Gira Esprit wit glas Huisstation vrij spreken en TFT-kleurendisplay, zuiver wit glanzend

Comfort

Gira Esprit wit glas Tastsensor 2plus, transparant wit

Redactie Faye Bonoo, Peter Drijver, Eric Frijters, Kirsten Hannema, Kees van der Hoeven, Jouke Post, Jacob Voorthuis, Ronnie Weessies. Aan dit nummer werkten verder mee Tonny Beffers, Geert Dijkstra, Jan Dik Fetlaar, Theo Janssen, Wim Nijmeijer, Michel Oud, Martijn Postmus, Sjoerd Reitsma Architectenweb Magazine is een uitgave van Architectenweb Media Postbus 394, 1400 AJ Bussum media@architectenweb.nl in samenwerking met Netwerk Pers Izak Osstraat 51, 8017 DC Zwolle info@netwerkpers.nl Bereik en oplage Architectenweb Magazine wordt verspreid onder architecten, opdrachtgevende partijen, gemeenten, bouwkundig ingenieurs en leveranciers. Oplage: introductienummer 20.000 exemplaren, reguliere oplage 8.000 exemplaren. Advertenties Acquire Media, Leen Weijs (038) 46 06 384, info@acquiremedia.nl Architectenweb, Martijn Postmus (035) 69 20 874, info@architectenweb.nl Grafische Vormgeving after5design Zwolle, Architectenweb Bussum Druk Jellema Druk Almelo bv, Almelo Informatie over abonnementen Losse nummers € 9,50 Introductieabonnement (5 nummers) € 37,50

Glasheldere verhoudingen www. gira.nl

Alle prijzen zijn onder voorbehoud van prijswijzingen. Het abonnementsgeld dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. Voor de betaling ontvangt u een factuur. Abonnementen kunnen per nummer ingaan en worden zonder tegenbericht automatisch verlengd. Opzeggen dient schriftelijk te gebeuren bij Architectenweb.nl, minimaal vier weken voor de verschijningsdatum van het laatste nummer van uw abonnement. Wet op de persoonsregistratie Wij maken u erop attent dat wij enkele door u als abonnee verstrekte gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer, hebben opgenomen in ons gegevensbestand. Vrijwaring Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook.

Gira Informatiedienst: Fax +31 (0) 3 48 - 47 95 04

Meer weten over onze advertentiemogelijkheden?

Bel gratis

Architecten, word lid van architectenweb!

0800-architect (0800-2724483)

Maak meer opdrachtgevers bekend met uw kwaliteiten en presenteer uw projectportfolio op www.architectenweb.nl Al voor € 15,- per maand, nu met gratis jaarabonnement (6 nummers) op Architectenweb Magazine!

Leveranciers, word lid van architectenweb! Maak meer architecten bekend met uw mogelijkheden en presenteer uw bouwproducten op www.architectenweb.nl Al voor € 25,- per maand, nu met gratis jaarabonnement (6 nummers) op Architectenweb Magazine!

Iedereen, kies voor Architectenweb Magazine

5 nummers voor € 37,50 Wilt u vaker Architectenweb Magazine ontvangen? Neem dan een introductieabonnement en u ontvangt vijf nummers voor een scherpe prijs.

Ja, ik word lid en presenteer mijn bureau,

postzegel niet nodig

Algemeen 1. Alle genoemde bedragen zijn exclusief

mijn projectportfolio inclusief logo, link naar mijn website en mijn bureauprofiel op www.architectenweb.nl.

19% (lidmaatschappen) en respectievelijk 6% (magazine) BTW. 2. Architectenweb hanteert een betalingstermijn van 30 dagen.

gewenst lidmaatschap

I 1 project (€ 15,- p/m) I onbeperkt (€ 25,- p/m)

3. Op al onze aanbiedingen zijn de algemene voorwaarden van Architectenweb, gedeponeerd bij de kamer van koophandel Gooi- en

bedrijfsnaam naam

m/v

adres postcode + plaats

Architectenweb Magazine antwoordnummer 526 1400 VB BUSSUM

Eemland onder nummer 32089558 van toepassing. Op verzoek kan een exemplaar worden toegezonden. De algemene voorwaarden zijn tevens op de site in te zien. Voorwaarden

telefoon

Lidmaatschappen (antwoordkaart 1 en 2)

e-mail

1. De genoemde bedragen worden jaarlijks vooraf gefactureerd. 2. De minimale contractsduur is één jaar.

handtekening

Het lidmaatschap wordt ieder jaar tot wederopzegging met één jaar verlengd. 3. Opzeggingen dienen een maand voor het ingaan van een nieuwe periode schriftelijk aan Architectenweb kenbaar te worden gemaakt.

Ja, ik word lid en presenteer 5 van mijn

postzegel niet nodig

4. Lid verklaart geen misbruik te maken van de faciliteiten, die uit hoofde van

producten inclusief mijn logo, link naar mijn website en mijn bedrijfsprofiel op www.architectenweb.nl

dit lidmaatschap beschikbaar zijn. 5. Lid is verantwoordelijk voor het materiaal dat wordt aangeleverd of gebruikt ten behoeve van Architectenweb en vrijwaart Architectenweb van aanspraken op rechten van gebruikt materiaal

bedrijfsnaam

van derden.

naam

m/v

6. Lid dient ingeschreven te staan in het

Architectenweb Magazine antwoordnummer 526 1400 VB BUSSUM

adres postcode + plaats telefoon e-mail

Nederlandse architectenregister (alleen van toepassing op architecten lidmaatschap). 7. Voor onbeperkt lidmaatschap geldt: Architectenweb voegt maximaal 5 projecten toe, lid kan zelf in het ledengedeelte onbeperkt projecten toevoegen (alleen van toepassing op architecten lidmaatschap).

handtekening

Architectenweb Magazine (antwoordkaart 3) 1. Het genoemde abonnementsgeld wordt vooraf gefactureerd. 2. Het abonnement geldt tot wederopzegging.

Ja, ik kies voor Architectenweb Magazine en

postzegel niet nodig

ontvang 5 nummers voor € 37,50

bedrijfsnaam naam

m/v

adres postcode + plaats telefoon e-mail

handtekening

Architectenweb Magazine antwoordnummer 526 1400 VB BUSSUM

) N N O V E RE N D O E J E S A M E N

#3 #3 IS HET MEEST COMPLETE DESIGNSYSTEEM WAARIN ALLE UITVOERINGEN VAN ENKEL

DUBBEL BINNEN EN BUITEN DRAAIENDE RAMEN DEUREN MOGELIJK ZIJN %EN RANK PROFIEL DAT AAN DE MODERNSTE EISEN VOOR ISOLATIE EN VEILIGHEID VOLDOET

5 DE INSPIRATIE EN CREATIVITEIT 7IJ DE PRODUCTONTWIKKELING EN SERVICE 2EYNAERS !LUMINIUM LEVERT GEÃ&#x2022;SOLEERDE PROFIELEN VOOR RAMEN DEUREN SCHUIFSYSTEMEN

VLIESGEVELS EN ZONWERING $OOR SERVICE OP MAAT ONTSTAAT EEN HECHTE RELATIE MET ONZE BOUWPARTNERS 2EYNAERS !LUMINIUM INNOVEERT OP BASIS VAN SPECIFIEKE PRODUCTONTWIKKELING EN AANPAK PER MARKTSEGMENT

/NZE INNOVATIEVE OPLOSSINGEN ZOALS DE #3 VINDEN HUN TOEPASSING IN UW CREATIE 5W PERSOONSWAARDEN KOMEN IN EEN GEBOUW TOT LEVEN WAARDOOR EEN ONDERSCHEIDENDE UITSTRALING ONTSTAAT 3AMEN MAKEN WE HET 2EYNAERS " 6 4 WWW REYNAERS NL