govare.kakon

Page 1

‫طؤظاركَيىكى رؤشنبيرى طشتى‬ ‫ئازادة‬ ‫ذمارة ‪ ،1‬ساكَلى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬ ‫يةكةم‬ ‫كانوونى‬ ‫ئيمتياز‬ ‫خاوةنى‬ ‫رةهبةر سةيد برايم‬ ‫سةرنووسةر‬ ‫ثكَيشرةو سةيد برايم‬ ‫ج كَيطرى سةرنووسةر‬ ‫لكَيوذة جةل ل عةبدولىكةريم‬ ‫دةستةى نووسةران‬ ‫هاوذين صليوة عيسا‬ ‫ثةيوةست خؤشناو‬ ‫هكَيمن ئيلنجاغى‬ ‫ئاشنا فارس عةبدوكَلآل‬ ‫ماردين جةل ل‬ ‫نةخشةساز‬ ‫عةبدوكَلآل عةبدوكَلال ثوور )ضيا(‬

‫ئكَيمة وةك ستافى طؤظارى كةكؤن زؤرسوثاسى هةموو ئةو بةكِركَيازانة‬ ‫دةكةين كةدةست خؤشى و سةرنج و ثكَيشنيارو كِرةخنةيان بؤناردين‬ ‫ى كةم وكوكِرى نابكَيت ئكَيمة‬ ‫هةكَلبةت هيض كاركَي ك لةسةرةتا ب كَ‬ ‫بةسينطكَيىكى فراوانةوة سةرنج و تكَيبينيةكان وةردةطرين هةو كَ‬ ‫ ل‬ ‫دةدةين سوديان لكَيوةربطرين ‪,‬دوبارة سوثاس بؤيان بةلم ئةوةى‬ ‫ى ئاماذةى ثكَيبدةين دةست خؤشى وكِرةخنةو ثكَيشنيارةكانى‬ ‫دةمانةو كَ‬ ‫ ل سةرنجى خؤى‬ ‫ى خا كَ‬ ‫مامؤستاى بةكِركَياز مولود ذاكاو كةبةكؤمةكَل كَ‬ ‫بؤناردين سةرةكِراى دةست خؤشى وئامادةيى دةربكِر ي بؤ‬ ‫هاوكاريمان لكَيرة بةثكَيويستى ئةزانين كة وةلمى بةكِركَيازيان بدةينةوة‬ ‫كةزؤرينةى سةرنجةكانى مامؤستا هةكَلةى تايث بوون و ماناكةشيان‬ ‫ديارة كةناوةرؤكةكةى مةبةستى ئةوةنيةو هةكَلةى تايثةو‬

‫ذمارةى ) ئةزمونى (ى كةكؤنم خوكَيندةوة‬ ‫مةولود ذاكاو‬

‫ى ضاوم بة طؤظارى كةكؤن كةوت ‪ ،‬موضكِرككَيىكى خؤشى لة تةوقى‬ ‫كات كَ‬ ‫سةرمةوة هات و لة بنى ثكَيم دةرضوو شادييةكى ئةوتؤى ثكَيبةخشيم كة لة‬ ‫نووسين ناية ‪.‬‬ ‫ئةو كِرةنطةم وا طةشابؤوة ئةوةى لةو كاتةدا بيديماية دةيطوت كاكة ذاكاوى‬ ‫ضيية طةشبويتةوة و طةنج بويتةوة ‪ ،‬بؤية لة كانطاى دكَلمةوة سوثاسى زؤرى‬ ‫خاوةن ئيمتياز و سةرنوسةر و دةستةى نوسةران دةكةم وةبةهيوام وكَينةيان‬ ‫ي بؤ كِراذةى وشةى كوردى وةسوثاسى هةموو ئةوانة دةكةم كة بةم‬ ‫زؤر ب كَ‬

‫‪:Mobile 07501145013‬‬ ‫‪Email: kakon.koya@yahoo.co.uk‬‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫خرضان‬

‫ى كارةباو تاريىكستانة‬ ‫دةشتى كؤية ب كَ‬ ‫ابراهيم‬

‫رةهبةر سيد‬

‫دةشتى كؤية نازيىكةى )‪ (59‬طوند دةبكَيت ‪ ,‬طوندى )خرابة(ش بؤ‬ ‫ى دةرامةتن‬ ‫تة ناحيةى ئاشتى ‪ ,‬بة طشتى دةشتى كؤية نةدار و ب كَ‬ ‫ى نةكَبى بةرهةم و رةنكَيوى هةية ‪,‬زؤربةى‬ ‫ى طوندى دةم ز كَ‬ ‫هةند كَ‬ ‫دةشتةكة بةيارو دكَيمةكارو كةم ئاوة ‪ ,‬دةشتى كؤية ثكَيىكهاتةى يةك‬ ‫خكَي ل و هؤز نى ية بةكَلىكو تكَيىكةكَلن لة سةيد و شكَي خ و جاف و‬ ‫هورماز يار و بابان زادةو مةنمى و كوردة و اغا ‪.......‬طوندةكان‬ ‫زياتر بنةماكَلة و بةرةبابن نةك هؤز ‪,‬هةر طوندةى سروشتى‬ ‫لم بةطشتى خازمةت طوزار و مكَيوان‬ ‫تايبةتى خؤى هةية بة كَ‬ ‫ثةروةر و خانةدانن ‪.‬لةسةرةتاى شؤرشى ئةيلو ل و شؤرشى نوىكَ‬ ‫ئةو دةشتة شيرينة خوانى رازاوة و راخراو بووة ‪,‬قةتيش ب كَ‬ ‫ى‬ ‫ثكَيشمةرطة و بارةطا نةبووة كوكِرانى كؤية زؤربةى لة و كَ‬ ‫ى‬ ‫ثكَيشمةرطايةتيان كردووة ‪,‬زؤربةى طةنجةكانى كؤية‬ ‫ى حةواونةتةوةو‬ ‫لةسةردةمى خؤيدا ثكَيشمةرطة بووين لة و كَ‬ ‫خازمةت كراون‪ ,‬كؤية زؤرترين ثكَيشمةرطةى هةبووة لةشؤرشى‬ ‫ى و زةمانى شاخ تةنانةت ككَيشةى طفتو طؤ لةناو‬ ‫نو كَ‬ ‫ثكَيشمةرطةكانى كؤية لةوةدا بوو كام طةرةك ثكَيشمةرطة و‬ ‫شةهيدى زياترى هةية ‪ ,‬ثكَيشمةرطة دكَيرينةكانى كركوك و خا كَ‬ ‫ ل‬ ‫لن و خؤشناوةتى و باكَلةكايةتى و دةشتى هةولكَير و بيتوكَين و‬ ‫خا كَ‬ ‫‪.......‬قةرزارى دةشتى كؤيةن ضونىكة هةميشة كاروان سةراى‬ ‫ثكَيشمةرطةكان بووة قؤناغى حةوانةوة و ثشوو و ثةكِرينةوة بووة‪،‬‬ ‫ ل ‪ ,‬ئةنفالى‬ ‫دةشتى كؤية قوربانى داوة بة طيان و خوكَين و ما كَ‬ ‫بةسةردا هاتووة و خائن و خؤفرؤشى كةم بووة هةقة طرنطى‬ ‫ى دةشتى كؤية هةر هيضى بؤ نةكراوة‬ ‫ى بطوتر كَ‬ ‫ ي ‪ ,‬ناكر كَ‬ ‫ثكَيبدر كَ‬ ‫لم لة ئاستى ثكَيويستدا نى ية يةك طوند لةدةشتى كؤية‬ ‫بة كَ‬ ‫بةناحيةى ئاشتى يةوة كارةباى سةرةكى بؤ رانةككَيشراوة هةند كَ‬ ‫ى‬ ‫لم بةطشتى دةشتى كؤية‬ ‫طوند دينةمؤى كارةباى هةية ‪ ,‬بة كَ‬ ‫ل(‬ ‫تاريىكستانة هةقة رووناكستان با تةنانةت طوندةكى وةك )ئيلة كَ‬ ‫هيض كارةباى سةرةكى نى ية كة بارةطاى ثكَيشمةرطةى ل كَ‬ ‫ى‬ ‫بووة ركَيى ترومبكَيلى هةية طةرضى سةيد و اولدى رةسوليشن‬ ‫ى دينى و دكِرندايةتيةى خؤيى مةرقةدى‬ ‫نوريان نية ‪.‬بةعس بةو ب كَ‬ ‫ثيرؤزى باثيرة )شكَي خ محمدى ئيلةل( ى تكَي ك نةدا لة وجاخى ترسان‬ ‫لم مازطةوتةكةى روخاند ‪ ,‬ضةند كيلؤمةتركَي ك لةدوكان دوورة‬ ‫بة كَ‬ ‫بةس شاخى هةيبة سوكَلتانيان نكَيوانة‪ ,‬دوكان كارةباى سةرةكى‬ ‫زؤربةى شارةكان دةدا‪.‬‬ ‫ى بةشة لةروناكى‪,‬‬ ‫كةضى دةشتى كؤية ب كَ‬ ‫ضنارؤك شوكَينى طةشتيارى و هاوينطةية ‪,‬هةوارطةى تةختى‬ ‫ثاشاى بابان بووة ثكِر لةطازينؤ و خواردنطةية كةضى كارةبايةكى‬ ‫بة ثضكِر ثضكِرى هةية رةونةقى ضنارؤكى بكِريوة ‪ ,‬دةبوو هةميشة‬ ‫روناكى هةبا بؤيةك ضركةش نةكوذاباوة ‪,‬طةر روناكى‬ ‫هةميشةيى ببواية ض دةقةوما ‪.‬‬

‫ى دكَلتـتان‬ ‫ئةى كاربةدةستان‪ ,‬ناسوت كَ‬ ‫ى رادةبرن بة هةيبة ستـوكَلتان‬ ‫كات كَ‬ ‫ى نابينن بةضتـتـتـتـاو‬ ‫ويذدانتان هةب كَ‬ ‫ضى نةكرد بؤكورد ض دةكةن كِرةضتـاو‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫هةواكَلةكانى كؤية‬ ‫لة ‪ 1/2008/ 1‬تا ‪1/9/2008‬‬ ‫)‪ (53‬دياردةى )طال(ق(‬ ‫جيابوونةوة لةخانةى دادى‬

‫سةرضاوةيةك لة خانةى دادى كؤية‬ ‫ثكَيي كِراطةياندين كةلةماوةى‬ ‫‪ 1/1/2008‬تا ‪(399) , 1/9/2008‬‬ ‫طركَيبةستى هاوسةرطيرى بةستراوةو‬ ‫هةروةها هةر لةم ماوةيةدا )‪(53‬‬ ‫داواى جيابوونةوة لةخانةى دادى‬ ‫كؤية تؤماركراوة ‪ ,‬كة ئةم كِركَيذةيةش‬ ‫بةم شكَيوةية ئةوة نيشان دةدا كة‬ ‫كِركَيذةى)طال(ق( جيابونةوة زيادى‬ ‫كردوة لةبةرامبةر كِركَيذةى )زواج(‬

‫لةماوةى ‪ 1/6/2008‬تا‬

‫‪ (144) 1/10/2008‬كةس‬ ‫لةكؤية دوثش ك ثكَييان وةدةدات‬

‫سةرضاوةيةك لةنةخؤشخانةى‬ ‫شةهيد دكتؤر خاليد ثكَيى كِراطةياندين‬ ‫‪,‬لةماوةى ‪ 1/6/2008‬تا ‪1/10/2008‬‬ ‫ذمارةى ئةو نةخؤشانةى كةبةهؤى‬ ‫ثكَيوةدانةوة تووشى ذةهراوى بوون‬ ‫هاتوون و سةردانى نةخؤشخانةى‬ ‫شةهيد دكتؤر خاليديان كردووة‬ ‫طةيشتؤتة )‪ (209‬نةخؤش ‪ ,‬لةنكَيو‬ ‫ئةو ذمارةيةشدا )‪ (144‬نةخؤشيان‬ ‫بةهؤيى ثكَيوةدانى دوثشىكةوة‬ ‫ذةهراوى بوون و )‪ (20‬نةخؤشيشيان‬ ‫بةهؤى ثكَيوةدانى مارةوة ذةهراوى‬ ‫بوون ‪ ,‬هةروةها )‪ (45‬نةخؤشيشيان‬ ‫بةهؤى ثكَيوةدانى ناديارةوة ذةهراوى‬ ‫بوون )مةبةست لةثكَيوةدانى ناديار‬ ‫واتة نةزانراوة نةخؤشةكة ضى‬ ‫ثكَييوةداوة ياخوود بةهؤى مكَيشوو‬ ‫زةردةواكَلةو ‪..‬هتد ذةهراوى بووة (‬ ‫شايةنى باسة زؤربوونى ذمارةى‬ ‫نةخؤشةكان لةمساكَلدا كةبةهؤى‬ ‫ثكَيوةدانةوة ذةهراوى بوون‬ ‫دةطةكِركَيتةوة بؤ ووشىكة ساكَلى و‬ ‫نةبارينى باران ‪ ,‬كةواتة هاوينى‬ ‫ ل هاوينى هكَيرشى‬ ‫ئةمسا كَ‬ ‫‪2‬‬


‫شارةواني كؤية بة بكِر ي ‪ 16‬مليار دينار ضةندين‬ ‫ثرؤذة ي خازمةتطوزار ي لةم ساكَلةدا جكَيبةجآ دةكا‬

‫كةكؤن‪ :‬شارةواني كؤية لةسةر بودجة ي ثارة ي‬ ‫ثةرةسةندني هةركَيم و ثاركَيازطاكان ‪ 31‬ثرؤذة ي‬ ‫خازمةتطوزار ي لة سنور ي قةزا ي كؤية جكَيبةجكَيدةكا‪،‬‬ ‫لةوانة ‪ 18‬ثرؤذة لة كؤية ) ثرؤذة ي ركَيىكخستن و‬ ‫ضاكىكردنةوة ي شةقامء بنميضي بازار ي كؤية‪،‬‬ ‫ثرؤذة ي ترافي ك ليتي شةقام و طؤكِرةثانةكان‪،‬‬ ‫دروستىكردن و تةواوكردني ركَيطا ي شةهيدان‪،‬‬ ‫دروستىكردني ئاوةكِرؤ ي سندوقي لة نازي ك قوتابخانة ي‬ ‫ذيني تايبةت‪ ،‬دروستىكردني ئاوةكِرؤ ي طةكِرةكي‬ ‫ئازاد ي‪ ،‬دروستىكردني دوو ياريطا ي ضيمةني‪،‬‬ ‫دروستىكردني باخضة ي ئازاد ي‪ ،‬ضاكىكردنةوةو‬ ‫قيرتاوكردني ركَيطا ناوخؤييةكان‪ ...‬هتد‪ 4 .‬ثرؤذة لة‬ ‫تة(ق تة(ق ) دروستىكردني ئاوةكِرؤ ي لوولةيي‪ ،‬تؤر ي‬ ‫ئاو‪ ،‬ياريطا ي ضيمةني و فراوانىكردنةوةو‬ ‫كؤمثليمكَينتةر ي دةروازة ي شار‪ 4 .‬ثرؤذة لة‬ ‫سكَيطرتىكان ) دروستىكردني كؤمةكَلطا ي كارطكَير ي‬ ‫ناحيةكة‪،‬دروستىكردني هؤلكَي ك‪ ،‬قيرتاوكردني ركَيطا ي‬ ‫سكَيطرتىكان – بةستي شةلغة و دروستىكردني‬ ‫ياريطا ي ضيمةني‪ 4 .‬ثرؤذة لة سىكتان‬ ‫) دروستىكردني كؤمةكَلطا ي كارطكَيكِر ي‪ ،‬دروستىكردني‬ ‫هؤلكَي ك‪ ،‬قيرتاوكردني ركَيطا ي جةلي‪ -‬نازةنين و‬ ‫دروستىكردني ياريطايةكي ضيمةني‪ .‬لةطةل دوو‬ ‫ثرؤذة لة ئاشتي ) قيرتاوكردني شةقامي دووسايد و‬ ‫كؤلنةكان و دروستىكردني ياريطايةكي‬ ‫ضيمةني‪,‬هةمووئةم ثكِرؤذانة بكِر ي ‪ 16‬مليار دينار ي بؤ‬ ‫تةرخان كراوة‪.‬‬

‫فراونىكردني شةقامي حاجي قادر – تايةر تؤفيق و‬ ‫هةندكَيىكي د ي(‪.‬‬ ‫سةرضاوةيةك لة كِركَيىكخراوى يةككَيتى مامؤستايانى‬ ‫كوردستان لقى كؤية ثكَيى كِراطةياندين كة لةسنورى‬ ‫لقةكةيان لةماوةى ‪ 1/1/2008‬تا ‪ 1/10/2008‬بكِرى )‬ ‫‪ (10610000‬دة مليؤن و شةسةدو دة هةزار ديناريان‬ ‫وةكو بةخشيش )منحة( داوة بةمامؤستايان‬ ‫كةذمارةيان )‪ (117‬مامؤستاية كةلةم بةخشيشة‬ ‫سودمةنبوون ‪ ,‬هةروةها بكِرى )‪ (13075000‬سكَيازدة‬ ‫مليؤن وحةفتاو ثكَينج هةزار ديناريان وةكو ثكَيشينة‬

‫خوكَيندكار بؤساكَلى خوكَيندنى ‪56 2009-2008‬‬ ‫لةثةيمانطاى هونةرةجوانةكانى شةهيد‬ ‫ثةيمانطاى‬ ‫جعفركَيوةبةرى‬ ‫حميد رفيق سالح بةر‬ ‫وةرطيراون‬ ‫هونةرةجوانةكانى شةهيد جةعفةر لةكؤية ثكَيى‬ ‫كِراطةياندين بؤ ئةم ساكَلى خوكَيندنى ‪-2008‬‬ ‫ي بةشةكةى ثةيمانطا ‪56‬خوكَيندكاريان‬ ‫‪2009‬بؤهةرس كَ‬ ‫وةرطرتوة ذمارةى خوكَيندكارة وةرطيراوةكانيش‬ ‫بةثكَيى بةشىكان و كِرةطةز بةمشكَيوةيةية ) بةشى شانؤ‬ ‫‪ 13‬خوكَينىكار هةشت كوكِر وثكَينج كض ‪ ,‬بةشى مؤسيقا‬ ‫‪ 20‬خوكَينىكار ضواردة كوكِر وشةش كض ‪ ,‬بةشى‬ ‫شكَيوةكارى ‪ 23‬خوكَيندكار شةش كوكِر وحةظدة كض (‬ ‫لةكؤى ئةم ‪ 56‬خوكَيندكارة وةرطيراوة ‪ 7‬خوكَيندكاريان‬ ‫هى دةرةوةى شارن و ‪ 49‬خوكَيندكاريشيان هى‬ ‫ناوةوةى شارن ئةوةى لةم ئامارةدا دةردةكةوكَيت‬

‫سةرداني جكَيطر ي سةرؤكي حىكومةتي هةركَيمي‬ ‫كوردستان بةكِركَياز)عمر فتاح( بؤ زانىكؤ ي كؤية‬

‫يةككَيتى مامؤستايانى كوردستان لقى كؤية‬ ‫لةماوةى ‪ 9‬مانطدا زياتر لة ‪ 25‬مليؤن دينارى‬ ‫سةرؤكي شارةواني ثآ ي‬ ‫)كةكؤن(‬ ‫ثكَيش دةرضووني‬ ‫بةمامؤستايان‬ ‫داوة‬ ‫راطةياندين‪ ،‬كةوا لة بودجة ي تةواوكةر ي ئةمسال‬ ‫بكِركَيىكي ديىكة ثارة بؤ كؤية تةرخان دةكرآ‪ ،‬بؤية‬ ‫ئةوانيش سةرقاكَلي ئامادةكردني كؤمةكَلكَي ك ثرؤذة ي‬ ‫خازمةتطوزارين‪ ،‬لةوانة‪ ) :‬ثرؤذة ي فراوانىكردني‬ ‫شةقامي دوو سايد ي سةرةكي كؤية‪ -‬سلكَيماني‪،‬‬ ‫ثرؤذة ي داناني هكَيلي روناك كةرةوة لة هةندكَي ك‬ ‫شةقامةكاندا‪ ،‬بايةخدان بة بة باخضةكاني ناو شار و‬ ‫دروستىكردني ثةرذين و ضاندني نةمام و ضيمةن‪،‬‬ ‫دروستىكردني كؤمةكَلطا ي فةرمانةطةكان‪،‬‬ ‫دروستىكردني دوو هؤكَلي كؤنفرانس و فيستظاكَلةكان‪،‬‬

‫‪3‬‬

‫بة هاوركِكَييةتي وةفدكَي ك كة ثكَي ك هاتبوو لة هةريةكة لة‬ ‫ثاركَيازطار ي هةولكَيرو قائيمقامي قةزا ي كؤيةو وةزير ي‬ ‫دارايي و وةزير ي شارةواني كِرؤذ ي ضوارشةممة‬ ‫بةروار ي ‪ 29/10/2008‬سةرداني زانىكؤ ي كؤية ي كرد‬ ‫ ل ئةنجوومةني زانىكؤ ي كؤية كؤبووة بة‬ ‫لة طة كَ‬ ‫مةبةستي ئاطادار بوون لة ثكَيداويستيةكاني زانىكؤو‬ ‫ضارةسةركردني ككَيشة ي مامؤستايان ‪،‬لةو‬ ‫كؤبوونةوةيةدا ككَيشةو طيروطرفتةكان خرانة كِروو بؤ‬ ‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫ككَيشة ي كركَيضيةتي تا كِرادةيةك لة شار ي كؤيةضارة‬ ‫نةزةند بةطيخاني و دلوةر قةرةداغي كؤكِركَيىكي سةركرد‪.‬‬

‫لةيادى هونةرمةندى طة ل تايةر تؤفيق تيثى موزيىكى‬

‫*بة هاوكار ي‬ ‫سةرؤكايةتي زانىكؤ ي‬ ‫كؤية ضاثخانة ي كِرةنج‬ ‫كؤكِركَيىكي شعر‬ ‫خوكَيندنةوة ي بؤ‬

‫شيعر خوكَيندنةوة‬

‫باواجى كؤية كؤنسكَيرتكَيىكى لة كِرؤذى هونةر لة كؤية‬

‫لةذكَيرضاودكَيرى وةزارةتى رؤشنبيرى بةركَيوةبةرايةتى‬ ‫طشتى كِرؤشنبيرى وهونةرى هةولكَير‪،‬بةكِركَيوةبةرايةتى‬ ‫هونةرى مؤزي ك‪،‬تيثى موزيىكى باواجى كؤيةلةكِرؤذى‬ ‫‪ 20/10/2008‬لةهؤكَلى سةنتةرى طةنجانى كؤيةلةيادى ‪21‬‬ ‫ ل بةسةر كؤضى دواى هونةرمةندى طة ل )خاكَلة تايةر(‬ ‫سا كَ‬ ‫هةريةكة لة شاعيران )نةزةند ي بةطيخاني و دلوةر‬ ‫كؤنسكَيرتكَيىكى سازكرد كةتيايدا جةماوةركَيىكى زؤر وبةرثرسى‬ ‫لة‬ ‫قةرةداغي( لة هؤكَلي كؤلكَيذ ي ياسايي زانىكؤ ي كؤية‬ ‫حىكومى وحيازبى كؤيةوهةولكَيروسلكَيمانى وشارةكانى‬ ‫كاتذمكَير ‪ 3،30‬دوا ي نيوةكِرؤ كِرؤذ ي ضوار شةمة‬ ‫تربةشدار بوون ‪ ,‬سةرةتائامادةبوان دةقيقةيةك بؤطيانى‬ ‫شاعران‬ ‫بةروار ي ‪ 29/10/2008‬سازكرد‪ ،‬تيايدا‬ ‫ثاكى شةهيدان وةستان‪،‬ثاشان ووتةى تيثى موزيىكى‬ ‫ضةندين شعر ي جوانيان بؤ ئامادةبووان خوكَيندةوة ‪،‬بؤ‬ ‫باواجى لةليةن)سةفين عبدالرزا(ق(سةرؤكى تيث‬ ‫ماوةيةك ئامادةبووان طوكَييان طرت لة شعرةكانيان‬ ‫خوكَيندرايةوة ‪،‬ثاشان وتةى بةكِركَياز وةزيرى كِرؤشنبيرى‬ ‫سةرؤكايةتي زانىكؤ ي كؤية ضلة ي ماتةميني بؤ‬ ‫ ل حةوكَيازى(‬ ‫)فةلةكةدين كاكةيى(لةليةن بةكِركَياز )شةما كَ‬ ‫بةكِركَيوةبةرى بةركَيوةبةرايةتى طشتى كِرؤشنبيرى وهونةرى‬ ‫خواكَلكَيخؤشبوو)د‪.‬نازم حسين (طكَيكِرا‬ ‫*سةرؤكايةتي زانىكؤ ي كؤية ضلة ي ماتةميني بؤ‬ ‫هةولكَيرثكَيشىكةش بةئامادةبوان كرا‪.‬دوابةدواى ئةمة‬ ‫خواكَلكَيخؤشبوو)د‪.‬نازم حسين (طكَيكِرا لة هؤكَلي‬ ‫الوى تيث بؤ‬ ‫بةرنامةى كؤنسكَيرتةكة دةستى ثكَيىكرد سةرةتا س كَ‬ ‫سةرؤكايةتي زانىكؤ ي كؤية‪ ،‬لة بةروار ي ‪ 19/10/2008‬طيانى ثاكى خاكَلةتايةر ثكَيشىكةشىكرالةئاوازوهؤنراوة‬ ‫لو )د‪.‬محمد‬ ‫بة ئامادةبووني وةزير ي خوكَيندني با كَ‬ ‫وئامادةكردنى مامؤستا)زاهير محةمةد(‬ ‫سابير( و سةرجةم كِراطران و مامؤستاو فةرمانبةراني ووتنى)كؤكِرس(‪،‬ثاشان بةرهةمةكانى تر بةم شكَيوةيةى‬ ‫زانىكؤ ي كؤية ‪ ،‬لكَيثسراواني حيازبيء حىكومي شار ي‬ ‫خوارةوة ثكَيشىكةش بةئامادةبووان كرا كؤثلةيةك لة) شيرين‬ ‫كؤية ‪،‬لةو ضلةيةدا كِرؤكَلي خوالكَيخؤشبوو لة بةرةو‬ ‫بةهارة( بةدةنطة بةسؤزةكةى هونةرمةند)صاد(ق‬ ‫باس‬ ‫ثكَيشةوة ضووني كِرةوتي زانست لة زانىكؤ ي كؤية‬ ‫حةريرى(‪،‬طؤرانى)لةيال( ووتنى هونةرمةند)ئيبراهيم‬ ‫ى( ووتنى‬ ‫كرا ‪،‬ئامادةبووان ئةوةيان كِراطةياند بة لة دةست داني صابير(‪,‬طؤرانى)هاى ئةزيازم‪,‬خةج كَ‬ ‫سةردانى وةفدكَيىكى مامؤستايانى زانىكؤى صالح هونةرمةند) محةمةدرةئوف كةركوكى(‪ ،‬طؤرانى) موتريبى‬ ‫حةريفان( ووتنى هونةرمةند)سامان‬ ‫الدين بؤ سةرؤكايةتى زانىكؤى كؤية‬ ‫فاتح(‪،‬طؤرانى)هةناسةى دكَلدارى( ووتنى هونةرمةند)دةرباز‬

‫وةفدكَيىكي مامؤستاياني زانىكؤ ي صالح الدين‬ ‫سةرداني سةرؤكايةتي زانىكؤ ي كؤيةيان كرد‪ ,‬بة‬ ‫مةبةستي بة دةست هكَيناني ثشتطير ي بؤ ثكَيىكهكَيناني‬ ‫كِركَيىكخراوكَيىكي تايبةت بة مامؤستاياني زانىكؤو‬ ‫ثةيمانطاكاني كوردستان ‪،‬لة ليةن بةكِركَياز سةرؤكي‬ ‫ي ي كِراطةياندن‬ ‫زانىكؤ ي كؤية ثشتيوانيان لكَيىكرا و ث كَ‬ ‫وةك زانىكؤ ي كؤية ئامادة ي هةموو جؤرة‬ ‫هاوكاريةكين بؤ خازمةتي مامؤستاياني زانىكؤو‬

‫تيرو ثش ك بؤ شؤقةكانى نيشتةجآ بوون لة كؤية‬

‫*بةروار ي ‪ 20/10/2008‬بة ئامادةبووني مامؤستاو‬ ‫ئةنجام‬ ‫درا داواكاريان بؤ‬ ‫ئةوانة ي‬ ‫فةرمانبةراني زانىكؤ ي كؤية‬ ‫وةرطرتني شوقة ي نيشتةجكَيبوون ثكَيشىكةش بة ليذنة ي‬ ‫دابةشىكردني شوقةكان كردبوو تيرو ثشىكيان بؤ‬ ‫شكَيرزاد(‪،‬طؤرانى) بةقامات( ووتنى هونةرمةند)سةلح‬ ‫ئةنجامدرا‪،‬لةماوة ي يةك هةفتة سةرجةم ئةوانة ي سوود محةمةد(‪،‬طؤرانى )دكَلى بردم( ووتنى‬ ‫مةند ببون ماكَلةكانيان طواستةوة ناو شوقةكان بةمةش‬ ‫ ل(‬ ‫هونةرمةند)هؤشمةندزاهير(‪،‬طؤرانى) زوكَلفت وئةى طو كَ‬ ‫كاروبارى‬ ‫خةندان لة ركَيطاى بةركَيوةبةرايةتى‬ ‫ووتنى هونةرمةند)صاد(ق حةريرى(‪،‬طؤرانى)هةى‬ ‫نار(ووتنى هونةرمةند) لكَيوذة جةل ل(‪،‬مقامى) ئورفة( ووتنى‬ ‫خوكَيندكاران رؤذنامة بؤ خوكَيندكاران دابين دةكا‬ ‫دامةزراوة ي خةندان لة كِركَيطا ي بةكِركَيوةبةرايةتي * هونةرمةند)خاكَلةدكَيهاتى(‪،‬طؤرانى)دةردى فيرا(ق ولوككَي ك(‬ ‫كاروبار ي خوكَيندكارني زانىكؤ ي كؤية كِرؤذانة كِرؤذنامة ي ووتنى هونةرمةند)بورهان خؤشناو(‪,‬طؤرانى)كراس‬ ‫ى( ووتنى) كؤكِرس(‪،‬ئةوذةنيارانةى كةبةشدارى‬ ‫ئاسؤ بؤ خوكَيندكاراني زانىكؤ ي كؤية دابين دةكات وا زةرد كَ‬ ‫بكِريارة طؤظار ي هةفتانة بة هةمان شكَيوة بؤ كؤنسكَيرتةكةيانىكرد)سةردارئةحمةد‪،‬جةل ل عازياز‪،‬ئةرسةلن‬

‫خوكَيندكاران دابين بىكات كة دةبكَيتة هؤ ي ئةوة ي‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫‪4‬‬


‫كؤية خاو كَين كِراطرن ‪ ..‬دةستىكةوتةكان ت كَي ك‬ ‫مةدةن ‪ !!!.......‬؟؟‬ ‫لةسةر دةكةين يةككَي ك‬

‫لةمانة ذينطة ثاركَيازية و‬ ‫وةزارةتى وةرزش و‬ ‫لوانيش وةك سةر‬ ‫ثةرشتيارى ئكَيمة‬ ‫جةخت لةسةر ئةوة‬ ‫دةكاتةوة كة كارى‬ ‫جدى لةسةر ئةم‬ ‫تةوةرةية بىكركَيت كة‬ ‫ئكَيستا بةرنامةى‬ ‫كِراهكَينانى لوانيان‬ ‫هةية كة كارلةسةر )‬

‫سةيرة لة‬ ‫كؤية!‬ ‫يةكآ لة خةونةكاني خةكَلىكي ئةم شارة‬ ‫جكَيبةجكَيىكردني ثرؤذةيةكي‬ ‫خازمةتطوزاريية‪ ،‬كة بة تاسةو تامةزرؤةوة‬ ‫ضاوةكِرواني دةكةن‪ ،‬ضونىكة كؤية وةك‬ ‫شاركَيىكي كةمتةرخةمىكراو ثكَيويستي بة‬ ‫دةيان ثرؤذة هةية‪ ،‬كة سيما ي شارةكة‬

‫ركَي ك بخا‪ ،‬دوا ي سالنكَيىكي زؤر دووضار ي‬ ‫لةذينطةوة ثيسن بةكَلىكو كِركَيذةيةكى‬ ‫لةبةرض لة‬ ‫هاتبوو‪،‬‬ ‫سلفةو كردن‬ ‫لةبةر ثةراوكَياز‬ ‫كاولىكردن و‬ ‫معاش و‬ ‫زؤر‬ ‫لةكاتي شةكِر ي‬ ‫ض‬ ‫و‬ ‫بةعسدا‬ ‫سةردةمي‬ ‫ذيانكَيىكى كِرؤتين و دوبارةو بى‬ ‫خةريىكى‬ ‫ئيشنةكردنئ كَهةر‬ ‫ئةزموون و‬ ‫يستاشدا‬ ‫هةلومةرجي‬ ‫ناوخؤدا‪ ،‬لة‬ ‫‪ (10‬دة تةوةرة دةكةن ذنثاركَيازى‪,‬‬ ‫هيالكىكردنن‬ ‫كَ‬ ‫و‬ ‫خ‬ ‫و‬ ‫قسةلؤك‬ ‫قسةو‬ ‫دذايةتيةكي بة ئاشىكراو بة نهكَيني دةكرآ‪،‬‬ ‫مةسةلةى ذينطة ئةمرؤ بةيةككَي ك‬ ‫تةندروستى ‪,‬لوى سةركردة ‪ ,‬ئاكَلودة‬ ‫ ل و دةرون و ج ل و‬ ‫بةخةكَل ك ‪ ,‬بةكَلىكو د كَ‬ ‫لة ثرسة طرينط و ثكِربايةخةكانى جيهان‬ ‫بون ‪,‬كةسانى خاوةن ثكَيداويستى تايبةت كة بةراستي نةك هةر لة جكَيطا ي خؤ ي‬ ‫ناو ماكَليشيان ثيسة ‪ ,‬بةداخةوة‬ ‫ناوفةرهةنطى‬ ‫دادةنركَيت ئةو ضةمىكة ضؤتة‬ ‫طةورةشةكَيركة‬ ‫نةفسيىكي‬ ‫لىكو غةدر كَ‬ ‫خة كَبة كَ‬ ‫‪,‬سامانى مللىكى ‪ ,‬طةندةكَلى ‪ ,‬هةذارى و نيية‪،‬‬ ‫نازم و ضاوكو‬ ‫لىكى‬ ‫سياسى وكارى حيازبى و طروث و‬ ‫ئةمةش لة‬ ‫لتـآ يو دةكرآ‪.‬‬ ‫روناك‬ ‫بكَيىكارى ‪ ,‬كِراطةياندن ‪ ,‬فكَير كارى ‪ ,‬ذينطة بةرؤذ ي‬ ‫شارستانيةت‬ ‫ئازادى‬ ‫دوذمنى‬ ‫داكؤكى‬ ‫ذينطةو‬ ‫سةنديىكاكانةوة ‪ .‬ثاراستنى‬ ‫ثاركَيازيش يةكي ك بوو لةم تةوةرانةو‬ ‫دانانى‬ ‫ضةندين دواى‬ ‫ثةكخستني سةعات‬ ‫هةردوو‬ ‫طرنط بة‬ ‫ثرؤذة ي‬ ‫لكَيىكردن و هةوكَلدان بؤ ئازارنةدان و زيان‬ ‫كارى لة سةر دةكركَيت ئةوةى دةمةوكَيت‬ ‫لةباتى ثيسى‬ ‫سةلةى كَ خؤ كَ‬ ‫ئاشىكراية‪.‬‬ ‫لةكانروون و‬ ‫لطةيةكي‬ ‫سوود بة‬ ‫ثكَينةطةياندن و ثيسنةكردنى ‪ ,‬وةكو‬ ‫باسى بىكةم ئكَيمة وةك فةرهةنطخانةى‬ ‫وخاشاكى تكَيبىكةن لةجياتى دةست‬ ‫بكِرطةيةكى سةرةكى كارنامةو ثةيكِرةوى‬ ‫لةطةل ئةوةش هكَيمني و ئارامي‬ ‫كؤية بةشدارى هةكَلمةتى ثاكىكردنةوةى‬ ‫خؤشى وسوثاس بؤ ئةو خةكَلىكةو ئةو‬ ‫زؤربةى كِركَيىكخراو ثارت و ليانة‬ ‫خةكَلىكي كؤية و‬ ‫كوردستانمان كردوة لة )‪23‬و‬ ‫رةفتار يو‬ ‫نواندنيبةخش‬ ‫كارمةندانةى كة خؤ‬ ‫هاوضةرخةكان ثكَيشىكةش دةكركَيت ‪ .‬لةثا كَ‬ ‫ ل ‪ (24/10/2008‬دةستمان كرد بة‬ ‫رؤذةكانى‬ ‫دةكةن لة ث كِ‬ ‫لخوازانةئ كَكار‬ ‫د كَ‬ ‫نةداوة وةك‬ ‫يستا هاني‬ ‫ماقولنة‪ ،‬تا‬ ‫ئةوةى كةضةندين ثارت و كؤمةكَلةو‬ ‫دابةشىكردنى )‪ (100‬سةلةى خؤ ل )‪(70‬‬ ‫وةكويتةكار كَ‬ ‫يمة‪ ,‬لةبكِرى ئةوة‬ ‫ئ كَ‬ ‫يىكىشةقام‬ ‫سةر‬ ‫شارؤضىكةكاني بكِرذ كَ‬ ‫شارو‬ ‫ركَيىكخراوى ذينطة ثاركَيازى لكَيرةو لةو كَ‬ ‫ى‬ ‫دانة لة هاوينة هةوارى ضنارؤك‬ ‫نامرؤظانة و نةخؤش ئةو سةلةى‬ ‫بة هةراو هؤريا داوا ي مافةكاني بىكا‪،‬‬ ‫سةريان هةكَلداوة و ئةركى ثاراستنى‬ ‫وهيبةسةكَلتان و حةماموك و ناوشارى‬ ‫ثكَييان دزرا دزيان ئةوةى ثكَيشيان‬ ‫ذينطةو كِركَيطةطرتن لةهؤكارةكانى ثيس‬ ‫بووني‬ ‫كةوتنةلي و‬ ‫دةسىكةوتي فيدرا كَ‬ ‫كؤية دابةشمان كردوة )‪ (20‬دانةشمان ضونىكة‬ ‫سةرى و‬ ‫نةدزرا بةسةيارة‬ ‫بونيان طرتؤتة ئةستؤ و ئةو كِركَيىكخراوانة‬ ‫ثكَيشىكةش بة بةكِركَيوةبةرايةتى‬ ‫رادةطرآ‪،‬‬ ‫زؤر بةرزتر‬ ‫هةركَيم‬ ‫حىكومةتي‬ ‫هةر‬ ‫قوثانديانن ‪,‬‬ ‫طةورة‬ ‫وةبةبةردى‬ ‫ئةمكِرؤ بةباكَلكَيىكى سةرةكى كِركَيىكخراوةكانى‬ ‫ثةروةردةى كؤية كرد ‪ (10),‬دانةى‬ ‫ئةوكةسانة و‬ ‫طلةييم بكَو‬ ‫يرةوة‬ ‫ل كَ‬ ‫فرض ك دراوة‬ ‫راهاتووةو‬ ‫لةوةش وا‬ ‫جطة‬ ‫كؤمةكَلطةى مةدةنى لة قةكَلةم دةدركِين‬ ‫تريشمان داية تيث و يانة و شوكَينة‬ ‫ناشيرنانةيان‬ ‫كردةوة‬ ‫ئيهانةى ئةو‬ ‫داوا ي‬ ‫ئوسوكَلييةكان‬ ‫ياسايي و‬ ‫بة ركَيطا‬ ‫‪,‬ضونىكة ثاراستنى ذينطةو داكؤكى لكَيىكردن‬ ‫طشتيةكان لة )‪ (25/10/2008‬ئكَيمة‬ ‫دةكةم وةطلةيى لة خةكَلىكى كؤيةش‬ ‫و بةفيكِرؤ نةدانى سامانة سروشتيةكان و‬ ‫وةك فرهةنطخانة لةبةر كِركَيذنةى باران مافةكاني خؤ ي بىكا‪ .‬هةر بؤية كاتآ‬ ‫بةوةى كةهيض دةسىكةوت و هةو كَ‬ ‫ ل‬ ‫ثيس نةكردنى ئاو هةواو خاك و‬ ‫ثكِرؤذةيةك بؤ شارةكة دةردةضآ‬ ‫ ل و‬ ‫بةدةست و ثةنجةى خؤمان زب كَ‬ ‫و‬ ‫بون‬ ‫بةمةدةنى‬ ‫هةنطاوكَيىكى سةرةتاى‬ ‫خاشاكمان هةكَلطرتةوةولة شوكَينة‬ ‫شاطةشىكة دةبآ و خؤشحاكَلي خؤ ي‬ ‫ثةيذةى ثكَيشىكةوتن و شارستانيةتة ‪,‬ئةطةر‬ ‫هةذار نشينة كانةوة دةستمان ثكَيىكرد‬ ‫دةردةبكِر ي‪ ،‬كةضي سةيرةكة لةوةداية‬ ‫ضى دروست بونى كاركردنى ئةوضةشنة‬ ‫نةك لةبةر دةم شوقةو باكَلةخانةوة هةر‬ ‫يةككَي ك كة نيشتةجآ ي ئةم شارةية ببآ‬ ‫لتى ئكَيمةدا وةكو‬ ‫كِركَيىكخراوانة هكَيشتا لة و كَ‬ ‫لكَيرةشةوة دةست خؤشى بؤ شارةوانى‬ ‫وةكو‬ ‫كوردستان‬ ‫ثكَيويست نية ذينطةى‬ ‫بةركَيطر!!‬ ‫كؤية و قايمقماميةت بؤ هاوكارى‬ ‫ذينطةى هةركَيمةكانى ترى ناوضةو و كَ‬ ‫دوا ي تةرخانىكردني بودجة لةو بةشة‬ ‫لتانى كردنيان ‪ ,‬زؤر سوثاسى كاك ئاراس و‬ ‫يويست‬ ‫دةوروبةر كاركَيىكى زؤرى دةوكَيت ‪,‬ث كَ‬ ‫ئةندازيار و سةرثةرشتيارو كركَيىكرةكان‬ ‫داهاتةى كةلة ثارة ي طةشةسةندني‬ ‫دةكات هةوكَلو تةقة كَ‬ ‫ليةكى زياترى بؤ بخركَيتة دةكةم كة بؤ ئةم كارة هاوكاريان‬ ‫هةركَيم و ثاركَيازطاكان‪ ،‬بةر ي كةوت ‪،‬‬ ‫لةسةر‬ ‫ربىكةمةوة‬ ‫كِ‬ ‫ض‬ ‫طةكِر قسةكانم زياتر‬ ‫كردين بةكِراستى دكَلسؤز بون ‪ ,‬دوو‬ ‫ي لة ثرؤذةكاني‬ ‫شارةواني يةك كَ‬ ‫ذينطة و مةبةستم لة نوسينى ئةم بابةتة‬ ‫لم‬ ‫ئوتؤمبكَيليان بؤ تةرخان كردين‪ ,‬بة كَ‬ ‫كؤية‬ ‫ئةوةية كة ئكَيمةوةك فةرهةنطخانةى‬ ‫دركَيذكردنةوة ي شةقامي عومةر دةبابة‬ ‫مةخابن سةد حةيف كؤيةى ثيس‪,‬‬ ‫هةر لةسةرةتاوة كةدروست بوين كؤمةكَل ك ببورن داواى لكَيبوردنم بؤ ئةو كِرؤشةنبيرو بوو لة طةكِرةكي زانىكؤ‪ ،‬كةضي‬ ‫ئامانجى زؤر طةورةمان هةية و كارى‬ ‫كِراستطؤ ودكَلسؤزانةى كؤية‪ ,‬كؤية نةك‬ ‫ثكَيشمةرطةيةكي خانة نشين بةناو ي‬

‫‪5‬‬

‫عومةر ناسر‪ ،‬دوا ي ئةوة ي ئامكَير ي قيرتاو‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫لة ئافرةتة ناسراوةكاني كورد‬

‫نةجيبة خاني جةلي زادة‬

‫كةريم شارةزا‬ ‫نةجيبةخانى جةليازادة كضةطةورةى‬ ‫مةل محمةمةدى جةليازادةى ناسراو‬ ‫بةمةلى طةورة لةكِرؤذى ‪1917 /8/9‬‬ ‫دا بةر لةكؤتايى هاتنى جةنطى‬ ‫يةكةمى جيهانى بةساكَلكَي ك و دوومانط‬ ‫لةطةرةكى بايازاغاى شارى كؤية ‪،‬‬ ‫شارى ئةدةب و هونةرو خةباتى‬ ‫كوردايةتى ضاوى ذيانى كردؤتةوة‬ ‫مةلى طةورةى باوكى زانايةكى‬ ‫مةزنى ئايينى و شاعيركَيىكى شيعرى‬ ‫ليةتى و نةتةوةيى لكَيهاتوو بووة ‪.‬‬ ‫كؤمة كَ‬ ‫لةو كاتةى كةخةكَلىكى شارى كؤية و‬ ‫زؤربةى شارةكانى كوردستان‬ ‫كوكِرةكانى خؤيان نةدةناردنة‬ ‫قوتابخانةى فةرمى ‪ .‬دةبينين ئةو زانا‬ ‫واقيعى و ثكَيشىكةوتخوازة ئةو كضةى‬ ‫ ل كوكِران‬ ‫خؤى لةساكَلى ‪ 1924‬دا لةطة كَ‬ ‫لةقوتابخانةى سةرةتايى كوكِرانى كؤية‬ ‫لةبةرخوكَيندن داناوة و ئةم هةكَلوكَيستة‬ ‫بةرزةى ئةو زاناية باوكانى شارةكةى‬ ‫خؤى هان دا تاكو كِرؤكَلةكانيان بخةنة‬ ‫بةر خوكَيندنى قوتابخانةى فةرمى ‪.‬‬ ‫نةجيبةخان تاكو ثؤلى ثكَينجةم لةو‬ ‫ ل كوكِران‬ ‫قوتابخانةيةدا لةطة كَ‬ ‫خوكَيندويةتى و بووةتة خوكَيندةواركَيىكى‬ ‫زيرةك و هوشيار و بةم ثكَيية‬ ‫قوتابخانةى سةرةتايى كؤية بووةتة‬ ‫لو )مختلط(‬ ‫يةكةمين قوتابخانةى تكَيىكة كَ‬ ‫ى كوكِران و كضان لةهةموو‬ ‫كوردستاندا ‪ ،‬ضونىكة دوا بةدواى ئةم‬ ‫كضة هؤشيارة كضى ديىكةى خةكَلىكى‬ ‫شارةكة ضوونةتة ئةو قوتابخانةيةى‬ ‫كوكِران وةك )لةتفية خان ( ى كضى‬ ‫دادوةر مةل سديقى نازةنينى و ) ناجية‬ ‫عبدالرحمان شةرةف ( ى بةركَيوةبةرى‬ ‫قوتابخانةكة هةتاكو ساكَلى )‪( 1933‬‬ ‫قوتابخانةى كضان لةكؤية نةبووة ‪،‬‬ ‫تاكو لةثايازى ئةو ساكَلة لةسةر دةمى‬ ‫قائيمقاميةتى ) ساكَلح زةكى‬ ‫ساحكَيبقران ( قوتابخانةى سةرةتايى‬ ‫كضان بةيةكةم جار لةكؤية كرايةوةو‬ ‫لةسةرةتادا نةجيبةخان بووةتة‬ ‫سةرثةرشتى تاكوبةكِريوةبةر و‬ ‫مامؤستاى بؤ هاتووة و لةو شارةدا‬ ‫خاتو نةجيبة بووةتة يةكةمين كضى‬ ‫كِرؤشنبيرى هوشيار‪.‬ئةو خاتوونة زيرةك‬ ‫و لكَيهاتووة لةسةرتاى ضلةكانى‬ ‫ ل بةخةباتى‬ ‫سةدةى بيستةمةوة تكَيىكة كَ‬ ‫سياسى ميللةتةكةى بووة‬

‫‪1917-1999‬‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫وليةنطركَيىكى‬ ‫ضالك و‬ ‫دكَلسؤزى )حازبى‬ ‫هيوا(بووة و ئافرةتانى هوشيار‬ ‫كردؤتةوة بؤ خةبات كردن لةثكَيناو‬ ‫وةدةست هكَينانى مافى خؤيان و‬ ‫ ل دامةزراندنى‬ ‫نةتةوةكةيان ‪ .‬لةطة كَ‬ ‫ثارتى ديمىكراتى كوردستان لة‬ ‫‪ 16/8/1946‬دا بوةتة ليةنطركَيىكى‬ ‫دكَلسؤزى ئةو حازبة و لةدوايشدا بووةتة‬ ‫ئةندامكَيىكى ضالكى و دةوركَيىكى باشى‬ ‫بووة لة بآلوكردنةوةى هوشيارى‬ ‫نةتةوةيى لةنكَيو ئافرةتانى كوردستان‬ ‫لةسةردةمى كؤمارى ديمىكراتيى‬ ‫كوردستان بةسةرؤكايةتى ثكَيشةوا قازى‬ ‫محمد ‪ .‬لةدواى دامةزراندنى يةككَيتى‬ ‫ئافرةتانى كوردستان لة ‪11/12/1952‬‬ ‫دا دةوركَيىكى باشى تكَيدا طكَيكِراوة و‬ ‫بةنهكَينى بةسةرؤكى لقى كؤيةى ئةو‬ ‫يةككَيتية هةكَلبذكَيردراوة و دةوركَيىكى باشى‬ ‫بينيوة بؤ كردنةوةى ئافرةتانى‬ ‫شارةكةى خؤى و دةوروبةرى لةدةورى‬ ‫ئةو كِركَيىكخراوةى ذناندا و لة سالنى‬ ‫‪ 1958‬و ‪ 1959‬و ‪ 1960‬يشدا واتة ثاش‬ ‫هةكَلطيرسانى شؤرشى ‪14‬ى تةمموزى‬ ‫‪ 1958‬بةئاشىكرا بةسةرؤكى يةككَيتى‬ ‫ئافرةتانى كوردستان – لقى كؤية‬ ‫هةكَلبذكَيردراوة و بةناوى ئةو كِركَيىكخراوة‬ ‫سةردانى كاربةدةستانى كردووة و‬ ‫لةئاهةنط و بؤنةى نيشتمانيدا وتارى‬ ‫بةناوى ئةو كِركَيىكخراوةى ذنانةوة‬ ‫خوكَيندؤتةوة و مكَيذووى بازوتنةوةى‬ ‫كِرزطارى نةتةوايةتى كورد و بازوتنةوةى‬ ‫ذنانى كوردى بؤ خةكَلىكةكة شى‬ ‫كردؤتةوة ‪ .‬جطة لة ضالكى سياسى‬ ‫لةناو كؤمةكَلى ذناندا دةوركَيىكى باشى‬ ‫بووة لةبةرزكردنةوةى ئاستى‬ ‫هوشيارى كؤمةليةتييان و كِركَيازلكَينان‬ ‫لةدةورى ذنان لةبةرةو ثكَيشبردنى‬ ‫كؤمةكَلى كوردةوارى و دووركةوتنةوة‬ ‫لةدابو نةريتى لةكةكَل ك كةوتوو و طرتنى‬ ‫دابو دةستورى سوود بةخش بؤ ميللةتى‬ ‫كوردى ستةمديدةى تكَيىكؤشةر ‪ .‬ئةم‬ ‫ئافرةتة هوشيارة لة كؤكِر و‬ ‫ ل ذناندا هةموو‬ ‫كؤبوونةوةكانى لة طة كَ‬ ‫ ل و كؤششكَيىكى ئةوة بوو ‪ ،‬ثياوان‬ ‫هةو كَ‬ ‫كِركَياز لة ذنان بطرن و بةضاوى يةكسانى‬ ‫لةمافى ذنان بنواكِرن ضونىكة ذن‬ ‫بنضينةى ثكَيشىكةوتنى كؤمةكَلة خاتو‬ ‫نةجيبة لةدواى نسىكؤ هكَينانى شؤرشى‬

‫ركَيازمان هةية بؤ‬ ‫وةفاداريةكةت دكتؤر‬ ‫دكتؤر ئةمير ئةمير‬

‫نةجيب‬ ‫عةبدولنور‪،‬‬ ‫باوكي‬ ‫لوبنانية و‬ ‫بة كِرةضة كَلةك‬ ‫لة‬ ‫ديانةكاني‬ ‫لوبنانة‪.‬‬

‫خؤ ي لة كفر ي لة ‪ 28‬شوباتي‬ ‫‪ 1951‬لة داي ك بووة‪ .‬شوكَيني‬ ‫ئيشوكار ي لة لوبنانة و خاوخكَيازان و‬ ‫بنةماكَلةكةشي هةر لةوكَين‪ .‬بةلم زؤربة ي‬ ‫خولياكاني لة كؤية دةسوكِركَيتةوة‪ ،‬بؤ ئةم‬ ‫مةبةستةش بةتةماية لة بوار ي‬ ‫وةبةرهكَيناني ثازيشىكي لة كوردستان بة‬ ‫طشتي لة كؤية بة تايبةتي دةست بةكار‬ ‫بآ‪ .‬جطة لةوةش نياز ي واية كارطةيةكي‬ ‫ئاو و شةربةت بة هةموو جؤرةكاني لة‬ ‫كؤية بىكاتةوة‪ .‬دةبآ نهكَيني ئةمة ضي بآ؟!‬ ‫دكتؤر نةجيبي باوكي كاتآ لة كؤلكَيذ ي‬ ‫ثازيشىكي لة كؤتايي سييةكاندا لة لوبنان‬ ‫تةواو دةكا‪ ،‬بة ثكَيضةوانة ي هاوكِرآكاني‪،‬‬ ‫كة هةموويان بةرةو رؤذئاوا رؤيشتن‪،‬‬ ‫ئةو بةرةو رؤذهةلت و لة عكَيرا(ق وةك‬ ‫ثازيش ك دةست بةكار بوو‪ .‬ساكَلكَي ك لة‬ ‫مةخمور بوو دوا ي بؤ ماوة ي دةسال‬ ‫وةك ثازيشىككَيىكي لكَيهاتوو لة كؤية بووة‪ .‬لة‬ ‫كؤية حةز لة خةجاوةخاني جةليالغا ي‬ ‫حةوكَياز ي دةكا دوا ي هةندآ ككَيشة و بكَيشةو‬ ‫ناكِرةزايي هةندآ لة حةوكَيازييةكان بةيةك‬ ‫شاد دةبن و دةيهكَينآ و خكَيازانكَيىكي‬ ‫بةختةوةر دروست دةكةن و دوو‬ ‫منداكَليان دةبآ‪ .‬كوكِركَي ك بةناو ي ئةمير‪،‬‬ ‫كضكَيىكيش بة ناو ي مةنا ل‪ .‬ئةمير لة كؤية‬ ‫سةرةتايي تةواو دةكا و ناوةند ي و‬ ‫ئامادةييش لة هةولكَير‪ .‬لة ‪ 1975‬كؤلكَيذ ي‬ ‫ثازيشىكي تةواو دةكا و بؤ ماوة ي هةشت‬ ‫سال لة لةندةن نيشتةجآ دةبآ و خةريىكي‬ ‫خوكَيندني بال دةبآ‪ .‬كة دةطةكِركَيتةوة‬ ‫لوبنان ماوةيةك وةك ثازيش ك لة سوثا ي‬ ‫لوبنان كار دةكا دواييش لة ‪ 1991‬وةك‬ ‫مامؤستا زانىكؤ‪ .‬باوكي لة ‪1937‬‬ ‫سةرثةشتىكار ي كؤمةكَلة ي برايةتي كورد و‬ ‫لوبناني بووة‪ ،‬بؤية كوكِرةكةشي لة سةر‬ ‫ركَيضىكة ي باوكي كؤمةكَلة ي كوردستاني و‬ ‫لوبناني دادةمةزركَينآ‪ .‬ضونىكة دايىكي‬ ‫خةكَلىكي كؤية‪ ،‬بؤية وةك وةفادارييةك‬ ‫سةرداني كؤية ي كردوو طةكِرةك بة‬ ‫طةكِرةك دةطةكِراو لة خازماني دةثرسي‪،‬‬ ‫خؤشحاكَلي خؤ ي دةردةبكِر ي بةرامبةر ئةو‬

‫‪6‬‬


‫تيثى مؤسيقاى باواجى كؤية و )‪ (50‬سا لكَ خازمةتى هونةرى كِرةسةنى‬ ‫ئامادةكردنى كِرةوةز مةولود‬ ‫ ل تكَيثةكِرى بةسةر دامةزراندنى تيثى‬ ‫ئةم سا لكَ ) ‪(50‬سا كَ‬ ‫مؤسيقاى باواجى كؤية‪ ،‬لة ساكَلى ) ‪ (1957‬مامؤستا )باكورى(‬ ‫لة كؤية مامؤستا دةبكَيت ‪ ،‬تيثكَي ك لة قوتابخانةكةى دروست‬ ‫دةكات ‪ ،‬لة هاوينى ساكَلى ) ‪ (1958‬مامؤستا )باكورى( خولكَي ك‬ ‫بؤ كؤمةكَلة طةنجكَيىكى شارى كؤية دةكاتةوة ئةمة دةبكَيتة‬ ‫سةرةتايةك بؤ دروست بونى تيثى مؤسيقاى باواجى‬ ‫كؤية‪.‬دكَلسؤزى ئةو كؤمةكَلة طةنجة بؤ هونةرةكةيان دةبكَيتة‬ ‫هؤى دروست بونى ئةو تيثةو كةتاكو ئكَيستا ذيلةمؤكةى‬ ‫دانةمركاوةتةوة ئةو دكَلسؤزانةش ئةم بةكِركَيازانةن كةشةكِرةفى‬ ‫دامةزراندنى تيثى مؤسيقا باواجيان ثكَيبكِراوة ‪-1 :‬زاهيرمحةمةد ‪2‬‬ ‫ئةنوةرتاهير ‪-3‬سةردارئةحمةد ‪-4‬وريائةحمةد ‪-5‬عةتااللةحنا‬‫‪-6‬ئيسماعي ل مستةفا ‪-7‬كةريم حمدخدر ‪-8‬سيامةندعازةت‬ ‫تاهير ‪-9‬فوئاد سعيدئةحمةد ‪-10‬صالح الدين حسكَين ‪-11‬جانا‬ ‫تؤماس ‪.‬دكَلسؤزى و لةخؤبوردوى ئةم مامؤستا بةكِركَيازانة‬ ‫وايىكردوة كة تيثى مؤسيقاى باواجى ببكَيتة قوتابخانةيةك و‬ ‫نةوة بة نةوة لةسةر دةستى ئةم بةكِركَيازانة تيثةكة طةشة بىكات‬ ‫و تا لة ‪ 1/3/1972‬لة ليةن )وةزارةتى العالم(ى ئةوكاتة‬ ‫ئيجازةى رةسمى ثكَيدراوة‪,‬ئةندامانى ئةو كاتةى تيث ئةم‬ ‫بةكِركَيازانة بووون‪-1 ) :‬زاهيرمحةمةد‪/‬سةرؤكى تيث ‪-2‬ئةنوةر‬ ‫تاهير‪/‬بةكِركَيوةبةرى هونةرى ‪-3‬صالح الدين حسكَين‪/‬سىكرتكَير ‪-4‬‬ ‫وريا ئةحمةد‪/‬ذمكَيريار ‪-5‬كةريم حةمةد‪/‬كارطكَيكِرى ‪-6‬سةردار‬ ‫ئةحمةد ‪-7‬عةتااللةحنا ‪-8‬ئيسماعي ل مستةفا ‪-9‬سيامةند عازةت‬ ‫‪-10‬فوئاد سعيد ئةحمةد ‪-11‬ئازاد بال ل ‪ -12‬ئاشتى ئيسماعي ل‬ ‫‪ -13‬سراج الدين ئةنوةر ‪ -14‬ئةمير عبداللة ‪ -15‬ضاثوك‬ ‫شةفيق ‪-16‬هةكَلؤعبدالواحد ‪-17‬قوباد ئيسماعي ل ‪-18‬وريا قادر‬ ‫‪-19‬ئيسحا(ق جةرجيس ‪-20‬نورى عةلى ‪-21‬محةمةد‬ ‫ئيسماعي ل ‪-22‬جانا تؤماس ‪-23‬هؤشمةندمجيدكركوكى ‪-24‬‬ ‫عمرحاجى حسن هةولكَيرى ‪-25‬ئيبراهيم فتح اللة ‪-26‬‬ ‫عبدالفتاح تؤفيق ‪-27‬رةهبةرجةل ل ‪-28‬تؤفيق عبدالخالق ‪-29‬‬ ‫دلوةرعبدالمجيد ‪-30‬ئازاد قادر ‪-31‬نةجات رةشيد ‪-32‬‬ ‫رزطارعبدالىكريم ‪-33‬نةوزادقادر ‪-34‬محةمةدفةتاح ‪-35‬‬ ‫رةنجبةرعمر ‪-36‬موئةيةدعبدالرزا(ق ‪-37‬جال ل‬ ‫بكَيتوشى)ئةندامى شانازى( ‪-38‬ئةندريوس باكورى)ئةندامى‬ ‫شانازى( ‪-39‬جةوهةرصديق ‪-40‬خاليدحميد ‪-41‬كةما ل‬ ‫ئيسماعي ل ‪-42‬ئازادكةريم ‪-43‬مةزهةركةريم ‪-44‬جةما ل‬ ‫مستةفا ‪-45‬هةكَلطوردعوسمان ‪-46‬مةسعودمحةمةد ‪-47‬‬ ‫جما ل عبدالىكريم ‪-48‬سليمان ئةبوبةكر ‪-49‬نةوزادمحسن ‪-50‬‬ ‫سةلح محةمةد ‪-51‬مةعروف عبدالرحمن ‪-52‬ئةسوةدزاهير‬ ‫‪-53‬كةما ل عبدالىكريم ‪-54‬سةلم محةمةد ‪-55‬سةفيرئةحمد‬ ‫‪-56‬دكَلازارتاهير ‪-57‬عبداللة اسماعي ل ‪-58‬ئارام جةل ل ‪-59‬‬ ‫ئةحمةدئيسماعي ل ‪-60‬ئيبراهيم سابير ‪-61‬ئةكرةم محةمةد ‪62‬‬ ‫قاسم حةميد ‪-63‬دكَلشاد نةجيب ‪-64‬حةمةعلى عمر ‪-65‬‬‫عبدالخالق مستةفا ‪-66‬فةرهادعبدالقادر ‪-67‬‬ ‫ئةحمةدحمدئةمين ‪-68‬خاليدئةحمةد ‪-69‬ئةحمةدصدرالدين‬ ‫‪-70‬ئةميرمستةفا ‪-71‬فةرةيدون محةمةد ‪-72‬محةمةد على‬ ‫مستةفارةواندوزى ‪-73‬ئيسماعي ل صديق(‪..‬لةدةيةى حةفتاكان‬

‫‪7‬‬

‫تيثى مؤسيقاى باواجى‬ ‫كؤية‬ ‫تيثى مؤسقاى باواجى كؤمةكَلكَي ك كارى زؤر جوان ثكَيشىكةش بة‬ ‫كوردستان دةكات كةتاكو ئكَيستاش تام ضكَيذى ئةم طؤرانيانة‬ ‫هةروةك خؤى ماوة و بةشاكارى نةمرى تيثى مؤسقاى‬ ‫باواجى دادةنركَيت ‪.‬لةهةمووئةونةهامةتيانةى‬ ‫بةسةركؤيةوكوردستان وطةلى كورد داهات بةدةستى‬ ‫كِرذكَيمى بةعسةوة‪ ،‬تيثى مؤسيقا باواجى بةردةوام بوو‬ ‫لةخازمةت كردنى هونةرى كِرةسةنى كوردى وسةرى بؤكِرذيم‬ ‫دانةنواند و وةك ضيا سةركةشةكةى باواجى بةسةربةرزى‬ ‫مايةوة وبةردةوام بوو‪...‬لةهةشتاكان كؤمةكَلكَي ك طةنج‬ ‫شانبةشانى مامؤستاكانيان لةتيثى مؤسيقاى باواجى دةستيان‬ ‫ي بةشى مؤسيقا‬ ‫بةكاركرد ئةوكاتة تيثةكة لةهةر) ‪ (3‬س كَ‬ ‫وشانؤوشكَيوةكارى ثكَيىكهاتبوو ئةوانيش ئةوئةندامة بةكِركَيازانةبوون‬ ‫‪-1 ) :‬جةل ل عةزياز ‪-2‬هةذارمحةمةدعلى ‪-3‬سةربةست صابر‬ ‫‪-4‬كوردؤئيسماعي ل ‪-5‬سامان تاهير ‪-6‬ضاثوك محةمةد ‪-7‬‬ ‫دةربازعبدالخالق ‪-8‬كامةران عبداللة ‪-9‬سعداللةمحةمةد ‪-10‬‬ ‫ ل ئيسماعي ل ‪-12‬‬ ‫سفين عبدالرزا(ق ‪-11‬شكَيرد كَ‬ ‫مةزهةرئيسماعي ل ‪-13‬جيهانطيرصاكَلح ‪-14‬جبارعازياز ‪-15‬‬ ‫فازي ل سلكَيمان ‪-16‬محةمةدتؤفيق ‪-17‬ئازاد عبداللة ‪-18‬‬ ‫كوردؤحسن جال ل ‪-19‬ئةحمةدئيسماعي ل ‪-20‬قوباد سابير ‪21‬‬ ‫جةل ل ئةلياس ‪-22‬نةذاد جةما ل ‪-23‬نوزاد فائق ‪-24‬صالح‬‫الدين ئةسعد ‪-25‬كةما ل ئيسماعي ل ‪-26‬سةرتيث تاهير ‪-27‬‬ ‫سةرتيث ئةحمةد ‪-28‬محةمةد ئيسماعي ل ‪-29‬هؤطرئةحمةد‬ ‫‪-30‬هةكَلمةت تؤفيق ‪-31‬ثشتيوان رةفيق ‪-32‬بكِرواحةوكَياز ‪-33‬‬ ‫فازي ل شةوكِرؤ ‪-34‬كامةران صةمةد ‪-35‬نةوزادئيسماعي ل ‪-36‬‬ ‫ئةمير رةزا ‪-37‬سةربازئةبوبةكر ‪-38‬مشير شىكر ‪-39‬‬ ‫عبدالوهاب عبدالرحمن ‪-40‬ئازادمحى الدين ‪-41‬ئارام صالح‬ ‫‪-42‬مدرك ذاكَلى ‪-43‬ئارازجةل ل ‪-44‬بةهمةن تؤفيق ‪-45‬‬ ‫ئاسايش حةمةسعيد ‪-46‬ئاراز صابر ‪-47‬ئبراهيم مةولود ‪-48‬‬ ‫جةما ل ئةلياس ‪-49‬هيمدادرةفيق ‪-50‬فريادصابر ‪-51‬كةيفى‬ ‫صابر ‪-52‬جةوهةرمحةمةد ‪-53‬صالح الدين حوكَياز ‪-54‬شفيق‬ ‫خلف ‪-55‬غةريب قادر ‪-56‬ئةكرةم عبدالباقى ‪-57‬‬ ‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫كؤييةكان لة كِروانطةى سياسيةكانى‬ ‫ئا‪ :‬وريا صالح‬

‫لتى كوردستان‬ ‫كِرؤذهة كَ‬ ‫كؤية يةككَيىكة لةو شارة مكَيذوويانةى تةنانةت زياتريش هةست بة‬

‫زادة‬ ‫كوردستان‪ ،‬كة مكَيذووةكةى‬ ‫ ل لةمة‬ ‫دةطةكِركَيتةوة بؤ هةزاران سا كَ‬ ‫و بةر و دةتوانين بكَلكَيين يةككَيىكة لةو‬ ‫شارة كؤنانةى كوردستان كة بةسةر‬ ‫سةدان و هةزاران قةيرانى سياسى‬ ‫مكَيذوويى و نةتةوةيى دا تكَيثةكِربووة‬ ‫هةر ئةوةشة وامان لكَيدةكات لةطة لكَ‬ ‫ئةو ئاوارة سياسيانةى كة ماوةى‬ ‫دةيان ساكَلة لة زكَيد و نيشتمانى‬ ‫لتى كوردستان(‬ ‫خؤيان )كِرؤذهة كَ‬ ‫ئاوارةبوون و لة باكورى كوردستان‬ ‫لةكؤيةدا نيشتةجكَيبوون ‪،‬‬ ‫طفتوطؤيةك لةسةر ليةنة جياوازة و‬ ‫فرةضةشنةكانى ئةم شارة‬ ‫سازبىكةين ‪.‬‬ ‫كةكؤن‪ :‬بةكِركَيازت وةك يةككَي ك لة‬ ‫خوكَيندكارانى بةشى ياساى زانىكؤى‬ ‫كؤية كة ماوةى ضةند ساكَلة لة شارى‬ ‫كؤيةدا دةذى ‪ ،‬بارى شارستانيةت و‬ ‫مكَيذوويى ئةم شارة لة ض ئاستكَي ك‬ ‫داية ؟‬

‫عةبدول‬ ‫ال كَ عبدكَلال كَ‬ ‫ثور‪:‬‬ ‫شارى‬ ‫كؤية‬ ‫شاركَيىكى‬ ‫خنجيالنة‬ ‫ى كؤنة‬ ‫كة‬ ‫مكَيذوويةك‬ ‫ى ثكِر لة سةروةرى لة ديرؤكى‬ ‫كوردستاندا بؤ خؤى تؤماركردووة‬ ‫لةوانة دةتوانين ئاماذة بة شاعيران و‬ ‫ئةديبان و دةنطبكَيذانى كوردى وةك‬ ‫حاجى قادرى كؤية و مةلى‬ ‫طةورةى كؤية مامة سكَيوة و‬ ‫تايةرتؤفيق و دكَلدارى دايىكى ئةى‬ ‫كِرةقيب و ‪........‬هتد ‪ .‬و بىكةين‬ ‫هةروةها لة كِرووى ئةندكَيشة و‬ ‫كِرووناكبيريةوة خةكَلىكى شارى كؤية‬ ‫خةكَلىككَيىكى كِرووناكبير و بة تةدبيرن‬ ‫هةروةها لة كِرووى بةشدارى ذنان لة‬ ‫كؤيةداذنانى كؤية بةشداريةكى‬ ‫ضالكيانةيان هةية ‪ ،‬كضان زؤرترين‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫بةرثرسياركَيتى دةكةن ئةمةش‬ ‫بةكَلطةية بؤ شارستانى بوونى ئةم‬ ‫شارة هةروةكو ضؤن دةبينين ذنكَيىكى‬ ‫تكَيىكؤشةرى كورد وةك بةكِركَياز‬ ‫كوردةخان ضةندين ساكَلة قايمقامى‬ ‫ئةم شارةية ثكَيم خؤشة ئةوةش بكَلكَيم‬ ‫خةكَلىكى شارى كؤية خةكَلىككَيىكى ميوان‬ ‫خؤشةويستن زؤر كِركَياز لة خةكَلىكى‬ ‫غةيرى كؤية دةطرن ‪ ،‬جكَيى خؤيةتى‬ ‫كة باسكَيىكيش لة تيثى بالةى كؤية‬ ‫ى ضونىكة بة كِراستى ئاستكَيىكى‬ ‫بىكر كَ‬ ‫بةرزيان هةية و ضةندين جار لة‬

‫ئاستى‬ ‫هةركَيمى‬ ‫كوردستاندا‬ ‫يةكةميان‬ ‫هكَيناوةتةوة‬ ‫لة كؤتايى‬ ‫قسةكانمدا‬ ‫دةمةو كَ‬ ‫ى‬ ‫كِرةخنةيةك‬ ‫بطرم كة ئةويش ئةوةية كة شارى‬ ‫ ل ئةوةى زانىكؤى‬ ‫كؤية لةطة كَ‬ ‫لم زؤربةى زؤرى‬ ‫طةورةى تكَيداية بة كَ‬ ‫خوكَيندكارةكان بة هؤى نةبوونى‬ ‫سةرضاوةى كتكَيب و زانيارى ناضارن‬ ‫لة شارةكانى وةك هةولكَير و‬ ‫سلكَيمانى سةرضاوةى كتكَيب ثةيدا‬ ‫بىكةن ‪.‬‬ ‫كةكؤن‪ :‬جةنابت وةك يةككَي ك لةو‬ ‫طةنجة سياسيانةى كة ماوةى‬ ‫ضةندين ساكَلة لة باشورى كوردستان‬ ‫خةريىكى دركَيذةدان بة خوكَيندن لة‬ ‫زانىكؤكان ديدو بؤضونت لة سةر‬ ‫خةكَلىكى شارى كؤية ضية و ضؤن‬ ‫دةكِروانية ليةنية فىكرى و‬ ‫كِرؤشنبيريةكانى ئةم شارة ؟‬ ‫هيوا بكَيورانى‪ :‬مرؤظ بة طةكِران و‬ ‫هةكَلسوكةوتىكردن و ديتنى شوكَين‬ ‫طةلكَيىكى جؤراوجؤر فىكر طةلكَيىكى‬ ‫ى ‪ ،‬ئةطةر سةيرى‬ ‫جؤراوجؤر دةبين كَ‬ ‫شارى كؤية لة مكَيذوودا بىكةين‬ ‫خاوةن ضةندين كةسايةتى ناسراوى‬ ‫كوردة )شاعير‪-‬نوسةر‪-‬‬

‫سياسةتمةد‬ ‫ارو‪ (....‬كة‬ ‫ثكَيناسةى‬ ‫كِرؤشبيرى‬ ‫ئةم شارة‬ ‫دةكةن لة‬ ‫دواى‬ ‫كِراثةرين بة‬ ‫ئاوةكَلة‬ ‫بوونى‬ ‫دةرطاكان لة سةر هةركَيمى‬ ‫كوردستان و هاتنى تةكنةلؤذياى‬ ‫ثكَيشىكةوتوو كردنةوةى سةنتةرةكان‬ ‫توكَيذى لوان كِرؤكَلكَيىكى باشيان لة‬ ‫فكَيركردن و لة خؤفكَيركردن و‬ ‫فكَيركردندا هةبووة ‪ ،‬لةو كِروانطةوة‬ ‫كردنةوةى زانىكؤ و ثةيمانطا لة‬ ‫شارى كؤية كاريطةرى ثؤزةتيظى لة‬ ‫سةر هازرى كِرؤشنبيرانةى خةكَلىكى‬ ‫لنة لةم‬ ‫ئةم شارة هةبووة سا كَ‬ ‫شارةدا كؤمةكَلكَي ك كةس بة داخ ل‬ ‫بوون و كؤمةكَلكَيىكى تر بة دةرضوونيان‬ ‫لةم زانىكؤ و ثةيمانطاية خازمةتكَيىكى‬ ‫باش بة ئاستى هازرى كِرؤشنبيرى‬ ‫خةكَلىكى ئةم شارة دةكةن كة‬ ‫دةتوانين بكَلكَيين هازرى كِرؤشنبيرى‬ ‫شارى كؤية بة هةكَلسةنطاندن‬ ‫لةطة ل ناوضةكانى تر لة ئاستكَيىكى‬ ‫بةرزداية‬ ‫‪.‬‬ ‫لكَيرةدا‬ ‫كِراطةياند‬ ‫ن‬ ‫دةتوانكَيت‬ ‫كِرؤكَلكَيىكى‬ ‫ثؤزةتيظ‬ ‫لةبةرة و‬ ‫ثكَيشضوون‬ ‫ى ئاستى كِرؤشنبيريدا ببينكَيت بؤية‬ ‫ثكَيشنيار ئةوةية كة حىكومةتى‬ ‫هةركَيمى كوردستان بايةخكَيىكى زياتر‬ ‫بة تواناى نوسةران و كِرؤنشبيرانى‬ ‫ئةم شارة بدات تا بتوانن مكَيذوويةكى‬ ‫ثر لة سةروةرى بؤ ئةم شارة‬ ‫تؤماربىكةن ‪.‬‬ ‫كةكؤن‪ :‬بةكِركَيازت وةك ئاوارةيةكى‬ ‫سياسى كة ماوةيةكى زؤرة لةطة كَ‬ ‫ ل‬ ‫خةكَلىكى ئةم شارةدا ذيان بةسةر‬ ‫دةبة ي ضؤن دةكِروانية خةكَلىكى ئةم‬ ‫شارة ؟‬

‫‪8‬‬


‫دابوو ‪ .‬من دةمازانى سامان و ئةوانةى‬ ‫كاتى خؤى‬ ‫كورتة ضيرؤك‬ ‫وةك و ئةون لةوجؤرة مرؤظانةن‬ ‫هةفتةيةك مؤكَلةتى‬ ‫كةتةنها بؤ خؤيان ناذين بةلىكو لةكاتى‬ ‫وةرطرت ثاش‬ ‫ثكَيويست وةك فريشتة بةهاناى‬ ‫ئةوةى نةى توانى‬ ‫ئةدةب‬ ‫هةمووكةسكَيىكةوة دكَين‪ .‬بؤية ضومة لى‬ ‫دكَلى سامان بؤلى‬ ‫و دواى ضاك و ضؤنى بةضرثة لةبن‬ ‫خؤى راككَيشى دةى‬ ‫قارةمان لةشىكر‬ ‫طوكَيى وتم كاك سامان كاركَيىكم‬ ‫طوت‪ :‬من دةمازانى شكَيتة ‪ ،‬تاظطة‬ ‫هةندكَي ك دةيان ووت نكَيرةمووكة‬ ‫لةدةست قةوماوة ثكَيويستم بةرةئى‬ ‫دةى طوت‪ :‬كِراست دةكةى ئةوانة‬ ‫زؤرجاريش لةكِرووى خؤى بةناوى‬ ‫ى ئكَيوارةكةى بتبينم‬ ‫جةنابتة دةكر كَ‬ ‫بةويراسى شكَيتن ‪ ،‬مامةند يةككَي ك بوو‬ ‫طاكَلتةوة برينداريان دةكرد بةكَلم ئةو‬ ‫دووقسةى لةبارةيةوة بىكةين ‪ ،‬سةرةتا‬ ‫لةثياوة ثولثةرستةكان لةوةتةى ئكَيمة‬ ‫لم و ئةو‬ ‫ى دةنطى دةكردة وة كَ‬ ‫ب كَ‬ ‫زؤر بةساردى سةيرى كردم دواى‬ ‫هكَيمنى و سادةيي يةى خؤى لةدةست بةيةكةوة لةو فةرمانطةين نةم‬ ‫ى دةنطى سةرى‬ ‫ضةند ساتكَي ك ب كَ‬ ‫بيستووة بيبسيةك بةثارةى خؤى‬ ‫نةدةدا ‪ ،‬بةشكَي ك لةكضةكانى‬ ‫كِرةزامةندى نيشانداو بةزةردةخةنةيةك‬ ‫بخواتةوة دةى طوت‪ :‬ئةمة تةنها شكَيتى‬ ‫دائيرةكةمان دواى ضةندين هةوكَلى‬ ‫دكَلى خؤش كردم ‪،‬من لةو‬ ‫ى هودة لة بىكَ دةنطيةكى وةكِرز كةر ثارةية ‪ ،‬لةتيفيش داماوكَيىكى تربوو‬ ‫ب كَ‬ ‫لمى‬ ‫ى ى وة كَ‬ ‫ساتةكورتانةى ضاوةر كَ‬ ‫‪،‬يةككَيىكيش بوو لة نةيارةكانى سامان‬ ‫ضيتريان دةست نةكةوت طوكَيم ل كَ‬ ‫ى‬ ‫ئةو بووم لكَيىكدانةوةى بروسىكة ئاسام‬ ‫تةنها هيوايةتى ئةمة بوو لةطة كَ‬ ‫ ل‬ ‫بوو يةك لةوانة دةى طوت‪ :‬خؤ‬ ‫دةكرد من سامانم دةبينى لةناو‬ ‫ى تةمةن و‬ ‫كِرةطةزةكةى د ي بدو كَ‬ ‫ئةزمةى ثياونية! هاوةكَلةكةى بةدةم‬ ‫دونيايةك بةتةنها هةموو مؤمةكانى‬ ‫جوانى و نازانم ضى و ضى بةلى‬ ‫ثكَيىكةنينةوة بةناوى دكَلدانةوةى ئةو‬ ‫كؤكةيتةوة نةى دةتوانى روناكى بةدكَلى‬ ‫ئةوةوة طرنط نةبوو ‪،‬دةى طوت‪:‬‬ ‫بةلقرتكَيوة دةى طوت‪ :‬بابة طةنجى‬ ‫ى‪ .‬ئةو وةك ئةوةى بريارى‬ ‫سامان ثياوكَيىكى روح ز ل و خؤثةرستة‪ .‬ئةو ببةخش كَ‬ ‫ى ى خانوو‬ ‫ئةو زةمانةى لةترسى كر كَ‬ ‫ى باكى بةتةنهايى و ترس و‬ ‫خؤى داب كَ‬ ‫كِروى دةمى دةكردة ذنةكان ودةى‬ ‫كوا دةوكَيرن باسى ذنهكَينان بىكةن‬ ‫تاريىكى نةمابوو ‪ ،‬من لةبروسىكةيةكى‬ ‫طوت‪ :‬شكَيتى ضى ضما بةهةموان‬ ‫سامانيش يةككَيىكة لةوانة‬ ‫ى بدرككَينين ‪ ،‬من ديىكةدا سامانم دةدى بةشمشكَيركَيىكةوة‬ ‫دةتوانين وشةيةكى ث كَ‬ ‫مووضةكانيشيان هةربةشى خؤيان‬ ‫لةم ذاوة ذاوة تاقةتم ضوو بوو خةري ك شةكِرى بايةكةى دةكرد‪.‬دةمبينى ضؤن‬ ‫دةكا‪ .‬سامان هةرضةندة تةمةنى‬ ‫لم هةرضةند‬ ‫بايةكةى دةبكِرى بة كَ‬ ‫ى مؤكَلةت‬ ‫بوو بةهةر بيانويةك ب كَ‬ ‫لةدةورو بةرى )‪(35‬سالن دةبوو‬ ‫ى نة دةطيرا‪،‬‬ ‫دةيىكرد بةرى بايةكةى ث كَ‬ ‫وةرطرم و خؤم دةربازكةم بةلم‬ ‫بةلم لةقوماشكَي ك دةضوو دةقى‬ ‫من لةبروسىكةيةكى د ي سامانم‬ ‫ى ‪ ،‬ئةو طةنجكَيىكى دةست ثاك كةسةرم هةكَلبكِرى ضاوم بةنةرمين‬ ‫نةشىكاب كَ‬ ‫دةبينى تةنها راى دةكرد لةطة كَ‬ ‫ ل‬ ‫كةوت )نةرمين يةككَي ك بوولةو‬ ‫بوو لة ئيشوو كارى فةرمانطةكة مان‬ ‫فةرمانبةرانةى لةذورةكةى سامان بوو هةموو ئاوردانةوةيةكيش‬ ‫ى ى بةتوانابوو‪ .‬نةى‬ ‫هةندةى بكَل كَ‬ ‫زةردةخةنةى دةبةخشيةوة ‪،‬خةري ك‬ ‫( لكَيم ثرسى حاكَلى كاك سامان ضؤنة‬ ‫دةزانى ماندووبوون ضية لةكاتى‬ ‫لة وةلمدا طوتي‪ :‬بةخوا منيش هيضى بوو لةناو لكَيىكدانةوةكاندا ونبم دةنطى‬ ‫طفتوطؤ لة ضوارضكَيوةى ئةو ثةندة‬ ‫ى ئةوكاتانةى ضايكَي ك ناخؤى بةئاطاى هكَينامةوة ‪.‬‬ ‫ى نازانم تةنها ئةوة نةب كَ‬ ‫ل كَ‬ ‫كوردية دةخوليةوة ) قسة هةزارةو‬ ‫هةركة لةذورةكةى ئةو هاتمة دةر ئيتر‬ ‫ى نةفرةت لةبا‬ ‫ى تاقةت دةب كَ‬ ‫كةزؤر ب كَ‬ ‫دوانى بةكارة ( ‪ ،‬زؤرجار لةو ب كَ‬ ‫ى‬ ‫ى تاقةت دةبوين بةلم ئةكاو بةدةنطكَيىكى طكِر هاوار دةكا )كِرقم من بيرم لةوة دةكردةوة بةض زمانكَي ك‬ ‫دةنطيةى ئةو ب كَ‬ ‫ ل بىكةم ‪ ،‬نازانم ضؤن بوو‬ ‫لةباية ( ‪ .‬من نازانم نةرمين ض كاتكَي ك قسةى لةطة كَ‬ ‫تةنها بؤجاركَيىكيش قسةيةكى‬ ‫ي دوور‬ ‫وا ري ك كةوت بكِريارماندا كةم كَ‬ ‫كِرؤيى ضونىكة تةنها بيرم لةدواوتةى‬ ‫ناخؤشمان لةدةمى ئةو نةبيستبوو ‪،‬‬ ‫لةئاوةدانى باسى ككَيشةكة بىكةين ‪،‬‬ ‫دةكردةوة )كِرقم لةباية ( ‪ ،‬هةرضةند‬ ‫من يةككَي ك بووم لةوانةى زؤرجار‬ ‫هةركة دانيشتين هةستم دةكرد زؤر‬ ‫ى دةنطيةكة ي لكَيىكم دةدايةوة نةدةضووة عةقلم‬ ‫دةمويست تةليسمى ب كَ‬ ‫سةغكَلةتة‪ .‬نةمن ئاطام لةورشةى‬ ‫ضونىكة هةرضى فؤلىكلؤرو ذيانى‬ ‫ى درزكَي ك بخةمة‬ ‫بشىككَينم و هيض نةب كَ‬ ‫بايةكة هةبوو‪ ،‬نةئةو ئاطاى لةمن و‬ ‫كِرابوردومان و شعروطؤرانى و‬ ‫جيهانة داخراوةكةى ‪ ،‬ضوونىكة من‬ ‫ى دةنطى ئةويش هةرضى هةمانة خاكَلى نية لةوشةى) با ككَيشةكةم مابوو ‪،‬بةفرسةتم زانى كِروى‬ ‫دةمازانى ضيرؤكى ب كَ‬ ‫( تةنانةت ئةم كِرؤذانةش لةكاتى بكِرانى دةمم تكَيىكردوو طوتم‬ ‫يةككَيىكة لةو هةزاران ضيرؤكة‬ ‫ى دةنطى ‪.‬‬ ‫ كاك سامان بؤ واب كَ‬‫كارةبا بةحةسرةتى كازةبايةكين ‪،‬ئيتر‬ ‫ترسناكانةى كة طكَيكِرانةوةشى دةيان‬ ‫ى دةنط نابم نا ضيتر ب كَ‬ ‫ى‬ ‫ ب كَ‬‫ى بىكةين ‪،‬‬ ‫ى نةفرةتى ل كَ‬ ‫ككَيشةوطرفتى بةدواوة ية ‪ ،‬بةلم قةت ضؤن دةكر كَ‬ ‫دةنط نابم‬ ‫خةري ك بوو منيش هاواربىكةم سامان‬ ‫ى دةنطمان‬ ‫وةك ئةو ماوةية هكَيندة ب كَ‬ ‫منيش هكَيدى هكَيدى بةئةعسابكَيىكى‬ ‫شكَيتة‪،‬هةرضؤنكَي ك بوو دانم‬ ‫نةبينى بوو ‪ ،‬تةنانةت ئةم كِرؤذانةى‬ ‫ى دةنط‬ ‫ى ب كَ‬ ‫بةخؤمداطرت و هكَيور بومةوة بكِريارم دا ساردةوة دةم طوت‪ :‬ئ كَ‬ ‫ئاخيرى بةيانى باشيشى نةدةكرد ‪،‬‬ ‫نابى ضى دةكةى ‪.‬‬ ‫ ل ساماندا يةك ليى‬ ‫ئةوبابةتة لةطة كَ‬ ‫وةك تيذة بايةك بةلت دا تكَيدةثةكِرى‬ ‫ئةو هيندةى تر شكَيلطير دةبوو دةى‬ ‫بىكةمةوة ‪،‬هةرضةند دةمازانى ئةمة‬ ‫ى مقؤمقؤى فةرمانبةرةكان‬ ‫‪،‬ببوة ج كَ‬ ‫طوت‪ :‬نةفرةت لةبادةكةم لةهةرليةك‬ ‫كاركَيىكى قورسة بؤمن‪ .‬ئةمة كارى‬ ‫هةريةكةو لةئاقاركَي ك ئةسثى خؤى‬ ‫ى ئاخر تؤ نازانى من ضةند كِرقم‬ ‫ب كَ‬ ‫لم تازة بكِريارم‬ ‫دةروون ناسةكانة بة كَ‬ ‫تاودةدا ‪،‬نازةنين يةك لةو كيذانةبوو‬ ‫لةباية ‪.‬‬

‫كِرقم لةباية‬

‫‪9‬‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫ى دكَيكِرة شيعرى‬ ‫نواندنى وكَينةو جوانىكارى لة س كَ‬ ‫)ضةثىكة طوكَلكَي ك بؤ ست فاتمة(ى‬ ‫هاوذين صليوة‬ ‫لة دكَيكِرى دووةم دا دةكَلكَيت‪-:‬‬ ‫بةذن و بال كَ كةت نموونةى‪ :‬هةيىكةلى‬ ‫يؤنانى ية‪،‬‬ ‫لرو لةنجةت مؤسيقاية‪ ،‬بةستةية‬ ‫طؤرانى ية‬ ‫شاعير وكَينةيةكى نوكَيى‬ ‫لى )ست فاتمة(‬ ‫دؤزيوةتةوة بؤ بةذن و با كَ‬ ‫كة بةهةيىكةلى يؤنانى ضواندووة‪ ،‬ديارة‬ ‫كةيؤنانيةكان لة زؤربةى هونةرةكان دا‬ ‫دةست ثكَيشخةرى يان نواندووةو داهكَينةر‬ ‫بوين لةدروست كردنى ثةيىكةر هونةرى‬ ‫بةرزى خؤيان نواندووة‪ ،‬شاعير نةهاتووة‬ ‫لى )ست فاتمة( بةضنارو دار‬ ‫بةذن و با كَ‬ ‫حةيازةران و ‪ ...‬هتد بضوكَينكَيت ضونىكة ئةم‬ ‫وكَينانة بةسةدان جار بةكار هاتوون تاموو‬ ‫ضكَيذكَيىكى وايان تيا نةماوة بؤ كاتى خؤيان‬ ‫لم شيعر‬ ‫لكَيىكضواندنى جوان بووبن بة كَ‬ ‫هةميشة داواى وكَينةى خودى و وكَينةى‬ ‫نوكَيمان لكَيدةكات ‪ ،‬وكَينةيةك لةزةين و‬ ‫لبن‬ ‫ئةندكَيشةو ئيلهامى شاعيرة هةكَلقو كَ‬ ‫وكَينةيةك بؤيةكةم جار هاتبكَيتة نكَيو دةقكَيىكى‬ ‫شيعرى يةوة و ثكَيشتر لةهيض شيعركَيىكى‬ ‫ى‪.‬‬ ‫ترى خؤماكَلى و بكَيطانة بةكار نةهاتب كَ‬ ‫شاعير لرو لةنجةشى بةمؤسيقاو‬ ‫لم ئةم‬ ‫بةستةو طؤرانى وضواندووة بة كَ‬ ‫ى((ى‬ ‫جؤرة لكَيىكضواندنة لةشيعرى ))لد كَ‬ ‫طؤران بةدى دةكركَيت‪.‬‬ ‫طؤران دةكَلكَيت‪-:‬‬ ‫‪ ...‬ئةكِرؤى بةعيشوة‪ ،‬بةلةنجة‪ ،‬بةوةزنى‬ ‫طؤرانى‬ ‫ى هةتاكو‬ ‫ئةكِرؤى زكِرةى كةمةرت د كَ‬ ‫بةركانى!‬ ‫طؤران كِرؤيشتى بةنازو‬ ‫لةنجةو لرى ئةم ئافرةتةى بةئاوازى‬ ‫طؤرانى ضواندووة‪ ،‬ديارة ئةمةش‬ ‫وكَينةيةكى نوكَيية لةنجةولر بةئاوازى‬ ‫طؤرانى بضوكَيندركَيت ‪ ،‬وكَينةيةكى جوانى‬ ‫لةسةربنةماى )) شكَيوازى هةست‬ ‫ى(( دروست كردووة‪ ،‬طؤكِرينةوةى‬ ‫طؤكِرك كَ‬ ‫هةستى )) بينين بة بيستنة(( ضونىكة لرو‬ ‫لم بةم شكَيوة‬ ‫لةنجة بةضاو دةبينركَيت بة كَ‬ ‫ى بةطوكَيضىكة‬ ‫دةربكِرينة كِرؤكَلةكةى دةدر كَ‬ ‫ضونىكة طؤرانى و مؤسيقا دةبيستركَين‪،‬‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫بةشىهةردى‬ ‫ئةحمةد‬ ‫دووهةمء كؤتايي‬

‫))طؤران(( هةميشة لةهةوكَلى دؤزينةوةى‬ ‫ى دابووة لةزؤر شوكَين لرو‬ ‫وكَينةى نو كَ‬ ‫لةنجةى بةككَوترو تاوس وماماز ‪...‬هتد‬ ‫لم هةميشة لة هةوكَلى‬ ‫ضواندووة‪ ،‬بة كَ‬ ‫ى دابووة‪،‬‬ ‫دؤزينةوةى وكَينةى نو كَ‬ ‫ئةمجارةيان لرو لةنجةى بةطؤرانى‬ ‫ضواندووة كةثكَيش طؤران ئةم جؤرة‬ ‫لكَيىكضواندنة نةبووة‪ ،‬كةواتة طؤران‬ ‫وكَينةيةكى خودى جوانى‬ ‫دؤزيوةتةوة)) ئةحمةد هةردى((ش لةبةر‬ ‫ئامكَيازى ئةم دكَيكِرة شيعرةى طؤران ئيحاى‬ ‫بؤ هاتووةو ئةم دكَيكِرة شيعرةى نوسيوة‬ ‫لم وةكو خؤى وةرى نةطرتووة بةكَلىكو‬ ‫بة كَ‬ ‫هةويرةكةى هةكَلشكَيالوةتةوة و جاركَيىكى تر‬ ‫لةقالبى داوةتةوةو كِروكَيىكى طةشترو‬ ‫جوانترى ثكَيداوة ضونىكة كِرؤيشتنى‬ ‫بةعيشووة لى طؤران بة)) وةزنى‬ ‫لم لى )) ئةحمةد‬ ‫طؤرانى((ضوكَينراوة بة كَ‬ ‫هةردى((لرو لةنجة بة)) مؤسيقاو بةستةو‬ ‫طؤرانى(( ضوكَينراوةو بةكِرةنط و بؤيةو ض لكَ‬ ‫و ليباسكَيىكى تر ثيشانى داوةو جوانىكارى‬ ‫خؤى تيا نواندووة‪ ،‬لةدكَيكِرة شيعرةكةى‬ ‫))هةردى((ش دا ئةم جؤرة‬ ‫لكَيىكضواندنةش دووجؤرة وكَينةى لةخؤ دا‬ ‫ضكِر كردؤتةوة‪.‬‬ ‫يةكةم وكَينةى لكَيىكضواندنى لكَيىكدراوة‬ ‫ى شت ضوكَيندراوة‬ ‫ضونىكة لرو لةنجة بةس كَ‬ ‫بة )) مؤسيقاو بةستةو طؤرانى((‬ ‫لةهةمان كاتيش وكَينةكة بةشكَيوازى‬ ‫ى دروست بووة‪،‬‬ ‫هةست طؤكِرك كَ‬ ‫طؤكِرينةوةى هةستى بينين بة بيستنة‬ ‫لم‬ ‫ى بة كَ‬ ‫ضونىكة لرو لةنجة بةضاوو دةبينر كَ‬ ‫بةم جؤرة دةربكِرينة كِرؤكَلةكةى‬ ‫دةطوازركَيتةوة بؤ طوكَيضىكة‬ ‫ضونىكة)) مؤسيقاوبةستةو طؤرانى((‬ ‫دةبيستركَين كةواتة لةم دكَيكِرةدا وكَينةى‬ ‫شيعرى ضكِربوونةتةوة لة )) زمانوبيرو‬ ‫ئةندكَيشةو سؤزونةست(( بةشكَيوةيةكى‬ ‫لوى جوان خؤيمان ثيشان دةدات‪.‬‬ ‫خةيا كَ‬ ‫ى )ست فاتمة( ض ست‬ ‫كةواتة دةب كَ‬ ‫فاتمةيةك بكَيت بةئاشىكرا ديارة لةنكَيو‬ ‫هونةرةكان ومؤسيقا لةهةموويان سةرنج‬ ‫كِراككَيشترة ‪ ،‬ضونىكة خاوةنى سيحركَيىكى‬

‫بةهكَيازة هيض كةسكَيىكيش نيية حةز‬ ‫لةجؤركَي ك لةجؤرةكانى مؤسيقا نةكات‬ ‫ئةطةر حةز لةمؤسيقاش نةكات سروشت‬ ‫ثكِرثكِرة لةئاوازى مؤسيقا ئةوةتا هاذةى ئاوو‬ ‫ ل و سةر‬ ‫لو ض كَ‬ ‫وشةى باو لةرانةوةى طة كَ‬ ‫ثؤثةى درةخت و دةنطى بارينى باران و‬ ‫ضريىكةى بولبو ل و ورتةو ضثةى دةنطى‬ ‫هةزارةها باكَلندةو مؤسيقاية و كارمان‬ ‫لكَيدةكةن كةواتة لةنجةو لرى )ست‬ ‫فاتمة(ش لةوةزياترة ضونىكة لةنجةو لرى‬ ‫هةر بةتةنها مؤسيقا نيية بةكَلىكو بةستةو‬ ‫ى طومان مؤسيقاى خؤش‬ ‫طؤرانى ية ب كَ‬ ‫ ل بةستةو طؤرانى يةكبطركَيت‬ ‫لةطة كَ‬ ‫ئةوةندةى تر خؤشترو بةهكَياز تر دةبكَيت‬ ‫لةهةمان كاتيش ئةم دكَيكِرة هكَيشتا ثكِرثكِرة‬ ‫لةنهكَينى ضونىكة ئكَيمة نازانين ئةم مؤسيقاية‬ ‫كام ئالةتى مؤسيقا دةطركَيتةوة ناشازانين‬ ‫كام جؤرة بةستةو طكَورانى يةبؤية‬ ‫هةركةسةو لرو لةنجةى ست فاتمة‬ ‫بةجؤرة مؤسيقايةك دادةنكَيت كةخؤى‬ ‫حةزى لكَيدةكات هةركةسةو بةو بةستةو‬ ‫طؤرانيانةى دةضوكَينكَيت كةخؤى حةزى‬ ‫لكَيدةكات ‪ ،‬لةهةمان كاتيش دا ئةم نيوة‬ ‫دكَيكِرة ثكِرثكِرة لةمؤسيقاى جوان‬ ‫لةطوتةى)) يؤنانى ية‪ ،‬مؤسيقاية‪ ،‬بةستةية‪،‬‬ ‫طؤرانى ية(( ضةندان فؤنيمى هاوبةش‬ ‫هةية كةجوانيةك بةوكَينةكة دةدات و‬ ‫مؤسيقاى ثكَيدةبةخشكَيت لةطوتةى‬ ‫)) يؤنانى ية‪ ،‬طؤانى ية(( فؤنيمى)) ا‪ ،‬ن‪،‬‬ ‫ى‪ ،‬ي‪ ،‬ة((هاوبةشن‪.‬لةطوتةى‬ ‫)) مؤسيقاية‪ ،‬بةستةية(( بةشكَيوةيةكى‬ ‫لو زؤربةى فؤنكَيمةكان هاوبةشن‬ ‫تكَيىكة كَ‬ ‫لةوانة)س‪ ،‬ا‪-‬ة‪ ،‬ي‪ ،‬ة(( دوبارة بوونةوةى‬ ‫ئةم فؤنكَيمانة ئاهةنطى مؤسيقاكة خؤشتر‬ ‫دةكات ضونىكة مؤسيقا سيحركَيىكى بةهكَيازى‬ ‫هةيةو دة(ق بةنةمرى دةهكَيكَلكَيتةوة‪.‬‬ ‫ى يةم دا دةكَلكَيت‪-:‬‬ ‫شاعير لةدكَيكِرى س كَ‬ ‫بووكى كِرازاوةى خةياكَلم‪ ،‬طيانةكةم ست‬ ‫فاتمة!‬ ‫تاقةثكِر شنطكَيىكى ضاوت ئةو ثةكِرى‬ ‫ئاواتمة‪..‬‬ ‫)ست فاتمة( بوكى كِرازاوةى خةياكَلى‬ ‫شاعيرة شاعيركَيىكى هةست ناسىكى وةك‬ ‫هةردى بةخةياكَلى خؤى جوانيةكانى ست‬ ‫فاتمةى دانابكَيت ئاخو دةبكَيت ضؤن بكَيت‬ ‫لكَيرةش طركَييةكمان لدروست دةكات‬ ‫نازانين )ست فاتمة( ض ست فاتمةيةكة‬ ‫ديارة خةياكَلى مرؤظ زؤر فراوانة ‪ ،‬شتكَي ك‬ ‫ ل جوانى بؤ دابنكَيت زؤر بةرزو جوانترة‬ ‫خةيا كَ‬

‫‪10‬‬


‫لضوانى كؤية‬ ‫جوللةكةكان لةبيرةوةرى بة سا كَ‬

‫فةيمة سةلمان يةلدا لةداي ك بووى ساكَلى ‪ 1929‬لة كؤية‬ ‫ئةم دكَيكِرة شيعرة فؤلىكلؤرةى جوللةكةكانى بؤ طوتين‪-:‬‬ ‫تةيارةن يةلة بارةو سمو قتكَيلة‬ ‫جةماعةتت ئيكِركَيس ئكَينوو ئور خكَيلة‬ ‫واتاى ئةم دكَيكِرة تةيارة هات باكَلةكانى سورةو جةماعةتى‬ ‫ئكَيمةش ضاو لةكِركَيطان لةسةين و بةينى كؤض كردنيان‬ ‫وتوويانة‪.‬‬ ‫بةفرين عةزياز لةداي ك بووى ساكَلى ‪ 1954‬لةطوندى‬ ‫هةرمؤتة ئةم دكَيكِرة فؤلىكلؤريةى لةكةسانى ثكَيش خؤى‬ ‫وةرطرتووة دكَيكِرة شيعرةكة ئةوةية‪-:‬‬ ‫ى ميلوو‬ ‫سوراي كَ‬ ‫ماستت ئادار لةيخيلوو‬ ‫واتا مةسيحيةكان ضنة ماستى ئاداريان نةخوارد‬ ‫ضونىكة لةمانطى ئادار مةسيحيةكان بؤ ماوةى ثةنجا‬ ‫كِرؤذ بةكِرؤذوو دةبوون هةرضى شتكَي ك لة خوكَين و‬ ‫ى بةهةموو بةرهةمةكانيةوة‬ ‫حةيوانات دروست بوو ب كَ‬ ‫نايخؤن تةنها شتى كِرووةكى دةخؤن ‪ ،‬ئةمة بةشكَيوةى‬ ‫ى بةمةسيحيةكانى كؤيةو‬ ‫سوعبةت و دةمةتةق كَ‬ ‫هةرمؤتةيان دةطووت‪.‬‬ ‫رفائي ل موسا حنا لةداي ك بووى ساكَلى ‪ 1928‬بةم شكَيوةية‬ ‫ضةند ثةيظكَيىكى دةربكِرى ‪ -:‬جوللةكةكان طوند نشين‬ ‫لم لةبكَيتواتةش جولةكةيةكى‬ ‫نةبوون لةشار دةذيان بة كَ‬ ‫ ل ئةمةش دا ثةيوةندى يان لةطة كَ‬ ‫ ل‬ ‫زؤرى لكَيبوو لةطة كَ‬ ‫طوندةكانى دةوروبةرى خؤيان هةبوو كة زؤر‬ ‫ى لةو ناوانةى‬ ‫لتيان هةبوو‪ .‬هةند كَ‬ ‫لةطوندةكان مةكِرو ما كَ‬ ‫كةمن لةبيرم ماون بؤ نموونة)سةلمان حاتة‪ ،‬فةرةجة‬ ‫جوو‪ ،‬حايووم‪ ،‬حةسقكَي ل‪ ،‬عةبدة‪ ،‬بنيامكَين‪...‬هتد(‬ ‫ لةنكَيو جوللةكةكانيش )فةرةجةجوو( زؤر دةوكَلةمةند‬‫بوو عاردى لة ئيلنجاغ و مةرزان و تارةبان هةبوو مةكِرو‬ ‫لتكَيىكى زؤرى هةبوو ‪.‬‬ ‫ما كَ‬ ‫طةورةترين زكَيكِرنطرى كؤية ناوى )شةلىكة( بوو يةككَيىكى‬ ‫خكِريلةى كورتة بال كَ بوو ‪ ،‬زكَيكِرينطركَيىكى تابكَلكَيى باش بوو‬ ‫بةباشترين زكَيكِرينطر دادةنرا لة كؤية‪ ).‬داودؤك(‬ ‫طةورةترين قةساب بوو لةكؤيةو دوكانى هةبوو‪.‬‬ ‫لنةى كة جوللةكةكان دةيان‬ ‫هةروةها لةو طياو طؤ كَ‬ ‫خوارد طياى )) بةندةكة(( بوو دةيان كردة شيو‪ ،‬ئةم‬ ‫طيايةش لةشكَيوةى كةرةوز واية ئةمة تةنها جوللةكةكان‬ ‫دةيان خوارد خةكَلىكى تر نةيان دةخوارد‪.‬‬ ‫ئاخاوتنى جوللةكةكان لةئاخاوتنى زمانى سريانى زؤر‬ ‫نازيىكة ضونىكة هةردوو زمانةكة دةضنةوة سةر زمانى‬ ‫عيبرى بؤية مةسيحيةكانى كؤيةو هةرمؤتة تةواو‬ ‫لةزمانى جوللةكةكان تكَيدةطةيشتن و ئاخاوتن و‬ ‫ ل يةكترى كردووة ئةطةرضى‬ ‫طفتوطؤيان لةطة كَ‬ ‫وشةكان تاكِرادةيةك لكَي ك جياواز بووينة‪.‬‬

‫بيرةوةرى‬

‫بةشى دووهةمء‬ ‫ى( لةداي ك‬ ‫مريةم ئكَيليا عةمان ناسراو بة) مسىكة سؤر كَ‬ ‫كؤتايي‬ ‫بووى ساكَلى ‪ 1934‬لةكؤية لةبارةى زمانى جوللةكةكان‬ ‫بؤمان دواو وتى‪-:‬‬ ‫جوللةكةكان زمانيان زؤر لةزمانى مةسيحيةكان نازي ك‬ ‫ى وشةيان‬ ‫بوو ئكَيمة ثكَيىكةوة ئةدواين ئةطةر ضى هةند كَ‬ ‫لم ئةم جياوازى ية كارى نةدةكردة سةر‬ ‫جياواز بوو بة كَ‬ ‫ئةوةى لكَيىكتكَينةطةيشتن كِرووبدات‪ ،‬ئةوان لةكِرووى‬ ‫ذماردنةوة لةهةر ذمارةيةكةوة تا ض ذمارةيةك دةيكَلكَيى‬ ‫وةكو هى مةسيحى يةكان بوو لةساكَلى ‪ 2001‬ضةند‬ ‫كةسكَي ك لةبنةماكَلةى فةرةجة جوو هاتبوونة كؤيةو قسةم‬ ‫ ل كردن لةساكَلى ‪ 2007‬ثياوكَي ك و ذنكَي ك و دوو كض‬ ‫لةطة كَ‬ ‫لةفةلةستين هاتبوون بؤئةوةى شوكَينى بابو باثيرانيان‬ ‫بدينن قسةمان ثكَيىكةوة كرد و لة هةموو شتكَيىكيش‬ ‫لكَيىكتكَيدةطةيشتين‪،‬‬ ‫ى( ضةند وشةيةكى ثكَيداين ئكَيمةش كردمان‬ ‫) مسىكة سور كَ‬ ‫بةدوو خشتة ئةو وشانةى كة لةزمانى سريانى و‬ ‫جوللةكةكان وةك يةك بوون بةجودا دةيان خةينة كِروو‬ ‫ئةو وشانةش كة كةمكَي ك جياوازن يان جياوازن بة جوودا‬ ‫دةيان خةينة كِروو‪.‬‬ ‫وشة هاوبةشةكانى نكَيوان زمانى سريانى و زمانى‬ ‫جوللةكةكان‪-:‬‬ ‫كوردى‬

‫سريان‬ ‫ى‬

‫خاك‬

‫ئةرة‬

‫ئاطر‬

‫نورة‬

‫دةست‬

‫ئيدة‬

‫قاض)‬

‫ئةقلة‬

‫)ل(ق‬ ‫كوكِر‬

‫براتة‬

‫كض‬

‫برؤنة‬

‫خانوو‬

‫بكَيتة‬

‫بةرد‬

‫ككَيثة‬

‫ئاو‬

‫مؤي كَ‬ ‫ى‬

‫ضكَيش‬

‫ثشالة‬

‫ت‬

‫وشة كةمكَي ك لكَي ك جياوازو جياوازةكان‪-:‬‬ ‫كوردى‬

‫سريانى‬

‫جوللةكة‬

‫كوثة‬

‫حوبانة‬

‫خابية‬

‫بةخكَيربكَيى‬

‫ثشكَينة يتكَيلؤخ)بؤيةك‬ ‫)كوكِر‬ ‫ثشكَينة يتكَيلةخ)بؤيةك‬

‫)شالؤمى ليؤخ)بؤيةك ثياو‬ ‫شالؤمت يةلةخ)بؤيةك‬ ‫)كض‬

‫)كض‬

‫‪11‬‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫ديدار ي كةكؤن‬

‫مامؤستا وريا قادر ذةنيارى كةمان و ئاوازدانةرى طؤراني و‬ ‫لةخؤدةطركَيت بآلوكردؤتةوة‪.‬بةم‬ ‫شكَيوةيةوةلمى ثرسيارةكانى‬ ‫كةكؤنى دايةوة‪..‬‬

‫وريا قادرحسن لةساكَلى‬ ‫‪1943‬لةطةرةكى بةفرى‬ ‫قةندى_كؤية لةداي ك‬ ‫بووةسةرةتايى لةطؤمةشين و‬ ‫رانيةوكؤية خوكَيندوةوناوةندى‬ ‫وئامادةيى لةكؤية‬ ‫تةواوكردوة‪,‬ثةيمانطاى‬ ‫مامؤستايانى لةموس ل لةساكَلى‬ ‫‪1969‬تةواوكردوةولة ‪1970‬دةبكَيتة‬ ‫مامؤستا‪,‬لةشةوطيروسكَيطرتىكان‬ ‫وهةرمؤتة مامؤستايى كردوةو‬ ‫لةساكَلى ‪1993‬وة لةضالكى‬ ‫قوتابخانةكان دركَيذة‬ ‫بةخازمةتىكردن دةدات و دواتر‬ ‫لةساكَلى ‪ 2006‬خانةنشين‬ ‫دةكركَيت‪.‬لةساكَلى ‪1957‬‬ ‫دةبكَيتةئةندام لةكؤرسى تيثى‬ ‫مؤسيقاى باواجى كؤيةولةساكَلى‬ ‫‪ 1972‬وةكو ذةنيارى كةمان‬ ‫دةبكَيتةئةندام ودركَيذة بةخازمةتى‬ ‫هونةرى دةدات لةتيثى‬ ‫باواجى‪,‬دةستكَيىكى كِرةنطينى هةية‬ ‫لةدانانى ئاوازو خاوةنى ضةندين‬ ‫ئاوازى طؤرانيةو كتكَيبكَيىكى بةناوى‬ ‫طوكَلةنكَيرطاز كةكؤمةكَلكَي ك ئاوازى‬ ‫بةنؤتةنوسراوو هؤنراوة‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫ث‪ /‬ئارةزوى هونةريت بؤكةى‬ ‫دةطةر كَيتةوة؟ و‪/‬لةبةرئةوةى‬ ‫ثؤلى يةك و دووى سةرةتايم‬ ‫لةطوندى طؤمةشين خوكَيندوةكاتكَي ك‬ ‫ى بووم شايى وداوةت وزوكِرناو‬ ‫لةو كَ‬ ‫ ل ونايةى شوان ودةنطى‬ ‫شمشا كَ‬ ‫طؤرانى بكَيذ ويارى منالن‬ ‫ي وكِرةشبةكَلةك و بالؤرةى‬ ‫وهةكَلثةرك كَ‬ ‫شوان و كاسبىكاران و مازوكةران و‬ ‫سادةيى ذيانى طوند وايلكَيىكردم‬ ‫كةئارةزوى هونةربىكةم لةطؤمةشين‬ ‫شتكَي ك كةزؤركاريطةربوولةسةرم‬ ‫جؤرة شايةك بوو كةتةنهاثيرةكان‬ ‫لةكؤتايى ئاهةنطةكان دةيانىكرد‬ ‫طؤرانى)لةسةرحةساران مريةم كَ‬ ‫ي‬ ‫ى( حةسةن مةمةند بةزورنا‬ ‫ناتطةم كَ‬ ‫لكَييدةدا ئةمة واى لةمن كرد كةثي ك و‬ ‫دوزةلةيةك لةقةميش بؤخؤم‬ ‫دروست بىكةم وئارةزوى مؤسيقاو‬ ‫ئاواز لةمن ثةيدابوو ئةوجةوةى‬ ‫كةلةطوند بؤمن خولقا وايلكَيىكردم‬ ‫لساييان بىكةمةوةو حةز لةكارى‬ ‫هونةرى وفةنى بىكةم ‪.‬‬ ‫ث‪ /‬ضؤ ن بويتةئةندامى‬ ‫كؤرس لةتيثى باواجى؟‬ ‫و‪/‬كةلةناوةندى بووم سالنة لةبؤنةو‬ ‫يادةكاندا لةسةر شانؤ شيعرم‬ ‫ ل هاوركَيىكانم‬ ‫دةخوكَيندةوةو لةطة كَ‬ ‫شةكِرةشيعرمان دةكرد ضةندين‬ ‫شيعرى حاجى قادرو قانيع و‬ ‫شاعيرةكانى ترم لةبةربوو‪ .‬كاتكَيىكيش‬ ‫مامؤستا باكورى لةساكَلى ‪1957‬تيثى‬ ‫مؤسيقاى باواجى دانا‪,‬كِرؤذكَي ك‬ ‫لةكؤرانةيةك طةيشتمة ئةنوةرتاهير‬ ‫دةنطى تاقى كردمةوةو منى‬ ‫بردةلى باكورى و باكوريش دةنطى‬ ‫تاقى كردمةوةو ثكَيميطوت تؤ دةنطت‬ ‫زؤر باشةوبوومةئةندامى كؤرس‬ ‫ئةوكاتة تةها قوكِرشيدو وةهاب‬

‫ساد(ق و بىكرو من كؤرسى باواجى‬ ‫بووين ‪.‬‬ ‫ث‪ /‬كة ى ف كَيرى مؤسيقاذةنين‬ ‫بووى؟ و‪/‬لةساكَلى ‪1963‬كةمانكَيىكم‬ ‫ ل مامؤستا‬ ‫بةضواردينارككِرى لةطة كَ‬ ‫زاهيرو ابراهيم فةرةجولوئةكرةم‬ ‫باقى وردةوردة خؤم كِراهكَيناو‬ ‫مؤسيقام لكَيدةداوخؤم‬ ‫فكَيركردومامؤستا وريائةحمد دةورةى‬ ‫دةكردةوةو فكَيرى نؤتةو ئاوازو‬ ‫ذةنينى ئامكَيرةكانى دةكردين‬ ‫دواتريش كة مامؤستا سةردار‬ ‫دةورةى دةكردةوة من لةطة كَ‬ ‫ ل‬ ‫هةذاروسةرتيث كةلةمن‬ ‫بضوكتربوون بةشدارى دةورةكانم‬ ‫دةكردو فكَيرى مؤسيقابووم زؤرباش‬ ‫كةمانم دةذةنى‬ ‫هةروةهاجطةلةكةمان دةزانم‬ ‫عوديش بذةنم‪.‬‬ ‫ث‪ /‬بؤيةكةم جار كةى لةكارى‬ ‫هونةرى دةركةوتى؟‬ ‫و‪/‬كةلةناوةندى بووم لةساكَلى ‪1958‬‬ ‫لةيادى نةورؤز لةشانؤطةريةك‬ ‫بةشداريم كرد دةورى جةلديم‬ ‫وةرطرتبوو كِرةسمم طرتية ئكَيستاش‬ ‫ماية‪,‬لةساكَلى ‪ 1959‬تيثى مؤسيقاى‬ ‫مةولةوى هاتبوونة كؤية لةيانةى‬ ‫كؤية ئاهةنطكَيىكى شةوانةيان طكَيكِرا‬ ‫حازم حةدادو مامةسكَيوةو‬ ‫تاهيرتؤفيق و قادرديالن ونجات‬ ‫عةبدة طؤرانيان طوت لةم ئاهةنطة‬ ‫من ومالسالح وتةهاقورشيدو جما ل‬ ‫خدر كؤرس بووين‪ .‬وةكو ذةنيارى‬ ‫كةمانيش لةساكَلى ‪1970‬لةدواى‬ ‫بةيانى ‪11‬ئازار لةكؤيةلةئاهةنطكَيىكدا‬ ‫بةشداريم كرد‪.‬‬ ‫ث‪ /‬كةى دةستت بةئاواز دانان‬ ‫كرد؟ و‪/‬لةساكَلى ‪ 1986‬ئاوازكَيىكم دانا‬ ‫بؤشعركَيىكى مةولود ذاكاو بةناوى‬ ‫)من مناكَلكَيىكى بضوكم( هةرضةندة‬ ‫ئاوازةكةى فؤلىكلؤر بوو بةلم من‬ ‫بةشكَيوةيةكى تر نوكَيم‬ ‫كردةوة‪,‬دواتريش كةلة ‪1993‬‬ ‫ضومةضالكى قوتابخانةكان زياتر‬ ‫تكَيىكةلوى ئاواز دانان بووم بؤزياتر لة‬ ‫‪ 30‬مادة ئاوازم داناوةو هةندكَيىكيان‬

‫‪12‬‬


‫ديانكَيىكي كؤية وةزير ي دارايي حىكومةتةكة ي‬ ‫كةريم زةند‬ ‫مةحمود ي نةمر بوو‬ ‫ي خ‬ ‫كَ‬ ‫ش‬ ‫عةبدولىكةريم ئةلياس ثؤلس ئيبراهيم‬

‫– ئةلةكة – عةلةكة‪ .‬واتة ئةلياس ‪-1867‬‬ ‫‪ 1948‬لة دايىكبوو ي سلكَيمانيية بة‬ ‫كِرةضةكَلةك وةك زؤربة ي ديانةكاني‬ ‫سلكَيماني بؤ ئةو خكَيازانة ديانانة‬ ‫دةطةكِركَيتةوة‪ ،‬كة لة كؤية و طوند ي‬ ‫هةرمؤتة ي كؤية هاتوون‪ .‬ئةرمؤتة –‬ ‫ئةرز ي مردن بة ئارامي واتة هةنار‪ .‬بة‬ ‫خوكَيندني ئايني تايبةت ثةروةردة كراوة‪.‬‬ ‫روناكبيرو رؤشنبيركَيىكي بةرزو ناودار‬ ‫بووة‪ ،‬دكَلسؤز‪ ،‬مرؤظدؤست و خكَيرخوا بؤ‬ ‫هةذارو لكَيقةوماواني سلكَيماني بة تايبةتي‬ ‫لةسةردةمي طرانييةكة ي ‪ 1918‬دا‬ ‫هةموو ئكَيوارةيةك نانو شؤربا ي بؤ ئامادة‬ ‫كردوون‪ .‬لة بةر لكَيهاتوو ي لة ساكَلي‬ ‫‪ 1922‬دا بؤتة وةزير ي دارايي‬ ‫سةردةمي مةملةكةتي شا مةحمود ي‬ ‫حةفيد بابي كورد‪ .‬خواجا كةريم زماني‬ ‫كورد ي ‪ ،‬عةرةبي‪ ،‬فارسي‪ ،‬ئارامي و‬ ‫كلداني بة ضاكي زانيوة‪ .‬بازرطانكَيىكي‬ ‫ناسراوو ناودار بووة‪ ،‬شوكَينىكار ي هةبووة‬ ‫لة خان سووتاو ي سلكَيماني‪ .‬لة تةك‬ ‫شار ي سنة ) ساناندؤذ( سةوداو‬ ‫مامةكَلة ي بازرطاني هةبووة‪ .‬فةريدة‬ ‫خانمي كضي شماي ل يةكَلدة ي‬ ‫سةردةستة ي بازرطاناني سنة بووة‪.‬هةر‬ ‫بةو هؤكارةثكَيوةند ي ثتةو ي بازرطاني و‬ ‫سةودا ي لةتةك سنةدا هةبوة‪ ،‬كة‬ ‫بةرجستة ي هكَيما ي ثكَيوةند ي هةردوو‬ ‫كةرتي كوردستاني خاوةرو خؤرئاواية‪.‬‬ ‫وكَيرا ي ئةوة ي كة كلكَيسة ي سلكَيماني سةر‬ ‫بة مةترانخانة ي سنة بووة لةو‬ ‫سةردةمةدا‪ .‬لة ‪ 1924-1923‬بةهؤ ي‬ ‫بوردوماني سلكَيمانييةوة لة ليةن فرؤكة‬ ‫جةنطييةكاني بةريتانياوة ديانةكان‬ ‫سلكَيماني بةجكَيدةهكَيلن و روودةكةنة‬ ‫كةركوك‪ .‬خواجا كةريمي وةزير ي دارايي‬ ‫شكَيخي نةمر‪ ،‬ناوبانطي بةرز ي هةبووة‪،‬‬ ‫ئةمةكدار ي نيشتمان بووة‪ ،‬بةرانبةر‬ ‫هةذارو لكَيقةوماواني كورد ئةستكَيرةيةكي‬ ‫درةوشاوةية لة ئاسماني طةلي كوردا‪،‬‬ ‫تا هةنوكةش لةسةر زار ي زؤرينة ي ئةم‬ ‫شارةية‪ .‬ئةم شامكَيرة بة دةسبةسةر ي‬ ‫براوة بؤ كةركوك ‪ 1923‬لةبةر ئةوة ي‬ ‫هاوكار ي بابي كورد شكَيخي نةمر بووة‪.‬‬ ‫طة كِرةكي طاوران‪ :‬طاور لة وشة ي‬ ‫طةبر‪ ،‬ئاطر‪ -‬ئاوةرةوة هاتووة‪.‬‬ ‫جكَيماوة ي رةوشي زةردةشتيية‪ .‬ئةم‬ ‫طةكِرةكة كةوتؤتة بةرثريشىكي شالو ي‬ ‫ئةو بوردومانة‪ ،‬بة ناضار ي ئةمانيش روو‬ ‫دةكةنة كةركوك‪ ،‬لة طةكِرةكي قةلو‬

‫‪13‬‬

‫قؤرية نيشتةجآ دةبن‪ .‬لةو‬ ‫كؤضرةوةدا‪ ،‬خكَيازانةكة ي كةريمي‬ ‫ئةلةكة و كوكِرة طةورةكة ي شاكير لة‬ ‫ناويان داية‪ .‬خواجا كةريم‪ ،‬كة‬ ‫دةيانبينآ بة توكِرةييةوة روودةكاتة‬ ‫كوكِرةكة ي دةكَل بؤ شارت بةجآ‬ ‫هكَيشتووة‪ ،‬ئةوا من بة دةست‬ ‫بةسةر ي‪ ،‬تؤ بؤضي هاتوو ي؟‬ ‫ئةويش ئاطادار ي دةكاتةوة لة ترسي‬ ‫بؤردومان رايان كردووة‪ .‬خواجةش‬ ‫دةكَل‪ :‬طياني تؤ لة خةكَلىكي شارةكة‬ ‫زكَيترة؟‬ ‫كةريمي ئةلةكة‪ ،‬حةماغا ي كؤية لة‬ ‫سلكَيماني مةتراني كةركوك ئيستيفان‬ ‫جبر ي ثكَيشواز ي مةسيحييةكان دةكا و‬ ‫خازمةتطوزارييان ثكَيشىكةش دةكةن؟‬ ‫زؤربةيان لة طةكِرةكي قةل ي كةركوك‬ ‫دةطيرسكَينةوة و هةنديىكيان لة‬ ‫طةكِرةكي قؤرية‪ .‬قؤرو بة توركي واتة‬ ‫وش ك‪ .‬ئةسىكةندةر ئةلةكة لة قؤرية‬ ‫نيشتةجآ دةبآ‪ .‬لةو سةردةمةدا كامثي‬ ‫ئاشور ي ليفي سةر بة سوثا ي ئينطلياز لة‬ ‫كةركوك بووة‪ .‬ئينطلياز بؤ بةرذةوةند ي‬ ‫خؤ ي هةذارولكَيقةوماو ي ئاوارة ي‬ ‫دةظةر ي هةكار ي‪ ،‬ئاشورييةكاني‬ ‫خسبووة ذكَير رككَيفي خؤيةوة‪ .‬ئةو‬ ‫سةردةمة ئال ي بةريتانيا ي مةزن خؤر ي‬ ‫لكَيائاوا نةدةبوو‪ ،‬ضارةنووسي طةلني‬ ‫بةدةستبوو‪ .‬ئاشورييةكانيش كةوتنة بةر‬ ‫شالو ي رةشةكوذ ي لةكةركودا‪ .‬مفتي‬ ‫كةركوك لةو سةردةمةدا‪ ،‬بة دةمارطير ي‬ ‫ئايني فتوا ي كوشتني مةسيحييةكان‬ ‫دةدا‪ .‬ئينطليازةكان لةمة بكَيدةنط بوون‪.‬‬ ‫لةو كارةساتةدا تالن و برينيء‬ ‫ءشؤكِر ي زؤركراوةو بازار‬ ‫شةكِر كِ‬ ‫سووتاوة‪.‬توركمانةكان هكَيرشيان بردؤتة‬ ‫سةر مةسيحييةكاني طةكِرةكي قؤرية‪.‬‬ ‫خكَيازاني ئائةسىكةندةر ئةلةكةش بةر‬ ‫كوشتن و بكِرين كةوتووة‪ .‬جةلي ل‬ ‫ئةسىكةندةر لة بكَيشىكةدا دةبآ‪ ،‬دايىكي خوآ‬ ‫دةدا بةسةريا و حةوت خةنجةر ي‬ ‫بةردةكةوآ‪ .‬ئينطليازةكان مةسيحييةكاني‬ ‫قؤرية دةطوكَيازنةوة بؤ قةل‪ .‬باوكي‬ ‫مةسيح ئةسىكةندةر بة توآى كراس و‬ ‫دةرثكَيوة دةرباز دةبآ‪ .‬خواجا كةريم‪ ،‬كة‬ ‫ئةم ديمةنةناكِرةوا دزكَيوة دةبينآ طرياوة‪.‬‬ ‫لةم شالوةدا دةكةس لة مةسيحيةكاني‬ ‫سلكَيماني بةر دةكةون‪ .‬لة ساكَلي ‪1925‬لة‬ ‫تةك خكَيازاني بة يةكجار ي لة بةغدا‬ ‫هةوار ي خستووة و بة بازرطانييةوة‬ ‫خةري ك بووة‪ ،‬هةر لةوكَيش كؤضي‬

‫دوايي كردووة‪ .‬مةسيحي سلكَيماني دوا ي‬ ‫دروستىكردني شار لة ليةن ئيبراهيم‬ ‫ثاشاوة ‪ 1774‬بووة بة بنىكةيةكي‬ ‫بازرطاني نكَيوان سنةو هةمةدان و‬ ‫روسيا‪ ،‬طةيشتونةتة شار ي هةشتةخان‪-‬‬ ‫ئةستراخان‪ -‬ستالينطراد ي هةنوكة‬ ‫لةسةر روبار ي ظؤلطا‪ .‬خواجة كةريم‬ ‫ئاشي ئاو ي هةبووة لة طةكِرةكي‬ ‫طاوران ئكَيستةكةش بةو ناوةوة‬ ‫هةرماوزة)‪ (1930-1929‬دامةزراوة‪.‬‬ ‫هةروةها خواجا كةريم كانياو و كاركَياز ي‬ ‫بةخشيوة بة مازطةوتةكاني سلكَيماني‪.‬‬ ‫ئيسحا(ق ئةلةكة ي خؤشىكةزا ي باوكي‬ ‫نةوالي دةرمانساز لةو خانةوادةية‪.‬‬ ‫خواجا كةريم بازرطاني جاو‪ ،‬خام و‬ ‫شمةكو كال ي لة هةمةدانةوة هكَيناوة‪،‬‬ ‫هةروةها كةللة شةكر ي لة بةغداوة‬ ‫هكَيناوة‪ .‬بازرطاني كةتيرةو مازووش‬ ‫بووة‪ .‬لة كاتي بوردومانةكةدا لة تةك‬ ‫ئةحمةد حةمد ي فةتاح بةطي‬ ‫ساحكَيبقكِران هؤزانظاني ناودار ي كورد و‬ ‫حاجي مستةفا ثاشا ي يامولىكي‪-‬‬ ‫نةمروود‪ ،‬شكَي خ عةبدولىكةريمي‬ ‫قادركةرةم‪ ،‬ثكَيشةوا ي ئايني دةضنة ل ي‬ ‫نمايندة ي بال مةندوبي سامي بةريتاني‬ ‫لة بةغدا‪ .‬خواجا كةريم ثآ ي طوتووة‪:‬‬ ‫بؤضي سلكَيماني طضىكة دةكةنةوة؟‬ ‫ضةمضةمال دةبةستن بة كةركوكةوة؟‬ ‫هاني ديانةكان و مكَيذوويان بؤ سلكَيماني‬ ‫لة دروستىكردني كلكَيسةكةيانةوة ‪1862‬‬ ‫بطرة ثكَيشتريش لة مكَيذوو ي‬ ‫دروستىكردني سلكَيماني زؤربةيان لة‬ ‫كؤيةوة هاتوون‪ ،‬هةندكَيىكيشيان لة‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫مةحمود قودسي و يةكةم كاميكِرا ي‬ ‫جةواد حةمةد‬

‫كؤية‬

‫بةر لة ساكَلي‬ ‫بةطكامكَيكِرا ي‬ ‫‪1949‬‬ ‫طةرؤك لة هةولكَير‬ ‫و شارةكاني‬ ‫ديىكة ي كوردستان‬ ‫دةهاتنة كؤيةو و‬ ‫وكَينةيان بؤ‬ ‫كاروبار ي فةرمي‬

‫دةطرت و دةطةكِرانةوة‪ .‬وكَيكِراى‬ ‫ئةمانةش ئةم طةرؤك و‬ ‫طةشتيارانة ي‪ ،‬كة بة مةبةستي‬ ‫سةردان هاتونةتة كؤية‪ ،‬يان لتـآ ي‬ ‫تكَيثةر بوون‪ ،‬وكَينة ي شوكَينةوارةكانيان‬ ‫طرتووة‪ .‬ساكَلي ‪ 1932‬كاتآ تيثة‬ ‫شانؤييةكة ي ) حةقي شبلي( بةرةو‬ ‫سلكَيماني دةضكَيت‪ ،‬لة كؤية بة‬ ‫مةبةستي ثشوودان و بينيني كؤية‬ ‫ضةند كاتذمكَيركَي ك دةمكَيننةوةو ضةند‬ ‫وكَينةيةكي قشلةو هةردوو قةيسةر ي‬ ‫و ضةند ديمةنكَيىكي ديىكة ي ناوشار‬ ‫دةطرن‪ .‬ساكَلي ‪ 1936‬مةعاريفي‬ ‫كةركوك وكَينةطركَي ك دةنكَيركَيتة كؤية‬ ‫بةمةبةستي طرتني ضةند تابلؤيةكي‬ ‫شانؤطةر ي ) جوتيار ي كورد(‪ .‬لة‬ ‫هةفتاكاندا مامؤستا و ئةكتةرو‬ ‫دةرهكَينةر ي دكَيريني كؤية مامؤستا‬ ‫) عةبدوكَلآل سامي( يةكآ لةم وكَينانة ي‬ ‫نيشاندام و ثاشانيش لة يةكآ لة‬ ‫رؤذنامة كوردييةكان بآلو ي كردةوة‪.‬‬ ‫بةم شكَيوازة بارو رةوشي كاميكَرا و‬ ‫وكَينةطرتن مايةوة تا كؤتايي ساكَلي‬ ‫‪ 1942‬و هاتني ) مةحمود قودسي‬ ‫بة ثلة ي ئةفسةر ي تةجنيد ي كؤية‪.‬‬ ‫لكَيرةدا بابةتةكة ئةمة هةكَلدةطركَيت‪،‬‬ ‫كة ئاماذة و وكَيستةيةك لةسةر‬ ‫مةحمود قودسي بىكةين‪ .‬مةحمود‬ ‫قودسي ئةفسةركَي ك بوو لة رياز ي‬ ‫سوثادا‪ .‬لة جةنطي دووهةمي‬ ‫جيهاندا بةدي ل دةطيركَيت و لة شار ي‬ ‫قودس دةست بةسةر دةبكَيت‪.‬‬ ‫لةماوة ي ديلكَيتيدا شارةزا ي وكَينةطرتن‬ ‫و ضؤنيةتي بةكارهكَينان و‬ ‫مامةكَلةكردن لةطةل كاميكِرا دةبكَيت‪ .‬لة‬ ‫دوا ي ئازاد بووني و دامةزراندني‪،‬‬ ‫وةك ئةفسةر ي‬ ‫بةسةربازكردن)ضابط تجنيد( لة كؤية‬ ‫فؤتؤيةك لةطةل خؤ ي دةهكَينكَيت‪ .‬بةم‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫ضةشنة لة كؤتايي ‪ 1942‬دا‬ ‫يةكةمين كاميكِرا دةطاتة‬ ‫كؤية‪ .‬لة ثال‬ ‫وكَينةطريةكةشيدا طةلتـآ‬ ‫حةز ي لة كِراو كردووة‪ .‬بة‬ ‫كاميكِرايةكة ي ضةندين وكَينة ي‬ ‫هةمةجؤر ي طرتووة و‬ ‫ضةندين ئةرشيفي بة ثكَياز ي‬ ‫بةكاميكِرايةكة ي بؤ‬

‫لة سةرضاوة ي ئاو ي كرؤذ طيراوة‬ ‫لة‬ ‫راستةوةبؤضةث‪:‬تةمةرعبدالواحد‪،‬ئةسوةدئةحمةد‪،‬د‪.‬نجم‪،‬مةغديد‬ ‫ ي مةل يةحيا‪،‬رةشيد ئةحمةدباثير‪،‬مةحمود قودسي‪ .‬كاميرا ي‬

‫بةجكَيهكَيشتووين‪ .‬بة كاميكِرايةكة ي‬ ‫وكَينة ي دةطرت بؤ شوشتنةوةشي بؤ‬ ‫بةغدا ي دةناردن‪ .‬طةلتـآ لة لواني‬ ‫كؤية ي ئةم كاتة فكَير ي هونةر ي‬ ‫وكَينةطرتن كردووة‪ ،‬لة مانة جةمالي‬ ‫كةريمي حةمة مةل‪ ،‬مامؤستا جةل ل‬ ‫حةوكَياز ي و ضةنديتي د ي‪.‬‬ ‫نازناو ي قودسيش لة تاراوطة واتة‬ ‫لة شار ي قودسي وةرطرتووة‪،‬‬ ‫ثاشانيش ئةم نازناوة ثيرؤزة بؤ‬ ‫شةهيد موحةمةد قودسي كوكِر ي‬ ‫خكَيازانةكة ي ماوةتةوة‪ .‬بة شانازييةوة‬ ‫ئامكَيازطير ي مكَيذوو ي ئةدةبي كورد ي‬ ‫بؤتةوة‪ ،‬ئةوةتا هةذار ي نةمر دةلتـآ‪:‬‬ ‫بةخاكي بارزان‪ ،‬ضؤلىكراو سووتاو‬ ‫بة قودسي و عيازةت‪ ،‬خيروكَلآلو‬ ‫خؤشناو‬ ‫نووسةر ي ئةم بابةتةش لة ‪ 19‬ي‬ ‫حوزةيراني ‪ 1976‬دا طوتويةتي‪:‬‬ ‫) كاتآ كاروان‪...‬‬ ‫كارواني مردن بؤ ذيان‬ ‫ضوار لو ي برد‪ ،‬بةرةو نةمان‬

‫مةحمود قودسي بة تاب كِر ي‬ ‫راو ‪1943‬‬

‫هاواريان كرد لة بؤ جيهان‬ ‫دةمرين‪ ،‬تا بذ ي كوردستان‬ ‫خؤشناو‪ ،‬قودسي‬ ‫خكَير ي و عيازةت‬ ‫هةرضواريان هةكَلواسران بة ثةت(‬ ‫هةروةك ثكَيشتر ئاماذة ي ثكَيىكرا‪،‬‬ ‫كؤمةكَل لة لواني كؤية لة ذكَير دةستي‬ ‫) مةحمود قودسي( فكَير ي هونةر ي‬ ‫وكَينةطرتن بوون‪ .‬ساكَلي ‪1945‬‬ ‫جةمالي كةريمي حةمةمةل‪ ،‬كة‬ ‫لةطةل باوكي هامشؤ ي مةحمود‬ ‫قودسيان دةكرد‪ ،‬بة راسثاردة‬ ‫كاميكِرايةكي جؤر ي ذاثؤني بؤ هات‪،‬‬ ‫كة بضوكترين كاميكِرا ي ئةو كاتة بوو‪.‬‬ ‫جةما ل لةم كاتانةدا هاوكِرآ و‬ ‫هاوتةمةن و هاوثؤلي مامؤستا‬ ‫باكور ي بوو‪ .‬زؤربة ي كاتيان بة‬ ‫يةكةوة بةسةر دةبردو ضةندين‬ ‫وكَينةيان بةيةكةوة بةم كاميكِراية‬ ‫طرتووة‪ .‬خؤشبةختانةش ضةند‬ ‫وكَينةيةك لةم وكَينانة ماون و‬ ‫ثاركَيازراون‪.‬‬ ‫بةم ضةشنة بارو رةوشي كاميكِرا و‬ ‫وكَينةطرتن تاساكَلي ‪ 1949‬ئةم‬ ‫كاتة ي‪ ،‬كة بةركَيازان عةلي‬ ‫حةمةدةمين‪ ،‬موحةمةد شوان‪ ،‬كة‬ ‫هةردووكيان لة ذيان دا ماون‪،‬‬ ‫خؤيان لة وكَينةطرة طةكِرؤكةكان نازي ك‬ ‫دةكردةوة‪ ،‬تا هونةر ي وكَينةطرتن‬ ‫بةضاك و تةواو ي فكَيربوون و بة‬ ‫هةردووكيان توانيان بةيةكةوة و بة‬ ‫هاوبةشي يةكآ لةم كاميكِرا‬ ‫سندووقيانة‪ ،‬كة بة ثا ) ثآ( بوو بىككِرن‬ ‫و لة تةنيشت مازطةوتي‬ ‫خاديمولسجادة ي كؤية لة ذووركَيىكي‬ ‫بضىكؤكَلةو تاري ك و تنؤكدا‪ ،‬كة تةنيا‬ ‫تاكة كونكَيىكي بضىكؤلنة ي تكَيدا بوو‪،‬‬

‫‪14‬‬


‫فاتيح رةسو ل‬

‫كؤضى دوايى دكتؤر نازم كةلكَينكَيىكى‬

‫سةركردة ي ناسراو ي ضةثي كوردستان‬

‫كرد‬ ‫دروست‬ ‫دوايى‬ ‫طةورةى زانستى كؤضى‬

‫سةردةمي سةرهةكَلداني‬ ‫بيرؤكة ي ضةث لة كؤيةدا‬ ‫دةطةكِركَيتةوة دوا ي كؤتايي‬ ‫جةنطي جيهاني يةكةم‪ ،‬ئةو‬ ‫كاتة ي ئةو سةربازة‬ ‫كؤييانة ي كة لة لةشىكر ي‬ ‫عوسماني دابوون لة‬ ‫جةنطي عوسماني روسدا‬ ‫بةدي ل دةطيركَين‪ .‬لة‬ ‫بةنديخانةكان تكَيىكةلو ي‬ ‫ضةثةكاني روس دةبن‪ ،‬كة‬ ‫بة بؤلشةوي ك ناسرابوون‪ .‬دوا ي سةركةوتني شؤكِرشي‬ ‫ئؤكتؤبةر ئازاد دةكركَين و ئةو بيرة ثكَيشىكةوتووخوازةش‬ ‫لةطةل خؤيان دةهكَينةوة كوردستان بة طشتي و كؤية بة‬ ‫تايبةتي‪ .‬بار ي كؤمةليةتي كؤية‪ ،‬كة مةكَلبةند ي هونةروئةدةب‬ ‫بووة‪ ،‬هةروةهاخةسكَلةتي كةسايةتي مرؤظي كؤية‪ ،‬كة‬ ‫بير ي نوآ ي ل ثةسند بووة‪ ،‬جطة لةوة ي كؤية لة كؤمةكَلكَي ك‬ ‫ثكَيىكهاتة ي ئايني و ئاينازايي ثكَيىكهاتووة‪ ،‬دةرفةتكَيىكي لةبار بووة‬ ‫بؤ ئةوة ي ثاشخاني هازر ي ضةثايةتي زوو طةشة بىكا‪.‬‬ ‫لةطةل رؤذطاريش بة رةوتكَيىكي هارمؤني لةطةل ئةو‬ ‫بارودؤخة دذوارة ي‪ ،‬كة كؤمةلني خةكَل ك تكَييدا طوزةرانيان‬ ‫كردووة طونجاوةو ثةرة ي سةندووة‪ .‬لة سةرةتا ي‬ ‫ضلةكانةوة تكَيىكؤشةر ي ناسراو ي فاتيح رةسو ل‪ ،‬كة بة‬ ‫سةركردة ي ضةث لة كؤية دةذمكَيردرآ رؤكَلكَيىكي بةرضاو ي‬ ‫هةبووة‪ ،‬كة شاياني ئةوةية لكَيىكؤكَلينةوة ي تايبةتي لةسةر‬ ‫بىكرآ‪ .‬فاتيح رةسو ل نةك هةر سةركردةيةكي سياسي و‬ ‫ثكَيشمةرطايةتي بووة‪ ،‬بةلىكو نووسةركَيىكي قةكَلةم بة بكِرشت‬ ‫بووة لة بوار ي هازر ي ضةثدا‪ .‬لةم بوارةشدا ضةندين كتكَيبي‬ ‫نووسيوة لةوانة‪ :‬ضةند لثةكِرةيةك لة مكَيذوو ي خةباتي طةلي‬ ‫كوردكة سآ بةرطة‪ .‬هةروةها كتكَيبي لة كاروانكَيىكي‬ ‫دوورودركَيذ‪ ،‬بنضينة ي بيرؤكة ي ضةث لة كوردستان‪.‬‬ ‫ثكَيشتريش خاوةني دةنطدانةوة ي ئاشتي بووة‪ ،‬كة لة ساكَلي‬ ‫‪ 1954‬ضاثىكراوة‪ ،‬هةروةها تووتن و توتنةواني لة‬ ‫كوردستاني عكَيرا(ق ‪ .1958‬دوا كتكَيبي ضاثىكراويشي ) مشتكَي ك‬ ‫لة ثاشماوة ي خةرمانة(‪ ،‬كة لة ‪ 2007‬ضاثىكراوة‪ .‬بة كؤضي‬ ‫دوايي هازر ي ضةث سةركردةيةكي‬ ‫طةورة ي ضةثي كوردستانى لة‬ ‫دةستدا‪.‬‬ ‫لة ساكَلي ‪ 1931‬لة شار ي كؤية لة‬ ‫بنةماكَلةيةكي كاسبىكار لة داي ك بووة‪.‬‬ ‫ساكَلي ‪ 1938‬ضؤتة قوتابخانة‪ .‬لة‬

‫‪15‬‬

‫خوالكَيخؤشبوو دكتؤر نازم‬ ‫كةلكَينكَيىكى طةورةى‬ ‫زانستى لةكوردستان و‬ ‫زانىكؤيى كؤية بةتايبةتى‬ ‫لةبةشةكانى ماتماتي ك و‬ ‫ئاى تى بةجكَيهكَيشت‪,‬‬ ‫ضونىكة دكتؤر‬ ‫بةكةسايةتيةكى زانستى‬ ‫دةذمكَيردرا لةبوارةكانى‬ ‫ماتماتي ك و ئا ي تى‬

‫ثكَيويستة كارة ديارو خازمةت بةخشةكانى لةياد نةكرين و‬ ‫بىكركَينة هاندةركَي ك بؤخازمةت كردن و بةردةوام بوون‬ ‫بؤثكَيشخستنى زانست لةكؤيةو كوردستان بةداخةوة ئةم‬ ‫ثياوة مةزنة زوو سةرى نايةوة‪,‬ئةمةى خوارةوة‬ ‫كورتةيةكة لةذيانى جوانةمةرط‪ .‬دكتؤر نازم حسن سالح‬ ‫لة ‪ 1967-9-6‬لةشارى كؤية ضاوى بةدونيا هةكَلهكَيناوة‬ ‫وهةرلةوشارة خوكَيندنى سةرةتايى لةقوتابخانةى حاجى‬ ‫قادرى كؤيى ساكَلى ‪ 1979-1978‬تةواوكردوة ‪,‬لةساكَلى‬ ‫‪ 1985-1984‬خوكَيندنى ئامادةيى لةئامادةيى كوردستان‬ ‫لةشارى هةولكَير تةواو كردوة ‪,‬خوالكَيخؤشبوو‬ ‫خوكَيندكاركَيىكى زيرةك و خوكِرةوشت بةرزبووةو لةليةن‬ ‫مامؤستاكانى زؤر خؤشةويست بووة ‪,‬لةساكَلى ‪-1988‬‬ ‫‪ 1989‬بكِروانامةى بةكالؤريؤسى لةزانىكؤيى سةلحةددين‬ ‫كؤليذى زانست بةشى ماتماتي ك وةرطرتووةو ثلةى‬ ‫يةكةمى لةسةر ئاستى زانىكؤو كؤليذ بةدةست هكَيناوة‬ ‫‪,‬لةساكَلى ‪ 1991‬لةزانىكؤ ي بةغداد خوكَيندنى كؤرساتى‬ ‫ماستةرى تةواوكردوةو دواتر لةزانىكؤيى سةلحةددين‬ ‫نامةى ماستةرةكةى بةسةر ثةرشتى ثرؤفيسؤر دكتؤر‬ ‫جابر عبدالرحمن بةسةركةوتوويى وةرطيراوة‪ ,‬لةساكَلى‬ ‫‪ 1993‬تا ‪ 1995‬لةزانىكؤيى سةلحةددين لةكؤليذى زانست‬ ‫لةبةشى ماتماتي ك بةناونيشانى مامؤستاى ياريدةدةر‬ ‫وانةى ووتؤتةوة‪.‬دكتؤر نازم مامؤستايةكى‬ ‫ى وةرطرتووة‬ ‫سةركةوتوبووةو خوكَيندكاران زؤر سوديان ل كَ‬ ‫لةبةرلكَيهاتوويى خؤ ي لةساكَلى ‪ 1995‬نكَيردراوة بؤ وولتى‬ ‫فةكِرةنسا ‪ ,‬لةدواى سةفةرى بؤدةرةوةى وولت ضةندين‬ ‫بكِروانامةى جياوازى لةبوارى زمانى فةرةنسى‬ ‫وةك)بكِروانامةى ‪DEFL‬و ‪ (DAFL‬و زانستى ماتماتي ك‬ ‫بةدةست هكَيناوة‪ ,‬لةساكَلى ‪ 2005‬تا ‪2006‬لةدواى‬ ‫طةكِرانةوةى بؤكوردستان ئةركى كِراطرايةتى كؤليذى )‪(IT‬‬ ‫لةزانىكؤيى كؤية ثكَيسثكَيردراوة ‪.‬لةساكَلى ‪ 2006‬وة تا ئةو‬ ‫كِرؤذةى كةبةكؤضى ناوادةى ماكَلائاوايى لةدونياكرد‬ ‫ياريدةدةرى كِراطرايةتى كؤليذى ئةندازيارى بوو‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫وكَينةى شوكَينة دكَيرينةكانى‬

‫هكَيمن ئيلنجاغى‬

‫كؤية‬ ‫كؤشىككَيىكى دكَيرينى كؤية‬

‫خانى كةران‬

‫دةرطايةك‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫‪16‬‬


‫سةرقازيالن‬

‫ديوارى خانويةك‬

‫‪17‬‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫سىكتان لة هةلطةرانى لةشاخ بؤ كراوةو‬ ‫سروشتكَيىكى جوان ‪ ،‬دايماوكَي ك لةبةرزى‬ ‫بةدركَيذى ئةو كونةشاخةش ئاو دكَيتة‬ ‫بةرزايى‬ ‫خوارةوة و ضةندان كانيلةى بؤ‬ ‫)سؤركى‬ ‫ي ‪،‬بنىكةيةكى مكَيذوويى تةندروستى سةرطرد( هةلىكةندراوةو سارنجكَيىكيشى تكَيداية‬ ‫هةكَلدةقول كَ‬ ‫شوكَينكَيىكى كةتةواوى ئةو ئاوةى رووكارى شكَيوة‬ ‫لم‬ ‫تايبةتمةند تونكَيلةكةى دةضكَيتةوة ناوو ‪،‬بة كَ‬ ‫شؤرش‬ ‫هةموو ئاوةكة قوتدةدات و كةس‬ ‫هةية كة‬ ‫دكَيدةواني يةعقوب‬ ‫ ي دةر‬ ‫ي جاركَيىكيتر ئةو ئاوة لةكو كَ‬ ‫نازان كَ‬ ‫بة‬ ‫ئةشىكةوتى سةرطرد خاوةنى ضةندان‬ ‫)ئةشىكةوت دةبكَيتةوة ‪ ،‬ئةوةش لى خةكَلىكى‬ ‫ناوضةكة بة بيرى بكَيبن ناسراوة ‪،‬‬ ‫ى‬ ‫سةرطرد ( كاتكَيىكيش دةطةيتة كؤتايى تونكَيلة‬ ‫ناسراوة ‪ ،‬شاخةكة دةرطايةكى بضووكى شكَيوة‬ ‫ي طؤشةيى دكَيتة ثكَيشت بؤ‬ ‫ئةو شوكَينة س كَ‬ ‫لم‬ ‫لةسةرةتاو ضوونةدةرةوة لة ئةشىكةوتة ‪ ،‬بة كَ‬ ‫لةرووكارى دةرةوة دةرطاكة مةترو‬ ‫ة ركَيطاى‬ ‫نيوكَي ك بةرزة و لة تةنيشتى ضةثيشى‬ ‫لة‬ ‫كِركَيضىكةيةكى بضووك هةية كة بؤ‬ ‫رووكارى‬ ‫هكَينانةوةى ئاوى دةرةوة بؤ ناو‬ ‫نازةنين تـ‬ ‫سارنجةكةدروستىكراوة ‪ ،‬مرؤظ‬ ‫ةوة بؤ‬ ‫دةتوانكَيت بة حا ل و دةست طرتن ثكَيى‬ ‫دةضكَيت‬ ‫دا بروات و لةدوورى دوومةتر ئاوكَيىكى‬ ‫‪،‬تةنيا نيو‬ ‫تر دةرذكَيتة ناو بيراوةكةوة كةلة‬ ‫سةعات‬ ‫بةرزايكَي ك لكَيدراوةو ئاوةكةشى‬ ‫ركَيىكردنى‬ ‫دةرذكَيتةوة ناو رةزو‬ ‫دةوكَيت‬ ‫لييةكةى‬ ‫لةكوردستان بةطشتى و لة ناوضة ‪،‬سةرةتاش نيمضة دؤ كَ‬ ‫باخةكانةوة‪.‬لةسةرووى‬ ‫و‬ ‫يدةكات‬ ‫كَ‬ ‫ث‬ ‫دةست‬ ‫بةدارى سروشتى‬ ‫ي و سةختةكان‬ ‫شاخاوى وعاس كَ‬ ‫ئةشىكةوتةكةشدا كِرةزو باخكَيىكى زؤر‬ ‫دواتر دةبكَيتة دارة بةردارةكانى‬ ‫بةتايبةتى ‪،‬طةلكَي ك شوكَينى ئةو تؤ‬ ‫هةية و لةسةربانايةكةوة لة بيركَيىكى‬ ‫دةطةيتة‬ ‫يىكيش‬ ‫كَ‬ ‫‪،‬كات‬ ‫ضين‬ ‫دةست‬ ‫مايةى‬ ‫هةن كة لة ضةندان رووةوة‬ ‫تر ئاويان بؤ دكَيت و هةميشة سةوزن‪.‬‬ ‫ئةشىكةوتةكة تايبةتمةندى ئةو‬ ‫لم‬ ‫طرنطى ثكَيدان و ناساندن ‪،‬بة كَ‬ ‫* طرنطى م كَيذوويى شؤرش و‬ ‫بؤ‬ ‫سةروة‬ ‫لةضةندان‬ ‫ينةت‬ ‫كَ‬ ‫شو‬ ‫يستا‬ ‫ئةوةى جكَيطاى نيطةرانية تائ كَ‬ ‫ئةشىكةوتةكة‬ ‫دةردةكةوكَيت كةئةشىكةوتكَيىكى‬ ‫زؤركَي ك لةو شوكَينانة بة شاراوةيى‬ ‫لة رووى مكَيذووى شؤرشةوة‬ ‫دةوةن‬ ‫بةدارو‬ ‫يشى‬ ‫كَ‬ ‫ث‬ ‫طةورةية‬ ‫ماونةتةوة و تةنيا ئةطةر‬ ‫ضةندان جار بةهؤى سةختى و‬ ‫دانيشتووانى ئةو جكَيطايانة بة شكَيوةى طيراوةو لةبةردةمى بةكةلةكةبةرد‬ ‫طونجاوى شوكَينةكةوة ئةو ئةشىكةوتة‬ ‫زارةكى و بةسادةى شتكَي ك دةربارةى ديواركراوة و دةرطاى بؤ‬ ‫كراوةتة نةخؤشخانةى شؤرش و‬ ‫ئةو شوكَينانة بازانن ‪ ،‬لة كاتكَيىكدا ئةطةر هكَيشتراوةوةتةوة و بةدركَيذاى سةرى بةسةرثةرشتى شةهيدى سةركردة‬ ‫مافى خؤيان لة رووةكانى ناساندن‬ ‫دكتؤر خاليد سةعيد و ضةند‬ ‫ئةشىكةوتةكةش ركَيذنة‬ ‫و لكَيىكؤلينةوةو ثاراستن ثكَيبدركَيت ‪،‬‬ ‫دلؤثة دادةباركَيت و‬ ‫بكَيطومان ئةوكات طرنىكى مكَيذوويى‬ ‫جوانكَيىكى تايبةتى بؤ‬ ‫شوكَينةوارى و سروشتى و جوانى‬ ‫دروستىكردووة و‬ ‫تايبةتمةنديةكانى ئةو شوكَينانة دةر‬ ‫واشيىكردووة كةناو‬ ‫دةكةوكَيت ‪.‬‬ ‫ئةشىكةوتةكة زؤر فكَين ك‬ ‫* ئةشىكةوت كَي ك ضةندان‬ ‫بكَيت ‪.‬لة دةستة راستى‬ ‫تايبةتمةندى‬ ‫ئةشىكةوتةكةدا‬ ‫ئةطةر لةباسةكةمان دوور‬ ‫نةكةوينةوة ‪،‬رووةوة دؤكَلى هيران و بةكِرارةوكَيىكى شكَيوة‬ ‫نازةنين هةنطاو بنكَينين ‪:‬لة بةرانبةرى توونكَيليدا سةردةكةويت‬ ‫زنجيرة ضيايى سةفينء ئاوةطرد لة كةهةموو شوكَينى‬ ‫نكَيوان طوندةكانى نازةنين و سناوةو دةستطرتن و ثيا‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫‪18‬‬


‫بآ ثالر‬

‫شؤستةكة ثانترة لةشةقامةكة‪!...‬؟‬ ‫بةردةم مازطةوتى حاجى سديق‬

‫شةقامى سةرةكى ئيسىكان بةرامبةربنىكةى طةلو كَيذ دةرطايةك‬ ‫! زيادة كِرؤيى كردؤتة سةر شؤستةكة؟؟‬

‫‪19‬‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫دكتؤر وةلي مةحمود حمد‬ ‫كِراطرى ثةيمانطاى تةكنيىكى كؤية بؤ طةشةثكَيداني شار ي كؤية نؤ ثكَيشنيار دةخاتة كِروو‬

‫يةك لةشار بؤئةوةى ثكِرؤذةكانى شار بةثكَيى ئةولةويةتى‬ ‫بةركَياز دكتؤر وةلى كِراطرى‬ ‫ثكَيداويسى خةكَل ك ئةنجام بدركَيت ‪.‬‬ ‫ثةيمانطاى كؤية وةك‬ ‫لةمةو دوا هةوكَلى كردنةوةى شارةكة بدركَيت‬ ‫‪-4‬‬ ‫خةمخؤركَيىكى شارى كؤية‬ ‫كِراثؤرتكَيىكى ئاكِراستةى قائمقاميةت نةوةك داخستنى ضونىكة داخستنى شار خراثترين ثالنسازى‬ ‫وسةرؤكايةتى شارةوانى كؤية شارة‪,‬وةك ئةوةى هةولكَير )‪30‬م( دواتر )‪60‬م( دواتر)‬ ‫‪100‬م( بؤتة هؤ ي خنىكان و داخستنى شار دواتر ثكَيويستى‬ ‫كردوة كةتايبةتة بةنةخشةو‬ ‫بة)نفق( و بةرزةثردى ثةكِرينةوة دةبكَيت ككَيشةكةش هةرباش‬ ‫جوانىكارى شارى كؤية ‪,‬ئةمةى‬ ‫ضارةسةر ناكريت ‪.‬‬ ‫خوارةوة دةقى كِراثؤرت‬ ‫ئةوةى لةبرادةرانى نةوت وجيؤلؤجى تكَييطةيشتين‬ ‫‪-5‬‬ ‫وثكَيشنيازو تكَيبينيةكانى بةكِركَيازيانة‬ ‫شارى كؤية لةبنارى )هةيبةت سوكَلتان( تادامكَينى شارةكة بة)‬ ‫‪..‬هةرضةندة لةكاتى بةستنى كؤنفراسى ئاوةدان‬ ‫‪ (3‬ثكَيىكهاتةى جيؤلؤجيا دادةنركَيت ‪,‬بؤية دةبكَيت بؤئةنجامدانى‬ ‫كردنةوةى كؤية كةزانىكؤى كؤية ئةنجامى دا لةكاتى خؤى‬ ‫هةر ثكِرؤذةيةك لةمةو دوا )تحلي ل التربة( زؤر بةضاكى‬ ‫بةهاوكارى ثاركَيازطاى هةولكَير)ئةوكاتى شارى كؤية(‬ ‫بىكركَيت ضونىكة لةثاشةكِرؤذ باكَلةخانةكان توشى )شقو(ق(‬ ‫‪,‬ئكَيمةلةثةيمانطا بةداخةوة نةدانرابووين لةم ليذنةية‬ ‫ ل بدركَيت ضةند كؤمثانيايةكى بيانى بانطهكَيشت‬ ‫دةبن ‪.‬هةو كَ‬ ‫وةنةبانطهكَيشتيش كراين بؤبةشدارى كردنى تةواوى‬ ‫بىكركَين بؤئةنجام دانى )المسح الجيولوجى( و)تحلي ل التربة‬ ‫توكَيذينةوةو تةوةرةكانى كؤنفرانس ئةوةبوو لةدواين‬ ‫دانيشتنى ئةم كؤنفرانسة لةسةر تةلةفؤن و داواكارى بةكِركَياز والمعادن(لةهةمووناوضةكانى قةزاى كؤية بؤئةوةى ضيتر‬ ‫ى بنةماو )توقعات(لةبوونى شت‬ ‫)واهمة( نةبين بةقسةى ب كَ‬ ‫)كاك شكَي خ سالح( ئكَيمة لةثةيمانطا ضةندمامؤستايةك‬ ‫وةفالن)كان( و فالن)كان( نامان طةيةنكَيتة ئةنجامكَيىكى تةواو‬ ‫بةشدارى ئةم كؤنفرانسةمان كرد وةلةم كِراثؤرتةداضةند‬ ‫كؤنىكريتى بؤدانانى طارطةو شت ‪,‬بؤئةوةى كامة دةبكَيت‬ ‫كِراوسةرنجكَيىكى خؤمان دةخةينة بةردةمى بةكِركَيازتان‬ ‫ئةوة بىكةين‪.‬‬ ‫ ي نةخركَيت ‪:‬‬ ‫هيوادارين سودى هةبكَيت و ثشت طو كَ‬ ‫ ل بدركَيت دابةشىكردنى زةوى بةم شكَيوازةى‬ ‫هةو كَ‬ ‫‪-6‬‬ ‫بةرنامة دابنركَيت بؤ ئةنجامدانى كؤنفرانسكَيىكى‬ ‫‪-1‬‬ ‫ي بوون‬ ‫ئاوةدانىكردنةوةو ثةرةثكَيدانى شار بةهاوكارى قائيمقاميةت كؤن نةبكَيت بؤئةوةى بتوانين ككَيشةى نيشتةج كَ‬ ‫ضارةسةر بىكةين وةلةليةكى تريش )خدمات(لةطة كَ‬ ‫ ل‬ ‫و زانىكؤو ثةيمانطا ثكَيش كؤتايى ساكَلى )‪.(2008‬‬ ‫دروست بوونى طةكِرةكةكان بطةيةنين بة)متىكاملى(‪.‬‬ ‫ى ئةنجامدانى ماستةر ثالنى شار هيض‬ ‫بةب كَ‬ ‫‪-2‬‬ ‫طرينطى دانى زياتر بةنةخؤش خانةى كؤيةو‬ ‫‪-7‬‬ ‫ثرؤذةيةكى ترى )مستقبلى( ئةنجام نةدركَيت‪.‬‬ ‫دكتؤرةكان ضونىكة ثةيمانطاكةمان ضواربةشى طرينطى‬ ‫كؤبونةوةيةكى فراوان لةليةن قائمقامةوة كِركَي ك‬ ‫‪-3‬‬ ‫ ل( و )شيىكارى‬ ‫ ل ليةنى حيازبى و فةرمانبةران و كِرؤشنبيرانى )ثةرستارى( و)سكِركردن( و)تةندروستى كؤمة كَ‬ ‫بخركَيت لةطة كَ‬ ‫نةخؤشيةكان(مان هةية واثكَيويست دةكات كة )متابعة( ى‬ ‫ئةم شارةو بةرثرسى دةزطاكان و كِركَيىكخراوةكان و )نخبة(‬ ‫ى( بؤليةنى ثراكتيىكى‬ ‫ى لةنةخؤشخانة)نوستب كَ‬ ‫نةخؤش بىكر كَ‬ ‫شارستانيترين بازرطاني لة سةنتةر ي شار بةكِركَيوة دةضآ لة‬ ‫زانىكؤ لة دامكَيني ضياو‪ ..‬مةيداني حةيوانيش طةكِرةكي هةواو لة تةنيشت ديوار ي بةنازيخانة‪ .‬رؤذانة‬ ‫بةدةيان سةر مةكِرو بازن و طاوطؤ ل و ثةلوةر ككِرين و‬ ‫فرؤشتنيان ثكَيدةكركَيت‪ .‬ئايا ئةوة ناوةند ي بازرطاني جيهاني ية‬ ‫لة سةنتةر ي شار هيوا ي عةبدة تةها‬ ‫ئةوة ي لة شار ي كؤية سةرنج دةدركَيت‪ ،‬هةر لة دكَير زةمانةوة ‪ ،‬يان سةنتةر ي ئينتةرنكَيت و كؤمثيوتةرة‪ ،‬كةس خؤيان تآ‬ ‫ناطةيةنآ‪ .‬باشة ئة ي كآ بةرثرسي ئةو مةيدانةية و رؤذانة‬ ‫شاركَيىكي ركَي ك و ثكَي ك و خاوكَين و رؤشنبيرئامكَياز بووة‪ .‬بازارو‬ ‫قشث ل و ري خ خاوكَين دةكاتةوة‪ .‬باشة ئةوة نابكَيتة هؤ ي‬ ‫بازرطاني كردن و شوكَين و تايبةتمةند ي خؤ ي هةبووة‪ ،‬هةر‬ ‫كارو كاسبيةك شوكَيني تايبةتي خؤيان هةبووة و بةناو ي ثيشةوة‬ ‫ناويان ناوة‪ ،‬كة طوزةريان ثكَيدةطوتن‪ .‬بؤ نمونة‪ :‬طوزةر ي‬ ‫نةجاران‪ ،‬طوزةر ي كورتان دروان‪ ،‬طوزةر ي كوتالفرؤشان‪...‬‬ ‫هتد‪ .‬ئةمةش نيشانة ي ئةوةية‪ ،‬كة شار جياواز ي هةية لةطةل‬ ‫لدآ‪ ،‬بةوة ي‪ ،‬كة لة شاردا دام و دةزطا ي حىكومةت هةيةو‬ ‫ياساو ركَيسا ركَيطة بة ثكَيشكَيلىكردني مافةكاني تاك و كؤمةل نادات‬ ‫لة ليةن تاككَي ك يان كؤمةكَلكَيىكي ديىكةوة‪ .‬دةسةلتي جكَيبةجكَيىكردن‬ ‫كار دةكات بؤ ركَيىكخستني كار ي هاولتيان و بةرقةرار كردني‬ ‫دادثةروةر ي‪ .‬بةلم لة بر ي ئةوة ي شار ي كؤية بةرةو ثكَيشةوة‬ ‫هةنطاو بنآ زكَيتر بةرةو شارستاني بضآ‪ ،‬دوا ي ئةوة ي خؤشحال‬ ‫بووين بة كردنةوة ي زانىكؤ ي كؤية‪ ،‬كةضي دةبينين نا‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫‪20‬‬


‫رةضةكَلةكي نازناوةكاني‬

‫بووة‪ .‬بةكِرضةكَلةك وةك خازماني‬ ‫ئكَيستا ي كؤية دةطكَيكِرنةوة ئاغا بووة‬ ‫لة بنةماكَلة ي كةريمي عةزيازاغاى ئةو‬ ‫ناوضة بووة‪ .‬تا بكَآل ي توند و دةمارطير‬ ‫ئةو طؤشةية بؤ ناوزراندن و‬ ‫بووة‪ .‬مةسةلة ي ئايني زؤر خةست‬ ‫تةوهين نيية‪ ،‬بةقةد ئةوة ي ضةند‬ ‫وةرطرتبوو‪ .‬بكَيوةذنكَي ك لة‬ ‫راستي و مكَيذوويةكي شاراوة ي‬ ‫طوندةكةيان دةبآ‪ ،‬كابرايةك‬ ‫كؤيةمان بؤ دةردةخا‪ ،‬بؤية حةز‬ ‫دةكةين هةموو كةسكَي ك بةشدار ي دةستدركَيذ ي دةكاتة سةر‪ .‬خةكَلىكي‬ ‫تكَيدا بىكا‪ ،‬يان هيض نةبآ زانياريمان طوندة لة ئةحمةديان ضاكتر دةست‬ ‫ناكةوآ بؤ ئةوة ي بيىكوذآ‪ .‬ئةويش سآو‬ ‫لةو بارةيةوة بدةنآ‪ .‬حة(ق نيية‬ ‫دوو ي لتـآ ناكاو تةختي دةكا‪.‬‬ ‫كةس لة رابردوو بترسآ‪ ،‬ضونىكة‬ ‫ ي بؤ‬ ‫دوذمنايةتي بؤ ثةيدا دةبآ و هةكَلد كَ‬ ‫دةبآ مشور ي دوا رؤذ بخؤين!‬ ‫كؤية‪ .‬لةطةل خؤ ي ناعوركَي ك دةهكَينآ‬ ‫سةل ك ‪) :‬سةرة( كؤيةكة ي‬ ‫بؤ كؤية‪ .‬ديارة كابرا ثارةدار بووة‪.‬‬ ‫)سةلىكان(ة‪ .‬ديارة مةسةلةكة‬ ‫ثكَيوةند ي بةسةرةوة هةية‪ .‬نازناو ي كاتآ حةماغا ضاو ي ثآ دةكةوآ‪ ،‬داوا ي‬ ‫خكَيازانكَيىكي كؤية‪ ،‬بةلم ئةو نازناوة لة لتـآ دةكا ض بة هيمةت‪ ،‬ض بة‬ ‫ضييةوة هاتووة؟ ئةو زانياريانةمان قيمةت بيداتآ‪ .‬ئةويش ثكَيشىكةشي‬ ‫حةماغا ي دةكا‪ .‬خازماني دةطكَيكِرنةوة‬ ‫بة سوثاس و كِركَيازةوة لة بةرةبابي‬ ‫كة ئةحمةد لة ماكَلة مكَيركَيىكي كؤية دةبآ‬ ‫سةلىكانةوة وةرطرتووة‪ .‬ئةحمةد‬ ‫) نازانن ئةو ميرة كآ بووة( ثاكَلةوانكَي ك‬ ‫ساكَلح حمد‪ ،‬كابرايةكي خةكَلىكي‬ ‫طوندكَيىكي دةوروبةر ي ضةمضةمال لة ماكَلةكة دةبآ بةشةكِر دكَين‪ ،‬هةر لةوآ‬

‫كؤية‬

‫سةلىكان‬

‫شوكَينةش بةقةلى )قوض‬ ‫ثاشا( ياخود‬ ‫ناوى )كؤية( يان) كؤيسنجق (لةضي‬ ‫)كاولةسةرا(بةناوبانطة‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬بؤتان‬ ‫هةرضى) كةريم شارةزا( شة ثكَيى واية‬ ‫كِرةنطة‬ ‫يةوة هاتووة؟‬ ‫كةناوى كِراستى شارةكة )كؤ(ية بةواتاى‬ ‫هةريةككَي ك‬ ‫جاف‬ ‫لةئكَيمة ثرسيارى كؤكردنةوةى كؤمةكَلكَي ك دانيشتوان‬ ‫لةشاركَيىكدا‪,‬يان سوك كردنى وشةى )ككَيو(ى‬ ‫ئةوة بىكةين‬ ‫كوردية يان )كوة( ى فارسيةواتة )ضيا( كة‬ ‫كةئاية‬ ‫دةكةوكَيتةرؤخى ضياى هةيبةتسوكَلتان و‬ ‫)كؤيسنجق(‬ ‫باواجى ‪)..‬مسعودمحمد(ثكَيى وايةطةر‬ ‫لةضييةوة هاتووة هةروةها وةلمكَيىكى‬ ‫تةماشاكةر لةسةر يةككَي ك لةلوتىكةكانةوة‬ ‫ئةوتؤمان نيية بؤوةلمدانةوةى ئةو‬ ‫سةيرى كؤية بىكات ئةوةشارةكة‬ ‫كَ‬ ‫ى‬ ‫ثرسيارة ئةمةى لةم باسةدا دةمةو‬ ‫بةشكَيوةيةكى كؤكراوةيى دةبينكَيت‬ ‫لةسةرى بدوكَيم كورتةيةكة سةبارةت‬ ‫هةروةهاناوبراو بةدوورى نازانكَيت كةناوى‬ ‫بةناوى كؤية كِرةنطة كيفايةت نةب كَ‬ ‫ي ياخود )كويسنجق( بؤسةردةمى )ئكَيلخانى ‪-1253‬‬ ‫بابةتكَيىكى طرينط نةبكَيت بةلم هةرضيةك ‪(1339‬بطةركَيتةوة يان بؤسةردةمى‬ ‫بكَيت بةثكَيى توانا هةوكَلم داوة وةلمكَي ك‬ ‫هكَيرشةكانى هؤلكؤو تةيمورى لةنط ‪..‬‬ ‫ياخود شيىكردنةوةيةكى بضوك سةبارةت )كةريم زةند( ثكَيى واية شارى كؤية‬ ‫بةناوى ))كؤية((لةم بارةيةوة بىكةم‪..‬‬ ‫‪:‬كؤ‪,‬كؤسا ياخود كؤسان شارى سان‬ ‫)تاهرئةحمةد حةوكَيازى( لةوباوةكِرةداية‬ ‫لةووشةى طردو‬ ‫كةكؤية بةرلةثةيدابوونى ئاينى ئيسالم‬ ‫تةثؤلىكةوطردوكؤوكؤسارةوة هاتووة‬ ‫ناوى)كؤثار( بووة كةئةمةش وشةيةكى كةبةشارة كؤن و ناسراوةكانى كوردستان‬ ‫زةردةشتية‪ ,‬لةكاتى هاتنى لةشىكرى‬ ‫دادةنركَيت ‪..‬هةرضى)غالب تالبانى (ية ثكَيى‬ ‫عةرةبة موسوكَلمانةكان بؤناوضةكة ناوى واية ناوى )كويسنجق(لة)كؤى سان (ةوة‬ ‫)كؤهسار(بووة وةختكَي ك كؤية ناوى )كؤى هاتووة واتة ضياى بنىكةى‬ ‫سان( بووة‪ ...‬بيروكِرايةكى ترهةية باس‬ ‫سوكَلتان)سان(كورتىكراوةى ناوى‬ ‫لةهاتنى عوسمانيةكان دةكات‬ ‫)سلطان(ة‪ ...‬كِرايةكى تردةكَلكَيت كؤية‬ ‫كة)سنجق( واتة)ئال(ى ثكَيغةمبةريان‬ ‫سةردةمانكَي ك بنىكةى كؤركردنةوةى‬ ‫هكَيناوةتةكؤية لةكؤنةقةلتيان داناوة ئةو بةروبومى كشتوكاكَلى بووة كؤطةى ميرى‬ ‫ي بووة شوكَينى ئةم كؤطايةيان ناو بردوة‬ ‫ل كَ‬

‫‪21‬‬

‫دةيىكوذآ‪ .‬تا ئةو كاتة هيض نازناوكَيىكي‬ ‫نةبووة‪ ،‬بةلم دوا ي ماوةيةك‬ ‫) سةلىكان( ي ثكَيوةلىكاو بووبة ئةحمةد ي‬ ‫سةلىكان‪ ،‬ضؤن؟ ضةند راظةو‬ ‫شرؤظةيةك هةية‪ .‬وا لة خوارةوة‬ ‫تيشىكيان دةخةينة سةر‪ :‬يةكةم‪ :‬طواية‬ ‫هةر خةريىكي ككَيشىكة كوشتن بووةو‬ ‫سةر ي هةكَلىكةندوون‪ .‬دووةم‪ :‬دةكَلكَين‬ ‫جاركَيىكيان سةر ي جووجىكةيةكي‬ ‫هةكَلىكةندووة‪ ،‬بؤية ئةو ناوة ي بةسةر‬ ‫هاتووة‪ .‬سكَييةم‪ :‬وةك طوتمان‬ ‫كابرايةكي توندكِرةو بووة‪ ،‬دةبينآ‬ ‫كابرايةكي جولةكة بةرةو‬ ‫ئاوةدستةكاني مازطةوتي طةرموك‬ ‫دةضآ‪ ،‬ئةويش ثآ ي كفر دةبآ‪ ،‬ضؤن‬ ‫جولةكةيةك بضكَيتة ئاودةستي‬ ‫موسلمانان‪ .‬لةسةر ئاو ثةلمار ي دةداو‬ ‫سةر ي توند بادةداو دةيفةوتكَينآ‪.‬‬ ‫لةليةكي ديىكةوة‪ ،‬دةكَلكَين نةخكَير‬ ‫ي بووة بةسةريداداوةو‬ ‫حةوتجؤشكَيىكي ث كَ‬ ‫كوشتويةتي‪ .‬ضوارةم‪ :‬طواية ئةحمةد‬ ‫لة بةنديخانة ي قشلة دةبآ‪ ،‬كابرايةكي‬ ‫بة)كؤ(‪) ..‬عبدالخالق محمدعلى(لةوباوةكِرةداية‬ ‫ى ضونىكة شارى‬ ‫وشةى كؤيةلة)كؤ(وة هاتب كَ‬ ‫كؤية طردوتةثؤلىكة شاخى زؤرى هةية‪,‬‬ ‫)سعدولشكَيخانى( ثكَيى واية كةكؤيةلة‬ ‫)كوهش(ةوة هاتوة ثاشان وشةى )سنجق(ى‬ ‫بؤزيادكراوة و ثيتى )ه( لدراوة بؤئاسانى‬ ‫خوكَيندنةوةى ‪ .‬كِايةكى تردةكَلكَيت )سنجق(‬ ‫هكَيمايةكى ئاينى يةزيديةكانة لةكاتى طكَيكِرانى‬ ‫ئاهةنط و كِركَيو كِرةسمى ئاينى دةرى دةخةن‬ ‫ ل بةرلةئكَيستا‬ ‫ى كؤية )‪ (500‬سا كَ‬ ‫ي دةض كَ‬ ‫ث كَ‬ ‫ى ئةم‬ ‫لةذكَيردةستى يةزيديةكان بووب كَ‬ ‫ى بةم جؤرة‬ ‫سنجةقةيان لةشارةكة داناب كَ‬ ‫ناوةكة بووة بة)كؤى سنجق(‪) ...‬حمدئةمين‬ ‫معروف( ثكَيى واية لةكؤية كؤمةكَلة‬ ‫ئةستكَيرةيةكيان ثةرستوة ئكَيرة كؤسار زةمين‬ ‫بوون واتة )ئةستكَيرة ثةرست( بوون ‪)..‬جةل ل‬ ‫ي كةخةكَلىكى كؤية توشى‬ ‫جؤبار(واى بؤدةض كَ‬ ‫شةكِرو شؤكِربوون وثةكِراطةندةبوون دواتر لكَيرة‬ ‫كؤبوونةتةوةو ثكَييان طوتووة )كؤ(‪...‬‬ ‫)نةجيبةخانى جةلى زادة( كضى مةلى‬ ‫طةورة لة)شكَي خ نورةدين ئةفةندى( مامى‬ ‫بيستووة كةكؤية لةسةردةمى سةلجوقيةكان‬ ‫زؤر باوبووة ‪ ,‬سةرؤك لةكؤية بووة خاوةن‬ ‫ ل و سةربازو ئالبووة ‪.‬ئالو بلوكى هةموو‬ ‫تةث كَ‬ ‫سةربازكَيىكى كوردستان لةكؤية دةرضووة‬ ‫دواتر ضووة بؤشارةكانى تر بؤية ثكَيى دةكَلكَين‬ ‫)سنجق( ضونىكة هةرشوكَينكَي ك ضوار بلوكى‬ ‫سةربازى لكَيبواية ثكَييان دةوت )سنجق( ‪...‬‬ ‫هةندكَي ك دةكَلكَين )كؤ( بةتوركى بةماناى‬ ‫)طوند(دكَيت وة)كويسنجق( واتة )شاى‬ ‫طوندان(ياخود )طوندى ثةيداغ( ئةطةر ئةمة‬ ‫ى كؤية ثكَيشتر ناوكَيىكى ترى‬ ‫ى دةب كَ‬ ‫كِراست ب كَ‬ ‫واتة‬ ‫توبازاوا(‬ ‫)كؤى‬ ‫كَ‬ ‫ى‬ ‫دةطوتر‬ ‫ضونىكة‬ ‫هةبوب كَ‬ ‫ى‬ ‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫)طوندى تؤبازاوا( بةلم نةطوتراوة )كؤى كؤية(‬ ‫‪2008‬‬


‫ثاثؤرى سةتؤرينيا و بتكَلكَي ك شةمثانيا‬ ‫تايةر ئيسماعي ل ساكَلح‬

‫لة مانطى ئادارى ‪ 1963‬دا نوسراوكَيىكى‬ ‫فةرمييم بةئيمازاى د‪ .‬جانى بةدةست‬ ‫طةيشت ‪ ،‬كةئةو كاتة بةرثرسى‬ ‫كِرؤشنبيرى بوو لة باكَليؤزخانةى عكَيكِرا(ق لة‬ ‫شارى واشنتؤن ئةمريىكا ‪ .‬د ‪ .‬ناسر‬ ‫ثرسيارى لكَيىكردم ‪ ،‬كةبةض كِركَيطايةك‬ ‫حةزدةكةم بةرةو عكَيكِرا(ق بطةكِركَيمةوة ‪ ،‬بة‬ ‫فرؤكة ‪ ،‬يان بة ثاثؤكِر ‪ ،‬ض كاتكَيىكيش‬ ‫بؤمن طونجاوة ‪ .‬منيش لة وةلمدا‬ ‫ئاطادارم كرد ‪ ،‬كة حةز دةكةم بة ثاثؤر‬ ‫سةفةر بىكةم ‪ ،‬طةشتةكةشم ثكَيم باشة‬ ‫لة مانطى حوزةيران بكَيت ‪ .‬زؤرى ثكَينةضوو‬ ‫بليتى سةفةرم بةكِركَيطاى ثاثؤرى سةتؤرينيا‬ ‫) ‪ ( Santurinia‬بةدةست طةيشت و لة‬ ‫كِرؤذى ‪15‬ى حوزةيرانى ‪ 1963‬دا ثاثؤر‬ ‫ى بةرةو‬ ‫شارى نييؤرك بةجكَيدةهكَيكَل كَ‬ ‫ى‪.‬‬ ‫ى دةكةو كَ‬ ‫بةندةرى ناثؤكَلى لة ئيتاكَليا بةكِر كَ‬ ‫لةوكَيشةوة بة ثاثؤركَيىكى دى ‪ ،‬كة ناوى "‬ ‫ئؤزنيا " بوو ‪ ،‬ئةويش هةر ئيتاكَلى بوو لة‬ ‫شارؤضىكةى ) بريندتيرى ( ‪ ،‬كة‬ ‫بةندةركَيىكى ئيتاكَلية لةسةر دةرياى‬ ‫ئةدرياتي ك ‪ .‬ئةم ثاثؤرة لة ‪27/6/1963‬‬ ‫ى بةرةو ئةسىكةندةرية لة‬ ‫ى دةكةو كَ‬ ‫بةكِر كَ‬ ‫ميسكِر ‪ ،‬دوايى بؤ بةيروت ثايتةختى لوبنان‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫بةشى يةكةم‬

‫‪ .‬لةسةرةتاى مانطى حوزةيران ‪1963‬‬ ‫ماكَلائاوايم لةضةند مامؤستا و برادةران كرد‬ ‫لة كؤليذى دارستان و ثاوان و ئاذةكَلى‬ ‫ككَيوى كرد ) ‪T, RANGE AND‬‬ ‫‪( WILDLIFE COOLEGE OF FORS‬‬ ‫لة زانىكؤى وياليةتى يوتا لة شارى لؤطان‬ ‫ ل ئةندازيار د‬ ‫) ‪ ( LOGAN‬فةرهاد لةطة كَ‬ ‫‪ .‬تةها ئيبراهيم ئةلعةبدوكَلآل كة ئةو كات‬ ‫ىى‬ ‫خوكَيندكارى دكتؤرا بوو ‪ ،‬فةرهاد ث كَ‬ ‫طوتم ‪ :‬بةيانى كات حةوت و نيو من و د‪.‬‬ ‫تةها بة ئؤتؤمبيلى خؤم دكَيم هةكَلت‬ ‫دةطرم تا شارى ئؤطدن ) ‪( OGDEN‬‬ ‫كة ‪95‬كم لةباشوورى شارى لؤطان بوو‬ ‫‪ ...‬بؤ بةيانى لةكات و ساتى خؤيدا‬ ‫هةردووكيان بؤلم هاتن و بةرةو ئؤطدن‬ ‫بةكِركَيىكةوتين ‪ .‬نانى بةيانيمان لة‬ ‫ضكَيشتخانةيةك خوارد‪ ،‬كة فةرهاد‬ ‫ثارةكةى دا ‪ ،‬دوايى ضوينة ئكَيستطةى‬ ‫شةمةندةفةر ‪ .‬سوثاسى هةردووكيانم‬ ‫كردو بةرةو نيكَيؤرك سةرةتاى طةشتى‬ ‫طةكِرانةوةم بةرةو وولت دةستى ثكَيىكرد ‪.‬‬ ‫دواى دوو شةو كِرؤذي ك طةيشتمة‬ ‫ئكَيستطةى نيؤرك ‪ .‬هةر لةم ئكَيستطةية‬ ‫جانتايةكيانم نارد بؤ لةنطةرى هكَيكَلى ئيتاكَلى‬

‫) ‪ ( ITALIAN LINE PIER NO14‬لة‬ ‫بةندةرى نيؤرك و بليتى جانتايةكانيشم‬ ‫وةرطرت‪ ...‬تاكسيةكم طرت و ضوومة‬ ‫ئوتكَيلكَيىكى هةرزان ‪ .‬هةر ئةو كِرؤذة ضوومة‬ ‫ثةرتوكخانةى طشتى نييؤرك ‪ .‬ماوةى‬ ‫ى سعاتم بة خوكَيندنةوةو تةماشاكردنى‬ ‫س كَ‬ ‫ثكَيرستى كتكَيبان بةسةربرد‪ ،‬بة تايبةتى‬ ‫ئةوانةى ثةيوةنديان هةبوو بة كورد و‬ ‫مةسةلةى كوردةوة ‪ .‬كِرؤذى دوايى‬ ‫كِرؤذنامةى نييؤرك تايمازم ككِرى و ضاوم‬ ‫خشاندة سةر دكَيكِرى هةواكَلة طرنطةكان ‪.‬‬ ‫دواى ئةوة بةرةو ئةو تةلرةى نوكَينةرانى‬ ‫ى بوون‬ ‫فةرةنساو بةريتانيا و ئةمريىكاى ل كَ‬ ‫بؤ نةتةوة يةكطرتووةكان ‪ .‬لة ثرسطةى‬ ‫فةكِرةنسا طوتم ‪ :‬هاتووم بؤلتان‬ ‫بؤئةوةى بةرثرسكَيىكى ئكَيوة ببينم ‪،‬‬ ‫دةربارةى كارى نامرؤظانةى حىكومةتى‬ ‫بةعس بدوكَيم ‪ ،‬بةرامبةر طةلى عكَيرا(ق‬ ‫بةطشتى و طةلى كورد بةتايبةتى ‪،.‬‬ ‫كةضى وةلمى ئةوان بةم جؤرة بوو ‪:‬‬ ‫بؤضى ناضيتة لى نوكَينةرى عكَيراقت و ث كَ‬ ‫ى‬ ‫ي ى ‪ ،‬بؤ بةغدا ئةم كارانة دةكات‬ ‫يان بكَل كَ‬ ‫!!! بةنائومكَيدى ئةوكَيم بةجكَيهكَيشت و‬ ‫ضوومة تةلرى نوكَينةرايةتى بةريتانى ‪،‬‬

‫‪22‬‬


‫لةوى ديثلؤماسيانة وةلميان دامةوة ‪،‬‬ ‫ي نةخواردةوةو بكَيسوود‬ ‫بةلم دكَلم ئاوى ث كَ‬ ‫بوو ‪ .‬دوايى ضوومة تةلرى نوكَينةرايةتى‬ ‫ئةمريىكا هةمان قسةم كرد ‪ ،‬لة ثرسطة‬ ‫ ل كاربةدةستكَيىكى ديىكة‬ ‫تةلةفؤنيان لةطة كَ‬ ‫ى ‪ .‬ثياوكَيىكى بال‬ ‫كرد و طوتيان با بفةرمو كَ‬ ‫بةرزى ضوارشانة و شةثقة لةسةر‬ ‫لةطةكَلم هاتة ناو مةسعةدى تةلرةكة بؤ‬ ‫نهؤمى سكَييةم و كِركَيطاى ذووركَيىكى بؤ‬ ‫ئاماذة كردم ‪ .‬كة طةيشتمة ذوورةكة دوو‬ ‫كةس دانيشتبون ‪ .‬طوتم ‪ :‬بةيانيتان باش‬ ‫‪ .‬يةككَيىكيان وةلمى دامةوةو طوتى ‪:‬‬ ‫بةيانيتان باش كاك تاكَلةبانى ‪ .‬منيش‬ ‫طوتم ‪ :‬من كاك جةل ل تاكَلةبانى نيم ‪،‬‬ ‫دةيناسم و خةكَلىكى يةك شارين ‪ ،‬ئكَيمة‬ ‫كؤيين ‪ .‬من خوكَيندكار بووم لة زانىكؤى‬ ‫وياليةتى يوتا ‪ ،‬ناوم تاهير ئيسماعي ل‬ ‫ساكَلحة و بةم زووانة دةطةكِركَيمةوة عكَيكِرا(ق‬ ‫‪ .‬هةمان كةس طوتى ببورة ‪ ،‬منيش‬ ‫طوتم قةيدى ناكا ‪ .‬هةرهةمان كةس‬ ‫طوتى ‪ :‬ضؤن دةتوانم يامةرتيت بدةم و‬ ‫شتكَيىكت بؤ بىكةم ؟ طوتم هةردووكتان‬ ‫ثياوى ديثلؤماسين ‪ ،‬بكَيطومان كِرؤذنامةو‬ ‫طؤظار و ‪ .....‬هتد دةخوكَينةوة ‪ ،‬ثةيامنكَيرى‬ ‫نييؤرك تايماز لة بةيروت دانا ئادةم شميدز‬ ‫ى دةربارةى‬ ‫مانطى جاركَي ك كِرثؤرت دةنوس كَ‬ ‫عكَيكِرا(ق بةطشتى و كوردستان بةتايبةتى‬ ‫لةمةكِر سياسةتى ضةوتى بةعس وة‬ ‫كوشتن و بكِرين و سوتان و كاولىكردن و‬ ‫تالنى دكَيهاتى كوردستان ‪ .....‬هتد ‪ ،‬كة‬ ‫لةليةن سةرباز و حةرةس قةومى و‬ ‫جاش و بةكركَيطيراوةكانى سةر بةبةعس‬ ‫ئةنجام دةدركَين ‪ .‬ئةو ماوةى كة‬ ‫دةمخوكَيند واتكَيطةيشتم كة بانطةشةى‬ ‫ديمىكراتى و ئازادى دةكةن و دةكَلكَين‬ ‫ديمىكرايتيةت لة ئةمريىكا هةية ‪ ،‬هةوكَليش‬ ‫دةدةن لة كِرؤذهةلتى ناوةكِراست‬ ‫ديمىكراتيةت حوكم بىكا و ئكَيوةش‬ ‫ثشتطيرى دةكةن ‪ ،‬باشة بؤ ئكَيوة فشاركَي ك‬ ‫ناخةنة سةر بةعس و ضاويان ل كَ‬ ‫ي‬ ‫سورناكةنةوة ‪ ،‬تاكو ئةم كارة ناياسايى و‬ ‫نالةبارانة دةرحة(ق بةكورد ئةنجام نةدةن‬ ‫ى ئكَيمة‬ ‫‪.‬كابراى ديثلؤماسى طوتى‪ :‬بةكَل كَ‬ ‫رؤزنامةو طؤظار دةخوكَينينةوة ‪ ،‬ئةوةى‬ ‫كة دانا ئادةم شيمدز و ثةيامنكَيرى ديىكة‬ ‫دةينوسن ‪ .‬من طفت و ثةيمانت ثكَيدةدةم‬ ‫‪ ،‬كة ئةوةى تؤ بؤ ئكَيمةت طوت دةيىكةينة‬

‫‪23‬‬

‫راثؤرتكَي ك دةينكَيرين وةزارةتى دةرةوة ‪،‬‬ ‫ى بريارى لةسةر‬ ‫تةنها وةزارةت دةتوان كَ‬ ‫بدات ‪ .‬ئةوجا سوثاسى هةردوكيانم كردو‬ ‫ضومة دةرةوةى تةلرةكة كة نازي ك بوو‬ ‫لة) ‪ (UN‬هةر ئةوكاتة ضومة تةلرى ) ‪UN‬‬ ‫ي بةيةك دؤلر ضوومة‬ ‫( ثاش بكِرينى بليت كَ‬ ‫هؤكَلى ئةنجومةنى ئاسايش)‬ ‫‪ (COUNCELSECURITY‬لةسةر‬ ‫كورسيةك دانيشتم لةو كورسيانةى بؤ‬ ‫طوكَيطران تةرخان كراوة ‪ .‬لةو شوكَينةدا‬ ‫خةكَل ك وةك طوكَيطر بواريان بؤ‬ ‫ى لة دانوستان‬ ‫ى بؤ ئةوةى طو كَ‬ ‫دةرةخس كَ‬ ‫و ئاخافتنى ئةندامانى ئةنجومةنى‬ ‫ئاسايش بطرن ‪ .‬ثاش نيوةكِرؤ بوو‬ ‫طةرامةوة) ‪ (YMCA‬برسيم بوو بؤ نان‬ ‫خواردن ضومة كافترياى هؤتكَيلةكة ‪.‬‬ ‫ثياوكَيىكى تةمةن ‪ 45‬ساكَليم لةنازيىكةوة‬ ‫الوى لكَيىكردم‬ ‫دانيشت بوو ‪ .‬بة هاى س كَ‬ ‫منيش هةر بة هاى وةرامم دايةوة‬ ‫كةضى هاتة لم و ثكَيشنيازى كرد ‪ :‬طةر‬ ‫كِرازى بيت و حةز بىكةى بةيانى ثكَيىكةوة‬ ‫ى شوكَينى تايبةت و بةناوبانطى‬ ‫هةند كَ‬ ‫نيؤيؤرك ‪ ،‬وةك بؤرسةو ثةيىكةرى ئازادى‬ ‫و شةقامى( ‪) BROADWAY‬دةبينين ‪.‬‬ ‫منيش سوثاسم كردو ئامادةيى خؤم‬ ‫دةربرى ‪ .‬لةبرى ئةو ئاطادارم كردةوة ‪،‬‬ ‫كةمن نانم نةخواردووة ‪ ،‬ئايا دةكر كَ‬ ‫ى‬ ‫ثكَيىكةوة نانكَي ك بخؤين ‪ .‬ئةويش ثةسةندى‬ ‫كردو نانكَيىكى سادةمان خوارد ‪ .‬ئةوةى‬ ‫كِراستى بكَيت ‪ ،‬من لةسةرةتاوة هةستم‬ ‫لنة ( ‪Somethig‬‬ ‫كرد ‪ ،‬كة شتكَي ك لة كو كَ‬ ‫لم ويستم ئةم كابراية‬ ‫‪) iscooking‬بة كَ‬ ‫باشتر بناسم ‪ ،‬ضونىكة طومانم دةكرد‬ ‫كابرا بةكركَيطيراو بكَيت ‪ ،‬لةليةن نوكَينةرايةتى‬ ‫عكَيراقةوة لة( ) ‪ UN‬بةتايبةتى من ثكَيشتر‬ ‫سةردانى نوكَينةرايةتى فةرةنساو بةريتانياو‬ ‫ئةمريىكام كرد لة ئةنجومةنى ئاسايش ‪.‬‬ ‫بؤ ئةوة ضووم ئةم مرؤظة ‪ ،‬كةناوى‬ ‫تؤنى بو بة رةضةكَلةك ئيتاكَلى بوو ‪،‬‬ ‫فةرمانبةر بوو لة يةككَي ك لة بانىكةكانى‬ ‫نيؤيؤرك ‪ ،‬بة طوكَيرةى قسةى خؤى ‪،‬‬ ‫لةوانةية ئةندام بكَيت لة( ‪) FBI‬كِرؤذى وايى‬ ‫لة كاتى خؤى تؤنى هاتة لم ثكَيىكةوة‬ ‫بةثكَييان ضووين بؤ بؤرسةى نيؤيؤرك ‪،‬‬ ‫دواى بةرةو طؤرةثانى كؤتةكَلى ئازادى‬ ‫بةركَيىكةوتين ‪ .‬ئاثؤرةيةكى زؤر لة‬ ‫طؤرةثانةكة بوو هةوكَليان دةدا نازي ك‬

‫ببنةوة لة كؤتةكَلةكة ‪ ،‬كة زؤر بكَلند بوو ‪.‬‬ ‫ى وة ضووين بؤ شةقامى برؤدويى‬ ‫لةو كَ‬ ‫لة يةككَي ك لة سينةماكانيش بليتمان برى‬ ‫هةر يةكة لةسةر حسابى خؤى ئةويش‬ ‫بؤ بينينى فليمى لؤرةنسى عةرةب‬ ‫لةكاتى دةرضونمان لة سينةما بةرةو‬ ‫هؤتكَيلةكة ‪ ،‬تؤنيم ئاطادار كردةوة ‪ ،‬كة من‬ ‫بةيانى بةرةو عيرا(ق بةهؤى ثاثؤر‬ ‫دةطةركَيمةوة ‪ .‬تؤنى داواى لكَيبوردنى‬ ‫ى بكَيت و بةركَيم بىكا ‪،‬‬ ‫لكَيىكردم ‪ ،‬كة ناتوان كَ‬ ‫ضونىكة هةندكَي ك ئيش و كارى هةية ‪،‬‬ ‫خؤشحاكَلى خؤى بةناسينم دةربرى و‬ ‫هيواى طةشتكَيىكى خؤشى بؤ خواستم و‬ ‫ماكَلائاوايمان لةيةكتر كرد ‪.‬‬ ‫) ناو ثاثؤرى سةتؤرينيا (‬ ‫لةكِرؤذى ‪ 15/6/1963‬ضوومة لةنطةرى‬ ‫ئيتاكَلي زمارة ‪ 14‬لةبةندةرى نيويؤرك ‪ .‬لة‬ ‫دةرطاى ثاثؤرةكة جؤقةى مؤسيقى‬ ‫ئاوازى خؤشى لكَيدةدا ‪ .‬دوو ثاثؤرةوانيش‬ ‫بةبةرطى سثييةوة بةخكَيرهاتنى‬ ‫طةشتيارةكانيان دةكردو تةماشاى‬ ‫ى خةكَلىكى‬ ‫بليتةكانيان دةكردن‪ .‬لةول هةند كَ‬ ‫دى سةر بة كارطكَيرى ثاثؤرةكة جانتايان‬ ‫لة طةشتيارةكان وةردةطرت و ذوورى‬ ‫نوستنةكانيان نيشان دةدان ‪ .‬ئةم ثاثؤرة‬ ‫هؤكَلى سينةما ‪ ،‬ضكَيشتخانةيةكى طةورة ‪،‬‬ ‫شانؤ ‪ ،‬بارو طؤمى مةلةوانى ‪،‬‬ ‫ثةرتوكخانةيةكى تكَيدابوو ‪ .‬خازم و‬ ‫كةسوكارى طةشتيارةكان لة سةر‬ ‫شؤستى بةندةرةكة راوةستابوون بؤ‬ ‫ماكَلائاوايى كردن ‪.‬زؤربةى طةشتيارةكانيش‬ ‫لةسةر بانى ثاثؤرةكة وةستابون ‪ .‬بؤ‬ ‫هةمان مةبةست ‪ .‬كة ثاثؤرةكة دةستى‬ ‫بة كِرؤيشتن كرد دةست وةشان و باى‬ ‫باى لة هةمولوة دةستى ثكَيىكرد ‪.‬‬ ‫ديمةنكَيىكى خؤش و ناخؤش بوو ‪،‬‬ ‫راستييةكةى بةزةيم بةخؤمدا هاتةوة ‪،‬‬ ‫خؤم بةنامؤ و بكَيىكةس دةهاتة ثكَيش ضاو‬ ‫‪ ،‬ضونىكة لةدوورةوةش كةسكَي ك نةبوو‬ ‫ى باى باى ‪..‬ثاثؤرةكة بةنازي ك‬ ‫ثيم بكَل كَ‬ ‫كؤتةكَلى ئازادى تكَيثةرى ‪ ،‬تةلرو باكَلةخانة‬ ‫بكَلندةكانى نيويؤرك بةرة بةرة‬ ‫دوردةكةوتنةوة ‪ ،‬تا ئةو رادةيةى بةهةزار‬ ‫ ل تةلرة بكَلندةكةى ئيمثايةرستكَيت مان‬ ‫حا كَ‬ ‫دةديت ‪ .‬ئةم تةلرة لةم سةردةمةدا‬ ‫بكَلندترين تةلربوو ‪ ،‬سةد نهؤم بوو ‪.‬‬ ‫كؤمةكَلكَي ك ئةنتكَينةى هةوايى بؤ ئكَيستطةكانى‬ ‫تةلةفازيؤن و راديؤو راطةياندن لةسةر‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫وةرزش لة كؤية‬ ‫كةمى ئامادةبوونى‬ ‫بينةرى كض لة يارية‬ ‫وةرزشيةكاندا‬ ‫ذووان عاد ل‬ ‫يةككَي ك لة وككَيشة و طرفتة طةورانةى‬ ‫كة ئكَيستا يةخةى بوارى وةرزشى‬ ‫طرتؤتةوة نةبوونى بينةرى ئامادةبووة‬ ‫ ل و ياريطا وةرزشيةكاندا كة‬ ‫لة هؤ كَ‬ ‫ئةمةش خؤى لة خؤيدا ككَيشةيةكة‬ ‫ثكَيويستى بةقسة لةسةر كردن‬ ‫هةية‪.‬ئةوةى ئكَيمة تكَيبينيمان كردوة‬ ‫لةكاتى خو ل و ثاكَلةوانيةتيةكاندا‬ ‫ ل و ياريطاكان بة‬ ‫بةشكَيىكى زؤرى هؤ كَ‬ ‫ ل ئةوةى كة‬ ‫ضؤكَلى دةبينركَيت لةطة كَ‬ ‫هيض نرخكَيىكيش بؤ ضونة ذورةوةى‬ ‫ناو ياريطاكان دانةنراوة وة ئةوةى‬ ‫لكَيرةدا من زياتر مةبةستمة كة قسةى‬ ‫لةسةر بىكةم كةمى ياخود هةر‬ ‫نةبوونى بينةرى كضان و ذنانة لة‬ ‫هؤكَلةكاندا ئةوة ياريطاكان هةر‬ ‫مةثرسة ‪.‬‬ ‫لنة ضةندين‬ ‫ ل ئةوةى سا كَ‬ ‫لةطة كَ‬ ‫ثاكَلةوانيةتى جياواز بؤ يارية‬ ‫وةرزشيةكان كِركَي ك دةخركَيت و‬ ‫بوجةيةكى باشيشى بؤ تةرخان‬ ‫لم وةك و ثكَيويست‬ ‫دةكركَيت بة كَ‬ ‫جةماوةرى وةرزشى نابينركَيت‬ ‫بةتايبةتى كضان و ذنانى وةرزشىكار‬ ‫بةداخةوة لة ضةندين ثاكَلةوانيةتى‬ ‫بةهكَياز و جؤراوجؤردا ذمارةيةكى زؤر‬ ‫كةم لةكضانى وةرزشىكار لة هؤلةكان‬ ‫ئةويش لة‬ ‫بةدى كراون كة‬ ‫وةرزشي‬ ‫ماستةرنامة ي‬ ‫دا سآ‬ ‫كةكؤن‪ :‬لة دركَيذة ي طفتوطؤ ي ئةو‬ ‫ماستةرنامانة ي‪ ،‬كة لة كؤلكَيذ ي‬ ‫ثةروةردة ي وةرزشي زانىكؤ ي كؤية‬ ‫ركَيىكخرا‪ ،‬طفتوطؤ ي ماستةرنامة ي هةر‬ ‫يةك لة ) كامةكِران عةبدولكِرةحمان‬ ‫نةريمان بة ثلة ي ناياب و تةرزين‬ ‫ئةحمةد مةنمي بة ثلة ي ناياب و ئار ي‬ ‫ئةنوةر زوبكَير بة ثلة ي زؤرباشة(‬

‫وةرزشى‬ ‫ ل ياريازانى بةتواناو لكَيهاتووى شارى‬ ‫ديداركَي ك لةطة كَ‬ ‫توانا محةمةد ساكَلى ‪ 1983‬لة شارى كؤية‬

‫كؤية لة داي ك بوة و هةر لة تةمةنى‬ ‫منداكَليةوة بوارى وةرزشى هةكَلبذاردوة‬ ‫بةردةوام بوة تاطةيشتؤتة ئاستى‬ ‫ئكَيستاى‪.‬ئةم ياريازانة لةبةر لكَيهاتوى خؤى‬ ‫توانيويةتى بؤ هةكَلبذاردةى كوردستان‬ ‫يارى بىكات و هةروةها بانطكَيشت كراوة‬

‫بؤ هةكَلبذاردةى تازة ثكَيطةيشتوانى‬ ‫عكَيرا(ق و هةكَلبذاردةى ئؤكَلؤمثى عكَيرا(ق‬ ‫لم بةهؤى بارودؤخى سياسى عكَيرا(ق‬ ‫بة كَ‬ ‫ ل هةكَلبذاردةى ئؤكَلؤمثى‬ ‫نةيتوانيوة لةطة كَ‬ ‫بةشدارى بىكات ‪ .‬ثاشان ساكَلى ‪ 2002‬لة‬ ‫كؤليذى ثةروةردةى وةرزشى زانىكؤى‬ ‫صالح الدين وةردةطيركَيت و ئةمةش‬ ‫دةبكَيتة هؤى زياتر بةرةو ثكَيش ضونى‬ ‫تواناى ئةويش بةهؤى بةشدارى كردنى‬ ‫لة سةرجةم ثاكَلةوانةتيةكانى زانىكؤكان‬ ‫وةهةروةها يارى كردنى لةطة كَ‬ ‫ ل‬ ‫هةكَلبذاردةى زانىكؤكانى عكَيرا(ق ‪.‬‬ ‫بؤ زياتر ناساندنى ئةم ياريازانة بةم‬ ‫شكَيوة بؤمان دوا ‪:‬‬ ‫ ل بةبوارى‬ ‫* سةرةتا ضؤن تكَيىكة كَ‬ ‫وةرزش بوى ؟‬ ‫‪ +‬ساكَلى ‪ 1997‬دةستم بةوةرزش‬ ‫لنةى‬ ‫كرد ئةويش لةكِركَيى خولى سا كَ‬ ‫قوتابخانةكانةوة ‪ ،‬دواى ئةوةش ساكَلى‬

‫‪ 1998‬كِرؤيشتمة كِريازى ثكَيشىكةوتوانى‬ ‫يانةى وةرزشى كؤية تاساكَلى ‪2006‬‬ ‫بةردةوام بووم لةيارى كردن و‬ ‫ماوةى دووساكَليشة دوور كةو‬ ‫تومةتةوة ئةويش بةهؤى‬ ‫نةشتةرطةريةك كة بؤ قاضم ئةنجام‬ ‫درا ‪.‬‬

‫* ئاستى يارى بالة لةكوردستان‬ ‫بةطشتى و لة كؤية ضؤن دةبينى ؟‬ ‫لنى ثكَيشتر زؤر‬ ‫‪ +‬بةداخةوة سا كَ‬ ‫باشتر بوو لة ئكَيستا هؤكارةكةش‬ ‫دةطةكِركَيتةوة بؤ ئةوةى كةزؤربةى‬ ‫ثسثؤرو كِراهكَينةرةكانى ئكَيستا هةر‬ ‫لةسةر شكَيوازى كؤنى جاران‬ ‫مةشق و كِراهكَينان بةياريازانان‬ ‫ ل ئةوةى يارى بالة لة‬ ‫دةكةن لةطة كَ‬ ‫هةموو كِرويةكةوة طؤكِران كارى‬ ‫زؤرى بةسةر هاتوة ‪ ،‬وةشارى‬ ‫كؤيةش بةدةرنية لةم دواكةوتنة‬ ‫بةكَلطةشم بؤ ئةمة ئةوةية كةتيثى‬ ‫لنى ثكَيشتر بةردةوام‬ ‫بالةى كؤية سا كَ‬ ‫ثلةى يةكةمى و دووةمى و‬ ‫لم‬ ‫سكَييةمى بةدةست دةهكَينا بة كَ‬ ‫ضةند ساكَلكَيىكة ئةو ئةنجامانة نابينين‬ ‫‪.‬‬

‫ئةنجامدرا و هةريةك لةوانيش توانيان‬ ‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫‪24‬‬


‫ى كاريطةرى هةبوو لةسةرت‬ ‫* ك كَ‬ ‫تايارى بالة هةكَلبذكَيريت ؟‬ ‫‪ +‬سةرةتا ماكَلةوة زؤر كاريطةريان‬ ‫هةبوو بةتايبةتى براكانم ضونىكة‬ ‫ئةوان ثكَيش من يارى بالةيان دةكرد و‬ ‫هةروةها زاناى برام وةكو كِراهكَينةركَي ك‬ ‫زؤر يارمةتى داوم وة مامؤستا‬ ‫) بةسيم عيسا ( ئةويش زؤر يارمةتى‬ ‫داوم ‪ ،‬وة ) صالح هادى ( يةككَي ك بوو‬

‫لةو كةسانةى كة زؤر سوودم ل كَ‬ ‫ى‬ ‫وةرطرت كة ئكَيستا كِراهكَينةرى‬ ‫هةكَلبذاردةى ئؤكَلؤمثى عكَيراقة ‪.‬‬ ‫* وةك دةبينيت ئاستكَيىكى زؤر باشى‬ ‫يارى كردنت هةية ئةمة نةبؤتة هؤى‬ ‫ئةوةى كة يانةكانى كوردستان داوات‬ ‫بىكةن بؤ ثةيوةندى كردن ثكَييانةوة؟‬ ‫ى ضةند يانةيةك ثةيوةنديان‬ ‫‪ +‬بةكَل كَ‬ ‫لم من حةزدةكةم‬ ‫ثكَيوة كردووم بة كَ‬

‫لة ئةرشيظى وةرزشى كؤية‬

‫‪25‬‬

‫تةنها بؤ يانةى كؤية يارى بىكةم ‪ ،‬وة بؤ‬ ‫يانةى هةولكَيريش ضةند ساكَلكَي ك ياريم‬ ‫كردوة ئةويش دواى كِرزامةندى‬ ‫سةرؤك و كِراهكَينةرى يانةى كؤية ‪.‬‬ ‫* ساكَلى ضةند بانطكَيشتى هةكَلبذاردةى‬ ‫تازة ثكَيطة يشتوانى عكَيرا(ق كراى ؟‬ ‫‪ +‬ساكَلى ‪ 2004‬بانطكَيشت كرام وة‬ ‫بةشدارى كةمثكَيىكى دوومانطيم كرد‬ ‫ ل هةكَلبذار دةكة لةشارى هةولكَير‬ ‫لةطة كَ‬ ‫و دهؤك ‪.‬‬ ‫* وةك يارى زانكَي ك تاضةند هةست‬ ‫دةكةى طرنطى بةوةرزش دراوة لة‬ ‫شارى كؤية و وةبةتايبةتى تيثةكةى‬ ‫خؤتان ؟‬ ‫‪ +‬بةداخةوة من زؤر طرنطى نابينم‬ ‫ئةويش بةهؤى نةبونى ياخود كةمى‬ ‫مووضةى ياريازان لة ضاو يانةكانى‬ ‫ترى كوردستان وةك و تيثى بالةش‬ ‫هيض بةرثرسكَي ك يان ليةنكَي ك يارمةتى‬ ‫نةداوين ‪.‬‬ ‫* لة كوردستان و جيهان حةز بةيارى‬ ‫كام يانة دةكةى ؟‬ ‫‪ +‬لة كوردستان زؤر حةز لة يارى‬ ‫كردنى يانةى كؤية و هةولكَيردةكةم وة‬ ‫بةهةكَلبذاردةى سربياش سةرسامم ‪.‬‬ ‫* ئةو ئةنجامانةى كة بةدةستت‬ ‫هكَيناوة ضين ؟‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫كاريىكاتكَير‬

‫لة ذيانما مرؤظى كِرةنطاوكِرةنطم‬ ‫نةبينيوة؟!‬ ‫هاها‪...‬‬ ‫دةى دةى سةيرة‬ ‫ثةيىكةرى شاعيرو ناودارةكانى‬ ‫كؤية‪!...‬‬

‫د‪ .‬ركِكَيبين‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫‪26‬‬


‫لةكِركَيطةى بةرنامةى سؤزى تةلةفازيؤنى كؤيةوة زياتر لة ‪ 95‬خكَيازان كؤمةك كراون‬ ‫ئامادةكردنى‬

‫كةكؤنناوى‬ ‫ئةو‬ ‫لةخؤى ناوة‬ ‫سؤزو كةبة ركِ كَيطا‬ ‫دة كِروات سؤزى‬ ‫ ي و‬ ‫ي دةبار كَ‬ ‫ل كَ‬ ‫شةقام و‬ ‫كؤلنةكان‬ ‫عةتر كِر كَيذ دةكاو‬ ‫هةتابةرئةو ما كَلةى‬ ‫كةلةوانةيةه كَيندة‬ ‫نةداربن‬ ‫ديواربةندى‬ ‫ما كَلةكةيان‬ ‫خكَيازانكَي ك كة بةرنامةى سؤز كؤمةكى كردوون‬ ‫ي ‪ ,‬ما كَلة‬ ‫ي ببةخش كَ‬ ‫ى ئةوةى لةسؤزتان ث كَ‬ ‫دةرطاى نةب كَيت و ئةو ب كَ‬ ‫ساردوس كِرةكانتان كِرؤشن و طةرم‬ ‫لةدةرطا بدات كِروخسةت كَي ك‬ ‫ ل‬ ‫و طو كِر بىكاتةوةو مندالنى د كَ‬ ‫ ي و‬ ‫لةخودى سؤز وةردةطر كَ‬ ‫ى يارى لةبةردةم‬ ‫ي ئةى سؤز لةم ما كَلةدا بؤنى ناسؤرى ب كَ‬ ‫دة كَل كَ‬ ‫دةرطاكانيان ث كِربىكات لةهة كَلبةزو‬ ‫مس ك وطولو ئاوى حةيات‬ ‫دابةزى خؤشى و لةسندوقى‬ ‫ببار كَينةو خةندةو ئارامى و‬ ‫خؤشةويستى خؤيدا باخة كَلتان‬ ‫ئازارشىك كَينى بةهةموو كوضةو‬ ‫ث كِربىكات لةشةونمى زةردةخةنةو‬ ‫كةلةبةر كَيىكى ئةو ما كَلةدا ثةخش‬ ‫ذيان ‪ ,‬سؤز ما كَلة فرم كَيسىكةكانى‬ ‫بىكةو د كَلةكان ه كَيدى ه كَيدى ئارام‬ ‫نةدارى و هةذارى ث كِراوث كِردةكات لة‬ ‫بىكةو ذيان بذي كَينةوةو ث كَييان ب كَل كَ‬ ‫ى‬ ‫شيريني وث كَيىكةنين و ذيان و يارى‪..‬‬ ‫من هاتووم كِراتان بض كَلةك كَينم و‬ ‫وادةكا ذيان هةميشة بةردةوام‬ ‫ ي لةسؤزى‬ ‫وابىكةم دونيا طو كَ‬ ‫ ل و زةردةخةنة‬ ‫ي و ئاسودةلةد كَ‬ ‫ب كَ‬ ‫ىو‬ ‫ث كِرلةناسؤرى ئ كَيوة بطر كَ‬ ‫ي و ضرا لةما كَلةكان‬ ‫لةسةر ل كَيوب كَ‬ ‫خؤشى وشادى بطةي كَين كَيتة‬ ‫نةكوذ كَيتةوة‪.‬‬ ‫ما كَلةكانتان و فرم كَيس ك و‬ ‫بةرنامةى سؤز بةرنامةيةكى‬ ‫هةنسىكى نةداريتان بس كِر كَ‬ ‫ ي‬ ‫ولةعةتارى سؤزى خؤيدا بةش كَي ك تةلةفازيؤنى خكَيرخوازى يةو خكَيازانة‬

‫هةذارونةدارةكان بةسةردةكاتةوة‪ ,‬ئةم‬ ‫بةرنامةية سندوقكَيىكى خكَيرخوازيةو‬ ‫لةليةن ضةند كةسكَيىكةوة سةرثةرشتى‬ ‫ ي و ثارةو داهات و كةلوثةلى‬ ‫دةكر كَ‬ ‫ ل و كةرستةكانى ذيان كؤدةكاتةوة‬ ‫ناوما كَ‬ ‫كةلةليةن كةسانى خكَيرخوازو مرؤظ‬ ‫ ي و دواتر ثكَيشىكةش‬ ‫ثةروةر كؤمةك دةكر كَ‬ ‫ ي و لةكِركَيطةى‬ ‫بةماكَلة هةذاران دةكر كَ‬ ‫بةرنامةيةكى تةلةفازيؤنى بةناوى‬ ‫بةرنامةى سؤز لةتةلةفيازيؤنى كؤية‬ ‫ى ‪ ,‬هةبوونى بةرنامةى‬ ‫ثةخش دةكر كَ‬ ‫سؤز لةكؤية دةطةكِركَيتةوة بؤبيرؤكةى‬ ‫ضةن كةسانكَيىكى دكَلسؤز وةكو ثشتيوان‬ ‫كاك ل و محكَيدين كِرةزا و نةبةزكةما ل و‬ ‫ثشتيوان رةفيق‪.‬ئةم بةرنامةية‬ ‫لةسةرةتادا بةكؤمةك كردنى خكَيازانى‬ ‫هةذاران لةكِركَيطةى ثارةدان و ككِرينى‬ ‫ئاميرى كارةبايى و ثؤشاك‬ ‫وثكَيداويستيةكانى ذيان دةستى ثكَيىكردوة‬ ‫بةلم دواتر فراوان بووة تاطةيشتؤتة‬ ‫ئةوةى كةلةكِركَيطةى كؤمةكى داراييةوة‬ ‫نةخؤش بؤضارةسةرى كِرةوانةى‬ ‫ى و خانووزةوى‬ ‫دةرةوةى هةركَيم بىكر كَ‬ ‫بؤخكَيازانى هةذار دابين بىكات ‪.‬بةرنامة ي‬ ‫سؤزكةيةككَيىكةلةبةرنامةكانى تةلةفازيؤنى‬ ‫كؤية ثشتيوان كاك ل ئامادةوثكَيشىكةشى‬ ‫دةكاومحكَيدين كِرةزا مؤنتاذى بؤدةكات و‬ ‫نةبةز كةماليش يةككَيىكة لةهاوكارانى ئةم‬ ‫بةرنامةيةو يةكةم بةرنامةشى لة‬ ‫‪ 27/9/2007‬لةتةلةفازيؤنى كؤية‬ ‫ثةخشىكراوة‪ ,‬ئةم بةرنامةية لةسةرةتاى‬ ‫دةست ثكَيىكردنيةوة زياتر) ‪ (95‬خكَيازانى‬

‫مردوةكانى كؤية لة ‪ 9\1‬تا ‪2008 \11\10‬‬ ‫ذ‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪27‬‬

‫ناوى‬

‫ناونيشان‬

‫د كؤية ‪/‬بايازاغا‬ ‫عباس‬ ‫دلشاد‬ ‫سيانى‬ ‫كؤية ‪/‬ئيسىكان‬ ‫ميرزا‬ ‫كؤية ‪/‬بةفرى‬ ‫اسماعي ل حمد‬ ‫قةندى‬ ‫قادر‬ ‫كؤية ‪/‬قةلت‬ ‫خجيجة سلكَيمان‬ ‫كؤية ‪/‬قآلت‬ ‫عمر احمد داود‬ ‫كؤية ‪/‬ئيسىكان‬ ‫بةديعة سابير‬ ‫كؤية ‪/‬قندي ل‬ ‫غازا ل كِرشيد‬ ‫كؤية ‪/‬جمعية‬ ‫كريم‬ ‫قادر عمر قادر كؤية ‪/‬شةهيدان‬ ‫هةوكَيرشةقامى‬ ‫تاظطة عمر‬ ‫))‪60‬م‬ ‫عبدالىكريم‬ ‫كؤية ‪/‬قةلعة‬ ‫فةوزية‬ ‫كؤية ‪/‬ئازادى‬ ‫حمدامين‬ ‫كؤية ‪/‬ئيسىكان‬ ‫طولن دلازار‬

‫بةروارى‬ ‫‪1|2/9/2008‬‬ ‫مردن‬ ‫‪5/9/2008‬‬ ‫‪5/9/2008‬‬ ‫‪10/9/2008‬‬ ‫‪15/9/2008‬‬ ‫‪22/9/2008‬‬ ‫‪27/9/2008‬‬ ‫‪27/9/2008‬‬ ‫‪28/9/2008‬‬ ‫‪1|2/10/2008‬‬ ‫‪4/10/2008‬‬ ‫‪6/10/2008‬‬ ‫‪8/10/2008‬‬ ‫‪9|10/10/2008‬‬

‫ناوى‬

‫هؤى‬ ‫نةخؤشى‬ ‫مردنى‬ ‫بةنةخؤشى‬

‫ثيرى‬ ‫نةخؤشى‬ ‫نةخؤشى‬ ‫كةمائةندامى‬ ‫نةخؤشى‬ ‫نةخؤشى‬ ‫نةخؤشى‬ ‫جةكَلدة‬ ‫نةخؤشى‬ ‫بة نةخؤشى‬ ‫تالسيما‬ ‫نةخؤشى‬ ‫نةخؤشى‬

‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪28‬‬

‫ناونيشان‬

‫بةروارى‬

‫هؤى‬

‫كؤية ‪/‬سةرباغ ‪11/10/2008‬‬ ‫ئةحمةد‬ ‫حبيبة‬ ‫سيانى‬ ‫مردن‬ ‫كؤية ‪/‬جمعية ‪12/10/2008‬‬ ‫اسماعي ل‬ ‫نةخؤشى‬ ‫كؤية ‪/‬ئازادى ‪13/10/2008‬‬ ‫رةوكَين سفين‬ ‫كؤية ‪/‬دؤلراوة ‪ 15/10/2008‬نةخؤشى جكَلدة‬ ‫عبدالواحيد‬ ‫كؤية ‪/‬سةرباغ ‪ 15|16/10/2008‬نةخؤشى‬ ‫حوسكَين سعيد‬ ‫جكَلدة‬ ‫كؤية ‪/‬جاللوة ‪20|21/10/2008‬‬ ‫حمد‬ ‫كؤية ‪/‬بفرى ‪ 22|23/10/2008‬نةخؤشى‬ ‫كاكة سوار‬ ‫نةخؤشى‬ ‫‪3/11/2008‬‬ ‫قةندى‬ ‫سابير‬ ‫نةخؤشى د كَ‬ ‫ ل‬ ‫‪4/11/2008‬‬ ‫كؤية‪/‬ئازادى‬ ‫نةجيبة ابوبىكر‬ ‫جكَلدة‬ ‫‪5|6/11/2008‬‬ ‫كؤية‬ ‫رسو ل‬ ‫نةخؤشى‬ ‫شوان رؤستةم هةولكَيرسةيداوة ‪6/11/2008‬‬ ‫نةخؤشى‬ ‫‪7/11/2008‬‬ ‫كؤية‬ ‫مةولود‬ ‫عازياز كريم عازياز كؤية‪ /‬ئيسىكان ‪ 8/11/2008‬نةخؤشى وثيرى‬ ‫‪ 9/11/2008‬روداوى سةيارة‬ ‫كؤية‪/‬كةكؤن‬ ‫عيسمت‬ ‫حمدامين فةرةج كؤية‪ /‬شهيدان‬ ‫نةخؤشى‬ ‫مردنى‬ ‫سوتان‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫كفتةو شؤربا خواردنى‬ ‫داوةت و ميوان‬

‫ى جةل ل‬ ‫دةشن كَ‬ ‫كفتةو شؤربا ئةو خواردنةية كةلةناو‬ ‫كوردةواريدا بةطشتى بةتايبةتى‬ ‫لةناو كؤيان زؤر بةنرخةو يةككَيىكة‬ ‫لةو خواردنانةى كةبؤميوانى ئازيازو‬ ‫بؤنةو داوةتى طةورة دروست‬ ‫دةكركَيت ديارة بةوةش‬ ‫لةخواردنةكانى تر جيا دةكركَيتةوة‬ ‫كةكابان زياد لةثكَيويست لةكاتى‬ ‫سازدان و دروست كردنى ثكَيوةى‬ ‫هيالك دةبكَيت و طرينطى تايبةتى‬ ‫ثكَيدةدات و هةموو كابانكَيىكيش‬ ‫ى دروستى بىكات ‪ .‬من‬ ‫ناتوان كَ‬ ‫بةثكَيويسم زانى كةزؤرينةى‬ ‫خوكَينةران دووبارة ئاشنابىكةمةوة‬ ‫بةو خواردنانة بةتايبةتيش ئةو‬ ‫كابانة تازانةى كةلةخواردنى‬ ‫سورةوةكراو برنج و شلة زياتر‬ ‫ ل بؤدروست كردنى هيضى‬ ‫هةو كَ‬ ‫ترنادةن جالةبةر هةرهؤكاركَي ك بكَيت‬ ‫ئةطةر بتةوكَيت كفتةو شوربا‬ ‫دروست بىكةيت ثكَيويست بةو‬ ‫كةرةستانةهةية ‪:‬‬ ‫)‪-1‬برنجى كوردى ‪-2‬طؤشت‬ ‫‪,‬نةرموك _قيمة ‪-3‬ثياز ‪-4‬كةرةوز‬ ‫‪-5‬باوى ‪-6‬كشميش ‪-7‬رؤن ‪-8‬خو كَ‬ ‫ ي‬ ‫‪-9‬ئالتى‪,‬بةهارات ‪+‬زيرة‪+‬دارضن‬ ‫‪-10‬لةتىكةنؤك ‪-11‬كوكَياز‪...‬هتد(‬ ‫شكَيوةى دروست كردنى‪:‬‬ ‫‪ -1‬لةثاش ضاك كردن و‬ ‫شؤرينةوةى برنجةكة لةئاوى‬ ‫ي تاضوار‬ ‫دةكةى بؤماوةى س كَ‬ ‫سعات بةثكَيى بةهكَيازى برنجةكة ‪-2‬‬ ‫ثاشان برنجةكة بةسؤزطى‬ ‫دادةكةيى و لةقاثكَيىكا داى دةنكَيى ‪-3‬‬ ‫طؤشتةكة قيمةدةكةيت و طؤشت و‬ ‫برنجةكة بةيةكةوة جوانى ئةشكَيلى‬ ‫و تكَيىكةلوى يةكترى دةكةى‬ ‫بةجؤركَي ك كةجوان ئاوكَيتةى يةكتر بن‬ ‫‪-4‬ثيازةكة وورد دةكةى ‪-5‬‬ ‫كةرةوزةكةش ورد دةكةى ‪-6‬لةثة‬ ‫نؤكةكة لةئاو دةكةى ‪-7‬‬ ‫طؤشتةنةرمةكة‬ ‫لةقيمةدةدةى)ئةطةر قيمةكراو‬ ‫ ل ثياز و كةرةوز و باوى‬ ‫نةبوو(لةطة كَ‬ ‫و طوكَياز و كشميش ئينجا سورى‬ ‫ ل تؤثة كَ‬ ‫ ل‬ ‫دةكةيتةوة ‪-8‬لةدوايدا تؤثة كَ‬ ‫برنجةكة لةناو لةثى دةست ئةشكَيلى‬ ‫و قؤكَلى ئةكةى و قيمةكة‬ ‫ئةكةيتةناوى و جوان خكِرى ئةكةى تا‬ ‫ى ‪ ,‬بؤ‬ ‫شكَيوةى تؤثى خكِروةرئةطر كَ‬ ‫شكَيالنى برنج و دروست كردنى‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫طةنجكَيىكى تة(ق تة(ق مكَيشىكي سووكة‬

‫ى يا زةيت‬ ‫دةبكَيت قابكَي ك ئاوت ل ب كَ‬ ‫يىكة لةدواى‬ ‫بىكةيت‬ ‫كةكؤن‪:‬ضةور‬ ‫دةستى ث كَ‬ ‫ي‬ ‫كؤمثيوتةر كَ‬ ‫دروست شوكَين كَ‬ ‫لةهةر‬ ‫ي كلةسةر سينيةك داى‬ ‫كردنى‬ ‫ذيانى‬ ‫كةكَييت ‪-9‬مةنجةكَلكَي ك دةهكَينى كِرؤنى‬ ‫دةن‬ ‫لىكى ت كَ‬ ‫خة كَ‬ ‫يدايةزؤرنا‪ ,‬دوايي ثياز‬ ‫دةكةى‬ ‫طةرم‬ ‫و‬ ‫بةقاشى طةورةو لةثةنؤك‬ ‫لطايةك‬ ‫كَ‬ ‫لةكؤمة‬ ‫ ي و ئاوى ت كَ‬ ‫ى‬ ‫سورئةكةيةوةو خو كَ‬ ‫هاتووة‬ ‫ثكَي ك‬ ‫لةسةر ئاطركَيىكى باش داى‬ ‫دةكةى‬ ‫هةريةك‬ ‫لةناو‬ ‫دةنكَيى و دةيىكوكَلكَينى ثاش بةكو كَ‬ ‫ ل‬ ‫يةك‬ ‫كؤمة كَيةك‬ ‫لةسةرخؤ‬ ‫هاتنى ئاوةكة‬ ‫لطايةدا‬ ‫لةتاكةكةسى ئةو‬ ‫سةرى‬ ‫ناوةناوة‬ ‫و‬ ‫يدةهاوى‬ ‫كفتةكان‬ ‫جياوازىت كَهةية لة هاوشكَيوةو فىكرو‬ ‫بؤئةوةى بازانى‬ ‫ئةدةيتةوة‬ ‫هة كَ‬ ‫ ل‬ ‫رةنط و بةهرةدا تايبةت‬ ‫كِ‬ ‫يبىكةوآ‬ ‫كَ‬ ‫ت‬ ‫نةوةك‬ ‫نةشىكاون‬ ‫كفتةكان‬ ‫ ل يةكدا‬ ‫مةندييةكانيان جياوازن لةطة كَ‬ ‫كةوا ئ كَ‬ ‫لطايةى بشىك‬ ‫لةئاوةكة‬ ‫كفتةكان‬ ‫ى ثكَي ك‬ ‫تاتةواو كَ‬ ‫ىكَيمةى ل‬ ‫كؤمة كَ‬ ‫ئةو‬ ‫ىو‬ ‫ضةندين كَ‬ ‫ئامادةدةكر‬ ‫ئةوة‬ ‫دواى‬ ‫دةكوكَل كَ‬ ‫ى‬ ‫هاتووة لةوانةية كِرؤذانة‬ ‫يشىكةش دةكر كَ‬ ‫ئينجا‬ ‫هيواى و‬ ‫ى‪...‬كَيدابةكِروبدات‬ ‫سةمةرى ت‬ ‫شتىث كَسةيرو‬ ‫خؤش‪.‬‬ ‫يىكى‬ ‫كَ‬ ‫خوان‬ ‫باشء‬ ‫يىكى‬ ‫كَ‬ ‫كابان‬ ‫هةندكَي ك كات لةوانةية ئةو شتة‬ ‫سةيرو سةمةرانة لةخؤمان كِروبدات‬ ‫ياخوت بؤ خؤمان بيبيستين يان‬ ‫بيبينين جا كِروداوى واهةية سةرةنج‬ ‫كِراكيشة بةثكَيى كِركَيذةى ئةو بابةتة‬ ‫هةمةكِرةنطانةى كةوا كِرؤذانة‬ ‫كِرودةدات دةطؤكِركَيت هةر يةكةو‬ ‫بةثكَيى تايبةت مةندى خؤى‪.‬‬

‫يةككَي ك لة طةنجةكانى شارى تة(ق‬ ‫تة(ق بةهرةيةكي سةرنجكِراككَيشي‬ ‫ى تايبةت مةندى ذير ي‬ ‫هةية‪ ،‬هةند كَ‬ ‫هةية بؤية ويستمان لةنازيىكةوة لة‬ ‫بةهرةكة ي ئاطادار ي خوكَينةراني‬ ‫كةكؤن بىكةين ‪ .‬ئةم طةنجة)هةكَلؤ‬ ‫ئةسوةد صالح(و دانيشتوى ناحية ي‬ ‫تة(ق تةقة لةساكَلى )‪(1988‬‬ ‫لن‬ ‫لةطوندى كةثةن ك لةبنارى خاكَلخا كَ‬ ‫لةداي ك بووة تاكو ثؤلى دووةمى‬ ‫ناوةندى خوكَيندووة خوكَيندكاريىكى‬ ‫لم وازى لةخوكَيندن‬ ‫زيرةك بووة بة كَ‬ ‫هكَيناوة هؤكارى وازهكَينانةكةشى‬ ‫لةخوكَيندن طةكِراندةوة بؤ نةبونى‬ ‫)داي ك(و هةبونى دايىككَيىكى تر وتى‬ ‫تةمةنم )‪ (10‬سالن ن بوو‬ ‫لةكِرؤذكَيىكى ثيرؤز كةكِرؤذى )جةذن(ة‬ ‫بوو دايىكم كؤضى دواى كرد‪ .‬ئةو‬ ‫طةنجة ئكَيستا لةكؤمثانيايةك بةناوى‬ ‫كؤمثانياى )ساكار( لةثرؤذة ي نةوتى‬ ‫تة(ق تة(ق كاردةكات ‪ .‬يةككَي ك لة‬ ‫بةهرةكانى ئةو طةنجة ئةوةية كة‬ ‫لةو كِرؤذةوةى موبايلى ككِريوة ناو ي‬ ‫لةسةر موبايلةكةى خةزن‬

‫شةوضةرة ي كؤييان‬ ‫مام حةسةنكَي ك هةبوو لة كؤية لة‬ ‫باخةواني ئةو طوكَلةو خازمةتىكار ي‬ ‫سييةكاندا‪ ،‬قولخانضي حةمامي‬ ‫جةنابتان‪ ،‬جا بؤ ئةوة هاتووين‬ ‫حةسةن‬ ‫حةسةناغا بوو‪ ،‬بؤية هةر بة‬ ‫رةزامةند ي بفةرموو ي و بمان دةيآ‪.‬‬ ‫ئيشوكار ي‬ ‫قولخانضي بةناوبانط بوو‪.‬‬ ‫نايدةم!‬ ‫‬‫بآ‬ ‫زبل‬ ‫بة‬ ‫جا‬ ‫بىكا‬ ‫ئةوةبوو حةمام طةرم‬ ‫ئةوة وةلمي كورت و لة ثكِرة ي مام‬ ‫يان دار دووايش بة نةوتي رةش بآ‪،‬‬ ‫حةسةن جكَيطا ي سةرسورمان بوو‪،‬‬ ‫هةروةها خاوكَينىكردنةوة ي توني‬ ‫لةوةش زكَيتر ضيد ي نةطوت‪.‬‬ ‫يىكي‬ ‫حةماميش‪ .‬مام حةسةن ثياو كَ‬ ‫جةماعةت واقيان ووكِرما و بة‬ ‫جواني‬ ‫سادةو ساكار بوو‪ ،‬كضكَيىكي‬ ‫دكَلشىكاو ي طةكِرانةوة‪ .‬لة يةكتريان‬ ‫هةبوو‪ .‬كوكِركَيىكي قؤز حةز ي لكَيدةكا‪،‬‬ ‫دةثرسي ئاخؤ قسةيةكي هةكَلةيان‬ ‫ديارة كضةش هةمان هةستي‬ ‫كردبآ‪ ،‬بةلم دكَلنيا بوون‪ ،‬كة قسة ي‬ ‫عاشق‬ ‫هةبووة بةرانبةر كوكِرة‪ .‬كابرا ي‬ ‫جوانيان كردووة‪.‬مام حةسةن‬ ‫لدةستآ‬ ‫كَ‬ ‫بؤ ئةوة ي كضةكة ي بدةنآ‪ ،‬هة‬ ‫برادةركَيىكي خؤشةويستي دةبآ‪،‬‬ ‫خازم و كةسو كارو يةككَيىكي‬ ‫بةختي جةماعةت ئةو كاتة لة كؤية‬ ‫بة‬ ‫كاتة‬ ‫خوكَيندةواريش‪ ،‬كة ئةو‬ ‫نابآ ماوةيةكي ثكَيضوو تا هاتةوة‪.‬‬ ‫دةستي‬ ‫و‬ ‫قسةزان‬ ‫دةطمةن بوون‪،‬‬ ‫ضوون بؤ ل ي و طلةييان لة مام‬ ‫بؤ‬ ‫يرآ‬ ‫كَ‬ ‫دةن‬ ‫‪،‬‬ ‫هةبوو‬ ‫شيعريشي‬ ‫حةسةن كرد و مةسةلةكةيان‬ ‫داخواز ي‪ .‬كابرا ي خوكَيندةوار دةست‬ ‫تكَيطةياند‪ .‬ئةويش طوتي‪ :‬ضؤن‬ ‫ئةدةبى‬ ‫دةكا بة قسة‪ ،‬كة بؤني شيعرو‬ ‫قسة ي وا ي كردووة‪ .‬جةماعةت‬ ‫لتـآ دآ دةكَل‪:‬‬ ‫ئاطادار دةكاتةوة‪ ،‬كة بؤ ئةو ي لتـآ‬ ‫شا ي‬ ‫باخي‬ ‫لة‬ ‫هةية‬ ‫يىكت‬ ‫كَ‬ ‫طوكَل‬ ‫‬‫بطةكِركَين و وا بازانن مةسةلةكة‬ ‫طولنة بكَيطةردو بكَيخةوشة‪،‬‬ ‫كؤتايي هاتووة‪ .‬يةكسةر بةرةو‬ ‫بة‬ ‫ببآ‬ ‫جوامكَيريىكي ئكَيمة حةز دةكا‬ ‫حةمامي حةسةناغا دةضآ‪ .‬تةماشا‬ ‫دةكا مام حةسةن مةسينةيةكي‬

‫‪28‬‬


‫هيض شتكَي ك نةمابوو لةم ناوة‬ ‫ى ئاوى بةم‬ ‫تةكِرنةبووبكَيت‪.‬ب كَ‬ ‫بىكَ ئاوى و جوانىكارى‬ ‫جؤرة هاوينى كِرابردوو‬ ‫ثةيوةست‬ ‫ضةندين داهكَينان و ضةندان‬ ‫ ل هاوينى‬ ‫هاوينى ئةم سا كَ‬ ‫شةو ئكَيشطريي بةخةكَل ك طرت‬ ‫ى ئاوى بوو‬ ‫وشىكةساكَلى و هاوينى ب كَ‬ ‫‪ ..‬كؤية شاركَيىكة لةدواى‬ ‫ضونىكة زستانى كِرابردوو هكَيندة باران‬ ‫سالنى نةوةدةكانةوة‬ ‫نةبارى تا سروشتيانة ئاوطكَلبدركَيتةوةو‬ ‫بةطشتى بةردةوام لةفراوان‬ ‫بيرةكانى حةمامؤك وش ك نةكةن و‬ ‫بوون داية بةتايبةتى لةدواى‬ ‫ئاوى شار كِروولةكةمى نةكات و‬ ‫ئةوةى كة زانىكؤ ي‬ ‫ى ئاوى‬ ‫قاتوقكِرى و نةهامةتيةكانى ب كَ‬ ‫دروست نةبكَيت هةرضةندة لةزووةوة لكَيدامةزراوة ئةم ثةرةسةندنة‬ ‫وايىكردوة كة هةندكَي ك طرفتى‬ ‫دكَلنيابووين كةوشىكة ساكَليةبةلم‬ ‫لةم‬ ‫ئاوى‬ ‫كةم‬ ‫يان‬ ‫ئاوى‬ ‫كَ‬ ‫ى‬ ‫ب‬ ‫يشتنى‬ ‫كَ‬ ‫ثالنةكان زؤر كةم بوون بؤنةض‬ ‫و كَينةى ذنانوكضانى ككَيلةخوارة‪-‬كؤية لةكاتى ئاوككَيشاندا هاوينى‬ ‫ئاوى‬ ‫ى ئاوى ‪,‬ب كَ‬ ‫ى‬ ‫نةهامةتيةكانى ب كَ‬ ‫يةعقوب(كَيشةكانة‬ ‫زؤركَي ك لةك‬ ‫ضارةسةركردنى‬ ‫شارة سةرهةكَلبدات ضونىكة كؤية‬ ‫يدةوانى‬ ‫‪ 2008‬فؤتؤ)د كَ‬ ‫كرد‬ ‫ل ك‬ ‫كَ‬ ‫بةخة‬ ‫واى‬ ‫لةهاويندا كاركَيىكى‬ ‫ى بطوتر كَ‬ ‫ى‬ ‫تةنانةت دةتوانر كَ‬ ‫سةرةتا ثشتى بةئاوى حةمامؤك و‬ ‫بةخةبةر‬ ‫ينانى‬ ‫كَ‬ ‫داه‬ ‫كةضةندين جؤر‬ ‫ى ئاوى دةكات‬ ‫تؤثازاوابةستوةو دواتر ثرؤذةيةكى ئاوى كةضارةسةرى ب كَ‬ ‫نيوةشةودا‬ ‫لةخةوى‬ ‫هاتنةوةى‬ ‫لةكؤية‪ .,‬هاوينى كِرابردوو لةكؤية‬ ‫لة تة(ق تةقةوة بؤهاتوةو لةم‬ ‫لةشةوانى‬ ‫بؤئةوةى‬ ‫ينا‬ ‫كَ‬ ‫داه‬ ‫بةخة كَ‬ ‫ى ئاوى ناوببةين‬ ‫دةتوانين بةهاوينى ب كَ‬ ‫ل كبةئاطابكَين وئةو كاتذمكَير ئاوةى دوادوايانةش هةندي ك بيريان زياد كرد‬ ‫هاويندا‬ ‫ضونىكةضةندين طةكِرةك بةهؤى‬ ‫لةحةمامؤك و هةيبةت سوكَلتان و‬ ‫لةنكَيوان ضةند شةوكَي ك بؤيان دةهات‬ ‫ى تانىكةرةوة ئاويان بؤدابين دةكرا‬ ‫تؤبازاوا ئةم ثكِرؤذانة تةواو ككَيشةكانى ب كَ‬ ‫بةفيكِرؤ نةضكَيت و ترومثايةكةيان‬ ‫ئيدارةش جطةلةضارةسةرى بةهؤى‬ ‫ئاوى لةم شارة دةستةبةر ناكةن‬ ‫هةكَلىكةن وسؤندةى ئاولةسةر‬ ‫تانىكةر فرياى هيضى ترنةدةكةوت‬ ‫بةردةوام دةبكَيت ضاوةكِروانى ئةوة‬ ‫ينانانة‬ ‫كَ‬ ‫داه‬ ‫تانىكيةكان دابنكَين‪,‬يةك‬ ‫ى ئاوى هؤكاركَي ك بواية بؤ زياتر‬ ‫دةبواية ب كَ‬ ‫ى ئاوى و‬ ‫لةمسافيرة )فيت بىكةين كةشارتوشى ب كَ‬ ‫ينانى‬ ‫بريتى بوو لةبةكاره كَ‬ ‫جةخت كردن لةسةرليةنى‬ ‫نةهامةتيةكانى دةبكَيتةوة بؤية‬ ‫لةسةرى‬ ‫سافيرةكةيان‬ ‫فيتة(كات كَ‬ ‫ي كدةخست و لةكاتى هاتنى ئاو بيركردنةوة لةثرؤذةى تر وةكو هكَينانى ثةيوةنديدار بؤئةوةى كة ثرؤذةكة‬ ‫سؤندةكة‬ ‫ي بىكةن بةلم سةيرةكة‬ ‫جكَيبةج كَ‬ ‫ى وة ضارةسةركَيىكة بؤئةم‬ ‫ئاو لةز كَ‬ ‫بةهؤ ي شةثؤكَلى هةواى ثكَيش‬ ‫ى ئاوى‬ ‫ ل وشىكى دةبكَيت لةوةداية لةطةرمةى ب كَ‬ ‫ئاوةكة ككَيشةية‪ ,‬كاتكَيىكيش سا كَ‬ ‫ئينازارى‬ ‫سافيرة كة لكَيى دةداو وةك‬ ‫طرفتةكان زياتردةبن ودياردةى وشىكة ولةناوةكِراستى هاويندا شار كِرووبةكِرووى‬ ‫خةبةرى‬ ‫لكَيدةهات و كؤلنةيةك‬ ‫جوانىكارى دةبكَيتةوةوبكِريارى جوانىكارى‬ ‫ساكَلى بؤشارى كؤية زياتر طاريطةرى‬ ‫ينانةكان‬ ‫كَ‬ ‫ترلةداه‬ ‫دةبكَووة‪,‬يةككَيىكى‬ ‫ى‪ !..‬لةجياتى ثكِرؤذةى ئاو دةست‬ ‫دةدر كَ‬ ‫دةبكَيت كؤيةش بةحوكمى ئةوةى‬ ‫بوو‬ ‫كارةبايى‬ ‫جةرةسى‬ ‫بةكارهكَينانى‬ ‫دةكةن بةدروست كردنى ثارك‬ ‫ى وة نازيىكة دةتوانر كَ‬ ‫ى‬ ‫دووبازمارو دووتةلى كارةبايى كةلةز كَ‬ ‫لةطة كَ‬ ‫ ل‬ ‫وباخضةوكِرازاندنةوةوكاشى كِركَيازكردنى‬ ‫ضةندثكِرؤذةيةكى ئاو)وةك ثكِرؤذةى‬ ‫ئاوةكة‬ ‫هةركة‬ ‫دةكردو‬ ‫تةرتيبيان‬ ‫شةقامةكان )هةرطياز لةطة كَ‬ ‫ ل‬ ‫ى بؤئةوةى لةم‬ ‫ئاوى ككَلكَيسة(ى بؤبىكر كَ‬ ‫دةهات تةلةكان تةكِردةبوون و‬ ‫كارةباكة نةهامةتيانة كِرزطارى بكَيت ثكِرؤذةى ئاوى ئةوةدانين كة ثارك و باخضةنةكر كَ‬ ‫ى‬ ‫يان‬ ‫دةدا‪,‬‬ ‫دةطةيةنراو جةكِرةسةكة لكَيى‬ ‫هةميشةكردنى لةنةكردنى باشترة(‬ ‫بردؤتةناو باخةكَلى ككَلكَيسة طرينطى و تايبةتمةندى خؤى‬ ‫هةبووة‬ ‫م كارى ثكَيويسترو باشتر هةية‬ ‫بةل كِ‬ ‫ى ئاوى‬ ‫سؤندةكةى لةقاضى خستوة هةيةوبةتةواوبوونى طرفتى ب كَ‬ ‫يان‬ ‫سينطى‬ ‫يان ناو‬ ‫ى كةثرؤذةى‬ ‫ى بطوتر كَ‬ ‫تةنانةت دةتوانر كَ‬ ‫كِروو لةكةمبوونةوة دةكات ‪ ,‬بةلم‬ ‫ربووةو‬ ‫كِ‬ ‫تة‬ ‫هاتووة‬ ‫ئاوةكة‬ ‫كاتكَي ك‬ ‫ى ئاودا باشترين‬ ‫ككَلكَيسة لةهاوينكَيىكى ب كَ‬ ‫ ل دةضكَيت نةك‬ ‫ى سا كَ‬ ‫ئةوةبؤس كَ‬ ‫يىكانم‬ ‫كَ‬ ‫كِ‬ ‫ر‬ ‫لةهاو‬ ‫ي ك‬ ‫كَ‬ ‫بؤتةوة‪.‬يةك‬ ‫خةبةرى‬ ‫ثرؤذةية بؤكردن و دةبكَيت هةموو‬ ‫هةرتةواونةبووة بةكَلىكو ثكِرؤذةكة وةك‬ ‫طوتى شةوكَي ك سؤندةكةم بردة لى‬ ‫كارةكانى تر لةثكَيناوى كردنى ئةو دا‬ ‫ئةوة وايةكةتازة بكِريارى دروستىكردنى‬ ‫خؤم زؤر بةقورسى خةوم لكَيىكةوت‬ ‫نةكركَيت ثرسياركَي ك لكَيرةدا دكَيتةئاراوة‬ ‫درابكَيت ضونىكة كارةكانى دواى س كَ‬ ‫ى‬ ‫كةئاو هاتبوو خةبةرم نةبؤوة هةتا‬ ‫ى يان باخضة؟‬ ‫ئايةخةكَل ك ئاوى دةو كَ‬ ‫ ل زؤرلةسةرةتاداية‪,‬ثةلةكردن‬ ‫سا كَ‬ ‫كةهةستام‬ ‫تةواو نوكَينةكانم تةكِربوون‬ ‫ى ئاوى‬ ‫بةدكَلنياييةوة ئاو‪,‬ضونىكة ئةوةى ب كَ‬ ‫لةجكَيبةجكَيىكردنى ئةم ثكِرؤذةية‬ ‫بةرامبةر رووداو بويةرو ثرؤذة‬ ‫كِراثرسي‬ ‫وكارةكاني حىكومةتة راثرسي ئةمجارة‬ ‫لةسةر ثرؤذة خازمةتطوزاريةكاني‬ ‫لة كِراثرسيةوة‪ ،‬كِراستييةكان‬ ‫كؤيةية ‪,‬ديارة شار ي كؤية لة دوا ي‬ ‫كؤظار ي كةكؤن لةمةودوا هةول دةدا بؤ‬ ‫راثةكِرين و دامةزراندني حىكومةتي‬ ‫هةر ذمارةيةك راثرسييةك ئةنجام بدا‪ ،‬بؤ‬ ‫هةركَيمى كورستان هةندكَي ك طؤكِرانىكار ي‬ ‫ئةم مةبةستةش وةك ياساو ركَيسايةكي‬ ‫بة خؤيةوة ديوة ‪ ،‬هةرضةندة وةك‬ ‫كِراثرسي ئاكِراستة ي ثرسيار لة كؤمةكَل كَ‬ ‫ى‬ ‫ثكَيويست نيية‪ ،‬بةلم كاريطةر ي خؤ ي‬ ‫‪،‬‬ ‫رةمةكي‬ ‫خةكَل ك دةكا بة شكَيوةيةكي هة كِ‬ ‫نيشان دةدا‪ .‬بؤ ئةوة ي را ي خةكَلىكي‬ ‫يندةوار ي‬ ‫كَ‬ ‫خو‬ ‫و‬ ‫رةضاو ي جياواز ي لة تةمةن‬ ‫لةمةكِر ئةو طؤكِرانىكاريانة بازانين دوو‬ ‫مةبةست‬ ‫دةكا‪.‬‬ ‫و ثيشة و ضكَيذ ي سياسةتةوة‬ ‫ثرسيارمان ئاكِراستة ي كؤمةلكَكَي ك خةكَل ك‬ ‫لىكة‬ ‫كَ‬ ‫خة‬ ‫بؤضوني‬ ‫لةو راثرسينانة زانيني ديدو‬ ‫كرد‪ ،‬كة ذمارةين ‪ 58‬كةس بوون ‪:‬‬

‫‪29‬‬

‫وةلمى ثرسيارى يةكةم لةم‬ ‫خشتةية دةرخراوة‬ ‫ضؤنيةتى وةلم‬

‫زؤرباش‬

‫‪5‬‬

‫ذمارة‬

‫باشة‬

‫خراثة‬

‫‪26‬‬

‫‪27‬‬

‫‪44.9‬‬ ‫كِركَيذة ‪8.6‬‬ ‫وةلمى ثرسيارى دووهةم لةم‬ ‫خشتةية دةرخراوة‬ ‫ضؤنيةتى‬

‫ب كَ‬ ‫ى‬

‫ذمارة‬ ‫كِركَيذة‬

‫ثارةيى‬

‫‪4‬‬

‫‪6.9%‬‬

‫]‬

‫‪46.5‬‬

‫كةمتةرخةمدذايةتى كردنى ]‬ ‫‪14‬‬

‫‪40‬‬

‫‪68.9%‬‬

‫‪24.2%‬‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫سؤدؤكؤ‬

‫‪Sudoku‬ضوارطؤشةيةكة لة نؤ‬

‫سؤدؤكؤ ياؤييةكي بيركار ي ذاثؤنيية‪.‬‬

‫ضوارطؤشة ي بضووك ثكَي ك‬

‫‪7‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪7‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪8‬‬

‫طةكِرةككَيىكي شار ي كؤيةية لة ‪ 11‬ثيت ثكَي ك‬ ‫‪:‬هاتووة‪ ،‬طةر‬ ‫ ‪ :5+6‬تايةفةيةكي ئاينينين‪.‬‬‫ ‪:9+10+11+4+7+8+7+8‬‬‫طوندكَيىكي ولتي كؤيةية‪.‬‬ ‫ ‪ :5+8+4+3+4‬نازناوكَيىكي كؤييانة‬‫ ‪ :1+5+4+7‬نازناوكَيىكي كؤييانة‬‫ ‪ :9+10+2+1+8‬شوكَيني كاركردنة‬‫‪ :5+8+7+4 -‬طوندكَيىكي قةزا ي‬

‫شيىكارةكاني ذمارة ي ئةزموني‬ ‫ثةيظ‬ ‫خشتة‬ ‫‪2 1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬

‫د ل‬ ‫ ل ا‬ ‫ز د‬ ‫ا‬ ‫ر ا‬ ‫ك‬ ‫ى‬ ‫د ة‬ ‫ا‬ ‫ش ا‬

‫‪1 9 8 7 6 5 4 3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫ح ا ج ى‬ ‫د ا ر‬ ‫س و ر‬ ‫د و ة ع‬ ‫ر ا ب و‬ ‫ك و‬ ‫ش ك ا ك‬ ‫ا‬ ‫ر ا‬ ‫ج‬ ‫ج ى‬ ‫ب‬ ‫ة و ب ا ز ى‬ ‫ش‬ ‫ع ة و ن ى‬ ‫س آ و ة‬ ‫ف ن‬ ‫ئ ة خ ت ة ر‬ ‫ة‬ ‫م ر س‬ ‫ر ة ز ا‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪9‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪2‬‬

‫‪8 7‬‬

‫‪3‬‬

‫‪1‬‬

‫‪4‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪7 2‬‬ ‫‪6 3‬‬ ‫‪5‬‬

‫!!دةبازانم دةزاني؟‬

‫‪2‬‬

‫‪9‬‬

‫‪1 6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9 8 3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬

‫بضووك دةتواني لة ذمارة يةكةو تا‬ ‫خانةكان دايبنآ‪ ،‬بةمةرجآ‬ ‫نؤ لة )‪(1‬‬

‫)‪(2‬‬

‫‪1 9‬‬ ‫‪2 5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬

‫هاتووة‪ ،‬هةر ضوارطؤشةيةكي‬

‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪5‬‬

‫‪6‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪4‬‬

‫‪5‬‬

‫سةيرة لمي قةكَلةو لة زاراوة ي‬

‫ناوكَيىكي تايبةت بؤ‬

‫!!!كؤية هةبآ‬

‫ساكَلكَيىكي تايبةت‬

‫ئةوة ي باوة لة زاراوة ي كؤية‪ ،‬ثيتي )لمي(‬ ‫قةكَلةو بةكار نايآ و هةموو دةبكَيتة ثيتي ) ر(‪،‬‬ ‫بةلم سةيرةكة لةوة دايةوة‪ ،‬يان كؤيي‬ ‫طوتةني عاجباتيية‪ ،‬هةندآ ووشة هةية نةك‬ ‫هةر لمي قةكَلةو ي تكَيداية‪ ،‬بطرة ئةوةندة‬ ‫قةكَلةوة‪ ،‬كاتآ دةردةبكِردرآ زمان ثكِر دةكا لة‬ ‫لمي قةكَلةو‪ .‬طةر كؤيي بي دةزاني كام‬ ‫ووشةية‪ .‬هةر هيض نةبآ سآ ووشة هةن‪.‬‬

‫دةبازانم‬ ‫دةزاني‬ ‫طؤكِرةثانةكة‬ ‫طؤكِرةثاني‬ ‫جاسماغاية لة‬ ‫طةكِرةكي‬ ‫قةلتة‬ ‫‪ :3+7+4‬سام‬ ‫‪ :4+3‬مس‬

‫لة كؤية لة‬ ‫شكَيستةكاندا‪ ،‬ساكَلكَي ك‬ ‫هةية خةكَلىكي كؤية‬ ‫ناوكَيىكي تايبةتييان لتـآ‬ ‫ناوة‪ ،‬تؤ بكَآل ي بازاني‬ ‫كام ساكَلة و ناوةكة ي‬ ‫ضيية و بؤ ئةوة‬

‫ثياوانى هؤكَلةندا زياتر لةذنان خؤيان‬ ‫جوان دةكةن ‪:‬‬

‫امستردام ‪ :‬ثياوانى هؤكَلةندى زياتر كاتى خؤيان‬ ‫لةبةردةم ئاوكَينةدا بةسةر دةبةن بؤخؤجوانىكردن‬ ‫و كِرازاندنةوة وةك لةذنان ‪ ,‬دةركةوت ثياوان‬ ‫ضارةطة كاتذمكَيركَي ك دةمكَينكَيتةوة لةبةردةم‬ ‫ئاوكَينةدا‪ ,‬لةكاتكَيىكدا ئافرةتان بؤبايةخدانى‬ ‫خؤكِرازاندنةوةيان ‪ 13‬دةقيقة زياتر ناخايةنكَيت‬ ‫ ل ئةوةشدا هؤكَلةنديةكان لةهةردوو‬ ‫لةطة كَ‬ ‫كِرةطةزةكة كاتكَيىكى زؤركورت لةبةردةم ئاوكَينةدان‬ ‫ ل ذنان و ثياوانى ئةوروثى بةثكَيى‬ ‫بةبةراورد لةطة كَ‬

‫‪30‬‬


‫بةزمي مام مؤت ك‬ ‫مام مؤت ك وةك دةزانن لة سةردةمي خؤ ي قسة زان و كِراوكَيذكارو بتـتـة تتـتـةطبير بتـوو‪،‬‬ ‫هيضي لتـآ عاسآ نةدةبوو‪ ،‬دةبتـتـا بازانيتـتـن متـتـام متـتـؤتىكي )كتـتـاك( ضتـتـؤن وةلمتـتـي ختـتـةم و‬ ‫نيطةرانيةكانمان دةداتةوة‪ .‬ئةم طؤشةية تايبةتة بة ثرسيارةكانتان بؤمان بنووسن‪ ،‬تا‬ ‫مام مؤت ك بة قسة نةستة(ق و وةلمة عةنتيىكةكاني شةرعمان بؤ بىكا‪.‬‬ ‫* ئةرآ مام مؤت ك ئتـةوة بتـؤ طتـةر بؤنةيتـةك دةبتـآ هةرضتـةند نيتـو ستـعاتيش بخايتـةنآ‪،‬‬ ‫زؤربة ي بةرثرسي فةرمانةطان ئةو كِرؤذة دةوام ناكتـتـةن و ئيتـتـش و كتـتـار ي موراجعتـتـان‬ ‫كِرادةوستآ؟‬ ‫موراجع كَيىكي نيطبةت‬ ‫مام مؤت ك‪ :‬بابةكةم ئةوة حيىكمةتكَيىكي تكَيداية دوايي حىكومةت بؤ خؤ ي دةزانآ ض‬ ‫دةكا!‬ ‫* ئةرآ هةرضي دةيبني و قسة ي لةطةل دةكة ي طلةيي و طازةندة ي هةية لةسةر‬ ‫بارودؤخةكة‪ .‬ئةو طلةييانة سةرضاوةكة ي لة كوآوة هاتووة‪.‬‬ ‫قسةط كَي كِرةوةيةط‬ ‫مام مؤت ك‪ :‬هةندكَي ك لةو قسانة هةر تةنها قسةو قسةكَلؤكة‪ .‬هةندكَيىكي د ي وا‬ ‫كِراهاتوون هةر دةبآ طلتـةيي بىكتـةن‪ .‬بتـةلم هةنتـدكَيىكيان ختـوا عةليمتـة لتـة ثةرؤشتـي و‬ ‫دكَلسؤزيية‪ .‬بآ ئةدةبيش نةبآ لة روو ي جةنابتان هةندآ لةو قسانة فيتة ي حةرامازادانة!!‬ ‫ى بة مةرقةد ي ئتـتـةو دةروكَيتـتـش ختـتـدر ئتـتـةو كضتـتـة ي‬ ‫* ئةمان سوتام مام مؤت ك ضارةي كَ‬ ‫حةز ي لتـآ دةكةم نةمدةنآ دةفةوتكَيم!‬ ‫عاشقي ئةو زةمانة‬ ‫مام مؤت ك‪ :‬ئةوا ثكَيشىكةشمان كرد ي‪ ،‬بةلم كوا ماكَلت‪ ،‬حاكَلت مارةييت ‪ ،‬زكَيكِرت‪.‬‬ ‫كوكِرة هيمةتت!!‬ ‫* مام مؤت ك دةمةوآ تةعينم كةن!‬ ‫ب كَيىكار كَي ك‬ ‫مام مؤت ك‪ :‬باشة! سةبر ي ئةيوبت هةبآ‪ ،‬با تةنطذة ي دارايي جيهان بة سةلمةتي‬ ‫تكَيثةر بآ‪ ،‬ئةوسا خوا كةريمة!‬ ‫* مام مؤت ك ) كةكؤن(تان دةركردو بة ختـتـؤكِرايي بةستـتـةر ئؤمتـتـةتي كؤيتـتـةتان دابتـتـةش‬ ‫كرد‪ ،‬كةضي من بةرم نةكةوت‪ ،‬داوا دةكةم بةشىكو ذمارة ي ئايندة ثكَيم ببخةشن‪.‬‬ ‫ق كِرةيةك‬ ‫مام مؤت ك‪ :‬نةيخؤ ي تاكَلة ذمارة ي ئايندة دةبآ دةست لة طيرفان كِراكة ي عانان‬ ‫دةربهكَينآ‪ .‬ئكَيمة هةر جاركَي ك سةرمان ضاك دةكةينةوة‪.‬‬ ‫* ئةوة بؤ زؤربة ي ثرؤذةكاني كؤية فت دةكركَين‪ ،‬يان سةقةت دةبن؟‬ ‫ثةرؤش كَي ك‬ ‫مام مؤت ك‪ :‬منداكَلي سةربانان‪ ،‬ناذ ي بةدةرمانان‬ ‫* مام مؤت ك طةر ئتـازا ي ئتـةو مةتةكَلتـة بازانتـة‪ :‬نتـةثآ ي هةيتـة نتـةثاني بؤختـؤ ي دةضتـتة‬ ‫سةرباني!‬ ‫ن‪ .‬ع‬ ‫مام مؤت ك‪ :‬ئةوة برادةركَيىكة بة قودرة ي قادر قةلةكة لةسةر ي دةنيشكَيتةوةو‬ ‫دةبكَيتة مةنسو ل!!‬ ‫* مام مؤت ك مةبةستم ضيية لةو طؤرانيية‪ :‬بؤ تؤية دل بؤتةية‪ ،‬كيذؤكَلة ي شار ي كؤية‬ ‫بةزمط كَير كَي ك‬ ‫مام مؤت ك‪ :‬ئةوة غةيرة كؤييةكان وا دةكَلكَين‪ ،‬دكَليان بؤ كضة جوانةكانمانة و تا‬ ‫دةيانهكَينن دوايي هيضيش بؤ كؤية ناكةن‪.‬‬ ‫* مام مؤت ك كِرات ضيية خوكَيندكار ي كض و كوكِر لة قوتابخان ثكَيىكةوة بخوكَينن؟‬ ‫ث كَيشىكةوتووخواز كَي ك‬ ‫روحم بة قورباني بآ حاجي دةفةرموآ‪ :‬نكَيرو مآ لتـتـةم عةستـتـرةدا فتـتـةرقي نييتـتـة‪ ،‬طتـتـةر‬

‫‪31‬‬

‫ئةرآ و ئةد ي!‬ ‫‪-‬‬

‫ئتـتـتـةرآ ثتـتـتـرؤذة ي ئتـتـتـاو ي‬ ‫كؤيتـتـتـة ضتـتـتـي بةستـتـتـةر‬ ‫هات؟‬

‫‪-‬‬

‫تؤ خؤش‬

‫‪-‬‬

‫ئينا ليلال و ئينتـتـا ئيلتـتـةيهي‬ ‫لتـتـتـةراجعون‪ .‬دةردةدار‬ ‫بوو‬

‫‪-‬‬

‫بة دةرد ي ثرؤذةكاني ‪:‬‬ ‫دوو ستـتـايدةكة ي بنتـتـار ي‬ ‫هةيبتـتـتـتـةت ستـتـتـتـولتان و‬ ‫بتـتـتـتـاواجي‪ ،‬تونكَيلةكتـتـتـتـة‪،‬‬ ‫ثالوطةكتـتـتـة و هتتـتـتـد ‪...‬‬ ‫ضوون‪.‬‬

‫‪-‬‬

‫ئتـتـتـتـتـتـتـةد ي ستـتـتـتـتـتـتـوكَيندو‬ ‫كتـتـةلمولآليان نتـتـةخوارد‬ ‫ضارةسةر ي بىكةن‪.‬‬

‫‪-‬‬

‫با‬

‫))سؤزى عةشق ((‬ ‫مةولود ذاكاو‬

‫كةجانتاكةى شكَوكِركردةوة‬ ‫بةشانى‬ ‫قذى مكَيشى بةليةكا داهانى‬ ‫ ل ئيقاعى كِرةوتى وردو‬ ‫دةطة كَ‬ ‫جوانى‬ ‫ئةظينكَيىكى ئةفسو ناوى بؤم‬ ‫هانى‬ ‫بةياساى ئةظين داران ككَيشى‬ ‫كردم‬ ‫ويستم كةدةربازبم نةم توانى‬ ‫ى ضاويم‬ ‫ى كات كَ‬ ‫وةك ئةظيندار كَ‬ ‫بينى‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم‬ ‫‪2008‬‬


‫كةلووةكان‬

‫كاو كِر ‪ 21 :‬ئادار – ‪ 20‬نيسان‬ ‫نة بيىكة بة شين و شةثؤكِر نة عادزو‬ ‫مؤن بة‪ ،‬بة باثير فةقآ ئةحمةد ئةو كضة‬ ‫شووت ثآ ناكا‪ .‬هؤيةكةشي بؤخؤت‬ ‫ضاك دةزاني‪ ،‬ئازا بة و مشور ي دكَلكَيىكي‬ ‫كة بخؤ‪ .‬طةر كوكِر هةبآ نيوة شةو‬ ‫طةلكَي ك زؤرة‪ .‬شةو ي بةختت جومعةية‬ ‫طا ‪ 21 :‬نيسان – ‪ 20‬ئايار‬ ‫روحمآ بة طيرفاني خؤت و ئةو كارةباية‬ ‫بىكة‪ .‬لة كةلي شةيتان وةرة خوارآ‪ .‬ئةوة ي‬ ‫بةتةما ي بة بيانوو ي زؤربووني كارةبا‪،‬‬ ‫ماكَلةكةت بؤ زستان بة هيتةر هةموو‬ ‫كةلكَين و قوذبنكَيىكي بكِرازكَينيةوة‪ ،‬كاركَيىكي‬ ‫خراثة‪ .‬شوكر بة ئيمكِرؤ كارةبا هةية‪ .‬كةلم‬ ‫بة حةقت بة ساحكَيبت ئةو نيعمةتة بة‬ ‫طوكَيرة ي ثالني تؤ دةبردرآ‪ .‬نةوتيش زؤرة‪.‬‬ ‫‪ 21 :‬ئايار – ‪20‬‬

‫دووانة‬ ‫حوزةيران‬ ‫وةك كتـتـابرا بىكتـتـة بتـتـاران دةبتـتـارآ ئاشتـتـي‬ ‫دةطتـتـتـةكِرآ‪ ،‬نابتـتـتـارآ جتـتـتـؤتي دةطتـتـتـةكِرآ‪ .‬بتـتـتـة‬ ‫ناشوكر ي نةبآ‪ ،‬ئةوة ي تؤ بتـتـة ثكَيضتـتـةوانةية‪.‬‬ ‫باران بتـتـار ي هيضتـتـت نتـتـةكرد و هتـتـةر ثرتتـتـةو‬ ‫بؤكَلةت هات‪ .‬كة نتـتـةش دةبتـتـار ي دةتطتـتـوت‬ ‫قرذال‪ 21 :‬ي حوزةيران – ‪ 20‬ي‬ ‫تةمووز‬ ‫تؤ ي كض ‪ ،‬هةتا ثكَيت دةكرآ دةم و لكَيو‬ ‫بةخةندة بة‪ .‬شاد ي بنوكَينة‪ ،‬كضآ مرض و‬ ‫مؤني لةل ي بةرثرسةكةت‪ ،‬خةمي‬ ‫ماكَلةوة ي بةبير دكَيتةوةو بؤ ي تير دةكة ي‪،‬‬ ‫ئةوجا خوا دةزانآ ضؤن رةفتارت لةطةل‬ ‫دةكا‪ .‬بابةكةم كِرزقي خؤت لة دةست‬ ‫ش كَير‪ 21 :‬ي تةمووز – ‪ 20‬ي ئاب‬ ‫شةو ي هةيني لة سةر شةموو خةونكَيىكي‬ ‫خؤش دةبيني‪ .‬لة خةونةكةتدا هةموو‬ ‫طرآ كوكَيرةكانت بؤ دةكركَيتةوة‪ .‬ئاواتةكانت‬ ‫دكَيتة د ي‪ .‬دنيات لتـآ دةبكَيتة شامي شةريف‪.‬‬ ‫كة بةخةبةر هاتي شايةدكَيىكي بة حة(ق‬ ‫بهكَينة‪ ،‬بةلم نةكة ي لة ل ي كةس باسي‬ ‫بىكة ي‪ ،‬بة تايبةتي خكَيازانةكةت‪ .‬كآ دةكَل لة‬ ‫كض‪ 21 :‬ي ئاب – ‪ 20‬ي ئةيلوو ل‬ ‫طةر لةسةر فةلسةفة عةنتيىكةكة ي‬ ‫كابرا ي دكتؤر بكِرؤ ي‪ ،‬كة دةكَل‪ ):‬طوآ‬ ‫مةدةرآ‪ ،‬بيدة بةرآ‪ ،‬بؤ خؤ ي دةضتة‬ ‫سةرآ( ئةوة لكَيت دةقةومآ و هيض بة‬ ‫هيض ناكة ي‪ .‬جا ضاك طوآ بدةيآ‪،‬‬ ‫هةرطياز نةكة ي بيدةية بةرآ‪ ،‬دكَلنياش بة‬ ‫هةروا بة ئاساني ناضتة سةرآ‪ .‬برادةر‬

‫ذمارةى ‪ ،1‬كانونى يةكةم ‪2008‬‬

‫ئةستكَيرة ي بةختي شار‬ ‫تةرازوو ‪ 21 :‬ئةيلو ل – ‪ 20‬ي‬ ‫تشريني يةكةم‪:‬‬ ‫لةطةل ماكَلةوة‪ ،‬يان لةطةل هاوكِرآكانت‬ ‫دووضار ي ككَيشةيةكي بضووك دةبيت‪،‬‬ ‫بةلم لةكِرآ ي خوا طةورة ي مةكة‪ ،‬بازانة‬ ‫ثةندو حيىكمةت لة بووني ككَيشة و‬ ‫طيروطرفت نيية‪ ،‬بةكَلىكو لة‬ ‫ضارةسةركردنيةتي‪ .‬يةكسةر هةكَلوكَيست‬ ‫دووثش ك‪ 21 :‬ي تشريني يةكة م –‬ ‫‪ 20‬ي تشريني دووةم‪:‬‬ ‫كةس طلةييت لتـآ ناكة ي ئؤمةر ي‪ ،‬ضتـتـونىكة‬ ‫ثياواني كؤية بة تايفتـتـة و بتـتـةرةباب هتـتـةموو‬ ‫ئؤمتـتـةرن‪ ،‬بتـتـةلم ئينىكاريشتـتـي لتـتـتـآ مةكتـتـة بتـتـة‬ ‫تايبتـتـةتي لتـتـة ماكَلتـتـةوة‪ .‬تتـتـؤ نتـتـازاني ذنتـتـان‬ ‫ضةنديان ثكَيخؤشة ثياوةكانيان ئؤمتـتـةر بتـتـن‪.‬‬ ‫كةوان‪ 21 :‬ي تشريني دووةم –‬ ‫‪ 20‬ي كانووني يةكةم‪:‬‬ ‫كضة تاقةتي حوبحوبكَينة و دكَلدار ي نيية‪ ،‬بتـتـة‬ ‫كورت و كرمانجي حةز دةكا داوا ي بىكتـتـة ي‬ ‫بضية داختـتـواز ي‪ .‬ئتـتـةو حتـتـةز دةكتـتـا لتـتـةمال و‬ ‫مكَيتـتـرد ي ختـتـؤ ي دانيشتـتـآ‪ .‬بتـتـرادةر زؤرجتـتـاران‬ ‫خؤشةويستي دوا ي ذنهكَينان و طواستـتـتنةوة‬ ‫ستـتـةرهةكَلدةدا‪ .‬ئاوكِركَيتـتـ ك بتـتـدةوة بازانتـتـة بتـتـاو‬ ‫طيس ك ‪ 21 :‬ي كانووني يةكةم –‬ ‫‪ 20‬كانووني دووةم‪:‬‬ ‫لكَيختـتـورينت بتـتـاش نييتـتـةو وةك طوللتـتـة تتـتـآ‬ ‫دةتتـتـتـةقكَيني‪ .‬بتـتـتـة قستـتـتـة ي ركَينماييتـتـتـةكاني‬ ‫ثؤليستـتـتـتـي هاتوضتـتـتـتـؤ ناكتـتـتـتـة ي‪ .‬ختـتـتـتـؤت‬ ‫نابةستـتـتيتةوة‪ ،‬بتـتـة رؤنتـتـط ستـتـايد دةكِرؤيتـتـي‪،‬‬ ‫ئتـتـةوجا لةستـتـةر ثؤليستـتـي هاتوضتـتـؤ هتـتـةر‬ ‫ثرتةوبؤكَلةت دآ‪ .‬داسةكنآ بتـتـا بتـتـةدةرد ي ئتـتـةو‬ ‫سةتل‪ 21 :‬كانووني‬ ‫‪ 20‬ي شوبات‪:‬‬

‫دووةم –‬

‫كة لة ذوواندا بةيةك طةيشتن‪ ،‬هةرطياز‬ ‫باسي رابردوو مةكةن‪ .‬دةنا ذيان و‬ ‫ثكَيوةنديتان دةبكَيتة بةشكَي ك لة رابردوو‪.‬‬ ‫باسي ئايندةو خؤشييةكاني دوارؤذو‬ ‫ئاوات و هيواكانتان بىكةن‪ ،‬بةلم تىكاية با‬ ‫نةهةنط‪ 21 :‬ي شوبات – ‪ 20‬ي ئادار‪:‬‬ ‫طةر يانسيب لة كؤية هةبواية‪ ،‬دةمطوت بؤت‬ ‫دةردةضي‪ .‬طةر فةرمانبةر بوا ي ئاطادارم‬ ‫دةكرد ي موضةكةت زياد دةبآ‪ .‬طةر قوكَلة‬ ‫بةرثرسكَي ك بوا ي‪ ،‬هةواكَلم ثكَيكِرادةطةياند ي‪ ،‬كة‬ ‫ئيفاد ي ولتكَيىكي ئةوروثيت بؤ دةردةضآ‪ .‬طةر‬ ‫بكَيذن بوا ي‪ ،‬دةمطوت كضكَي ك حةزت لتـآ دةكا‪،‬‬ ‫بةلم لةبةر ئةوة ي كاسبىكاريت دةكَلكَيم خوا‬

‫‪32‬‬


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.