Χορτιάτης 570 - Φύλλο 175

www.hortiatis570.gr, e_mail: info@hortiatis570.gr, nanakoudis@yahoo.gr

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΟΡΤΙΑΤΗ • ÅÔÏÓ ÉÄÑÕÓÇÓ 1990

• ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΥΛΛΟΥ 175 • ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ - ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2020 • ΤΙΜΗ € 0,01

Σύνθεση του σπουδαίου Σαλονικιού φωτογράφου - εικαστικού Βασίλη Καρκατσέλη

«Πολλά είναι τα φοβερά, μα πιο φοβερό απ’ όλα ο άνθρωπος» «Αντιγόνη», Σοφοκλής

Ό,τι απόμεινε από το «Φούρνο Γκουραμάνη», το Κρεματόριο του Χορτιάτη, κατά τα πρότυπα του Άουσβιτς. Εδώ στις 2 Σεπτέμβρη 1944, τα ανθρωπόμορφα ναζιστικά τέρατα και οι Έλληνες Σουμπερίτες συνεργάτες τους, έκαψαν – κυρίως – γυναικόπαιδα, από δύο μηνών βρέφη έως 80 χρονών γριές και γέρους. Ανάμεσά τους τον τον τότε προέδρο της Κοινότητας Χρήστο Μπαντάτσιο 43 χρόνων και ολόκληρη την οικογένεια του. Την μητέρα του Αικατερίνη, 74 χρόνων, την γυναίκα του Χρυσάνθη 34 χρόνων και τα παιδιά του, Αικατερίνη 11 χρόνων, Γιώργο 9 χρόνων και Βασίλη 7 χρόνων…

76

ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΧΟΡΤΙΑΤΗ

χρόνια μετά..

«…Ας μη σιωπήσουμε ποτέ για τα εγκλήματα που ετοιμαζόμαστε να διαπράξουμε στον δικό μας καιρό και στους καιρούς των παιδιών μας. Κι όταν θα αποφασίζουμε να εξοντώσουμε τους επόμενους Εβραίους (τους επόμενους επικίνδυνους για την τάξη του κόσμου μας-φτωχούς, πεινασμένους, αρρώστους ή όποιους ‘‘επικίνδυνους’»’)…σε μια επόμενη Πολωνία (Αφρική, Νότια Αμερική, Ασία…), ο αντίλαλος της καθαρής φωνής εκείνων των αποκεφαλισμένων φοιτητών του Μονάχου «Είμαστε ένοχοι, ένοχοι, ένοχοι…», ας βομβίζει στα αυτιά μας..» Θανάση Τριαρίδης, «Προκυρήξεις του Λευκού Ρόδου» (1942-1943)

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 2

2-9-1944: Το “κάψιμο” του Χορτιάτη 76 χρόνια πριν…«Τράνταζε σαν από σεισμό συθέμελα ο Χορτιάτης, και ακόντιζε μηνύματα με κόκκινη βαφή», γράφει στο ποίημά του «Θεσσαλονίκη ΙΙ» ο Νίκος Καββαδίας. Στις 2 Σεπτεμβρίου του 1944 η δρεπανοφόρος Άτροπος μοίρα επέλεξε τον Χορτιάτη να ακοντίσει τα δικά της αιματοβαμμένα μηνύματα. Να θερίσει 149 μίσχους, να κόψει με μια απότομη κίνηση τα χρώματα της ίριδας που ρίζωναν στους πρόποδες του Χορτιάτη και να φήσει μόνο μαύρο και κόκκινο, καπνό και αίμα. Στις 2 Σεπτεμβρίου του 1944 ο Χορτιάτης πλήρωσε βαρύ τίμημα για την συνολική αντιστασιακή του δράση. Πλήρωσε με 149 αθώες ζωές και τη σχεδόν εκ βάθρων καταστροφή του, διότι δεν έσκυψε το κεφάλι στον κατοχικό ζυγό, δεν έπλευσε στα δύσκολα χρόνια κόστα-κόστα, ούτε έμεινε στα ρηχά, μα έστρεφε το ακρόπρωρό του στα ανοικτά, μπήκε στις τρικυμίες με υψωμένη την αντιστασιακή παντιέρα. Ο θάνατος ενός γερμανού στρατιώτη- χημικού σε μια τυχαία ένοπλη συμπλοκή στο Ρωμαϊκό Υδραγωγείο (Καμάρα), μεταξύ ανταρτών του ΕΛΑΣ, που είχαν στήσει ενέδρα για άλλο λόγο (για να αποτρέψουν την αρπαγή ζωων σύμφωνα με πληροφορίες που είχαν) και Γερμανών, που συνόδευαν προπορευόμενο (κατά μια ώρα περίπου…) όχημα της εταιρείας Ύδρευσης και μετέβαιναν στις πηγές της Αγίας Παρασκευής (qanat) για να τις απολυμάνουν, επίσπευσε την προαπαφασισμένη (όπως απέδειξε με πρωτογενή ντοκουμέντα η πολύχρονη έρευνα μας) και καλά οργανωμένη απόφαση των Γερμανών και των Σουμπεριτών Ταγματασφαλητών να αφανίσουν το Χορτιάτη και τους κατοίκους του. Λίγες ώρες αργότερα από το πρωϊνό επεισόδιο, οι γερμανικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Υπολοχαγό Βίλυ Πόλμαν, συνεπικουρούμενες από ορδές ταγματασφαλιτών του Σούμπερτ, θα φτάσουν στο Χορτιάτη με δεκάδες οχήματα έτοιμες να εφαρμόσουν το προμελετημένο τους σχέδιο. Περικυκλώνουν το χωριό και ξεσπούν σε πράξεις παράφορης βίας κυρίως απέναντι σε ανήμπορα γυναικόπαιδα που δυστηχώς επέλεξαν να μην φύγουν από το χωριό μετά το πρωινό επεισόδιο στο Ρωμαϊκό υδραγωγείο, όπως ευτυχώς έκανε η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων με παρένέσεις - εκκλίσεις των νεαρών ανδρών του εφεδρικού ΕΛΑΣ Γιώργου Μήτα και Θανάση Κυρούδη (Παναγή). Όσους συλλαμβάνουν τους οδηγούν στο εξοχικό κέντρο - σπίτι του προέδρου της κοινότητας Χρήστου Μπαντάτσιου και στην πλατεία του χωριού. Στη συνέχεια τους οδηγούν στο φούρνο Γκουραμάνη και στην οικεία Νταμπούδη που με διαταγή του διαβόητου γερμανού επιλοχία Φριτς Σούμπερτ, που στην ουσία αυτός και τα πρωτοπαλίκαρά του Γερμανάκης και Καπετανάκης με το «Τάγμα Κυνηγών» έχουν τον πρώτο λόγο, μετατρέπο-

νται τα δύο κτίρια σε κρεματόρια, κατα τα πρότυπα του Άουσβιτς. «…Μας οδήγησαν μέσα στο φούρνο …έρχεται μετά ένας Ταγματαλήτης και στήνει ένα οπλοπολυβόλο στην πόρτα… Άρχισε να πυροβολεί και να μας βρίζει με χυδαία λόγια… Έριξε μετά μια σκόνη και ξερά χόρτα για να καούμε ζωντανοί…» «…Μας έριξαν σαν αρνιά μέσα στο φούρνο του Γκουραμάνη και έβαλαν με το πολυβόλο …εκεί ήταν και ο πρόεδρος, τραυματισμένος με την οικογένειά του… Δεν ξέρω πως σώθηκα.. Η πλάτη μου ήταν γεμάτη παιδικά μυαλά… Λίγο πιο πέρα τραβούσαν τον παπαΔημήτρη από τα γένια και τον ρωτούσαν: εσύ τραγόπαπα από πού είσαι; Κομμουνιστής είσαι;…» «…σκότωσαν τη μάνα μου, αφού πρώτα έκοψαν τα δάχτυλά της με σουγιά και πήραν τα δαχτυλίδια της… Εγώ έφυγα από το φούρνο πριν ακόμα πυροβολήσουν, πριν τον βάλουν φωτιά…Στο δρόμο συνάντησα την Ελένη, λες και την βούτηξαν σ’ένα καζάνι με αίμα και την έβγαλαν. Έσταζε αίμα!... Η μάνα μου και τα δύο αδέλφια μου χάθηκαν κείνη τη φοβερή μέρα…» «…Ήταν τόσο φρικιαστικά όσα έγιναν, που και σήμερα εξακολουθώ να τα βλέπω στον ύπνο μου ολοζώντανα, είχαμε τρελαθεί. Άρπαζαν τα μωρά και σπούσαν τα κεφαλάκια τους στους τοίχους του φούρνου που μας κλείσανε και τα μυαλουδάκια τους χυμένα επάνω μας. Ήταν φρίκη». Αποσπάσματα από τις συγκλονιστικές μαρτυρίες της Ελένης Νανακούδη, της Μαρίας Αγγελινούδη, του Πέτρου Τσαγκαλή και της Βασιλικής Γκουραμάνη. Ο απολογισμός θα είναι τραγικός: 149 άτομα θα καούν ζωντανά ή θα εκτελεστούν, από τα οποία τα 51 κάτω των 18 ετών. Ανάμεσά τους ένα βρέφος 2 μηνών, ο Αλέξανδρος Σαρβάνης. Τα μονοχρονίτικα Ανθούλα Τράϊκου και Θανάσης Αγγελινούδης. Τα δίχρονίτικα Χριστίνα ευγενούδη, Γιώργος Κουπαράνης, Χριστόδουλος Λασκαρίδης και Βαγγελίτσα Σκαράγκα. Τα τριχρονίτικα Ειρήνη Γκουραμάνη και τα δίδυμα αδέλφια Ελισάβετ και Ζαχαρίας Μπουζούδης. Ο Χορτιάτης θα ζήσει ένα Ολοκαύτωμα, θα γραφεί για πάντα στις σελίδες της ιστορίας ως ένας μαρτυρικός τόπος, που μπορεί να γνώρισε τη φρίκη, την καταστροφή και το θάνατο, αλλά δεν υπέκυψε. Θα γίνει ένα διαχρονικό σύμβολο αντίστασης, αγώνα για ελευθερία και ανεξαρτησία, ιδεών και ιδανικών.

76 χρόνια μετά και ο νεοναζισμός-ακροδεξιά με τα διάφορα προσωπεία του που παρουσιάζεται στη χώρα μας και στην Ευρώπη αυξάνει ανησυχητικά. Αλίμονο και στο Χορτιάτη, όπου δεκάδες συνδημότες μας, χωρίς μνήμη, χωρίς σκέψη, στηρίζουν τους θαυμαστές και τους ιδεολογικούς απογόνους των ναζιστών και ταγματασφαλη-

τών, που στις 2/9/1944 σκόρπησαν τη φρίκη, το θάνατο, τη καταστροφή. Θλίψη, ντροπή και οργή συνάμα τα συναισθήματά μας. Η τελευταία εκλογική συρίκνωση τους, δεν πρέπει να μας εφησυχάζει...το αντίθετο μάλιστα...

76 χρόνια μετά «…Τι υπόσχεσή να δώσουμε στους νεκρούς μας; Ότι θα κάνουμε τον κόσμο καλλίτερο, χωρίς πολέμους και Ολοκαυτώματα; Δυστυχώς δεν είναι στο χέρι μας. Ούτε φαίνεται δυνατό κάτι τέτοιο στο ορατό μέλλον. Το μόνο που μπορούμε να υποσχεθούμε από αυτόν εδώ τον μαρτυρικό τόπο είναι να διατηρήσουμε την ανθρωπιά μας. Να καταγγείλουμε τη βαρβαρότητα και να καλλιεργούμε με πάθος τα στοιχεία εκείνα που κάνουν τον άνθρωπο πραγματικό ΑΝΘΡΩΠΟ και τον απομακρύνουν από την κατάσταση του ζώου…». Λόγια-σκέψεις του αείμνηστου Γιάννη Μανωλεδάκη. Να λοιπόν γιατί είναι απόλυτα αναγκαίο και πάντα επίκαιρο το αίτημά μας να γίνει ο Χορτιάτης το Κέντρο Μνήμης της Ναζιστικής θηριωδίας στη Βόρεια Ελλάδα.Να γίνει διαχρονικό σύμβολο για την ανάδειξη της ανθρώπινης ζωής σαν υπέρτατη αξία, σε αντιδιαστολή με τις ιδεολογίες που την υποτιμούν εν ονόματι «ιερών» και «μεγάλων» σκοπών. Να γίνει χώρος-ύμνος για τη δίψα του ανθρώπου για ζωή και δημιουργικότητα με μόνιμες εκδηλώσεις και δράσεις που θα υπηρετούν τούτους τους στόχους. Και να λοιπόν, τέλος, γιατί το Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος Χορτιάτη, που χρόνια τώρα διεκδικούμε πρέπει να αποτελέσει επιτέλους κεντρική προτεραιότητα του Δήμου Πυλαίας - Χορτιάτη αλλά και ολόκληρης της τοπικής κοινωνίας. Δυστυχώς όμως, μόνον παλινωδίες και πισωγυρίσματα βλέπουμε χρόνια τώρα απ’ την πλευρά της δημοτικής μας αρχής, συνεπικουρούμενη (με μια έννοια…) και από την αντιπολίτευση. Και έτσι, η συμφωνία-δημόσια δέσμευση του κ. Καϊτεζίδη πριν 1 χρόνο (προεκλογικά δυστυχώς…): Το «Πέτρινο Σχολείο» (με την μεταφορά του Γυμνασίου σε άλλο χώρο) να γίνει το Πολιτιστικό Κέντρο της Ιστορικής Έδρας του Δήμου μας, του Χορτιάτη. Όπου δεσπόζουσα παρουσία σ’ αυτό θα έχει το Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος του Χορτιάτη. Μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου (ομόφωνη…) τον περασμένο Γενάρη, για αγορά κάποιου ακινήτου που θα φιλοξενήσει αρχειακό υλικό (αλήθεια ποιο;) για το Ολοκαύτωμα, αθετείται η περσινή δέσμευση του κ. Καϊτεζίδη και παραπαίμπεται το όλο θέμα στις… ελληνικές καλένδες. Οπότε Μουσείο στο εγγύς μέλλον δεν βλέπουμε. Δυστυχώς… Ο Αγώνας όμως απ’ την πλευρά μας δεν εγκαταλείπεται. Θα συνεχισθεί έως ότου το Μουσείο, ελάχιστη οφειλή στους 149 αθώους μάρτυρες του Χορτιάτη, θα γίνει πράξη.

Ο Ιστορικός - Μαρτυρικός Χορτιάτης, τόπος Μνήμης της Ναζιστικής-Δοσιλογικής θηριωδίας

Αναγκαίο όσο ποτέ το Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος

«Η ευθύνη για τη διατήρηση της μνήμης δεν παραγράφεται ποτέ, συνεπώς αφορά και όλες τις επόμενες γενιές». Αυτή είναι η αρχή που πρέπει να καθορίζει τις πράξεις όλων των πολιτισμένων ανθρώπων που έτυχε να γεννηθούν και να ζουν σε τόπους μαρτυρίων. Αυτό αφορά εμάς. Είναι κα­θήκον μας – το ελάχιστο – απέναντι στη θυσία και στη μνήμη των δικών μας ανθρώπων. Χθες… Σήμερα… Αύριο Οι επιζώντες των Ολοκαυτωμάτων κάθε χρόνο λιγοστεύουν. Τα αθώα θύματα γίνονται όλο και μα­κρύτεροι συγγενείς των σημερινών κατοίκων και οι εκδηλώσεις μνήμης όλο και πιο υποτονικές και σε σημαντικό βαθμό έχουν αποδυναμωθεί συμβο­λικά. Ενώ η συναισθηματική εμπλοκή των επισκε­πτών όλο και δυσκολεύεται να προκληθεί και να συντηρηθεί απ’ αυτές τις εκδηλώσεις. Δεν είναι θέμα λιγότερης ευαισθησίας των νεώτερων. Είναι έλλειμμα νοήματος. Τα μεγάλα και σημαντικά γεγονότα δεν μπορούν να ζήσουν σαν παρελθόν ασάλευτο. Παραμένουν ζωντανά στους επόμενους μόνο εφόσον μπορούν να δώ­σουν νόημα στη σημερινή ζωή τους, να την μπο­λιάσουν με διδάγματα, παραδείγματα, αξίες που να μπορούν και σήμερα να έχουν οδηγό, να δίνουν μορφή και περιεχόμενο στο μέλλον. Το συναίσθημα από μόνο του δεν επαρκεί. Είναι ρηχό από τη

φύση του και χάνεται με το πέ­ρασμα του χρόνου αν παραμείνει μόνο του, αν δεν συνοδευτεί με τη σκέψη και τον στοχασμό που δι­αμορφώνουν συνειδήσεις. Χρόνια τώρα δώσαμε μεγάλο βάρος στο τυ­φλό συναίσθημα. Τιμήσαμε τους νεκρούς μας με άφθονα δάκρυα, μαυροντύθηκαν για χρόνια τα χωριά μας, χιλιάδες κεριά και εκατοντάδες μνημό­ συνα στη μνήμη τους. Πάθαμε, πονέσαμε, θρηνήσαμε, αλλά δεν μά­θαμε όσο θα έπρεπε. Μας διέφυγε το νόημα, το δίδαγμα, το παράδειγμα του Ολοκαυτώματος. Και­ρός να στραφούμε σ’ αυτό με μεγαλύτερη ένταση, να το σκεφτούμε, να το εμπλουτίσουμε, να το κά­νουμε δικό μας, να το διαδώσουμε στους άλλους σαν πιο ειδικοί αφού το ζήσαμε, άμεσα ή έμμεσα. Με την απέχθεια απέναντι στη ναζιστική ιδε­ολογία που μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε άγριο θηρίο έτοιμο να κατασπαράξει κάθε τι το διαφο­ρετικό, ικανό να διαπράξει τα πιο απεχθή εγκλή­ ματα. Να εκπαιδευτούμε να την ανιχνεύουμε από μακριά, να τη βλέπουμε καθαρά γύρω μας, δίπλα μας, μέσα μας, όσο και να κρύβεται κάτω από στο­λές παραλλαγής. Με το παράδειγμα της αλληλεγγύης, της υπέρβασης του εαυτού που επέδειξαν οι άνθρω­ποί μας την ημέρα του μαρτυρίου και τις επόμε­νες. Άνθρωποι δυνατοί που βοήθησαν αδύνατους, μανάδες που κάλυψαν με τα κορμιά τους τα παιδιά

τους σαν ασπίδες για να τα προστατέψουν από τις σφαίρες, απ’ τη φωτιά δίνοντας μαθήματα αυτοθυσίας. Κάνοντας κτήμα μας – τρόπο ζωής τον τρόπο των πατεράδων και μανάδων μας που επέζησαν. Με καμένα σπίτια, κατεστραμμένες δουλειές και το βάρος του πένθους για τον χαμό τόσων προσφι­λών ανθρώπων δεν λύγισαν και άρπαξαν τη ζωή απ’ τα κέρατα. Δούλεψαν, έχτισαν και πρόκοψαν για να παραδώσουν σε μας έναν τόπο που να μυ­ρίζει δημιουργία αντί για αποκαΐδια. Μουσείο Ιστορίας & Ολοκαυτώματος: Υποχρέωση-Καθήκον Από την πλευρά μας (εφημερίδα «ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ 570» & «Κίνηση Πολιτών Χορτιάτη»), χρόνια τώρα προσπαθούμε – πολλές φορές μοναχικά – να αναδείξουμε όλα τα παραπάνω. Να προτείνουμε λύσεις, αλλά και να προχωρήσουμε σε δράσεις-πράξεις με εκδηλώσεις, εκδόσεις, ντοκιμαντέρ, θεατρικά έργα, ιστορικούς περιπάτους κυρίως σχο­λείων και συλλογικοτήτων της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης κ.ά. Κεντρικός μας στόχος να γίνει ο Χορτιάτης Κέντρο Μνήμης της Ναζιστικής-Δοσιλογικής Θηριωδίας. Να γίνει σύμβολο για την ανάδειξη της ανθρώπινης ζωής σαν υπέρτατη αξία, σε αντιδιαστολή με τις ιδεολογίες που την υποτι­μούν εν ονόματι «ιερών» και «μεγάλων σκοπών». Να γίνει ένας τόποςύμνος για τη δίψα του ανθρώ­που για Ελευθερία και Αλληλεγγύη. συνέχεια στη σελίδα 7

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

Έφυγε ο Γιώργος Φαρσακίδης Ένας σπουδαίος άνθρωπος, αγωνιστής, καλλιτέχνης

Στις 22 Ιούλη «έφυγε» για πάντα από κοντά μας ο Γιώργος Φαρσακίδης. Ωραίος άνθρωπος. Αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης αλλά και σ’ όλη την 94χρονη ζωή του πάντα αγωνιστής και σπουδαίος εικαστικός καλλιτέχνης και συγγραφέας ήταν. Πορεύτηκε στη ζωή του ως πραγματικός κομμουνιστής και επαναστάτης από τα 18 του χρόνια στη Γερμανική κατοχή, στις γειτονιές του Ντεπώ, στη Θεσσαλονίκη. Τότε, στα 18 του χρόνια εντάχθηκε στον ΕΛ.Α.Σ., στο « Τάγμα του Χορτιάτη». Με πρώτο καπετάνιο του τον περίφημο «Καπετάν Φωτεινό», τον κατά κόσμο Γιώργο Βαλαχά. Δάσκαλο και διευθυντή του Δημοτικού σχολείου Χορτιάτη. Γνωρίσαμε τον Γιώργο Φαρσακίδη το καλοκαίρι του 2000, 28 Αυγούστου ήταν, όταν διοργανώσαμε η «Κίνηση Πολιτών Χορτιάτη» και η εφημερίδα μας, τιμητική εκδήλωση για το Γιώργο στην «Ουτοπία». Όπου για πρώτη φορά μίλησε δημόσια για τη συμμετοχή του στην αντάρτικη ομάδα του ΕΛ.Α.Σ., που το πρωί της 2ας Σεπτεμβρίου του 1944, στο Ρωμαϊκό Υδραγωγείο του Χορτιάτη, όπου είχαν στήσει ενέδρα, συγκρούσθηκε με τους γερμανούς που συνόδευαν το κατά μία ώρα περίπου προπορευόμενο αυτοκίνητο της υπηρεσίας ύδρευσης. Και στη συνέχεια είχαμε το Ολοκαύτωμα του χωριού μας. Από το 2000 και ύστερα οι συναντήσεις μας και οι συζητήσεις για κείνα τα ηρωϊκά χρόνια, αλλά και για την κατοπινή ζωή του, για την τέχνη του, τις φυλακές και τις εξορίες του, συνολικά κοντά στα 17 χρόνια, ήταν πολύωρες και πάντα ενδιαφέρουσες. Και αποκάλυπταν την ωραιοσύνη του Γιώργου Φαρσακίδη. Αισθανόμαστε περήφανοι που μας τίμησε με την ειλικρινή φιλία του και θα φιλάσουμε τα πολύτιμα εικαστικά του έργα και τα συγγραφικά του δημιουργήματα που μας πρόσφερε ως κόρη οφθαλμού, για να τα προσφέρουμε και τούτα στο αυριανό Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος Χορτιάτη. Στο καλό ακριβέ μας φίλε και σύντροφε Γιώργο. Το πολύχρονο ταξίδι της ζωής σου ήταν εξαιρετικά συναρπαστικό και κυρίως χωρίς το παραμικρό ψεγάδι, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο ποιητής της Σαλονίκης Ντίνος Χριστιανόπουλος στην εκδήλωση της «Ουτοπίας» τον Αύγουστο του 2000.

Από την τιμητική εκδήλωση για τον Γιώργο Φαρσακίδη τον Αύγουστο του 2000 στην «Ουτοπία». Από αριστερά: Ο τιμώμενος, η Χρύσα Αράπογλου, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, ο Κώστας Λαχάς και ο Σύρος Κουζινόπουλος. Πίσω τους διακρίνεται ο Γρηγόρης Νανακούδης.

Στη μνήμη του Ντίνου Χριστιανόπουλου «Έφυγε» για πάντα, στα 89 του πριν λίγες μέρες, ο ποιητής της Σαλονίκης. Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος. Σ’ αυτά που γράφτηκαν –και ήταν πολλά- τι να προσθέσουμε εμείς; Απλά, ήταν σπουδαίος, μοναδικός… έστω και με τις αντινομίες του… Στη μνήμη του λίγους δικούς του στίχους. «Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας Είναι πολύ ζαχαρωμένα Ταιριάζουν για σοκολατόπαιδα Μα δεν ταιριάζουνε σε μένα. Τι να τα κάνω τα τραγούδια σας Ποτέ δεν λένε την αλήθεια Ο κόσμος υποφέρει και πεινά Μα σεις τα ίδια παραμύθια…» Στο καλό κύριες Ντίνο. Σ’ ευχαριστούμε για το εξαιρετικά σπουδαίο έργο σου.

ΚΥΡΚΥΜΤΖΗΣ Γ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ - ΛΟΓΙΣΤΗΣ - ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ: Μ. ΜΠΟΤΣΑΡΗ 51 (1ος όροφος) ΤΗΛ.: 2310/832.890 - FAX: 2310/850.204 e-mail: kirkimtz@spark.net.gr

ΣΕΛΙΔΑ 3

Στη μνήμη του Μανώλη Γλέζου Και εν μέσω σκληρής καραντίνας, «έφυγε» για πάντα από κοντά μας ο Μεγάλος Μανώλης Γλέζος. Επιλέξαμε να τιμήσουμε τη μνήμη του, δημοσιεύοντας το ποίημα που έγραψε πριν 20 χρόνια για τα παιδιά του Χορτιάτη, που βρήκαν τραγικό τέλος στις 2.9.1944 στο «Φούρνο Γκουραμάνη» και στην «Οικία Νταμπούδη», στα κρεματόρια του Χορτιάτη. Δεν θα σε ξεχάσουμε Μανώλη, είναι χρέος μας η Μνήμη σου!

Χρέος ή Μνήμη Τα ρόπτρα της μνήμης και του χρέους Κρούουν τις θύρες της λησμονιάς στα κάστρα της θυσίας Χορτιάτης – Κομμένο – Μουσιωτίτσα Προσωτσάνη – Δοξάτο – Κλεισούρα Δομένικο – Τσαρίτσανη – Λιγγιάδες Εορδαία – Μεσόβουνο – Καλάβρυτα Αετός – Κερδύλλια – Δίστομο Κάνδανος – Αλικιανό – Βιάννος Δεκάδες πολλές τα ολοκαυτώματα Γραμμένα με καυτό σίδερο στις καρδιές του πόνου. Στο φετινό προσκλητήριο Όταν διαβάζετε τα ονόματα των μικρών παιδιών Μην κλαίτε, μα δυνατά να τα φωνάζετε Πέρασαν από τότες, από τη μεγάλη σφαγή, Πενήντα εφτά καλοκαίρια. Πενήντα εφτά φορές φύτρωσε και άνθισε Μέστωσε και κάρπισε το στάρι της ζήσης μας. Τα μονοχρονίτικα παιδιά του Χορτιάτη, η Ανθούλα Τράικου, Ο Θανάσης Αγγελινούδης κι ο Αλέξανδρος Σαρβάνης, Τα διχρονίτικα, η Χρυσούλα Ευγενούδη, η Χρυσούλα Λασκαρίδου Κι η Ευαγγελία Σκαραγκά Και τα τριχρονίτικα Μηλίτσα Δρακούδη και Ειρήνη Γκουραμάνη Θάταν σήμερα πενήντα οχτώ, πενήντα εννιά, εξήντα χρονών, Θάχαν παιδιά κι αγγόνια και δισέγγονα. Ελάτε να χτυπήσουμε τις καμπάνες της μνήμης Να θυμηθούμε, να μην ξεχάσουμε, Για να μην ξαναθερίσουν τα δρεπάνια του χάρου.

76 χρόνια μετά…

Η εκδήλωση τιμής και μνήμης στα παλικάρια του Ασβεστοχωρίου συνεχώς υποβαθμίζεται… Έγινε και φέτος, στις 26 Ιουλίου, το μνημόσυνο για τα 16+4 παλικάρια, που πριν 76 χρόνια εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς ναζί και τους Έλληνες Σουμπερίτες, στο Ασβεστοχώρι. Ήταν τα αντίποινα για την επίθεση του ΕΛ.ΑΣ., δύο βδομάδες πιο μπροστά, στο Σανατόριο και στη δύναμη χωροφυλακής που το φρουρούσε, αλλά και για τον θάνατο δύο γερμανών στρατιωτών που ενεπλάκησαν στην επιχείρηση του ΕΛ.ΑΣ.

76 χρόνια μετά όμως, η εκδήλωση μνήμης και τιμής σ’ αυτά τα παλικάρια συνεχώς συρρικνώνεται, υποβαθμίζεται. Και δυστυχώς όχι μόνον από την δημοτική μας αρχή και την τοπική κοινωνία που έτσι και αλλιώς αυτή ποτέ δεν έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Το βλέπουμε άλλωστε και από τις παρουσίες – απουσίες των δημοτικών μας «αρχόντων»……Τα δύο τελευταία χρόνια όμως, βλέπουμε και … οργανωμένες απουσίες από την εκδήλωση που δυστυχώς…. συνδράμουν ( ενώ σίγουρα δεν είναι στις προθέσεις τους….) στην υποβάθμισή της. Όπως βέβαια και στον αγώνα της Μνήμης απέναντι στη Λήθη. Έναν αγώνα που ως κόρη οφθαλμού πρέπει να διαφυλάξουμε, να ενισχύσουμε.

Ένα ξεχασμένο ντοκιμαντέρ και δύο θεατρικά έργα για το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη. Στο περσυνό επετειακό τεύχος, δημοσιεύσαμε ένα πλήρη κατάλογο με την βιβλιογραφία και φιλμογραφία για το Ολοκαύτωμα. Πριν λίγο καιρό ήρθε στα χέρια μας ένα ντοκιμαντέρ που αγνοούσαμε την ύπαρξή του και είναι μάλιστα το παλιότερο ( μέχρι στιγμής….), αφού έγινε το 1985 για την ΕΡΤ3 σε σκηνοθεσία του Στέφανου Χατζημιχαηλίδη και περιλαμβάνει μαρτυρίες του Βάϊου Ρικούδη, του Τάσσου Ζέκα, του Πέτρου Τσαγκαλή, της Ελένης Νανακούδη και της Βασιλικής Γκουραμάνη, της μόνης εν ζωή σήμερα. Έχει την αξία του. Και ακόμη στη βιβλιογραφία, προσθέτουμε και δύο θεατρικά έργα. Το πρώτο του Κώστα Κρικέλη, που γράφτηκε το 1995 και «ανέβηκε» σε παράσταση του Λυκείου Αμπελοκήπων. Και το δεύτερο, με τίτλο «2 Σεπτεμβρίου……. οι νεκροί του Χορτιάτη, Αντίκρυ στην Αιωνιότητα» ήταν η περσινή θεατρική παραγωγή με τη μορφή αναλογίου του Κ.Θ.Β.Ε., που «ανέβηκε» ανήμερα της επετείου στο χώρο μαρτυρίου της «Οικίας Νταμπούδη», για τα 75 χρονα του Ολοκαυτώματος. Το κείμενο έγραψε η ηθοποιός Άννυ Τσολακίδου.

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 4

Ένα εξαιρετικά σημαντικό έργο διενεργεί εδώ και αρκετό καιρό η Εφορεία Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης στο Χορτιάτη Αναδεικνύει τον σπουδαίο Βυζαντινό Ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (12ος αι.), μοναδικό δείγμα απλού οκταγωνικού ή νησιώτικού ρυθμού σ’όλη την ηπειρωτική Ελλάδα, με σημαντικά έργα γίνονται στον ναό και στον περιβάλλοντα χώρο. Και που με την σωτηρία – ανάδειξη της παρακείμενης παλιάς οικίας (πρώην ιδιοκτησίας Τζημήκα) και αφού βεβαίως κατεδαφιστεί και η εγκαταλελημένη οικία της εκκλησίας, για να αναδειχτεί και «αναπνεύσει» το μνημείο. Ο Χορτιάτης με τη χιλιόχρονη ιστορική του πορεία θα αποκτήσει –όπως του αξίζει άλλωστε- ένα πολύ σπουδαίο αρχαιολογικό σύνολο. Εδώ οφείλουμε να αναφερθούμε στη σημαντική και καθοριστική συνάμα συνδρομή του Μητροπολίτη μας κ. Βαρνάβα στο να ξεπεραστούν σωρεία γραφειοκρατικών εμποδίων για την έγκριση χρηματοδότησης του έργου. Τέλος τα εύσημα στο έμπειρο τεχνικό συνεργείο που δουλεύει με μεράκι την πέτρα, το αρμολόγημα και όχι μόνον. Δημοσιεύουμε στη συνέχεια την επιστολή που στείλαμε στην προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων κ. Τσιάπαλη, με τις θερμότατες ευχαριστίες μας για το επιτελούμενο μεγάλο έργο, αλλά και για να αναφερθούμε και στα άλλα εξίσου σημαντικά μνημεία του Χορτιάτη με κάποιες σκέψεις μας γι’αυτά. Δημοσιεύουμε ακόμη και ένα σχετικό άρθρο του αν. καθηγητή Αρχαιολογίας στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας Μανόλη Μανωλεδάκη, σημαντικότατο συνεργάτη και συνοδοιπόρο για χρόνια πολλά στον αγώνα μας για τη σωτηρία και ανάδειξη της πλούσιας ιστορίας και των μνημείων του τόπου μας. Και τον ευχαριστούμε γι’αυτό. Προς την Διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης κα Μαρίζα Τσιάπαλη Αγαπητή Κυρία Τσιάπαλη Με την επιστολή μας αυτή θέλουμε, κατ αρχάς, να σας ευχαριστήσουμε για το θερμό προσωπικό σας ενδιαφέρον στο σημαντικότατο έργο που διενεργεί η Υπηρεσία σας για την σωτηρία και ανάδειξη του σπουδαίου μνημείου της Βυζαντινής εκκλησίας της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα. Όπως βέβαια και για την διατήρηση – ανάδειξη της παρακείμενης οικίας, αντιπροσωπευτικό δείγμα της παλιάς αρχιτεκτονικής του Χορτιάτη, που δυστυχώς τα αποτυπώματα της έχουν σχεδόν εξαφανιστεί, λόγω του Ολοκαυτώματος στις 2/9/1944. Πιστεύουμε ότι η ολοκλήρωση των εργασιών στο Μνημείο, στην Οικία και στον περιβάλλοντα χώρο, με την αυτονόητη κατεδάφιση της (εγκαταλελημένης) οικίας της εκκλησίας, σε συνεργασία με τον Μητροπολίτη κ.Βαρνάβα, όπως έχει δεσμευτεί άλλωστε και τέλος με την πεζοδρόμηση της περιοχής, που πρέπει άμεσα να προχωρήσει η δημοτική μας αρχή, η βυζαντινή εκκλησία θα “αναπνεύσει” και θα αναδειχτεί το μεγαλείο του μοναδικού αυτού μνημείου. Έτσι ο Χορτιάτης και η ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, θα αποκτήσουν έναν σπουδαίο μνημειακό χώρο, αντάξιο της πλούσιας ιστορίας του τόπου μας, με αφετηρία τον αρχαίο Κισσό του 6ου αιώνα π.χ. Στο σημείο αυτό αξίζει να σας αναφέρουμε μια παλιότερη πρόταση του αν. Καθηγητή Αρχαιολογίας στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας Μανόλη Μανωλεδάκη, για την δημιουργία μιας Αρχαιολογικής – Βυζαντινής Συλλογής που θα περιλαμβάνει τα ευρήματα από το αρχαίο φρούριο του Κισσού και τα σημαντικότατα βυζαντινά-μεταβυζαντινά κειμήλια, που σήμερα βρίσκονται στην εκκλη-

σία του Αγ. Γεωργίου (και στην μητρόπολη Νεαπόλεως-Σταυρουπόλεως;) και περιλαμβάνουν φορητές εικόνες, σπάνια χειρόγραφα κ.ά. Και βέβαια πιστεύουμε ότι με την ολοκλήρωση των εργασιών στην Οικία, ίσως θα μπορούσε να στεγαστεί και μια μικρή Λαογραφική Συλλογή. Διαθέτουμε σχετικό υλικό. Και ακόμη πιστεύουμε ότι ο περιβάλλων χώρος μπορεί και πρέπει να φιλοξενεί ανάλογες Πολιτιστικές εκδηλώσεις, με την άδεια και την συνεργασία σας, εκδηλώσεις που θα δένουν αρμονικά με τον χώρο και την Ιστορία του, όπως για παράδειγμα η “Βραδιά Ωραίων Λέξεων”, μια σπουδαία εκδήλωση ποίησης, μουσικής και θεατρικών δρώμενων, που εδώ και 20 χρόνια διοργανώνουν στα τέλη Ιούνη η «Κίνηση Πολιτών Χορτιάτη» και η εφημερίδα “Χορτιάτης 570”, στον χώρο των εκκλησιών. Σας επισυνάπτουμε σχετικά δημοσιεύματα για τούτη την εκδήλωση, που αποτελεί θεσμό πλέον και που φέτος ο Covid19 δεν μας επέτρεψε να διοργανώσουμε. Τέλος, νιώθουμε απέραντη ικανοποίηση και δικαίωση συνάμα, αφού η 40χρονη επίμονη και επίπονη προσπάθεια μας, μοναχική πολλές φορές, για την σωτηρία και ανάδειξη της Βυζαντινής Εκκλησίας, όπως και του Ρωμαϊκού Υδραγωγείου δεν

πήγε στράφι. Συνέβαλλε κατάτι και έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Στη συνέχεια αγαπητή κ. Τσιάπαλη θα θέλαμε να κάνουμε μια μικρή -αναγκαία όμως – αναφορά σε κάποια “ξεχασμένα” μνημεία του Χορτιάτη. ΓΕΦΥΡΙ : Το καλοκαίρι του 2000, με πολλή προσωπική εργασία λίγων φίλων, φέραμε στο φως ένα θαυμάσιο 17 μέτρων περίπου μονότοξο γεφύρι, μάλλον της Οθωμανικής περιόδου, 300 μέτρα βορειοδυτικά του Ρωμαϊκού Υδραγωγείου. […] Δυστυχώς, σήμερα το Γεφύρι έχει και πάλι καλυφτεί με βλάστηση και φερτές ύλες και γίνεται δύσκολα ορατό. Με την ευκαιρία να σας αναφέρουμε, ότι ανάλογο, “ξεχασμένο” και αυτό, γεφύρι σε καλή κατάσταση, υπάρχει στο γειτονικό Ασβεστοχώρι, στο κεντρικό ρέμα που οδηγεί στο Μυλοτόπι Πολίχνης. ΥΔΡΑΓΩΓΟΣ : Την άνοιξη του 2004 στην διάρκεια εκσκαφτικών εργασιών του για την εγκατάσταση λυόμενου Νηπιαγωγείου, ήρθε στο φως τμήμα αγωγού μέσα στο χωριό που συνέδεε τα Qanat της Αγ.Παρασκευής με το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο. […] Δυστυχώς όμως, εδώ και 16 χρόνια δεν έγινε απολύτως τίποτε και σήμερα το βιομηχανικό αυτό μνημείο είναι τελείως ξεχασμένο και μη ορατό πια από την βλάστηση

και όχι μόνον... ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΙ : Στα δυτικά του χωριού και σε απόσταση 1χλμ περίπου, στέκονται μισοκατεστραμμένοι δύο Ανεμόμυλοι (αρχές 19ου αιώνα;), που στα 1993 με ενέργειες μας προς την 4η Εφορεία Νεώτερων Μνημείων, ξεκίνησαν οι διαδικασίες για την κήρυξη τους ως προστατευόμενων μνημείων. Διαδικασία που υλοποιήθηκε το 1997 (ΦΕΚ 350/25-1997 τεύχος δεύτερο). Έκτοτε όμως δεν έγινε απολύτως τίποτα. ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΝΗ ΧΟΡΤΑΙΤΗ : Και βέβαια μας στεναχωρεί χρόνια τώρα η εγκατάλειψη που βλέπουμε στα λείψανα της βυζαντινής Μονής του Χορταίτου. Διάσπαρτα κιονόκρανα. Οι δύο θολωτές κατασκευές στο νότιο αλσύλλιο καταστρέφονται. Συνεχείς φθορές στα Qanat. Ο πύργος υδατόπτωσης του υδρόμυλου του μοναστηριού με πολλά προβλήματα. Ενώ η τοιχοποιία καταρρέει καθημερινά. Μια επίσκεψη στο χώρο αρκεί για να διαπιστώσετε τα παραπάνω. ΡΩΜΑΪΚΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ : Τέλος,

μού, ένα έγκλημα διαρκείας απέναντι στο 20 αιώνων μνημείο αλλά και στο περιβάλλον, θα δρομολογήσει όλες τις αναγκαίες διαδικασίες, έτσι ώστε να πραγματοποιηθεί και το δεύτερο βήμα. Τα αναγκαία έργα στον περιβάλλοντα χώρο για την ουσιαστική ανάδειξη, αλλά και την πολιτιστική χρήση και αυτού του μνημείου. Σας επισυνάπτουμε σχετική πρόταση μας με ανάλογη σχεδιαστική απεικόνιση, μια δημόσια πρόταση που κάναμε πριν 25 χρόνια περίπου (και που την υποστήριζαν 52 προσωπικότητες των γραμμάτων, του πολιτισμού, της πολιτικής κλπ) Κλείνοντας, κ.Τσιάπαλη, και αφού σας ευχαριστήσουμε για μια ακόμα φορά για το επιτελούμενο σπουδαίο έργο που διενεργεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης στην Βυζαντινή Εκκλησία και αφού σας δηλώσουμε και πάλι, ότι είμαστε πάντα στην διάθεση σας για ότι μπορούμε από την πλευρά μας να εισφέρουμε για την ανάδειξη της ιστορίας και των

οι σωστικές εργασίες στο σύνολο του σπουδαίου αυτού μνημείου ήταν το πρώτο μεγάλο και αναγκαίο έργο για την σωτηρία του. Ελπίζουμε ότι ο δρομολογημένος πλέον σε δύο περίπου χρόνια τερματισμός λειτουργίας του παρακείμενου βιολογικού σταθ-

μνημείων του τόπου μας, και με την βεβαιότητα ότι, οι παραπάνω αναφορές, σκέψεις και προτάσεις μας, θα σας φανούν χρήσιμες, σας χαιρετάμε. Χορτιάτης 1/8/2020

Μνημεία του Χορτιάτη: μια νέα εποχή αρχίζει να διαφαίνεται Αν ανατρέξει κανείς στα παλιότερα φύλλα αυτής της εφημερίδας, θα διαπιστώσει ότι ήδη από την αρχή, τριάντα χρόνια πριν, τα μνημεία του Χορτιάτη και η ανάδειξή τους αποτέλεσαν έναν από τους βασικότερους άξονες των ενδιαφερόντων και των προσπαθειών της. Αποκορύφωμα των τελευταίων υπήρξε η έκδοση ενός εντύπου το 2000 με τίτλο «Τα μνημεία του Χορτιάτη και η ανάγκη για την προστασία τους». Εκεί

παρουσιάζονταν αναλυτικά όλα τα αρχαία και βυζαντινά μνημεία του χωριού και της ευρύτερης περιοχής του, εκθέτονταν τα προβλήματα που το καθένα αντιμετώπιζε και εκφραζόταν έντονα η αγωνία για την τύχη τους, με σκοπό την ευαισθητοποίηση φορέων και πολιτών. Η αλήθεια είναι ότι η κατάσταση εκείνη την εποχή ήταν απογοητευτική. Ένα υδραγωγείο πνιγμένο στην άγρια βλάστηση και

έτοιμο να αρχίσει να καταρρέει, μια βυζαντινή εκκλησία σε πλήρη εγκατάλειψη, που η νότια πρόσοψή της χρησίμευε ως τοίχος χώρου στάθμευσης οχημάτων, μισογκρεμισμένοι ανεμόμυλοι, αρχιτεκτονικά μέλη από τη διάσημη στη βυζαντινή περίοδο Μονή Χορταΐτου σκόρπια σε δρόμους και αυλές, ένα γεφύρι που μόλις είχε αποκαλυφθεί και ξαναβούλιαζε στα χώματα, και γενικά έργα των δραστηριοτήτων των παλιότερων

γενιών του χωριού κρυμμένα και άγνωστα ακόμα στον πολύ κόσμο. Σήμερα ωστόσο είμαστε στην ευχάριστη θέση να διαπιστώνουμε ότι η κατάσταση αυτή αλλάζει, και μάλιστα σημαντικά. Η αρχή έγινε πριν από μια δεκαετία περίπου, οπότε το ρωμαϊκό υδραγωγείο, μοναδικό στη βόρεια Ελλάδα, έγινε αντικείμενο μελέτης από αρχαιολόγους και αρχιτέκτονες, διακρίθηκαν οι οικοδομικές του φάσεις και επισημάνθηκαν οι απαραίτητες

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας

του Μανόλη Μανωλεδάκη*

ενέργειες για τη στατική του ενίσχυση και τελική αναστήλωση, οι οποίες εντάχθηκαν σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ και ολοκληρώθηκαν, με την έντονη δραστηριοποίηση της τότε διευθύντριας της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κ. Ευτέρπης Μαρκή. Ταυτόχρονα ξεκίνησαν κάποιες μελέτες συντήρησης των τοιχογραφιών της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα. Η οικονομική κρίση πρόλαβε μόνο τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου του

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 5

…Η τέχνη ως αντίδοτο στη Λήθη

Κάλεσμα σε Λογοτέχνες και Εικαστικούς της Θεσσαλονίκης Πέρσι, με αφορμή τα 75 χρόνια από το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη (1944-2019), αποφασίσαμε να προχωρήσουμε σε μια τιμητική έκδοση με λογοτεχνικά και εικαστικά έργα Σαλονικιών δημιουργών. Απευθύναμε λοιπόν μια σχετική επιστολή σε λογοτέχνες και εικαστικούς της μεγάλης μας πόλης, που μεταξύ άλλων γράφαμε πως «…. Επειδή πιστεύουμε, ότι η Τέχνη εν γένει και ειδικότερα η Λογοτεχνία και η Ζωγραφική αποτε-

λούν ένα ισχυρό «όπλο» στον διαρκή αγώνα της μνήμης ενάντια στη λήθη σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα, όπως το «κάψιμο» του Χορτιάτη, θέλουμε να προχωρήσουμε σε μια ειδική τιμητική έκδοση που θα περιλαμβάνει μικρά λογοτεχνικά κείμενα, γύρω στις 2.000 λέξεις και εικαστικά έργα, έχοντας ως πηγή έμπνευσης το «Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη». Τους παραθέταμε και ηλεκτρονικές διευθύνσεις για πολλές σχετικές πληροφορίες.

Υπήρξε θετική ανταπόκριση, που όμως δεν προχώρησε όσο αναμέναμε. «Βοήθησε» και η καραντίνα… Δεν εγκαταλείπουμε την προσπάθειά μας να γίνει πράξη ο τιμητικός τόμος. Άλλωστε τα πρώτα κείμενα είναι στα χέρια μας. Θα πάει λίγο πίσω χρονικά. Είμαστε όμως βέβαιοι ότι σύντομα θα γίνει πράξη. Για κάθε επικοινωνία: Μπάμπης Νανακούδης τηλ.2310.349500 email: nanakoudis@yahoo.gr

«Κάτσε στα αυγά σου»

Παραθέτουμε στη συνέχεια, σαν προδημοσίευση, σημεία από το πρώτο λογοτεχνικό κείμενο που πήραμε από τον γνωστό Σαλονικιό συγγραφέα Βασίλη Τσιράκη, με τίτλο «Κάτσε στα αυγά σου». Τον ευχαριστούμε πολύ και αναμένουμε σύντομα κείμενα και άλλων φίλων – λογοτεχνών και εικαστικών της μεγάλης μας πόλης, σημαντική προσφορά τους στο διαρκή αγώνα της Μνήμης ενάντια στη Λήθη.

του Βασίλη Τσιράκη

Εμένα που με βλέπετε με βόλεψε η νέα κατάσταση. Όχι, προς θεού δεν είμαι γερμανόφιλη, τους μισώ τους γερμανούς εγώ , αλλά να, βολεύτηκαν λίγο τα οικονομικά της οικογένειας. Στη Θεσσαλονίκη είχε πέσει πείνα και έδιναν όσο όσο για λίγες πατάτες και λαχανικά. Χήρα με τρία παιδιά. Πώς να τα βγάλω πέρα. Ο Τάσος στα 16, ο Δημητράκης στα 11 και το στερνοπούλι μου η Αγλαΐτσα μόλις έκλεισε τα 6. Ένα χρόνο μετά τη γέννα της έχασα τον άνδρα μου, τον νοικοκύρη μου. Ο Παναγιώτης μου ήταν δουλευταράς, έφερνε όλα τα καλά στο σπίτι, μα ο κακόμοιρος ήταν φιλάσθενος και έβγαλε το κακό σπυρί. Πάει, αυτό ήταν. Από τότε έπεσε πείνα. Αν δεν υπάρχει άνδρας στο σπίτι, βράστα κι άστα. Ο σχωρεμένος δούλευε στην υλοτόμηση. Κάθε Αύγουστο που έκανε διπλό μεροκάματο μας γέμιζε με όλα τα καλούδια και και να ετούτο, να και τ’ άλλο, έλεγα δόξα το θεό, δεν είμαστε αφεντάδες, μα και ψωμί έχουμε να φάμε και κεραμίδι πάνω από το κεφάλι μας, τι άλλο θέλουμε, την υγειά μας να χουμε. Τι ήθελα η δόλια και το γρουσούζεψα. Και να που ήρθε το κακό. Χήρα με τρία παιδιά. Στο ξόδι του συγχωρεμένου συγγενείς και φίλοι, όλοι υπόσχονταν ότι θα βοηθάνε, μη στεναχωριέσαι μου λεγαν εμείς είμαστε εδώ. Θα σε συντρέξουμε λίγο ο ένας, λίγο ο άλλος, το κατά δύναμιν, μα

δεν θα σε αφήσουμε έτσι. Λόγια. Μετά τα σαράντα μην τους είδατε. Με έβλεπαν στο δρόμο και γύριζαν αλλού το κεφάλι. Μ’ έπιασε απελπισία. Παναγία μου βόηθα, προσευχόμουν κάθε βράδυ. Τι κακό έκανα η καψερή. Τι αμαρτίες πληρώνω. Στη ζωή μου δεν έβλαψα όχι άνθρωπο, μα ούτε μυρμήγκι. Μα έτσι γίνεται. Ο θεός μας δοκιμάζει. Όμως ούτε στιγμή δεν πέρασαν από το μυαλό μου αμφιβολίες. Έχει ο θεός. Πάντα έχει ο θεός. Και τώρα με το κακό που βρήκε τη χώρα κάποιοι διαδίδουν από δω κι από κει πως με το σταυρό στο χέρι δεν γίνεται τίποτα. Πως τάχα μόνο με το όπλο θα διώξουμε τους κατακτητές. Ακούς εκεί να μιλάνε έτσι για τα θεία. Και αυτά τα λένε εκείνοι που δεν είχαν πατήσει το πόδι τους στην εκκλησία. Και τώρα βγήκαν στο βουνό αντάρτες και έγιναν καπεταναίοι τρομάρα τους. Ποιος; Ο Θανασάκης της Δημητρούλας έγινε λέει καπετάνιος. Αυτός που δεν είχε βρακί να βάλει, έγινε τώρα μεγάλος και τρανός και πολεμάει τους γερμανούς. Κούνια που τον κούναγε. Έτσι είναι οι καπεταναίοι; Όλοι αυτοί ούτε στο μικρό τους δακτυλάκι δεν τους φτάνουν τους πραγματικούς καπεταναίους. Καπετάνιοι ήταν ο Κολοκοτρώνης και ο Καραϊσκάκης. Και ο δικός μας οπλαρχηγός ο Αλεξόπουλος, ο μακεδονομάχος. Και άκουσον άκουσον οι αντάρτες βγάλανε και φιρμάνι πως είναι

συνεχιστές των ηρώων του 21! Μνήσθητί μου Κύριε όταν έλθης εν τη βασιλεία σου. Από όσους βγήκαν στο βουνό από την περιοχή μας, οι μισοί ήταν κατσαπλιάδες και κλεφτοκοτάδες. Ακούς εκεί να πιάνουν στο στόμα τους στους ήρωες του 21. Και τώρα άρχισαν να βάζουν στο μάτι και αμούστακα παιδιά. Θέλουν να πάρουν στο λαιμό τους δεκαπεντάχρονα να τα κάνουν λέει «συνδέσμους» για το καλό του αγώνα. Κακό χρόνο να χουν. Ας τολμήσουν να πλησιάσουν τον Τάσο μου και μαύρο φίδι που τους έφαγε. Κούνια που τους κούναγε, αν νομίζουν πως θα κάτσω με σταυρωμένα τα χέρια. Ας κάνουν πως τολμάνε και θα τους πάρει και θα τους σηκώσει. Εψές το βράδυ του μίλησα του Τάσου. Αν έρθουν και σου αρχίσουν τα κηρύγματα περί του μεγάλου πατριωτικού καθήκοντος αντίστασης στον κατακτητή και άλλες τέτοιες μεγαλοστομίες, κλείσε τα αυτιά σου αγόρι μου. Αυτοί στα λόγια είναι άσσοι, δεν πιάνονται. Και θα τους το ξεκόψεις από την αρχή. Μια και καλή. Εσύ τώρα ως μεγαλύτερος αδελφός είσαι προστάτης οικογένειας. Δεν αδειάζεις για τέτοια πράγματα. Μα να ξέρεις στη ζωή σου αγόρι μου, σαν μάνα στο λέω, να μην ανακατεύεσαι. Να κοιτάς τη δουλίτσα σου και το σπίτι σου. Όποιος μπλέκει, δύσκολα ξεμπλέκει. Θυμάσαι πριν τον πόλεμο τον μπάρμπα Νίκο που καλούσε τους συγχωριανούς να

ξεσηκωθούν. Όταν ανέλαβε ο Μεταξάς τον έστειλε εξορία και από τότε δεν τον έχει δει το σπίτι του. Καλά να πάθει. Τα θελε ο κώλος του. Και τώρα η δόλια η γυναίκα του ωρύεται γιατί, λέει, οι ελληνικές αρχές δεν τους άφησαν ελευθέρους όταν μπήκαν οι γερμανοί. Πως μπορεί να έχουν την ιδεολογία τους, μα είναι έλληνες. Άντε τώρα να βρεις το δίκιο σου. Εδώ ο κόσμος καίγεται, ποιος θα ασχοληθεί με δαύτους. Για αυτό σου λέω αγόρι μου κάτσε στα αυγά σου και μην ανακατεύεσαι. Την ξέρεις την παροιμία που λέει πως «όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τον τρώνε οι κότες». Πολύ περισσότερο τώρα που έχουμε τους γερμανούς πάνω από το κεφάλι μας. Αυτοί δεν παίζουν αγόρι μου. Δεν είναι σαν τους ιταλούς. Είναι άλλη φάρα αυτοί. Μα αν δεν τους πειράξεις, δεν σε πειράζουν. Αυτοί τους αντάρτες κυνηγούν, τον φιλήσυχο κοσμάκι δεν τον πειράζουν. Όσοι έρχονται από τη Σαλονίκη στο χωριό για προμήθειες, μου λένε πως στους φιλήσυχους πολίτες φέρονται καλά και στα παιδιά μοιράζουν σοκολάτες και γαλέτες. Μα μου λένε ακόμα πως, κακά τα ψέματα, κάτω στην πόλη η πείνα θερίζει. Πως το μυαλό τους είναι πως θα βγάλουν τον χειμώνα που έρχεται.

υδραγωγείου. Τη ίδια εποχή μελετήθηκε, παρουσιάστηκε σε επιστημονικό συνέδριο και δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το qanat της Αγίας Παρασκευής. Σήμερα τη σκυτάλη παίρνει το άλλο μοναδικό στην ηπειρωτική Ελλάδα μνημείο του χωριού, ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα. Η σημερινή διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης κ. Μαρίζα Τσιάπαλη έχει αναλάβει με αποφασιστικότητα να ξεκινήσει και να ολοκληρώσει την αποκατάσταση του ναού, τη συντήρηση των τοιχογραφιών του, την ανασκαφή γύρω από το οικοδόμημα, την αναπαλαίωση του γειτονικού διατηρητέου κτίσματος, αλλά και τη διαμόρφωση όλου του γύρω χώρου, εργασίες που επίσης έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ. Δεν θα μπορούσε κανείς να παραλείψει να αναφερθεί στις έντονες και μαχητικές προς κάθε κατεύθυνση προσπάθειες του μητροπολίτη Νεαπόλεως – Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβα, που εδώ και πολλά χρόνια έχει αντιληφθεί την πολλαπλή σπουδαιότητα του ναού. Μέχρι τώρα, η ανασκαφική δραστηριότητα μέσα στον ναό και γύρω από τους τοίχους του εξωτερικά έχει οδηγήσει σε σημαντικά συμπεράσματα, η κατεδάφιση παρακείμενου κτίσματος έχει ανοίξει εντυ-

πωσιακά τον γύρω χώρο, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται η πλήρης αποκατάσταση του κτίσματος του ναού, η συντήρηση των τοιχογραφιών στο εσωτερικό του, αλλά και η τελική διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου. Σε μελλοντική φάση σχεδιάζεται να αναπαλαιωθεί το διατηρητέο οικοδόμημα στα ΒΑ του ναού. Μετά από αυτά το χωριό θα αποκτήσει έναν εξαιρετικό χώρο, που θα μπορεί να αναδεικνύει την ιστορία του όπως της αρμόζει, να φιλοξενεί πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις, αλλά και να αποτελεί το από κάθε άποψη κέντρο του χωριού, που ανήκει ακόμα στα λίγα που ουσιαστικά δεν διαθέτουν κεντρική πλατεία. Αν βέβαια στο μεταξύ δεν πάει κάτι στραβά, όπως τόσο συχνά γίνεται στη χώρα μας. Μερικά χρόνια πριν λίγοι θα περίμεναν ότι οι επίμονες και υπομονετικές ενέργειες ορισμένων μεμονωμένων ανθρώπων θα έβρισκαν επιτέλους τη δικαίωσή τους. Να όμως που η επιμονή και η υπομονή, όταν συνοδεύουν δίκαια αιτήματα, κάποια στιγμή ανταμείβονται. Ο δρόμος είναι βέβαια ακόμα μακρύς. Το έργο πρέπει να ολοκληρωθεί, άλλα μνημεία περιμένουν και αυτά τη σειρά τους, ενώ η δημιουργία σε κατάλληλο χώρο του Μουσείου Ιστορίας και Ολοκαυτώματος του Χορτιάτη, στην ανάγκη της οποίας έχου-

με αναφερθεί αναλυτικά σε παλιότερο άρθρο, αποτελεί μια δέσμευση που περιμένει την υλοποίησή της. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι μια νέα εποχή αρχίζει να διαφαίνεται αναφορικά με την εικόνα του Χορτιάτη ως ενός χωριού που έχει πλούσιο ιστορικό παρελθόν και ξέρει να το αναδεικνύει και να περηφανεύεται για αυτό. Είναι χρέος όλων μας, όπως πολλές φορές έχουμε επαναλάβει, τόσο των τοπικών αρχών όσο και πρωτίστως των ίδιων των κατοίκων του χωριού, να συμ-

βάλουν με κάθε τρόπο στην ομαλή, γρήγορη, σωστή και χωρίς επιστροφή έλευση αυτής της εποχής. Τα οφέλη για τον τόπο και τους κατοίκους του θα είναι άμεσα και πολλαπλά. Ο Μανόλης Μανωλεδάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής αρχαιολογίας, και κοσμήτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 6

“ΔΕΝ ΘΑ ΣΙΩΠΗΣΟΥΜΕ ΠΟΤΕ...”

Ένας Πρόλογος για τις Προκηρύξεις του Λευκού Ρόδου (1942-1943)

του Θανάση Τριαρίδη

Επετειακό το σημερινό μας τεύχος και όπως κάνουμε εδώ και 30 τόσα χρόνια, πάντα αφιερώνουμε το μεγαλύτερο μέρος σε θέματα, που με τον έναν ή άλλο τρόπου, συνδέονται με το τραγικό γεγονός του Ολοκαυτώματος του Χορτιάτη. Δημοσιεύουμε λοιπόν σήμερα, αποσπάσματα από τον εξαιρετικά σημαντικό πρόλογο που έγραψε ο Θανάσης Τριαρίδης, σπουδαίος συγγραφέας και καλός μας φίλος –ενίοτε και συνεργάτης μας- για το εμβληματικό βιβλίο: «Δε θα σιωπήσουμε ποτέ». (εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ), που αναφέρεται σε μια αντιστασιακή ομάδα γερμανών φοιτητών. Ένα γεγονός άγνωστο εν πολλοίς στην χώρα μας, εξαιρετικά σημαντικό γεγονός όμως για τη Γερμανία και όχι μόνον… Η ιστορία του Λευκού Ρόδου, άγνωστη εν πολλοίς στην Ελλάδα, είναι πλέον ένας θρύλος της Ιστορίας της Δύσης: πρόκειται για μια ομάδα φοιτητών του Πανεπιστημίου του Μονάχου, που εκκινούν από διαφορετικές κοινωνικές, πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις και φτιάχνουν, μεσούντος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, την πλέον εμβληματική αντιναζιστική οργάνωση της Γερμανίας. Μελετώντας εκ των υστέρων την ιστορία της οργάνωσης, τον βασικό πυρήνα αποτελούσαν οι φοιτητές Σόφι και Χανς Σολ, Άλεξ Σμόρελ, Βίλι Γκραφ, Κρίστοφ Προμπστ ενώ πιο περιφερειακό ρόλο είχαν οι Ίνγκε Σολ, Τράουτε Λάφρεντζ, Καταρίνα Σύντεκοπφ, Λιζελότε Μπερντλ, Φαλκ Χάρνακ – και, ως μέντορας όλων των παραπάνω, ο καθηγητής φιλοσοφίας Κουρτ Χούμπερ. […] Το βέβαιο είναι πως η οργάνωση του Λευκού Ρόδου ανάμεσα στον Ιούνιο του 1942 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1943 τύπωσε και μοίρασε (για την ακρίβεια: διέσπειρε) στο προαύλιο του Πανεπιστημίου του Μονάχου έξι προκηρύξεις ευθείας εναντίωσης στον Χίτλερ, στο ναζιστικό καθεστώς, στη ναζιστική ιδεολογία – και συνακόλουθα στην ανοχή και συναίνεση του γερμανικού λαού στα εγκλήματα του ναζισμού. Την επόμενη μέρα της ρίψης της Έκτης (και τελευταίας) Προκήρυξης (18 Φεβρουαρίου 1943) συνελήφθησαν τα πρώτα μέλη: τα αδέλφια Χανς και Σόφι Σολ, και ο Κρίστοφ Προμπστ. Δικάστηκαν άμεσα (στις γνωστές παρωδίες δίκες του ναζιστικού καθεστώτος) και εκτελέστηκαν τρεις μέρες μετά διά αποκεφαλισμού. Στους επόμενους μήνες συνελήφθησαν, “δικάστηκαν” και εκτελέστηκαν (πάντοτε διά του αποκεφαλισμού) άλλα τρία μέλη της Οργάνωσης – οι φοιτητές Αλεξαντερ Σμόρελ και Βίλι Γκραφ καθώς και ο καθηγητής Χούμπερ – ενώ οι υπόλοιποι καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές φυλάκισης . Από τις πρώτες μέρες της γνωστοποίησης της δράσης του Λευκού Ρόδου ο παγκόσμιος τύπος έδωσε πολύ μεγάλη σημασία στη δράση των φοιτητών του Μονάχου και στην μαρτυρική του σε εκτέλεση – και τα συμμαχικά αεροπλάνα έριχναν κατά χιλιάδες τις Προκηρύξεις στις γερμανικές πόλεις. Παρόλο που ελάχιστα γεγονότα γίνανε γνωστά από τις “δίκες”-παρωδίες των μελών του Λευκού Ρόδου, η φωτογραφία της Σόφι Σολ και η μοναδική φράση που έγινε γνωστή από την απολογία της (“Κάποιος έπρεπε να κάνει την αρχή... Θα ακολουθήσουν χιλιάδες...”) την κατέστησαν το εμβληματικό πρόσωπο του παγκόσμιου αντιναζιστικού κινήματος. Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι φοιτητές του Λευκού Ρόδου (και ιδιαίτερα η Σόφι Σολ με την μυθιστορηματική γοητεία που εξέπεμπε η προσωπικότητά της) αναγορεύτηκαν σε ένα είδος ιδιότυπων πολιτικών “αγίων” της μεταπολεμικής Γερμανίας: εκπροσωπούσαν τους ελάχιστους Γερμανούς που αντιστάθηκαν στον ναζισμό – και σε ιδεολογικό-ιστορικό επίπεδο ήταν το μοναδικό αντεπιχείρημα για την δημιουργία μιας αναζητούμενης “αντιναζιστικής Γερμανίας” απέναντι στην συντριπτική (και εφιαλτική) πλειοψηφία αυτών που συναίνεσαν σιωπώντας στα εγκλήματα του Χίτλερ. Έτσι σε ολόκληρη τη Γερμανία γράφτηκαν αναρίθμητα κείμενα, βιβλία και αφιερώματα στη δράση του Λευκού Ρόδου, στήθηκαν μνημεία, ονοματοδοτήθηκαν πλατείες και δρόμοι, γρά-

φτηκαν θεατρικά έργα, όπερες, γυρίστηκαν ντοκιμαντέρ, ταινίες και τηλεοπτικές σειρές (ενδεικτικά βλ. στο Αναλυτικό Χρονολόγιο, στο τέλος αυτής της έκδοσης). Εδώ και δεκαετίες οι Προκηρύξεις διδάσκονται σε όλες τις βαθμίδες της γερμανικής εκπαίδευσης – ενώ το 2012 ο ρωσικής καταγωγής (και Ορθόδοξος Χριστιανός στο θρήσκευμα) Αλεξάντερ Σμόρελ (αποκεφαλίστηκε στις 12 Ιουλίου 1943) ανακηρύχτηκε Άγιος και Νεομάρτυρας της Ορθόδοξης Ρωσικής Εκκλησίας. Ωστόσο, σχεδόν από την πρώτη στιγμή,

συλλεκτικότητα της ομάδας: μαρξιστές και φιλελεύθεροι αστοί, συντηρητικοί θρησκευόμενοι και άθεοι, Προτεστάντες, Καθολικοί και Ορθόδοξοι, ενώθηκαν με θαυμαστό πάθος σε έναν μέγιστο κοινό διαιρέτη και έδωσαν τη ζωή τους για αυτόν: την πίστη στην αξία της ζωής δίχως κανένα άλλο πρόσημο. Η αξία της ζωής κυριαρχεί και στην δεύτερη παράμετρο: υπερασπίστηκαν την μη βίαιη πολιτική αντίδραση. Τα νεαρά παιδιά είχαν την ρομαντική ενσυναίσθηση να συλλάβουν την έννοια της παθητικής αντίστασης και της πολιτικής ανυπακοής σε ένα καθεστώς θανάτου. Είχαν την τόλμη να αδιαφορήσουν ακόμη και για τον βέβαιο θάνατό τους – που δίχως αμφιβολία θα τους επιφυλάσσονταν σε περίπτωση σύλληψής τους. […] Η ολοκληρωτική απουσία των Προκηρύξεων του Λευκού Ρόδου από την ελληνική βιβλιογραφία αποΑποχαιρετισμός φοιτητών που στέλνοντε ως γιατροί στο Αν. Μέτωκαλύπτει ένα επώδυνο κενό πο. Από αριστερά Χανς Σολ, Σόφι Σολ και Κρίστοφ Μπρόμπστ. (σωστότερα: ένα ακόμη επώΑποκεφαλίστηκαν από το καθεστώς των Ναζί. δυνο κενό) – που με την σειρά

έγινε σαφές πως η ιστορία του Λευκού Ρόδου όχι μόνο δεν μπορούσε να γίνει επ’ ουδενί “πλυντήριο” για την τεράστια ευθύνη ενός λαού και μιας κοινωνίας που ανέδειξε και συναίνεσε με τον Χίτλερ (ο οποίος από την πρώτη στιγμή –από το 1927– μίλησε για το κτηνώδες γενοκτονικό σχέδιό του), αλλά αντιθέτως πολλαΜνημείο του «Λευκού Ρόδου» πλασίαζε και υπογράμμιζε σε στην είσοδο του Παν. του Μονάχου. ένα εφιαλτικό ιστορικό βάθος αυτήν την ευθύνη. Ένα μόνο παράδειγμα – αλλά απόλυτα χαρακτηριστικό: του καταδεικνύει μια μείζονα ελληνική παθογέΤο σύνολο των ενεργών Γερμανών πολιτών νεια: την αδιαφορία για τα θεμέλια της παιδείας στα χρόνια 1940-1945 αποσείουν από πάνω και, συνακόλουθα, για την αρχιτεκτονική της, τους κάθε ευθύνη για το Ολοκαύτωμα λέγο[…] Μπορούμε να κάνουμε μια υπόθεση ντας το δήθεν λογικό επιχείρημα “Δεν ξέραμε εργασίας για τους φοιτητές του Λευκού Ρόότι οι Εβραίοι εξοντώνονταν στα στρατόπεδα δου (τους Φοιτητές του Μονάχου, όπως συτου θανάτου... Δεν είχαμε καμία ενημέρωση χνά αναφέρονται) – για εκείνα τα παιδιά που για την ύπαρξη των στρατοπέδων...”. Για να ουσιαστικά διάλεξαν οι ίδιοι τον αποκεφαλισμό δούμε τι γράφουν οι απλοί φοιτητές του Μονά- τους και βάδισαν προς αυτόν: ήταν πρόσωπα χου στην δεύτερη Προκήρυξή τους μόλις στα που υπέστησαν τον χιτλερικό ναζισμό από την μέσα του 1942: [...] “Μετά την κατάκτηση της πρώτη εφηβεία τους ή και ακόμη νωρίτερα, Πολωνίας τριακόσιες χιλιάδες Εβραίοι έχουν που μεγάλωσαν μέσα στην ολοκληρωτική προδολοφονηθεί με κτηνώδη τρόπο στα εδάφη παγάνδα του. Σε μια ολόκερη Γερμανία που, της. Γινόμαστε μάρτυρες του φρικτότερου θαρρείς ναρκωμένη, ουσιαστικά συναίνεσε εγκλήματος κατά της ανθρώπινης αξιοπρέπει- με τον Χίτλερ και την κτηνωδία που εκείνος ας, ενός εγκλήματος που όμοιό του δεν έχει υποσχέθηκε και υλοποίησε, τα παιδιά αυτά είσε όλη την ανθρώπινη ιστορία. Οι Εβραίοι είναι χαν κάθε ελαφρυντικό να πούνε πως ζώντας και αυτοί άνθρωποι- ας έχει ο καθένας τη γνώ- ολόκληρη τη ζωή τους μέσα στην ναζιστική μη του για το εβραϊκό ζήτημα- και το έγκλημα θηριωδία δεν είχαν γνωρίσει καμία άλλη αντιαυτό διαπράχθηκε σε βάρος ανθρώπινων πλα- πρόταση: μπορούσαν να αφήσουν τον καιρό να σμάτων” [...]. Το συμπέρασμα αυτού και μόνο κυλήσει, να ροκανίσουν με λογής τερτίπια τον του αποσπάσματος είναι εύλογο για τον καθέ- χρόνο συνεχίζοντας τις σπουδές τους και μετά να και συντριπτικό για όλους: εφόσον οι απλοί το τέλος του πολέμου να αντισταθμίσουν την φοιτητές του Μονάχου ήξεραν από τα μέσα του σιωπή τους με το πασίγνωστο τάχα λογικοφα1942 για την έναρξη του σχεδίου εξόντωσης νές επιχείρημα: “Δεν υπήρξαμε εμείς οπαδοί των Εβραίων, σημαίνει πως το ήξερε ολόκληρη τον Χίτλερ, άρα δεν συμμετείχαμε στο έγκλημά η Γερμανία – και πως όλοι οι υπόλοιποι σιώπη- του... Είμαστε αθώοι...” Και πράγματι το νεαρό σαν (και άρα, εκόντες-άκοντες, συναίνεσαν...) της ηλικίας τους θα τους αθώωνε: κανείς δεν Η σημαντικότητα της περίπτωσης του θα ζητούσε την παραμικρή ευθύνη από αυτούς. Λευκού Ρόδου εδράζεται στέρεα και σε δυο Τα παιδιά του Λευκού Ρόδου στάθηκαν στον άλλες παραμέτρους: Η πρώτη αφορά την αντίποδα μιας τέτοιας στάσης: δεν καταδέχτηπολιτική, ιδεολογική και θρησκευτική πολυ- καν να σιωπήσουν – και λογάριασαν την ενα-

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας

ντίωσή τους στον Χίτλερ ως μονόδρομο για μια πυρακτωμένη περηφάνια, για μια αξιοπρέπεια που αποδίδεται με αντίτιμο τον βέβαιο θάνατο. Και η σπαρακτική κραυγή τους, αυτό το απροσπέραστο “Είμαστε ένοχοι, ένοχοι, ένοχοι...”, δεν είναι μονάχα μια κραυγή ενάντια στο ναζιστικό τέρας και την παραλογισμένη ανοχή που το εξέθρεψε. Είναι μια δι-ιστορική υπενθύμιση για τον πυρήνα της ανθρώπινης φύσης μας: σε κάθε ολέθρια πλειοψηφία ενός τερατώδους “Λαού” που συναινεί στην τελετουργία του φόνου, θα υπάρχει μονάχα μια ελάχιστη (ασήμαντη αριθμητικά, αλλά μέγιστη παραδειγματικά) μειοψηφία που θα κραυγάζει για το παροντικό έγκλημα. Αυτό το παροντικό έγκλημα νιώθω πως βρίσκεται στο πυρήνα των Προκηρύξεων του Λευκού Ρόδου: Οποιαδήποτε ανάγνωσή τους δίχως αυτό (δηλαδή: οποιαδήποτε ανάγνωσή τους ως ενός μνημειακού ιστορικού κειμένου για τα εγκλήματα του παρελθόντος ή ως ενός σήματος της συγκινητικής νεανικής αντίστασης απέναντι στην κτηνωδία του ναζισμού) είναι μια ανάγνωση λειψή (για την ακρίβεια: κολοβή) και πέρα για πέρα ανενεργή. Οι Φοιτητές του Μονάχου γύρεψαν μια παραδειγματική μνήμη σε καιρούς όπου η ζωή και ο θάνατος μετριόταν με την ισχύ – φαντάζομαι, λοιπόν, πως η ουσιαστική τιμή στη θυσία τους είναι η μεταφορά του σήματός τους στους παροντικούς -κάθε φορά-καιρούς. Αν θέλουμε να κατανοήσουμε την φράση “Είμαστε ένοχοι, ένοχοι, ένοχοι...”, οφείλουμε να σκεφτούμε για ποιο έγκλημα είμαστε εμείς ένοχοι σήμερα, στο 2018 και στα χρόνια που έρχονται. Πρέπει, για παράδειγμα, να σκεφτούμε το ότι σκοτώνουμε για να φάμε – ενώ υπάρχει η δυνατότητα για το αντίθετο. Ή το ότι ως δυτικός κόσμος ετοιμάζουμε έναν μεγάλο πόλεμο ενάντια στους πεινασμένους της γης – ονομάζοντας την πείνα τους αρρώστια, την χόρτασή μας νομοτέλεια, και την ύπαρξή τους απειλή. Άραγε δεν ετοιμαζόμαστε (ναι, εμείς ετοιμαζόμαστε) αργά μα μεθοδικά να τους αφανίσουμε – ή, για να μιλήσω μεταφορικά, να τους φορτώσουμε σε ένα τρένο για μια καινούργια Πολωνία; Νομίζω πως θα άξιζε στις Προκηρύξεις μια τέτοια ανάγνωση. Αυτό είναι εξάλλου και το στοίχημα τούτης της έκδοσης. Τα παιδιά του Λευκού Ρόδου με την διονυσιακή αποκοτιά τους και την φλογισμένη πίστη τους στην αξία του ανθρώπου δεν είναι μονάχα ιστορικοί μάρτυρες του πιο φριχτού εγκλήματος και της πιο μεγάλης θηριωδίας της ιστορίας της Δύσης: είναι ένα εξακολουθητικό σήμα για το παρόν και για το μέλλον μας. Η διάπυρη φράση των Προκηρύξεων “Δεν θα σιωπήσουμε ποτέ...” μπορεί να διαβαστεί ως κάτι περισσότερο: μια απερίγραπτα γενναία κατάθεση ή ένα σπαρακτικό σύνθημα εναντίωσης• είναι μια διάπυρη στάση ζωής που ξεπερνά τις ιστορικές συνθήκες που την γέννησαν. Ναι, ας μην σιωπήσουμε ποτέ για τα εγκλήματα που ετοιμαζόμαστε να διαπράξουμε στον δικό μας καιρό και στους καιρούς των παιδιών μας. Κι όταν θα αποφασίζουμε να εξοντώσουμε τους επόμενους Εβραίους (τους επόμενους επικίνδυνους για την τάξη του κόσμου μας – φτωχούς, πεινασμένους, αρρώστους ή όποιους “επικίνδυνους”...) σε μια επόμενη Πολωνία (Αφρική, Νότια Αμερική, Ασία...), ο αντίλαλος της καθαρής φωνής εκείνων των αποκεφαλισμένων φοιτητών του Μονάχου ας βομβίζει στα αφτιά μας...

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 7

Χορτιατινοί που «έπεσαν» στο Αλβανικό Μέτωπο ’40-’41. Σαν ένα συμβολικό, ωφειλόμενο όμως, μνημόσυνο στους Χορτιατινούς που σκοτώθηκαν στο Αλβανικό Μέτωπο του 1940-41, είναι το μικρό αυτό αφιέρωμα. Αξίζει να αναφέρουμε πως η κοινότητα Χορτιάτη, εδώ και πολλά χρόνια, τίμησε τη μνήμη τους, με την ονοματοδοσία δρόμων στις παλιές γειτονιές. Το «Σταυρό», τα «Γλαράδικα» και τα «Χαρατσάδικα». Ευχαριστίες πολλές οφείλουμε στον Σωτήρη Γκουραμάνη και την Κατερίνα Μαντούδη, για την πολύτιμη βοήθεά τους. Η Κατερίνα μας ανέφερε ότι ο θείος της Ευάγγελος Δράγος, αδερφός του Αποστολου που σκοτώθηκε στο μέτωπο, είχε τραυματιστεί σοβαρά και πέθανε μετά από λίγο στο νοσοκομείο. Δεν μπορέσαμε να βρούμε περισσότερα στοιχεία. Όποιος διαθέτει, ας μας τα γνωρίσει. ΣΑΡΒΑΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ του Πολυχρόνη. Ανθυποσμηναγός. Γεννήθηκε το 1918 στο Χορτιάτη. Τον Μάϊο του 1939 κατατάχθηκε στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Πεζικού Σύρου. Στην συνέχεια τον Ιούλιο του 1940 μετατάχθηκε στην Αεροπορία, ως πολυβολητής- βομβαρδιστής. Σκοτώθηκε στις 4 Νοεμβρίου 1940, κατά τη διάρκεια αερομαχίας με ιταλικά αεροπλάνα, 3 χιλιόμετρα ανατολικά της Σαμαρίνας. Μαζί του και ο επισμηναγός Κατάσσος Φρειδερίκος. Ήταν από τους πρώτους νεκρούς αεροπόρους.

ΔΡΑΓΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ του Δημητρίου. Ανθυπολοχαγός. Γεννήθηκε το 1906 στο Χορτιάτη. Η έναρξη του πολέμου τον βρήκε να υπηρετεί στο 3ο Σύνταγμα Πεζικού. Σκοτώθηκε στις 8 Μαρτίου 1941 στην περιοχή «Δόντι» στην Αλβανική Ήπειρο.

ΠΟΝΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ του Αθανασίου. Στρατιώτης. Γεννήθηκε το 1914 στο Χορτιάτη. Με την έναρξη του πολέμου, 28.10.1940, επιστρατεύθηκε. Υπηρετούσε στο 66ο Σύνταγμα πεζικού όταν σκοτώθηκε στις 12 Απρίλη του 1941, στην περιοχή Ντομπρούσια στην Αλβανική Ήπειρο.

Δέντρα που συμμετέχουν στο καθήκον της Μνήμης……. Τιμώντας τα 75 χρόνια από την απελευθέρωση του κολαστηρίου του Άουσβιτς – Μπιρκενάου από τον Κόκκινο Στρατό στις 27 Ιανουαρίου 1945 αλλά και τα 75 χρόνια από το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου στις 27 Μαϊου 1945. Δημοσιεύουμε ένα σπουδαίο κείμενο του Cyril Drouher που μας λέει πως μερικά δέντρα υπήρχαν στο τελευταίο δείπνο του Χριστού, άλλα στην είσοδο των εκτοπισμένων στο Άουσβιτς ή στις προσευχές της Ζαν ντ’ Αρκ. Τα δέντρα αυτά της μνήμης, χιλιάδων ετών, υπήρξαν μάρτυρες μεγάλων ιστορικών γεγονότων. Η οξιά του Άουσβιτς. Η φλαμουριά της Ζαν ντ’ Αρκ. Οι ελιές του Ογκιούστ Ρενουάρ. Η οξιά του Οραντούρ. Οι ελιές του Χριστού.

Η Οξιά του Αουσβιτς

Είμαι ένα δέντρο τεράστιο με άφθονα φύλλα στραμμένα στον ήλιο. Είμαι λυπημένο δέντρο, που απορεί πως φυτεύτηκε εδώ, σ’αυτό το τεράστιο νεκροταφείο χωρίς τάφους. Είμαι εκείνος ο μάρτυρας που είδε να περνούν χιλιάδες άντρες γυναίκες και παιδιά. Είμαι εκείνος που δεν τους είδε ποτέ να επιστρέφουν. Αγρυπνώ στην είσοδο του στρατοπέδου αρ. 1 του Άουσβιτς ακριβώς πίσω από αυτή την εξώπορτα με την κακοήθη επιγραφή του . θλιβερά διάσημη «η δουλειά μας καθιστά ελεύθερους». Κατά μήκος ενός κακοτράχαλου εδάφους, κρύβω απαίσιους τοίχους που έκρυβαν κάποτε, πολύ παλιά, όλους φορούσαν το κίτρινο αστέρι, και που τους έφερναν εδώ από όλη την Ευρώπη, από το Κίεβο, από το Παρίσι, από τη Βουδαπέστη ή τη Βαρσοβία. Και οι οποίοι κατέληγαν να πεθάνουν εδώ. Αυτά τα τρένα, αυτές οι ράγες προς τον τρόμο τέλειωναν το σκοτεινό δρόμο τους σε

μερικά μέτρα από μένα. Μάτια τρομοκρατημένα, άτομα χαμένα, φοβισμένα κατέβαιναν από τα βαγόνια χωρίς φως. Χώριζαν τις οικογένειες, κρατούσαν τους πιο γερούς και μετέφεραν του πιο αδύναμους στην κόλαση. Είδα να

έρχεται εκείνο το μικρό κορίτσι, με καστανές πλεξούδες που κρατούσε στο χέρι μια κούκλα. Είδα τη μητέρα του που το κρατούσε από το χέρι να περπατάει στην ουρά των σκιών, με το βλέμμα στα παπούτσια της, κυκλωμένη από

ομίχλη. Η μητέρα κρατούσε το παιδί, όπως το παιδί την κούκλα. Είδα και τις τρεις τους να χάνονται στην αλέα, σιωπηλές, ακολουθώντας μια ομάδα από άτομα με το κεφάλι κατεβασμένο, συνοδευόμενοι όλοι τους από τους ατρόμητους στρατιώτες των SS που κρατούσαν από το λουρί τα μανιασμένα σκυλιά. Μέσα σε θαλάμους των αερίων καμουφλαρισμένα σε ντους, ξεντύθηκαν, με μία τελευταία λάμψη ελπίδας, αφήνοντας τα ρούχα τους για μια στιγμή, όπως νόμιζαν. Ένα νούμερο χαράχτηκε στο δέρμα τους. Και μετά χάθηκαν… Όπως 1,3 εκατομμύρια αθώοι που ο θάνατος πήρε στα παραπήγματα του. Σήμερα όσοι πηγαίνουν στο Άουσβιτς περπατούν με σεβασμό σ’αυτόν τον τόπο οδύνη. Μερικοί δακρύζουν και θέλουν να μάθουν αν ένας πατέρες, μι μητέρα ή κάποιος συγγενής ακούμπησαν πάνω μου. Κανείς δεν θέλησε να με μετατρέψει, να με ξεριζώσει. Είμαι ένα δέντρο που συμμετέχει στο καθήκον της μνήμης.

Ο Ιστορικός - Μαρτυρικός Χορτιάτης, τόπος Μνήμης της Ναζιστικής-Δοσιλογικής θηριωδίας

Αναγκαίο όσο ποτέ το Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος

Χρόνια τώρα αυτό που θεωρούμε σημαντικό να γίνει είναι ένα Μουσείο που θα αποτελεί τον Κεντρικό Φορέα Διαχείρισης και Ανάδειξης της Μνήμης του Ολοκαυτώματος. Που θα προβάλλει την ιστορική και κοινωνική διάστασή του. Που θα συμβάλλει στην ιστορική έρευνα, στην παιδεία, στην ευαισθητοποίηση των πολιτών – και κυρίως των νέων – σε θέματα πολέμου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε θέματα Ρατσισμού και Ξενοφοβί­ας. Που… Που… Που… Το Μουσείο θα περιλαμβάνει προσωπικά αντικείμενα και φωτογραφίες των καέντων. Αρχειακό υλικό, όπως ιστορικά έγγραφα, χάρτες και διαγράμματα που σχετίζονται με το γεγονός, εφημερίδες εποχής που αναφέρονται στο Ολο­καύτωμα. Ντοκουμέντα από τα αρχεία των θυ­τών. Ηχητικά-κινηματογραφικά ντοκουμέντα. Μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα ή πρωταγωνίστησαν σ’ αυτά. Φωτογραφικό υλικό και εικαστικά και λογοτεχνικά έργα που εμπνεύ­σθηκαν ή σχετίζονται με το Ολοκαύτωμα. Ταινίες τεκμηρίωσης, αλλά και ανάλογη εξειδικευμένη βιβλιοθήκη και φιλμογραφία μυθοπλασίας. Ακόμη θα περιλαμβάνει ανάλογο υλικό (φωτό, ντοκιμα­ντέρ, βιβλιογραφία) από τα άλλα Ολοκαυτώματα, Ελληνικά και ξένα, καθώς επίσης και από τα ναζι­στικά στρατόπεδα συγκέντρωσης-εξόντωσης. Θα περιλαμβάνει ακόμη πωλητήριοβιβλιοπω­λείο. Θα διοργανώνει περιοδικές εκθέσεις φω­τογραφικού και εικαστικού περι-

εχομένου. Ειδικά κινηματογραφικά αφιερώματα, ήδη έχουμε ξεκι­νήσει εδώ και 6 χρόνια με ιδιαίτερη επιτυχία το Φεστιβάλ Ιστορικού Ντοκιμαντέρ, στοχεύοντας σε ένα Διαγωνιστικό Φεστιβάλ Ιστορικού Ντοκι­μαντέρ. Αξιοποίηση των χώρων του Μουσείου για διοργάνωση πολιτιστικών δρώμενων: συζητήσεις, συναντήσεις, εργαστήρια πολιτισμού, συμμετο­χικές εκθέσεις κλπ. Αυτονόητο βέβαια πως θα διαθέτει πληρέστατη διαδικτυακή υποστήριξη και ηλεκτρονική καταλογογράφηση του πολύτιμου υλικού του. Θα οργανώνει ημερίδες και συνέδρια και ερευνητικά έργα σε συνεργασία με άλλους φορείς και κυρίως με το Α.Π.Θ., το Διεθνές Πανε­πιστήμιο Ελλάδας, που έχει ήδη εκφράσει έντονο ενδιαφέρον, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας κ.ά. Θα οργανώνει προγράμματα ανταλλαγής νέων και όχι μόνον, με αντίστοιχους μαρτυρικούς τόπους στην Ελλάδα και το εξωτερικό και αδελφοποιήσεις. Ένταξη του Μουσείου σε ένα Δίκτυο αντίστοι­χων Μουσείων (Ελλάδα και εξωτερικό) για αλλη­λοενημέρωση-αλληλοϋποστήριξη και τη σύνδεση με ανάλογους μνημονικούς τόπους, γιατί η ιστορία είναι «κτήμα» της παγκόσμιας κοινότητας. Θα δημιουργήσει μια «Διαδρομή μνήμης» που θα ενοποιεί τους μαρτυρικούς και ιστορικούς χώρους του Χορτιάτη, όπως το Μνη­μείο Ολοκαυτώματος, το «φούρνο Γκουραμάνη» και την «Οικία Νταμπούδη», τη βυζαντινή & τη μετα-

βυζαντινή εκκλησία, τα λείψανα του βυζαντινού μοναστηριού, τα Qanat της Αγίας Παρασκευής, τους Ανεμόμυλους, το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο, το Γεφύρι. Και βέβαια θα αναλαμβάνει την ξενάγηση σ’ αυτήν την «Διαδρομή Μνήμης». Θα προσκαλεί - φιλοξενεί τακτικά Έλληνες και ξένους εικαστικούς, κυρίως γλύπτες θα τους παρέχονται τα ανάλογα υλικά και θα δημιουργούν έργα που θα προσφέρουν και θα εκτίθενται μόνιμα στο Μουσείο, στους τόπους θυσίας και εν γένει σε δημόσια κεντρικά σημεία του Χορτιάτη, μετατρέποντας τον σε ένα ανοιχτό Μουσείο Τέχνης και Μνήμης. Ακόμη το Μουσείο, πέρα από τον ρόλο ενός πυρήνα μνήμης των «κακών» που υπέστησαν οι Χορτιατινοί στις 2/9/1944, μπορεί και πρέπει να αποτελέσει και έναν πυρήνα μνήμης των «καλών», όλων των αναμνήσεων της ειρηνικής προπολεμι­κής ζωής. Που κάηκαν μαζί με τα σπίτια και επισκι­ άστηκαν από τον αγώνα της επιβίωσης, αλλά που ανασυγκροτούνται από τις φωτογραφίες και τα λίγα αντικείμενα που γλίτωσαν από το «πλιάτσικο» των ταγματασφαλιτών. Έτσι το Μουσείο θα συνει­σφέρει στη συγκρότηση του παρελθόντος της τοπικής κοινωνίας και κατ’ επέκταση στη συνει­δητοποίηση της ταυτότητάς της. Ακόμη μπορεί και πρέπει να δημιουργηθεί Αίθουσα Αρχαιολογικής-Βυζαντινής Συλλογής, όπως έχει ολοκληρωμένα προταθεί εδώ και χρόνια από τον Πανεπιστημιακό Μανόλη Μανωλεδάκη.

συνέχεια από σελίδα 2

Υλικό σπουδαιότατο από τον αρχαίο Κισσό, τη βυζαντινή περίοδο, έως τον σημερινό Χορτιάτη υπάρχει. Και είναι «θαμμένο», καταχωνιασμένο και… πεταμένο! Τέλος, για όλα αυτά και πολλά άλλα που μπορεί να προσφέρει το «Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος Χορτιάτη», πρώτα και κύρια χρει­άζονται και οι κατάλληλοι άνθρωποι για να τα υλο­ποιήσουν. Άνθρωποι με επιστημονικές γνώσεις, με χρόνια ενασχόληση στη μαρτυρική και όχι μό­νον ιστορία του Χορτιάτη. Με ανάλογο κύρος για την προβολή και ανάδειξή του. Μα κυρίως με με­ράκι, πολλή φαντασία και ανιδιοτελή διάθεση προ­σφοράς. Χωρίς καμία αμοιβή. Και τέτοιοι άνθρω­ποι υπάρχουν. Αρκεί οι έχοντες και κατέχοντες τη δημοτική εξουσία να δουν το όλο εγχείρημα με πολύ… ανοιχτά μυαλά χωρίς υστεροβουλίες, χωρίς αναθεωρητισμούς και επιλεκτικά «κουτσουρέματα» της Μνήμης. Και έτσι να δημιουργηθεί ο κατάλληλος φορέας (νομικό πρόσωπο) που θα έχει την ευθύνη λει­τουργίας του Μουσείου. Υπάρχει το παράδειγμα του Μουσείου Καλα­ βρυτινού Ολοκαυτώματος. Ας το ακολουθήσουμε... Αναγκαία προϋπόθεση όμως για τα παραπάνω, είνα η δημοτική μας αρχή να σταματήσει τις παλλινοδίες της πάνω στο σοβαρότατο αυτό θέμα, θέτωντας το επιτέλους σε πρώτη προτεραιότητα με πράξεις και όχι με ανέξοδα λόγια.. Γιατί ο αγώνας ενάντια στη Λήθη είναι υποχρέωση και καθήκον μας.

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 8

Χορτιατινοί όμηροι στη Ναζιστική Γερμανία Η ιστορία δεν τους τίμησε. Παρέμειναν αόρατοι. Επέστρεψαν στην Ελλάδα, από τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας στη ναζιστική Γερμανία, όσοι σώθηκαν, σε άθλια σωματική και ψυχική κατάσταση. Και βρέθηκαν στα τέλη του καλοκαιριού του 1945 σε μια κατεστραμμένη από την 4χρονη κατοχή χώρα, που ήδη έμπαινε στη δίνη του εμφυλίου πολέμου. Και καθώς δεν χωρούσαν στο νέο Εθνικό αφήγημα, πολλοί απ’ αυτούς πήγαν σε ξερονήσια και φυλακές. Ο λόγος για τους λεγόμενους Όμηρους, όπως ιστορικά είθιστε να ονομάζουμε όλους όσους συνέλαβαν στις κατεχόμενες χώρες οι Γερμανοί οι σύμμαχοί τους και τους μετέφεραν στη χώρα τους σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας για τις βιομηχανίες τους, τη γεωργία τους και όχι μόνον. Ανάμεσά τους και δύο Χορτιατινοί: ο Γιώργος Κυρίμης και ο Απόστολος Κυρκιμτζής, 23χρονα γεροδεμένα παλικάρια. Σήμερα, 75 χρόνια από την απελευθέρωσή τους, θα αναφερθούμε στο Γιώργο Κυρίμη, αφού παρά τις προσπάθειές μας, στοιχεία περισσότερα για τον Κυρκιμτζή, που χρόνια πολλά ζούσε στη Ξάνθη, όπου και πέθανε χωρίς να αφήσει απογόνους, δεν μπορέσαμε να βρούμε. Όμως, το μικρό αυτό τιμητικό αφιέρωμα, αποτελεί ένα μνημόσυνο και στους δύο Χορτιατινούς Ομήρους. Αφορά ΟΛΟΥΣ τους όμηρους της ναζιστικής θηριωδίας.

Γιώργος Κυρίμης: Ένας ωραίος λεβεντάνθρωπος!

Η τελευταία φωτογραφία του, λίγο πριν πεθάνει στα 48 του χρόνια...

Ο Γιώργος Κυρίμης γεννήθηκε στο Χορτιάτη το 1921. Στη διάρκεια της κατοχής, εντάχθηκε στην αντίσταση (Οκτώβρη 1943), μέσα από τις γραμμές του ΕΛ.Α.Σ., όπως και ο Απόστολος Κυρκιμτζής. Μαζί στη ζωή τους στο χωριό. Μαζί και στον πατριωτικό αγώνα…… Αρχές Ιούνη του 1944 τους συνέλαβαν οι Βουλγαρικές κατοχικές δυνάμεις σε μια ενέδρα στα Βρασνά της επαρχίας Λαγκαδά. Τους παρέδωσαν στους συμμάχους τους Γερμανούς, οι οποίοι τους μετέφεραν στο διαβόητο στρατόπεδο συγκέντρωσης του «Π.Μελά» για να τους εκτελέσουν με την πρώτη ευκαιρία. Οι Γερμανοί διαφαίνεται πλέον ότι χάνουν τον πόλεμο. Έχουν μεγάλη ανάγκη για εργατικά χέρια στη χώρα τους, αλλά θέλοντας να κάμψουν και την Αντίσταση – του ΕΛ.Α.Σ. κυρίως – που συνεχώς μεγαλώνει και τους φέρνει σε ακόμη πιο δεινή θέση, μεταφέρουν στη Γερμανία τον Γιώργο Κυρίμη και

τον Απόστολο Κυρκιμτζή, μαζί με χιλιάδες άλλους Έλληνες πατριώτες και Έλληνες Εβραίους. Η μεταφορά γίνεται κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, σε βαγόνια για ζώα. Όρθιοι, σχεδόν νηστικοί, σ’ ένα ταξίδι – θανάτου για πολλούς – που διαρκεί πολλές μέρες. Άφιξη στη Βαυαρία και εγκλεισμός του Γιώργου και του Απόστολου στο στρατόπεδο STALAG VII A/M00SBURG, με αριθμό κρατούμενοι για τον Γιώργο 134371. «…..κατά τη διάρκεια της διαμονής μου στο στρατόπεδο υποχρεώθηκα να εργαστώ σε διάφορα καταναγκαστικά έργα κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, επί 15ωρο σχεδόν κάθε μέρα και με ελάχιστη τροφή….». Και συνεχίζει ο Γιώργος στην έγγραφη αναφορά που έκανε προς το Υπουργείο Εξωτερικών τον Οκτώβρη του 1956. «…. Η στέρηση της ελευθερίας, η υπερβολική εργασία, η σωματική εξάντληση, οι ψυχικοί κλονισμοί, η καθημερινή βία των γερμανών φρουρών

αλλά και η συνεχής έλλειψη τροφής με οδήγησαν στα πρόθυρα φυματίωσης, σε νευρικές ανωμαλίες και σε πρόωρα γειρατιά…» Στα τέλη Απρίλη του ’45, οι συμμαχικές δυνάμεις προελαύνουν στη Γερμανία. Ήδη από τα τέλη Γενάρη ο Κόκκινος στρατός έχει απελευθερώσει τα κολαστήρια του Άουσβιτς – Μπιρκενάου στην Πολωνία, όπως και οι Αμερικανοί άλλα στρατόπεδα εξόντωσης στη Γερμανία, όπου επικρατεί χάος, πανικός. Τα εργοτάξια διαλύονται και οι όμηροι που έχουν σωθεί ξεφεύγουν από τον έλεγχο των φρουρών τους και έτσι απελευθερώνονται και ακολουθούν την πορεία των συμμαχικών στρατευμάτων. Το ίδιο κάνουν και ο Γιώργος με τον Απόστολο. Και ενώ μετά την απελευθέρωση των ομήρων, οι Σοβιετικοί, οι Γάλλοι, οι Πολωνοί, που είχαν μεγάλο αριθμό αιχμαλώτων ξεκινούν μεγάλο αγώνα για τους ομήρους τους. Για τον επαναπατρισμό τους. Οι Έλληνες όμη-

Καμαρωτός στο άλογό του στη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας

Ο Γιώργος Κυρίμης (μάλλον ο 4ος από αριστερά όρθιος ) στη Γερμανία μαζί με συγκρατούμενους του, μετά την απελευθέρωσή τους.

Ένα μέρος από τα έγγραφα - ντοκουμέντα σχετικά με την ομηρία του Γιώργου Κυρίμη, όπως του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, των συμμαχικών δυνάμεων που τους απαλευθέρωσαν, της Κοινότητας Χορτιάτη κ.τ.λ.

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 9

Ένα εξαιρετικό ντοκυμαντέρ του Τάσου Κατσαρού…

«Αναζητώντας το χρυσάφι του χρόνου» Τον περασμένο Ιούνιο, αμέσως μετά τη σκληρή καραντίνα, στο θερινό κινηματογράφο «Ελληνίς», στη Θεσσαλονίκη και σε πρώτη προβολή, Ο Τάσος Κατσαρός, σκηνοθέτης – συγγραφέας, αλλά και καλός φίλος, μας παρουσίασε ένα εξαιρετικά σημαντικό ντοκιμαντέρ με τίτλο: «Αναζητώντας το χρυσάφι του χρόνου». Ένα ντοκιμαντέρ που αναφέρεται στην περίοδο της γερμανικής κατοχής 19411944 στη Θεσσαλονίκη και βασίζεται στο βιβλίο του Τάσου «Οι αντάρτες δεν προσκυνούν, μάχες του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη Θεσσαλονίκη». Πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό εκείνης της περιόδου, αλλά και σημαντικές εξομολογήσεις αγωνιστών, όπως του Άλκη Καριζώνη, ως εκτελεστή της ΟΠΛΑ και βέβαια του δικού μας Θόδωρου Βαλαχά, για τον εγκλεισμό του στο διαβόητο στρατόπεδο του «Π. Μελλά» και για το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη, περιλαμβάνει η ταινία τεκμηρίωσης του Τάσου Κατσαρού. Που είναι η δική του προσφορά στον διαρκή αγώνα της Μνήμης ενάντια στη Λήθη και στους αναθεωρητές και παραχαράκτες της ιστορικής μνήμης εκείνης της φοβερής, αλλά και ηρωικής συνάμα περιόδου. Και εμπλουτίζει σημαντικά τη σχετική φιλμογραφία. Δημοσιεύουμε στη συνέχεια την απάντηση του Τάσου, στο ερώτημα μας τι τον ώθησε να ασχοληθεί με την περίοδο της γερμανικής κατοχής στη Θεσσαλονίκη.

«Οικία Νταμπούδη»: Απόλυτη εγκατάλειψη Θλίψη και ντροπή συνάμα νοιώθουμε βλέποντας την απόλυτη -παρά τις συνεχείς οχλήσεις μας- εγκατάλειψη του χώρου μαρτυρίου της «Οικίας Νταμπούδη». Εκεί που οι Ναζί και –κυρίως- οι Έλληνες Σουμπερίτες συνεργάτες τους, στις 2 Σεπτέμβρη 1944, την μετέτρεψαν σε κρεματόριο, κατά τα πρότυπα του Άουσβιτς, του Νταχάου κ.α. και έκαψαν ζωντανά 50 περίπου γυναικόπαιδα, από 2 μηνών βρέφη, έως 80 χρονών γριές.

76 χρόνια μετά, το οστεοφυλάκιο στο εσωτερικό του καταρρέει…Το λιτό μνημείο σε εγκατάλειψη… Και ο περιβάλλον χώρος επίσης σε πλήρη εγκατάλειψη… Και βέβαια, έχει «παγώσει» από τη διοίκηση Καϊτεζίδη η ομόφωνη απόφαση του πρώην Δήμου Χορτιάτη, επί δημαρχίας Γεράνη, να απαλλοτριωθούν τα 2-3 μικρά οικόπεδα πέριξ του μαρτυρικού χώρου, έτσι ώστε να «αναπνεύσει» και να αναδειχθεί, όπως του αξίζει. Είναι η ελάχιστη υποχρέωση μας απέναντι στη Μνήμη των αθώων Μαρτύρων του Χορτιάτη. Είναι το οφειλόμενο –εν τέλει- καθημερινό μας καθήκον στον διαρκή αγώνα της Μνήμης ενάντια στη Λήθη. Δυστυχώς όμως, σ’ αυτόν τον αγώνα, η συμβολή της δημοτικής μας αρχής είναι εξαιρετικά …διακριτική και … «Κουτσουρεμένη». Δυστυχώς…

ροι δεν είχαν σχεδόν καμία βοήθεια από το Ελληνικό κράτος. Ξεχνιούνται……. Το ίδιο βιώνει και ο Γιώργος Κυρίμης, που είναι στα πρόθυρα φυματίωσης και η εμφάνισή του δεν θυμίζει τίποτα από το γεροδεμένο και πάντα γελαστό παλικάρι…. Αυτή άλλωστε ήταν η εικόνα ΟΛΩΝ των ομήρων που κατάφεραν να επιζήσουν στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας – δουλείας. Τελικά, μετά από πολλές περιπέτειες, τρεις μήνες μετά το τέλος του Β’ Π.Π., επιστρέφουν στην Ελλάδα με πρώτο σταθμό την Κοζάνη στις 26 Αυγούστου του 1945. Ευτυχώς ο Γιώργος και ο Απόστολος δεν είχαν την «τύχη» πολλών ομήρων που η πατρίδα τους επιφύλαξε με εξορίες και διώξεις. Είπαμε, δεν χωρούσαν οι χθεσινοί αντιστασιακοί και όμηροι στη συνέχεια, στο νέο εμφυλιοπολεμικό «εθνικό» αφήγημα… Αρχές του 1946 παντρεύεται έναν πολύ ωραίο και πάντα χαμογελαστό άνθρωπο την κυρά Βούλα Γεωργίου, που στέκεται δίπλα του Άγγελος – φύλακας στις σοβαρές αυτές στιγμές του. Σιγά – σιγά οι πληγές του επουλώθηκαν. Και επανήλθε …….πάντα όμως κάτι τον «έτρωγε»…. Δεν μπόρεσε να χαρεί όμως για πολύ την ελευθερία του, αλλά και την έγγαμη ζωή του. Στα τέλη Απρίλη του 1946 και εν μέσω εμφυ-

λίου αδελφοκτόνου πολέμου, η …..πατρίδα τον…… θυμήθηκε και τον κάλεσε στον «εθνικό» στρατό. Ειδικότητα. Νοσοκόμος κτηνών! Ενώ με το τέλος του εμφυλίου, στις 10/9/1949, του δόθηκε ο βαθμός του λοχία « επ’ ανδραγαθία…» μάλιστα! Η ζωή του, μετά το στατιωτικό, δύσκολη και πάντα ανηφορική. Ασβεστάς στο Παγγαίο. Λατόμος στη Θάσο, στο Χορτιάτη και όχι μόνο. Μια ζωή δύσκολη μεν αλλά πάντα έντιμη και χωρίς ψεγάδια. Μια ζωή σύντομη όμως, αφού το 1968, σε ηλικία μόλις 47 χρονών φεύγει για πάντα από τη ζωή. Είκοσι ένα χρόνια μετά το θάνατό του, το 1989, το Ελληνικό κράτος…….. θυμήθηκε την αντιστασιακή του δράση και του απένειμε «μετάλλιο και δίπλωμα Εθνικής Αντίστασης». Για την ομηρία του στη ναζιστική Γερμανία, σε αντίθεση με άλλες χώρες, ο Γιώργος Κυρίμης δεν αποζημιώθηκε ποτέ. Το Ελληνικό κράτος και στην περίπτωση των ομήρων, δεν διεκδίκησε επί της ουσίας αποζημιώσεις από την «σύμμαχο» Γερμανία. Το ίδιο συμβαίνει άλλωστε και με τις ωφειλές – αποζημιώσεις της Γερμανίας προς την Ελλάδα και τα θύματα των Ολοκαυτωμάτων…… Αυτή λοιπόν ήταν η φοβερή οδύσσεια του Γιώργου Κυρίμη, αλλά ανάλογη και του

«Το ντοκιμαντέρ ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΧΡΥΣΑΦΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ παίρνει το όνομα του από μια ρηση του υπερρεαλιστη Αντρέ Μπρετόν και πραγματώνει τη ζωή στην κατοχική Θεσσαλονικη την περίοδο 1941-44. Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει πλούσιο κινηματογραφικό και φωτογραφικό υλικό από την κατοχική περίοδο έντεκα μαρτυρίες ανθρώπων που συμμετείχαν με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο στα γεγονότα εκείνης της εποχής. Γερμανική εισβολή και κατοχή,θάνατοι από πείνα και συσσίτια αντιμετώπισης τους,αντίσταση και τάγματα ασφαλείας,Γεντί Κουλέ και στρατόπεδο Παύλου Μελά,μάχες του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη Θεσσαλονίκη, απελευθέρωση της πόλης και μάχη του Κιλκίς,είναι ορισμένα από τα κεφάλαια του ντοκιμαντέρ. Αυτό όμως που έχει κατά τη γνώμη μου ιδιαίτερη σημασία είναι η γείωση του χθες με τη σημερινή εποχή. Αν εχει κάποια αξία να κάνει κανείς σήμερα ιστορία και τέχνη είναι για να μπορέσει ίσως κάποτε , μελετώντας το παρελθόν να βοηθήσει στην ερμηνεία του σήμερα, φθάνοντας σε χρήσιμα συμπεράσματα για το μέλλον.Ειδικα στην εποχή μας όπου επικρατεί ιστορική, ιδεολογική και πολιτική θολούρα, και που η αναθεώρηση της ιστορίας βρίσκεται στην ημερησια διάταξη,η δύναμη του κινηματογράφου παραμένει πάντοτε επίκαιρη σε αυτούς που δεν δέχονται το σημερινό απάνθρωπο οικονομικό σύστημα.»

«Πάρκο Κεραιών» και Δασαρχείο

Πολλές ανάλογες εγκαταλελημένες εγκαταστάσεις ραδιοφωνικών σταθμών είναι διάσπαρτες στο Πάρκο Κεραιών

Θα το γράψουμε για μια ακόμη φορά. Εδώ και 6 χρόνια περίπου, ΟΛΟΙ οι τηλεοπτικοί σταθμοί εκπέμπουν ψηφιακά από το «Πάρκο Κεραιών», μέσω DIGEA, απ’τις εγκαταστάσεις MEGA. Θα’ πρεπε λοιπόν, με ευθύνη –κυρίως- του Δασαρχείου Θεσσαλονίκης, να απομακρυνθούν ΟΛΕΣ οι εγκαταστάσεις των τηλεοπτικών σταθμών και να παραδοθούν οι χώροι τους, όπως τους παρέλαβαν. Δυστυχώς, 6 χρόνια τώρα το Δασαρχείο δεν πράττει απολύτως ΤΙΠΟΤΑ. Το ίδιο ακριβώς κάνει και στην περίπτωση αρκετών ραδιοφωνικών σταθμών (όπως αυτός της φωτογραφίας μας) που σταμάτησαν τη λειτουργία τους. Θα μας ρωτήσετε και ο Δήμος Πυλαίας – Χορτιάτη, γιατί δεν επεμβαίνει, όπως έχει καθήκον και υποχρέωση; Και εμείς την ίδια ερώτηση κάνουμε…..

Το στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας STALAG στη Βαυαρία, όπου ήταν έγκληστοι ο Γιώργος Κυρίμης και ο Απόστολος Κυρκιμτζής. Στιγμιότυπο από την απελευθέρωση τους από τους συμμάχους

Απόστολου Κυρκιμτζή. Άνθρωπος ωραίος, αγέρωχος, αγωνιστής και πολύ αγαπητός στους Χορτιατινούς, που έφυγε νωρίς, αφού τα βαθιά σωματικά και ψυχικά τραύματα της ομηρίας κατέσκαψαν την υγεία του . Κλείνοντας, θέλουμε να εκφράσουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Δημήτρη Κυρίμη, που μας μίλησε με πολύ συγκίνηση για τον πατέρα του και στην Βούλα, την κόρη του Δημήτρη, που μας πρόσφερε έγγραφα - ντοκουμέντα και φωτογραφίες του παππού

της. Έγγραφα και ντοκουμέντα που θα «στολίσουν» το αυριανό – αμήν και πότε – Μουσείο Ιστορίας και Ολοκαυτώματος Χορτιάτη. Και μία πρόταση. Η ονοματοδοσία δρόμων του Χορτιάτη με ονόματα, όπως των δύο αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και ομήρων στη συνέχεια στη ναζιστική Γερμανία, δεν είναι μόνον τιμή στα πρόσωπα αυτά, αλλά είναι πρωτίστως τιμή και για την Κοινωνία του Χορτιάτη. Ο νοών νοείτω.

Στηρίξτε οικονομικά το «Χορτιάτη 570» για να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 10

Ο Αγώνας μας δικαιώθηκε… ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ και πάλι στο ΚΥΝΗΓΙ στα «Μονοπάτια των Παγοποιών» Ο αγώνας μας, της «Κίνησης Πολιτών Χορτιάτη», της εφημερίδας μας, αλλά και εκατοντάδων πολιτών της ευρύτερης περιοχής: Το Δασαρχείο Θεσσαλονίκης μα αναθεωρήσει την πέρα για πέρα λαθεμένη –επικίνδυνη για την ασφάλεια των πεζοπόρων – πολιτών περσινή απόφαση του, με την οποία επέτρεψε ο κυνήγι στα «Μονοπάτι των παγοποιών», έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα. ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕ με νέα απόφαση του και πάλι το κυνήγι στην πιο πολυσύχναστη από πεζοπόρους δασική περιοχή. Και μάλιστα η απόφασή αυτή αφορά μεγαλύτερη έκταση ακριβώς για την καλλίτερη προστασία των πολιτών. Η παραπάνω απόφαση βρίσκεται για ΦΕΚ στο Εθνικό Τυπογραφείο. Αξίζει να θυμίσουμε τις ενέργειες – δράσεις μας με τις οποίες φτάσαμε στο θετικό αποτέλεσμα. Πεζοπορία-Διαμαρτυ-

ρία μέσα στο δάσος στις 3 Νοεμβρίου με τη συμμετοχή εκατοντάδων πολιτών απ’ το Χορτιάτη και τη Θεσσαλονίκη. Ψήφισμα – καταγγελία 500 (συμβολικός αριθμός) πολιτών, ψήφισμα που δόθηκε στις αρμόδιες αρχές, στην Ελληνική Βουλή και τα Μ.Μ.Ε. Ραδιοφωνικές και όχι μόνον συνεντεύξεις μας. Ανάλογη αρθρογραφία σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Ενημέρωση βουλευτών και κατάθεση σχετικής ερώτησης (Αδάμου) στη Βουλή κ.α. Τέλος καλό, όλα καλά λοιπόν… Δημοσιεύουμε στη συνέχεια την επιστολή που στείλαμε στις 25 Μαΐου στην προϊσταμένη του Δασαρχείου κ. Αγγελίδου, όπου πέρα απ’το κυνήγι, θέτουμε και άλλα εξίσου σοβαρά θέματα. Για τα οποία θα προσπαθήσουμε να έχουν θετική κατάληξη και αυτά….

Προς το Δασαρχείο Θεσσαλονίκης Κ. Αγγελίδου Με την επιστολή μας αυτή, θέλουμε να μας γνωρίσετε την απόφασή σας, σχετικά με την απαγόρευση της θήρας στις επόμενες κυνηγητικές περιόδους στα “Μονοπάτια των παλιών Παγοποιών” στο δάσος του Χορτιάτη. Δεν θα επαναλάβουμε τους λόγους για τους οποίους η συνέχιση της θήρας στη συγκεκριμένη – κυρίως – περιοχή εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους για την ασφάλεια των εκατοντάδων πολιτών-πεζοπόρων τα Σαββατοκύριακα. Έτσι το ελάχιστο που οφείλετε να κάνετε, είναι η επαναφορά στο προηγούμενο καθεστώς της απαγόρευσης (αρ πρωτ 43151/07-07-2014) και η επέκτασή της -κατ ελάχιστον- σύμφωνα με το περσινό έγγραφό σας (αρ πρωτ 15548/14-03-2019). Θέλουμε ακόμη να μας πληροφορήσετε εάν -επιτέλους- η “...διερεύνηση από την υπηρεσία...” σας για το Πάρκο Κεραιών ολοκληρώθηκε, σχετικά με την απομάκρυνση των ανενεργών εγκαταστάσεων των τηλεοπτικών σταθμών, αλλά και των ραδιοφωνικών που επίσης δεν λειτουργούν. Εμείς κ.Αγγελίδου επιμένουμε να απαιτούμε την απαγόρευση κυκλοφορίας των ΙΧ στον δασικό δρόμο με αφετηρία το “πάρκο κεραιών” έως το καταφύγιο του ΣΕΟ τις Κυριακές και τις αργίες. Η κίνηση των πάρα πολλών ΙΧ προκαλούν σοβαρότατα προβλήματα (σκόνη και προβλήματα στην αναπνοή, ταχύτητα και κίνδυνος ατυχημάτων κλπ) τόσο στους πεζοπόρους όσο και μεταξύ τους. Μια αυτοψία στον χώρο θα σας κάνει συνηγόρους της θέσης μας. Βρείτε κάποια λύση. Τέλος, κ.Αγγελίδου, σας καλούμε να συνεργαστείτε με την δημοτική μας αρχή, έτσι ώστε να υπάρξει λύση -πολύ εύκολη κατά την γνώμη μας- στο σοβαρό πρόβλημα της έλλειψης πόσιμου νερού στο σύνολο του δάσους και κυρίως στα “Μονοπάτια των Παγοποιών” που χιλιάδες πολίτες -πεζοπόροι διαβαίνουν καθ` όλη την διάρκεια του έτους. Η επαναλειτουργία της βρύσης στη θέση “τρία αδέλφια” και η αντίστοιχη στη θέση “κρύα βρύση” στην παραπάνω διαδρομή είναι πρόταση εύκολα υλοποιήσιμη. Αναμένουμε όπως και οι εκατοντάδες πολίτες που υπέγραψαν το σχετικό ψήφισμα, τις απαντήσεις σας.

ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ:

ΣΠΑΝΙΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Σας ευχαριστούμε μέσα απ’ την καρδιά μας, για την αγάπη και την υποστήριξή σας και σας διαβεβαιώνουμε ότι θα συνεχίσουμε να είμαστε κοντά σας, με τις καλύτερες τιμές.

ΒΙΒΛΙΑ – ΣΧΟΛΙΚΑ – ΧΑΡΤΙΚΑ – ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΑ – ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΕΣ – ΕΙΔΗ ΓΡΑΦΕΙΟΥ – ΔΩΡΑ – ΦΩΤΟΤΥΠΙΕΣ ΚΕΝΤΡΙΚΟ: ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 22-24 / ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΤΗΛ.: 2310.281.026 ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ: ΜΑΡΤΥΡΩΝ 2ΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΚΑΙ ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΥ / ΧΟΡΤΙΑΤΗ - ΤΗΛ.: 2310.348.404

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ-ΦΑΒΑ του Γιάννη Βρεττού

Είχα αρχίσει να λαχανιάζω. Η ανηφόρα στο κυκλαδίτικο καλντερίμι ήταν απότομη. Ακολουθούσα τις μικρές πινακίδες με τα βέλη που οδηγούσαν προς το Κάστρο. Οι πρώτες σταγόνες του ιδρώτα άρχισαν να κυλάνε απ’ το μέτωπό μου εκνευριστικά πάνω στους φακούς των γυαλιών μου. Καλοκαίρι, ζέστη, ιδρώτας, λαχάνιασμα και… νάτην. Σαν να με περίμενε. Στεκόταν μερικά μέτρα πιο ψηλά εκεί που το δρομάκι έστριβε και χανόταν. Έτσι έστριψε και χάθηκε κι αυτή. Ο αγέρας μύρισε γιασεμί και αντηλιακή κρέμα. Άνοιξα το βήμα μου και το στόμα μου. Η αναπνοή μου κοφτή και γρήγορη απόχτησε τον ήχο του φυσητήρα. «Ας παίξουμε!» σκέφτηκα. Η επόμενη οπτική επαφή μου φανέρωσε έναν αραχνοΰφαντο χιτώνα που τύλιγε το ατίθασο κορμί της. Ανέβαινε με σταθερό βήμα, σε αντίθεση με το δικό μου που κόντευε να γίνει ασθματικό, χωρίς να κοιτάζει πίσω της, βέβαιη ότι την ακολουθώ. Ο διπλασιασμός των σφυγμών μου δεν με εμπόδιζε να φαντάζομαι διάφορες σκηνές, μίγμα των λογοτεχνικών, κινηματογραφικών και τηλεοπτικών εμπειριών μου. Όσο κι αν προσπάθησα να την πλησιάσω, η απόστασή μας παρέμενε σταθερή. Αυτό που μίκραινε ήταν η αντοχή μου. Κυνηγούσα την κόρη του Κάστρου, τρεις η ώρα το μεσημέρι, με τον ήλιο στο κρεσέντο του και τις πλάκες κάτω απ’ τα πόδια μου να γλιστρούν και να πυρώνουν. Στη διαδρομή δεν υπήρχε κανείς άλλος εκτός απ’ την αιθέρια ύπαρξη και τον επίδοξο κυνηγό. Ξαφνικά, μέσα απ’ τον αραχνιασμένο φεγγίτη ενός χαλάσματος, πετάχτηκε μια μαύρη γάτα και τράβηξε κουτρουβαλώντας κατά την κατηφόρα! Ταράχτηκα! Όλα τα σημάδια έδειχναν πως φτάναμε στην κορυφή. Το πλάσμα μπρο-

στά θα μπορούσε να με φτάσει στην κορυφή των ανδρικών μου ονείρων… Μετά την τελευταία φαρμακερή ανηφόρα, που έκανε το σφυγμό μου στα αυτιά μου να σφυρίζει σε κατάσταση συναγερμού, ορθώθηκε μπροστά μου η καστρόπορτα, επιβλητική και κλειδαμπαρωμένη. Και τώρα: Η άκρη του πέπλου της οπτασίας φάνηκε να χάνεται στη σκοτεινή σήραγγα δεξιά απ’ την πύλη. «Καλώς την Αριάδνη! σκέφτηκα. Να δούμε πού είναι ο Μινώταυρος και πώς θα τον καταφέρω χωρίς μίτο! Άσε που δε συμπαθώ και τους λαβύρινθους!». Μπήκα στη στοά καθώς τα διοπτροφόρα μάτια μου προσπαθούσαν να αποτινάξουν από μέσα τους το εκτυφλωτικό λευκό και να προσαρμοστούν ταχύτατα στις νέες συνθήκες. Ακολουθούσαμε μια κυκλική πορεία που σε αντίθεση με την προηγούμενη κατηφόριζε ελαφρά. Μύριζε σκοτάδι, πέτρα και κάπου-κάπου ανάσα γυναίκας. Σταμάτησα. Κρατώντας την αναπνοή μου προσπάθησα ν’ αφουγκραστώ. Δεν ακουγόταν τίποτα. Ούτε καν τα βήματά της που τότε συνειδητοποίησα πως δεν τα άκουγα καθόλου σε όλη τη διάρκεια της δεκάλεπτης διαδρομής. Ασυναίσθητα έβγαλα το κινητό μου. «Να ο μίτος!» σκέφτηκα. Δεν είχε σήμα. Τα χρειάστηκα! Αποφάσισα να συνεχίσω. Μόνο για μένα. «Ζω από περιέργεια!». Έτσι κι αλλιώς αν επέστρεφα και εξιστορούσα το γεγονός και την όποια κατάληξή του δε θα με πίστευε κανένας. Το φωτεινό αντικείμενο του πόθου, έφτανε μ’ ένα χορευτικό ρυθμό μπροστά σε μια χαμηλή ξύλινη πόρτα που φωτιζόταν από κάτι που δε ήταν εμφανές. Άπλωσε το χέρι της στο πόμολο και την άνοιξε. Ακούστηκε ένα ανάλαφρο τρίξιμο. Ο χώρος από μέσα δεν ξεχώριζε. Με περίμενε με ένα ουράνιο χαμόγελο που μ’ έκανε να φανταστώ τα πάντα και το τίποτα. Παράδεισος και κόλαση, ζενίθ και ναδίρ, Έβερεστ και Μαριάννες. «Μια αστραπή ο άνθρωπος και ό,τι είδες, είδες!». Πλησίασα σαν σε όνειρο. Τα λόγια της άρχισαν να σχηματίζουν ένα μελωδικό σμήνος φθόγγων που άγγιξαν βελούδινα τον ακουστικό μου πόρο. «Εδώ, θα αγοράσεις την καλύτερη φάβα!» Η φάβα με την φάπα έχουν τον ίδιο σχεδόν ήχο κι ακούγονται παρόμοια!

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 11

ΕΛ.ΤΑ. Χορτιάτη

Έφυγε ο παπά – Δημήτρης

Εδώ και χρόνια λειτουργεί πρακτορείο του ΕΛ.ΤΑ στο Χορτιάτη. Με ένα όμως ιδιόρυθμο καθεστώς. Αφού το ενοίκιο του καταστήματος και τον ταχυδρομικό διανομέα πρέπει να πληρώνει ο Δήμος. Αυτή είναι – κακώς – η συμφωνία με τα ΕΛ.ΤΑ. Είναι εντάξει με τις υποχρεώσεις του όμως ο Δήμος; Όχι βέβαια. Αφού όπως έχουμε γράψει και παλαιότερα ήταν και είναι ασυνεπής και ως προς την αμοιβή του ταχυδρομικού διανομέα (ακόμα χρωστούν στον Δημήτρη…….), αλλά και προς τον ιδιοκτήτη του καταστήματος που του οφείλουν ενοίκια πάνω από ένα χρόνο…….. Αξίζει να αναφέρουμε, ότι το προσφερόμενο έργο από τα ΕΛ.ΤΑ. του Χορτιάτη, μετά την ηλεκτρονική αναβάθμισή του, είναι πολύ σημαντικό και πολύ αναγκαίο για την τοπική κοινωνία. Ο κίνδυνος λοιπόν να δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία, αλλά κυρίως στην παρουσία του υποκαταστήματος είναι ορατός. Επιτέλους, η δημοτική μας αρχή, ενώ μπορεί να διατηρεί, για παράδειγμα, ένα πολυπρόσωπο τμήμα δημοσίων σχέσεων (προβολής του δημάρχου…..), δεν μπορεί να καλύπτει τα έξοδα λειτουργίας – όπως συμφώνησε- με τα ΕΛ.ΤΑ. Και μιλάμε για μερικές εκατοντάδες ευρώ. Θα επανέλθουμε γιατί το θέμα είναι εξαιρετικά σοβαρό.

Στις 22 Ιούλη έφυγε για πάντα από κοντά μας ο παπά – Δημήτρης Νικολαϊδης, συν – εφημέριος στην ενορία του Χορτιάτη. Ο παπά – Δημήτρης από το 1975 και μέχρι τον θάνατό του ιερουργούσε στο Χορτιάτη, με μια ενδιάμεση απουσία στην ενορία της γειτονικής Εξοχής. Άνθρωπος κοινωνικός και πολύ αγαπητός σ’ όλους τους Χορτιατινούς, έφυγε, αφήνοντας μόνον άριστες αναμνήσεις σ’ όλους μας. Αφού το πάντα χαμογελαστό και πάντα καλοσυνάτο πρόσωπό του μόνον φίλους δημιουργούσε. Στην κ. Ελένη, σύντροφο στη ζωή του για μισό αιώνα και πανάξια πρεσβυτέρα καθώς και στα παιδιά του, τα πιο θερμά και ειλικρινή μας συλλυπητήρια

Σοβαρό πρόβλημα στο αποχετευτικό έργο του Χορτιάτη Κινήται η διαδικασία από την ΔΕΥΑ, να κηρυχτεί έκπτωτος ο εργολάβος που ανέλαβε το έργο της αποχέτευσης στο Χορτιάτη, λόγω σοβαρών προβλημάτων στις υποχρεώσεις του. Αυτό μάθαμε. Που σημαίνει, ότι το σοβαρότατο και πολύ αναγκαίο αυτό έργο, χρονικά πάει πολύ πίσω. Εκτός και αν θα βρεθεί λύση –που είναι και το ζητούμενο- την τελευταία στιγμή.

Πρώτοι εδώ, πρώτοι εκεί, στο φαντασιακό της δημοτικής μας αρχής όμως… Συχνά, πυκνά, η δημοτικής μας αρχή μας «βομβαρδίζει» με δελτία τύπου για τις … πρωτιές του δήμου μας. Πρώτοι εδώ, πρώτοι εκεί, πρώτοι… παρά πέρα! Μια βόλτα όμως σ’ όλες τις δημοτικές κοινότητες του δήμου μας, αρκεί για να δούμε πως μόνο στο φαντασιακό της δημοτικής μας αρχής….. πρωτεύουμε. Η εγκατάλειψη και η μιζέρια είναι η κυρίαρχη εικόνα, κυρίως στα 4 χωριά του πάλαι ποτέ Δήμου Χορτιάτη. Στην …πρωτεύουσά μας, στο Πανόραμα και στην Πυλαία, κάποια μικρά έργα (λέμε τώρα…)βιτρίνας, σώζουν κάπως την κατάσταση … και η πιο απούσα, από ποτέ, αντιπολίτευση, κοιμάται τον ύπνο του δικαίου. Κρίμα και πάλι κρίμα…

Ζαρκάδια στο Χορτιάτη!!! Να τα προστατεύσουμε με κάθε τρόπο… Αρκετοί Χορτιατινοί, που πεζοπορούν στο δάσος, μας πληροφόρησαν για την παρουσία ζαρκαδιών. Μας μίλησαν μάλιστα με θέρμη για την υπέροχη εικόνα των ζαρκαδιών, να διασχίζουν τον δασικό δρόμο προς το καταφύγιο του Σ.Ε.Ο. Όμορφα, φιλικά και περήφανα ζωντανά, που πρέπει ως κόρη οφθαλμού να τα προστατέψουμε, κυρίως, από τους … κυρίους που ασχολούνται με το … σπορ του κυνηγιού. Να λοιπόν ακόμα ένας λόγος που απαιτούμε την απαγόρευση του κυνηγιού στο Δάσος του Χορτιάτη. Το λόγο έχει πλέον το Δασαρχείο Θεσσαλονίκης.

Ανησυχούμε για την ποιότητα του πόσιμου νερού στο Χορτιάτη Πολλά ερωτηματικά για την ποιότητα του νερού στη Δημοτική Κοινότητα Χορτιάτη. Όχι, ανθρωπογενείς παρεμβάσεις δεν υπάρχουν. (π.χ. γεωργικές και βιομηχανικές παρεμβάσεις). Όμως, η ποιότητα του νερού – κυρίως – από τις πηγές του βουνού, παρουσιάζει, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, προβλήματα λόγω της σύστασης των μεταλλευμάτων. Έτσι, τα φίλτρα συνεχώς «μπουκώνουν», μας ανέφεραν κάποιοι…… Η ΔΕΥΑ, όταν θέσαμε σχετικά ερωτήματα, μας καθησύχασε ότι όλα είναι ελεγχόμενα, αλλά εμείς έχουμε δικαίωμα – υποχρέωση να ανησυχούμε και να απαιτούμε αυστηρότερους ελέγχους και από το Χημείο του κράτους, φίλτρα τελευταίας τεχνολογίας, έτσι ώστε να περιορίσουμε κατά το δυνατόν τα όποια προβλήματα στο πόσιμο νερό. Άλλωστε το ακριβοπληρώνουμε και με το χαράτσι του 80% μάλιστα…

Για την …ανύπαρκτη κομποστοποίηση Κομποστοποίηση ακούμε και κομποστοποίση δεν βλέπουμε στο Δήμο Πυλαίας – Χορτιάτη. Βλέπουμε όμως, συχνά – πυκνά, δελτία τύπου της δημοτικής μας αρχής, που διαφημίζουν (!) την πέρα για πέρα ανύπαρκτη κομποστοποίηση στα έξι (6)χωριά του δήμου μας. Είπαμε, «έργα» και «δράσεις» στο φαντασιακό του κ. Καϊτετζίδη…

Έγκλημα διαρκείας… Δεν είναι λίγες οι φορές που γράψαμε για το περιβαλλοντικό έγκλημα που χρόνια τώρα βλέπουμε και κυρίως… οσφρενόμαστε στο ρέμα Εξοχής – Ασβεστοχωρίου. Αιτία, ο – προφανώς – παρακείμενος βιολογικός (λέμε τώρα…) σταθμός επεξεργασίας (πάλιι λέμε τώρα…) των λυμάτων του Νοσοκομείου «Παπανικολάου». Και βέβαια δεν ιδρώνει το ….. αυτί και το …. Ρουθούνι κανενός. Είτε δημοτικής αρχής είτε αντιπολίτευσης (γελάμε….), είτε τοπικής κοινωνίας, είτε εισαγγελέα περιβάλλοντος! Και το έγκλημα στο περιβάλλον και βεβαίως στην ανθρώπινη υγεία συνεχίζεται…

Γιατί κ. Καϊτετζίδη; Όταν η Τράπεζα Πειραιώς εγκατέστησε το μηχάνημα αυτόματης συναλλαγής (ΑΤΜ) στο Χορτιάτη, ο δήμαρχος κ. Καϊτετζίδης έκοψε κορδέλες εγκαινίων(!), έστειλε δελτία τύπου με ανάλογες φωτογραφίες και διθυραμβικά λόγια για το ….σπουδαίο έργο της δημοτικής μας αρχής(!), που έλυσε επιτέλους ένα χρόνιο πρόβλημα της τοπικής κοινωνίας του Χορτιάτη! Όμως, εδώ και αρκετούς μήνες που η Τράπεζα Πειραιώς πήρε το ΑΤΜ από το Χορτιάτη, ο λαλίστατος δήμαρχός μας «ποιεί την νίσαν», δηλαδή κάνει την κοροϊδα. Έμειναν μόνον οι κορδέλες και οι φωτογραφίες … Και κανενός το αυτί δεν ιδρώνει.

Αναζητείται η αντιπολίτευση... Το γράψαμε και θα το ξαναγράψουμε. Απόλυτη απουσία – απραξία του συνόλου της αντιπολίτευσης στο Δήμο Πυλαίας – Χορτιάτη. Όχι, ότι στην προηγούμενη 4ετία η αντιπολίτευση ……έπαιξε κάποιον σημαντικό ρόλο, αλλά στην τρέχουσα 4ετία η… αγωνιστικότητά της δεν έχει όρια. Έτσι, η δημοτικής μας αρχή, ανενόχλητη συνεχίζει να …παράγει «έργο» στο φαντασιακό της …. Και τα προβλήματα συνεχώς οξύνονται. Ιδιαίτερα στις δημοτικές κοινότητες του πρώην Δήμου Χορτιάτη. Να ελπίζουμε, ότι οι συνεχείς οχλήσεις μας θα φέρουν κάποιο αποτέλεσμα και θα βγάλει από τον λήθαργο την αντιπολίτευση για να επιτελέσει επιτέλους τον ρόλο της; Ας το ελπίσουμε…

Ξύλευση με ανταπόδωση….. Εδώ και 2 μήνες ξεκίνησε το Δασαρχείο και πάλι ξύλευση στο δάσος του Χορτιάτη. Εντάξει. Και η ξύλευση σ’ ένα δάσος πρέπει να γίνεται με επιστημονικό σχεδιασμό, όπως βεβαίως και ο καθαρισμός του. Αλλά η τοπική κοινωνία δεν θα πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο για αγορά με χαμηλό κόστος ξύλων; Όπως συμβαίνει παντού άλλωστε; Και το σημαντικότερο. Από το κέρδος που έχει το Δασαρχείο (το κράτος δηλαδή….), δεν θα πρέπει να δαπανείτε ένα ποσό για κάποια αναγκαία έργα μέσα στο δάσος; Και να εξηγούμαστε. Μιλάμε για παράδειγμα για τη δημιουργία κάποιων χώρων με κιόσκια και καθιστικά και κυρίως πόσιμο νερό. Για να γίνει το πανέμορφο και ζωογόνο δάσος του Χορτιάτη, φιλικότερο στους πάρα πολλούς πλέον επισκέπτες – πεζοπόρους του. Για να δούμε λοιπόν…

Γιάννης Πίτας: Στους κορυφαίους επιστήμονες του κόσμου… Με πολύ χαρά μάθαμε ότι ένας πολύ καλός μας φίλος και συνεργάτης ενίοτε, ο (νέο) – Χορτιατινός Γιάννης Πίτας, περιλαμβάνεται στη λίστα με τους 20 κορυφαίους επιστήμονες του κόσμου για το 2020 στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές!

O Γιάννης Πίτας είναι καθητηγής στο Α.Π.Θ. και επισκέπτης καθηγητής στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Και εις ανώτερα φίλε μας καλέ, Γιάννη.

Το φλοιοφάγο έντομο του Σέϊχ – Σου απειλεί και την Εξοχή! Τα σοβαρότατα προβλήματα, που χρόνια τώρα αντιμετωπίζει το δάσος του Σέϊχ – Σου, λόγω ενός εντόμου, το οδηγεί σε πλήρη αφανισμό! Το φλοιοφάγο έντομο Tomicus Piniperda, που προσβάλλει τα πεύκα, υπάρχει για αρκετές δεκαετίες στο Κέδρινο Λόφο, χωρίς να απειλεί ιδιαίτερα το δάσος. Για μια σειρά λόγους όμως, όπως οι ακραίες ξηροθερμικές συνθήκες των τελευταίων καλοκαιριών και η απουσία συστηματικής καλλιέργειας του δάσους, τα πεύκα απώλεσαν την ζωτικότητά τους και έγιναν ευάλωτα στο φλοιοφάγο έντομο. Σύμφωνα με τον κ.Ζάγκα καθητηγή στο Α.Π.Θ. και πρόεδρο τμήματος Δασολογίας και φυσικού περιβάλλοντος, η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή επειδή το έντομο επεκτάθηκε και στο πιο νέο τμήμα, που προήλθε από την αναγέννηση του δάσους που καταστράφηκε από την πυρκαγιά του 1997. Ο ίδιος αναφέρει ότι ο μόνος τρόπος για την αντιμετώπιση της προσβολής είναι η υλοτομία όχι μόνον των νεκρών δέντρων αλλά κυρίως των προσβεβλημένων που δεν έχουν νεκρωθεί ακόμη. Και τονίζει την αναγκαιότητα σχεδιασμού του δάσους του μέλλοντος, που δεν πρέπει να είναι αμιγές πευκόδασος, αλλά ένα μεικτό δάσος με τη μεγαλύτερη δυνατή αναλογία πλατύφυλλων ειδών. Και βέβαια ο κ.Ζάγκας θέτει ως προϋπόθεση τη συστηματική καλλιέργεια και φροντίδα του από την αρμόδια Δασική υπηρεσία. Και εδώ είναι τα δύσκολα…. Δυστυχώς όμως, η επέκταση του φονικού φλοιοφάγου εντόμου, ξεπέρασε τα όρια του Σέϊχ – Σου και έτσι βλέπουμε τελευταία πολλά ξεραμένα δέντρα στο πευκοδάσος της Εξοχής, στη βορειοανατολική πλευρά πίσω από το νοσοκομείο Παπανικολάου. Και βέβαια δεν βλέπουμε καμία μέριμνα και από το Δασαρχείο και από το Δήμο μας. Και ο κίνδυνος να καταστραφεί και αυτό το ωραίο δασίλιο είναι πολύ ορατός. Ας ελπίσουμε ότι τα γραφόμενά μας θα ευαισθητοποιήσουν τους αρμόδιους, πριν είναι πολύ αργά!

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 12

Οι «ΠΑΡΑΓΚΕΣ» του Χορτιάτη να δοθούν στο σύνολό τους στο Δήμο και στην ευρύτερη κοινωνία… Να γίνει έναΥπερτοπικό Πάρκο Πολιτισμού – Αθλητισμού… Η περιοχή ‘Παράγκες» του Χορτιάτη είναι πονεμένη ιστορία 52 χρόνων. Αφορά την αναγκαστική απαλλοτρίωση, το 1968 (εν μέσω δικτατορίας) μιας έκτασης «φιλέτο» 1850 στρεμάτων, από την διασταύρωση Χορτιάτη – Πανόραμα και έως το Ρωμαϊκό Υδραγωγείο. Ο λόγος (τάχα μου…) της απαλλοτρίωσης ήταν η μεταφορά στρατοπέδων απ’τη Θεσσαλονίκη στην εν λόγω περιοχή. Όμως, μόνον ένα μικρό στρατόπεδο δημιουργήθηκε σε μία έκταση 200 στρεμμάτων περίπου. Αυτό που υπάρχει στη διασταύρωση. Ο υπόλοιπος απαλλοτριωμένος χώρος δεν «αξιοποιήθηκε» απ’το Υπουργείο Άμυνας ποτέ. Κι αυτό γιατί αλλού στόχευαν: Να δοθεί το «φιλέτο» στον Αυτόνομο Οικοδομικό Οργανισμό των Αξιωματικών. (Α.Ο.Ο.Α.), για οικοπεδοποίηση – οικοδόμηση (και βέβαια τσιμεντοποίηση και «αρπαχτή»…) της περιοχής. Μπίζνα καθαρή δηλαδή… Οι πρώην ιδιοκτήτες, καθώς και η Κοινότητα Χορτιάτη, κινήθηκαν δυστυχώς αργά –δικαστικά για αρκετά χρόνια. Δεν κατάφεραν να τους επιστραφεί η γη τους. Κατάφεραν όμως κάτι πολύ σημαντικό, όπως μας ανέφερε χαρακτηριστικά ο Τάσος Τρώντσιος, ένας από τους πρωτεργάτες του πολύχρονου δικαστικού και όχι μόνον αγώνα. Να μην υλοποιηθεί κατ’αρχήν η απόφαση του πατρός Μητσοτάκη, ως πρωθυπουργού και υπουργού Εθνικής Άμυνας το 1990. Να

δοθεί απ’το Τ.ΕΘ.Α. (Ταμείο Εθνικής Άμυνας) η μη «αξιοποιήσιμη» έκταση των 1650 στρεμάτων στον Α.Ο.Ο.Α. Πολύ σημαντική απόφαση. Κατά καιρούς οι δημοτικοί μας «άρχοντες» μπήκαν σε κάποιες συζητήσεις – παζάρια με τους υπουργούς Εθνικής άμυνας, για την παραχώρηση κάποιων στρεμμάτων το Δήμο Χορτιάτη χθές, Δήμο Πυλαίας – Χορτιάτη σήμερα, για σοβαρές ανάγκες του δήμου (αθλητικές και σχολικές εγκαταστάσεις…). Αποτέλεσμα μέχρι σήμερα κανένα. Εμείς, χρόνια τώρα έχουμε διατυπώσει την παρακάτω πρόταση. Η έκταση των 1650 στρεμμάτων, στο σύνολο της, να δοθεί στο Δήμο Πυλαίας – Χορτιάτη, με την υποχρέωση να δημιουργηθεί ένα Υπερτοπικό Πάρκο Πολλαπλών χρήσεων Πολιτισμού – Αθλητισμού, που η χρήση του θα έχει πολλαπλή ωφέλεια για την ευρύτερη κοινωνία. Και ακόμη, θα δώσει τη λύση σε χρόνια και σοβαρά προβλήματα του Χορτιάτη, όπως αθλητικές – σχολικές υποδομές και τη δημιουργία σύγχρονων κοιμητηρίων. Για να συμβούν τα παραπάνω όμως, απαιτείται πολιτική βούληση των δημοτικών μας «αρχόντων», σχεδιασμός και διεκδίκηση. Εμείς απ’την πλευρά μας, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, για να υλοποιηθούν τα παραπάνω θα αγωνιζόμαστε.

Το πρόβλημα με τα εγκαταλελημένα-αδέσποτα ζώα έχει ξεφύγει… Η κατάσταση με τα αδέσποτα σκυλιά, όχι μόνον στο Χορτιάτη, αλλά και στα άλλα χωριά του δήμου μας, όπως και σ’ ‘ολους τους περιαστικούς δήμους της Θεσσαλονίκης, έχει φύγει από κάθε έλεγχο. Το πρόσφατο παράδειγμα στην περιοχή Μαλακοπής της Πυλαίας που είχαμε και τον τραγικό θάνατο ενός 60χρονου, δεν είναι το μοναδικό. Η δημοτική μας αρχή, λαλίστατη σε πολλά άλλα, ασχολήται με το σοβαρό αυτό πρόβλημα, πολύ πολύ … διακριτικά, εώς καθόλου. Οι σοβαρές προσπάθειες ευαισθητοποιημένων πολιτών δεν αρκούν. Πρέπει δημοτικές αρχές, φιλοζωικά σωματεία και πολίτες, να συνεργαστούν ειλικρινά για να υπάρξει ουσιαστική λύση. Μία λύση που πρώτη προτεραιότητα της θα είναι η προστασία των εγκαταλελημένων ζώων (στείρωση, ταΐστρες εκτός κατοικημένων περιοχών, παροχή ιατρικής περίθαλψης κ.τ.λ.) Καλούμε τον δήμαρχο κ. Καϊτεζίδη και Πρόεδρο της Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας , να πάρει άμεσα πρωτοβουλίες. Αναμένουμε…

Επιτέλους και κάτι ευχάριστο… Ξεκινούν τούτες τις μέρες, οι πολυαναμενόμενες εδώ και πολύ καιρό, εργασίες ανέγερσης του Κλειστού Γυμναστηρίου Χορτιάτη, στη θέση «Λούστρα», δίπλα στο Λύκειο. Το συνολικό έργο είναι προϋπολογισμού 3.450.000€, ανάδοχος είναι η εταιρεία ΠΥΛΩΝΑΣ Α.Ε., χρηματοδοτούμενο από το πρόγραμμα «ΦιλοΔημος ΙΙ» του Υπουργείου Εσωτερικών. Ο συνολικός χρόνος περάτωσης του έργου είναι 22 μήνες, που σημαίνει ότι το φθινόπωρο του 2022 –καλώς εχόντων…- το όνειρο πολλών ετών για την νεολαία θα γίνει πράξη. Επιτέλους και κάτι ευχάριστο για την ιστορική έδρα του Δήμου μας…

Ρωτάμε τον κ. Καϊτεζίδη Τι συμβαίνει με τα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (Κ.Δ.Α.Π.) του Φιλύρου και του Ασβεστοχωρίου αγαπητέ μας δήμαρχε κ. Καϊτεζίδη; Αφού, όπως μας πληροφόρησαν, το θέμα έφτασε και στη Βουλή απ’την βουλευτίνα του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργό κ. Φωτίου. Η οποία μίλησε για … οσμή σκανδάλων στη διαχείριση τεραστίων ποσών μέσω voucher με εμπλοκή δήμων –ανάμεσα τους ο δήμος Πυλαίας – Χορτιάτη- και ιδιωτών. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι τα Κ.Δ.Α.Π. στο Φίλυρο και στο Ασβεστοχώρι στεγάζονται σε σχολικά κτήρια που τη ευθύνη έχει ο δήμος, όχι όμως και τη διαχείριση των voucher… Μια απάντηση απ’την πλευρά του δημάρχου την θεωρούμε αναγκαία. Αναμένουμε…

Εκκλησιαστικές μεγαφωνικές εντάσεις… Όσο πιο …διακριτικά και …κομψά του γράφουμε. Η ένταση στη διαπασών των μεγαφώνων στις εκκλησίες, μόνον πιστούς δεν δημιουργεί… Μάλλον το αντίθετο αποτέλεσμα φέρνει. Εκτός και αν πιστεύουν πως με την μεγάλη ένταση – και με…echo μάλιστα» θα «ταπώσουν του Μουεζίνηδες». Ας χαμηλώσει λοιπόν η ένταση και ας βγει και το echo, που ταιριάζει σε άλλους χώρους, νυχτερινούς…

του Στέλιου Νικητόπουλου,

ΕΠΟΜΕΝΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ, ΛΙΑΝΟΚΛΑΔΙ Η είδηση από το Lamiareport έλεγε: «το απόγευμα της Τρίτης (4/8) στην αμαξοστοιχία Αθήνας - Θεσσαλονίκης, στον σταθμό του Λιανοκλαδίου, επιβάτες πέταξαν στην κυριολεξία εκτός τραίνου 48χρονο μετανάστη από το Καμερούν γιατί πίστευαν ότι έχει κορονοϊό. Λίγες στιγμές νωρίτερα στον έλεγχο του εισιτηρίου του, είχε βρεθεί ότι είχε βγάλει εισιτήριο μέχρι Λιβαδειά καθώς δεν είχε άλλα χρήματα για να φθάσει στον προορισμό του που ήταν η Καρδίτσα. Δείχνοντας τότε όλα τα χαρτιά του αποκαλύφθηκε, ότι έχει χαρτί στο οποίο αναφέρεται ότι έχει περάσει covid-19 τον Μάιο. Ακολούθησε πανικός στο βαγόνι με τους υπόλοιπους επιβάτες να απαιτούν να κατέβει από το τραίνο, κατά δήλωση των υπευθύνων της εταιρίας, που φοβήθηκαν ότι θα τον λιντσάρουν».

Ο ελεγκτής υποχρέωσε τον μετανάστη να καθίσει στο πάτωμα και τον κατέβασε στον επόμενο σταθμό, στο Λιανοκλάδι. Η TrainOSE δικαιολόγησε το περιστατικό πατώντας πάνω στο γεγονός ότι ο μετανάστης δεν είχε πληρώσει όλο το αντίτιμο. Δηλαδή η TrainOSE λέει ότι όταν ο επιβάτης δεν έχει πληρώσει το σωστό αντίτιμο η πρακτική είναι να τον αναγκάζεις να καθίσει στο πάτωμα και να τον πετάς στον επόμενο σταθμό; Υπήρξαν συμπολίτες μας που δεν στάθηκαν σε αυτό καθαυτό το ρατσιστικό περιστατικό αλλά στο ότι ο μετανάστης δεν είχε πληρώσει ολόκληρο το αντίτιμο. Αν ήταν να συμπληρωθούν χρήματα για το εισιτήριο, πιο λογικό θα βρίσκαμε να συμπλήρωναν το ποσό οι επιβάτες. Τουλάχιστον αυτό θα κάναμε πολλοί από εμάς αν ήμασταν παρόντες στο περιστατικό. Θα ήταν η

δημοσιογράφος φυσιολογική ανθρώπινη αντίδραση. Για την ιστορία να γράψουμε ότι ο μετανάστης από τον Καμερούν δεν είχε κάποιον ιό, σε αντίθεση με αυτούς που του επιτέθηκαν που είχαν τον ιό του ρατσισμού για τον οποίο δεν υπάρχει εμβόλιο. Με αφορμή αυτό το περιστατικό θα ήθελα να καταθέσω κάποιες σκέψεις. Ο φασισμός που απλώνεται επικίνδυνα πάνω από τον κόσμο, δεν είναι αυτόκλητος, ούτε παρθενογένεση. Γεννιέται και θρέφεται από πολιτικές. Το κεφάλαιο, η ίδια η αστική εξουσία, δίνει στις κοινωνίες που διαβιούν σε καθεστώς ταξικής επίθεσης, ακραίας λιτότητας και φτώχειας, εναλλακτική τον φασισμό, ο οποίος από τη μια εξυπηρετεί ακριβώς τα συμφέροντα του καπιταλισμού, του κεφαλαίου, είναι καπιταλισμός στην ακραία και άγρια

μορφή του, κι από την άλλη αφομοιώνεται εύκολα από αυτές μέσα στην καθημερινότητα της βίας της ταξικής επίθεσης. Ο κοινωνικός αυτοματισμός του μοιράσματος της φτώχειας με τους πρόσφυγες- μετανάστες είναι ένας από τους διαδρόμους φασιστοποίησης της κοινωνίας, με πρώτο το κράτος να δείχνει τον δρόμο. Από την άλλη, στις κοινωνίες με υψηλό βιοτικό επίπεδο, ο κίνδυνος μη μοιραστούν με τους πρόσφυγες τον πλούτο, δημιουργεί αποδοχή του ρατσισμού, του φασισμού και νεοναζισμού ως εναλλακτική και «άρια δημοκρατία». Το πλαίσιο του αφηγήματος του καπιταλισμού, της «τάξης» και της «ασφάλειας» των πολιτών, είναι το πεδίο νομιμοποίησης της βίας που ο ίδιος χρησιμοποιεί για την επιβολή του.

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

Ανακύκλωση: μια καθημερινή συνήθεια, μια πράξη ευθύνης του Μιχάλη Γεράνη* Μέσα στο περιβάλλον της ελληνικής οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η διαχείριση στερεών αποβλήτων είναι μία ευκαιρία ευρύτερης ανάπτυξης. Οι νέοι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλάζουν τους ετήσιους στόχους για την ανακύκλωση. Ως Πρόεδρος του ΦΟΔΣΑ, στο επίπεδο της σωστής διαχείρισης - αξιοποίησης των απορριμμάτων, αφού αλλάζει το τοπίο στον τρόπο που διαχειριζόμαστε τα απόβλητα δουλεύουμε οργανωμένα για να δημιουργηθούν υποδομές που θα βελτιώσουν όλη τη διαδικασία για να πάμε στην ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων. Σήμερα λοιπόν περισσότερο από ποτέ επιβάλλεται να πάρουμε την υπόθεση ανακύκλωση κυριολεκτικά και μεταφορικά στα χέρια μας, η ζημιά που κάνουμε στο περιβάλλον όταν εμείς δεν ανακυκλώνουμε στην πηγή (σπίτι, εργασία, γραφείο), δυστυχώς επιστρέφει σ’ εμάς με την χειρότερη μορφή (καταστροφή περιβάλλοντος - μόλυνση αέρα και νερού κ.α.) Η ανακύκλωση δεν σταματάει στους μπλε κάδους, είμαστε εν αναμονή της τοποθέτησης των καφέ κάδων για (οργανικά απόβλητα). Πρόκειται για υπολείμματα τροφών, που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 40% των σκουπιδιών. Μία από τις πλέον διαδεδομένες μεθόδους διαχείρισης των οργανικών αστικών απορριμμάτων είναι η κομποστοποίηση. Με τον όρο κομποστοποίηση εννοείται η φυσική διαδικασία κατά την οποία τα οργανικά απόβλητα (φρούτα, λαχανικά, φύλλα, κλαδέματα κ.α.), κάτω από ελεγχόμενες αερόβιες συνθήκες με τη βοήθεια μικροοργανισμών, μετατρέπονται σε ένα πλούσιο οργανικό μείγμα που λειτουργεί ως εδαφοβελτιωτικό και λίπασμα. Για να υλοποιήσουμε οτιδήποτε πρέπει να δίνουμε αξία στη σωστή ενημέρωση του πολίτη, στο Δήμο Πυλαίας Χορτιάτη, το περιβάλλον είναι στη βάση κάθε πολιτικής

μας. Ο Δήμος έχει ενταχθεί στις πρώτες ενεργειακά βιώσιμες κοινότητες της Ελλάδας, αναλαμβάνει σταθερά οικολογικές πρωτοβουλίες σε συνεργασία με σχολεία και εθελοντικές οργανώσεις και φορείς, συμμετέχει σε προγράμματα ανακύκλωσης και δράσεις αναβάθμισης του αστικού περιβάλλοντος. Υλοποιήθηκε το Πιλοτικό πρόγραμμα κομποστοποίησης όπου Διατέθηκαν δωρεάν καφέ κάδοι σε δημότες. Ενώ έχει δημιουργηθεί η διαδικτυακή πλατφόρμα Followgreen όπου οι δημότες είτε μέσω της ανακύκλωσης που πραγματοποιούν σε συγκεκριμένες δομές του δήμου, είτε μέσω του ενημερωτικού υλικού σε άρθρα, βίντεο, κουίζ και green missions, κερδίζουν πόντους και αποκτούν πρόσβαση σε εκπτώσεις προϊόντων και υπηρεσιών των συνεργαζόμενων τοπικών επιχειρήσεων. Στην Αυτοδιοίκηση, στον πιο χειροπιαστό, στον πιο πραγματικό στίβο της πολιτικής, μπορούμε να βελτιώσουμε τη ζωή μας με τις δικές μας ενέργειες, με τις δικές μας πρωτοβουλίες. Στη γειτονιά μας, στον τόπο μας, στο δήμο μας. Η ενεργή συμμετοχή μας κάνοντας σωστή ανακύκλωση αποτελεί αφενός ουσιαστική παρέμβαση , αλλά και πραγματική ευκαιρία για την αναβάθμιση του περιβάλλοντος και αφετέρου δημιουργεί μια σύγχρονη πόλη που αξιοποιεί τα απορρίμματα για ν παράγει κοινωνικό όφελος και τοπική ανάπτυξη. Στέλνουμε το μήνυμα που πρέπει να μας συνοδεύει σε κάθε μας κίνηση κάθε μας συνήθεια: Αλλάζω συνήθειες σώζω το περιβάλλον… κερδίζω ζωή, ας κάνουμε την ανακύκλωση μια καθημερινή συνήθεια γιατί η ανακύκλωση είναι πράξη ευθύνης! *ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΦΟΔΣΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΣ ΠΥΛΑΙΑΣ ΧΟΡΤΙΑΤΗ

ΣΕΛΙΔΑ 13

Οι πελαργοί ξανά στον Χορτιάτη μετά από τέσσερις δεκαετίες Στην είσοδο του χωριού πάνω σε μια ειδική πλατφόρμα που έχει τοποθετήσει η ΔΕΗ σε κολώνα ρεύματος (ταβέρνα Κιόσκια), έφτιαξαν ξανά τη φωλιά τους οι πελαργοί, μετά από 4 και πλέον δεκαετίες που έλειπαν από το Χορτιάτη. Έτσι φέτος για τρίτη συνεχή χρονιά, το μοναδικό ζευγάρι πελαργών του χωριού μας, φώλιασε κι έβγαλε τρεις νεοσσούς, που πέταξαν πλέον και αυτοί στο δρόμο προς την Αφρική. Οι πελαργοί είναι μεγάλα πουλιά, με άνοιγμα φτερών περίπου δύο μέτρα και βάρος ως 4 κιλά. Τα πουλιά αυτά είναι ιδιαίτερα ανθρωπόφιλα και προτιμούν να κατασκευάζουν τη μεγάλη φωλιά τους μέσα σε οικισμούς, πάνω σε κολώνες, στέγες ή καμπαναριά και σπανιότερα σε δέντρα. Είναι μονογαμικά και ο δεσμός τους μπορεί να διατηρηθεί για πολλά χρόνια. Τρέφονται με ποικιλία μικρών ζώων: μικρά θηλαστικά όπως αρουραίους, ποντίκια και τυφλοπόντικες, ερπετά (σαύρες, φίδια), αμφίβια και μικρά ψάρια καθώς και μεγάλα έντομα όπως σκαθάρια και ακρίδες, που αναζητούν σε ακτίνα 3-5 χιλιομέτρων από τη φωλιά τους. Ίσως η αναπλήρω-

ση της Λίμνης Κορώνειας από το 2014 και μετά να σχετίζεται με την επιστροφή των πελαργών μας, μιας και είναι στην εμβέλεια του χώρου τροφοληψίας τους. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι τα κοντινά μας χωριά Αγ. Βασίλειος και Καβαλάρι κάποτε αριθμούσαν μερικές δεκάδες φωλιές πελαργών το κάθε ένα. Φέτος το ζευγάρι των πελαργών μας συναντήθηκε την πρωταπριλιά που είχαμε και χιόνια και μπορούσε κανείς να τους δει να κυνηγούν μαζί στα πλημμυρισμένα χωράφια στα όρια του οικισμού. Ήδη από τα μέσα Απριλίου είχαν αρχίσει να κλωσσάνε εναλλάξ, πότε το αρσενικό και πότε το θηλυκό, και ως τα τέλη Ιουνίου πια τρία νεαρά πουλιά στέκονταν στη φωλιά έτοιμα να πετάξουν. Οι πελαργοί είναι τυπικά μεταναστευτικά πουλιά, που ξεχειμωνιάζουν στην Αφρική, νότια του Σαχέλ, κι επιστρέφουν κάθε χρόνο στην Ευρώπη, όπου παραμένουν από τα μέσα Μαρτίου έως και περίπου τα τέλη Αυγούστου. Όμως τα τελευταία χρόνια, αρκετοί

είναι οι πελαργοί που μένουν στη χώρα μας και το χειμώνα, λόγω της αφθονίας τροφής που παρέχει ο άνθρωπος μέσω των σκουπιδιών του. Χαρακτηριστικές είναι οι εικόνες πελαργών που κάθονται στα φώτα του δρόμου στο Κλειδί (στη στροφή της Εγνατίας για Βέροια) και τους βλέπουμε όλο τον χειμώνα μέσα στο κρύο και στα χιόνια. Μεταναστεύουν σε μεγάλα κοπάδια που αριθμούν μερικές εκατοντάδες ή και χιλιάδες άτομα σε εντυπωσιακούς σχηματισμούς. Περίφημο σημείο για την παρατήρηση της μετανάστευσής τους είναι τα στενά του Βοσπόρου, όπου περνούν πολλές χιλιάδες πελαργοί το φθινόπωρο, καθώς χρησιμοποιούν τα θερμά ανωδικά ρεύματα του αέρα για να ανεμοπορούν. Τα ρεύματα αυτά δημιουργούνται μόνο πάνω από τη στεριά, γι’ αυτό και οι πελαργοί αναζητούν τα στενά θαλάσσια περάσματα και αποφεύγουν την ανοιχτή θάλασσα. Η τελευταία πανελλήνια απογραφή πελαργών το 2004 έδειξε ότι στη χώρα έχουμε περί τα 1500 ζευγάρια, ενώ ο μεγαλύτερος πληθυσμός πελαργών στην Ευρώπη απαντάται στην Πολωνία με περισσότερα από 30.000 ζευγάρια. Ωστόσο το 2020 ήταν μια ιδιαίτερη χρονιά για τους πελαργούς στην Ελλάδα, καθώς για πρώτη φορά στα τελευταία τουλάχιστον 100 χρόνια, φώλιασαν στην Κρήτη στο οροπέδιο του Λασιθίου! Τους περιμένουμε λοιπόν και του χρόνου στο Χορτιάτη και ίσως στα επόμενα χρόνια να έχουμε και μια δεύτερη φωλιά, αν μάλιστα βοηθήσουμε τα πουλιά με την τοποθέτηση κάποιας ακόμη πλατφόρμας σε κατάλληλο σημείο. Μαρία Παναγιωτοπούλου Αύγουστος 2020 περισσότερες πληροφορίες: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία “Ποιος είναι ο πελαργός” Facebook: “Every Stork in Greece”

ΛΙΠΑΣΜΑ

Μαζέψτε τα οργανικά απόβλητα, τοποθετήστε τα στον καφέ κάδο. Θα περάσει να τα παραλάβει το αντίστοιχο όχηµα, θα κοµποστοποιηθούν και θα γίνουν λίπασµα για να επιστρέψουν στη γη. Από εκεί θα φυτρώσουν τρόφιµα και κλαδιά τα οποία θα καταλήξουν ξανά στο κάδο! Πλέον ξέρεις και τι είναι η κυκλική οικονοµία.

Εν μέσω αυστηρού και πρωτόγνωρου εγκλεισμού της Ελληνικής κοινωνίας λόγω κορονοϊού, η ακραία νεοφιλελεύθερη και όχι μόνον κυβέρνηση, Μητσοτάκη, πέρασε, με τα «Κουκιά» που διαθέτει στη βουλή, τον Περιβαλλοντοκτόνο νόμο. Εκατοντάδες Οικολογικές και όχι μόνον συλλογικότητες σ’ όλη την Ελλάδα, κατήγγειλαν το εν δυνάμει Περιβαλλοντικό έγκλημα ζητώντας την απόσυρση του νόμου. Ανάμεσα τους και η «Κίνηση Πολιτών Χορτιάτη» και το περιοδικό «ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ»

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 14

Ιγνάτιος Καϊτεζίδης, δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη

«Σε καιρούς δύσκολους δημιουργούμε έργα για τον Χορτιάτη!» Ρωτήσαμε για μια ακόμη φορά τον δήμαρχο κ. Καϊτεζίδη, που βρίσκεται η υπόθεση του Μουσείου Ιστορίας Ολοκαυτώματος, που «σέρνεται» χρόνια τώρα. Τι γίνεται με την πεζοδρόμηση στην περιοχή των εκκλησιών και με την κατεδάφιση της εγκαταλελειμμένης οικίας της εκκλησίας, προκειμένου να αναδειχθεί το σπουδαίο έργο που διενεργεί η Εφορία Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης (η εφορεία το διενεργεί, να ξηγούμαστε…). Δημοσιεύουμε τις απαντήσεις(;) του κ. Καϊτεζίδη, που όσον αφορά το Μουσείο κινείται στην ίδια –σχεδόν- περσινή απάντησή του: «…η απόφαση μας για τη μετατροπή του Πέτρινου Σχολείου σε Μουσείο Ολοκαυτώματος παραμένει σταθερή. Σχετική ολοκληρωμένη πρόταση μας καταθέτουμε στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης»… Καταθέτουμε και όχι καταθέσαμε. Οπότε… Όσον αφορά δε την υποχρέωση του Δήμου να προχωρήσει στην πεζοδρόμηση, αλλά και στην εξεύρεση λύσης για την κατεδάφιση της οικίας, τα ερωτήματα μας δεν πήραν απάντηση. Παραμένουν. Και μία απορία μας. Έχετε αγαπητέ μας δήμαρχε επισκεφτεί ποτέ το εργοτάξιο, γιατί περί αυτού πρόκειται, στη Βυζαντινή εκκλησία και στον περιβάλλοντα χώρο; Γιατί μιλάτε απλά για «…έργα συντήρησης και ανάδειξης…»

Δεν ξεχνώ. Αυτές είναι οι δύο λέξεις που ο μαρτυρικός Χορτιάτης επαναλαμβάνει κάθε χρόνο τέτοιες ημέρες, καθώς θυμάται το βαρύτατο τίμημα που πλήρωσε αυτός ο τόπος στις 2 Σεπτεμβρίου 1944. Δεν ξεχνά και τη λέξη μνημοσύνη, δηλαδή τη «μη λήθη» για τη ναζιστική βαρβαρότητα. Θα πρόσθετα σήμερα και τις λέξεις όραμα και σχέδιο για να αλλάξουμε τον Χορτιάτη. Κόντρα στα τεράστια προβλήματα και τις πρωτόγνωρες δυσκολίες της εποχής. Είναι στ’ αλήθεια πρωτόγνωρα αυτά που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Σε μια χώρα όπου οι δήμοι υπέστησαν τα τελευταία χρόνια και εξαιτίας των μνημονίων τεράστιες περικοπές που ξεπερνούν το 60%. Όπου η πανδημία του κορονοϊού έχει ανατρέψει πολλά από τα μέχρι σήμερα δεδομένα, δημιουργώντας μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές αβεβαιότητες, αλλά και τεράστια προβλήματα στη λειτουργία των δήμων. Όπου το μεταναστευτικό-προσφυγικό, αλλά και η επιθετικότητα της Τουρκίας δοκιμάζουν εδώ και μήνες την πατρίδα μας και απαιτούν την μέγιστη ομοψυχία και εθνική ενότητα. Μέσα σε αυτό το δύσκολο και βαρύ κλίμα το δικό μας σχέδιο με όραμα για την περιοχή προχωρά. Με επιμονή, υπομονή αλλά και αναγνώριση των δυσκολιών, ο Χορτιάτης βρίσκεται στο επίκεντρο των πρωτοβουλιών και των δράσεών μας. Με έργα ιστορικά που δεν προχώρησαν όπως έπρεπε στα χρόνια τα καλά. Με έργα όμως τα οποία έχουν μπει σε ράγες υλοποίησης και ολοκληρώνονται αφού έχουν εξασφαλισμένη πια τη χρηματοδότησή τους χάρις στις ενέργειες του δήμου μας. ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ Ισχύει η απόφασή μας να τιμήσουμε την ιστορία του τόπου μας και των ηρώων μαρτύρων μας. Διαμορφώνοντας το ιστορικό Πέτρινο Σχολείο, όπου σήμερα στεγάζεται το Γυμνάσιο του Χορτιάτη, σε Μουσείο Ολοκαυτώματος και χώρο πολιτισμού και προχωρώντας στην ανάπλαση του αύλειου χώρου του. Παρά τα πολλά γραφειοκρατικά προβλήματα που αντιμετωπίσαμε όλα αυτά τα χρόνια, η απόφασή μας για τη μετατροπή του Πέτρινου Σχολείου σε Μουσείο Ολοκαυτώματος παραμένει σταθερή. Σχετική ολοκληρωμένη πρότασή μας καταθέτουμε στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» του υπουργείο Εσωτερικών τόσο για τη μελέτη της ανάπλασης του Πέτρινου Σχολείου και την μετατροπή του σε Μουσείο Ολοκαυτώματος όσο και για την κατασκευή του νέου Γυμνασίου του Χορτιάτη.

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ Προχωράμε την αποχέτευση, ένα έργο που θα αλλάξει την πορεία του τόπου μας, προϋπολογισμού 9 εκ. ευρώ που εξασφαλίστηκαν χάρη στις πολύχρονες τεράστιες προσπάθειες του δήμου μέσα από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ. Το έργο ξεκίνησε και να είστε βέβαιοι ότι θα ολοκληρωθεί παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε με τον εργολάβο και τις απρόβλεπτες χρονικές καθυστερήσεις από τη συμπεριφορά του, αλλά και την πανδημία του κορονοϊού. Ι.Ν. ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ Προχωρά η ανάπλαση στο κέντρο του Χορτιάτη, με τα έργα συντήρησης και ανάδειξης του Ι. Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, σε συνεργασία με την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων, αλλά και την πολύτιμη συνδρομή του Μητροπολίτη μας κ.κ. Βαρνάβα, που ασχολείται προσωπικά. Τελικός στόχος η διαμόρφωση της πλατείας Πίστης και Μνήμης στο κέντρο του οικισμού και η ανάδειξη αυτού του μοναδικού Ναού. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ-ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Το κλειστό δημοτικό γυμναστήριο, που θα αποτελέσει το πιο σύγχρονο δημοτικό γυμναστήριο στον δήμο μας και θα δώσει διέξοδο για τις αθλητικές δραστηριότητες της περιοχής, έχει μπει και αυτό σε φάση υλοποίησης με την εγκατάσταση του εργολάβου του έργου, ενώ πετύχαμε και τη χρηματοδότησή του από το πρόγραμμα «Φιλόδημος» του υπουργείου Εσωτερικών. Ένα πραγματικό στολίδι, κυψέλη πολιτισμού και αθλητισμού για ολόκληρη την περιοχή, όπως ακριβώς το υποσχεθήκαμε. Συνεχίζουμε, λοιπόν. Παρά τα κονδύλια που μειώνονται από την πολιτεία, παρά την πανδημία και παρά τις τεράστιες δυσκολίες, δυναμώνουμε με έργα τον Χορτιάτη μας! Αυτό είναι το αισιόδοξο μήνυμα αυτής της περιόδου!

Η «Κυβέρνηση της Αριστεράς»: εξήγηση για την απουσία αριστερής αντιπολίτευσης γράφει ο Δημοσθένης Παπαδάτος - Αναγνωστόπουλος «Αλήθεια, πού είναι η αντιπολίτευση;». Ένα χρόνο μετά την ευρεία νίκη της ΝΔ, σε μια σειρά από κρίσιμα θέματα –από τα επείγοντα εργασιακά ως την αστυνομική βία, το προσφυγικό, τα ελληνοτουρκικά–, ο ΣΥΡΙΖΑ είτε είναι διακριτικά παρών, είτε αντιπολιτεύεται τη ΝΔ από τα δεξιά. Το είδαμε έκπληκτοι (;) αυτές τις μέρες, στα ζητήματα εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου, που βαφτίζεται, α λα ΠΑΣΟΚ, «κυριαρχικά δικαιώματα». «Αλήθεια, πού είναι η αντιπολίτευση;». Οι άνθρωποι που ψήφισαν τον ΣΥΡΙΖΑ το 2019, με την ελπίδα να μην υποστούν την ακροδεξιά πολιτική της ΝΔ, περίμεναν πως, έστω τώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ θα ξανάβρισκε τον παλιό ριζοσπαστικό εαυτό του – αυτόν που διάφοροι χλευάζουν ως «ΣΥΡΙΖΑ του 3%». Παρά την περίφημη «έξοδο από τα μνημό-

νια», ο ΣΥΡΙΖΑ πήγε δεξιότερα. Απέναντι, λοιπόν, στην πιο δεξιά κυβέρνηση από τη Μεταπολίτευση, μπροστά σε νέο κύμα πανδημίας, απειλές θερμών επεισοδίων για τους υδρογονάνθρακες και –κυρίως– μπροστά σε μια ύφεση που πέφτει από σήμερα στα κεφάλια εργαζόμενων και φτωχών, η απουσία αριστερής αντιπολίτευσης είναι κραυγαλέα – και απαιτεί εξήγηση. Αυτή την εξήγηση θέλει να δώσει ο συλλογικός τόμος «Ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση 2015-2019. Η Αριστερά;», που επιμεληθήκαμε μαζί με τον Χρήστο Λάσκο (κυκλοφορεί από τις εκδ. Τόπος). Για να είναι συγκεκριμένη, η εξήγηση αυτή θα έπρεπε να ασχοληθεί με τα πεπραγμένα (και τα μη πεπραγμένα…) του ΣΥΡΙΖΑ σε όλα τα βασικά πεδία πολιτικής: οικονομία, εργασιακά, ασφαλιστικό, υγεία, προσφυγικό, περιβάλλον, εξωτερική πολιτική, σχέσεις κράτους-Εκκλησίας κ.ά. Τα κείμενα 35 συγγραφέων, με ειδικές γνώσεις και συμμετοχή στα πράγματα αυτής της τελευταίας δεκαετίας, βοηθούν ακριβώς σε αυτό: να καταλάβουμε τι έγινε – για να μην ξαναγίνει. Για να ξαναϋπάρξει, επιτέλους, αριστερή αντιπολίτευση.

Για το κλείσιμο των Παιδικών Σταθμών στο Δήμο Πυλαίας - Χορτιάτη Με έναν παιδικό σταθμό (Πυλαία) θα ξεκινήσει η νέα σχολική χρονιά στο δήμο μας, μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να ανασταλεί η λειτουργία των σταθμών στο Πανόραμα και το Φίλυρο. Αιτία για αυτό-σύμφωνα με τη δημοτική μας αρχή- είναι η οικονομική ζημιά που προκαλεί η λειτουργία τους, αφού ο αριθμός των παιδιών έχει μειωθεί υπερβολικά εξαιτίας της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης. Όμως εδώ υπάρχει και ο αντίλογος. Ως εφημερίδα πιστεύουμε ότι ο δήμος δεν μπορεί να λειτουργεί σαν επιχειρηματίας, και δεν γίνεται όλες οι αποφάσεις του να εξαρτώνται από την ύπαρξη κέρδους ή ζημιάς. Όπως γίνεται και με τις αποφάσεις της κυβέρνησης, υπάρχει και η κοινωνική διάσταση των πραγμάτων σε ορισμένα θέματα. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να κλείσει το σχολείο στη Γαύδο επειδή έχει ελάχιστους μαθητές, ούτε είναι λύση να τους δοθεί ένα voucher για να πάνε αλλού. Βέβαια το πρόβλημα με τους παιδικούς σταθμούς δεν αφορά μόνο το δήμο μας αλλά είναι γενικότερο, αφού όπως μαθαίνουμε και σε άλλους δήμους της χώρας κλείνουν παιδικοί σταθμοί για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Επομένως, για να αντιμετωπιστεί το θέμα αυτό χρειάζεται να δοθεί έκτακτη οικονομική ενίσχυση στους δήμους, και οι δήμαρχοι θα πρέπει μέσω της ΚΕΔΕ να το απαιτήσουν από την κυβέρνηση. Τελειώνοντας, να προσθέσουμε τα εξής: α) θα θέλαμε να μάθουμε ποιες ενέργειες έγιναν, και αν έγιναν, από το δήμο για να μην κλείσουν οι δύο παιδικοί σταθμοί (πχ. αναζήτηση άλλου χώρου με μικρότερο ενοίκιο, εκστρατεία ενημέρωσης στους γονείς για να ενισχυθούν οι εγγραφές, κλπ). β) η ευθύνη για την ύπαρξη και λειτουργία των παιδικών σταθμών δεν είναι μόνο της δημοτικής αρχής, αλλά και της τοπικής κοινωνίας. Οι δημοτικοί παιδικοί σταθμοί θα πρέπει να στηριχτούν έμπρακτα από τους γονείς, με την απόφασή τους να στείλουν τα παιδιά τους σε αυτούς. Ας ελπίσουμε ότι αυτό θα γίνει.

Ένα υπερσύγχρονο Γυμναστήριο στο Χορτιάτη Εν μέσω κορονοϊού και σε χρόνο ρεκόρ μάλιστα (τα εύσημα στον ακούραστο …έφηβο Γιώργο), δημιουργήθηκε ένας θαυμάσιος χώρος άθλησης στο Χορτιάτη. Ένα υπερσύγχρονο Γυμναστήριο με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές, κυριολεκτικά στολίδι για την ευρύτερη περιοχή μας. Στον Κώστα και την Άννα, που έχουν την ευθύνη και τη διεύθυνση του γυμναστηρίου, εμπειρότατους στο χώρο αυτό, ευχόμαστε τα καλλιτερότερα. Και τους δίνουμε το… λόγο για να μας πούνε τι θα μας προσεφέρουν στον ωραιότατο χώρο τους.

Γυμναστήριο sportclub!

• Νέος χώρος, νέες υπηρεσίες, νέες προοπτικές!

• Έτοιμοι να σας υποδεχτούμε με 60 ώρες ομαδικών προγραμμάτων.

• Τμήματα παιδικά, εφηβικά, ενηλίκων.

Pilates, yoga, crosstrain, ιμάντες αιώρησης, ορθοσωμική γυμναστική, μπαλέτο, μουσικοκινητική αγωγή, pre/post natal training, προπόνηση αποκατάστασης τραυματισμών, judo, tae Kwon do, kick box, personal training, υπηρεσίες μασάζ και διατροφής.

Outdoor activities: mountain biking, Nordic walking, hiking, sailing, training on nature.

Πολύ σύντομα κοντά σας ! Τ. 2310348073 | E-mail: sportclubhortiatis@gmail.com

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

Μένουμε Πυλαία γράφει η Έυη Πάτκου

ΣΕΛΙΔΑ 15

Λεπτά ζητήματα δημόσιου χώρου στο Χορτιάτη (σε καιρό παιδικής αποστασιοποίησης) γράφει η Έφη Σαρβάνη

Αυτήν την εικόνα παρουσιάζει σήμερα η παραλία της Πυλαίας... Η τεχνολογία μπήκε με τον κορονοϊό, για καλά στην ζωή όλων μας. Είδαμε να εξοικειώνονται με τη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας πολλοί, που δεν είχαν καμιά σχέση με τα μέσα αυτά παλιότερα. Παρακολουθώ, λοιπόν, από καιρό διάφορες ομάδες της Πυλαίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και διαβάζω τις αναρτήσεις τους. Υπάρχουν ομάδες που γράφουν επισημαίνοντας διάφορα προβλήματα στην γειτονιά τους, όπως συνήθως σκουπίδια, μπάζα, προβληματικά πεζοδρόμια, αδέσποτα κ.ά. Πιστεύουν πως κάποιος αρμόδιος του Δήμου, κάτι θα διαβάσει, και θα κινητοποιηθεί. Μερικές φορές πράγματι υπάρχει ανταπόκριση, τις περισσότερες όμως όχι. Σε άλλη ομάδα πάλι, υπάρχουν αναρτήσεις με απολαυστικές ιστορίες από τη ζωή στην Πυλαία τα παλιά χρόνια. Αναμνήσεις, ή αφηγήσεις όπως τις άκουγαν από ανθρώπους που δεν υπάρχουν πια, οι οποίες πλουτίζουν την τοπική ιστορία και συντηρούν την συνοχή της κοινότητας. Μια τέτοια ιστορία διάλεξα να παρουσιάσω στη στήλη αυτή, διατηρώντας τον πηγαίο λόγο της αφήγησης και μετά από την άδεια του συγγραφέα. Ε.Π. Ποιος είπε πως η Καμπτζίδα δεν έχει θάλασσα; Γράφει ο Θανάσης Ε. Μπαταλαμάς* Καλημέρα... ομάδα.. «ΒΡΕΞΕΙ ΚΩΛΟΥ.. ΦΑΕΙ ΨΆΡΙΑ».... Μερικοί θαρρούν ότι η Καμπτζίδα δεν έχει.... θάλασσα.. (έχουμε κι’ απ’ αυτήν).. ΝΤΑΗΛΙΑΝΗΣ λοιπόν.. Για κάποιους που δεν γνωρίζουν.. Όπως μετά το Φοίνικα πηγαίνουμε προς αεροδρόμιο, λίγο πριν (απέναντι από το «διαβαλκανικό», υπάρχει δρόμος δεξιά που οδηγεί στη θάλασσα στο «Νταηλιάνι»... Ονομάστηκε έτσι από τις... ψαροπαγίδες (νταηλιανια) που υπήρχαν στη θάλασσα.. Στον κόλπο της περιοχής, χύνονται ένα σωρό μικρά «ποταμάκια» και ο π. Ανθεμούντας, πλουτίζοντας τα νερά με άφθονα «φερτά», πλούσια σε τροφή για τα ψάρια.. Ο δρόμος οδηγεί ανάμεσα από δένδρα στη θάλασσα.. Περίπου 70 - 100 μ. πριν τη θάλασσα (μιλάω για δεκαετία 60-70), υπήρχε ένα ας πούμε... καφενεδάκι (πρόχειρο κατασκευή), που έβγαζε λίγα τραπεζάκια, σέρβιρε καφέ, ουζάκι, πουλούσε αναψυκτικά, παγωτά, καμία κονσέρβα.. Είχε και ένα πρόχειρο «τσαρδάκι»... Δίπλα δεξιά υπήρχε μια «τουλούμπα» με κρύσταλλο νερό και μια μικρή γούρνα, που έβαζαν θυμάμαι τα καρπούζια για να παγώσουν.. Αριστερά υπήρχε ένα κανάλι που χύνονταν στη θάλασσα και μια γεώτρηση που δούλευε με ένα «φουρφούλι»... Πιο αριστερά, προς το αεροδρόμιο, η θάλασσα βαθαίνει και ονομάζονταν... «Βαθύ».. Σε απόσταση περίπου 200μ. δεξιά προς τη θάλασσα, υπήρχε ένα άλλο καφενεδάκι που σέρβιρε ψαρομεζέδες (το είχε κάποιος Πατσιώλης, αν δεν κάνω λάθος). Πιο πέρα δεξιά, ένα άλλο κανάλι-ποταμάκι, χύνονταν και αυτό στη θάλασσα.. Η περιοχή ανάμεσα στα δύο κανάλια γέμιζε με κάρα (καρα-πλαζ), και αργότερα δειλά- δειλά με αυτοκίνητα.. Μάλιστα για αρκετά χρόνια, δεκαετία 60-70, ήταν ο αγαπημένος τόπος «παραθερισμού» των καμπτζιδιανών. Τα καλοκαίρια γέμιζε η περιοχή με παραθεριστές και... παρδαλές σκηνές (Βιετνάμ κάποιοι το έλεγαν)... Οι καμπουτζιδιανοί ψάρευαν κυρίως κεφαλόπουλα, σουπιές, σπαράκια, γλωσσίτσες, φάσια, καβούρια, ζαβογαρίδες.. Άφθονα σαν τα οστρακοειδή.. Μύδια (τα κόκκινα μοναδικά στη περιοχή), κυδώνια, αχιβάδες, πουρλίδες, σωλήνες... Το ψάρεμα γινόταν κυρίως με το ΚΩΛΟΒΡΕΧΤΙ.. Ένα δίχτυ (γρίπος), μήκους 60-80μ.και πλάτους 1.5 μ., που στη μέση φάρδαινε και έκανε «κοιλιά» - σακούλα... Στα δύο σχοινιά που το στήριζαν υπήρχαν στο ένα (πάνω) φελλοί για να επιπλέει, και στο άλλο μολύβια για να «πατώνει».. Ένα άτομο... δυνατό, το τραβούσε (έσερνε) κάθετα προς τη παραλία, (έβρεχε οπωσδήποτε το.... κώλο του - από εδώ πήρε και την ονομασία του), μέχρι να ξεδιπλωθεί, και μετά προχωρούσε παράλληλα προς την ακτή για αρκετά μέτρα (50 συνήθως, και μετά συνέκλινε προς την άλλη άκρη, περικυκλώνοντας έτσι μια αρκετά μεγάλη θαλάσσια περιοχή, και παγιδεύοντας ότι υπήρχε μέσα σ’ αυτή.. Συνήθως κάποιος σήκωνε το δίχτυ περίπου στη μέση (στη κοιλιά), μην πηδήξουν τα ψάρια έξω από το δίχτυ.. Ήταν δηλ. το κολωβρέχτι μια χειροκίνητη μίνι.... τράτα.. Αυτό το είδος ψαρέματος ενδείκνυται σε αβαθή νερά, πλούσια σε τροφή που αφθονούν στη περιοχή.. Πηγαίναμε πάντα βράδυ, καθότι.... απαγορευμένο.. Αν σε «έπιανε» το λιμενικό... πρόστιμο... κατάσχεση τα δίχτυα, αυτοκίνητο... Είμαι σίγουρος ότι πολλοί από εσάς, έχουν να διηγηθούν πολλές... ιστορίες από το.. Νταλιάνι.. Κι εγώ... Καλημέρα φίλοι... *εκπαιδευτικός

Αναρωτιέμαι, καθώς καταγράφω μικρά αποκόμματα της καθημερινότητας που με απασχολούν, αν τώρα που έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι με μια εξαιρετικά πρωτόγνωρη και δύσκολη κοινωνική συνθήκη, είναι ο καιρός να συζητήσουμε για τα πάγια προβλήματα που αφορούν τη διαχείριση και τη χρήση του δημόσιου χώρου, ή αν τέτοια ζητήματα παγίως θα κατατάσσονται στα ελάσσονα, καθώς πάντα θα υπάρχουν πιο πιεστικές ανάγκες, θα λείπουν οι απαιτούμενοι πόροι, θα στερούμαστε πολιτειακής και πολιτικής μέριμνας, και τελικά, μια θεμελιώδης ατομική και συλλογική μας ελευθερία θα καταλύεται συστηματικά. Τη χρονιά που διανύουμε, το λεξιλόγιό μας εμπλουτίστηκε με φράσεις όπως επιδημιολογικά δεδομένα, υγειονομικό πρωτόκολλο, κοινωνική αποστασιοποίηση, ατομική ευθύνη. Πέρα από τις λέξεις, η ως τώρα γνωστή μας πραγματικότητα μεταλλάχθηκε με τρόπους που δεν είχαμε διανοηθεί, εφαρμόσαμε μέτρα υπερβολικής, σε άλλες εποχές, αυστηρότητας, βρεθήκαμε μετέωροι οικονομικά ή εργασιακά, σε πανικό επιβίωσης, απομονωμένοι ή ακόμα και έγκλειστοι – σωματικά και ψυχολογικά. Υπάρχουν, ωστόσο, και κάποια μέλη της κοινωνίας μας, των οποίων το λεξιλόγιο δεν μπορεί ακόμη να συμπεριλάβει αυτές τις φράσεις, ούτε μπορούν χωρίς τη βοήθειά μας να αντιληφθούν και να αιτιολογήσουν τις αλλαγές που υποχρεώνονται να βιώσουν πρόωρα και πάρωρα. Για τα παιδιά λοιπόν, δεν υπάρχει άλλος χρόνος για χάσιμο. Στο πλαίσιο της Δημοτικής Ενότητας Χορτιάτη δε χρειάστηκε να ληφθούν επιπλέον μέτρα, όταν στην υπόλοιπη χώρα οι δήμοι απαγόρευσαν την είσοδο σε παιδότοπους και παιδικές χαρες, σε δημόσια πάρκα και λοιπούς υπαίθριους δημόσιους χώρους. Εντός του δικού μας οικισμού δεν κρίθηκε αναγαγκαία ούτε η επέμβαση της αστυνομίας για να κάνει συστάσεις σε παρέες παιδιών και νέων που συνωστίζονταν στις πλατείες. Ο λόγος δεν είναι ότι τα δικά μας παιδιά συνέχισαν ανέμελα να πηγαίνουν στο σχολείο και τις υπόλοιπες δραστηριότητες, προστατευμένα από τον υγειονομικό κίνδυνο, ασφαλή και χαρούμενα μαζί με τους φίλους τους. Ο λόγος είναι ότι τα δικά μας παιδιά δεν είχαν έτσι κι αλλιώς δικαίωμα πρόσβασης σε δημόσιους χώρους κατάλληλα διαμορφωμένους για το παιχνίδι και την ψυχαγωγία τους. Για τη ακρίβεια, τους απαγορεύεται το παιχνίδι σε οποιοδήποτε δημόσιο χώρο, έστω και ακατάλληλο, έστω και ξέφραγο. Την ίδια στιγμή, στους δρόμους και τις αυλές των σπιτιών, προκύπτει σε μόνιμη βάση ως θέμα συζήτησης ότι τα παιδιά

δεν έχουν πουθενά χώρο να συναντηθούν και να παίξουν ξέγνοιαστα και με ασφάλεια. Οι γονείς και οι παππούδες χρειάζεται απαραιτήτως να επιτηρούν τα παιδιά που αναγκάζονται να παίξουν στο δρόμο. Κι ο δρόμος με τη σειρά του φαίνεται να αποδιώχνει τα παιδιά, αφού ο διαθέσιμος ελευθερος χώρος συνεχώς ελαττώνεται από τα παρκαρισμένα και τα διερχόμενα οχήματα, κι αυτός που μένει δεν έχει την παραμικρή οδική σήμανση που να ειδοποιεί τους οδηγούς για την ενδεχόμενη παρουσία παιδιών. Επειδή το δικαίωμα του παιδιού στο παιχνίδι προστατεύεται -θεσμικά τουλάχιστον- από τα Ηνωμένα Έθνη, μαζί με το δικαίωμα στην ταυτότητα, στην στέγη, στην κοινωνική πρόνοια, στη μόρφωση και την εκπαίδευση, στην ιατρική περίθαλψη, και στην προστασία από κάθε είδους κακομεταχείριση, είναι υποχρέωση κάθε κοινωνίας να εξαντλεί κάθε μέσο που διαθέτει για να σταθεί στο ύψος αυτής της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα του Παιδιού (η οποία εξάλλου υιοθετήθηκε και νομοθετήθηκε και στο δικό μας κράτος εδώ και τριάντα περίπου χρόνια). Αλλά και χωρίς τη νομική διάσταση του θέματος, κάθε κοινωνία οφείλει να φροντίζει και να μεριμνεί ιδιαιτέρως για όσους δεν είναι ακόμη σε θέση να διεκδικήσουν μόνοι τους όσα χρειάζονται για να ζήσουν: για τα εξαρτώμενα μέλη της. Εξαρτάται επομένως αποκλειστικά από εμάς, να δημιουργήσουμε (μεταξύ άλλων) τις προϋποθέσεις για να παίζουν τα παιδιά ελεύθερα και με ασφάλεια: να εξασφαλίσουμε χώρους, να κατασκευάσουμε κατάλληλες υποδομές, να σχεδιάσουμε ένα οδικό δίκτυο φιλικότερο στα παιδιά, με ζώνες ήπιας κυκλοφορίας, διαβάσεις πεζών για να διασχίζουν με ασφάλεια τους δρόμους, ενδεχομένως κάποια “σαμαράκια” σε σημεία όπου παίζουν πολλά παιδιά, και βέβαια την επιβεβλημένη οδική σήμανση που θα πληροφορεί τους διερχόμενους και τους επισκέπτες του οικισμού μας για την προστασία τους. Αν πάλι δεν καταφέρουμε τίποτα από τα παραπάνω, την επόμενη φορά που ένα παιδί θα μας ρωτήσει πού μπορεί να παίξει, εύχομαι κάποιος να πάρει μια πολύχρωμη κορδέλα να να κλείσει το δρόμο για να του δώσει λίγες ώρες παιδικής χαράς. ΧΟΡΤΙΑΤΗΣ 570: Προσυπογράφουμε αγαπητή Έφη τα γραφόμενά σου. Μην ανυσηχείς όμως, η Δημοτική μας αρχή μοχθει για εμάς και τα παιδιά μας. Οσονούπω λοιπόν ο Χορτιάτης θα αποκτήσει και ...πλατεία και...πάρκα και...παιδικές χαρές και...και...χίλια άλλα δυό καλούδια και έτσι τα παιδιά μας-όλων των ηλικιών- θα ζουν σε ένα παραδεισένιο τόπο. Αρκεί να έχουν φαντασία βέβαια...

Α.Π.Σ. ΚΙΣΣΟΣ ΧΟΡΤΙΑΤΗ Ο Α.Π.Σ. ΚΙΣΣΟΣ με την αγάπη που έχει για τα παιδιά, ταυτόχρονα με τις Αθλητικές – Ποδοσφαιρικές δραστηριότητες που λειτουργούν και εξελίσσονται μέσα από τις Ακαδημίες του , θέλοντας να δείξει εμπράκτως στην τοπική κοινωνία του ΧΟΡΤΙΑΤΗ , ότι εκτός από Αθλητικές δραστηριότητες , θέλει και μπορεί να προσφέρει και άλλες δραστηριότητες σε νεαρά παιδιά , προχώρησε σε μια καινοτόμο κίνηση , οραματίστηκε και δημιούργησε ένα Κ.Δ.Α.Π. στον Χορτιάτη . Το Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης παιδιών Κ.Δ.Α.Π. «ΚΙΣΣΟΣ» το οποίο λειτουργεί από 01/01/2019 στην οδό ΜΑΡΤΥΡΩΝ 2ας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 101 στο ΧΟΡΤΙΑΤΗ . Θα θέλαμε να τονίσουμε ότι σε αντίθεση με τα άλλα Κ.Δ.Α.Π που λειτουργούν ως ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ( ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ η ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ) που έχουν σαν μοναδικό σκοπό το οικονομικό κέρδος , το Κ.Δ.Α.Π. «ΚΙΣΣΟΣ» ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΥΤΕ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΟΥΤΕ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ , είναι το ΔΙΚΟ μας Κ.Δ.Α.Π. , του ΚΙΣΣΟΥ, του ΧΟΡΤΙΑΤΗ . Το οποίο από όραμα έγινε πραγματικότητα και συνεχίζει να λειτουργεί , με την ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ και την ΑΦΙΛΟΚΕΡΔΗ συμμετοχή κάποιων μελών του Συμβουλίου του Α.Π.Σ ΚΙΣΣΟΣ ΧΟΡΤΙΑΤΗ . Με εκτίμηση Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ και το ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Α.Π.Σ. ΚΙΣΣΟΣ ΧΟΡΤΙΑΤΗ

XΟΡΤΙΑΤΗΣ 570 /

ΣΕΛΙΔΑ 16

«Ματιές στην Ιστορία»

Φεστιβάλ Ιστορικού Ντοκυμαντέρ Αναβάλλεται φέτος λόγω κορονοϊού Για έβδομη συνεχή χρονιά η «Κίνηση Πολιτών Χορτιάτη» και η εφημερίδα μας, μήνες πολλούς τώρα, προετοίμαζαν τη διοργάνωση του Ιστορικού Ντοκυμαντέρ για τα τέλη Σεπτέμβρη. Το θέμα: Οι μεγάλες εμφύλιες τραγωδίες του 20ου αι. στην Ευρώπη. Ο Ισπανικός εμφύλιος, ο Ελληνικός, ο εμφύλιος στη Γιουγκοσλαβία και ένας άγνωστος στους πολλούς εμφύλιος πόλεμος. Ο Φινλανδικός εμφύλιος του 1918. Σ’ αυτά τα δραματικά ιστορικά γεγονότα το 7ο Φεστιβάλ θα έριχνε τη ματιά του. Πολλές και σημαντικές ταινίες τεκμηρίωσης και μυθοπλασίας. Εξαιρετικοί

ομιλητές. Αλλά και μουσικά, θεατρικά και άλλα δρώμενα –όπως πάντα άλλωστε- θα «στόλιζαν» το 4ήμερο. Και όλα αυτά με τη σημαντική και ευγενική συνδρομή και συμμετοχή, όπως για παράδειγμα του σπουδαίου διάσημου Έλληνα κινηματογραφιστή Ροβήρου Μανθούλη, του ιστορικού Πολυμέρη Βόγλη, του σκηνοθέτη ντοκιμαστερίστα Θοδωρή Καλέση, του μουσικού της Κ.Ο.Θ. και συντοπίτη μας Ζόραν Στέπιτς, της θεατρικής ομάδας «ΓΙΑΦΚΑ», αλλά και της θεατρικής ομάδας «G” και …και…και… Βέβαια δεν θα μπορούσε να μην είναι

παρών και φέτος ο εικαστικός Χρήστος Αλαβέρας. Πρέπει όμως να κάνουμε μια ιδιαίτερη αναφορά, στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών για την σπουδαία βοήθειά του, σε φωτογραφικό και ιστορικό υλικό, όχι μόνον για το Φινλανδικό αλλά και τον Ελληνικό και Ισπανικό εμφύλιο που μα προσέφερε. Και το οποίοο βέβαια θα αξιοποιήσουμε με τον καλλίτερο τρόπο. Δυστυχώς όμως, άλλες οι δικές μας … βουλές και άλλες του COVID 19, που εδώ και αρκετούς μήνες – και δεν ξέρουμε και

Βίλα Πετρίδη:

Σκέψεις για το άμεσο μέλλον μας του Χρήστου Λάσκου Το παράξενο καλοκαίρι τελειώνει μέσα Η ελληνική οικονομία μετά την κρίση σε μεγάλη ανησυχία. Όταν ξεκινούσε του 2008 και τα Μνημόνια ήταν ήδη εξαιρευπήρχε μια κάποια ελπίδα πως θα μπο- τικά ευάλωτη. Μ’ ένα φύσημα του ανέμου ρούσε τα πράγματα να βελτιωθούν κάπως θα μπορούσε να βρεθεί εκτός τροχιάς. ενόψει του αναμενόμενου 2ου κύματος Πόσο μάλλον με την τέλεια καταιγίδα στην της πανδημίας από τον Οκτώβριο -Νοέμ- οποία βρισκόμαστε από την άνοιξη. βριο. Η κυβέρνηση, μάλιστα, πόνταρε και Και είναι γνωστό ποιοι θα την πληρώστην πιθανότητα ένα μέρος της οικονομι- σουν πάλι, ποιοι θα μείνουν άνεργοι, ποιων κής χασούρας να αναπληρωθεί από σχε- το εισόδημα θα μειωθεί, ποιοι θα μείνουν τικά καλές, δεδομένων των συνθηκών, εντελώς απροστάτευτοι. Η διαρκής εμπειεπιδόσεις στον τουρισμό. ρία από τις ελληνικές κυβερνήσεις δεν Σήμερα ξέρουμε. αφήνει καμιά αμφιβολία πως η κρίση θα επιΌχι μόνο το σχέδιο της κυβέρνησης χειρηθεί και πάλι να αποτελέσει ευκαιρία δεν «βγήκε» -είναι ζήτημα αν τα τουριστικά για τους κυρίαρχους. έσοδα θα προσεγγίσουν το 10%, έστω, των Λύση για την κοινωνική πλειοψηφία δεν περσινών- αλλά και, σ’ έναν βαθμό, τουλά- υπάρχει παρά μόνο αν τα βάρη πέσουν, για χιστον, συνέργησε, με τις πράξεις και τις μια φορά, στους έχοντες. Μόνο αν πληρώπαραλείψεις της, στην εκκίνηση του 2ου σουν οι πλούσιοι, μόνο αν υποχρεωθούν κύματος 3 μήνες πριν από το αναμενόμενο να επιστρέψουν ένα τμήμα έστω από τα και με πολύ κακές προοπτικές: τα κρού- κέρδη που αποκόμισαν και στις δυσκοσματα σήμερα είναι τριπλάσια από ό,τι στην λότερες για τη χώρα εποχές μπορεί να κορύφωση του 1ου κύματος, που οδήγησε υπάρξει λύση. Αυτοί που φιγουράρουν στη δίμηνη καραντίνα, και αναμένεται να στην πέμπτη θέση στην Ευρώπη -και πληαυξηθούν κατά πολύ. θυσμιακά στην πρώτη- σε ό,τι αφορά την Οι φόβοι για τις αντοχές του συστήμα- πρόσβαση σε φορολογικούς παραδείσους, τος Υγείας είναι απολύτως βάσιμοι. Και η αυτοί που κατέχουν πάνω από 300 δισεκυβέρνηση δεν εμπνέει καμιά εμπιστοσύνη: κατομμύρια σε καταθέσεις στο εξωτερικό η προαναγγελία για 25 παιδιά στην τάξη με και που πρέπει επιτέλους να συμβάλλουν το άνοιγμα των σχολείων είναι ενδεικτική. κατά τι. Είναι προφανές πως ακολουθεί πολιτική Οι ολοφυρόμενοι σήμερα επιχειρηματί«βλέποντας και κάνοντας» σε μια περίοδο ες του τουρισμού δεν πλήρωναν επιπλέον όπου ο σχεδιασμός και η πρόληψη είναι μπόνους στις καμαριέρες όταν τα κέρδη στοιχειώδεις όροι της επιτυχούς αντιμετώ- τους τα προηγούμενα χρόνια εκτοξεύονταν πισης. συνεχώς. Γιατί δεν συνιστά υποχρέωσή Στην οικονομία, δε, τα πράγματα είναι τους να τους παράσχουν εισόδημά τους ακόμη περισσότερο επισφαλή. Εν αναμονή τώρα που τα πράγματα πάνε άσχημα για μια ύφεσης μεγαλύτερης του 15% η κυβέρνη- χρονιά; ση φαίνεται να βασίζεται σχεδόν αποκλειΗ επερχόμενη οικονομική κατάσταση στικά στα ευρωπαϊκά χρήματα. Μόνο που προβλέπεται ζοφερή, ίσως χωρίς προηαυτά θα έρθουν μετά το μέσο του 2021 γούμενο. Ή θα υπάρξει ένα μεγάλο κίκαι πάντα σε σύνδεση με κατάλληλα προ- νημα διεκδίκησης υπέρ της πλειοψηφίας γράμματα και «μεταρρυθμίσεις», πράγμα και εναντίον των μονίμως ευνοημένων ή που κάνει αμφίβολη την είσπραξη «εις το θα ζήσουμε πράγματα που δεν φανταζόακέραιον». μαστε καν.

πόσοι θα ακολουθήσουν ακόμη- έχει δημιουργήσει παγκόσμια συνθήκες (τηρουμένων των αναλογιών βέβαια..) σαν τις τραγωδίες που θα ήταν και το θέμα του Φεστιβάλ. Και επειδή δεν θέλουμε αι δεν πρέπει να «κάψουμε» το εξαιρετικά σπουδαίο κινηματογραφικό, φωτογραφικό και ιστορικό υλικό. Αποφασίσαμε –με μεγάλη μας λύπη βέβαια- να αναβάλουμε για φέτος το 7ο Φεστιβάλ Ιστορικού Ντοκιμαντέρ και να το μεταθέσουμε για τον Σεπτέμβρη του 2021 με το ίδιο αφιέρωμα: Τος εμφύλιες ευρωπαϊκές τραγωδίες του 20ου αιώνα.

όαση πολιτισμού ή κέντρο της γερμανικής προπαγάνδας; του Αριστομένη Ι. Συγγελάκη* Η μαρτυρική Θεσσαλονίκη του αφανισμού της Εβραϊκής Κοινότητας, των κολαστηρίων Παύλου Μελά και Επταπυργίου, η Θεσσαλονίκη του κατοχικού λιμού, του Ολοκαυτώματος του Χορτιάτη, της καταναγκαστικής εργασίας, ο τόπος όπου ιδρύθηκε η «Ελευθερία», μία από τις πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις της Ευρώπης, επελέγη από τη γερμανική κυβέρνηση ως έδρα του περιβόητου «Ελληνογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας». Πρόκειται για μία απόφαση – πρόκληση, καθώς πρόκειται για ένα ίδρυμα που επικαλείται τη «συμφιλίωση», αλλά ήδη διχάζει και δηλητηριάζει με τις μεθοδεύσεις του. Επιδίωξή του είναι η προώθηση της προπαγάνδας της γερμανικής κυβέρνησης στη νέα γενιά και η συμμόρφωσή της με τις προτεραιότητες της Γερμανικής Ευρώπης, μακριά και πέρα από εθνικές και δημοκρατικές ευαισθησίες. Όπως επισημαίνει το Δίκτυο Μαρτυρικών Δήμων, «στη συνεδρίασή του στον Χορτιάτη την 1η Σεπτεμβρίου 2014 (σ.σ. το Δίκτυο) πήρε ξεκάθαρη απόφαση εναντίον των πρωτοβουλιών της Γερμανικής κυβέρνησης που, λειτουργώντας ως «Δούρειοι Ίπποι», αποβλέπουν στην αναθεώρηση της Ιστορίας και την υπονόμευση της διεκδίκησης των Γερμανικών αποζημιώσεων». Και γι’ αυτό το Δίκτυο Μαρτυρικών Δήμων, όπως και το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και πολλές προσωπικότητες καλούν τον Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης να μην προβούν σε μια «εθνικά επιζήμια πράξη». Όχι τυχαία επελέγη ως στρατηγείο της γερμανικής προπαγάνδας στην Ελλάδα η βίλα Πετρίδη: ένα υπέροχο νεοκλασικό, μια όαση πολιτισμού στην υποβαθμισμένη Δυτική Θεσσαλονίκη, όπου φιλοξενούνται τα δύο τελευταία χρόνια δεκάδες συναυλίες, κινηματογραφικές προβολές, θεατρικά δρώμενα και άλλες καλλιτεχνικές δράσεις υψηλού επιπέδου. Η επιλογή αυτή οφείλε-

ται κυρίως στο γεγονός ότι η βίλα Πετρίδη βρίσκεται μια ανάσα από τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό, το σημείο από όπου ξεκινούσαν τα τρένα που μετέφεραν τους Έλληνες Εβραίους της Θεσσαλονίκης στα στρατόπεδα θανάτου του Γ’ Ράιχ, και απέναντι από το υπό κατασκευή Μουσείο Ολοκαυτώματος. Η ακανθώδης και τραυματική μνήμη της Κατοχής «πρέπει», πάση θυσία, να τεθεί υπό γερμανικό έλεγχο. Καλούμε την ΟΔΓ, αν επιθυμεί την πραγματική φιλία και συνεργασία των δύο χωρών, να σταματήσει τις διχαστικές μεθοδεύσεις και να αποδώσει τις γερμανικές οφειλές προς την Ελλάδα. Αλλιώς, όποιος σπέρνει ανέμους θα θερίσει θύελλες! Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Ζέρβας οφείλει να ανακαλέσει τη μονομερή, ανιστόρητη και επιζήμια αυτή απόφαση. ΤΙΜΗ & ΔΟΞΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΟΥ ΧΟΡΤΙΑΤΗ ΤΙΜΗ & ΔΟΞΑ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΗΚΑΝ ΣΤΟΝ ΦΑΣΙΣΜΟ – ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ! ΑΝΥΠΟΧΩΡΗΤΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΜΝΗΜΗ & ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ! *Συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα

Τράπεζα αίματος Χορτιάτη | Έκκληση για ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ Κυριακή 11 Οκτωβρίου Αυτή την εποχή τα αποθέματα αίματος λιγοστεύουν. Και συνεχώς τα αποθέματα της Τράπεζας Αίματος Χορτιάτη το ίδιο, λόγω COVID 19, βέβαια.. Σας καλούμε λοιπόν να προσφέρετε λίγο απ’ το πολύτιμο αίμα σας στην αιμοδοσία που διοργανώνουμε την Κυριακή 11 Οκωβρίου από τις 10:00 – 13:00, όπως πάντα στην αίθουσα «Ι. ΜΑΝΩΛΕΔΑΚΗΣ», στο Χορτιάτη, με όλους τους κανόνες ασφάλειας, λόγω Κορονοϊού.