Hortiatis 177

www.hortiatis570.gr, e_mail: info@hortiatis570.gr, nanakoudis@yahoo.gr

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΟΡΤΙΑΤΗ • ÅÔÏÓ ÉÄÑÕÓÇÓ 1990

• ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΥΛΛΟΥ 177 • ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ - ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2021 • ΤΙΜΗ € 0,01

«Κείνç τη μέρα σώπαιναν οι λύκοι, γιατί ούρλιαζαν οι άνθρωποι» Μενέλαος Λουντέμης

77

Έργο του Χρήστου Αλαβέρα. «ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ: Η δική μας Γκουέρνικα». Συλλογή «ΧΟΡΤΙΑΤΗ 570»

Το “Κάψιμο” του Χορτιάτη

χρόνια πριν...

...Τράνταζε σαν από σεισμό συθέμελα ο Χορτιάτης, κι ακόντιζε μηνύματα με κόκκινη γραφή «ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ II» Νίκος Καβαδίας

Το «Κουτσούρεμα» της Μνήμης συνεχίζεται... Επιτέλους κ. Καϊτεζίδη, αποκαταστήστε ολόκληρη την αλήθεια στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος, που εδώ και 60 περίπου χρόνια είναι «κουτσουρεμένη» με ευθύνη ΟΛΩΝ των Κοινοτικών και Δημοτικών αρχών. Δυστυχώς ΟΛΩΝ! Να γραφτεί ολόκληρη η αλήθεια: EKAHΣΑΝ ΖΩΝΤΕΣ ΥΠΟ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΝΑΖΙ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΤΟΥΣ ΤΗΝ 2.9.1944. Αυτή είναι η αλήθεια και πρέπει να γραφτεί, όχι για να καλλιεργεί το μίσος, αλλά για να διδάσκει και να παραδειγματίζει. Για να «διεγείρει τις συνειδήσεις των ζώντων…..». Και αυτή την αλήθεια πρέπει επιτέλους και εσείς κ. Καϊτεζίδη να μην την λογοκρίνετå, να μην την «κουτσουρεύετå» και στις ομιλίες σας. Γιατί αποτελεί ανοσιούργημα. Ύβρη απέναντι στους 149 αθώους Μάρτυρες ( και όχι ήρωες….) του Χορτιάτη…..

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 2

2-9-1944: Το χρονικό του μεγάλου χαλασμού!

77 χρόνια πριν…«Τράνταζε σαν από σεισμό συθέμελα ο Χορτιάτης, και ακόντιζε μηνύματα με κόκκινη βαφή», γράφει στο ποίημά του «Θεσσαλονίκη ΙΙ» ο Νίκος Καββαδίας. Στις 2 Σεπτεμβρίου του 1944 η δρεπανοφόρος Άτροπος μοίρα επέλεξε τον Χορτιάτη να ακοντίσει τα δικά της αιματοβαμμένα μηνύματα. Να θερίσει 149 μίσχους, να κόψει με μια απότομη κίνηση τα χρώματα της ίριδας που ρίζωναν στους πρόποδες του Χορτιάτη και να φήσει μόνο μαύρο και κόκκινο, καπνό και αίμα. Στις 2 Σεπτέμβρη του 1944 ο Χορτιάτης πλήρωσε βαρύ τίμημα για την συνολική αντιστασιακή του δράση. Πλήρωσε με 149 αθώες ζωές και τη σχεδόν εκ βάθρων καταστροφή του, διότι δεν έσκυψε το κεφάλι στον κατοχικό ζυγό, δεν έπλευσε στα δύσκολα χρόνια κόστα-κόστα, ούτε έμεινε στα ρηχά, μα έστρεφε το ακρόπρωρό του στα ανοικτά, μπήκε στις τρικυμίες με υψωμένη την αντιστασιακή παντιέρα. Ο θάνατος ενός γερμανού ή κατά άλλους, αυστριακού στρατιώτη- χημικού σε μια τυχαία ένοπλη συμπλοκή στο Ρωμαϊκό Υδραγωγείο (Καμάρα), μεταξύ ανταρτών του ΕΛΑΣ, που είχαν στήσει ενέδρα για άλλο λόγο (για να αποτρέψουν την αρπαγή ζωων σύμφωνα με πληροφορίες που είχαν) και Γερμανών, που συνόδευαν προπορευόμενο (κατά μια ώρα περίπου…) όχημα της εταιρείας Ύδρευσης και μετέβαιναν στις πηγές (qanat) της Αγίας Παρασκευής για να τις απολυμάνουν, επίσπευσε την προαπαφασισμένη (όπως απέδειξε με πρωτογενή ντοκουμέντα η πολύχρονη έρευνα μας) και καλά οργανωμένη απόφαση των Γερμανών και των Σουμπεριτών Ταγματασφαλητών να αφανίσουν το Χορτιάτη και τους κατοίκους του. Λίγες ώρες αργότερα από το πρωϊνό επεισόδιο, οι γερμανικές δυνάμεις της Βέρμαχτ, με επικεφαλής τον Υπολοχαγό Βίλυ Πόλμαν, συνεπικουρούμενες από ορδές 80 περίπου ταγματασφαλιτών του Σούμπερτ, θα φτάσουν στο Χορτιάτη με δεκάδες οχήματα έτοιμες να εφαρμόσουν το καλά προμελετημένο τους σχέδιο. Εισβάλουν στο χωριό και ξεσπούν σε πράξεις παράφορης βίας κυρίως απέναντι σε ανήμπορα γυναικόπαιδα που δυστηχώς επέλεξαν να μην φύγουν από το χωριό μετά το πρωινό επεισόδιο στο Ρωμαϊκό υδραγωγείο, όπως ευτυχώς έκανε η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων, φοβούμενοι αντίποινα, αλλά και με παραινέσεις - εκκλίσεις των νεαρών ανδρών του εφεδρικού ΕΛΑΣ Γιώργου Μήτα και Θανάση Κυρούδη (Παναγή). Όσους συλλαμβάνουν τους οδηγούν στο εξοχικό κέντρο - σπίτι του προέδρου της

κοινότητας Χρήστου Μπαντάτσιου και στην πλατεία του χωριού. Στη συνέχεια τους οδηγούν στο φούρνο Γκουραμάνη και στην οικεία Νταμπούδη που με διαταγή του διαβόητου γερμανού επιλοχία Φριτς Σούμπερτ, που στην ουσία αυτός και τα πρωτοπαλίκαρά του Γερμανάκης και Καπετανάκης με το «Τάγμα Κυνηγών» έχουν τον πρώτο λόγο, μετατρέπονται τα δύο κτίρια σε κρεματόρια, κατα τα πρότυπα του Άουσβιτς-Μπίρκενάου. «…Μας έριξαν σαν αρνιά μέσα στο φούρνο του Γκουραμάνη και έβαλαν με το πολυβόλο …εκεί ήταν και ο πρόεδρος, τραυματισμένος με την οικογένειά του… Δεν ξέρω πως σώθηκα.. Η πλάτη μου ήταν γεμάτη παιδικά μυαλά… Λίγο πιο πέρα τραβούσαν τον παπαΔημήτρη από τα γένια και τον ρωτούσαν: εσύ τραγόπαπα από πού είσαι; Κομμουνιστής είσαι;…» «…Μας οδήγησαν μέσα στο φούρνο …έρχεται μετά ένας Ταγματαλήτης και στήνει ένα οπλοπολυβόλο στην πόρτα… Άρχισε να πυροβολεί και να μας βρίζει με χυδαία λόγια… Έριξε μετά μια σκόνη και ξερά χόρτα για να καούμε ζωντανοί…» «…σκότωσαν τη μάνα μου, αφού πρώτα έκοψαν τα δάχτυλά της με σουγιά και πήραν τα δαχτυλίδια της… Εγώ έφυγα από το φούρνο πριν ακόμα πυροβολήσουν, πριν τον βάλουν φωτιά…Στο δρόμο συνάντησα την Ελένη, λες και την βούτηξαν σ’ένα καζάνι με αίμα και την έβγαλαν. Έσταζε αίμα!... Η μάνα μου και τα δύο αδέλφια μου χάθηκαν κείνη τη φοβερή μέρα…» «…Ήταν τόσο φρικιαστικά όσα έγιναν, που και σήμερα εξακολουθώ να τα βλέπω στον ύπνο μου ολοζώντανα, είχαμε τρελαθεί. Άρπαζαν τα μωρά και σπούσαν τα κεφαλάκια τους στους τοίχους του φούρνου που μας κλείσανε και τα μυαλουδάκια τους χυμένα επάνω μας. Ήταν φρίκη». Αποσπάσματα από τις συγκλονιστικές μαρτυρίες της Μαρίας Αγγελινούδη, της Ελένης Νανακούδη, του Πέτρου Τσαγκαλή και της Βασιλικής Γκουραμάνη, για κείνη την αποφράδα μέρα, που οι γερμανοί ναζί και ιδαίτερα οι έλληνες ταγματαλήτες συνεργάτες τους, έδειξαν την απόλυτη κτηνωδία της ανθρώπινης φύσης. Ο απολογισμός θα είναι τραγικός: 149 άτομα θα καούν ζωντανά ή θα εκτελεστούν, από τα οποία τα 51 κάτω των 18 ετών. Ανάμεσά τους ...οι πιο επικίνδυνοι... εχθροί του Γ’ Ράιχ ένα βρέφος 2 μηνών, ο Αλέξανδρος Σαρβάνης. Τα μονοχρονίτικα Ανθούλα Τράϊκου και Θανάσης Αγγελινούδης. Τα δίχρονίτικα Χριστίνα Ευγενούδη, Γιώργος Κουπαράνης, Χριστόδουλος Λασκαρίδης και Βαγγελίτσα Σκαραγκά. Τα

τριχρονίτικα Ειρήνη Γκουραμάνη και τα δίδυμα αδέλφια Ελισάβετ και Ζαχαρίας Μπουζούδης. Ο Χορτιάτης θα ζήσει ένα Ολοκαύτωμα, θα γραφεί για πάντα στις σελίδες της ιστορίας ως ένας μαρτυρικός τόπος, που μπορεί να γνώρισε τη φρίκη, την καταστροφή και το θάνατο, αλλά δεν υπέκυψε. Θα γίνει ένα διαχρονικό σύμβολο αντίστασης, αγώνα για ελευθερία και ανεξαρτησία, ιδεών και ιδανικών.

77 χρόνια μετά και ο νεοναζισμός-ακροδεξιά με τα διάφορα προσωπεία του που παρουσιάζεται στη χώρα μας και στην Ευρώπη αυξάνει ανησυχητικά. Αλίμονο και στο Χορτιάτη, όπου δεκάδες συνδημότες μας, χωρίς μνήμη, χωρίς σκέψη, στηρίζουν τους θαυμαστές και τους ιδεολογικούς απογόνους των ναζιστών και ταγματασφαλητών, που στις 2/9/1944 σκόρπησαν τη φρίκη, το θάνατο, τη καταστροφή. Θλίψη, ντροπή και οργή συνάμα τα συναισθήματά μας. Η τελευταία εκλογική συρίκνωσή τους και η δικαστική καταδίκη και φυλάκιση της ηγεσίας της Χ.Α., δεν πρέπει να μας εφησυχάζει...το αντίθετο μάλιστα...

77 χρόνια μετά «…Τι υπόσχεσή να δώσουμε στους νεκρούς μας; Ότι θα κάνουμε τον κόσμο καλλίτερο, χωρίς πολέμους και Ολοκαυτώματα; Δυστυχώς δεν είναι στο χέρι μας. Ούτε φαίνεται δυνατό κάτι τέτοιο στο ορατό μέλλον. Το μόνο που μπορούμε να υποσχεθούμε από αυτόν εδώ τον μαρτυρικό τόπο είναι να διατηρήσουμε την ανθρωπιά μας. Να καταγγείλουμε τη βαρβαρότητα και να καλλιεργούμε με πάθος τα στοιχεία εκείνα που κάνουν τον άνθρωπο πραγματικό ΑΝΘΡΩΠΟ και τον απομακρύνουν από την κατάσταση του ζώου…». Λόγια-σκέψεις του αείμνηστου Γιάννη Μανωλεδάκη. Να λοιπόν γιατί είναι απόλυτα αναγκαίο και πάντα επίκαιρο το αίτημά μας να γίνει ο Χορτιάτης το Κέντρο Μνήμης της Ναζιστικής θηριωδίας στη Βόρεια Ελλάδα.Να γίνει διαχρονικό σύμβολο για την ανάδειξη της ανθρώπινης ζωής σαν υπέρτατη αξία, σε αντιδιαστολή με τις ιδεολογίες που την υποτιμούν εν ονόματι «ιερών» και «μεγάλων» σκοπών. Να γίνει χώρος-ύμνος για τη δίψα του ανθρώπου για ζωή και δημιουργικότητα με μόνιμες εκδηλώσεις και δράσεις που θα υπηρετούν τούτους τους στόχους. Και να λοιπόν, τέλος, γιατί το Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος Χορτιάτη, που χρόνια τώρα διεκδικούμε πρέπει να αποτελέσει επιτέλους κεντρική προτεραιότητα του Δήμου Πυλαίας - Χορτιάτη αλλά και ευρύτερα της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης. Ο Αγώνας απ’ την πλευρά μας δεν εγκαταλείπεται. Θα συνεχισθεί έως ότου το Μουσείο, ελάχιστη οφειλή στους 149 αθώους μάρτυρες του Χορτιάτη, θα γίνει πράξη.

Τόπος Μνήμης της ναζιστικής-δοσιλογικής θηριωδίας ο Ιστορικός - Μαρτυρικός Χορτιάτης

Απόλυτη αναγκαιότητα το Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος «Η ευθύνη για τη διατήρηση της μνήμης δεν παραγράφεται ποτέ, συνεπώς αφορά και όλες τις επόμενες γενιές». Αυτή είναι η αρχή που πρέπει να καθορίζει τις πράξεις όλων των πολιτισμένων ανθρώπων που έτυχε να γεννηθούν και να ζουν σε μαρτυρικούς τόπους. Αυτό αφορά εμάς. Είναι κα­θήκον μας – το ελάχιστο – απέναντι στη θυσία και στη μνήμη των δικών μας ανθρώπων. Χθες… Σήμερα… Αύριο Οι επιζώντες των Ολοκαυτωμάτων κάθε χρόνο λιγοστεύουν. Τα αθώα θύματα γίνονται όλο και μα­κρύτεροι συγγενείς των σημερινών κατοίκων και οι εκδηλώσεις μνήμης όλο και πιο υποτονικές και σε σημαντικό βαθμό έχουν αποδυναμωθεί συμβο­λικά. Ενώ η συναισθηματική εμπλοκή των επισκε­πτών όλο και δυσκολεύεται να προκληθεί και να συντηρηθεί απ’ αυτές τις εκδηλώσεις. Δεν είναι θέμα λιγότερης ευαισθησίας των νεώτερων. Είναι έλλειμμα νοήματος. Τα μεγάλα και σημαντικά γεγονότα δεν μπορούν να ζήσουν σαν παρελθόν ασάλευτο. Παραμένουν ζωντανά στους επόμενους μόνο εφόσον μπορούν να δώ­σουν νόημα στη σημερινή ζωή τους, να την μπο­λιάσουν με διδάγματα, παραδείγματα, αξίες που να μπορούν και σήμερα να έχουν οδηγό, να δίνουν μορφή και περιεχόμενο στο μέλλον. Το συναίσθημα από μόνο του δεν επαρκεί. Είναι ρηχό από τη φύση του και χάνεται με το πέ­ρασμα του χρόνου αν παραμείνει μόνο του, αν δεν συνοδευτεί με τη σκέψη και τον στοχασμό που δι­αμορφώνουν συνειδήσεις.

Χρόνια τώρα δώσαμε μεγάλο βάρος στο τυ­φλό συναίσθημα. Τιμήσαμε τους νεκρούς μας με άφθονα δάκρυα, μαυροντύθηκαν για χρόνια τα χωριά μας, χιλιάδες κεριά και εκατοντάδες μνημό­ συνα στη μνήμη τους. Πάθαμε, πονέσαμε, θρηνήσαμε, αλλά δεν μά­θαμε όσο θα έπρεπε. Μας διέφυγε το νόημα, το δίδαγμα, το παράδειγμα του Ολοκαυτώματος. Και­ρός να στραφούμε σ’ αυτό με μεγαλύτερη ένταση, να το σκεφτούμε, να το εμπλουτίσουμε, να το κά­νουμε δικό μας, να το διαδώσουμε στους άλλους σαν πιο ειδικοί αφού το ζήσαμε, άμεσα ή έμμεσα. Με την απέχθεια απέναντι στη ναζιστική ιδε­ολογία που μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε άγριο θηρίο έτοιμο να κατασπαράξει κάθε τι το διαφο­ρετικό, ικανό να διαπράξει τα πιο απεχθή εγκλή­ ματα. Να εκπαιδευτούμε να την ανιχνεύουμε από μακριά, να τη βλέπουμε καθαρά γύρω μας, δίπλα μας, μέσα μας, όσο και να κρύβεται κάτω από στο­λές παραλλαγής. Με το παράδειγμα της αλληλεγγύης, της υπέρβασης του εαυτού που επέδειξαν οι άνθρω­ποί μας την ημέρα του μαρτυρίου και τις επόμε­νες. Άνθρωποι δυνατοί που βοήθησαν αδύνατους, μανάδες που κάλυψαν με τα κορμιά τους τα παιδιά τους σαν ασπίδες για να τα προστατέψουν από τις σφαίρες, απ’ τη φωτιά δίνοντας μαθήματα αυτοθυσίας. Κάνοντας κτήμα μας – τρόπο ζωής τον τρόπο των πατεράδων και μανάδων μας που επέζησαν. Με καμένα σπίτια, κατεστραμμένες δουλειές και το βάρος του πένθους για τον χαμό τό-

Τα όμορφα χωριά, όμορφα καταστρέφονται

σων προσφι­λών ανθρώπων δεν λύγισαν και άρπαξαν τη ζωή απ’ τα κέρατα. Δούλεψαν, έχτισαν και πρόκοψαν για να παραδώσουν σε μας έναν τόπο που να μυ­ρίζει δημιουργία αντί για αποκαΐδια. Μουσείο Ιστορίας & Ολοκαυτώματος: Υποχρέωση-Καθήκον Από την πλευρά μας (εφημερίδα «ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ 570» & «Κίνηση Πολιτών Χορτιάτη»), χρόνια τώρα προσπαθούμε – πολλές φορές μοναχικά – να αναδείξουμε όλα τα παραπάνω. Να προτείνουμε λύσεις, αλλά και να προχωρήσουμε σε δράσεις-πράξεις με εκδηλώσεις, εκδόσεις, ντοκιμαντέρ, θεατρικά έργα, ιστορικούς περιπάτους κυρίως σχο­λείων και συλλογικοτήτων της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης κ.ά. Κεντρικός μας στόχος να γίνει ο Χορτιάτης Κέντρο Μνήμης της Ναζιστικής-Δοσιλογικής Θηριωδίας. Να γίνει σύμβολο για την ανάδειξη της ανθρώπινης ζωής σαν υπέρτατη αξία, σε αντιδιαστολή με τις ιδεολογίες που την υποτι­μούν εν ονόματι «ιερών» και «μεγάλων σκοπών». Να γίνει ένας τόποςύμνος για τη δίψα του ανθρώ­που για Ελευθερία και Αλληλεγγύη. Χρόνια τώρα αυτό που θεωρούμε σημαντικό να γίνει είναι ένα Μουσείο που θα αποτελεί τον Κεντρικό Φορέα Διαχείρισης και Ανάδειξης της Μνήμης του Ολοκαυτώματος. Που θα προβάλλει την ιστορική και κοινωνική διάστασή του. Που θα συμβάλλει στην ιστορική έρευνα, στην παιδεία, στην ευαισθητοποίηση των πολιτών – και κυρίως των νέων – σε θέματα πολέμου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε θέματα Ρατσισμού, Ναζισμού - Φασισμού, Δοσιλογισμού και Ξενοφοβί­ας. Που… Που… Που… συνέχεια στη σελίδα 7

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 3

Η ηγεσία της Χρυσής Αυγής στη φυλακή: ...ο Χρυσαυγητισμός;

Σε λίγο συμπληρώνεται ένας χρόνος από την ιστορική δικαστική απόφαση, με την οποία η ναζιστική Χρυσή Αυγή χαρακτηρίστηκε εγκληματική οργάνωση. Και η ηγεσία της καταδικάστηκε και οδηγήθηκε στις φυλακές. Σπουδαίο και σημαντικό χτύπημα στο ναζιστικό αυτό μόρφωμα. Πόσο όμως αυτή η πολύ σημαντική απόφαση επιρρέασε και τον ….χρυσαυγητισμό; Δηλαδή τον νεοναζισμό, τον φασισμό, την ακροδεξιά, τον ρατσισμό, την ξενοφοβία μέσα στην Ελληνική κοινωνία; Πόσο εν τέλει, η δικαστική απόφαση και η φυλάκιση της εγκληματικής οργάνωσης ήταν η ολοκλήρωση ενός κύκλου που έκλεισε και άρα θα πρέπει ως κοινωνία να εφησuχάσουμε, αφού το «αυγό του φιδιού», τσακισμένο και πίσω από τα σίδερα της φυλακής δεν απειλεί; Απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα ζητήσαμε από ανθρώπους που εκτιμούμε την άποψή τους αλλά και την πολύχρονη δράση τους απέναντι στον ….χρυσαυγητισμό κάθε μορφής. Τους ευχαριστούμε πολύ, γιατί με την συμμετοχή τους σ’ αυτό το μικρό αφιέρωμα, τιμούν και την Μνήμη των 149 Μαρτύρων του Χορτιάτη που στις 2.9.1944 γνώρισαν με τον πιο απάνθρωπο τρόπο το μισητό πρόσωπο του ναζισμού – φασισμού.

Δεν τελειώσαμε με τον ναζισμό και την ακροδεξιά... του Κώστα Παπαδάκη* Συμπληρώνεται ένας χρόνος από τις 07/10/2020, την ημέρα της ιστορικής καταδικαστικής απόφασης που έκρινε ότι η Χρυσή Αυγή αποτελεί εγκληματική οργάνωση στο πλαίσιο της οποίας είχαν τελεστεί οι εξεταζόμενες εγκληματικές ενέργειες. Ύστερα από πεντέμισι χρόνια δίκης η αποφασιστική και διαρκής παρέμβαση του αντιφασιστικού κινήματος μέσα και έξω από το δικαστήριο μπόρεσε να δημιουργήσει αυτές τις συνθήκες ιστορικής ανατροπής για τα ελληνικά δεδομένα και να ανακόψει καθοριστικά την εγκληματική δράση που συνδυαζόταν με την αναβίωση και ισχυροποίηση του ναζισμού στην Ελλάδα. Ο αγώνας εναντίον της Χ.Α. όμως δεν έχει λήξει. Ακολουθεί η εκδίκαση στον δεύτερο βαθμό δικαιοδοσίας, ενώ η κοινωνική απαίτηση για χορήγηση αποζημίωσης στα θύματα της Χ.Α. και στις οικογένειές τους παραμένει ανεκπλήρωτη. Χρειάστηκαν μήνες για να συλληφθούν οι φυγόδικοι και να οδηγηθούν στις φυλακές. Η πρόθεση των συστημικών πολιτικών δυνάμεων είναι να εμφανίσουν την καταδίκη της ΧΑ ως νίκη τους κατά των δύο άκρων και ευκαιρία εξίσωσης αριστεράς και ακροδεξιάς. Ευτυχώς, η περήφανη άρνηση της Μάγδας Φύσσα να παραστεί στο προεδρικό μέγαρο στις 24.7.2021 δεν τους έκανε τη χάρη. Κανείς φυσικά δεν είχε την αυταπάτη ότι μια δικαστική απόφαση, όσο και αν είναι ικανή να ανακόψει την εγκληματική δράση του ναζισμού, είναι ικανή να καταργήσει τον ίδιο το ναζισμό ως ιδεολογία και πολιτική, γιατί οι ιδεολογίες και οι πολιτικές γεννιώνται και αναπτύσσονται σε συγκεκριμένες πολιτικές συνθήκες

και τέτοιες υπάρχουν δυστυχώς και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, αρκετές και ικανές για να συντηρούν την ελπίδα της αναβίωσης του ναζιστικού φαινομένου. Η άνοδος του εθνικισμού, οι προσφυγικές και μεταναστευτικές μετακινήσεις εκατομμυρίων ανθρώπων στον κόσμο που προκαλούνται από τις περιβαλλοντικές και πολεμικές καπιταλιστικές δραστηριότητες, η πολλαπλή καταπίεση και αναίρεση των εθνικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων στις οποίες οδηγεί η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, αλλά και η κρίση της Αριστεράς, που την καθιστά ανίκανη να δώσει μια ικανοποιητική απάντηση στην ανάγκη της πολιτικής διεξόδου. Στις γενικές αυτές πολιτικές συνθήκες έρχεται να προστεθεί στην Ελλάδα η ιδιαίτερη καλλιέργεια του εθνικισμού (αντίθεση με Βόρεια Μακεδονία, ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός), το ανελέητο κυνήγι των προσφύγων με τις επαναπροωθήσεις, τον παράνομο εγκλεισμό σε στρατόπεδα συγκέντρωσης κάτω από άθλιες συνθήκες διαβίωσης και τον αποκλεισμό τους από κοινωνικές δομές καθώς και την ελεύθερη μετακίνηση. Τελευταία ήρθε να προστεθεί και η αλλοπρόσαλλη κυβερνητική πολιτική σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας, η οποία έδωσε έδαφος στην ακροδεξιά και στο ναζισμό να κρύβονται πίσω από κινητοποιήσεις αρνητών εμβολίων. * Ο Κώστας Παπαδάκης είναι μαχόμενος δικηγόρος με πολύχρονους νομικούς και κινηματικούς αγώνες. Πολιτική Αγωγή στη δίκη της Χρυσής Αυγής. Του οφείλουμε πολλές ευχαριστίες.

Το καλά καλά κρυμμένο μυστικό του Χορτιάτη του Στέλιου Κούλογλου, δημοσιογράφος - ευρωβουλευτής Τον Σεπτέμβριο του 2012, είχα την τιμή να είμαι ο βασικός ομιλητής στις εκδηλώσεις στο Χορτιάτη για τη μαύρη επέτειο της σφαγής. Η ατμόσφαιρα, ηλεκτρισμένη. Ένα χρόνο πριν από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και τις συλλήψεις της ηγεσίας της που ακολούθησαν, ήταν η εποχή που η Χρυσή Αυγή δρούσε σχεδόν ανεξέλεγκτα: επιθέσεις σε μετανάστες και σε αντιφασιστικές κινήσεις, δολοφονία του Πακιστανού Σαχζάτ Λουκμάν τέσσερις μήνες μετά. Οι Χρυσαυγίτες επεδείκνυαν ανάλογο τουπέ και στη Βουλή, Είχαν εξασφαλίσει την έμμεση υποστήριξη ή τη δωρεάν προβολή από διάφορα ΜΜΕ, που παρουσίαζαν ψεύτικες-κατασκευασμένες ιστορίες για το δήθεν αγαθοεργές, νεοναζιστικό έργο. Πριν την εκδήλωση στο μνημείο στο Χορτιάτη, είχαν μάλιστα διεκδικήσει να πάρουν μέρος στην εκδήλωση, ως κοινοβουλευτικό κόμμα. Το αίτημα είχε γίνει αρχικά αποδεκτό προκαλώντας μεγάλες αντιδράσεις και μια αντιφασιστική κινητοποίηση την ίδια μέρα στο μνημείο. Τελικώς η πρόσκληση ανακλήθηκε. Οι Χρυσαυγίτες δεν τόλμησαν να έρθουν, ήρθαν όμως τα ΜΑΤ και η ομιλία ξεκίνησε εν μέσω έντασης και συνθημάτων. Ανάμεσα στους επίσημους που παρευρίσκονταν διέκρινα μια νευρικότητα, όταν είπα τα παρακάτω: « .. αντίθετα με άλλα εγκλήματα πολέμου που σημειώθηκαν σε άλλες μαρτυρικές πόλεις στην Ελλάδα, στη διάρκεια της Κατοχής, στην περίπτωση του Χορτιάτη οι εκτελεστές δεν ήταν βασικά Γερμανοί στρατιώτες. Μπορεί να έδρασαν υπό την μπαγκέτα ενός Γερμανού λοχία με παραστρατιωτική δράση, του Σούμπερτ, αλλά ήταν Έλληνες δωσίλογοι οι φυσικοί αυτουργοί. ..Αυτοί έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στις λεηλασίες, στα βασανιστήρια, στην ατίμωση κοριτσιών

μπροστά στους δικούς τους, στους βιασμούς, στην καταστροφή του χωριού και τελικώς στην εκτέλεση και την πυρπόληση των 149 συμπατριωτών μας». «Τι τα θέλουμε αυτά;», μουρμούρισε μια κυρία, πάνω στην εξέδρα, δυο μέτρα μακριά. Ενοχλήθηκε γιατί επαναλάμβανα ένα ιστορικό γεγονός, που κρατιόταν για χρόνια κρυμμένο. Μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου οι λέξεις «εθνική αντίσταση» ήταν απαγορευμένες μέχρι την πτώση της δικτατορίας το 1974 ενώ 7 χρόνια μετά δικαιώθηκε και αναγνωρίστηκε. Αλλά η συμμετοχή των Ελλήνων δωσίλογων στις σφαγές παρέμεινε κρυμμένη για χρόνια. Στον Χορτιάτη ακόμη και σήμερα, στο μνημείο της σφαγής αναφέρονται ως υπεύθυνοι μόνο οι Γερμανοί και δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό. Την αλλοίωση της ιστορίας συναντάμε μερικά χιλιόμετρα παραπέρα, στην Νέα Ευκαρπία, όπου τον Ιούλιο του 1944 εκτελέστηκαν 14 πατριώτες. Στο μνημείο γράφεται ότι εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς, αλλά δεν είναι αλήθεια: όντως οι Γερμανοί απέκλεισαν το χωριό, αλλά τα φριχτά βασανιστήρια και τις εκτελέσεις τις έκαναν γερμανοντυμένοι ταγματασφαλίτες της πιο άγριας συμμορίας που έδρασε στην Θεσσαλονίκη εκείνη την περίοδο. Των «Δαγκουλέων», προσωνυμία που πήραν από τον επικεφαλής, Αντώνη Δάγκουλα. Οι Έλληνες νεοναζί ήταν μια περιθωριακή ομάδα μέχρι τη στιγμή που η χρεοκοπία της χώρας και η κατάρρευση του πολιτικού συστήματος τους έφερε στο προσκήνιο. Αυτό ήταν το καταλυτικό γεγονός αλλά το υπεδάφος ήταν η ιστορική άγνοια. Θα είχε αυτή η συμμορία την ίδια απήχηση και το ίδιο θράσος, αν οι Έλληνες είχαν μάθει το μυστικό; αν είχαν δηλαδή διδαχθεί στα σχολεία τον πραγματικό ρόλο των δωσίλογων στη λεηλασία της χώρας και τις κατοχικές σφαγές;

Η Χρυσή Αυγή μετά τη διάλυση του Δημήτρη Ψαρρά* Συμπληρώνεται σε λίγες μέρες ένας χρόνος από την έκδοση της απόφασης στην ιστορική δίκη για την εγκληματική δράση της ναζιστικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή. Μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει ακόμα δοθεί στη δημοσιότητα το περιεχόμενο της δικαστικής απόφασης, αλλά είναι δεδομένο ότι το σκεπτικό του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων που δίκασε την υπόθεση (20.4.2015-22.10.2020) θα περιλαμβάνει σημαντικές επισημάνσεις για το ζήτημα και θα ρίχνει ακόμα περισσότερο φως σ’ αυτή την τόσο σκοτεινή υπόθεση. Η δικαστική ετυμηγορία που απέδωσε στον ηγετικό πυρήνα της Χρυσής Αυγής την κατηγορία της διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης ήταν η τελευταία πράξη σ’ αυτό το δράμα και ασφαλώς επισφράγισε τη διάλυσή της και υποχρέωσε τα πρωτοπαλίκαρα του «Φίρερ» Μιχαλολιάκου να αλληλοσφάζονται, διεκδικώντας μερίδιο από τη μαύρη κληρονομιά. Κάνουν βέβαια λάθος όσοι απορούν – και όσοι επιχαίρουν – που η καταδίκη της Χρυσής Αυγής δεν οδήγησε στην εξαφάνιση ή έστω στη δραστική αποδυνάμωση των ιδεών της Ακροδεξιάς στην ελληνική κοινωνία. Δεν ήταν η Χρυσή Αυγή που μπόλιασε τη χώρας μας με το δηλητήριο του ρατσισμού, του εθνικισμού, των ακραίων μισαλλόδοξων συνωμοτικών θεωριών. Ισχύει το αντίστροφο. Η διάχυση αυτών των ιδεών σε μεγάλο μέρος συμπολιτών μας χρονολογείται από τη μακρινή δεκαετία του ’90 – όπως πιστοποιούν οι έρευνες του Ευρωβαρόμετρου που εμφανίζουν την Ελλάδα να μετατρέπεται από εξαιρετικά ανεκτική σε ακραία ξενόφοβη, μέσα σε τρία χρόνια (1992-1995). Αυτή η μετάλλαξη προετοίμασε το έδαφος για την ανάδειξη ενός τόσο εξτρεμιστικού πολιτικού μορφώματος που δεν περιοριζόταν στην προπαγάνδιση των ακροδεξιών ιδεών, όπως συνέβαινε για τα ακροδεξιά πολιτικά μορφώματα της Μεταπολίτευσης (ΕΔΕ, Εθνική Παράταξις, Κόμμα Προοδευτικών, ΕΠΕΝ, ΛΑΟΣ, κ.λπ.), αλλά προχώρησε στην οργανωμένη άσκηση βίας στους δρόμους των μεγάλων πόλεων, αντιγράφοντας το χιτλερικό πρότυπο. Αυτός είναι ο λόγος που δεν είχαν δίκιο όσοι έβλεπαν με μισό μάτι τη δικαστική αντιμετώπιση της υπόθεσης, υποστηρίζοντας με αφέλεια ότι

«ο φασισμός νικιέται στους δρόμους». Πρόκειται κατά τη γνώμη μου για μια επικίνδυνα απλοϊκή άποψη. Γιατί, όπως αποδείχτηκε όλα αυτά τα χρόνια, η στρατηγική της Χρυσής Αυγής ήταν ακριβώς να προκαλέσει «στο πεζοδρόμιο» έναν εμφύλιο πόλεμο χαμηλής έντασης μεταξύ των «Ταγμάτων Εφόδου» και του αντιφασιστικού κινήματος, με σκοπό να παρέμβουν οι μηχανισμοί του «βαθέος κράτους» για να εγκαθιδρύσουν το «εθνικό κράτος». Τη φαντασίωση αυτή, που είναι αντιγραμμένη από τους σχεδιασμούς του μεταπολεμικού ιταλικού νεοφασισμού, είχε περιγράψει με δηλώσεις του στο BBC το 2012 ο Παναγιώταρος, αλλά την εξήγγειλε χοντροκομμένα και ο Μπαρμπαρούσης το 2018 από το βήμα της βουλής. Το μεγάλο κέρδος από τη δίκη είναι ότι οι επικεφαλής των Ταγμάτων Εφόδου της Χρυσής Αυγής, οι ίδιοι που δήλωναν με στόμφο ότι είναι οι απόγονοι των ηττημένων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, σπεύδουν τώρα να ρίξουν όλη την ευθύνη στον Μιχαλολιάκο και αποκηρύσσουν κατόπιν εορτής βέβαια - τη βία και τη σβάστικα.

Aυτή η ομαδική επίδειξη θρασυδειλίας είναι η μεγαλύτερη νίκη του αντιφασιστικού κινήματος. Με όπλο τη δικαστική απόφαση οφείλουμε τώρα να συνεργαστούμε για το σημαντικότερο: την καταπολέμηση των ιδεών της Ακροδεξιάς που στοιχειώνουν την πολιτική μας ζωή. Δεν είναι καθόλου εύκολο, με δεδομένο μάλιστα ότι η συντριβή της Χρυσής Αυγής ανοίγει την όρεξη σε υποψήφιους μιμητές της, αλλά βάζει σε πειρασμό ακόμα και την κυβερνώσα Δεξιά να αξιοποιήσει την ακροδεξιά της συνιστώσα, για να προσελκύσει τους ανέστιους υποστηρικτές μέχρι χτες της ναζιστικής γκρούπας. Αυτό είναι το κρίσιμο διακύβευμα της επόμενης φάσης. Μαζί με την προετοιμασία για την επικείμενη εκδίκαση της υπόθεσης της Χρυσής Αυγής σε δεύτερο βαθμό, έχουμε χρέος να αντιπαρατεθούμε στις πρακτικές και τις ιδέες της ναζιστικής οργάνωσης, όσο κι αν αυτές επιχειρούν να κουκουλωθούν πίσω από «ορθόδοξους φονταμενταλιστές», «μακεδονομάχους» και «εμβολιομάχους». * Ο Δημήτρης Ψαρράς είναι δημοσιογράφος συγγραφέας. Η πολύχρονη εξαιρετικά σημαντική έρευνα του για τη δράση της Χρυσής Αυγής, συνέδραμε σημαντικά στην καταδικαστική απόφαση του ναζιστικού μορφόματος. Του οφείλουμε πολλά.

Η κανονικοποίηση της ακροδεξιάς του Στέλιου Νικητόπουλου, δημοσιογράφος Ενώ κοντεύει ένας χρόνος από την καταδίκη της Χρυσής Αυγής η κυβέρνηση κανονικοποιεί την ακροδεξιά μέσα από τις πολιτικές που ασκεί. Από πού να αρχίσει και πού να τελειώσει κανείς. Από τις λεγόμενες επαναπροωθήσεις των προσφύγων για τις οποίες διεθνώς καταγγέλλεται η χώρα μας, από την εξαίρεση των προσφυγόπουλων που ζουν σε «δομές φιλοξενίας» από την πρόσβαση στην εκπαίδευση με βάση τα περίφημα υγειονομικά πρωτόκολλα και δεν αναφερόμαστε μόνο στις περιόδους που όλα τα σχολεία ήταν κλειστά, αλλά και για τους μήνες που ήταν ανοιχτά, από την επίθεση στο δικαίωμα της απεργίας, στο δικαίωμα της διαδήλωσης, την επίθεση στα συνδικαλιστικά δικαιώματα, από την εργαλειοποίηση της πανδημίας ώστε να καταστέλλονται οι αντιδράσεις για τις πολιτικές που ασκούνται, το κυνηγητό των νέων σε πλατείες με αποκορύφωμα την άγρια καταστολή στη Νέα Σμύρνη; Όλα αυτά την ίδια ώρα που αποκλείουν κατά χιλιάδες από τα ΑΕΙ παιδιά φτωχών οικογενειών δίνοντάς τους βορά στα ιδιωτικά κολέγια, που βάζουν τους νέους να δουλεύουν με εξευτελιστικούς μισθούς κι απλήρωτες υπερωρίες, που ετοιμάζονται να τζογάρουν τις εισφορές τους, που ιδρύουν πανεπιστημιακή αστυνομία. Με αφορμή τους εμβολιασμούς προωθούν

τον διαχωρισμό των ανθρώπων, τις διακρίσεις, τον κοινωνικό αυτοματισμό, τον διχασμό, αντί να επιλέξουν την πειθώ αλλά και μέτρα προστασίας σε κέντρα υπερμετάδοσης όπως τα λεωφορεία. Ο φόβος μάς βάζει στη λογική της υποχρεωτικότητας των εμβολιασμών, δηλαδή της καταστολής και των απαράδεκτων διακρίσεων, αντί της πειθούς, κι ενώ αυτό που πραγματικά χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε την πανδημία είναι ένα ισχυρό δημόσιο σύστημα υγείας κι όχι βέβαια κλείσιμο νοσοκομείων όπως σχεδιάζουν. Ένα ζήτημα δημόσιας υγείας εργαλειοποιείται και προκύπτει πλέον και ζήτημα δημοκρατίας. Επίσης, έχει σημασία να σημειώσουμε ότι ορισμένα από τα πιο προβεβλημένα στελέχη της κυβέρνησης έχουν ακροδεξιά προέλευση. Ο εκφασισμός μέρους της κοινωνίας είναι εδώ, σε περιστατικά της καθημερινότητας, από μία λεκτική επίθεση μέσα σε ένα λεωφορείο έως τις γυναικοκτονίες και έχουμε την υποχρέωση να τον πολεμήσουμε. Όπως επίσης πρέπει να σταθούμε απέναντι στην κυβερνητική πολιτική που κανονικοποιεί την ακροδεξιά μέσα από τις πολιτικές της. Γιατί, όπως είπε και ο μέγας Μάνος Χατζιδάκις: «όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει».

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 4

Ο Μικρός Παράδεισος του Τζέκη Άμποτ στο Ρετζίκι του Βασίλη Μέλφου, Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωλογίας ΑΠΘ Η ιστορία του Ρετζικίου μοιάζει σαν μύθος και προβάλλει ένα σημαντικό μέρος από την ζωή στην παλιά Θεσσαλονίκη, του 18ου και 19ου αι., όπως την είχαν διαμορφώσει οι επιδράσεις των Ευρωπαίων. Ήδη από τον 17ο και κυρίως κατά τον 18ο αιώνα, λόγω του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος και του ιδιαίτερου κλίματος, Ευρωπαίοι πρόξενοι και έμποροι της Θεσσαλονίκης είχαν τις εξοχικές τους κατοικίες κατά μήκος της πανέμορφης κοιλάδας του Ξηροποτάμου. Είχε δημιουργηθεί λοιπόν μία παροικία, λίγα χιλιόμετρα έξω από την περιτειχισμένη Θεσσαλονίκη, με όμορφες επαύλεις με κήπους μέσα στην πλούσια βλάστηση ανάμεσα στις βελανιδιές και τα πλατάνια. Η πρώτη αναφορά ότι ζούσαν εκεί οι Ευρωπαίοι, extra muros (εκτός των τειχών), γίνεται από τον Γάλλο ελληνιστή περιηγητή Pierre Augustin Guys το 1778. Η οικογένεια που στιγμάτισε με την παρουσία της το Ρετζίκι ήταν η οικογένεια Abbott. Γύρω στα 1771 ο Άγγλος έμπορος Barthelemy Edward Abbott έφθασε από τη Κωνσταντινούπολη και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Ήταν πρόξενος της Αγγλίας, της Βενετίας και της Σουηδίας και απέκτησε ένα μεγάλο κτήμα στο Ρετζίκι, στον οικισμό των προξένων. Με την έναρξη των Ναπολεόντειων πολέμων το 1789 και τη γενική αναταραχή σε όλη την Ευρώπη, η ζωή στο Ρετζίκι διακόπηκε για πολλά χρόνια. Οι Ευρωπαίοι αποχώρησαν από την Θεσσαλονίκη και οι πανέμορφοι κήποι ερήμωσαν. Ένας από τους γιους του Barthelemy Abbott ήταν ο Frederic που το 1798 απέκτησε έναν γιο, τον Djeck Abbott, γνωστό και ως Τζέκη. Το 1825 ο Τζέκη Άμποτ επέστρεψε στο Ρετζίκι, στην ιδιοκτησία του παππού του Barthelemy, και επέκτεινε το παλιό κτήμα. Μετέτρεψε και πάλι την περιοχή αυτή σε ένα μαγευτικό θέρετρο, τμήμα του οποίου σώζεται μέχρι σήμερα ανατολικά του Κολλεγίου De La Salle, το γνωστό Άλσος Δελασάλ. Ο Τζέκη ήταν χριστιανός ορθόδοξος και Άγγλος υπήκοος. Έξυπνος και δαιμόνιος άνθρωπος με ευρωπαϊκές αντιλήψεις ζούσε εκκωφαντικά, και γενικά ήταν μία από τις συναρπαστικότερες προσωπικότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ανάμεσα στους τρεις πλουσιότερους κατοίκους της Θεσσαλονίκης. Ο Τζέκη Άμποτ λοιπόν απέκτησε μεγάλη περιουσία αφού σκέφτηκε να οργανώσει το εμπόριο των βδελλών, μικρά υδρόβια σκουλήκια που χρησιμοποιούνταν για ιατρικούς σκοπούς για αφαίμαξη. Οι βδέλλες του Χορτιάτη, όπως ονομάστηκαν, ήταν ξακουστές σε όλη την Ανατολή. Με τη σχετική διαφήμιση ο Άμποτ τις έκανε γνωστές και στη Δύση. Καθημερινά έστελνε πολλές χιλιάδες βδέλλες στην Ευρώπη (κυρίως Αυστρία και Γαλλία) και η τιμή τους αυξήθηκε γρήγορα. Με μπαχτσίσι μερικές τούρκικες λίρες απέκτησε το μονοπώλιο αυτού του τόσο προσοδοφόρου εμπορίου. Ο Άμποτ διάλεξε την περιοχή στο Ρετζίκι για να κτίσει την εξοχική του έπαυλη. Έτσι, με εργασία 600 αρχιτεκτόνων, μηχανικών, γεωπόνων, οικοδόμων και κηπουρών διαμόρφωσε το κτήμα. Με εκρηκτικά

έσπασαν τα βράχια και οι πέτρες χρησιμοποιήθηκαν στο χτίσιμο των κατοικιών, της περίφραξης και των τοιχίων υποστήριξης για τις αναβαθμίδες που κατασκευάστηκαν. Άλλοι εργάτες με μουλάρια μετέφεραν χώμα και έδαφος από την πεδιάδα. Οι καλύτεροι κηπουροί οργάνωσαν τα παρτέρια και τους κήπους. Οι εργασίες διήρκησαν 5 χρόνια και δαπανήθηκαν 1.000.000 τούρκικες λίρες. Η μεταμόρφωση του τοπίου ήταν ολική. Το κτήμα του Τζέκη Άμποτ ήταν μαγευτικό, μια ζούγκλα από τεράστια δέντρα. Άξιοι δενδροκόμοι παρήγγειλαν σπάνια δέντρα από χώρες μακρινές. Όλα αυτά τα γνωρίζουμε από την καταγραφή που έκανε πολύ αργότερα ο Frére Rodriguez του Κολλεγίου Δελασάλ, το 1929, σε ένα χειρόγραφο τετράδιο «φορτωμένο με ψήγματα ιστορίας» και ο οποίος μετέφερε τις προφορικές μαρτυρίες παλαιότερων Fréres σχετικά με την ιστορία του κτήματος. Το τετράδιο αυτό βρίσκεται στο αρχείο του Δελασάλ στο Ρετζίκι. Οι Fréres είχαν ακούσει και είχαν υπολογίσει ότι υπήρχαν περίπου 300 είδη δένδρων και φυτών στο κτήμα: διόσποροι από την Αμερική, κέδροι και πεύκα από το Λίβανο, συκιές και αμπέλια από τη Σμύρνη, βελανιδιές και πλάτανοι από την Ιταλία, φλαμουριές, καραγάτσια, σφένδαμνοι, μουριές, φιστικιές, μηλιές, αχλαδιές, δαμασκηνιές, αμυγδαλιές, καστανιές, φτελιές, κυπαρίσσια, λωτοί, κουμαριές, κρανιές, και άλλα. Το φυσικό κάλλος στο κτήμα του Άμποτ συμπληρωνόταν με καλλωπιστικά φυτά, όπως δάφνες, κυκλάμινα, ζουμπούλια, πιβουάν και κρίνα. Το πότισμα γινόταν με το νερό από τις πηγές του κτήματος που μεταφέρονταν με πηλοσωλήνες. Η περιήγηση μέσα στο Δάσος Δελασάλ είναι ακόμη και σήμερα μία εμπειρία. Ακολουθώντας τα μονοπάτια μπορεί κάποιος να θαυμάσει τα πανύψηλα υπεραιωνόβια δέντρα με τους κισσούς να αναρριχούνται στους κορμούς, τα καταπράσινα φυτά και τα πανέμορφα λουλούδια όλων των χρωμάτων και αποχρώσεων. Πρόκειται για «μία πυκνή ζούγκλα που στην καθηλωτική σιωπή ακούγεται πότε-πότε η οξεία φωνή ενός πουλιού», όπως περιγράφει με ζωντάνια ο συγγραφέας Μάριος Μαρίνος Χαραλάμπους στο βιβλίο του «Η Μυστική Ιστορία της Θεσσαλονίκης». Στο ανατολικό όριο του Δάσους Δελασάλ διατηρείται μία τεράστια βελανιδιά που η ηλικία της υπολογίζεται σε περισσότερα από 200 έτη! Σε όλη την έκταση του κτήματος υπήρχαν σιντριβάνια, κρήνες, λιμνούλες με γέφυρες, αγάλματα και χώροι αναψυχής. Εδώ ο Άμποτ καλούσε κάθε Κυριακή τους Ευρωπαίους προξένους και εμπόρους με τις οικογένειές τους και τελούσαν τις θρησκευτικές τελετές στο παρεκκλήσι. Όπως γράφει ο Frére Rodriguez «οι ψαλμωδίες ενωνόταν με τους θορύβους των μικρών καταρρακτών και με το κελάηδισμα των πουλιών». Μέσα στο κτήμα στο Ρετζίκι, εκτός από τα παραπάνω, υπήρχε επίσης η οικία του Τζέκη Άμποτ για την οποία δεν γνωρίζουμε τίποτα, ενώ ακόμη και σήμερα σώζεται ένας διώροφος οχυρός πύργος που

σύμφωνα με μερικούς ερευνητές πιθανώς να είναι του 15ου αι., ενώ σύμφωνα με άλλους χρονολογείται στον 18ο ή και 19ο αι. Η πιο σημαντική μέρα για τον Τζέκη Άμποτ στο Ρετζίκι ήταν η επίσκεψη του Σουλτάνου Αμπντούλ Μετζίτ το 1858. Ο Σουλτάνος επισκέφθηκε τη Θεσσαλονίκη και συνοδευόταν από το γιο του και διάδοχο, Αμπντούλ Χαμίτ, ο οποίος τότε ήταν 12 ετών. Ο Άμποτ προσκάλεσε τον Σουλτάνο να επισκεφθεί το Ρετζίκι και εκείνος δέχθηκε. Έτσι ο Άμποτ προσέλαβε 1000 εργάτες οι οποίοι εργάστηκαν σκληρά για μία εβδομάδα. Επίσης κατασκεύασε ένα λουτρό για τους υψηλούς επισκέπτες, με κόστος 25.000 φράγκα. Η λεπτομερής περιγραφή του Frére Rodriguez σχετικά με αυτήν την επίσκεψη, αγγίζει τα όρια του παραμυθιού. Σύμφωνα με το χειρόγραφό του προσκλήθηκε όλη η Θεσσαλονίκη στο Ρετζίκι. Τριακόσια τραπέζια ετοιμάστηκαν σε υπαίθριους χώρους στη σκιά των πλατάνων. Κατά μήκος της πομπής διασκορπίστηκαν χορωδίες, ορχήστρες, φανφάρες, παίζοντας τα καλύτερα κομμάτια του ρεπερτορίου τους. Έτσι, οι άμαξες προχωρούσαν προς τη βίλα. Ο Fr. Rodriguez περιγράφει: «Ο Σουλτάνος έφθασε στην είσοδο. Ακούμπησε το δεξί πόδι στο σκαλοπάτι της άμαξας. Ο ουρανός όμως ήταν συννεφιασμένος. Μια εκτυφλωτική αστραπή συνοδευόμενη από φοβερή βροντή θεωρήθηκε κακός οιωνός για τον Σουλτάνο, ο οποίος αρνήθηκε να κατέβει». Η απογοήτευση του Τζέκη Άμποτ ήταν τεράστια. Βρισκόταν στο απόγειο του πλούτου του, της δόξας του αλλά και της σπατάλης. Ο Άμποτ παρακάλεσε τον Σουλτάνο να δεχθεί τουλάχιστον έναν καφέ. Αμέσως διέταξε και οι υπηρέτες του μετέφεραν στην είσοδο ένα επίχρυσο μαγκάλι που το άναψε με χαρτονομίσματα. Ο καφές του Σουλτάνου κόστισε στον Άμποτ 60.000 γαλλικά φράγκα, όπως μάλλον με υπερβολή αναφέρεται στο χειρόγραφο. Ο Σουλτάνος ζήτησε από τον Αρχιστράτηγο που τον συνόδευε να του πει «αν ο καφές είναι νοστιμότερος όταν βράζει με χαρτονομίσματα ή με κάρβουνα!!!» και έδωσε εντολή αυτή η πανέμορφη βίλα να απαλλάσσεται από τους φόρους για όσα χρόνια θα ήταν ο Άμποτ ιδιοκτήτης. Και αποχώρησε. Αυτή ήταν η αρχή του τέλους της Αυτοκρατορίας του Άμποτ, ενός από τους σημαντικότερους επιχειρηματίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το κτήμα πουλήθηκε το 1870 και αφού άλλαξε διάφορους ιδιοκτήτες, αγοράστηκε τελικά από τους Fréres του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη Βαπτιστή De la Salle, το 1903. Το Άλσος Δελασάλ, το παλιό φημισμένο κτήμα του Τζέκη Άμποτ, ανήκει στο Δημόσιο και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της φύσης στην περιοχή Θεσσαλονίκης, αφού πρόκειται για έναν ιστορικό Βοτανικό Κήπο, μια σύνθεση αρχιτεκτονικής και βλάστησης, η οποία έχει τόσο καλλιτεχνική όσο και ιστορική σημασία και χρονολογείται στις αρχές του 19ου αιώνα. Είναι ένα μνημείο ζωντανό, φθαρτό και ανανεώσιμο αφού επηρεάζεται από τις

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας

φυσικές και ανθρωπογενείς διεργασίες. Αντιπροσωπεύει την φυσική ισορροπία στην κυκλική εναλλαγή των εποχών, τη γέννηση και το θάνατο στη φύση, και την εφαρμογή της αρχιτεκτονικής και της φυσικής εξέλιξης με το πέρασμα του χρόνου. Βιβλιογραφία Γεωργακοπούλου-Βογιατζή Χ., Μπακιρτζή Ο., Βογιατζής Δ.

(2015). Μελέτη των βοτανικών χαρακτηριστικών που προσδίδουν ιστορική διάσταση στον Κήπο του Δελασάλ στο Ρεντζίκι Θεσσαλονίκης. Πρακτικά του 27ου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας της Επιστήμης των Οπωροκηπευτικών. Πρίντεζης Π. (2003). Τέλος του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα. Περιοδικό Souvenir του Κολεγίου ΔΕΛΑΣΑΛ, Ιστορικό, 8 σελ. Χαραλάμπους Μ. (2001). Η Μυστική Ιστορία της Θεσσαλονίκης. Εκδόσεις Αρχέτυπο. Θεσσαλονίκη.

Vacalopoulos C.A. (1972). Contribution à l’historie de la colonie Européenne de Thessalonique vers la fin du XVIIIe siècle. ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ, ΙΒ΄, 183-200.

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 5

Η Τέχνη αντίδοτο στη λήθη

Η έκκληση – πρόσκληση στους Λογοτέχνες & Εικαστικούς της Θεσσαλονίκης συνεχίζεται… Πριν δύο χρόνια, με αφορμή τα 75 χρόνια του Ολοκαυτώματος, απευθύναμε μια πρόσκληση – έκκληση σε λογοτέχνες και εικαστικούς της Θεσσαλονίκης, να δημιουργήσουν ένα λογοτεχνικό – εικαστικό έργο, εμπνεόμενοι από τοτ «κάψιμο» του Χορτιάτη. Το δικό μας Άουσβιτς. Τη δική μας Γκουέρνικα. Στόχος μας: Ένας τιμητικός τόμος, συμβολή της τέχνης στον διαρκή αγώνα της Μνήμης απέναντι στη Λήθη. Αγώνας πολύ αναγκαίος σήμερα, που ο (νέο)ναζισμός-φασισμός, η ακροδεξιά, ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, έχουν σηκώσει κεφάλι, δείχνοντας το απάνθρωπο πρόσωπό τους. Το αίτημα μας βρήκε κατ’ αρχήν «ευήκοα ώττα». Και έτσι άρχισαν να μας έρχονται τα πρώτα λογοτεχνικά και εικαστικά έργα. Όμως, λίγο έως πολύ…η πανδημία, που μας επηρέασε όλους, λίγο η… χαλαρή δική μας στάση, έφερε αργούς ρυθμούς στο όλο εγχείρημα μας: Στην ολοκλήρωση – έκδοση του Τιμητικού Τόμου. Όμως δεν παραιτούμαστε. Συνεχίζουμε την έκκληση μας στους λογοτέχνες και εικαστικούς της μεγάλης μας πόλης. Και αναμένουμε έργα τους. Στο σημερινό λοιπόν επετειακό τεύχος, την πρώτη σελίδα κοσμεί ένα θαυμάσιο έργο του σπουδαίου Σαλονικιού εικαστικού και πολύτιμου συνεργάτη μας χρόνια τώρα, Χρήστου Αλαβέρα. Έργο για τον τιμητικό Τόμο με τίτλο: «Χορτιάτης: Η δική μας Γκουέρνικα». Τέλος, δημοσιεύουμε τα κείμενα τριών σημαντικών λογοτεχνών της Θεσσαλονίκης. Της Λένας Οφλίδου, της Άννας Στεφούλη (απόσπασμα…) και του Γιάννη Βρεττού (απόσπασμα…). Φίλες και φίλοι καλοί χρόνια τώρα. Να σημειώσουμε, κλείνοντας, ότι και δύο ακόμη Σαλονικείς σπουδαίοι λογοτέχνες, ο Θανάσης Τριαρίδης και ο Σάκης Σερέφας εμπνεύστηκαν από το «Κάψιμο» του Χορτιάτη και μας πρόσφεραν τα έργα τους.Στην επόμενη έκδοση θα δημοσιευθούν τα έργα τους. Τους ευχαριστούμε από καρδιάς και αναμένουμε να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους και άλλες φίλες και φίλοι από τον λογοτεχνικό και εικαστικό χώρο της Θεσσαλονίκης. Επικοινωνία 2310349500 Μπάμπης Νανακούδης

«Smoke gets in your eyes» (Καπνός στα μάτια σου)

«Το δάκρυ μου δεν λέει να στεγνώσει»

της Λένας Καλαϊτζή – Οφλίδη

της Άννας Στεφούλη

Χειμωνιάτικη βόλτα στο Χορτιάτη, με αυτοκίνητο. Νυχτερινή. Η πόλη στα πόδια του με ένδυμα απαστράπτον βραδινό παρά τη στενοχώρια της επιδεικνύει κάλπικα φτιασίδια. Ώριμη κυρία που καμουφλάρει τα χρόνια της. Στο cd του αυτοκινήτου μου αγαπημένο τραγούδι: Smoke gets in your eyes… Γράφτηκε το 1933, λίγο πριν τον πόλεμο, για μια παράσταση στο Broadway αλλά παγκόσμια επιτυχία έγινε λίγο μετά τον πόλεμο, το 1956, με τη διάσημη διασκευή των Platters, αυτήν ακριβώς που ακούω τώρα κι εγώ. Οι στίχοι τραγουδούν για τον καπνό και τη φωτιά. Αλληγορικά βεβαίως. Τραγουδούν για την πυρπολημένη από έρωτα καρδιά, η φωτιά της στέλνει καπνό στα μάτια, τα θολώνει, τόσο που δεν μπορούν καθαρά να αντικρίσουν την αλήθεια. Στίχοι και μουσική ταιριαχτά με το απόλυτο Αμερικάνικο Όνειρο, αυτό που οι Αμερικάνοι πολίτες πάσχισαν τόσο πολύ, πριν αλλά κυρίως μετά τον Β’παγκόσμιο πόλεμο, να πραγματώσουν ως μοντέλο ζωής δικό τους και παγκόσμιας κυριαρχίας. Ανοίγω το παράθυρο του αυτοκινήτου. Έξω χειμωνιάτικη σιωπή χωριού. Κάποια σκυλιά αλυχτούν μακριά. Η νύχτα μυρίζει σαπισμένα φύλλα του δάσους και καπνό. Καπνό από ξυλόσομπες και τζάκια.

Smoke gets in your eyes… Οι Αμερικανοί στρατιώτες επέστρεψαν στην πατρίδα τους νικητές με τα παράσημα του θριαμβευτή ελευθερωτή. Πίσω τους άφησαν τη ρημαγμένη από τη βαρβαρότητα του ναζισμού Ευρώπη με τα ερείπιά της να καίγονται ακόμα, με τις καμινάδες των κρεματορίων, των αχυρώνων, των φούρνων όπου διαπράχτηκαν τα φρικτότερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας να καπνίζουν ακόμα στα μάτια των θυμάτων, στα μάτια όσων δεν θέλουν να ξεχάσουν. Αυτός δεν είναι καπνός ερωτικής τύφλωσης, είναι καπνός θρήνου μαρτυρικού, καπνός από τη σάρκα που φλέγεται, τη δική σου σάρκα, του γονιού, του αδελφού, του παιδιού σου.

Smoke gets in your eyes… Οι νικητές επέστρεψαν πίσω ήρωες και ίσως ποτέ δεν έμαθαν ή, το πιθανότερο, ποτέ δεν αναρωτήθηκαν πόσος καπνός να μπήκε στα μάτια των αθώων μέσα στο φούρνο του Γκουραμάνη την ώρα που η φωτιά δεν είχε ακόμα προλάβει να καταπιεί το σώμα. Και θα ήταν τότε η μόνη φορά που ο καπνός στα μάτια δεν θόλωσε την όραση. Την ύστατη στιγμή έκανε καθαρότερη τη θέαση της αλήθειας. Ναι, η βαρβαρότητα υπήρχε επανέρχεται ωμότερη, βιαιότερη, απόλυτα τρομαχτική και ο πολιτισμός μπροστά της καταρρέει.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ (απόσπασμα)

του Γιάννη Βρεττού Άφησε στην άκρη το κουτί , κάθισε ξανά στο τραπέζι, γέμισε τα ποτήρια, μου πρόσφερε τσιγάρο, άναψε κι αυτός κι έπιασε να αφηγείται.

-Πάει καιρός που την γνώρισα. Πάνω από δυο χρόνια. Ήταν μια ανοιξιάτικη μέρα. Μάρτης μήνας. Απομεσήμερο. Έτρωγα στο Όλυμπος Νάουσα, ένα εξαιρετικό εστιατόριο στην παραλία. Θα πάμε μια μέρα να φάμε. Εγώ καθόμουν προς τη μεριά της κουζίνας. Στο απέναντι άκρο έβλεπα ανάμεσα απ’ τα κεφάλια των άλλων πελατών την πλάτη μια γυναίκας που την κάλυπταν οι κοκκινόξανθοι καταρράκτες των μαλλιών της. Κόντευα να τελειώσω το φαγητό μου όταν είδα τον καπνό του τσιγάρου της να την τυλίγει και τον ρούσο χείμαρρο να καλύπτεται από έναν μπορντό μπερέ. Όταν ζήτησα τον λογαριασμό εκείνη σηκώθηκε να φύγει. Το γκαρσόνι μου έκρυψε το οπτικό μου πεδίο κι έτσι δεν μπόρεσα να την δω καθώς έβγαινε έξω. Ο Μάρτης όμως συνωμότησε υπέρ μου. Είχε πιάσει μια δυνατή μπόρα κι έριχνε καρεκλοπόδαρα. Εκείνη είχε σταθεί κάτω απ’ το σκέπαστρο της εισόδου. Βγαίνοντας κι εγώ στάθηκα δίπλα της. Γνωρίζοντας τα καμώματα του καιρού είχα μαζί μου ομπρέλα. Προσφέρθηκα να την βοηθήσω μιλώντας της με τα όχι και τόσο ικανοποιητικά αγγλικά που γνώριζα. Προς μεγάλη μου έκπληξη με ευχαρίστησε στα ελληνικά με μια χροιά βαρβαρισμού . Όταν είδε το ξάφνιασμά μου , μου είπε: -Είμαι απ’ τη Γερμανία… Μένω στο ξενοδοχείο στο Μεντιτεράνιαν… Δεν είναι μακριά… Το

εστιατόριο μου το σύστησε ο ρεσεψιονίστ… Αφού συστηθήκαμε, δέχτηκε να την συνοδεύσω. Η βροχή συνέχιζε έντονη και τα βροχόνερα κατέβαιναν ορμητικά προς τη θάλασσα. Η ομπρέλα μου έκανε μισή δουλειά ενώ τα παπούτσια μας ήταν μουσκίδι. Όταν φτάσαμε στο ξενοδοχείο βρεγμένοι ως το κόκκαλο μου είπε: -Σ’ ευχαριστώ! Ο ξένιος Ζευς ζει! Όλη την υπόλοιπη μέρα η Χάνα στριφογύριζε στο μυαλό μου. Αν δεν είχα μια επείγουσα επαγγελματική υποχρέωση, που μου δέσμευσε όλο το απόγευμα και το βράδυ, θα πήγαινα να την συναντήσω. Τον παρακολουθούσα λες και ήταν ηθοποιός σε μονόλογο. Κάπου-κάπου σταματούσε για μια ρουφηξιά απ’ το τσιγάρο ή μια γουλιά απ’ το κρασοπότηρο.

-Αυτό έκανα την άλλη μέρα. Την βρήκα να παίρνει το πρωινό της . Σηκώθηκε να με υποδεχτεί. Ήταν όμορφη. Η λάμψη του προσώπου της ήταν σαν να πρόσθετε κάτι ανάλαφρο στο φως του πρωινού.

-Πώς σου φαίνεται η πόλη μας; την ρώτησα.

-Είμαι εδώ δυο μέρες, μου απάντησε. Απ’ όσα είδα είναι όμορφη και… και μουδιασμένη. Δίσταζα να την ρωτήσω τον σκοπό του ταξιδιού της. Ούτε μπορούσα να σκεφτώ κάποιον λόγο. Σαν να κατάλαβε τη συνεσταλμένη απορία μου, μου είπε χαμηλόφωνα: -Είμαι εδώ για να επισκεφτώ τον Χορτιάτη!......

(απόσπασμα)

*** Ενώ ακουμπούσε το καθαρό γουδοχέρι στη θέση του η Γεωργία αισθάνθηκε πάλι εκείνο το ίδιο μάγκωμα, την αβολεψιά που την είχε ταλαιπωρήσει το πρωί. Έκατσε για να συνέρθει αλλά τότε ακούστηκε φωνή μεγάλη «Χωριανοί, τρέχετε, φευγάτε! Έρχονται οι σατανάδες»! Όπως όπως έτρεξαν πολλοί προς το δάσος για να κρυφτούν υπακούοντας στις προτροπές των Γιώργου Μήτα και Θανάση Κυρούδη (Παναγή), μέλη του εφεδρικού ΕΛΑΣ. Οι υπόλοιποι αμπαρώθηκαν στα σπίτια τους πιστεύοντας ότι το κακό θα τους προσπερνούσε. Συγχρόνως γατιά και σκυλιά εξαφανίστηκαν απ’ τους δρόμους. Έπεσε μια ανησυχητική, απειλητική σιωπή. Λες κι άνθρωποι, ζώα και άψυχα δεν ανάσαιναν. Ξαφνικά σκοτείνιασε. Μέρα μεσημέρι εκείνου του γλυκού Σεπτέμβρη, 2 του μηνός του 1944. «Μπόρα καλοκαιριάτικα!» ψιθύρισε κατατρομαγμένη η Σμαρώ σηκώνοντας το κουρτινάκι της κουζίνας για να δει τη φιλενάδα της, τη Γεωργία, ή άλλον γείτονα. Ψυχή ζώσα. Μαυρίλα παντού. Κι ύστερα ένα βουητό, κάτι σα σεισμός ή σφοδρή καταιγίδα. Μα όχι δεν ήταν ο καιρός! Τα ανθρωπόμορφα τέρατα, οι ναζίδες και οι δικοί μας «σουμπερίτες, έρχονταν, ήρθαν, περικύκλωσαν το χωριό! Αυτοκίνητα πάρκαραν, οι πόρτες τους ανοιγόκλεισαν με πά-

ταγο και φωνές έξαλλες, παραγγέλματα, σε μια άγνωστη γλώσσα, ίδιοι βρυχηθμοί, αλυχτίσματα άγριων θηρίων, και ποδοβολητά μπότας σαν να έκανε απόβαση ολόκληρο σύνταγμα! Ορμούν, ίδια λυσσασμένα θηρία, έτοιμα να κατασπαράξουν γυναικόπαιδα, και τους συγκεντρώνουν στην πλατεία του χωριού και στο εξοχικό του Χρήστου Μπαντάτσιου. Έντρομοι οι κάτοικοι, 149 ψυχές, με τα παιδιά και τα μωρά να ουρλιάζουν, ανήμποροι να αντιδράσουν απέναντι στους πάνοπλους Γερμανούς με επικεφαλής τον υπολοχαγό Βίλυ Πόλμαν. Με κλωτσιές και σπρωξιές τους οδηγούν στο φούρνο του Γκουραμάνη και στο σπίτι του Νταμπούδη. Εκείνοι βαδίζουν ξέπνοοι και τρομοκρατημένοι ότι κάτι πολύ κακό θα τους βρει. Μόνο που δεν μπορούσαν να διανοηθούν μέχρι ποια φρικαλεότητα θα έφτανε το διεστραμμένο μυαλό του γερμανού επιλοχία Φριτς Σούμπερτ! Ο ίδιος, τα πρωτοπαλίκαρά του Γερμανάκης και Καπετανάκης και το «Τάγμα Κυνηγών», οι αγριεμένοι «σουμπερίτες» με αρχηγό τον Μανωλιό! μετατρέπουν τα δύο κτίρια σε κρεματόρια! Αχ, περήφανε Χορτιάτη μου, που βρέθηκες στο μάτι του κυκλώνα της Ιστορίας που ονομάζεται ναζισμός, φασισμός και σε καταδίκασαν να ζήσεις ένα ελληνικό Άουσβιτς!

Θα μιλάω για όσα έγιναν ξανά και ξανά του Γιώργου Χατζόπουλου* Το ολοκαύτωμα του Χορτιάτη είναι μία ανθρώπινη τραγωδία. Η τραγωδία αυτή, όπως και κάθε τραγωδία, δεν πρέπει να μένει θαμμένη. Η ιστορική άγνοια και η αμνησία τέτοιων γεγονότων θρέφει την αδράνεια και την ανοχή του σύγχρονου ανθρώπου απέναντι στις μορφές βίας και πολέμου που μαίνονται αυτή τη στιγμή στον πλανήτη. Η μνήμη αυτών των γεγονότων δεν είναι μία ιδέα ή ένα αντικείμενο. Είναι μία σχέση μεταξύ αυτών που έφυγαν και αυτών που ζουν, μεταξύ αυτών που μαρτύρησαν και αυτών που μαρτυρούν. Από τη στιγμή που ανατέθηκε από το ΚΘΒΕ η συγγραφή ενός θεατρικού κειμένου για το ολοκαύτωμα του Χορτιάτη στόχος μου ήταν από τη μία μεριά να δημιουργήσω ένα «μνημείο» για το Ολοκαύτωμα (με λέξεις, με εικόνες, με ήχους), ταυτόχρονα όμως να γράψω και μία «δια-μαρτυρία», (μία διαμεσολαβημένη μαρτυρία) για την ανθρώπινη αγριότητα. Δεν είναι η πρώτη φορά που ασχολούμαι συγγραφικά μ’ ένα σκληρό γεγονός της νεώτερης ιστορίας μας. Πριν από χρόνια έγραψα ένα άλλο κείμενο το «Βγερού γλυκά φανού», που αναφέρονταν στη Σφαγή της Χίου το 1822. Όπως και τότε έτσι τώρα έδωσα προτεραιότητα στην προφορική ιστορία και όχι τόσο στην ιστοριογραφία. Με γοητεύουν, με συγκλονίζουν οι προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων που έχουν ζήσει και αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες και ταυτόχρονα αφηγούνται και τη συλλογική μας ιστορία. Έτσι λοιπόν έσκυψα πάνω πάνω από την εμπειρία αυτών που τα υπέστησαν, διάβασα απομνημονεύματα και μαρτυρίες, είδα τηλεοπτικές συνεντεύξεις, επισκέφτηκα τον Χορτιάτη, πήγα στο φούρνο του Γκουραμάνη, τριγύρισα στα σο-

κάκια του χωριού, και προσπάθησα να μπω στη θέση τους, να καταλάβω τον πόνο, την απώλεια, τη φρίκη, να καταλάβω – όσο μπορώ να καταλάβω - τι συνέβη τότε, αλλά και τι σημαίνει να είσαι μάρτυρας. Παράλληλα μελέτησα ιστορικά και πολιτικά κείμενα που γράφτηκαν για το ολοκαύτωμα και αντιλήφθηκα πως πολιτικές σκοπιμότητες άλλες φορές υποβάθμιζαν ή αποσιωπούσαν κάποια γεγονότα, ενώ άλλες φορές ανεδείκνυαν και γιγάντωναν κάποια άλλα. Ωστόσο δεν με ενδιέφερε και δε στάθηκα καθόλου σ’ αυτή τη διαχείριση των γεγονότων. Από την αρχή με ένοιαζε και με νοιάζει το «Αρνούμαι να ξεχάσω» (αυτός θα είναι ο τίτλος της παράστασης) να είναι μία πανανθρώπινη καταγγελία για τη βία και ταυτόχρονα ένας αισιόδοξος ύμνος για τη ζωή και το μέλλον – αυτή νομίζω θα ήταν και η επιθυμία αυτών που χάθηκαν και δεν πρόλαβαν να χαρούν την ομορφιά της ζωής. Κι όπως λένε και οι μάρτυρες και στο τέλος του έργου: «Θα μιλάω για όσα έγιναν ξανά και ξανά μέχρι τα κλάματα να γίνουν τραγούδια και τα τραγούδια να γίνουν χοροί! Να χορεύουν οι νέοι με τους γέρους μαζί. Θα μιλάω για όσα έγιναν ξανά και ξανά μέχρι οι αποθαμένοι ν’ αναπαυθούν. Μέχρι οι αποθαμένοι ν’ αναστηθούν. Ναι! Ζωντανοί κι αποθαμένοι να χορεύουν μαζί.» *Ο Γιώργος Χατζόπουλος είναι θεατρικός – κυρίως- συγγραφέας, που το κείμενο του για το «κάψιμο» του Χορτιάτη, είδαμε προχθές 31, Αυγούστου να αποδίδεται στον τόπο μαρτυρίου της «Οικίας Νταμπούδη» από ηθοποιούς του Κ.Θ.Β.Ε. Οφείλουμε απέραντες ευχαριστίες σ’όλους τους συντελεστές του θεατρικού δρώμενου. Τιμή για τους 149 Μάρτυρες του Χορτιάτη.*

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 6

Στη μνήμη του Χορτιατινού Χρήστου Δ. Κυρκιμτζή: Όμηρου στα ναζιστικά στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας

Στο περσινό επετειακό τεύχος (175) είχαμε ένα σπουδαίο αφιέρωμα στους δύο Χορτιατινούς όμηρους στα γερμανικά ναζιστικά στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας. Στον Γιώργο Κυρίμη, με πολλά σημαντικά ντοκουμέντα για αυτόν και στον Χρήστο Κυρκιμτζή, δυστυχώς χωρίς ντοκουμέντα και φωτογραφίες. Ελάχιστες πληροφορίες μόνον είχαμε μέσω του Γιώργου Κυρίμη. Πρόσφατα όμως και με τη βοήθεια του Χρήστου Ι. Κυρκιμτζή, που τον ευχαριστούμε, ήρθαμε σε επαφή με την κ. Βάσω Κυρκιμτζή, σύζυγο του Χρήστου, που ζει στην Ξάνθη και μας μίλησε από καρδιάς για τον σύζυγό της. Μας ανέφερε μάλιστα, πως όταν στα τέλη Αυγούστου του 1945 επέστρεψε στην Ελλάδα, πήγε στην Τούμπα, όπου ζούσε η πρωτοξαδέλφη του Χρυσή Κυρκιμτζή – Αντωνίου. Στάθηκε έξω από το σπίτι για να ξαποστάσει λόγω της μεγάλης αδυναμίας του. Κοίταζε το σπίτι. Τον έβλεπαν οι συγγενείς του, αλλά δεν τον αναγνώριζαν. Οι κακουχίες τον είχαν τελείως αλλάξει… Η κ. Βάσω μας ανέφερε ότι τις φωτογραφίες από τη Γερμανία και τα επίσημα έγγραφα του Ερυθρού Σταυρού και όχι μόνον, του τα ζήτησαν σε κρατικές υπηρεσίες, προκειμένου να τεκμηριώσει δικαίωμα αποζημίωσης. Και βέβαια ΟΥΤΕ αποζημίωση υπήρξε ποτέ, αλλά δυστυχώς ΟΥΤΕ τα ντοκουμέντα επιστράφηκαν …Δυστυχώς. Ευχαριστούμε την κ. Βάσω για την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που κάναμε μαζί της και για την φωτογραφία που μας έστειλε και εικονίζει έναν λεβέντη και ωραίο άνθρωπο. Τον Χρήστο Δ. Κυρκιμτζή. Για να τιμήσουμε λοιπόν την μνήμη των δύο Χορτιάτινών ομήρων, ζητήσαμε απ’την καλή μας φίλη και σπουδαία ιστορικό Μαρία Καβάλα, να μας γράψει ένα ανάλογο άρθρο. Την ευχαριστούμε.

Καταναγκαστική εργασία και φυλετική πολιτική Ο Άλμπερτ Σπέερ, ο Φριτς Ζάουκελ, και ο Χάινριχ Χίμλερ ήταν οι τρεις επιτελείς του Χίτλερ στην πολιτική καταναγκαστικής εργασίας, μέρος της ευρύτερης οικονομικής πολιτικής του Χίτλερ για τη «Νέα Ευρώπη». Ο αρχικός σχεδιασμός περιλάμβανε την εκμετάλλευση «έμμισθων» εργατών/εργαζόμενων από τις κατεχόμενες περιοχές της Πολωνίας και της δυτικής Ευρώπης και από τους αιχμαλώτους πολέμου. (Οκτώβριο του 1941, 300.000 εργάτες από τις δυτικές χώρες, 270.000 από την Ιταλία, 80.000 από τη Σλοβακία και 35.000 από τη Βουλγαρία). Στην κατεχόμενη Ελλάδα, στις προσκλήσεις για δουλειά στη Γερμανία μέχρι το 1942 ανταποκρίθηκαν και μεταφέρθηκαν 12.000 άνθρωποι με τους 6.500 να είναι από Θεσσαλονίκη, ενώ ο αριθμός αυτός έπεσε στο 1/3 του τις δύο επόμενες χρόνιες. Ταυτόχρονα, στο εσωτερικό της χώρας, οι αρχές κατοχής καλούσαν για «εργασία» σε έργα στρατιωτικής υποδομής και στα μεταλλεία. Την ίδια στιγμή, η πρώτη μορφή πολιτικής επιστράτευσης εργατών φαίνεται πως είχε λάβει ήδη χώρα στην Κρήτη το καλοκαίρι του 1941 (10% του ενεργού πληθυσμού και περίπου 20.000 άτομα για το καλοκαίρι του 1941). Στη φάση αυτή η υποχρεωτική εργασία συχνά συνδεόταν με την πολιτική αντιποίνων των Γερμανών ενώ διατηρούνταν ακόμη η επίφαση της «έμμισθης» εργασίας (ένα πιάτο φαγητό), σε αντίθεση με τη σαφή πολιτική πολιτικής επιστράτευσης που σχεδιάστηκε από το καλοκαίρι του 1942 και μετά. Το σύνολο των Ελλήνων εργαζομένων σε γερμανικά έργα και υπηρεσίες στην Ελλάδα, τον Απρίλιο του 1942 ήταν 12.000 ενώ το Φεβρουάριο του 1944 έφτανε τα 26.500 άτομα, με το ρυθμό αύξησης, ωστόσο, να έχει μειωθεί από το καλοκαίρι του 1942. (κακές συνθήκες εργασίας, χαμηλό ημερομίσθιο, επιρροή που ασκούσε το Ε.Ε.Α.Μ., από τον Ιούλιο του 1941, και αποθάρρυνε κάθε συμμετοχή σε εργασίες των

γερμανικών υπηρεσιών). Όσο ο πόλεμος διαρκούσε, η επιστράτευση στα μέτωπα οδηγούσε σε απόλυτη έλλειψη εργατικών χεριών στο εσωτερικό της Γερμανίας και σε ανάγκη μεγαλύτερης απομύζησης της κατεχόμενης Ευρώπης. Το πρόβλημα είχε αρχίσει να αντιμετωπίζεται με τη βίαιη πολιτική επιστράτευση και το πρόγραμμα Ζάουκελ από τον Απρίλιο του 1942. Λίγο νωρίτερα, η σύσκεψη στο Βανζέε τον Ιανουάριο του 1942 είχε θέσει τις βάσεις για την «τελική λύση» αλλά και για την εδραίωση της δουλικής εργασίας και μέσα από τα φυλετικά μέτρα. Η συζήτηση για την πολιτική επιστράτευση είχε ξεκινήσει και στην Ελλάδα. Στη Θεσσαλονίκη, οι Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών με την πίεση από επικεφαλής της πόλης κατεύθυναν τους Γερμανούς προς τη στρατολόγηση Εβραίων. Το Μαύρο Σάββατο, 11 Ιουλίου του 1942, στην πλατεία Ελευθερίας της Θεσσαλονίκης, δεν ήταν μόνο το πρελούδιο για την εφαρμογή της «τελικής λύσης» στη γερμανοκρατούμενη ζώνη κατοχής καταρχάς, ήταν και η πρώτη απογραφή για «υποχρεωτική εργασία» στο πλαίσιο της πολιτικής που προαναφέρθηκε (3.500-5.000 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης επιστρατεύθηκαν, 3%-12% των ανδρών πέθανε από την ταλαιπωρία και οι υπόλοιποι επέστρεψαν με την καταβολή των λύτρων πριν από τα φυλετικά μέτρα). Όταν ο Γερμανός διοικητής Νοτιοανατολικής Ευρώπης με τη διαταγή της 30ής Ιανουαρίου 1943 επέβαλλε τη γενική υποχρέωση εργασίας συνολικά στον «ελληνικό πληθυσμό […] ηλικίας 16 - 45 ετών», οι μαζικές εαμικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας και οι απεργίες σε Θεσσαλονίκη, Αθήνα και άλλες πόλεις απέτρεψε τη γενική εφαρμογή του μέτρου αλλά οι έγκλειστοι στα γκέτο Εβραίοι, οι φυλακισμένοι κομμουνιστές και αντιστασιακοί στου Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη, στη Λάρισα ή στο Χαϊδάρι, τα μπλόκα αποτέλεσαν τη δεξαμενή άντλησης

της Μαρίας Καβάλα*

εργατών-δούλων για τους Γερμανούς κατακτητές (τουλάχιστον 3.000 περιπτώσεις από την περιοχή της Θεσσαλονίκης με το 1/3 να είναι Εβραίοι). Η νομιμοποίηση της δουλικής εργασίας μέσα από την «τελική λύση», η απόλυτη απαξίωσή της μέσα από τη φυλετική ναζιστική ιδεολογία και ενώ ο πόλεμος γινόταν ένας πόλεμος φθοράς, τα εκατομμύρια ανθρώπων που χάθηκαν και σε αυτό το πεδίο μας καλούν σε μία μνήμη με διάρκεια, με σεβασμό και υπευθυνότητα αλλά και σε μία πολιτική αποζημιώσεων εκ μέρους των θυτών με τον αντίστοιχο σεβασμό και υπευθυνότητα. Βιβλιογραφία - Αμπατζοπούλου Φραγκίσκη (εισ.-επιμ.), Γιομτώβ Γιακοέλ. Απομνημονεύματα 1941-1943, Παρατηρητής. Ίδρυμα Ετς Αχαΐμ, Θεσσαλονίκη 1993.

- Αυγουστίδης Άγγελος, Το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα κατά τη δεκαετία του ’40 και τα περιθώρια της πολιτικής, Καστανιώτης, Αθήνα 1999.

- Γκούτας Γιάννης Σ., Υπό συνθήκες σκλαβιάς - Το χρονικό μιας ομηρείας, Ωμέγα, Αθήνα 2005.

- Δερνεκτσή Μάρθα, «Η αντιστασιακή δράση των Κρητικών και τα αντίποινα των Γερμανών στο νομό Ηρακλείου κατά την περίοδο 1941-1945», μεταπτυχιακή εργασία, Πανεπιστήμιο Νεάπολις, Πάφος 2021.

- Δορδανάς Στράτος, Έλληνες εναντίον Ελλήνων. Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941 - 1944, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2006.

- Evans Richard J. (μτφρ. Ελένη Αστερίου), Το Γ΄ Ράιχ στον πόλεμο. Πώς οι ναζιστές οδήγησαν τη Γερμανία από την κατάκτηση στην καταστροφή, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2014.

- Friedländer Saul (μτφρ. Ηλίας Ιατρού), Η ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι. Α΄ Τα χρόνια των διώξεων 1933-1939. Β΄ Τα χρόνια της εξόντωσης 1939-1945, Πόλις, Αθήνα 2013.

- Καβάλα Μαρία, «Η Θεσσαλονίκη στη Γερμανική Κατοχή (1941-1944): Κοινωνία, οικονομία, διωγμός Εβραίων», διδ. διατριβή, Τμήμα Ιστ.-Αρχ., Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο 2009.

- Καλογεράκης Γεώργιος, «Η αλήθεια για την καταναγκαστική εργασία στην Κρήτη», Αγώνας Κρήτης, 2 Απριλίου 2021, βλ. https://agonaskritis.gr/%CE%B7-%CE% B1%CE%BB%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE %B9%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CF% 84%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BA%C E%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1/ τελευταία επίσκεψη 11 Αυγούστου 2021.

- Καρατζόγλου Γιάννης, Το ημερολόγιο Κατοχής του Βενιαμίν Χαΐμ Καπόν. «1446 μέρες αγωνίας», Θεσσαλονίκη, Θεσσαλονίκη 2018.

- Κορυφίδης Θεόδωρος, Αναμνήσεις ενός ημερολογίου, Μακεδονικές Εκδόσεις, Αθήνα 2005.

- Κούνιο-Αμαρίλιο Έρικα– Ναρ Αλμπέρτος (Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, επίμετρο-επιμ.), Προφορικές Μαρτυρίες Εβραίων της Θεσσαλονίκης για το Ολοκαύτωμα, Ίδρυμα Ετς Αχάιμ – Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1998, επανέκδοση Ευρασία, Αθήνα 2015 - Κουπαράνης Παναγιώτης, «Η Θεσσαλονίκη στην Κατοχή. Ορισμένα ζητήματα από τα γερμανικά αρχεία», Η Θεσσαλονίκη μετά το 1912, Συμπόσιο Θεσσαλονίκη 1 - 3 Νοεμβρίου 1985, Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης του Δήμου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1986, σ. 189-209.

- Λάππα-Κόντου Δέσποινα, Σ’ όποια γλώσσα κι αν το πεις, Διόπτρα, Αθήνα 2010.

- Mazower Mark (μτφρ. Κώστας Κουρεμένος), Η αυτοκρατορία του Χίτλερ. Ναζιστική εξουσία στην κατοχική Ευρώπη, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2008.

- Μαραντζίδης Νίκος, «Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα στη Θεσσαλονίκη 1941 – 1983», Γ. Αναστασιάδης, Ν. Μαραντζίδης, Χ. Κεραμοπούλου, Β. Τατάλας, Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα της Θεσσαλονίκης. Η ιστορική φυσιογνωμία του, Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα 1997, Θεσσαλονίκη 1997, σ. 163-300.

- Μαργαρίτης Γιώργος, «Το μονοπάτι προς το χθες: η ευρωπαϊκή τραγωδία του 20ού αιώνα» στο Μαρία Καβάλα (επιμ.), Νεότερος Ελληνικός Εβραϊσμός: Η δυναμική παρουσία, η οδυνηρή απουσία, το σήμερα, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2019, σ. 67-78.

- Μόλχο Μικαέλ - Νεχαμά Ιωσήφ, In Memoriam, Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1976.

- Πέλλας Όμηρος, Στάλαγκ VI C. Ημερολόγιο της ομηρίας, Γαβριηλίδης, Αθήνα 2005.

- Σαμουηλίδης Χρήστος, Στα ναζιστικά στρατόπεδα, Η ομηρία του Νο 114016 KR GEF, Ιωλκός, Αθήνα 2003.

- Σαρτζετάκης Ζαχαρίας, «Γερμανικές αποζημιώσεις για εθνικοσοσιαλιστικά εγκλήματα - Η περίπτωση του εβραϊκού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης» μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2021.

- Σταματίου Βάσω, Βαρούμ. Μια Ελληνίδα στο Άουσβιτς, Στυλίδα, Γραφικές τέχνες «Παλμός», 1997, 2018 https:// issuu.com/orthodoxmedianetwork-nonprofitorg/docs/book_ stamatiou τελευταία επίσκεψη, 11 Αυγούστου 2021.

- Στρούμσα Ιάκωβος, Διάλεξα τη ζωή, Θεσσαλονίκη, Ίδρυμα Ετς Αχαΐμ-Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1997.

- Χατζηιωσήφ Χρήστος, «Η ελληνική οικονομία, πεδίο μάχης και αντίστασης», στο Χρήστος Χατζηιωσήφ-Προκόπης Παπαστράτης (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα, τ. 3/2, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2007.

* Η Μαρία Καβάλα διδάσκει στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Α.Π.Θ.

«...Ο πειρασμός του καλού είναι πολύ μεγαλύτερος από τον πειρασμό του κακού» γράφει η Ελένη Καρασαβίδου, Πανεπιστημιακός 14 Σεπτέμβρη του 1935: ένας μικροκαμωμένος άνδρας με ένα περίεργο μουστάκι, απευθύνεται σε περισσότερα από 50.000 μέλη της Νεολαίας του Κόμματος του στην Νυρεμβέργη. Με τις γροθιές του σφιγμένες και την κλίμακα της φωνής του να ανεβαίνει σε υστερικές οκτάβες ο Führer μίλησε σε ένα μαγεμένο κοινό που στεκόταν προσοχή και που συχνά διέκοπτε την ομιλία του για να κραυγάσει «Ζήτω η Νίκη!». Ήταν η πρώτη φορά που ο Χίτλερ περιέγραψε το ιδανικό του για την Ναζιστική Νεολαία: «Γρήγορη όπως το λαγωνικό, ανθεκτική όπως το δέρμα και πιο σκληρή από το ατσάλι της Krupp.» Η φράση χρησιμοποιήθηκε έκτοτε πολλές φορές κι έγινε σύνθημα.

O Hitler ήταν πολύ περιγραφικός όταν περιέγραφε στους λόγους του το όραμά του για την ιδανική Γερμανική νιότη. ‘Μια βίαια δρώσα, εξουσιαστική, ατρόμητη και με κτηνώδη δύναμη νεολαία, αυτό επιδιώκω. Η νιότη πρέπει να είναι όλα αυτά τα πράγματα. Πρέπει να είναι αδιάφορη στον πόνο. Δεν πρέπει να υπάρχει αδυναμία ή τρυφερότητα μέσα της. Θέλω να δω γι’ ακόμη μια φορά στο βλέμμα της την λάμψη και αυτό που διαχωρίζει το θηρίο από το θήραμα… Επιμένω να έχω μια αθλητική νεολαία. Δεν θα έχω καμιά διανοουμενίστικη εκπαίδευση. Η γνώση είναι καταστροφή για τους νέους άνδρες μου. (Hermann Rauschning, Hitler Speaks: 246–47).

Οτάν η ανομία γίνεται νόμος, η αντίσταση γίνεται χρέος

Αυτή η χειραγώγηση που στρέφεται κατά της παιδείας και της κριτικής γνώσης και πράξης, δεν είναι ποτέ άσχετη από τον τρόπο πρόσληψης των υλικών και ψυχολογικών παραμέτρων του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζούμε: Οι Αναμνήσεις που γράφτηκαν από Γερμανούς και Γερμανίδες που μεγάλωσαν την δεκαετία του ’30 ανακαλούν την έξαψη και το μεγαλείο εκείνων των ημερών: Όσο περισσότερο μιλούσε τόσο περισσότερο μαστίγωνε το κοινό και το οδηγούσε σε έναν φρενήρη ενθουσιασμό με λόγια που αναδείκνυαν την διαφθορά της Δημοκρατίας της Βαιμάρης και την ανάγκη για μια τακτοποιημένη και καθαρή Γερμανία. ‘Ο πειρασμός του καλού είναι πολύ

μεγαλύτερος από τον πειρασμό του κακού’ όπως έγραψε ο Τοντόροβ, θυμίζοντας τις εκατόμβες στο όνομα του καλού, είτε το ονομάζαμε Θεό είτε Ηθική είτε Πολιτική Ιδεολογία. Η θέληση και η κρίση του ατόμου, ως υπεύθυνου/ης απέναντι στον άλλον άνθρωπο και στο σύνολο, είχαν συντριφτεί. «Τελικά, αν κάτι μπορούμε να συνάξουμε ως συμπέρασμα από τα ‘Στρατόπεδα του Θανάτου’», όπως έγραψε ο Ντιούιτ ΜακΝτόναλντ όταν η ανθρωποθυσία έφτασε στο τέλος της τον Γενάρη του 44, «είναι πως όσοι εφαρμόζουν απρόσκοπτα τον ‘νόμο’ μπορεί να είναι πιο επικίνδυνη από εκείνους που τον παραβιάζουν’.

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 7

Ένας ιστορικός μελετάει το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη… του Θανάση Γάλλου* Όταν μου ανατέθηκε η εποπτεία και η συγγραφή μίας μελέτης για το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη, σε συνεργασία με τους εκλεκτούς συναδέλφους διδάκτορες Ιστορίας Κυριακή Παπαθανασοπούλου, Ισίδωρο Μπάλιο και Γιάννη Σκαλιδάκη, σίγουρα δεν είχα αντιληφθεί πλήρως το μέγεθος των αντιπαραθέσεων και τα πάθη που προκαλεί η συζήτηση γύρω από το ζήτημα, ιδιαίτερα φυσικά στην τοπική κοινωνία. Όσο προχωρούσε η έρευνα και μελετώντας τόσο τις μαρτυρίες της εποχής, όσο και τις μεταγενέστερες έρευνες μελετητών γύρω από το θέμα, άρχισα να αντιλαμβάνομαι την πολυ-

πλοκότητα του συγκεκριμένου γεγονότος αλλά και τις ρίζες της μεταγενέστερης σύγκρουσης για το ποιος ευθύνεται τελικά για το «Κάψιμο» του Χορτιάτη, όπως το αποκαλούν οι ντόπιοι. Η αντιπαράθεση ξεκινάει με την κατηγορία ότι ένα φαινομενικά «άστοχο» χτύπημα των ανταρτών προκαλεί ένα Ολοκαύτωμα που έχει επίσης την ιδιαιτερότητα ότι το διαπράττουν τα Τάγμα Ασφαλείας και όχι οι Ναζί (οι οποίοι φυσικά έχουν περικυκλώσει και αποκλείσει το χωριό). Και οι ιδιαιτερότητες δε σταματούν εδώ. Η πρωτοφανής σιωπή για τα Ολοκαύτωμα τόσο από την πλευρά των Γερμανών,

Ο Χορτιάτης ΕΙΝΑΙ ΑΚΟΜΗ ΕΔΩ Πάντα θα υπάρχει μια Άλλη ευκαιρία Ένας άλλος φίλος Μια άλλη αγάπη Μια άλλη δύναμη Για κάθε τέλος υπάρχει Μια νέα αρχή. Αντουάν ντε Σαντ Εξυπερύ Το κάψιμο του Χορτιάτη στις 2 Σεπτέμβριου 1944 άφησε μόνο στάχτες, πόνο, καταστροφή και απόγνωση. Παντού συντρίμμια και πληγές, ορατές και αόρατες. Στους τοίχους και στις ψυχές. Το τραύμα- που στις μέρες μας θα χρειαζόταν χρόνια ψυχοθεραπείας, για να αρχίσει να γιατρεύεται -τότε απλά θάφτηκε. Έσφιξαν τα δόντια, όσοι απόμειναν, διότι δεν είχαν άλλη επιλογή από το να επιβιώσουν με κάθε τρόπο και κάθε κόστος. Κάποιοι ξανάχτισαν τα σπίτια τους, οι περισσότεροι

όσο και από την πλευρά της Αντίστασης (ερεύνησα ενδελεχώς τον παράνομο τύπο της περιόδου στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας-ΑΣΚΙ) προκαλεί επιπλέον επιπλοκές στην έρευνα των αιτιών της σφαγής. Τελικά, ο ιστορικός έχει το πλεονέκτημα της χρονικής απόστασης από το γεγονός και της επιστημονικής προσέγγισης του εξωτερικού παρατηρητή. Έχει πρόσβαση σε βιβλιογραφία και πρωτογενείς πηγές σε αντίθεση με τις μαρτυρίες των παρόντων στα γεγονότα, χωρίς φυσικά να υποτιμάται η μαρτυρία τους. Τελικά έχει μία ευρύτερη εικόνα του ιστορικού γίγνεσθαι της επο-

χής ώστε να αντιληφθεί ότι τα γεγονότα του Χορτιάτη εντάσσονται σε μία βαθύτερη και μεγαλύτερη ιστορική διαδικασία, χωρίς φυσικά να μην τονίζεται η μοναδικότητα του ίδιου του ιστορικού γεγονότος για τα οποίο τόσο μελάνι έχει χυθεί στις δεκαετίες που το ακολούθησαν και μέχρι σήμερα… *Ο Θανάσης Γάλλος, είναι δρ Ιστορίας ΕΚΠΑ – Ιστορικός ΑΣΚΙ και είχε τη γενική εποπτεία της έρευνας και της συγγραφής του βιβλίου - Λευκώματος για το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη. Έκδοση του Δήμου Πυλαίας - Χορτιάτη, που θα κυκλοφορήσει σύντομα.

της Μαρίας Γκουραμάνη

στριμώχτηκαν στην μία καμαρούλα που τους έχτισε η Πρόνοια. Το χωριό, που ο Μπλέϋμπερ είχε σχεδιάσει πριν τον πόλεμο σαν το θέρετρο της Θεσσαλονίκης με τον εξοχικό οικισμό, ήταν πια ένα κομμάτι αποκαΐδια. Οι περισσότεροι κάτοικοι μετανάστευσαν στη Θεσσαλονίκη, σε αυθαίρετα, στα Μετέωρα και Τριανδρία, την Τούμπα, στου Χαριλάου, κάποιοι στη Γερμανία και σε άλλες χώρες. Όσοι έμειναν, όχι πάνω από 1000 ψυχές, στα λατομεία και τα χωράφια. Το σχολείο ξαναχτίστηκε και η ζωή άρχισε να φαίνεται ότι επιστρέφει. Με ένα κρυμμένο τραύμα. Τη δεκαετία του ‘50 αποφασίστηκε η δημιουργία της Αμερικάνικης Βάσης στην κορυφή. Καταστράφηκε για αυτό προϊστορικός οικισμός και οι εργολάβοι καρπώθηκαν τα ευρήματα. Η πλατεία του χωριού στον Πλάτανο κόπηκε στη μέση από τον δρόμο και από τότε χάθηκε η έννοια της πλατείας

στο χωριό. Τη δεκαετία του ‘60 στον μοναδικό ελεύθερο χώρο που λειτουργούσε σαν κήπος του σχολείου φτιάχτηκε το γήπεδο ποδοσφαίρου. Στο τέλος της δεκαετίας του ‘60 ο στρατός απαλλοτρίωσε 2000 στρέμματα χωραφιών για τη δημιουργία στρατοπέδου. Τελικά χρησιμοποίησε μόνο ένα πολύ μικρό κομμάτι. Τα χρόνια πέρασαν με δυσκολίες, διχασμούς, φτώχια αλλά και γλέντια, πολιτισμό, βδομάδες θερινού κινηματογράφου, συναυλίες, κοινωνική επαφή. Ασφαλτοστρώθηκαν οι δρόμοι, έγιναν πεζοδρόμια, βιολογικός σταθμό. Άρχισαν να επιστρέφουν όσοι έφυγαν και να έρχονται νέοι κάτοικοι, άλλοι γιατί έψαχναν μια άλλη ποιότητα ζωής άλλοι σαν κατακτητές μεταφέροντας απλώς τις κακές συνήθειες των συνοικιών της πόλης. Σήμερα μοιραζόμαστε τη ζωή και την καθημερινότητα, θέλουμε το καλύτερο για τα παιδιά μας. Πλατεία δεν έχουμε. Επιτέλους ήρθε η

ώρα να ζητήσουμε όλοι μαζί να αποκτήσουμε. Επιβάλλεται να ακουστεί η ανάγκη όλων μας. Η περιοχή από τον ναό του Αγ. Γεωργίου μέχρι το γήπεδο πρέπει να αναπλαστεί, ώστε να αναδειχτεί το ιστορικό κέντρο του μαρτυρικού χωριού μας. Σε αυτό τον μικρό περίπατο βρίσκεται όλη η μακραίωνη ιστορία μας και χωράει η αναβάθμιση του βιοτικού μας επιπέδου. Παιδικές χαρές, ανοιχτό θεατράκι, αναψυκτήριο, χώροι άθλησης, Μουσείο ιστορικής μνήμης, φιλοξενίας των ιστορικών κειμηλίων του Αγ. Γεωργίου, που Κύρος οίδε πού βρίσκονται! Μεταφορά του γηπέδου σε χώρο εκτός κέντρου με την δημιουργία ενός σύγχρονου Αθλητικού κέντρου Η Διοίκηση του Δήμου οφείλει επιτέλους να αντιληφθεί την αναγκαιότητα αυτού του έργου που δεκαετίες ζητάει αυτός ο τόπος και το μέλλον του.

Τόπος Μνήμης της ναζιστικής-δοσιλογικής θηριωδίας ο Ιστορικός - Μαρτυρικός Χορτιάτης

Απόλυτη αναγκαιότητα το Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος συνέχεια από σελίδα 2

Το Μουσείο θα περιλαμβάνει προσωπικά αντικείμενα και φωτογραφίες των καέντων. Αρχειακό υλικό, όπως ιστορικά έγγραφα, χάρτες και διαγράμματα που σχετίζονται με το γεγονός, εφημερίδες εποχής που αναφέρονται στο Ολο­καύτωμα. Ντοκουμέντα από τα αρχεία των θυ­τών. Ηχητικά-κινηματογραφικά ντοκουμέντα. Μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα ή πρωταγωνίστησαν σ’ αυτά. Φωτογραφικό υλικό και εικαστικά και λογοτεχνικά έργα που εμπνεύ­σθηκαν ή σχετίζονται με το Ολοκαύτωμα. Ταινίες τεκμηρίωσης, αλλά και ανάλογη εξειδικευμένη βιβλιοθήκη και φιλμογραφία μυθοπλασίας. Ακόμη θα περιλαμβάνει ανάλογο υλικό (φωτό, ντοκιμα­ντέρ, βιβλιογραφία) από τα άλλα Ολοκαυτώματα, Ελληνικά και ξένα, καθώς επίσης και από τα ναζι­στικά στρατόπεδα συγκέντρωσηςεξόντωσης. Θα περιλαμβάνει ακόμη πωλητήριοβιβλιοπω­λείο. Θα διοργανώνει περιοδικές εκθέσεις φω­τογραφικού και εικαστικού περιεχομένου. Ειδικά κινηματογραφικά αφιερώματα, ήδη έχουμε ξεκι­νήσει εδώ και 8 χρόνια με ιδιαίτερη επιτυχία το Φεστιβάλ Ιστορικού Ντοκιμαντέρ, στοχεύοντας σε ένα Διαγωνιστικό Φεστιβάλ Ιστορικού Ντοκι­μαντέρ. Αξιοποίηση των χώρων του Μουσείου για διοργάνωση πολιτιστικών δρώμενων: συζητήσεις, συναντήσεις, εργαστήρια πολιτισμού, συμμετο­χικές εκθέσεις

κλπ. Αυτονόητο βέβαια πως θα διαθέτει πληρέστατη διαδικτυακή υποστήριξη και ηλεκτρονική καταλογογράφηση του πολύτιμου υλικού του. Θα οργανώνει ημερίδες και συνέδρια και ερευνητικά έργα σε συνεργασία με άλλους φορείς και κυρίως με το Α.Π.Θ., το Διεθνές Πανε­πιστήμιο Ελλάδας, που έχει ήδη έμπρακτα δείξει το ενδιαφέρον του, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας κ.ά. Θα οργανώνει προγράμματα ανταλλαγής νέων και όχι μόνον, με αντίστοιχους μαρτυρικούς τόπους στην Ελλάδα και το εξωτερικό και αδελφοποιήσεις. Ένταξη του Μουσείου σε ένα Δίκτυο αντίστοι­χων Μουσείων (Ελλάδα και εξωτερικό) για αλλη­λοενημέρωσηαλληλοϋποστήριξη και τη σύνδεση με ανάλογους μνημονικούς τόπους, γιατί η ιστορία είναι «κτήμα» της παγκόσμιας κοινότητας. Θα δημιουργήσει μια «Διαδρομή μνήμης» που θα ενοποιεί τους μαρτυρικούς και ιστορικούς χώρους του Χορτιάτη, όπως το Μνη­μείο Ολοκαυτώματος, το «φούρνο Γκουραμάνη» και την «Οικία Νταμπούδη», τη βυζαντινή & τη μεταβυζαντινή εκκλησία, τα λείψανα του βυζαντινού μοναστηριού, τα Qanat της Αγίας Παρασκευής, τους Ανεμόμυλους, το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο, το Γεφύρι. Και βέβαια θα αναλαμβάνει την ξενάγηση σ’ αυτήν την «Διαδρομή Μνήμης» ιδιαίτερα στα σχολεία, όπως πράτουμε χρόνια τώρα. Θα προσκαλεί - φιλοξενεί τακτικά Έλ-

ληνες και ξένους εικαστικούς, κυρίως γλύπτες θα τους παρέχονται τα ανάλογα υλικά και θα δημιουργούν έργα που θα προσφέρουν και θα εκτίθενται μόνιμα στο Μουσείο, στους τόπους θυσίας και εν γένει σε δημόσια κεντρικά σημεία του Χορτιάτη, μετατρέποντας τον σε ένα ανοιχτό Μουσείο Τέχνης και Μνήμης. Ακόμη το Μουσείο, πέρα από τον ρόλο ενός πυρήνα μνήμης των «κακών» που υπέστησαν οι Χορτιατινοί στις 2/9/1944, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει και έναν πυρήνα μνήμης των «καλών», όλων των αναμνήσεων της ειρηνικής προπολεμι­κής ζωής. Που κάηκαν μαζί με τα σπίτια και επισκι­άστηκαν από τον αγώνα της επιβίωσης, αλλά που ανασυγκροτούνται από τις φωτογραφίες και τα λίγα αντικείμενα που γλίτωσαν από τη φωτιά και το «πλιάτσικο» των ταγματασφαλιτών. Έτσι το Μουσείο θα συνει­σφέρει στη συγκρότηση του παρελθόντος της τοπικής κοινωνίας και κατ’ επέκταση στη συνει­δητοποίηση της ταυτότητάς της. Ακόμη μπορεί και πρέπει να δημιουργηθεί Αίθουσα ΑρχαιολογικήςΒυζαντινής Συλλογής, όπως έχει ολοκληρωμένα προταθεί εδώ και χρόνια από τον Πανεπιστημιακό Μανόλη Μανωλεδάκη. Υλικό σπουδαιότατο από τον αρχαίο Κισσό, τη βυζαντινή περίοδο, έως τον σημερινό Χορτιάτη υπάρχει. Και είναι «θαμμένο», καταχωνιασμένο και… πεταμένο!

Τέλος, για όλα αυτά και πολλά άλλα που μπορεί να προσφέρει το «Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος Χορτιάτη», πρώτα και κύρια χρει­άζονται και οι κατάλληλοι άνθρωποι για να τα υλο­ποιήσουν. Άνθρωποι με επιστημονικές γνώσεις, με χρόνια ενασχόληση στη μαρτυρική και όχι μό­νον ιστορία του Χορτιάτη. Με ανάλογο κύρος για την προβολή και ανάδειξή του. Μα κυρίως με με­ράκι, πολλή φαντασία και ανιδιοτελή διάθεση προ­σφοράς. Χωρίς καμία αμοιβή. Και τέτοιοι άνθρω­ποι υπάρχουν. Αρκεί οι έχοντες και κατέχοντες τη δημοτική εξουσία να δουν το όλο εγχείρημα με πολύ… ανοιχτά μυαλά χωρίς υστεροβουλίες, χωρίς αναθεωρητισμούς και επιλεκτικά «κουτσουρέματα» της Μνήμης. Και έτσι να δημιουργηθεί ο κατάλληλος φορέας (νομικό πρόσωπο) που θα έχει την ευθύνη λει­τουργίας του Μουσείου. Υπάρχει το παράδειγμα του Μουσείου Καλα­βρυτινού Ολοκαυτώματος. Ας το ακολουθήσουμε... Αναγκαία προϋπόθεση όμως για τα παραπάνω, είνα η δημοτική μας αρχή να σταματήσει τις παλλινοδίες της πάνω στο σοβαρότατο αυτό θέμα, θέτωντας το επιτέλους σε πρώτη προτεραιότητα με πράξεις και όχι με ανέξοδα λόγια.. Γιατί ο αγώνας ενάντια στη Λήθη είναι υποχρέωση και καθήκον μας.

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 8

Τέλη Ιούνη του 2011 ήταν, πριν 10 χρόνια, όταν «έφυγε» στα 74 του χρόνια ο Γιάννης Μανωλεδάκης. Ο πανεπιστημιακός δάσκαλος, ο ριζοσπάστης διανοητής, ο Ακαδημαϊκός, ο φιλόσοφος του δικαίου, ο ανιδιοτελής πολίτης, ο συντοπίτης μας Χορτιατινός για πάνω από 30 χρόνια. Μα πρωτίστως ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ Γιάννης Μανωλεδάκης. Δυσαναπλήρωτη η 10χρονη απουσία του, φτώχυνε ακόμη περισσότερο την κοινωνία μας, που φωτεινά και ελεύθερα μυαλά σαν του Γιάννη Μανωλεδάκη θα ήταν ένα σημαντικό αποκούμπι και ένας φάρος για όσους θαλασσοδέρνονται…… Υπήρξε «…. Άνθρωπος βαθιά πολιτικοποιημένος…. που δεν εγκλωβίστηκε σε συντεταγμένη πορείά, σε «γραμμή». Δεν ήθελε να βρίσκεται κοντά στην εξουσία. Με ελεύθερη σκέψη και χωρίς εξαρτήσεις διατύπωνε πάντα τις σκέψεις του στη διδασκαλία, στα κείμενα και τις ομιλίες τουΑυτός ήταν ο Γιάννης Μανωλεδάκης: « ο φωτοδότης για όσους ταξιδεύουν στο ταξίδι της ζωής και στα ταραγμένα πέλαγα της επιστήμης, ιδίως την ώρα του πυκνού σκοταδιού, ιδίως για όσους θαλασσοδέρνονται….» Παρακαταθήκη του ακριβή το εξαιρετικά σπουδαίο πνευματικό – φιλοσοφικό τεράστιο έργο του, όχι μόνον για τους νομικούς, μα για όλους εμάς και ιδιαίτερα για τις νέες γενιές. Θα τον θυμόμαστε και πάντα θα νοιώθουμε ευγνώμονες που μας τίμησε με την ειλικρινή φιλία του. Που ένοιωθε τον «ΧΟΡΤΙΑΤΗ 570» και δική του εφημερίδα, με πολλές σημαντικές αρθρογραφίες. Αλλά και για τις πολύτιμες νομικές του συμβουλές όταν ….θαλασσοδερνόμασταν από διάφορα κέντρα εξουσίας («πάρκο κεραιών κ.α.»). Και δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τα λόγια του στην εκδήλωση (Γενάρη 2011) για τα 20 χρόνια του «ΧΟΡΤΙΑΤΗ 570» : « ….στη σημερινή κρίση, κοινωνική, πολιτική, οικονομική και κυρίως πολιτισμού, ο κριτικός και υπεύθυνος λόγος που ενημερώνει τον πολίτη χωρίς φόβο – αλλά και ενίοτε και με πάθος – για τα θέματα που τον αφορούν, αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της Δημοκρατίας, βάλσαμο στη χειμαζόμενη ελευθερία μας και νησίδα πολιτισμού…..». Αλίμονο. Πόσο επίκαιρα λόγια, βλέποντας την κατάντια των κυρίαρχων Μ.Μ.Ε…. Σ’ αυτό το μικρό ωφειλόμενο αφιέρωμα στον Γιάννη Μανωλεδάκη, που «…..κατέβηκε από το σημείο που στάθηκε μια ζωή όρθιος και όχι τσαλακωμένος…», ζητήσαμε να γράψουν λίγα λόγια φίλοι μας που υπήρξαν μαθητές του και όχι μόνον. Τους ευχαριστούμε που δέχτηκαν με χαρά. «Κείμενα ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΝΩΛΕΔΑΚΗΣ (1937-2011) εκδόσεις «ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ 570» 2012. Όσοι φίλοι –ες ενδιαφέρονται για την έκδοσή μας αυτή, με πολύ σημαντικά άρθρα και όχι μόνον του Γιάννη Μανωλεδάκη, ας επικοινωνήσουν μαζί μας (τηλ.2310349500) για να την προσφέρουμε.

Ο Ιωάννης Μανωλεδάκης υπήρξε υπέρμαχος της ελευθερίας και της ισότητας για όλους Του Κώστα Σταμάτη* Ο αξέχαστος Ιωάννης Μανωλεδάκης υπήρξε πανεπιστημιακός δάσκαλος εξαιρετικά διαυγής στον επιστημονικό του λόγο και έξοχος παιδαγωγός. Κατ’ εξοχήν η δική του διδασκαλία του γινόταν με τρόπο διαλογικό, σωκρατικό. Έθετε ερωτήματα στο φοιτητικό του κοινό, διεγείροντας τη σκέψη φοιτητών και φοιτητριών, ώστε να δοκιμάσουν άφοβα μια εύλογη απάντηση, ακόμη κι αν αυτή θα απέκλινε από τη δική του άποψη. Ως ποινικός επιστήμονας, αποδύθηκε σε ένα θαρραλέο επιστημονικό εγχείρημα, προκειμένου να απαλλαχθεί το μετεμφυλιακό ποινικό σύστημα της χώρας μας από πλειάδα ποινικών αδικημάτων χωρίς αληθή αντικειμενική υπόσταση, όπως π.χ. η περιβόητη «περιύβριση της αρχής και συμβόλων» του Κράτους, η μοιχεία και λοιπά. Προς το σκοπό αυτόν διέπλασε μια πρωτότυπη θεωρία για το νόημα του προστατευόμενου «έννομου αγαθού» στο ποινικό δίκαιο. Η θεωρία αυτή, πλήρως δικαιολογημένη ως προς το ηθικοπολιτικό της κίνητρο, από άποψη φιλοσοφική ίσως δεν είναι άμοιρη κάποιων μειονεκτημάτων. Ανεξάρτητα πάντως από αυτό, ο Μανωλεδάκης πρωτοστάτησε στο αξιέπαινο επιστημονικό έργο για δραστική αναθεώρηση του πεπαλαιωμένου Ποινικού Κώδικα. Δεν πρόφτασε όμως να δει την

εκτεταμένη αναμόρφωση του Κώδικα, η οποία ολοκληρώθηκε μόλις το 2019. Συγχρόνως στάθηκε δημόσιος διανοούμενος με παρρησία, χωρίς όμως να αναμιγνύεται ευθέως με την τρέχουσα πολιτική αντιπαλότητα. Ως ακαδημαϊκός πολίτης υπήρξε δημοκράτης και σοσιαλιστής. Υπέρμαχος της ελευθερίας και της ισότητας για όλους, αλλά και κοινωνικής δικαιοσύνης για τους κοινωνικά ασθενέστερους. Τα ύστερα κείμενά του αποπνέουν την αγωνία για την προϊούσα εκθεμελίωση της κοινωνίας και της κρατικής της υπόστασης, εξ αιτίας της νεοφιλελεύθερης στρατηγικής. Διέγνωσε ότι η συρρίκνωση του Κράτους και του δημόσιου τομέα της οικονομίας συνεπάγεται τη μεταφορά εξουσίας, οικονομικής και πολιτικής, προς ιδιωτικά κέντρα ισχύος. Θεωρούσε ότι αυτά εφεξής θα λειτουργούν ανεξέλεγκτα από θεσμικές δεσμεύσεις που προσιδιάζουν σε δημοκρατικό κράτος δικαίου. Έτσι, η κοινωνική ανισότητα και αδικία θα περιβάλλεται μεν ένα μανδύα τυπικής νομιμότητας, πλην όμως υποσκάπτοντας τις θεμελιώδεις αρχές της λαϊκής κυριαρχίας, του κράτους δικαίου και του κοινωνικού κράτους. Η ανάλυσή του αυτή παραμένει τραγικά επίκαιρη και στις μέρες μας. *Καθηγητής φιλοσοφίας του δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ

Σας ευχαριστούμε πολύ! Ένα μεγάλο ευχαριστώ στους φίλους και τις φίλες που στηρίζουν και υλικά την πολύχρονη προσπάθειά μας. Θα συνεχίσουμε, έστω και αν ο …..βηματισμός μας είναι πιο αργός. Με σταθερές και αταλάντευτες θέσεις όμως, εδώ και 31 χρόνια τώρα. Συνεχίζουμε…… Ευχαριστούμε την Μαρία Κολοκτρώνη, τον Βάϊο Καμάνικα, τον Νίκο Μπάντιο, την Ελένη Χρηστίδου, την Ευαγγελία Πιτσούλα, τον Γιώργο Χατζή και τον Πέτρο Αλεξιάδη για την οικονομική τους ενίσχυση.

Στη μνήμη του Άγγελου Καραβάρη Ευχαριστούμε την κ. Ειρήνη Καραβάρη που μας πρόσφερε 50€ στη μνήμη του συζύγου της Άγγελου, ενός πολύ ωραίου και αγαπητού Χορτιατινού που «έφυγε» για το μεγάλο ταξίδι στις αρχές του χρόνου.

Γιάννης Μανωλεδάκης: Πορτολάνος αποφυγής των τεράτων Του Απόστολου Λυκεσά, Δημοσιογράφος Αν υπάρχει ένα μέτρο αξιολόγησης και αποτίμησης της ζωής ενός ανθρώπου είναι η πνοή αναμνήσεων που άφησε η ανάσα του, εκείνο το «αν ήταν τώρα εδώ τι θα έκανε, τι θα έλεγε». Η δεκάχρονη απουσία του Γιάννη Μανωλεδάκη χαρακτηρίζεται για όσους ευλογηθήκαμε από την επαφή μαζί του από συνεχείς επικλήσεις στο όνομά του. Πορτολάνος η πορεία του, οι λέξεις του, το ύφος, η στάση του σώματος, οι κυριολεξίες του, τα ανακαλέσαμε τόσες φορές σε συντροφιές και συζητήσεις, ιδιωτικές και δημόσιες, όταν θέλαμε να ξεγλιστρήσουμε από τα τέρατα που παραμόνευαν και παραμονεύουν. Η κομψότητα με την οποία διατύπωνε ως και την αποστροφή του για καταστάσεις και πρόσωπα. Η τρυφερότητα με την οποία αγκάλιαζε τις συμπάθειες. Η ντελικάτη ευθύτητα που είχε ακόμη και στους ενδοιασμούς, εκείνο το «σκέφτομαι, δεν έχω καταλήξει, δεν είμαι σίγουρος, άσε με να το δω» ήταν ήδη μια θέση που καθόταν απαλά και ανεπαίσθητα σαν επικονίαση στην σκέψη των συνομιλητών του. Κι εκείνο κυρίως το «μην είσαι ανυπόμονος» που πήρα για μάθημα. Ελπίζω να πιάνω την βάση… Ο Γιάννης που δεν μπορούσαν να του αντισταθούν ούτε αυτοί που δεν άντεχαν την πραότητα, την ντομπροσύνη, την αγνότητα και τιμιότητα που ακτινοβολούσε μέσα σε εποχές που η ανάδειξη των μηδαμινοτήτων είχε αναχθεί –και συνεχίζει- σε «επιστήμη», σε παιδαγωγική της κτηνωδίας των δημοσίων σχέσεων. Ο Γιάννης μας, «ο γιός του κόκκινου δικαστή», σε εποχές

που το κόκκινο έψαχνε και ψάχνει την απόχρωσή του, έστεκε σαν αταξινόμητο φλογισμένο στοιχείο στον περιοδικό πίνακα ορίζοντας όχι τι πρέπει να είσαι αλλά κυρίως τι δεν πρέπει να είσαι, απλούστερα πως να μην γίνεις κάθαρμα. Τον θυμάμαι, γητευτή δικαστών, εισαγγελέων, δικηγόρων και καθηγητών στην εκδήλωση καλλιμάρμαρου κτιρίου τραπέζης στα Λαδάδικα να βάζει λέξεις, νόμους, νοήματα, και θέσεις σε σειρά, με μαεστρία ταχυδακτυλουργού, υπερασπιζόμενος σε φεγγάρι μαύρων προβολέων δημοσιότητας, την υποχρέωση της πολιτείας να μεταδώσει τηλεοπτικά την δίκη της 17 Νοέμβρη, όταν όλοι οι άλλοι θρέφονταν με σιωπή και πιθήκιζαν υπαγορευμένες αντιρρήσεις. Εκείνες τις μέρες και νύχτες είχε σώσει θαρρώ πάμπολλους από μας από την τηλεοπτική ανθρωποφαγία, στη σκιά του είχαμε πιει νερό και είχαμε πάρει ανάσες, σταθήκαμε στα πόδια μας. Τι ταμπούρι που υπήρξε. Η ηθική στάση του Γιάννη Μανωλεδάκη δεν έχει ακόμη πλήρως αποτιμηθεί. Και το μάρμαρο της επιστημοσύνης του ίσως δεν έχει ακόμη σμιλευθεί, ας πουν αυτοί που ξέρουν παραπάνω. Κρατώ μέσα μου το πρόσωπό του, την καθαρή, ευθύβολη, άφοβη πάντα, ματιά του. Το χαμόγελό του που ακόμα κι αν ήταν πικρό, δεν καλυπτόταν από εύκολο σαρκασμό. Μιλώ για τον παρόντα Γιάννη, αυτόν που γνώρισα, και ακόμη δεν έχω αποχαιρετίσει.

ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ:

ΣΠΑΝΙΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Σας ευχαριστούμε μέσα απ’ την καρδιά μας, για την αγάπη και την υποστήριξή σας και σας διαβεβαιώνουμε ότι θα συνεχίσουμε να είμαστε κοντά σας, με τις καλύτερες τιμές.

ΒΙΒΛΙΑ – ΣΧΟΛΙΚΑ – ΧΑΡΤΙΚΑ – ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΑ – ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΕΣ – ΕΙΔΗ ΓΡΑΦΕΙΟΥ – ΔΩΡΑ – ΦΩΤΟΤΥΠΙΕΣ ΚΕΝΤΡΙΚΟ: ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 22-24 / ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΤΗΛ.: 2310.281.026 ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ: ΜΑΡΤΥΡΩΝ 2ΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΚΑΙ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ / ΧΟΡΤΙΑΤΗ - ΤΗΛ.: 2310.348.404

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 9

Το παράδειγμα του Ιωάννη Μανωλεδάκη

Ο Γιάννης Μανωλεδάκης που αξίζει να γνωρίσουμε

Του Ιγνάτιου Καϊτεζίδη*

Του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου

Ο νομικός, ο ακαδημαϊκός, ο διανοούμενος, ο φίλος του Χορτιάτη. Αυτός ήταν ο Ιωάννης Μανωλεδάκης που έφυγε από κοντά μας πριν από 10 χρόνια. Τον θυμόμαστε πρώτα απ’ όλα ως δάσκαλο και ως νομικό. Ως φοιτητής είχα την τύχη να τον ακούσω στα αμφιθέατρα της Νομικής του ΑΠΘ να μας αποκαλύπτει τα μυστικά του Ποινικού Δικαίου. Σφραγίζοντας με την παρουσία του και τα λόγια του τη νομική μας κατάρτιση, αλλά και την επαγγελματική μας σταδιοδρομία. Τον θυμόμαστε ως ακαδημαϊκό αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, με λόγο και παρέμβαση στις εξελίξεις, αλλά και με έμπρακτο ενδιαφέρον για τα διοικητικά του πανεπιστημίου, όπως έδειξε και η συμμετοχή του στην προετοιμασία του νέου νόμου πλαισίου για τα ΑΕΙ στα τέλη της δεκαετίας του ‘70. Τον θυμόμαστε ως διανοούμενο, με προσωπικότητα, με συγκροτημένη πολιτική σκέψη, αλλά και με ξεχωριστό ήθος, κάτι που τον διέκρινε σε όλη του την πορεία στη ζωή. Τον θυμόμαστε και ως ενεργό πολίτη, πάντοτε πρόθυμο για τον ζωντανό επιστημονικό διάλογο και την προαγωγή της επιστήμης. Τέλος τον θυμόμαστε ως έναν από εμάς,

έναν συμπολίτη μας στον Χορτιάτη, που στήριξε με το κύρος και την προσωπικότητά του τον τόπο του σε ιστορικά, αλλά και σε επίκαιρα θέματα όπως το «πάρκο – κεραιών» στην περιοχή. Καθόλου τυχαίο και το γεγονός ότι υπήρξε μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του Πανεπιστημίου Ελεύθερης Επιμόρφωσης του πρώην δήμου Χορτιάτη. «Ο μαρτυρικός Χορτιάτης με τη θυσία του αποτελεί σύμβολο ελευθερίας», έλεγε συχνά. Γι’ αυτό και το 2012 με ομόφωνη απόφαση του δημοτικού μας συμβουλίου δώσαμε το όνομά του στην αίθουσα της πρώην κοινότητας Χορτιάτη, την οποία και ανακαινίσαμε συνολικά, δημιουργώντας ένα στολίδι για τον πολιτισμό της περιοχής. Αποδίδοντας ελάχιστο φόρο τιμής σε έναν άξιο Θεσσαλονικιό, που σφράγισε με τη σεμνή του παρουσία την εποχή του, το πανεπιστήμιο και την πνευματική ζωή Θεσσαλονίκης. Έναν άνθρωπο που αποτέλεσε για χρόνια αυτό που λείπει από τη σημερινή εποχή: Το παράδειγμα. Έτσι θα θυμόμαστε τον Ιωάννη Μανωλεδάκη. *Νομικός, Δήμαρχος Πυλαίας - Χορτιάτη

Ο Μανωλεδάκης αποτελεί μια διαρκή πρόσκληση κριτικής σκέψης και δράσης Του Χαράλαμπου Κουρουνδή* Φέτος συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια χωρίς τη φυσική παρουσία του Γιάννη Μανωλεδάκη. Για όσους είχαμε την τύχη να υπάρξουμε φοιτητές του, η ανάμνηση του καθηγητή μας δεν περιορίζεται σε μια γλυκιά νοσταλγία των παραδόσεων ενός μεταδοτικού και χαμογελαστού δασκάλου. Αποτελεί μια διαρκή πρόσκληση κριτικής σκέψης και δράσης. Αυτή η διάσταση ήταν η κυρίαρχη όχι μόνο στη διδασκαλία αλλά σε όλο το έργο του. Η κριτική προσέγγιση του Μανωλεδάκη στην επιστήμη του Ποινικού Δικαίου είναι παρούσα σε κάθε μελέτη του και έχει ως αφετηρία της μια έλλογη υποψία απέναντι στην εξουσία και τους μηχανισμούς της. Έτσι, δεν έπαυε να επισημαίνει τους τρόπους με τους οποίους η εξουσία χρησιμοποιεί την ποινική καταστολή για να ποδηγετήσει τη συμπεριφορά των πολιτών προς την κυρίαρχη ιδεολογική κατεύθυνση ελέγχοντας το φρόνημά τους. Έχει μείνει στην ιστορία η ακούραστη αρθρογραφία του υπέρ της αποποινικοποίησης της μοιχείας, της ομοφυλοφιλίας και των αμβλώσεων, στο πλαίσιο σειράς παρεμβάσεών του για ζητήματα που καλύπτονταν από την οχλοβοή του συντηρητισμού. Η δικαίωση κάποιων από αυτές μάλιστα ήρθε μετά θάνατον, όπως πχ η κατάργηση του εγκλήματος της επαιτεί-

ας που ψηφίστηκε το 2018. Αξέχαστη επίσης είναι η τοποθέτησή του για το AIDS, το οποίο αντιμετώπισε στεκόμενος απέναντι στον «ηθικό πανικό» και υπερασπιζόμενος την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ο Γιάννης Μανωλεδάκης δεν δίστασε να αμφισβητήσει ακόμα και στρατηγικές επιλογές της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας. Χαρακτηριστικές από αυτήν την άποψη υπήρξαν οι παρεμβάσεις του ενάντια στους τρομονόμους του 1978, του 1990 και της δεκαετίας του 2000, που υπενθύμιζαν ότι η ασφάλεια χωρίς ελευθερία προσιδιάζει σε αυταρχικά καθεστώτα…. Η ζωή και το έργο του δασκάλου μας δεν ανήκουν σε μια εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί. Αντίθετα, είναι ακριβώς στην εποχή μας που το δίλημμα «ανθρωπισμός ή βαρβαρότητα» το οποίο έθετε σ’ ένα άρθρο των τελευταίων ετών του, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Και αν ο λόγος των κυρίαρχων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων δείχνει να ηγεμονεύει, η κριτική σκέψη του Μανωλεδάκη παραμένει ζωντανή για να μας θυμίζει μαζί με τον φίλο και συνάδελφό του Αριστόβουλο Μάνεση ότι οι εκάστοτε κρατούντες δεν είναι αιώνιοι όσο κι αν θέλουν να φαίνονται ως τέτοιοι.

Το 2011, η εφημερίδα που κρατάτε στα χέρια σας αποχαιρετούσε έναν συνεργάτη της, τακτικό, και ταυτόχρονα σπάνιο. Δεν γνώρισα τον Γιάννη Μανωλεδάκη, ούτε ως συντοπίτη ούτε ως δάσκαλο. Όπως πολλοί της γενιάς μου, μη ειδικοί στο Ποινικό Δίκαιο, τον «γνώρισα» πρώτα με την παραίτησή του από την Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή του υπ. Δικαιοσύνης, το 2001: με την παραίτηση αυτή, ο Μανωλεδάκης αρνούνταν να νομιμοποιήσει τον διαβόητο «τρομονόμο» (ν. 2928/2011) της κυβέρνησης Σημίτη – ένα νομοθετικό τερατούργημα, προϊόν της τότε απαίτησης για «ολυμπιακή ασφάλεια», που ξεσήκωσε τον νομικό κόσμο, και δημιούργησε ρήγματα ακόμα και στο (κραταιό τότε) εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ. Η κυβέρνηση «πρωτοπορούσε»: ήμασταν ακόμα πριν από την 11η Σεπτεμβρίου, τη διεθνή αντιτρομοκρατική υστερία, την ιμπεριαλιστική εκστρατεία στο Αφγανιστάν. Μετά το «μακρινό» 2001, όσοι θα επικαλούνταν το έργο και τη στάση του Μανωλεδάκη θα πλήθαιναν, όπως ακριβώς οι απόπειρες των κρατούντων να επιβεβαιώσουν τη δικαστική εξουσία ως υπερ-όπλο κατά του «εσωτερικού εχθρού» – κουνώντας επιθετικά, για το σκοπό αυτό, τη σημαία της αντι-τρομοκρατίας. Όχι τυχαία, λοιπόν, στον Μανωλεδάκη ανέτρεχαν πριν από λίγους μήνες οι δικαστικοί που επέλεγαν να μη συνταχθούν με την κρατική αναλγησία και τη σκοπιμότητα απέναντι στον απεργό πείνας Δημήτρη Κουφοντίνα. Υπερασπιζόμενος τον κανιβαλιζόμενο από φιλοκυβερνητικούς δικαστικούς Χρ. Σεβαστίδη, πρόεδρο της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελεών, ο γραμματέας της Ένωσης, Παντελής Μποροδήμος, θύμιζε γιατί ο Μανωλεδάκης δεν θεωρούσε αυτονόητο η δικαστική εξουσία να γίνεται κατοικίδιο της εκάστοτε κυβέρνησης: «Στο κράτος δικαίου, όπου η προστασία του πολίτη απέναντι στην κάθε μορφής εξουσία ανατίθεται ως ύπατο λειτούργημα στα δικαστήρια (στους δικαστές), που αποκτούν έτσι και αντιεξουσιαστικό προορισμό, η ανεξαρτησία αναφέρεται ως απόλυτο αίτημα αυτού του κράτους (δικαίου) στον καθένα δικαστή, ο οποίος καλείται να απονείμει δικαιοσύνη

(προστασία) στον πολίτη. Ο κάθε δικαστής επιβεβαιώνει ή διαψεύδει τη δικαστική ανεξαρτησία». Ένα χρόνο μετά το θάνατο του Μανωλεδάκη, ο «Χορτιάτης 570» μάζεψε, σε μια συλλογή 202 σελίδων, άρθρα, χειρόγραφα και ομιλίες του σημαντικού ποινικολόγου, και, στο δεύτερο μέρος της έκδοσης, 18 κείμενα νομικών και πανεπιστημιακών, γραμμένα το 2011, ως ξόδι. Διαβάζοντας, καταλαβαίνεις γιατί η παρακαταθήκη του Μανωλεδάκη είναι βαρύτερη από τα 30 επιστημονικά βιβλία του, τις 200 μελέτες και τις δεκαετίες διδασκαλίας στο Πάντειο, τη Νομική του Αριστοτελείου που δημιούργησε, και το Δημοκρίτειο. Λέω παρακαταθήκη, μια «παλιακή» και «βαριά» λέξη. Όμως την εννοώ. Πέρα από συμφωνίες ή διαφωνίες, ο Μανωλεδάκης κατάφερε να τον «διεκδικούν» πολλοί και διαφορετικοί, χωρίς να πασχίζει να τους έχει όλους ευχαριστημένους. Συνδυάζοντας την ευπρέπεια του αναγνωρισμένου δασκάλου και τη μαχητικότητα του ακέραιου δημόσιου διανοούμενου, έπαιρνε και τεκμηρίωνε θέσεις αντιδημοφιλείς, με λόγο και πράξη, χωρίς ισορροπισμούς – στο σωστό χρόνο. Επί τρομονόμου, τασσόταν υπέρ της εκλογής ενόρκων από το λαό: «Ο λαός ωριμάζει με τη συμμετοχή του στην άσκηση της εξουσίας και όχι όταν αποκλείεται θεσμικά από αυτήν» (σ. 24). Επί Ολυμπιακών, ενάντια στις κάμερες και τον εθνικό μεγαλοϊδεατισμό της διοργάνωσης: «Γιατί θα πρέπει», έγραφε, «σε περίοδο σκληρής οικονομικής προσπάθειας της χώρας […] να δαπανηθούν δισεκατομμύρια για να ικανοποιηθεί ουσιαστικά μια μεγαλομανία;» (σ. 21); Επί παράδοσης Οτσαλάν, ενάντια στην Ευρωπαϊκή Ένωση: «Η Ευρώπη των λαών και του δικαίου αποδείχτηκε για άλλη μια φορά φενάκη» (σ. 29). Το ’99, στηρίζοντας αφιλοκερδώς κομμουνιστές υπόδικους για αντινατοϊκές δράσεις ενάντια στον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία. Η έκδοση του «Χορτιάτη» το βεβαιώνει: αν τη δεκαετία του ’50 είχε τη ρετσινιά «ο γιος του κόκκινου δικαστή», ο Μανωλεδάκης τίμησε την κληρονομιά αυτή με το παραπάνω.

Έκκληση όσοι και όσες Χορτιατινοί Χορτιατινές διαθέτουν φωτογραφίες ή κάποιο άλλο ντοκουμέντο από συγγενείς τους, που κάηκαν στο Ολοκαύτωμα: ας επικοινωνήσουν μαζί μας. Πρέπει να διαδώσουμε την μνήμη τους. Ελάχιστη υποχρέωση μας. (Μπάμπης Νανακούδης 2310349500)

* Διδάκτορ Νομικής του Α.Π.Θ.

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας

Κυριακή 13 Μαρτίαφαιρέσεις σε όσα ου του 2005. «Το ρολόϊ νεια σε σπάνια συν σταμάτησε δω». Συγγερίς εξάρσεις, λεπτ XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 / ΣΕΛΙΔΑ 10 νείς και φίλοι, σιγοτρατο παραμικρό πρόχ γουδώντας το τραγούδι Κάτω από τη του «ο ουρανός φεύγει θρώπου συνεσταλμ βαρύς πάνω από ζωή φαίνονταν Τουτη Κωνσταντίνου Τούτσημελαγχο μου» συνοδεύουν το κή του, κρύβονταν μένων, ένα μικρό τραπέζι στο γερμανικά μυδράλια. Το ίδιο έγινε συνολικά 12 φορές. Η Κρυοπηγή είναι χωριό της Περιφερειακής και τρομοκρατία, 2) Να αντιμετωΣταύρο Κουγιουμτζή στο ταξίδι του για τη γειίδιος) ένας άνθρωπ Δημοτικό Σχολείο που έγραφε Σε κάποια δεκάδα βρέθηκε ανάμεσα στους άνδρες ενότητας Πρέβεζας και υπάγεται στη Δημοτική πίσει το πρόβλημα ζωοκλοπής τονιά των αγγέλων. ευαισθησίες ΕΑΜ τους εξόργισε. Έκαψαν δύο και μια –η μοναδική- γυναίκα. Ήταν η Κατίνα Χατζάρα. που π ενότητα Ζαλόγγου του Δήμου Πρέβεζας. Η Κρυο- και ληστειών όπου εμφανίζονταν σπίτια και συνέλαβαν 28 άνδρες, Βάδισε κι αυτή προς τη θυσία αγέρωχη και θαρραλέα! πηγή αποτελεί ένα από τα πιο ορεινά τμήματα του 3) Να διευκολύνει την διακίνηση Δέκα χρόνια χωρίς το μεγάλο μουσικό λίσουν, μη τυχόν κ 18 έως 50οετών. Τους οδήστελεχών και συνδέσμων των Μια κρύα μέρα ξημέρωσε πατριώτες νεκρούς, Δήμου με φυσική ομορφιά και εξαιρετικό κλίμα. δημιουργό.απόΑπών ίδιος, παρόντα όμως τα με 120όρια της σεμνότητ γησαν αρχικά στην Πρέβεζα και θυσία στο βωμό της ελευθερίας της πατρίδας. Η θέση της βρίσκεται στις βορειοδυτικές πλαγιές αντιστασιακών οργανώσεων και τραγούδιαστητου. Ζωντανά και ακμαία, έχουν για τον εαυτό του. συνέχεια τους μετέφεραν Οι μνήμες των ηλικιωμένων στο χωριό παραμέτου Ζαλόγγου και εκτείνεται σε υψόμετρο 400-550 4) να αντιμετωπίσει πράξεις βίας γίνει πλέον κτήμα ενός ολόκληρου λαού Ταπεινόφρων μ στο Αγρίνιο,. Εκεί, τους κράτησαν νουν ζωντανές. μέτρων, οι κάτοικοι της ασχολούνται με τη γεωργία σε βάρος Εαμιτών που άρχισαν φυλακισμένους, για έναν περίπου Παρότι έφτασε στα αυτιά κάποιων στο χωριό το και την κτηνοτροφία. Έχει αρκετές πηγές μέσα και να παρουσιάζονται στα χωριά του που σε πολλές στιγμές της καθημερινής μεγαλόψυχος, απο μήνα. Οι κρατούμενοι στις φυλα- Μεγάλο Σάββατο ότι κάτι κακό έγινε στο Αγρίνιο σε έξω από το χωριό από όπου οφείλει και το όνομά της. νομού από μοναρχοφασίστες και του ζωής, στιγμές χαράς ή λύπης, ξενοιαεικής με τους συν κές Αγρινίου ήταν Έλληνες και καμία περίπτωση δεν το συνέδεσαν με τους δικούς Η Κρυοπηγή απέχει μόλις τρία χιλιόμετρα από το συνεργάτες των γερμανών . σιάς ή περισυλλογής, βάλσαμο τόνων αλλά στο μέγιστο ποσοστό τα τουςφέρνει αντι- τουςσα Η μεγαλύτερη πόλη-αρχηανθρώπους και σαν έφτασε το θλιβερό νέο τηυψηλοτ ιστορικό Ζάλογγο με το μνημείο του, που θυμίζει την ψυχής σταστασιακοί.. χείλη του, χωρίς μάλιστα και σάρκαζε Δευτέρα τουπολλές Πάσχα ότι οι 23 συγχωριανοί μας, που τα συ ηρωική θυσία των Σουλιωτισσών και την Ιερά μονή του γείο από όπου οι Γερμανοί έλεγΛίγες μέρεςπως πριν τηναυτός εκτέ- είχαν συλληφθείοαπόδητον στρατόσέβονταν κατοχής, εκτελέστηΑγίου Δημητρίου καθώς και από την αρχαία Κασσώπη. χαν την περιοχή ήταν το Αγρίνιο. φορές να γνωρίζει υπήρξε και εκτιμο λεση και συγκεκριμένα στις 9 καν στην Αγία Τριάδα Αγρινίου. Και τότε ένας οδυρΜεγάλη η αντιστασιακή δράση των Κρυοπηγιωτών ενά- Εκείνο τον καιρό είχαν πληροφομιουργός τους. κρινή. Εκούσια παρ Απριλίου 1944, δυνάμεις του Ελ- μός ακράτητος ένα πολύφωνο διαπεραστικό μοιρολόντια στην γερμανική κατοχή, μεγάλο όμως και το τίμη- ρίες από καταδότες που είχαν Θαρρείς κι Λαϊκού ο χρόνος που ανελέητος ξε-σκορπίστηκε δεικτικό, ληνικού Απελευθερωτικού γι ατέλειωτο παράφορο, στην πνιχτήεπέλεξε και μα. Το 1944 οι Γερμανοί, πίσω από την εκκλησία Αγία στην υπηρεσία τους ότι στο χωριό Στρατού, είχαν αφήνει στήσει ενέδρα θλιβερή απ την ατμόσφαιρα της Κρυοπηγής που τραγ Τριάδα Αγρινίου, εκτέλεσαν εν ψυχρώ 23 Κρυοπηγιώ- της Κρυοπηγής ήταν κρυμμένος θωριάζει τα πάντα, ανέγγιχτα ταπίκρα τρασει μέσω των περιοχή της Σταμνάς, από όπου περνούσε η Αυτή αμα- απ’ μέρα κείνη πέρασε τα ματωμένα κανάλια τες. Σήμερα στην πλατεία του χωριού υπάρχει μνημείο σημαντικός αριθμός ανταρτών και όπλων. Συγχρόνως στην γούδια του Κουγιουμτζή. η τηαντοχή στο απ’ αλλά σιωπηλές πλε πολλοί από τους κατοίκους του χωριού ήταν μέλη του ξοστοιχία των Σ.Β.Δ.Ε. (Σιδηρόδρομοι βορειοδυτικής της προσφοράς και της θυσίας, στην Αθανασία. αφιερωμένο στην μνήμη των αδικοχαμένων. χρόνο η πιο ακριβοδίκαιη θορυβώδεις πουείναι βασικά τότε εξυπηρετούσε τα γερμανικά αποτίμηση ΕΛΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρα- Ελλάδας Το χωριό τηςπου, Κρυοπηγής ψει μάτωσετις και πλήρωσε Το χρονικό της Θυσίας αυστηρός κριτής με το δικόγιατου στον εαυτό Οι έγκλειστοι στις των φυλακέςπάντων, πληροφορή- ακριβό το τίμημα τη λευτεριά και ιδιαίτερα αυτές τους κ Στις 14 του Απρίλη 2021 συμπληρώθηκαν 77 τός) και συμμετείχαν ενεργά στις συναντήσεις οργα- στρατεύματα). θηκαν το γεγονός της αντιστασιακής ενέργειας και πεοι γυναίκες που έχασαν άνδρες ,παιδιά, αδέλφια και και δη χρόνια από το αποτρόπαιο γεγονός των ομαδικών νώνοντας διάφορες μορφές αντίστασης. αλάθητο κριτήριο, απονέμει ο απλός λαός στο στάση ζωής Μια μεγάλη τέτοια συνάντηση έλαβε χώρα με ρίμεναν την αντίδραση των Γερμανών. Τελικά οι Γερμα- …έπρεπε να σταθούν όρθιες, να αντιπαλέψουν τον εκτελέσεων και απαγχονισμών, από τους γερμανούς μεγάλο συνθέτη για την ανεκτίμητη προσφορά και πολλές θυσίε κατακτητές και τους συνεργάτες τους, Αγρινιωτών, τη συμμετοχή 300 περίπου ανταρτών στο Δημοτικό νοί ακολούθησαν την πάγια, τακτική τους, τις ομαδικές πόνο και να συντηρήσουν την ιστορική μνήμη. του στο λαϊκό μαςΈτσι πολιτισμό. αναζητούσε Ελλήνων πατριωτών. αποφάσισαν να Τιμάμε εν τέλει όσους δολοφονήθηκαν άναν- την αν Κρυοπηγητών και άλλων συμπατριωτών, έξω από το Σχολείο της Κρυοπηγής, σε μια προσπάθεια να ορ- εκτελέσεις 120 αγαθή (από τους κρατουμένους τωνβήματά φυλα- δραμας και άδικα και όσουςόχι έμειναν πίσω λέγονεκροταφείο της Αγίας Τριάδας και στην κεντρική γανωθεί η δράση εναντίον των Γερμανών περίπου εκτελεστούν Τύχη έφερε τα να αλλά συναστην κραυγάζου της Αγίας Τριάδας), για τους 12 σκοτωμένους, σε έναν μήνα πριν την ενέδρα των Γερμανών.. Ήταν κών ντας στοίχους από το «ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟ ΜΝΗΜΟΣΥπλατεία (τότε Μπέλλου) του Αγρινίου. ντηθούν και να τον γνωρίσω από κοντά, αφότις δημόσιες σχέσε 600 στρατιώτες και αξιωματικοί, με πολύ καλό εξο- μάχη , Γερμανούς. ΝΟ» που έγραψε για την εκτέλεση στο Αγρίνιο ο Ιστορική αναδρομή του επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, το 1987. δημόσιους επαίνου Είχε αρχίσει να γλυκοχαράζει όταν στις έξι ποιητής Γιάννης Ρίτσος. Κι ήρθαν οι μέρες της μαύρης κατοχής και ύστε- πλισμό και τα ξημερώματα της 16ης Μαρτίου 1944 Με (περίπου) τίμησεο με τη φιλία του,Καρλ γεύτηκα το νέκταρ όποτε μέσα (πάντοτε δι Γερμανός αρχιφύλακας «Μπροστά, μπροστά, κατάμπροστα, στο ρα η αντίσταση. Μαζί με άλλα χωριά και η μονιασμένη το χωριό περικυκλώθηκε από όλες τις πλευρές και οι 06:00 με κάποιους φως που πρόβαλετου μεγάλο απ’ τις πληγές να τους, νιώθει μικρή κοινωνία της Κρυοπηγής αποτέλεσε τόπο αγώνα περισσότεροι κάτοικοι παγιδεύτηκαν μέσα σε αυτό. Ο Βέρνερ της μαζί σοφίας του,ταγματασφαλίτες θαύμασαμπήκε την ευπρέπεια έμοιαζε για τη λευτεριά της πατρίδας .Μ’ αδάμαστη αποφασι- κόσμος συγκεντρώθηκε στο σχολείο του χωριού και στο προαύλιο της φυλακής. Διέταξε να βγουν έξω μπροστά, μπροστά, φωνάζοντας: εκεί που η Λευχαρακτήρα του και γοητεύτηκα από την παιίδιος γράφει: στικότητα στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι κάτοικοι το δίλημμα ήταν εάν θα άδειαζαν το χωριό πλήρως όλοι οι κρατούμενοι και να μπουν στη Γραμμή. Σε τεριά ανατέλλει απ’ το αίμα μας, θάνατος δεν δεία του. Μια παιδεία πλήρη και ολόπλευρη « Είναι αλήθεια από άνδρες και θα άφηναν πίσω μόνο γυναικόπαιδα λίγο κατέφθασαν δύο Γερμανοί αξιωματικοί των S.S. υπάρχει. Λοιπόν μην κλαίτε μάνες Αγρινιώτισσες, του μικρού χωριού πλαισίωσαν τις τάξεις του Ε.Α.Μ. ο υπολοχαγός των ταγματασφαλιτών Μπλέσσας θάνατος υπάρχει μόνο ταδε χέριαστάθηκα δώστε, αδέλ- στοργι Παρ ότι οι συνθήκες για μόνιμο αντάρτικο στο ή όχι. Πολλά ήταν τα επιχειρήματα υπέρ και κατά της και που ανέδυε μια ψυχή ασκημένη σε δεν όλες τις Γερμανών του τάγματος ασφάλειας) φια μου, να βασιλέψει ν’ ανθίσει Δεν γέλιο τα πρ νομό Πρέβεζας ήτανε πολύ δύσκολες, γιατί ο σχετικά ιδέας αυτής και η τελική απόφαση που λήφθηκε ήταν (Σύνδεσμος μορφές της και τέχνης. Από τις συγχορδίες και ειρήνη, στήριξα. Ο ένας από τους Γερμανούς αξιωματικούς άρχισε στις ματιές, να λάμψει ο κόσμος όλος, κι όλος ο ελεύθερος μη κατεχόμενος χώρος ήτανε πολύ περι- να κρύψουν κάθε όπλο ή οτιδήποτε θα μπορούσε να αρμονία της ώς κόσμος την μια άκρη της αβοήθητα. Ή θα τα εκφωνεί ονοματεπώνυμα από μουσικής έναν κατάλογο που φωνή να τραγουδήσει: Ειρήνη, Ειρήνη, ορισμένος, στη σύσκεψη 70 περίπου στελεχών του θυμίζει ένοπλη αντίσταση και να αφήσουν κάποιους νατην γραφίδας με την οποία έγραψε λογοτεχνία και έλεγα, ή θα πεθάν ΕΑΜ του Νομού Πρέβεζας που έγινε στις 27 Μαρτί- άνδρες, νέους και γέρους, ώστε να αποφύγουν τον κρατούσε στα χέρια του. Μόλις συμπληρώθηκε η πρώ- Ειρήνη.» Το Μαρτυρικό χωριό της Κρυοπηγής Πρέβεου του 1943 στην Κρυοπηγή, αποφασίστηκε… η συ- κίνδυνο να καεί ολοσχερώς όλο το χωριό. τησμίλεψε δεκάδα ο ταγματασφαλίτης υπολοχαγός Μπλέσσας τους στίχους πολλών από τα τραγούτα ήθελα.Ούτε και Οι Γερμανοί νόμιζαν ότι θα βρουν το αρχηγείο διέταξε τους εθελοντές ταγματασφαλίτες που τον συ- ζας αναγνωρίστηκε από την αρμόδια Επιτροπή του γκρότηση μικρής ομάδας μόνιμου Αντάρτικου με σκοδια του. Λίγοι γνωρίζου πό: 1) Να περιορίσει τις ελεύθερες μετακινήσεις του των ανταρτών και τα όπλα τους, αλλά αντί για αυτό, νόδευαν να οδηγήσουν τους δέκα εκεί που ήξεραν… Υπουργείου Εσωτερικών στις 2 Αυγούστου 2019 τα συμβατικά και καιμάλλον άκομ- 59/Α/2020 γιουμτζής υπήρξε με το Π.Δ.32/ΦΕΚ πέρασε στην κατακτητή στα μη κατεχόμενα χωριά, πράγμα που θα βρήκαν άοπλους ανθρώπους, λίγους νέους άνδρες, Σε λίγο ηΠίσω εκφώνησηαπό των ονομάτων συνεχίσθηκε. Τότε Ιστορία των μαρτυρικών τόπων της Ελλάδας. ανακούφιζε τους πατριώτες από τη συνεχή λεηλασία γυναίκες και παιδιά. Σύμφωνα με μαρτυρίες ηλικιω- ακούσθηκαν αλλεπάλληλοι-ρυθμικοί πυροβολισμοί από ψα γυαλιά του και την πρώτη εντύπωση για το διαβάσει κανείς τα στυφό του ύφος, σε περίμενε – εφόσον βέβαια βιογραφικά, «Ανοι περνούσες τις εξετάσεις από το ένστικτό του, παντζούρια» και « με το οποίο «ζύγιζε» τουςΤου ανθρώπουςένας Χρήστου Ιτιμούση τρίτο, «Στα διώρο Σταχυολογήματα από το «Έχω κι εγώ αναμνήσειςάνθρωπος από τηνπολύ Πυλαία» γλυκός και τρυφερός που, περιέχει 23 αυτοτε Να, προυσπαθώ να τς φκιάσου άντρεις, λέι Λίγες μέρες έμεναν για να ξανανοίξουν τα για να παίξουμε ποδόσφαιρο - λογικό αφού το κα- Μπάμπου Ρίνκας που ήρθε να ψωνίσει] όταν αποφάσιζε να σου μιλήσει, θαύμαζες τη τις σελίδες τους όπ Αρχίζ’ ου Τζούλας Τζούλας. σχολεία, τέτοια εποχή μας έπιανε μια παράξενη λοκαίρι δεν ενδείκνυται για μπάλα. Επίσης τώρα ήταν που πατούσαν τα σταφύλια Εντικα πορτοκάλια αφτα είνει ‘πιο μικρά π’τα πιδιά σ’!!!δε λύσσα για να προλάβουμε να κάνουμε ότι δεν κάλιτότητα, την ειλικρίνεια και την Μπρε, ευθυκρισία αυτοαποκαλύπτετα και ψάχναμε να βρούμε ποιος μπάρμπας φκιάνει κι ουχτώ δαμάσκηνα ντρέπεισει. ναμε όλο το καλοκαίρι. στο λόγο του. Ακριβώς όπως στα τραγούδια και η βαθύτατη κοιν Μάνα κι θυγατέρα Και έρχεται η απάντηση του Τζούλα με μια αφοΚαι γαμώτο, τώρα που άρχιζαν τα σχολεία, κρασί να πάμε να βοηθήσουμε στο πάτημα (με του, δεν είχες να προσθέσεις ούτε να καθώς και η αγάπη ,,,κοιμούνται ανάσκελατίποτε [η κάπως έτσι] πλιστική ειλικρίνια. τώρα ήταν εποχή για τα καλύτερα παιχνίδια!!! αμοιβή λίγο μούστο και πολύ γέλιο).

Κρυοπηγή Ζαλόγγου - το Μαρτυρικό Χωριό της Πρέβεζας

Λίγο πριν ανοίξουν τα σχολεία

Πρώτον, τελείωναν οι μπάμιες και πολλοί ήταν αυτοί που παρατούσαν τα γαϊδουράκια τους, για να μην τα ταΐζουν όλο τον χειμώνα. Την άνοιξη αγόραζαν καινούρια και νεότερα. Οπότε να η ευκαιρία για μας,τ α μαζεύαμε για να παίζουμε πόλεμο καουμπόηδες με ινδιάνους με πραγματικά άλογα (κάποιες φορές παίζαμε και με πραγματικά πυρά, σφεντόνες, λάστιχα και τόξα). Μετά, τέτοια εποχή, ήταν που ωρίμαζαν τα σταφύλια, άρα.... «πάμε να ρημάξουμε!!!» (όχι τόσο για να φάμε, αλλά για να μας κυνηγάει Μπιχτσής) Τώρα είναι που δρόσιζε και έπρεπε να καθαρίσουμε το γήπεδο του Πύργου από τους γερμανούς

Βέβαια τις ώρες που η ζέστη ήταν αφόρητη, μαζευόμασταν (στάλιαζαμι κατ;’π’τουν ίσκιου, στουν γιακακό τς Τζούλα). Κει πέρα γίνουνταν τα προυγράμματα, τα σχέδια αλλά κι ‘κεί έπειφτει του γέλιου μι τς ιστουρίεις και τα σόκιν ποιήματα που μας έλειγει [ο πολλές φορές συνένοχός μας.. Τζούλας). Ενα μισμέρ’ είμασταν μαζιμέν’ ολ’τσακαλουπαρέα κι ου Τζούλας με σκωπτικό οίστρο μας απήγγειλε του παρακάτ του ποίημα (έχοντας στραμμένο το βλέμμα του προς την πόρτα του περιπτέρου και την πλάτη του προς το παραθυράκι εξυπηρέτησης πελατών, χωρίς να αντιληφθεί την παρουσία τς

ΡΕΚΒΙΕΜ του Γιώργου Α. Δαδούλη, Αντιπρ. της Κίνησης Πολιτών Χορτιάτη Έμαθα, με λύπη, πως σχεδιάζεται η μετάβαση στην Νέα Εποχή, την Ηλεκτρονική, και της τοπικής εφημερίδας της καρδιάς μας, που εδώ και 31 χρόνια μας συντροφεύει και πρωτοπορεί στους αγώνες κάθε είδους. Βεβαίως και είναι δικαιολογημένη μια τέτοια εξέλιξη . Βεβαίως και οι συνθήκες και η σύγχρονη πραγματικότητα το απαιτεί….. ΟΜΩΣ, η ορφάνια που θα νοιώσουμε εμείς οι εραστές της παράδοσης, που θέλουμε να αισθανόμαστε και με την αφή τα νέα που διαβάζουμε ,τι θα κάνουμε; ΟΜΩΣ πως θα αντικαταστήσουμε /την μυρωδιά της τυπογραφικής μελάνης;;;

Είναι σίγουρο πως δεν θα βρούμε ανάμεσα στα κουμπιά του πληκτρολογίου ή στην κρύα οθόνη, τίποτε από όλα αυτά. Δυστυχώς οι καιροί έχουν αλλάξει οριστικά. Δεν ξέρω αν αυτό που συμβαίνει, είναι πρόοδος ή οπισθοδρόμηση. Δεν ξέρω αν χάνουμε πολύτιμα κομμάτια του εαυτού μας και της ψυχής μας….. Πάντως εγώ έτσι αισθάνομαι… Τελειώνοντας, για ένα είμαι σίγουρος, πως με όποια μορφή έκδοσης της αγαπημένης μας εφημερίδας , οι αγώνες της και η πολύτιμη προσφορά της, θα συνεχιστούν για πολλά χρόνια ακόμη. Αυτό εύχομαι ολόψυχα.

ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ 570: Μην στενοχωριέσαι αγαπητέ μας, φίλε και πολύτιμε συνεγάτη πάλι θα λερώσεις τα χέρια σου με μελάνι, αλλά όχι τόσο συχνά...

Τ’ακούει μπάμπου Ρίνκα κι τουν λέει, μπρέ Γιώργη τι χαζά είνει φτα που λες στα πιδιά;

Οχ’ , μια ηλικία μι του Βασίλ’ είνει. Σι πέντε δέκα χρόνια,.....φαντάρ’ δα παν!!!

Εφημερίδα της της ευρύτερης ευρύτερης περιοχής περιοχής Εφημερίδα του ΧΟΡΤΙΑΤΗ του ΧΟΡΤΙΑΤΗ Έκδοση: ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 “ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΧΟΡΤΙΑΤΗ” Διεύθυνση: Χορτιάτης 570,Ιδιοκτήτης: Τ.Κ. 57010 Χορτιάτης - Θεσσαλονίκη "Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία Χορτιάτης 570" Διεύθυνση: Χορτιάτης 570, Τ.Κ. 57010 Χορτιάτης Υπεύθυνος έκδοσης: Μπάμπης Νανακούδης, Θεσσαλονίκη Μαρτύρων 2ας Σεπτεμβρίου 57 • Τηλ. Νανακούδης, - Fax: 2310/349.500 ΥπεύθυνοςΧΟΡΤΙΑΤΗΣ έκδοσης: Μπάμπης Μαρτύρων 2ας Σεπτεμβρίου 57

www.hortiatis 570.gr

ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ • Τηλ. - Fax: 2310/349.500 E-MAIL: nanakoudis@yahoo.gr info@hortiatis570.gr

www.hortiatis 570.gr

Τα ενυπόγραφα E-MAIL: άρθρα εκφράζουν τις προσωπικές απόψεις των nanakoudis@yahoo.gr συντακτών Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τις προσωπικές Σελιδοποίηση - Ctp - Εκτύπωση: απόψεις των συντακτών"GRAFIS" Νέα Ραιδεστός •- Ctp Θεσσαλονίκη • Τ.Κ.

570 01 Σελιδοποίηση - Εκτύπωση: GRAFIS • Νέα Ραιδεστός • Θεσσαλονίκη • Τ.Κ. 570 01 Τηλ.

2310.466.776 • Fax: 2310.466.699 Τηλ. 2310.466.776 Fax: 2310.466.699 Για συνδρομές•και ενισχύσεις: Αρ. Λογαριασμού Εθνικήκαι Τράπεζα: 212/39255520 Για συνδρομές ενισχύσεις: τηλ.

2310.349.500 Αρ. Λογαριασμού Εθνική Τράπεζα: 212/39255520 τηλ. 2310.349.500

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» γ

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

Μια ωραία – αξιέπαινη πρωτοβουλία του «ΑΠΣ ΚΙΣΣΟΣ» Χορτιάτη Σε μια πολύ ωραία πρωτοβουλία προχώρησε ο «Α.Π.Σ. ΚΙΣΣΟΣ» Χορτιάτη. Μια δράση που εμείς την είδαμε και ως μορφή διαμαρτυρίας για την πλήρη ανυπαρξία δημόσιων χώρων (πλατεία, παιδικές χαρές κ.λ.π.) στην – κατά τ’ άλλα – ιστορική έδρα του Δήμου μας. Στο Χορτιάτη. Συγκεκριμένα: Aπό τα μέσα Ιούνη και μέχρι αρχές Ιούλη, εκκατοντάδες – κυριολεκτικά – μικρά παιδιά όλων των ηλικιών, μετά από κάλεσμα – πρόσκληση του «ΚΙΣΣΟΥ», κατέκλυζαν το απόγευμα το γήπεδο ποδοσφαίρου και με τη βοήθεια – καθοδήγηση των προπονητών της ομάδας αλλά και στελεχών του Κ.Δ.Α.Π «ΚΙΣΣΟΣ» συμμετείχαν δωρεάν ανάλογα με την ηλικία τους, σε διάφορα παιχνίδια. Με τις χαρούμενες παιδικές φωνές τους να ζωντανεύουν το κέντρο του Χορτιάτη και να δείχνουν την ανάγκη για τη δημιουργία πλατείας – πάρκου – χώρου πολιτισμού στο χώρο του γηπέδου. Μια παλιά πρόταση της

«Κίνησης Πολιτών» και του «ΧΟΡΤΙΑΤΗ 570», μια πρόταση προ 25ετίας που συνοδευόταν μάλιστα και από ανάλογη σχεδιαστική απεικόνιση της αρχιτεκτόνισσας Λίας Σκλαβενίτου αλλά που όλες οι Δημοτικές αρχές όχι μόνον δεν έλαβαν ποτέ υπ’ όψιν τους, το αντίθετο έπραξαν. Και άφησαν τον συγχωρεμένο ιερέα κ. Αντωνάρα να δηλώσει το γήπεδο στο κτηματολόγιο (όπως όλους τους δημόσιους χώρους), ως λαχανόκηπο του Βυζαντινού Μοναστηριού του Χορτιάτη. Ενός σημαντικού Μοναστηριού που καταστράφηκε το 1423 – 600 χρόνια πριν – από τον Μουράτ Β, όταν πολιορκούσε την Ενετοκρατούμενη τότε Θεσσαλονίκη. Κι έτσι, για την παραπάνω απαράδεκτη από κάθε πλευρά πράξη του θανόντα ιερέα, ο Δήμαρχος κ. Καϊτετζίδης και η συντριπτική πλειοψηφία των Δημοτικών συμβούλων, δυστυχώς και από κάποιους που δεν περιμέναμε, τον τίμησαν, παραχωρώντας του δωρεάν οικογενειακό τάφο. Δυστυχώς…..

Το φλοιοφάγο έντομο καταστρέφει το Πευκόδασος στην Εξοχή και όχι μόνον Πριν 4 μήνες γράφαμε για το φλοιοφάγο έντομο που, μετά το Σέϊχ – Σου, επέδραμε και στο ωραίο πευκόδασος της Εξοχής, πάνω από το Νοσοκομείο «Παπανικολάου». Τότε ήταν ελάχιστα τα πεύκα που ξεράθηκαν. Και καλούσαμε Δήμο και Δασαρχείο για την άμμεση επέμβασή τους. Δυστυχώς δεν έπραξαν απολύτως τίποτα. Δεν απομάκρυναν τα λιγοστά άρρωστα – ξερά δέντρα. Σήμερα όμως το ζωογόνο πευκόδασος κινδυνεύει με οριστικό αφανισμό. Και πάλι οι υπεύθυνοι σφυρίζουν αδιάφορα. Δεν πράττουν απολύτως τίποτα. Προέχει, βλέπετε για την Δημοτική μας αρχή η Disneyland των τετράποδων. Να αναφέρουμε ακόμη ότι ανάλογα προβλήματα υπάρχουν και στο Χορτιάτη και κυρίως στο

Πανόραμα. Τι συμβαίνει όμως στον γειτονικό μας Δήμο Θέρμης που κι εκεί έκανε την φονική εμφάνισή του ο φλοιοφάγος; Σε συνεργασία Δήμου, Δασαρχείου και Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εγκρίθηκε πρόταση – χρηματοδότηση ύψους 275.000 ευρώ από το πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης και με τη συμμετοχή στη συνέχεια εταιρίας επεξεργασίας ξυλείας, Δασικού Συνεταιρισμού και δασεργατών, κόπηκαν όλα τα άρρωστα ξερά πεύκα και απομακρύνθηκαν και όλα τα υπολείμματα από τα άλση και αλσήλια, όπως για παράδειγμα στο Ισενλή. Αυτά έκανε ο πάντα πρωτοπόρος, στην πράξη και όχι στα λογια. Δήμος Θέρμης κ. Καϊτεζίδη. Ακολουθήστε τον.

ΣΕΛΙΔΑ 11

Νέο Αποχετευτικό Δίκτυο. Σύνδεση με ΕΥΑΘ. Τέλος στον Βιολογικό Σταθμό. Επιτέλους ξεκίνησαν και συνεχίζονται στο Χορτιάτη μεπολύ αργούς ρυθμούς τα έργα του νέου αποχετευτικού δικτύου και σύνδεσής του με την ΕΥΑΘ. Που σημαίνει ότι η ολοκλήρωση των εργασιών θα θέσει τέρμα στον βιολογικό σταθμό στο Ρωμαϊκό Υδραγωγείο. Ένας βιολογικός (;) σταθμός, που εδώ και 30 περίπου χρόνια, προξένησε τεράστια οικολογικά – περιβαλλοντικά προβλήματα στο ρέμα Βαθύλακκου για το οποίο γράψαμε πολλά. Και έπεσαν και «καμπάνες». Ένα ρέμα, που αναδείξαμε τις σπάνιες ομορφιές του και τα σημαντικά μνημεία στη διαδρομή του μέχρι το φράγμα της Θέρμης. Τέλος καλό, όλα καλά λοιπόν με την προϋπόθεση βέβαια, ότι δεν θα παρουσιαστούν από την πλευρά του εργολάβου και πάλι προβλήματα…. Εδώ πρέπει να καυτηριάσουμε την τριτοκοσμική – απαράδεκτη συμπεριφορά του εργολάβου, για την σοβαρή ταλαιπωρία που προκαλεί στα διεργόχεμα Ι.Χ., αφού δεν πράττει ότι προβλέπονται σε ανάλογα έργα, δυστυχώς με τις «ευλογίες» των τοπικών δημοτικών αρχόντων... Τα εύσημα λοιπόν στη Δημοτική μας αρχή και ιδιαίτερα στον κ. Μιχάλη Γεράνη, που επί της δημαρχίας του στον « Καποδιστριακό» τότε Δήμο Χορτιάτη, υπογράφηκε το πρώτο Μνημόνιο Συνεργασίας και όχι μόνον Δήμου και ΕΥΑΘ για το εν λόγω έργο.

Kάδοι σε άθλια κατάσταση Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι κάδοι απορριμάτων στο Χορτιάτη – προφανώς και στις άλλες Δημοτικές κοινότητες – είναι μισοκαταστραμμένοι και εστίες μόλυνσης, αφού η καθαριότητα – απολύμανσή τους είναι σπάνια πολυτέλεια. Και βέβαια δεν ιδρώνει το αυτί κανενός μικρομέγαλου Δημοτικού μας «άρχοντα». Οι ιδιώτες εργολάβοι νάναι καλά, αφού αυτή είναι η πολιτική επιλογή του κ. Καϊτεζίδη πιστού στα νεοφιλελεύθερα δόγματα.

Και …..Disneyland σκύλων!!! Με ιδιαίτερη χαρά η Δημοτική μας αρχή, μας πληροφόρησε ότι ο …..πρωτοπόρος Δήμος μας απέκτησε και …..Disneyland – ναι έτσι το ανέφερε….- οικόσητων σκύλων στο Ελαιόραμα Πυλαίας. Χαρακτήρισε μάλιστα «….παράδεισο για τα σκυλιά…» το εν λόγω πάρκο. Ωραία λοιπόν. Αλλά Δήμαρχέ μας, για τις πολυάριθμες αγέλες των αδέσποτων τι κάνετε; Σχεδόν απολύτως τίποτα. Έχουμε όμως Disneyland…..

«Μονοπάτι…. Πορτογύρου»! Όταν η αγάπη για το περιβάλλον και τον τόπο που ζούμε περισσεύει, τότε δημιουργεί μικρά θαύματα. Ένα τέτοιο μικρό θαύμα δημιούργησε με πολύ κόπο και πολύ προσωπική δουλειά ο φίλος μας Χορτιατινός Γιώργος Πορτογύρου, που «άνοιξε» ένα θαυμάσιο Μονοπάτι στην περιοχή «Ζαχαρά το Λάκο», στα δυτικά του Χορτιάτη, με αφετηρία κάτω ακριβώς από το «Σπίτι του Δασάρχη», για τους παλιούς Χορτιατινούς. Τα εύσημα στο Γιώργο, που ζητάει η πράξη του ανάλογους μιμητές και σας καλούμε να το περπατήσετε.

Το «Μονοπάτι του …. Στανιώτη» Και μια και μιλάμε για Μονοπάτια. Ένα θαυμάσιο μονοπάτι «άνοιξε» στο Δάσος και ο πολύ καλός μας φίλος και συνεργάτης Τάσος Αγγούλας ( από το Στανό Χαλκιδικής….). Ξεκινάει από τον δασικό δρόμο «πάρκο Κεραιών» – καταφύγιο Σ.Ε.Ο.», εκεί που βρίσκονται στα δεξιά μας τα qanat και ανεβαίνει μέχρι τον «κολοσούρτη», την δεύτερη ψηλότερη κορφή του Χορτιάτη στα 1080 μ. Περνάει μάλιστα και δίπλα από την είσοδο του σπηλαίου που παρουσίασε στο προηγούμενο τεύχος (Τ.176) η φίλη μας Ισμήνη Κυρκιμτζή. Να πούμε ακόμη, ότι ο Τάσος πρωτοστάτησε και στο «άνοιγμα» πολλών διαδρομών στο δάσος. Ένα δάσος που το γνωρίζει και υπεραγαπά ( ο Άγιος Χορτιάτης…) και πολυπερπατά χρόνια τώρα. Γειά σου Τάσο λεβεντιά!!!

Δακτύλιος στη διασταύρωση Φυσικό αέριο στα σχολικά κτήρια του Χορτιάτη Τρία χρόνια περίπου που ο Χορτιάτης συνδέθηκε με το φυσικό αέριο και όμως ακόμη να συνδεθούν οι σχολικές μονάδες μ’ αυτό. Δεν έχουμε εικόνα για τις άλλες Δημοτικές Κοινότητες. Γνωρίζουμε όμως, ότι σ’ όλους τους Δήμους του Πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης Σχολεία και Δημοτικά κτήρια είχαν προτεραιότητα στη σύνδεση. Ενώ στο Χορτιάτη, με τους 7 μήνες χειμώνα, 3 χρόνια τώρα, το …..εχθρικό στο περιβάλλον και πιο κοστοβόρο πετρέλαιο θερμαίνει τα σχολεία. Και το Κοινοτικό Γραφείο και την Αίθουσα «Ι. ΜΑΝΩΛΕΔΑΚΗ». Δυστηχώς ο κ. Καϊτεζίδης δεν το γνωρίζει, γιατί άλλα τον «πληροφορούν» οι συνεργάτες του...

Δήμος, καταφύγιο «Υπαιθρίου Ζωής» και «Παπάφειο» Το ορειβατικό καταφύγιο «Υπαιθρίου Ζωής» βρίσκεται στο Χορτιάτη. Πρόκειται για το δυόροφο πέτρινο κτήριο στα «Άνω Ορεινά», στο πάρκο κεραιών. Ένα θαυμάσιο κτήριο του ’60, ιδιοκτησίας (;) του Συλλόγου Ορειβατών με το όνομα «Υπαίθριος Ζωή». Ένας σύλλογος που χρόνια πολλά τώρα επί της ουσίας δεν υφίσταται (τελευταία ; πρόεδρος η κ. Μπαμπατζιμόπουλου….). Όπως και χρόνια πολλά τώρα έχει πλήρως εγκαταλειφθεί και το καταφύγιο που ρημάζει. Δυστυχώς…… Όπως δυστυχώς ρημάζει και το εμβληματικό κτήριο του «Παπάφειου» (1930 περίπου), πάλαι ποτέ βίλα – εξοχική κατοικία – της οικογένειας Καμπίτογλου, έργο του σπουδαίου γάλλου πολεοδόμου – μηχανικού, του Ζοζέ Πλεμπέρ. Πριν 10 χρόνια, όταν ανέλαβε Δήμαρχος ο κ. Καϊτετζίδης, μας ζήτησε και τον ξεναγήσαμε στα παραπάνω θαυμάσια αλλά εγκαταλελειμμένα κτήρια και συζητήσαμε τις δυνατότητες τα εν λόγω κτήρια να χρησιμοποιηθούν από τον Δήμο ως χώροι περιβαλλοντικής εκπαίδευσης – πληροφοριακού κέντρου για την χλωρίδα και πανίδα του ορεινού όγκου Χορτιάτη και ως Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος το «Παπάφειο». Έγιναν κάποιες πρώτες επαφές με τον Μητροπολίτη Άνθιμο, ως πρόεδρο του «Παπάφειου» αλλά συνέχεια δεν υπήρξε. Δυστυχώς…… Τελευταία μάθαμε ότι υπάρχει σχετική κινητικότητα από την πλευρά της Δημοτικής μας αρχής για το καταφύγιο. Και με δικαστική εμπλοκή μάλιστα. Μήπως θα μπορούσε ο κ. Καϊτεζίδης να μας δώσει περισσότερες πληροφορίες; Όπως και για το εάν θα υπάρξει και πάλι ενδιαφέρον από την πλευρά του για το ιστορικό – εμβληματικό «Παπάφειο», που η εγκατάλειψη και η φθορά του χρόνου το καταστρέφει; Αναμένουμε……

Συχνά είναι τα ατυχήματα στη διασταύρωση Χορτιάτη – Πανόραμα – Εξοχής. Και το πρόβλημα εξακολουθεί να υφίσταται χωρίς καμία ουσιαστική παρέμβαση από την περιφέρεια αλλά και την δημοτική μας αρχή που πρέπει να πιέσει και να προτείνει και λύσεις. Εμείς θεωρούμε τη λύση του Δακτύλιου σαν την καταλληλότερη λύση. Αναμένουμε άμμεσες επεμβάσεις προτού θρηνήσουμε κι άλλους συνανθρώπους μας.

Γιατί κ. Καϊτετζίδη; Γιατί κ. Καϊτετζίδη, χρόνια τώρα, με πολύ «έντεχνο» τρόπο, είναι αλήθεια, στις ανακοινώσεις και στα δελτία τύπου του πολυπληθούς προσωπικού σας γραφείου δημοσίων σχέσεων, παρουσιάζεται μεγάλα έργα άλλων φορέων, δημόσιων και μη, ως δικά σας έργα; Όπως το σπουδαίο έργο που πραγματοποιεί 3 χρόνια τώρα και ολοκληρώνεται οσονούπω, η Εφορία Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης στη Βυζαντινή Εκκλησία του Χορτιάτη, με την καθοριστική συνδρομή του Μητροπολίτη μας κ. Βαρνάβα. Όπως η σύνδεση της περιοχής μας με το φυσικό αέριο, που πραγματοποιεί μια ιδιωτική εταιρία; Όπως το «κόψιμο κορδέλων» στην εγκατάσταση ΑΤΜ ιδιωτικών τραπεζών (ενώ όταν απομακρύνουν οι ίδιες τράπεζες τα ΑΤΜ, ποιείται την νίσσαν…..); Και όπως, το ποιο ακραίο παράδειγμα, προσπαθείτε να μας πείσετε, ότι το Παιδιατρικό Νοσοκομείο που θα γίνει στο Φίλυρο, με χρηματοδότηση από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» και την πολιτεία (Υπουργείο Υγείας και όχι μόνον), που δρομολογήθηκε το 2017 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ (διαβάστε το άρθρο του κ. Πλωμαρίτη στη σελίδα ….), γίνεται ούτε λίγο ούτε πολύ με την προσωπική σας συμβολή! Έλεος πια….. Θα μπορούσαμε βέβαια να αναφερθούμε και σε άλλες περιπτώσεις αλλά στεκόμαστε εδώ, με την ελπίδα (πολύ πολύ χλωμή βέβαια), ότι ο Δήμαρχός μας θα αλλάξει «ρότα». Και δεν θα ξανά οικειοποιηθεί έργα άλλων.

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 12

Τσάι Γιασεμιού Ένας απ’ τους σημαντικότερους κοινωνικούς θεσμούς που επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό, απ’ την εξέλιξη της επιδημίας, είναι ο χώρος της εκπαίδευσης. Παγιωμένες πρακτικές και καταστάσεις ανατράπηκαν «εν μία νυκτί». Η εκπαιδευτική κοινότητα- παιδιά, εκπαιδευτικοί, γονείς - βίωσαν και συνεχίζουν να βιώνουν πρωτόγνωρες καταστάσεις με αρνητικές επιπτώσεις τόσο στον ψυχισμό τους όσο και στις μαθησιακές διαδικασίες. Κάθε συλλογική δραστηριότητα σταμάτησε να λειτουργεί: μάθημα στο σχολείο, εκπαιδευτικές επισκέψεις, ψυχαγωγικές εκδρομές, σχολικές εκδηλώσεις, τελετές λήξεις και αποφοίτησης έπαψαν να υφίστανται καθώς η δαμόκλεια σπάθη της μετάδοσης του ιού απειλεί διαρκώς τη δημόσια υγεία. Με γνώμονα τα νέα δεδομένα ορισμένοι εκπαιδευτικοί και γονείς προσπάθησαν να περισώσουν κάποια ψήγματα συλλογικότητας προς όφελος των παιδιών, οργανώνοντας εκτός σχολείου και ενόψει των καλοκαιρινών διακοπών μικρές συναντήσεις εφαρμόζοντας όλα τα προβλεπόμενα μέτρα. Με τη λήξη του σχολικού έτους μία τέτοια συνάντηση- εκδήλωση έγινε στο Πανόραμα στο δημοτικό χώρο που βρίσκεται στην οδό Ιωάννου Γρηγοριάδου. Στον ίδιο χώρο βρίσκεται και το 2ο Σύστημα Προσκόπων Η παντελής έλλειψη μιας έστω υποτυπώδους υποδομής για την διοργάνωση μίας τέτοιας εκδήλωσης μας κίνησε το ενδιαφέρον να διερευνήσουμε τι συμβαίνει σε ανάλογους χώρους σε όλο τον οικισμό. Η επίσκεψή μας σε αυτούς μας οδήγησε σε κάποιες διαπιστώσεις: α) Σε κανέναν χώρο δεν υπάρχει η στοιχειώδης υποδομή για εκδηλώσεις και συλλογικές δράσεις κάθε είδους. β) Η καθαριότητα είναι πλημμελής και περιστασιακή. γ) Δεν υπάρχουν βρύσες, και όπου υπάρχουν οι περισσότερες είναι καταστραμμένες. δ) Τα παγκάκια είναι ελάχιστα και κακοσυ-

ντηρημένα. ε) Κυριαρχεί η οπτική ρύπανση των γκράφιτι και των «χουλιγκάνικων» βωμολοχιών. στ) Οι παροικούντες αποθέτουν στους χώρους αυτούς διάφορα άχρηστα υλικά και απορρίμματα τα οποία παραμένουν εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ας δούμε τώρα έναν προς έναν τους χώρους αυτούς: 1) Οδός Γρηγοριάδου: Στο υφιστάμενο γήπεδο του μπάσκετ, οι μπασκέτες δεν έχουν στεφάνια και καλάθια Τα παγκάκια είναι ελάχιστα και σε κακή κατάσταση. Η βρύση είναι καταστραμμένη. Καμία πρόβλεψη για διοργάνωση εκδηλώσεων αν και ο χώρος προσφέρεται για τέτοιου είδους δράσεις.

2) Πάρκο Γαλανού: Ο συγκεκριμένος χώρος αποτελεί για τη δημοτική αρχή «της Άρτας το γεφύρι». Εκτός από την παιδική χαρά που είναι υψηλών προδιαγραφών, ο υπόλοιπος χώρος, παρ’ όλες τις παρεμβάσεις, δεν μπόρεσε να ελκύσει το ενδιαφέρον των δημοτών. Οι καταστραμμένες βρύσες, η έλλειψη καθαριότητας, τα γκράφιτι παντού, και ο βανδαλισμός της υποδομής για τη στάθμευση των ποδηλάτων αποτελούν μία ανάρμοστη για τον πολιτισμό μας εικόνα.

3) Πλατεία Ιωάννου Κρατερού- Πάρκο μαθητή Ο βαρύγδουπος τίτλος βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την πραγματικότητα αυτού του χώρου που είναι απέναντι απ’ το Γυμνάσιο. Δεν περιποιούν τιμήν ούτε για τους εκπαιδευτικούς ούτε για τις μαθήτριες και τους μαθητές τα παλιά και ασυντήρητα παγκάκια και η στάση του λεωφορείου χωρίς σκέπαστρο. Επιπρόσθετα δεν τιμούν κανέναν τα περιττώματα των σκύλων, τα σκουπίδια και η αδειανή βάση του γλυπτού του Κυριάκου Καμπαδάκη που κλάπηκε πριν μια δεκαετία.

4) Πλατεία Μπακογιάννη: Τα γήπεδα του μπάσκετ και του τένις που

Η ……γαλάζια αναμνηστική πλακέτα Η δημοτική μας αρχή προχώρησε στη δημιουργία αναμνηστικής πλακέτας (γράφημα το αποκαλεί…..) με θέμα το «κάψιμο» του Χορτιάτη, που την προσφέρει σε επίσημους (;) επισκέπτες του Δήμου. Είναι διαστάσεων 15Χ20cm και απεικονίζει την πρόσοψη του σπουδαίου Δημοτικού σχολείου, που έκαψαν οι Γερμανοί ναζί και οι Έλληνες Σουμπερίτες συνεργάτες τους στα τέλη Σεπτέμβρη του 1944. Αυτό όμως που τα χαλάει όλα είναι η χρωματική επιλογή. Γαλάζια τα πάντα! Από την κασετίνα συσκευασίας έως την ίδια την γυάλινη πλακέτα με την ενσωματωμένη φωτογραφία. Όλα μπλε! Και έτσι, η αναμνηστική πλακέτα αισθητικά είναι απαράδεκτη και δεν αναδυκνήει το μεγαλείο της καταστροφής που απεικονίζει η ασπρόμαυρη φωτογραφία. Μια φωτογραφία που ανακαλύψαμε πριν αρκετά χρόνια σε έρευνά μας στο Μουσείο φωτογραφίας Μπενάκη. Δεν θέλουμε, τέλος, να

πιστέψουμε, ότι η επιλογή του γαλάζιου ήταν …..ιδεολογική. Ο νοών νοείτω….

Για το Δασαρχείο, τη Δημοτική αρχή και την ΔΕΥΑ Και ενώ σ’ όλο το Δάσος του Χορτιάτη είναι «στεγνές» ΟΛΕΣ οι βρύσες – ποτιστήρια, όπως «3 αδέλφια», «κρύα βρύση», «κερασιά» κ.α. δυσκολεύοντας έτσι πεζοπόρους και άγρια πανίδα. Κι ενώ επανειλημμένα γράψαμε γι’ αυτό και το θέσαμε και σε συναντήσεις μας με το Δασαρχείο Θεσσαλονίκης και τη Δημοτική μας αρχή. Κι ενώ λοιπόν Δασαρχείο και Δήμος δεν βρίσκουν – γιατί δεν θέλουν – καμία λύση. Τεράστιες είναι οι απώλειες νερού από τις πηγές του βουνού λόγω σπασμένων αγωγών και – κυρίως – λόγω του ότι δεν γίνεται από την ΔΕΥΑ αναγκαία συντήρηση και ο καθαρισμός των φρεατίων (Γκιρίζια….). Όπως για παράδειγμα στο φρεάτιο κάτω από τους «προσκόπους», που το νερό που χάνεται φτάνει μέχρι τη «ΜΕΡΙΜΝΑ»! Και κάτι ακόμη πολύ σοβαρό. Τα περισσότερα φρεάτια είναι ανοιχτά με Τ. 2310348073 ότι μπορεί να σημαίνει αυτό…… Ο νοών νοείτω.

E-mail: sportclubhortiatis@gmail.com

Γιάννης Βρεττός

βρίσκονται εκεί είναι σε φάση συντήρησης και ανακαίνισης. Επειδή αυτή τη χρονική συγκυρία το τένις είναι περισσότερο προβεβλημένο απ’ το μπάσκετ, τα γήπεδά του αποπερατώθηκαν ενώ αυτά του μπάσκετ βρίσκονται στην αναμονή. Η περίφραξη είναι πεπαλαιωμένη ενώ ο περιβάλλων χώρος κυριαρχείται απ’ τα αγριόχορτα που ενίοτε κόβονται αλλά όχι καθ’ ολοκληρίαν. Εκατό μέτρα πιο κάτω βρίσκεται η παιδική χαρά που είναι δυσανάλογα μικρή σε σχέση με τα παιδιά που την επισκέπτονται Η περίφραξή της από μπετόν και σιδερένια κάγκελα είναι επικίνδυνη 5) Αλάνα στην οδό Λέλας Καραγιάννη: Κάποτε στον χώρο αυτό υπήρχαν δύο εστίες ποδοσφαίρου που προφανώς κλάπηκαν. Έκτοτε το μόνο που βλέπει κανείς είναι σωροί πάσης φύσεως απορριμμάτων και τα αποτελέσματα της ασυνειδησίας των ιδιοκτητών σκύλων που ανάγκασαν κάποια παιδιά να γράψουν και να τοιχοκολλήσουν μία επιστολή η οποία απευθυνόταν σε όλους αυτούς τους ανεύθυνους και έλεγε: «Αγαπητά σκυλιά, πείτε στα αφεντικά σας ότι εδώ παίζουν παιδιά και γι’ αυτό αυτοί που σας βγάζουν βόλτα είναι υποχρεωμένοι να μαζεύουν τα κακά σας! Σας ευχαριστούμε! Τα παιδιά της γειτονιάς».

6) Οδός Μακεδονομάχων: Γύρω απ’ τα γήπεδα του μπάσκετ και του ποδοσφαίρου δεν υπάρχουν ούτε παγκάκια ούτε βρύσες Η παιδική χαρά είναι μικρή με επικίνδυνη περίφραξη Στο τέρμα της οδού ένα μόνο κι έρημο κιόσκι που περιβάλλεται από μερικά καχεκτικά φυτά μαζί με πεταμένα οικοδομικά υλικά κάνει το μικρό ιστορικό για τη δημιουργία αυτού του πάρκου που αναγράφεται σε μία αναρτημένη πινακίδα, να μοιάζει με ειρωνεία! Η κατάσταση που επικρατεί στους χώρους αυτούς δείχνει την ελλιπή ικανότητα της δημοτι-

κής αρχής να τους συντηρήσει, να τους ανακαινίσει και να τους αναδείξει. Και απ’ την άλλη την αδιαφορία και την απαξίωση των πολιτών που δε συναισθάνονται καμία συνευθύνη για τα δημόσια ζητήματα. Η αλλαγή του σκηνικού μπορεί να γίνει με την ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών από τη δημοτική αρχή σε συνεργασία με τους ενεργούς πολίτες που οραματίζονται έναν διαφορετικό τόπο και τρόπο ζωής Οι κατά γειτονιές τοπικές συγκεντρώσειςσυνελεύσεις είναι ένα πρώτο βήμα για μια συζήτηση πάνω σ’ αυτά τα προβλήματα, καθώς και η διοργάνωση μικρών εκδηλώσεων μετά από κατάθεση προτάσεων και προγραμματισμό. Η ύπαρξη συνέχειας και διαχρονικότητας είναι βασικό στοιχείο για την επιτυχία του εγχειρήματος, αφού ως γνωστόν «η αρχή είναι το ήμισυ του παντός» αλλά «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή»! Η σημερινή πραγματικότητα φαίνεται παγιωμένη και αμετάβλητη. Επειδή ακριβώς φαίνεται αλλά δεν είναι ας αποδείξουμε έμπρακτα παραφράζοντας την Αρλέτα ότι «δεν συνηθίζουμε τις φασολάδες και τα τουρλού αλλά προτιμάμε το τσάι γιασεμιού!»

Γιατί κ. Δήμαρχε και Δημοτικοί Σύμβουλοι, συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης; Γιατί παραχωρήσατε δωρεάν οικογενειακό τάφο στον συγχωρεμένο ιερέα του Χορτιάτη κ.Χαράλαμπο Αντωνάρα; Μήπως τον …. Επιβραβεύσατε γιατί δήλωσε στο Κτηματολόγιο ΟΛΟΥΣ τους δημόσιους χώρους ( γήπεδο ποδοσφαίρου, πλατεία, τους Μαρτυρικούς χώρους του Ολοκαυτώματος, το Άλσος της Αγίας Παρασκευής και πολλούς άλλους….), ως περιουσία της Εκκλησίας; Δυστυχώς με την εγκληματική απραξία ΟΛΩΝ των Δημοτικών αρχών που δεν άσκησαν το δικαίωμα της ένστασης. Η θρησκευτική ψηφοθηρία βλέπετε, λειτούργησε ως «φρένο» απέναντι στο Χορτιατινό ……Βατοπέδι, όπως χαρακτηρίστηκε από πολλούς. Τον τιμήσατε μήπως, γιατί με την συμπεριφορά του, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, «έδιωξε» την πλειοψηφία των Χορτιατινών – πιστών και μη από την εκκλησία τους και οι οποίοι - πιστοί και μη – βρήκαν μια ανοιχτή και ζεστή «αγκαλιά» στο Μοναστήρι μας; Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε και σε πολλά άλλα «γιατί» αλλά θα σταθούμε μόνον στο τελευταίο. Μήπως λοιπόν κ. Καϊτεζίδη, τον τιμήσατε, γιατί με την … Απολυτρωτική συμπεριφορά του καθ’ όλη την περίοδο της πανδημίας, δεν «έφυγε» δυστυχώς για πάντα μόνον ο ίδιος αλλά και κάποιοι που πίστευαν (και δεν … ερευνούσαν) σ’ αυτόν; Δύο ήταν μόνον οι αρνητικοί ψήφοι Γκουραμάνη και Βουλγαρίδου. Έξι ψήφισαν λευκό. Ρουσάκη, Τερζής, Μπαμπαράτσας, Μαάϊτα, Σαριδάκης και Μότας. Οι τρεις τελευταίοι ανήκουν στην παράταξη του Κ.Κ.Ε.! Ενώ εννέα (9) ήταν οι απόντες, ανάμεσά τους και ο Χορτιατινός Βάϊος Αγγελινούδης. Ο κανονισμός λειτουργίας των κοιμητηρίων, προβλέπει στο αρ.8, την παραχώρηση δωρεάν τάφων σε πρόσωπα για «…Εθνική, κοινωνική και πολιτική δράση στο Έθνος και τον Δήμο….» …τα συμπεράσματα δικά σας. Εισηγητής στο θέμα, ο αντιδήμαρχος Γιάννης Ντίτσιος. Για την ιστορία και μόνον.

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΆΜΕΣΗ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗ ΤΩΡΑ της εγκαταλελειμμένης οικίας της εκκλησίας, για να αναδειχθεί το «θαύμα» στο ιστορικό Κέντρο του Χορτιάτη Στην τελική τους φάση βρίσκονται πλέον οι εργασίες που πραγματοποιεί η Εφορία Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης, 3 χρόνια τώρα στη Βυζαντινή εκκλησία, στην πλήρη ανακατασκευή της «οικίας Τζημήκα-Νταμπούδη» και βέβαια στον περιβάλλοντα χώρο. Ήδη, το μοναδικό αυτό Βυζαντινό μνημείο (για όλη την ηπειρωτική Ελλάδα) και ο περιβάλλον χώρος, φωτίστηκαν με τον καλλίτερο τρόπο και μια νυκτερινή επίσκεψη μας πλημμυρίζει, ιδιαίτερα όσοι -όσες μόχθησαν για αυτό με πλούσια συναισθήματα! Τόσο αναγκαία στις μέρες μας. Η ολοκλήρωση των εργασιών θα γίνει στο τέλος του χρόνου. Για να ολοκληρωθεί το «θαύμα» στο Ιστορικό Κέντρο του Ιστορικού και Μαρτυρικιού Χορτιάτη. Ένα «θαύμα» που βάλαμε ως εφημερίδα και «Κίνηση Πολιτών», σαν στόχο πριν 30 και βάλε χρόνια και αγκαλιάστηκε πρώτα από τον Μητροπολίτη μας κ. Βαρνάβα και στη συνέχεια από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης και ιδιαίτερα από την προϊσταμένη κ. Τσιάπαλη. Τους οφείλουμε ένα πολύ μεγάλο από καρδιάς ευχαριστώ.

Δυστυχώς, όμως, ένα ένα σοβαρό πρόβλημα δεν έχει ακόμη ξεπεραστεί Ο λόγος, για το παρακείμενο εγκαταλελειμμένο κτίσμα της εκκλησίας, που σχεδόν εφάπτεται του Μνημείου. Που το κρύβει από τη δυτική πλευρά και το προσβάλλει με την ασχήμια του και όχι μόνον. Αλλά, που αποτελεί και μια διαχρονική ύβρη, αφού κατασκευάστηκε αρχές του ’60 πάνω (!) στο νεκροταφείο της Βυζαντινής Μονής του Χορταΐτου (10ος αιών.) Και που, τέλος δεν επέτρεψε στους αρχαιολόγους να συνεχίσουν τις ανασκαφές τα δυτικά του ναού, όπου ήταν και ο πρόναος, που καταστράφηκε άγνωστο πότε και γιατί. Ανασκαφές που όταν μπορέσουν να συνεχιστούν, θα αποκαλύψουν και άλλα σημαντικά ευρήματα και κρυμμένα μυστικά… Ζητήσαμε από τον Μητροπολίτη κ. Βαρνάβα και τον Δήμαρχο κ. Καϊτεζίδη, να μας γνωρίσουν τις ενέργειες τους προκειμένου να απομακρυνθεί – κατεδαφιστεί το κτίσμα. Απέφυγαν να μας πουν ξεκάθαρα τι θα πράξουν. Θα το διαπιστώσετε και στο κείμενο του δημάρχου (που αφήνει όμως ένα υπονοούμενο…) Και στο άρθρο του κ. Βαρνάβα που προφορικά και αυτός μας άφησε κάποια υπονοούμενα. ΑΜΜΕΣΗ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗ η μόνη λύση, για να «ανανεωθεί» του Μνημείο. Για να αναδειχθεί το «θαύμα».

Για την ανακατασκευασμένη Οικία.... Η ανακατασκευασμένη διόροφη οικία, δείγμα παλιάς Χορτιατινής αρχιτεκτονικής, με την ολοκλήρωση των εργασιών, όπου ως υλικά κυριαρχούν η ντόπια πέτρα και η καστανιά, δεν θα πρέπει να γίνει «μήλο της έριδος» για την αυριανή της χρήση. Ξέρουμε τι λέμε. Κάτι πήραν τα αυτιά μας… Εμείς πιστεύουμε και προτείνουμε στη Εφορεία Αρχαιοτήτων )που έχει την ευθύνη – ανήκει η οικία…), σ’αυτήν να δημιουργηθεί το Ιστορικό Αρχείο Χορτιάτη. Που με τον ανάλογο τεχνολογικό εξοπλισμό, θα συνδράμει με τον καλλίτερο τρόπο στο έργο επιστημόνων – ερευνητών, δημοσιογράφων, φοιτητών και όχι μόνον, για την ιστορική διαδρομή της ευρύτερης περιοχής μας από τον αρχαίο Κισσό μέχρι την πρόσφατη μαρτυρική ιστορία του Ολοκαυτώματος. Ανάλογο υλικό υπάρχει και αναζητά την σωστή αξιοποίηση του. Και βέβαια θα πρέπει να φιλοξενεί και ανάλογες περιοδικές εκθέσεις. Ενώ ο περιβάλλον χώρος, όπως χρόνια τώρα πράττουμε ως «Κίνηση Πολιτών» και «Χορτιατης 570» με τι «Βραδιές ωραίων λέξεων» και τις εκδηλώσεις τιμής και Μνήμης του Ολοκαυτώματος, θα είναι ιδανικός πια για εκδηλώσεις Πολιτισμού. Πάντα με την άδεια της Εφορείας Αρχαιοτήτων.

Μητροπολίτης Βαρνάβας: «Χαιρόμαστε ιδιαίτερα για την ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης του μνημείου και ευγνωμόνως ευχαριστούμε» Σιωπηλός μάρτυρας ἑνός ἐνδόξου παρελθόντος, στέκεται πληγωμένο ἀπό τή φθορά τοῦ χρόνου καί ἀσάλευτο ἐδῶ καί δέκα αἰῶνες τό βυζαντινό παρεκκλήσιο τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος στόν Χορτιάτη. Μέσα ἀπό ἐξαιρετικά ταραγμένες ἐποχές, πολέμους καί καταστροφές, θά ἔλεγε κανείς ὅτι σώθηκε σάν ἀπό Πρόνοια Θεοῦ, γιά νά μᾶς θυμίζει, ὅπως θά ἔλεγε ὁ Κωνσταντῖνος Καβάφης, τόν ἔνδοξό μας βυζαντινισμό. Πρόκειται γιά τόν Κοιμητηριακό Ναό τῆς κάποτε περίλαμπρης «Σεβασμίας Μονῆς τοῦ Χορταΐτου», πού, ὡς αὐτοκρατορικό κτίσμα τοῦ 11ου μ.Χ. αἰῶνος, ἀποτέλεσε σημεῖο ἀναφορᾶς τῆς μοναστικῆς κοινότητας τοῦ βυζαντινοῦ Κισσοῦ (Χορτιάτη) καί ἁπτή ἀπόδειξη τοῦ δεσμοῦ Κωνσταντινουπόλεως καί Θεσσαλονίκης. Στά τετρακόσια χρόνια τῆς ζωῆς του, ἡ Μονή αὐτή γνώρισε ἡμέρες δόξας ἀλλά καί ἡμέρες καταστροφῆς. Ὁ Ἅγιος Συμεών, Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης μᾶς διέσωσε θαύματα τῆς Παναγίας πού μαρτυροῦν τήν πνευματική ζωή καί τό μεγαλεῖο τῆς Μονῆς. Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Νεαπόλεως καί Σταυρουπόλεως πρίν ἀπό εἴκοσι περίπου χρόνια, καί ἐνῶ βρισκόταν στά πρῶτα της βήματα ὡς νεοπαγής Μητρόπολη τῆς Μακεδονίας, ἐνδιαφέρθηκε ἔντονα γιά τή διάσωση τοῦ μνημείου, μέ τήν ἔκδοση βιβλίου σχετικοῦ μέ τήν ἱστορία τῆς Μονῆς, σέ συνεργασία μέ τόν τότε Δήμο Ἀσβεστοχωρίου. Ἀκολούθησαν χρόνια ὑπομονῆς καί ἐπιμονῆς, μέ τήν παρουσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, ὁ ὁποῖος, ἐπισκεφθείς τόν Ἱερό Ναό, ἔστρεψε τά φῶτα τῆς δημοσιότητας καί τό ἐνδιαφέρον τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ στήν ξεχασμένη αὐτή γωνιά τῆς Μακεδονίας, πού τόσα ἔχει νά μᾶς

Από την Έφη Κουνουγέρη – Μανωλεδάκη

Ένα θαυμάσιο και πάλι Λεύκωμα Κεραμικών Πιάτων Έκδοση της Εφημερίδας «ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ 570»

Σε λίγες μέρες κυκλοφορεί το δεύτερο Λεύκωμα της συντοπίτισσάς μας Έφης Κουνουγέρη – Μανωλεδάκη, με κεραμικά πιάτα, της περιόδου 1970-2020, από την εξαιρετική συλλογή που διαθέτει και την εκθέτει μάλιστα, στην οικία της, στο Χορτιάτη. Το προηγούμενο Λεύκωμα που εκδόθηκε το 2017, περιελάμβανε πιάτα από την συλλογή της, περιόδου 1670-1970 και είχε αποσπάσει εξαιρετικές κριτικές και για τα εκθέματα, αλλά και για την τεχνική αρτιότητα της έκδοσης. Το ίδιο ισχύει και τώρα. Στο τωρινό λοιπόν Λεύκωμα, περιλαμβάνονται 100 πιάτα σπουδαίων σύγχρονων αγγειοπλαστώνριών, που «…θα γράψουν με τη σειρά τους ιστορία στο μέλλον… είναι απλώς θέμα χρόνου…». Το Λεύκωμα περιλαμβάνει και ένα μεγάλο εξαιρετικό κείμενο, για την κεραμική τέχνη και ιδιαίτερα για τη Μικρασιατική – Ισλαμική τεχνοτροπία και για τη Λαϊκή τέχνη και παράδοση στα λαϊκότροπα αγγεία. Περιλαμβάνει ακόμη, βιογραφικά και όχι μόνον στοιχεία των δημιουργών των πιάτων. Και ολοκληρώνεται το Λεύκωμα με δυο παραρτήματα. Το ένα με τα πιάτα στο χώρο έκθεσης τους. Και το άλλο με φωτογραφίες των αγγειοπλαστών –τριών και των έργων τους, «…που δεν πρόκειται μόνο για ‘’έργα χειρός’’. Βασικά πρόκειται για ‘’έργα ψυχής’’…». Και βέβαια, η σημαντική βιβλιογραφία κλείνει το θαυμάσιο Λεύκωμα των 150 σελίδων. Στα τέλη Σεπτέμβρη το Λεύκωμα που είναι μία ακόμη έκδοση του «ΧΟΡΤΙΑΤΗ 570», θα διατίθεται σε κεντρικά βιβλιοπωλεία της Θεσσαλονίκης (ΜΙΕΤ, ΚΕΝΤΡΙ, Ακυβέρνητες πολιτείες κ.α.) και βέβαια απ’την εφημερίδα μας στο Χορτιάτη. Μπορείτε να επικοινωνήσετε και μαζί μας στο 2310349500 και ηλεκτρονικά (nanakoudis@yahoo.gr) Καλοτάξιδο λοιπόν και τούτο το Λεύκωμα της Έφης Κουνουγέρη – Μανωλεδάκη

ΣΕΛΙΔΑ 13

πεῖ ἀκόμη γιά τήν ἱστορία αὐτοῦ τοῦ σπουδαίου Ρωμαιόκαστρου. Ἐξάλλου, ἡ πιστοποίηση τῆς ἐφεστίου εἰκόνος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Παναγιας, πού μετεφέρθη ἀπό τόν Ἐνοριακό Ναό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Χορτιάτη στήν Ἱερά Μονή τῆς ἰδίας κοινότητας, ἔδειχνε ὅτι ἦταν θέλημα Θεοῦ ἡ ἀνάδειξη αὐτοῦ τοῦ μνημείου, τοῦ μοναδικοῦ γιά τή Μητρόπολή μας. Χαιρόμαστε ἰδιαίτερα γιά τήν ὁλοκλήρωση τῶν ἐργασιῶν ἀποκατάστασης τοῦ μνημείου αὐτοῦ καί εὐγνωμόνως εὐχαριστοῦμε θερμά ὅλους ὅσοι ἔδειξαν ἐνδιαφέρον καί ἔκαναν ἔργο ζωῆς τή διάσωσή του, καί συγκεκριμένα: Τή σεμνή καί λίαν ἀγαπητή μου κυρία Στυλιανή (Λίνα) Μενδώνη, Ὑπουργό Πολιτισμοῦ, πού κατανόησε τή σπουδαιότητα τοῦ μνημείου καί τήν ἀγωνία τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Ἑσπερίας Θεσσαλονίκης, ἀγκαλιάζοντας τό ἔργο, καθώς καί τίς Ὑπηρεσίες τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ.

Τήν Προϊσταμένη τῆς Ἐφορείας Ἀρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης κυρία Μαρία Τσιάπαλη, πού μέ ἀγάπη, γνώση, κόπο καί ἀποτελεσματικότητα ἀνέλαβε τήν ὑλοποίηση τοῦ σπουδαίου αὐτοῦ ἔργου. Δίπλα της, ἐξαίρετοι καί πολύτιμοι συνεργάτες τῆς Ἐφορείας καί ἔμπειρα συνεργεῖα ἔκαναν πράξη τό ὅραμά μας. Τόν Περιφερειάρχη Κεντρικῆς Μακεδονίας κύριο Ἀπόστολο Τζιτζικώστα, πού μέ προσωπικό ἐνδιαφέρον ἀγκάλιασε, ἐνέταξε καί ὑλοποίησε τό ἔργο. Τῆς ἀγάπης καί τοῦ κόπου του μνησθείη Κύριος ὁ Θεός. Μνημονεύω ἐπίσης τούς καλούς του συνεργάτες στήν Περιφέρειά μας καθώς καί τή Διαχειριστική Ἀρχή. Ἡ συνεργασία μας μέ τόν Δήμαρχο Χορτιάτη - Πυλαίας κύριο Ἰγνάτιο Καϊτεζίδη καί τούς συνεργάτες του στόν Δῆμο μας, γόνιμη καί ἀποδοτική, ἀπέδωσε καρπούς. Πιστεύω ὅτι αὐτή ἡ συνεργασία θά ἀποκαλύψει καί ἄλλα σπουδαῖα μυστικά τοῦ βυζαντινοῦ καί μαρτυρικοῦ Χορτιάτη. Ὁ Χορτιάτης ὑπῆρξε κατά τούς βυζαντινούς κυρίως χρόνους τό Ἅγιον Ὄρος τῆς Θεσσαλονίκης, καθώς πλῆθος ἀσκητῶν εἶχε ὡς ἐνδιαίτημά του τά διάσπαρτα σπήλαια τοῦ βουνοῦ, ἐνῶ ἡ «Σεβασμία Βασιλική Μονή τοῦ Χορταΐτου» (μετόχιο τῆς Μονῆς Παντοκράτορος Κωνσταντινουπόλεως) ὑπῆρξε ἐπί σειρά ἐτῶν ἡ ὑδροδότις Μονή τῆς Θεσσαλονίκης. Εἶναι στ’ ἀλήθεια σπουδαῖο πράγμα νά φροντίζει κανείς νά παραδώσει ὡς γονιός ἐφόδια ζωῆς στά παιδιά του. Ταπεινῶς φρονῶ ὅτι εἶναι σπουδαιότερο νά δείξει σ’ αὐτά τίς ρίζες τοῦ πολιτισμοῦ του, νά τά μυήσει στή μακραίωνη ἱστορία του καί νά τά διδάξει ποιά πράγματα μποροῦν νά τά κάνουν ὑπερήφανα, μέσα σ’ ἕναν κόσμο πού σταδιακά ἀποϊεροποιεῖται καί ἀποπροσανατολίζεται ἀπό τά σπουδαῖα καί τά μεγάλα αὐτῆς τῆς φυλῆς. Τόν Μπάμπη Νανακούδη καί ὅλους τούς ἀνθρώπους καλῆς θελήσεως πού ἀγωνίζονται πραγματικά, καθώς καί τήν ἐφημερίδα «ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ 570» θερμά τούς εὐχαριστῶ. Ἡ συνεργασία, ἡ ἑνότητα καί ἡ ταπείνωση ὅταν συνυπάρχουν θά δίνουν πάντοτε σπουδαῖα ἀποτελέσματα ὅπως αὐτό. Ταπεινῶς, εὔχομαι, προσδοκῶ καί προσεύχομαι ὡς ποιμενάρχης αυτόῦ τοῦ τόπου νά ἔλθει ἡ ἡμέρα τῶν ἐγκαινίων τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ πού θά σφραγίσει μέ τήν ἀνεξίτηλη σφραγίδα τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὅ,τι ἀπό αἰῶνες ἁγίασε ἡ βιοτή ἐκείνων πού ἔζησαν καί ἐτάφησαν στόν χῶρο αὐτό, γιά νά μπορεῖ νά συγχαίρει μέ τήν στρατευομένη καί ἡ θριαμβεύουσα Ἐκκλησία. Οι φωτογραφίες είναι του καλού μας φίλου Πάνου Σγουρομάλλη. Τον ευχαριστούμε.

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 14

Α.Π.Σ. ΚΙΣΣΟΣ ΧΟΡΤΙΑΤΗ

Πόσες μνήμες και νοσταλγικές σκέψεις φέρνει τούτη η φωτογραφία, ηλικίας 75 χρόνων! Λίγο μετά το “κάψιμο”... Η Χορτιατινή γιαγιά Λαγούδα, πλαισιώνεται από τα εγγόνια της. Τις αδελφές Μπούλα, Νίκη, Ελένη, Θέτις κόρες τυυ Θύμιου Λαγού. Και τα αδέλφια Βαγγέλης, Μενέλαος, Τάκης γιοί του Νίκου Λαγού. Η φωτογραφία είναι του καλού μας φίλου Μενέλαου Λαγού που διαθέτει ένα πλούσιο φωτογραφικό αρχείο.

Ο Α.Π.Σ. ΚΙΣΣΟΣ με την αγάπη που έχει για τα παιδιά, ταυτόχρονα με τις Αθλητικές – Ποδοσφαιρικές δραστηριότητες που λειτουργούν και εξελίσσονται μέσα από τις Ακαδημίες του , θέλοντας να δείξει εμπράκτως στην τοπική κοινωνία του ΧΟΡΤΙΑΤΗ, ότι εκτός από Αθλητικές δραστηριότητες, θέλει και μπορεί να προσφέρει και άλλες δραστηριότητες σε νεαρά παιδιά, προχώρησε σε μια καινοτόμο κίνηση , οραματίστηκε και δημιούργησε ένα Κ.Δ.Α.Π. στον Χορτιάτη . Το Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης παιδιών Κ.Δ.Α.Π. «ΚΙΣΣΟΣ» το οποίο λειτουργεί για παιδιά από 5 έως 12 ετών, από 01/01/2019 στην οδό ΜΑΡΤΥΡΩΝ 2ας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 101 στο ΧΟΡΤΙΑΤΗ απέναντι από το Ταχυδρομείο . Θα θέλαμε να τονίσουμε ότι το Κ.Δ.Α.Π «ΚΙΣΣΟΣ» δεν είναι Ιδιωτική ή Δημοτική επιχείρηση, είναι το ΔΙΚΟ μας Κ.Δ.Α.Π. , του Α.Π.Σ. ΚΙΣΣΟΥ, του ΧΟΡΤΙΑΤΗ . Το οποίο από όραμα έγινε πραγματικότητα και συνεχίζει να λειτουργεί, με την ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ και την ΑΦΙΛΟΚΕΡΔΗ συμμετοχή κάποιων μελών του Συμβουλίου του Α.Π.Σ ΚΙΣΣΟΣ ΧΟΡΤΙΑΤΗ . Η ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ , με την συμμετοχή τους , στη λειτουργία του Συλλόγου, ΦΕΡΝΟΝΤΑΣ τα VOUCHER τους στο Κ.Δ.Α.Π. «ΚΙΣΣΟΣ», δίνει στα Μέλη του Συμβουλίου την δύναμη και την διάθεση να διορθώνουν τα λάθη και τις παραλείψεις τους, να συνεχίσουν την μεγάλη προσπάθεια τους και να βάζουν συνεχώς υψηλότερους στόχους για την ομαλότερη και πιο εύρυθμη λειτουργία του ΣΥΛΛΟΓΟΥ μας. Έτσι από τα έσοδα του Κ.Δ.Α.Π. μέσω Τραπεζικού λογαριασμού και με αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου, να ενισχύει ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ,από το Σεπτέμβριο του 2019, όλα τα Σχολεία της Δ.Ε. Χορτιάτη με 300 ευρώ, να συμμετέχει στο κόστος του ρουχισμού όλων των Αθλητών του Συλλόγου μας,να διοργανώνει από φέτος καλοκαιρινό camp άθλησης και διασκέδασης στο γήπεδο χόρτο, με ΔΩΡΕΑΝ συμμετοχή για ΟΛΑ τα παιδιά του ΧΟΡΤΙΑΤΗ, να επισκευάζει και να συντηρεί τις παλαιές- ελλιπείς κτηριακές εγκαταστάσεις του γηπέδου χόρτου, ΜΕΧΡΙ Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ να αποφασίσει την κατασκευή ΝΕΟΥ σύγχρονου αθλητικού κέντρου που τόσο έχει ανάγκη ο ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ . Με εκτίμηση Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ και το ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Α.Π.Σ. ΚΙΣΣΟΣ ΧΟΡΤΙΑΤΗ Τηλ. 2310-349992, mail : kissosfc1959@gmail.com mail : kissoskdap@gmail.com

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 15

Ρωτήσαμε τον κ. Καϊτεζίδη... Ζητήσαμε από τον Δήμαρχο κ. Καϊτεζίδη, να μας απαντήσει σε ορισμένα ερωτήματα που του απευθήναμε: Για το φλοιοφάγο έντομο, που μετά το Σέϊχ – Σου, καταστρέφει τα μικρά και μεγαλύτερα αλσύλια πεύκων του Δήμου μας. Και τις έμπρακτες πρωτοβουλίες που πήρε ή θα πάρει όπως ο γειτονικός Δήμος Θέρμης. Για τις πρωτοβουλίες που προτίθεται να πάρει, προκειμένου να απομακρυνθεί – κατεδαφιστεί το εγκαταλελειμμένο σπίτι της εκκλησίας που προσβάλλει τη Βυζαντινή εκκλησία και «κρύβει» σ’ ένα μεγάλο βαθμό το σπουδαίο έργο που διενεργεί 3 χρόνια τώρα η Εφορεία Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης. Γιατί δεν συνδέονται με το δίκτυο φυσικού αερίου τα σχολικά κτήρια του Χορτιάτη αλλά και το Κοινοτικό Κατάστημα και η αίθουσα «Ι. ΜΑΝΩΛΕΔΑΚΗΣ». Για ποιους λόγους και με ποιο σκεπτικό παραχωρήθηκε δωρεάν οικογενειακός τάφος στον συγχωρεμένο ιερέα Χαράλαμπο Αντωνάρα. Και βέβαια, δεν θα μπορούσαμε για μια ακόμη φορά να μην τον ρωτήσουμε - μέρα που είναι – και για το Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος Χορτιάτη. Που 77 χρόνια μετά το «κάψιμο», παραμένει μόνον ως «…..τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα…..», που λέει και ο ποιητής…..

...Και οι απαντήσεις του Δημάρχου Δημοσιεύουμε στη συνέχεια τις απαντήσεις του κ. Καϊτεζίδη. Για μεν το Μουσείο: «…σήμερα είμαστε πιο κοντά από ποτέ…», μας γράφει, χωρίς καμία άλλη πληροφορία. Για την κατεδάφιση της Οικίας: «…είναι ένα θέμα που θα το δούμε όταν έρθει η ώρα…». Ουδέν άλλο… Ενώ για τον δωρεάν οικογενειακό τάφο: άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε… Και βέβαια για το φλοιοφάγο έντομο, πετάει την «μπάλα» στο Δασαρχείο. Τέλος, για τη σύνδεση των σχολικών και δημοτικών κτιρίων με το αέριο, αφού, μας πληροφορεί, ότι «..ήρθε στο Χορτιάτη με προσωπικές του ενέργειες…» κλείνει την απάντησή του με κάτι που δεν είναι αληθές: «…όλα τα σχολεία εντός του οικισμού, καθώς και οι εγκαταστάσεις δημοτικού ενδιαφέροντος έχουν συνδεθεί με το αέριο…» Αυτό αγαπητέ μας δήμαρχε είναι ψευδέ και να «τραβήξεις» τα αυτιά των συνεργατών, που σε πληροφόρησαν ΛΑΘΟΣ. Και έτσι σε εξέθεσαν. Μόνον το 1ο Νηπιαγωγείο είναι συνδεδεμένο με το αέριο. Το 2ο Νηπιαγωγείο, το Γυμνάσιο, το Κοινοτικό Γραφείο και η «Αίθουσα Ι. ΜΑΝΩΛΕΔΑΚΗΣ» συνεχίζουν με πετρέλαιο. Ακολουθεί το κείμενο του κ. Καϊτεζίδη…

Ιγνάτιος Καϊτεζίδης, δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη:

Τιμούμε τους Ήρωες-Μάρτυρες μας με έργα για τις επόμενες γενιές! Πριν από 77 χρόνια ο τόπος μας έζησε τη ναζιστική βαρβαρότητα, πληρώνοντας βαρύτατο τίμημα. 149 συμπολίτες έχασαν τη ζωή τους σε εκείνη την αποφράδα ημέρα, τη μνήμη των οποίων τιμούμε κάθε χρόνο τέτοιες ημέρες στον ηρωικό Χορτιάτη. Τιμούμε και δεν ξεχνούμε. Γιατί αυτή είναι η φράση που ο μαρτυρικός Χορτιάτης επαναλαμβάνει κάθε χρόνο στις 2 Σεπτεμβρίου. Δεν ξεχνά τη μνημοσύνη, δηλαδή τη «μη λήθη» για τη ναζιστική βαρβαρότητα. Μια λέξη τόσο σημαντική για τις γενιές που έρχονται και οι οποίες πρέπει να μάθουν την ιστορία του τόπου τους. Διαβάζοντάς την μέσα από τα σχολικά βιβλία και ακούγοντάς την να διδάσκεται μέσα στις τάξεις. Γι’ αυτό και το διαχρονικό μας αίτημα προς την πολιτεία να συμπεριληφθεί το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη στα σχολικά εγχειρίδια. Σήμερα που η Ελλάδα και ο δήμος μας δίνουν την κρίσιμη μάχη με την πανδημία, έχουμε χρέος και καθήκον να στρέψουμε το βλέμμα μας προς τα εμπρός και να δούμε την επόμενη μέρα. Να μιλήσουμε για το σήμερα και το αύριο. Και για τον σχεδιασμό μας για να κάνουμε τον δήμο και τον Χορτιάτη μας, ακόμη πιο ισχυρό, πιο σύγχρονο και πιο ανθρώπινο για τους δημότες, αλλά και για τους επισκέπτες μας. Να κάνουμε επανεκκίνηση παρά τις τεράστιες περικοπές των χρηματοδοτήσεων που υφίσταται η αυτοδιοίκηση όλα αυτά τα τελευταία χρόνια. Αναφορικά με τα ερωτήματά σας, έχω να σας ενημερώσω τα εξής : Ερώτημα 1 : Για το Μουσείο του Ολοκαυτώματος, το οποίο αποτελεί και το πρώτο ερώτημα του περιοδικού σας. Τι εξελίξεις έχουμε, λοιπόν. Δυστυχώς το

διαχρονικό αυτό αίτημα παραμένει ανεκπλήρωτο 77 ολόκληρα χρόνια. Η διοίκηση μας βρέθηκε μετά από σοβαρές ενέργειές μας κοντά στην επίλυσή του με την αγορά ακινήτου εγγύς του φούρνου Γκουραμάνη, μάλιστα με απόφαση του δημοτικού μας συμβουλίου, που στηρίχθηκε και από τις δημοτικές παρατάξεις της αντιπολίτευσης, δυστυχώς η απόφαση δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί και χάσαμε πολύτιμο χρόνο για λόγους πολεοδομικούς. Όμως αυτή η απόφαση μας για τη δημιουργία του Μουσείου του Ολοκαυτώματος, που το δικαιούται ο Χορτιάτης, παραμένει σταθερή. Σήμερα είμαστε πιο κοντά από ποτέ για το Μουσείο και η διοίκηση μας εργάζεται σοβαρά για να το υλοποιήσει. Να είσαστε βέβαιοι πως μόλις υπάρξει θετική εξέλιξη στις προσπάθειές μας θα είσαστε οι πρώτοι που θα ενημερωθείτε. Ερώτημα 2 : Ρωτάτε σε ποιες πρωτοβουλίες θα προβεί ο δήμος για την κατεδάφιση της οικίας που βρίσκεται δίπλα στον Ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος που αναστηλώνεται. Η τύχη της οικίας είναι ένα θέμα που θα το δούμε όταν έρθει η ώρα και δεν αλλάζει τη σημασία της ιστορικής ανάπλασης που υλοποιείται όλους αυτούς τους μήνες στο κέντρο του Χορτιάτη, που αλλάζει πρόσωπο με την αναστήλωση του Ιερού Ναού Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και την ανάδειξη όλου του περιβάλλοντος χώρου. Είναι η πρώτη φορά που το κέντρο του οικισμού αποκτά μια ιστορική πλατεία που δυστυχώς στερείται. Όλο αυτό το ιστορικό έργο που πηγαίνει βαθιά στις ρίζες της ιστορίας της περιοχής είναι αποτέλεσμα των αγώνων και της σκληρής προσπάθειας του δήμου μας σε αγαστή

συνεργασία και χάρις στην ενεργή στήριξη του Μητροπολίτη μας κ.κ. Βαρνάβα, που δημόσια τον ευχαριστώ, του περιφερειάρχη Απόστολου Τζιτζικώστα, αλλά όσο και από την αρμόδια υπουργό Λίνα Μενδώνη, που το επισκέφθηκε προσωπικά επιβλέποντας τις εργασίες. Μεγάλες ευχαριστίες και στην εφορεία αρχαιοτήτων με την επικεφαλής αρχαιολόγο Μαρία Τσάπαλη που ολοκληρώνει αυτές τις σπουδαίες εργασίες εντός του 2021, παραδίδοντας στον Χορτιάτη μας ένα μοναδικό έργο, αλλά και ικανοποιώντας την επιθυμία του Παναγιώτατου Οικουμενικού μας Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, που επίσης επισκέφθηκε την περιοχή και το Μνημείο. Ερώτημα 3 : Στο ερώτημα για τη δωρεάν παραχώρηση οικογενειακού τάφου για τον ιερέα του χωριού Χαράλαμπο Αντωνάρα που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή και που για περίπου 40 χρόνια διακονούσε στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου η απάντηση είναι ότι έγινε ύστερα από την απόφαση 161-14/6/21 του Δημοτικού μας Συμβουλίου σύμφωνα με το άρθρο 8 του κανονισμού λειτουργίας των δημοτικών Κοιμητηρίων. Ερώτημα 4 : Για το φλοιοφάγο έντομο που όπως λέτε έχει καταστρέψει τα πεύκα στην Εξοχή και στην ερώτηση για το αν θα επέμβει ο δήμος: Να ξεκαθαρίσουμε εδώ ότι η μάχη που δίνουμε κατά του φλοιοφάγου εντόμου που κατέστρεψε ένα κομμάτι του Σέιχ Σου είναι σταθερή και συνεχής και μάλιστα μαζί με τον συνάδελφο δήμαρχο τον Σίμο Δανιηλίδη τη δίνουμε με επιτυχία. Έχουμε κάνει ήδη τρεις σημαντικές παρεμβάσεις, απομακρύνοντας

τα άρρωστα δένδρα από όλα τα άλση εντός του οικισμού. Όμως τα πράγματα στη χώρα μας είναι συγκεκριμένα. Εμείς μπορούμε να επέμβουμε μόνο σε δημοτικές ιδιοκτησίες και μόνο ύστερα από άδεια από το Δασαρχείο. Το τελευταίο έχει την ευθύνη για τις υπόλοιπες εκτάσεις του δάσους, που είναι ακριβώς αυτές που περιγράφετε. Ερώτημα 5 : Το φυσικό αέριο ήρθε στον Χορτιάτη όπως ακριβώς το είχαμε αναγγείλει στην προ τριετίας ιστορική συνάντησή μας στην αίθουσα «Ι. Μανωλεδάκη». Ήρθε στον Χορτιάτη με προσωπικές μου ενέργειες και μάλιστα 5 χρόνια νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό. Από δω και πέρα οι επεκτάσεις του είναι θέμα μαζικότητας των αιτήσεων των πολιτών. Όλα τα σχολεία εντός του οικισμού καθώς και οι εγκαταστάσεις δημοτικού ενδιαφέροντος έχουν συνδεθεί με το φυσικό αέριο. Ο Χορτιάτης αλλάζει, λοιπόν. Με μεγάλα έργα. Όπως το νέο αποχετευτικό δίκτυο, προϋπολογισμού 9 εκατομμυρίων ευρώ που εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ και με το οποίο αναβαθμίζεται το φυσικό περιβάλλον και η ποιότητα ζωής των κατοίκων και το Κλειστό Δημοτικό Γυμναστήριο Χορτιάτη, που εκτός από κυψέλη αθλητισμού είναι και το πιο ενεργειακά «προικισμένο» κτίριο του δήμου μας. Ότι υποσχεθήκαμε το πραγματοποιούμε πολεμώντας ακόμη και με τον κορωνοϊό και με τις απίστευτες γραφειοκρατικές καθυστερήσεις του Κράτους και είμαστε αξιόπιστοι απέναντι στους συμπολίτες μας και τον Χορτιάτη. Συνεχίζουμε λοιπόν. Με έργα. Σήμερα περισσότερο από ποτέ τα έχουμε υποχρέωση, απέναντι στην ιστορία και τη νέα γενιά του τόπου μας.

Για το Αποχετευτικό Δίκτυο του Χορτιάτη Έντονους προβληματισμούς και αρνητικά σχόλια ακούσαμε από τεχνικούς, γνώστες αποχετευτικών ανάλογων έργων, για την τεχνική επιλογή των αντλιών στο Ρωμαϊκό Υδραγωγείο και στην πρώτη βρύση (τους οικίσκους που βλέπουμε…) κατά μήκος του αγωγού. Οι ενστάσεις έχουν να κάνουν με τα σοβαρά αρνητικά αποτελέσματα (πολύωρες διακοπές ρεύματος) ή πιθανής βλάβης των αντλιών, αλλά και με την πολύ μεγάλη κατανάλωση ρεύ-

ματος. Καταγράφουμε τους παραπάνω σοβαρούς προβληματισμούς και αναμένουμε υπεύθυνες απαντήσεις. Και στους παραπάνω προβληματισμούς των φίλων μας, να προσθέσουμε και τους δικούς μας, σχετικά με τους ρυθμούς «χελώνας» που προχωράει το έργο, προκαλώντας σοβαρότατη ταλαιπωρία σ’όλους μας. Και κυρίως στους επαγγελματίες, που βιώνουν το ένα πρόβλημα μετά το άλλο…

…Ανεξάρτητη η κ. Αδάμου Δύο χρόνια και κάτι από την εκλογή της Χορτιατινής κ. Κωνσταντίνας Αδάμου ως βουλέτρια του ΜεΡΑ 25 και αποχώρησε από το κόμμα που την ανέδειξε. Ανεξάρτητη πλέον, έως ότου προχωρήσει σε νέο πολιτικό «αρραβώνα;». Έτσι γίνεται χρόνια τώρα με τους /τις… Ανεξάρτητους/ τες …Να αποτελέσει εξαίρεση η Κωνσταντίνα, σαν πολύ δύσκολο ακούγεται… Αυτά.

ΚΥΡΚΥΜΤΖΗΣ Γ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ - ΛΟΓΙΣΤΗΣ - ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ: Μ. ΜΠΟΤΣΑΡΗ 51 (1ος όροφος) ΤΗΛ.: 2310/832.890 - FAX: 2310/850.204 e-mail: kirkimtz@spark.net.gr

ΕΛΛΑΔΑ

Ελλάδα μου, μη μου κοιμάσαι, μη μου κλαις.

Φλόγα στην ψυχή Ελλάδα μας καις πνεύμα αθάνατο μη μου κοιμάσαι μη μου κλαις. Ελλάδα μου γίνε ξανά λουλούδι, γίνε ποίηση, γίνε εμβατήριο, γίνε δημοτικό τραγούδι.

Είσαι πνοή αθάνατη Φλόγα στην ψυχή μας, Ελλάδα μου, μην κλαις 9-10-2018 Ευαγγελία Πιτσούλη

ESCAPE INTERNET CAFFE ΕΜΠΟΡΙΟ / SERVICE Η/Υ - ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

2310 903.906 ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 16

Σ’ αυτή τη χώρα είναι επικίνδυνο να είσαι γυναίκα ή δάσος γράφει η Λουκία Αργυριάδου Ελλάδα, Αύγουστος 2021. Με το βλέμμα μας στραμμένο στις φλόγες και τις στάχτες, ακούμε καθημερινά από τους δέκτες μας ξιπασμένους κυβερνητικούς να εκθειάζουν εαυτούς ότι «δεν θρηνήσαμε θύματα» (σημ. ανθρώπινες ζωές). Και καθημερινά θρηνούμε εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δάσους, εκατοντάδες άγρια ή κατοικίδια ζώα, σπίτια, χωράφια… Όμως τα θύματα σε αυτή την χώρα μετρούνται μόνο κατά το δοκούν και όταν συμφέρουν την εκάστοτε άρχουσα τάξη. Και όσο «κερδίζουμε» σε απόλυτους αριθμούς απέναντι στην πυρκαγιά, μετράμε καθημερινά εκατοντάδες θύματα της πατριαρχίας, όπως αποτυπώνονται από τα περιστατικά έμφυλης βίας, παραβιαστικών συμπεριφορών και σεξουαλικών κακοποιήσεων που καταγράφονται. Όσο αυτοί ξιπασμένα πανηγυρίζουν ότι «δεν θρηνήσαμε θύματα», εμείς καθημερινά θρηνούμε για τις δολοφονημένες αδερφές μας, για τις γυναικοκτονίες που πληθαίνουν και που η Πολιτεία επιμένει να αγνοεί και να συγκαλύπτει. Το 2021 έχουν καταγραφεί οχτώ γυναικοκτονίες μέσα σε οχτώ μήνες. Από την περιβόητη υπόθεση στα Γλυκά Νερά μέχρι τη Φολέγανδρο, τη Λάρισα και το Ρέθυμνο, γυναίκες δολοφονούνται πίσω από τις κλειστές πόρτες της αγίας ελληνικής οικογένειας, γυναίκες δολοφονούνται επειδή απέρριψαν, μάλωσαν, χώρισαν. Στην Ελλάδα του 2021, γυναίκες δολοφονούνται από άντρες επειδή είναι γυναίκες, επειδή «τόλμησαν» να αντιπαρατεθούν, να διαφωνήσουν, να φύγουν. Το 2021 καθημερινά μετριόμαστε λιγότερες ενόσω η κυβέρνηση θεσμοποιεί την «υποχρεωτική συνεπιμέλεια», υποχρεώνοντας περιπτώσεις κακοποιημένων γυναικών να συνδιαχειρίζονται την ανατροφή των παιδιών τους με τον κακοποιητικό σύζυγο. Όπως άλλωστε μας ενημέρωσε και ο κ. Λοβέρδος, βουλευτής της ΝΔ, από το βήμα της βουλής «όταν ο άνδρας απατά τη γυναίκα του, τη δέρνει ή την κακοποιεί, το παιδί έχει το δικαίωμα να μεγαλώνει εξίσου και με τους δύο γονείς».

Το 2021 τα ΜΜΕ σκοτώνουν ξανά και ξανά τις δολοφονημένες από πατριαρχία, βάζοντας την προσωπική τους ζωή στο μικροσκόπιο, στοχοποιώντας τον χαρακτήρα τους και τις προθέσεις τους, ενώ βγάζουν στα τηλεπαράθυρα τους φιλήσυχους κυρ Παντελήδες να «ξεπλύνουν» τους γυναικοκτόνους λέγοντας μας πόσο ήσυχα και καλά παιδιά ήταν, πως ποτέ δεν είχαν δώσει δικαιώματα και πόσο αγαπούσαν τη δολοφονημένη. Το 2021 η ελληνική αστυνομία δέχεται κλήσεις και καταγγελίες για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και συστηματικά επιλέγει να τα αγνοεί και να αδιαφορεί, αφήνοντας στη μοίρα τους τις γυναίκες που χρειάζονται βοήθεια και προστασία από τον κακοποιητή τους. Αυτό συνέβη στη γυναικοκτονία της Δάφνης, όπου γειτόνισσα είχε ειδοποιήσει την αστυνομία 19 μέρες πριν, αυτό συνέβη και στην τελευταία – κατά τη συγγραφή του παρόντος και ελπίζουμε γενικότερα – περίπτωση γυναικοκτονίας στο Ρέθυμνο, όπου η ίδια είχε ενημερώσει την αστυνομία ότι δέχεται απειλές από τον θύτη. Ταυτόχρονα, ο εκπρόσωπος της ελληνικής αστυνομίας, κ. Μπαλάσκας, βγαίνει στα κανάλια σχολιάζοντας τη γυναικοκτονία στα Γλυκά Νερά και δίνει ανερυθρίαστα νομικές συμβουλές σε όψιμους γυναικοκτόνους ώστε να πετύχουν το ελάχιστο δυνατό της ποινής τους. Ελλάδα, Αύγουστος 2021. Είμαστε πληγωμένες και οργισμένες. Παντού γύρω μας σκόνη, στάχτη και απελπισία. Μόνη μας σωτηρία η αλληλεγγύη. Στεκόμαστε απέναντι στο τέρας της πατριαρχίας και σε εκείνους που το θρέφουν, κράτος, κυβέρνηση και ΜΜΕ, υψώνουμε τείχος αλληλεγγύης, φωνάζουμε «Αν χρειαστείς βοήθεια, έλα σε μένα». Εμείς σε πιστεύουμε. Μας θέλουμε ζωντανές. Καμία λιγότερη. Καμία σιωπή. Καμία ανοχή. Για τις δολοφονημένες αδερφές μας, για εμάς τις ίδιες, για να αναπνεύσουμε ξανά. Για να ζήσουμε όπως θέλουμε.

Κοινοί απατεώνες γράφει ο Χρήστος Λάσκος Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των νεοφιλελεύθερων, με προεξάρχουσα περίπτωση την τωρινή μας κυβέρνηση, είναι η προκλητική υποκρισία, ο επιδεικτικός φαρισαϊσμός. Όλοι θυμόμαστε πώς, στην καπιταλιστική κρίση, που ξέσπασε το 2008 και συνεχίζεται χωρίς ορατό τέλος, αντί να αφεθούν τα πράγματα στην «ελεύθερη αγορά», που είναι η λύση για κάθε νόσο και κάθε μαλακία, εκταμιεύθηκε ασύλληπτη ποσότητα τρισεκατομμυρίων προκειμένου να διασωθούν τα χρηματοπιστωτικά καμάρια του συστήματος. Ομοίως, αυτοί που, επί δεκαετίες, μετά βδελυγμίας απέρριπταν τις «ψεκασμένες» και «αντιαναπτυξιακές» ιδεοληψίες περί της ήδη παρούσας κλιματικής κρίσης, σήμερα την επικαλούνται προκειμένου να εξηγήσουν τα ανεξήγητα. Βγήκε και τόπε ο πρωθυπουργός χωρίς καμιά ντροπή: για τις φοβερές πυρκαγιές του φετινού καλοκαιριού ευθύνεται η κλιματική κρίση! Ο Μητσοτάκης οικολόγος και μάλιστα ριζοσπάστης -δεν μιλάει για κλιματική αλλαγή, αλλά για κρίση. Δείτε, τώρα, τα στοιχεία: 18 εκατομμύρια ζήτησε η δασική υπηρεσία για αντιπυρικά έργα, 1,7 -ούτε το ένα δέκατο- της δόθηκαν. Ακόμη και σε σχέση με αυτά του 2020 πρόκειται περίπου για το 1/3! Έκτακτους δασο-

πυροσβέστες προσέλαβε όχι το Μάιο, αλλά τον Αύγουστο! Καταλάβατε πόσο σοβαρά έλαβε την «κλιματική κρίση». Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση έδωσε, μεταξύ πολλών άλλων δισεκατομμυρίων, 30 εκατομμύρια σε ιδιωτικές κλινικές για τη συμβολή τους (!) στη μάχη κατά της πανδημίας, 80 στα μίντια, 120 στην Aegean, 300 στους γερμανούς ιδιοκτήτες των ελληνικών αεροδρομίων. Έδωσε, δηλαδή, 200 φορές περισσότερα στις εταιρίες εκμετάλλευσης των αεροδρομίων από ό,τι στην πυροπροστασία. Και θα συνεχίσει τα ίδια, ακάθεκτη, κοροϊδεύοντας ασύστολα. Ιδιωτικοποιώντας υγεία, ασφάλιση και εκπαίδευση, μετά πολλών επαίνων για τους «ήρωες» γιατρούς και εκπαιδευτικούς μας. Αν δεν εκδηλωθεί αντίσταση ανάλογη με τον τρομερό κίνδυνο, που αντιπροσωπεύει αυτή η πολιτική, αλλά και η ηθική που την ακολουθεί, τα πράγματα θα καταστούν σύντομα μη αντιμετωπίσιμα, ανεξαρτήτως προθέσεων. Η αντεπίθεση της κοινωνίας δεν είναι πια πολιτική επιλογή για τη βελτίωση των πραγμάτων. Είναι επιβιωτικό καθήκον απέναντι στην, με μεγάλη διαφορά, πιο επικίνδυνη κυβέρνηση από τη χούντα κι έπειτα.

Το μέλλον μας έχει πολλή ξηρασία, πάρτε νερό μαζί σας.

Τα αιματοβαμμένα χέρια του Φριτς Σούμπερτ και η αναθεώρηση της Ιστορίας γράφει ο Δρ. Αριστομένης Ι. Συγγελάκης* Η Κρήτη και η Μακεδονία συνδέονται με δεσμούς αίματος και αγώνα. Αντιστάθηκαν με γενναιότητα στους φασίστες και ναζιστές εισβολείς και, αργότερα, κατακτητές καταβάλλοντας βαρύτατο φόρο αίματος. Είχαν, δε, το θλιβερό προνόμιο να αποτελέσουν τον χώρο της δολοφονικής δράσης του διαβόητου Φριτς Σούμπερτ. Στα μέσα του 1942 ο Γερμανός επιλοχίας (γεννηθείς στις 21.2.1897 στο Ντόρτμουντ και μέλος του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος από το 1934) συγκρότησε το «Εθνικό Καταδιωκτικό Απόσπασµα Κακοποιών» (ΕΚΑΚ - Jagdkommando Schubert σύμφωνα με τα έγγραφα της Βέρμαχτ). Με την πανουργία του και την άριστη χρήση της ελληνικής γλώσσας αξιοποίησε τη γνώση των τοπικών αντιθέσεων και τις ανθρώπινες αδυναμίες και στελέχωσε το απόσπασμα με Έλληνες εθελοντές – ως επί το πλείστον βαρυποινίτες και κακοποιούς. Η εγκληματική δράση των Σουμπεριτών, σε στενή συνεργασία με τη Βέρμαχτ, ήταν ιδιαιτέρως ειδεχθής: δολοφόνησαν περισσότερους από εξακόσιους άμαχους στην Κρήτη και τη Μακεδονία, λεηλάτησαν και έκαψαν χωριά, βασάνισαν φρικτά εκατοντάδες ακόμη Έλληνες. Στην Κρήτη ξεχωρίζουν τα εγκλήματα που διέπραξαν στην Καλή Συκιά Ρεθύμνου (έκαψαν ζωντανές 12 γυναίκες και έναν υπερήλικα άντρα), και τον Καλλικράτη Χανίων (δολοφόνησαν 31 αμάχους, εκ των οποίων οι 10 ήταν γυναίκες) τον Οκτώβριο του 1943. Στη Μακεδονία η ομάδα αυτή - όργανο του γερμανικού στρατού κατοχής - ευθύνεται για αποτρόπαια εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, μεταξύ των οποίων τα Ολοκαυτώματα του Χορτιάτη (2.9.1944) και των Γιαννιτσών Πέλλας (14.9.1944). Η εγκληματική δράση του Σούμπερτ, προσωπικά, ξεκινά στην Κρήτη τον Αύγουστο του 1941, περίοδο κλιμάκωσης των δολοφονικών επιχειρήσεων της Βέρμαχτ εις βάρος του κρητικού λαού, αμέσως μετά τη Μάχη της

Κρήτης. Το ΕΚΑΚ, όμως, δημιουργείται με απόφαση του διοικητή του Φρουρίου Κρήτης Στρατηγού Αντρέ, στα μέσα του 1942, περίοδο ανάπτυξης της Εθνικής Αντίστασης στην Κρήτη. Η δράση των Σουμπεριτών κλιμακώνεται ραγδαία το φθινόπωρο του 1943, μετά την αποχώρηση της Ιταλίας από τον Άξονα, που προκάλεσε τριγμούς στο χιτλερικό στρατόπεδο. Και φτάνει στο αποκορύφωμά της τον Σεπτέμβριο του 1944, στη Μακεδονία πλέον, με στόχο την ασφαλή αποχώρηση από την Ελλάδα των γερμανικών στρατευμάτων και την τιμωρία του λαού μας για την Αντίστασή του. Συνεπώς, ο Σούμπερτ και οι Σουμπερίτες δεν λειτούργησαν αυτοβούλως αλλά υπηρέτησαν πλήρως τα σχέδια των γερμανικών αρχών κατοχής, των οποίων αποτέλεσαν το σιδηρούν ξίφος. Και τα εγκλήματά τους δεν αποτελούσαν «παρεκτροπές μίας αιμοσταγούς παραστρατιωτικής οργάνωσης με επικεφαλής έναν παρανοϊκό σαδιστή» αλλά προμελετημένα εγκλήματα πολέμου στο πλαίσιο των σχεδιασμών του Γ’ Ράιχ. Επομένως όσοι εμπνεύστηκαν, διέταξαν, ενέκριναν και επέτρεψαν τη δολοφονική τους δράση, η οποία στην Κρήτη έλαβε πρωτοφανείς διαστάσεις την περίοδο διοίκησης του Στρατηγού Μπρούνο Μπρόγιερ, θα φέρουν για πάντα το όνειδος αυτών των στυγερών ναζιστικών εγκλημάτων. Χρέος μας να διαφυλάξουμε την ιστορική αλήθεια και να αγωνιστούμε για Μνήμη και Δικαιοσύνη. Είναι η μόνη απάντηση στους πλαστογράφους της Ιστορίας και τους αρνητές, φανερούς ή κρυφούς, των γερμανικών αποζημιώσεων, που, σε συντονισμό με το γερμανικό κράτος, κάνουν εμφανή πλέον την παρουσία τους. * Ο Δρ. Αριστομένης Ι. Συγγελάκης Συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και μέλος της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου

«ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ 570» Στο προηγούμενο τεύχος μας γράφαμε ότι ξεκίνησε μια προσπάθεια αναδιοργάνωσης της ιστοσελίδας μας (www.hortiatis570.gr) , στοχεύοντας στην απρόσκοπτη πρόσβαση σε όλο το πλούσιο αρχείο της εφημερίδας από την τριαντάχρονη πορεία μας, χωρισμένο σε κατηγορίες για ευκολότερη και πιο εύχρηστη περιήγηση του καθένα και της καθεμιάς. Έτσι, σας πρώτο βήμα ξεκινήσαμε την ψηφιοποίηση ΟΛΩΝ των τευχών του «ΧΟΡΤΙΑΤΗ 570». Από τον Χειμώνα του ’90 μέχρι τα σήμερα. Ο Δημήτρης Παπαδέλης, η Έφη Σαρβάνη, ο Σάκης Ψαρράς, ο Σωτήρης Τοκαλατσίδης και ο Μπάμπης Νανακούδης έχουν την ευθύνη του όλου εγχειρήματος. Σημαντική και η συνδρομή χρόνια τώρα του Μανόλη Μανωλεδάκη. Ελπίζουμε πως σύντομα του «χτίσιμο» της νέας ιστοσελίδας θα ολοκληρωθεί. Τέλος, επειδή τα «έντυπα» βήμα μας είναι πιά περιορισμένα. Θα ξεκινήσουμε οσονούπω και τακτικές ψηφιακές εκδόσεις. Οι λόγοι προφανείς… Έτσι ,όσοι και όσες θέλουν να λαμβάνουν την ηλεκτρονική μας έκδοση, ας μας γνωρίσουν την ηλεκτρονική τους διεύθυνση (e-mal) στο info@hortiatis570.gr και nanakoudis@ yahoo.gr. Αναμένουμε.

ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ Η Τράπεζα Αίματος του Χορτιάτη διενεργεί την Κυριακή 3 Οκτωβρίου τη δεύτερη για το 2021 τακτική αιμοδοσία, όπως πάντα στην Αίθουσα “Ι. ΜΑΝΩΛΕΔΑΚΗΣ” από τις 10:00 - 1:30

Η κλιματική κρίση δεν είναι φυσικό φαινόμενο, αλλά συνέπεια Πολιτικών επιλογών. Η κλιματική δικαιοσύνη είναι η μάχη της γενιάς μας.

Η γη καίγεται. Οι ζωές καταστρέφονται. Να λογαριαστούμε τώρα, για να ζήσουμε αύριο.