GoiBerri 487. zenbakia

Iritzia 03

Errainuak 12-13

Gehigarria 19 -23

German Urteaga Garmendia. Nazkatuta

Jose Ignacio Rodriguezen ‘Goierri behe lainoak estalita’ argazkia

San Martin feria Zegaman, Ataunen eta Araman festak

Jon Aizpurua Barandiaran Kazetaria 04

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Koordinatzailea: Kerman Garralda Kudeatzailea: Miren Sudupe Erredakzio burua: Loinaz Agirre Diseinua: Adaki (Eneko Maiz) Banaketa: Bidera zerbitzuak Berria Taldea Lege gordailua: SS 1638/2011

Egoitzak: Beasain: Oriamendi, 32 20200 Urretxu: Iparragirre, 11 (Kaletxiki) 20700

Telefonoak: Beasain: 943 16 00 56 Urretxu: 943 72 34 08

Webgunea: goiberri eus

Posta elektronikoa: goiberri@hitza eus Publizitatea: 607 530 424 jizagirre@hitza eus Bezero arreta, harpidetzak: 943 30 30 35 hitzakide@hitza eus Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga Arama Ataun Beasain Itsasondo Legorreta, Mutiloa, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

Nazkatuta

Duela egun gutxi Carla Antonellik (trans a k t i b i s t a , P S O E k o d i p u t a t u o h i a e t a Espainiako kongresuan izan den ema k u m e t r a n s b a k a r r a ) b e r e d i m i s i o a aurkeztu zuen eta kritika zorrotzak egin dizkio bere partidua izan denari etengabe Trans Legea atzeratzeagatik, egoera standbyan utziz Carlak d i m i s i o a a u r k e z t u z u e n , h a i n z u z e n e r e b e r e partiduak Trans Legearekiko duen jarrera pasi boarengatik.

Pertsonalki, ikusten dudana da gauzak ez di rela aldatzen legeari dagokionez Trantsitua ha si nueneko ia egoera berean gaude gaur egun eta 5 urte pasa dira jadanik. 4 urte baino gehiagoko b o r r o k a r e n o s t e a n e k a i n e a n a l d a t u a h a l i z a n nuen sexua (izena ere bai nahiz eta familia libu r u a n a l d a t u t a i z a n ) n i r e N o r t a s u n A g i r i a n e t a e z i n duzue imaginatu legearen kontuak zenbateko ondoe z a e t a m i n a s o r t u d i d a n , e t a z e n b a t e r a i n o e r a g i n duen nire buru osasunean

Azaleko irudia: Gorka Gomez

A g i n t e a n z a u d e t e n h o r i e k , e z d a k i t n o l a i k u s t e n g a i t u z u e n , e z d a k i t z u e n tzat eguneko gai bat soilik g a r e n , b a i n a h a u e z d a t x a n t x e t a r a k o k o n t u a . B e s t e l a e r e , n a h i k o a k o n plexua eta zaila da trantsi tua egitea legearen aldetik

German Urteaga Garmendia

Entrenatzaile pertsonala eta Kirol psikologoa

e r e j i p o i a k j a s o t z e n i b i l t z e k o . E t a b e t i d i o t : transfobia gehien legearen aldetik jaso dut. Ho rrek zer pentsatua eman beharko lizueke Trans Legea, hitzak dioen bezala, trans pertsonontza ko lege bat da, beraz, trans pertsonoi dagokigu e r a b a k i t z e a z e r d e n e g o k i a g u r e t z a t . P e r t s o n a zis batek zer krixto dauka esateko trans pertso non eskubideen inguruan? Eta aldiz, noren esku dago Trans Legea aurrera ateratzea?

Zuek, Trans Legea behingoz indarrean jartze ko ezer egiten ez duzuen agintari zisek, berdin jarraituko duzue zuen bizitzekin, baina jendea sufritzen ari da, jendea bere buruaz beste egiten ari da eta zuetako askok beste alde batera begi r a t z e n d u z u e h o r i g e r t a t z e n a r i d e n b i t a r t e a n L o t s a e m a n b e h a r k o l i z u e k e B a i n a , t a m a l e z , zuetako askok ez daukazue l o t s a r i k , e z e t a e n p a t i a r i k ere

Trans Legea, hitzak dioen bezala, trans pertsonontzako lege bat da, beraz, trans pertsonoi dagokigu erabakitzea zer den egokia guretzat

T r a n s L e g e a m a r t x a n j a r t z e a u r g e n t z i a z k o g a i a d a , b e r a z , m e s e d e z e s k a tzen dizuet txorakeriak al bora utzi eta behingoz kal bario honi amaiera emate ko Norberak baino ez daki n o r d e n , e a b e h i n g o z k a z kazurrean sartzen zaizuen eta oztopo gehiago jarri be h a r r e a n g a u z a k e r r e z t e n d i z k i g u z u e n , h o r i d a e t a zuen lana.

German Urteaga Garmendia • Entrenatzaile pertsonala eta Kirol psikologoa

Elkarrizketa Jon Aizpurua Barandiaran

Kazetaria

«KUADRILLAN BETI IZAN DUGU HERRIARI ZERBAIT EMAN NAHIA»

Testua: Aimar Maiz

Argazkia: Gorka Gomez

Jatorriaren sustraiak berebizikoak dira Jon Aizpurua Barandiaranen (Ataun, 1958) bizitzan eta lanean. Euskalgintzatik iritsi zen Euskadi Irratira, eta zer kontatu bezain baliotsu izan du nola esan: ahalik eta euskara onenean. Esataritzatik erretiratuta, Ataungo historia, kontuak eta gaiak biltzea, idaztea eta jasotzea du beste pasio bat, edozertan dela. Bide osoan errepikatzen den konstante bat ere bada: kuadrilla.

Zenbat elkartetako kide zara? J e n t i l b a r a t z a e t a A t a u n i k e r d i t u t g a u r egun bi bizileku kultural, batez ere. Jen tilen Etorrerarako eta gidoigintzan ari t z e n n a i z A i z k o a t e e l k a r t e k o b a z k i d e ere banaiz Soziedade hau 2003an inau g u r a t u z e n , b a i n a l e h e n a g o T r o s k a e t a ondoko etxean zen, 1959an sortuta. 110 bat bazkide gaude Ez dago lehengo in d a r r i k ; j e n d e a b a d a b i l , b a i n a p a n d e m i a r e k i n k a n p o a n b i z i d i r e n b a t z u e k eta utzi dute. Zuzendaritzan tokatu zai g u G u r e b i z i t z a k o e s k a i l e r a n , u m e t a n H a u r k i d e g e n u e n l e h e n b i l t o k i , p a r r o k i a r e n i n g u r u a n ; 1 6 1 7 u r t e r e k i n , O a r g i T r o s k a e t a , e t a p i x k a b a t z a h a r t u t a koan, herriko beste ekintza edo elkarte etara Bestela, bizimodu lasaia daukat M a r t x o a n E u s k a d i I r r a t i k o l a n e t i k erretiroa hartuta, erabateko jubilatu?

Familiako betebeharrak dauzkat, bate tik Hiru biloba dauzkagu, elkarren on doan bizi gara, eta horrek denbora era

m a t e n d u B a i n a m i l a g a u z a g e h i a g o s o r t z e n d i r a K u a d r i l l a k o g i r o a e r e b a d u g u , a n t z e k o j e n d e a e t a o f i z i o z g i r o beretsuan ibilitakoak bat baino gehiago gara eta Ostegunero mendi irteera bat egiten dugu, Euskal Herri osoan, batez e r e G i p u z k o a n , N a f a r r o a n e t a A r a b a n . Atzo [urriak 20] 129. irteera egin dugu. Astero horren bideotxo bat egiten dugu, elkarrizketekin, musika Ez guk egiten dugulako, baina oso gauza polita da.

K u a d r i l l a a k t i b o a d u z u e . M a k i n a b a t asmo, ideia eta ekimen sortu eta gauzatuko ziren hor Bai. Beti izan gara aktiboak kuadrillan. H o r i b a i d e l a m i l i t a n t z i a A u r r e k o b e l a u n a l d i e k e r e s a r t u z i g u t e n h e r r i g i n tzaren harra, eta kuadrillan guk segitu e g i n d u g u . E r a b a t e r a e d o b e s t e r a , b e t i aritu gara zerbaitetan, eta eutsi diogu Ataun izan da, eta da, zuen objektua. Bai, baina hor ere edozer gauzatan. Ki

rolean ere asko ibili gara Bere momen tuan, herrian futbol talde bat ere sortu genuen, federatuta lehiatzeko. Oso la burra izan zen, futbol zelairik ez geneu kalako Lazkaon urtebete eta Idiazaba len bi jokatu genuen , baina izugarriz ko arrakasta izan zuen, 300 bazkide lor tzeraino. Futbola bezala, edozein gauza: kultura, hitzaldiak, musika Xabier Le teren azken emanaldia Ataunen antola tu genuen, poesia irakurketa bat.

«Irratian hasi aurretik, futbol txapelketak bideoz hartu, eta kronika Urbieta tabernan jartzen genuen ikusgai, igandeetan»

Ekimenak gauzatzeko prozesu horiek nola egosi izan dituzue?

B a t z u e t a n , e z d a k i z u k a s u a l i t a t e a d e n ala ez, baina kontua izaten da kezka, za lantza edo gose beretsua daukan jende a r e n e l k a r t z e a G u r e k a s u a n , b a t e r a t z a i l e a k u a d r i l l a i z a n d a . A s k o g a r a , 19 20, eta beti izan dugu herriari zerbait e m a t e k o n a h i b a t Goierritarra k o k o rrespontsala ere izan nintzen Kazetaritza azaldu da.

I r r a t i a n 4 0 u r t e a n a h o z k o a n i b i l i n a i z , e t a i d a t z i z Goierritarra n e t a h e r r i k o Nondik en Orduko kronikak orain iku s i t a , g a u z a k u r i o s o a k e g i t e n g e n i t u e l a ikusten dut. Askotan norbera ez da kon t u r a t z e n , b a i n a b a s t a n t e a n G u r e anaia Jexuxek eta sortu zuten Nondik, guk heldu genion gero, eta orain berriro Ataunikerrek ateratzen du. Anaia erre f e r e n t e e t a k o a d u t ; e z d a g e l d i e g o t e n , e t a o n d o k o a e r e e z d u g e l d i e d u k i n a h i izaten. Nik anaien aldetik jaso ditut au rreko gauza mordo bat. Baina nirekiko ekintzaile nagusia Jexux izan da

Irratian hasi aurretik, herriko futbol txapelketak bideoan jasotzen genituen, e t a i g a n d e r o U r b i e t a t a b e r n a n j a r t z e n genuen ikusteko, kronika eta elkarriz k e t e k i n . N a h i k o a i t z i n d a r i a z e n h o r i , garai hartarako. Saltsa horretan kuadri llako asko ibili garelako da, azkenean Herriko artxibo galanta edukiko duzu. Jasotzeko

zalea zara?

Bai, nik dena jasotzen dut. Gehiegizkoa d a J a s o b a i , b a i n a d e n b o r a r i k e z d u t hartzen patxadaz antolatzeko; bilatzen ditut, hala ere. Hori da orain daukadan e g i n k i z u n e t a k o b a t , g a u z a k o r d e n a tzea Anaiak ere artxibo harrigarria du T x i k i t a n , i p u i n a k z e i n e k ko n t a t z e n zizkizuen?

Kontatzen zizkiguten. Etxean ez ikara garri, baina buruan batzuk badauzkat A m a n d r e a z o r o i t z e n n a i z , b a t e z e r e , a m a r e n a l d e k o a m o n a z . A i t a k a b e n t u r a k z i t u e n g e h i a g o ; g e r r a n i b i l i t a k o a zen, Ternuan bakailaotan ere bai Aiz koate bezainbesteko olatuak eta, konta tzen zizkigun. Amak ere bai, bere ingu

Jon Aizpurua • Kazetaria

Zein da?

Ahotsa euskal uhinetan, begia Ataunen

Euskadi Irratiko ahots identifikaga rrienetako bat izan da Jon Aizpurua Barandiaranena, azken 40 urtean Au rrena kiroletan aritu zen. Futbolean «dezente» jokatzen zuen berak ere, ba zuen gaia, baina beste aldera igaro zen, asteburuetako lanak behartuta Futbo lari ametsa utzi eta kazetari errealitatea hasi. Erabaki «zuzena» izan zela dio. Albistegietan aritu da, ia gehienean Euskal Herriak jasan dituen garaiei be gira, sinesgaitza iruditzen zaio informa tiboen korronte zoro hartan «iraun» izana Kultur leihotik kirika aritu da azken urteotan, patxadagoan; Irantzu ala ba 2015ean hil zitzaien istripuz, eta ha rrezkero lantokian «beste poso bate kin» bukatu ahal izan du ibilbidea

Ataundar petoa da Baina ez zaio kostatu herritik irtetea, nahiz N 1eko «gurutze bidean» Bilbora edo Donos tiara egunero joan-etorrian ibili behar izan Herrian geratzeko «apustua» egin, eta han segitzen du. Aitona lanetan ere bai. Aitaren aldetik Aizpurua, Etxebe rria, Otamendi, Zubeldia ditu ‘kanpoko’

jatorriaren salatari. Abaltzisketakoa zen aita, Arrinda lazkaotar itsas otsoa rekin Ternuan arrantzan ibilitakoa eta gero CAFen enplegatu; baina mutikotan Kalakasenera etorria hura ere. Amaren aldetik, Barandiaran, Eskisabel, Auz mendi, Munduate Aurkezpen txartela Kaletarrak dira Aizpurua Barandia ran sendikoak, «plaza plazakoak», Zaindegi etxekoak. Juantxo edo Zaindi deitzen diote herrian Hamar urterekin

Lizarrako Eskolapioen barnetegira bi dali zutenean, bai, kostatu zitzaion etxetik kanpo bizi beharra Desterru sentsazioa Seminarioan zebiltzan bes te hiru anaiak ere. Inork ez zuen elizako abiturik hartu. San Martingo elizan ako lito lanetik ezin izkin egin, ordea; «kalean bizi ginen denak pasatu gara»

Kuadrilla instituzio sakratu dauka. Asko egin du eta eman dio; kazetari bo kazioa eta herri maitasuna, esaterako

r u k o a k : K a t t a l i n Z u b i e t a B a i n a b e t i imajinatzen dugun estanpa hori ez zen, aitona amonak sutondoan bilobei ipui n a k k o n t a t z e n H o r i e z d u t b i z i i z a n Agian gurea kaleko etxe bat zelako J o x e M i g e l B a r a n d i a r a n b e t i i p a r r orratz modura daukazue. I r r a t i k o l a n a k e r a m a n d a s o r t u z i t z a i d a n B a r a n d i a r a n e k i k o h a r r e m a n a , e l karrizketa bat egitera etortzea tokatu ta. Txantxetan, esaten didate Barandia ranengan espezializatu naizela Lehen d i k e z a g u t z e n n u e n , n o s k i , h e r r i t i k Etxean ere hala entzuten genuen: «Hori sabioa da». Buruan zortzi liburu sartuta baleuzka imajinatzen genuen Kointzi d e n t z i a p i l a b a t d i r a , a z k e n b a t e a n , m u n d u p a r a l e l o h o r r e t a r a e r a m a t e n

«Aberriari buruz, sentsazioa dugu gaztetako amets haiek ez direla benetakoak izan, ez dugu ia bakar bat ere bete»

«Nire kasuan, ez dakit aurreragokoa ofizioa edo hizkuntza izan den. Arreta euskarari jarri diot, eta gozatu egin dut»

zaituztenak Zeren sarri aipatzen dugu mundu paralelo batean bizi garela; ba dakigu errealitatea zein den, baina gure g a u z e t a n s a r t u , e t a h o r i b i l t z e n g a r a Asmoa, hala ere, beti herriari ustez zer bait ematea, eskaintzea, piztea da. P e r t s o n a b a t e n a b e r r i a h a u r t z a r o a omen da. Makina bat gauza kontatzeko lain aldatuko zen ordutik Ataun? Harrigarria da aldaketa. Hasteko, mila bizilagun gehiago zituen herriak, orain 60 urte Horrez gain, San Martin Elba rrenean elizaren inguruko kaleetan, ha r r i g a r r i a d a z e n b a t d e n d a , t a b e r n a e t a n e g o z i o z e u d e n . A t e z a t e b a t z e g o e n . N e k a z a r i t z a m u n d u b a t b u k a t z e n a r i z e n o r d u a n I l d o h o r r e t a t i k e g i n d u g u Ohitura Zaharren Eguna, eta Nondikal

dizkariak atera duen 1946ko festa pro g r a m a n a z a l t z e n d i r a n e g o z i o e n p r o grandak Ikaragarria da zenbat

Aberria hizpidera atera dugunez, eta a d i n e a n a u r r e r a g o a z e n e z , k u a d r i l l a n a s k o t a n e r a b i l t z e n d u g u n h i t z a ‘ g e z u rra’ da Sentsazioa dugu eduki ditugun a m e t s a s k o e z d i r e l a b e n e t a k o a k i z a n . H e l b u r u h a i e k i k o e t s i p e n b a t b a d u g u inguruan, geure barruan sartuta Fran co hil zenean 17 urte neuzkan, eta mun du bat ireki zen gure pare parean. Eus k a l g i n t z a n , e u s k a l d u n i z a t e a r i d a g o k i o n e z , d e n a e g i t e k o i k u s t e n g e n u e n , baina helburu haietako ia bakar bat ere ez da bete: Euskal Herri euskalduna, li b r e a . . . P e r t s o n a l k i , p e n a d u t . E z d u g u asmatu, orain arte behintzat Euskadi Irratira nondik iritsi zinen? Euskalgintzatik, Martuteneko itzulpe gintza eskolatik. Han genbiltzala sortu z e n i r r a t i t e l e b i s t a , 1 9 8 2 a n , e t a e s k o l a bat ere sortu zuten Bikoizketarako ere jendea prestatzen zen, gauza asko zeu den martxan batera. Beti izan naiz gau zak konta zalea Gustatu al zaizu ogibidea? Bai. Kontatzeko zalea izateaz gain, ondo

k o n t a t z e k o z a l e a i z a t e n s a i a t u n a i z . B i gauza oso presente eduki ditut: gertatu d e n h o r i a h a l i k e t a z o r r o t z e n k o n t a t u , e t a k o n t a t z e k o a h a l i k e t a e u s k a r a r i k o n e n a e r a b i l i . K o m u n i k a z i o g a i t a s u n g e h i e n a d u e n a d a o n e n a , a l e g i a B a i n a o n a e t a k o m u n i k a z i o a l o t u t a d a u d e l a uste dut. Nire kasuan, ez dakit aurrera gokoa ofizioa edo hizkuntza den. Goza tu egin dut hizkuntzaren erabilpenean, e t a a r r e t a h i z k u n t z a r i j a r r i d i o t O n d o espresatzeko eta komunikatzeko gaita suna izan dudanetan, ederki joan da. G a u r e g u n o s o m o d a ko e z d a g o e n a rloa, portzierto.

Ni ez naiz zorrotzetakoa izan, baina nire buruarekin horretan saiatu naiz. Mezua galdu gabe, noski, baina ahalik eta abe ratsen hitz egin Oso zaila da, hamarre tik bederatzitan gaztelaniatik itzultzen ari garelako euskaraz bizi garenok. Bai n a a l a r m a b e t i p i z t u t a e d u k i b e h a r d a : zenbateraino ari garen beste hizkuntza horretatik hartzen eta gurea trakesten. Informatiboetan bat batean dauzkazu moldatu beharra, hitz berriak eta Ho rretan nahiko txorrotxa izan naiz Kazetari bat inoiz erretiratzen al da?

E r r e t i r o a h a r t u b e r r i a n a i z , e t a o r a i n gehiago da niretzat patxada bat bezala E g u n e r o k o z u r r u n b i l o t i k i r t e t e a d e s kantsua da. Baina afizioa daukagu, eta b e t i a r i n a i z a n t z e k o g a u z e t a n : m e n d i i r t e e r e t a k o g r a b a z i o a k e z b a d i r a , O h i tura Zaharren Egunean Nik uste horre tan segituko dugula, paper artean. Egu n e r o e g u n e r o i d a z t e n d u t . Z e r t a r a k o ?

A z k e n b a t e a n , n o r b e r a r e n t z a t e g i t e n ditugun gauzak dira Ataungo historia e t a k o n t u a k d i t u t k e z k a . E r r o t a b e t i martxan eta antena beti piztuta daukat. Baina geure gozamenerako ere bada Ustekabeko kontuak ere aterako dira. Azkena, zein?

A z t a r n a b a t e n a t z e t i k n a b i l o r a i n . H e rritar batek bere garaian esan zuen Eva D u a r t e A t a u n e n i z a n o t e z e n 1 9 4 7 a n , Francoren erregimenari ondo etorri zi t z a i o n A r g e n t i n a k o p r e s i d e n t e J u a n D o m i n g o P e r o n e n e m a z t e a r e n b i s i t a Argentina orduan munduko hirugarren p o t e n t z i a z e n . L e h e n g o b a t e a n a t e r a zen berriz gaia, Evita Peron hemen egon ote zen, arbasoren bat Ataungoa zuela ko edo ez dakit zergatik Horren atzetik nabil, baina konplikatua izango da.

Hitzen ganbara

Santuartue: (adjektiboa) Norbait oso gogokoa denari buruz esateko Gustuko pertsona Adibidea: «Gerra ostean alkatearen santuartuentzako izaten zi ren kargu guztiak» Jatorriz, ‘debozioz ko santu’ litzateke

Sendabelarrak

Teilatu belarra

Ospelak eta zauriak sendatzeko eta belarriko min arinak tratatzeko erabili izan da landare hau.

Esaera zaharra

«Batzuek azaro, besteek uzta oro» Batzuek fama eta besteek izana dutela adierazteko esaera Azaroak nekazari tzan estimua bazuen, hazien aroa edo garaia zelako Ondoren zetorkeen uz taren itxaropen garaia, beraz

Efemerideak

1965 11 2. Goierriko Lanbide Eskola eraikin berrian hasi zen, Ordizian 1945-11-5 Rufino Iraola idazlea jaio zen, Zaldibian.

1936 11 6. Frankistek Garingo apaiz Joakin Iturri fusilatu zuten

» Izen herrikoia

Teilatu belarra / Belarri belarra

» Izen zientifikoa

S e m p e r v i v u m t e c t o r u m L ( C r a s s u l a ceae)

» Ezaugarriak

L a n d a r e t x i k i m a m i t s u a d a E r r o s e t a formak osatzen ditu zurtoinean zehar H o s t o a k b e r d e a k d i r a , e t a z e n b a i t e t a n e r t z e k k o l o r e g o r r i x k a h a r t z e n d u t e . O s o l a n d a r e g o g o r r a d a , e t a b a l d i n t z a gogorretan hazteko gai da, prezipitazio g u t x i k o g u n e h a r r i t s u e t a n e s a t e r a k o . Etxe edo baserrietako teilatuetan, harri edo paretetan, zein landatutako loron tzietan aurki daiteke

Landare honen loraldia udan izaten da, eta udazken hasiera arte irauten du. Lore garaian lore multzo ugari sortzen ditu, eta lore bakoitzak hamabi eta ha m a s e i p e t a l o a r t e a n e m a t e n d i t u . L a n dare gogorra da, eta eguzkiaren eraba t e k o e s p o s i z i o a b e h a r d u I z o z t e e i e t a h o t z a r i a u r r e e g i t e k o a h a l m e n a d u e n landarea da.

E r r o m a t a r r e k t e i l a t u e t a n j a r t z e k o e t a e k a i t z e t a t i k b a b e s t e k o e r a b i l t z e n zuten talde mamitsuetako landarea da. O r a i n d i k e z d a j a t o r r i z e h a t z a e z a g u t z e n , b a i n a e z a g u n a d a E u r o p a e r d i a l deko eta Iberiar penintsulako gune as kotan.

» Atal erabilgarriak

Hosto mamitsuak eta freskoak erabil tzen dira.

» Propietateak eta erabilpenak

Z i k a t r i z a n t e e t a l a s a i g a r r i m o d u a n e r a b i l i i z a n d a , o s p e l a k , z a u r i a k e t a halakoak sendatzeko.

Kataplasma: Ospelak, zauriak, in t s e k t u z i z t a d a k e t a h a l a k o a k s e n d a t z e k o e r a b i l t z e n d i r a k a t a p l a s m a k .

H o r r e t a r a k o , h o s t o e s k u k a d a b a t h a r tu, txikitu, eta gasa artean ipinita sen d a t u b e h a r r e k o l e k u a n j a r r i . E g u n e a n bi aldiz jarri behar da, sendatu arte.

H o s t o a k z a n p a t u t a : B e l a r r i k o m i n a r i n a o s a t z e k o e r e e r a b i l t z e n d a H o r r e t a r a k o , l a n d a r e h o s t o b a t h a r t u , b i b e h a t z a r t e a n z a n p a t u , e t a a t e r a t z e n d e n z u k u a r e n b i t a n t a z u z e n e a n bota egunean bi aldiz, mina joan arte

» Kontraindikazioak

Ez da kontraindikaziorik ezagutzen

liburua.

Iturria: Legorretako Udalak kaleratutako ‘Ez zela kajoi batean gordetzekoa’

Orrialde honetarako ekarpenik egin nahi izanez gero: goiberri@hitza.eus

G aiak hala dio

Kate motzean

Iker Mendizabal • Sukaldari zaletua «Paella handiena

215 lagunentzat prestatu dut»

Gaia: Bertsoari

Neurria: Hamalauko berdina

Doinua: Goizean altxatu eta

Kantatu diezazuket pozetik edo penetik, kanta diezadakezu kezka edo haserretik...

Hamarkada erdi hontan bizi izan dugu denetik, baina atseden txiki bat hartzea zilegi bekit.

Eta nigana bazatoz galdetu nahian «zergatik?», agian tipiko xamar izango dela badakit... Baina benetan ez dela nigatik aina zugatik

Behinola alineatu ziren Jupiter ta Marte, geroztik zenbat mahai buelta, gaztetxe eta elkarte Besotan eraman nauzu lagunartez lagunarte, baina esaldi guztiek eten puntu bat dakarte Une luzez izan gera bata bestearen parte, ta nahiz orain bagoazen elkarrengandik aparte, ez dizut agur esango, baizik eta gero arte

HURRENGOA »

Bertsolaria: Aitor Sarriegi Galparsoro

Gaia: Euskaraldia

Itsasondoko herri bazkarietan sukalda ri ‘ofiziala’ da Iker Mendizabal (Itsason d o , 1 9 7 6 ) , b a t e z e r e p a e l l a e r r a l d o i a k egiten ditu, «handiena 215 lagunentzat p r e s t a t u d u t » . Z a i l t a s u n i k h a n d i e n a «arrozari puntua hartzea eta ahalik eta gutxien itsastea» dela dio Zein duzu plater edo jaki kuttuna?

J a l e o n a n a i z , b a i n a b a k a i l a o a e s a n g o nuke

Ze zaletasun dituzu?

Sukaldaritza, trikitixa eta bidaiatzea. Pelikula bat edo telesail bat.

Gladiator ez badut 50 aldiz ikusi, ez dut inoiz ikusi Liburu bat.

E z d u t i r a k u r t z e k o z a l e t a s u n i k . E g u n karia eta sukaldaritzako liburuak Musika talde edo abeslari bat. Momentuan momentukoa. Orain nos talgiko xamar nabil eta Guk taldea. Abesti bat.

Reincidentesen Resistencia

Oporretarako leku bat.

Inoiz egon gabeko edozein leku, kuadri lla on batekin Zer gosaltzen duzu?

Kafea, naranja zukua eta jogurta. Kolore bat.

Gorria

Inoiz ahaztuko ez duzun eguna Nire bi arreben ezkontza egunak. Jaso duzun oparirik bereziena. Ilobak erosi zidan harrian margotutako Osasunaren armarria. Amets bat.

Euskal herri aske eta independente ba tean bizitzea Bizitzako plazer txiki bat.

G u r a s o e k i n i g a n d e e t a n e l k a r t e a n e g i ten dugun bazkaria Goierriko txoko bat.

Urkiko plaza. Itsasondon biziko ez bazina...

B e h a r t u t a k a n p o a n b i z i b e h a r b a n u , Nafarroako herri txiki batean

Testua eta argazkia: Mikel Albisu

Lander Arizmendi Fernandez

Lander Arizmendi Fernandez

Erretratua

ARAMAKO SAN MARTIN JAIAK

Axier Muxika Otegi Arama

Gu r e e t x e e i e t a k a l e e i d a r i e n g a z t a i n a e r r e u s a i n a i z a n o h i d a S a n M a r t i n j a i e n g e r t u t a sunaren adierazle Lurrun ho rrek, urtero urtero, oroitzapenen erro ta martxan jartzen digu, eta ez da inoiz falta, halako urtetan holakoa eta hala koa egin genuenekoa Jaien karira, kon tatzeko asko dugu, urteak pilatzen goa z e n e r a n , o r o i t z a p e n e n z e r r e n d a e r e handitzen doa eta Zeinek esango zigun guri, garai batean, jende helduari iraga n e k o k o n t u e t a a b e n t u r e t a z e n t z u t e n

genienean, geu ere modu horretara ja rriko ginenik.

A r a m a k o S a n M a r t i n a k , e z d i r a I r u ñ e k o S a n F e r m i n a k i z a n g o , b a i n a , hala eta guztiz, bere txikitasunean, he rritik egin ditugun jaiak izaki, beti izan dira gozamenerako parada.

Oroitzapenen zaparradari bide ema nez gero, gure osabek, tabernaren ma h a i g a i n e a n , Z a l d i b i a k o t r i k i t i l a r i e k i n b a t e r a , p a n d e r o a j o t z e n ( z e r b a i t e s a t e a r r e n ) j a r t z e n n i n d u t e n e k o a d a t o r k i t b a t b a t e a n E t a , b e h i n k o x k o r t u a g o a k g i n e n e a n , g o i z e k o o r d u t x i k i e t a n , l a u l a g u n e k e g i n g e n u e n a i z k o r a t r o n t z a desafioa ere bai

U n e p a r e g a b e a k i z a n d i r a j a i e t a k o m u s i k a e g i t a r a u a n . H i r a m e t a l t a l d e a e t a F u r u n d a b a t e r a p r o g r a m a t u g e n i t u e n e k o a , a d i b i d e z E z d a k i z u e l a n o r izan zen denetan makarrarena?

Lana eta inplikazioa

Jaiak antolatzeko modu bat bilatu izan da, beti Lana eta inplikazioarekin, elkar gozamenerako tartea bilatu. Eta horixe

Itsasondoko gazteen aurka jokatu ohi genuen futbol partida klasikoa, duela 15 urte inguru Aramako Udala

bilatzen genuen ere, Itsasondoko gazte en aurka jokatu ohi genuen futbol parti da klasikoarekin. Ez pentsa, futbola gu re pasioa izan denik, ezta gutxiago ere Futbola, aitzakia zen, jai giroaren buel tan, bi lagun talde elkartzeko, eta, jai gi r o a s o r t z e k o . I t s a s o n d o k o j a i e t a n l e henbizi, Araman ondoren

G o g o r a d a t o r k i t , b e s t e a k b e s t e , S a k a n a k o T x i m e l e t a t a l d e a r e n e r r o m e riak, gure eromeriak. Edota Brigada Cri minal eta Mal de Ojo ren kontzertuetan elkarrekin pasatako momentuak Edo t a , h a r r o t a s u n e z , P a n t x o a e t a P e i o r e n Txikia o z e n k a n t a t z e n g e n u e n e k o a . Oroitzapen onak asko dira, eta, bertatik sortu ziren laguntasuna eta konplizita tea ere ez dira makalak.

Seme-alaben txanda

G a r a i a k a l d a t z e n d o a z , e t a g u , p o l i k i p o l i k i , a d i n a r e n o n d o r i o z , b e s t e b i z i molde batzuk bilatzen. Gu oroitzapene k i n g e r a t u k o g a r a , b a i n a , g u r e s e m e alabei opa diet, beraien oroitzapen go zoak kontatzeko bidea izan dezaten.

«Intentzioen inguruko deklarazio bat da»

«Diskurtso politikoa eta praktika askotan ez datoz bat guk ikusi eta sentitzen dugunarekin eta horri beste aterabide batzuk eman behar zaizkio»

Eraitz Saez de Egilaz Ramos (Bea s a i n , 1 9 9 6 ) z u z e n b i d e a n g r a duatua eta politikaria da eta li buru bat publikatu berri du Lur Albizurekin elkarlanean, Gureakere ba dira Desira, boterea eta epika i z e n b u rupean.

N o l a s o r t u z e n p r o i e k t u h a u e g i t e ko ideia?

Iratzar Fundazioak eta Txalapartak for makuntza eta hausnarketa bultzatzeko liburuxka batzuk ateratzen dituzte ur t e r o e t a t e r m i n o h o r i e t a n s o r t u d a proiektu hau Hala ere, Lurrek eta biok

@eraitzsaez

@eraitzsaez

b a g e n u e n s e n t i t z e n d u g u n a e t a g u r e e z i n e g o n a k a z a l d u e t a i d a z t e k o g o g o a eta aukera hau izanik, martxan jarri gi nen.

Zein dira liburu honen gako nagusiak? Egungo egoera kontuan izanda eta gure belaunaldiaren perspektibatik, egun bi zi dugun etsipen edo bajoi nahiko oro kortu horri nola erantzungo geniokeen a z a l t z e n s a i a t u g a r a D i s k u r t s o p o l i t i k o a e t a p r a k t i k a a s k o t a n e z d a t o z b a t guk ikusi eta sentitzen dugunarekin eta e z i n e g o n h o r r i b e s t e a t e r a b i d e b a t z u k eman behar zaizkio Guk horren aurre a n p l a n t e a t z e n d u g u n a d a d e s i r a r i g a rrantzia eman behar zaiola proiektu eta d i s k u r t s o p o l i t i k o a e r a i k i t z e r a k o a n ; bestalde, botereari ere ezin diogula uko e g i n g u r e a e r e b a d e l a k o , i z a n t e r m i n o i n d i b i d u a l e t a n z e i n k o l e k t i b o e t a n e t a emakume bezala bizi dugun paper ho rretatik; eta azkenik, epika bezala uler t u d e n a r i e t a h a u i r u d i k a t z e k o e r a b i l i

d i r e n t e r m i n o e t a i r u d i t e g i a r i n o l a e m a n b e h a r z a i o n b u e l t a I n t e n t z i o e n i n g u r u k o d e k l a r a z i o b a t d a . D i s k u r t s o eta praktika politiko horietan ere erdi gunea gurea izan behar dela diogu, nor banako bezala zein kolektibo bezala Nola bizi izan duzu prozesua? Gustura zaude emaitzarekin?

Emaitza oso positiboa izan da gure us tez Prozesua nahiko zaila edo desberdi na izan da, izan ere, binaka idazteak be re zailtasuna eman dio. Haserretu gara, ez gara ados egon zenbait kontutan eta “iruzurti sindromea” deritzon hori sen titu dugu zenbait unetan, hau da, ez ge n u e l a z e r t a n g u k h o r r e n g a u z a a r g i r i k idatzi edo ez ginela gai teoriak idazteko Hala ere, bat erortzen zen unean bestea beti hor egon da altxatzeko eta biok ba tera aurrera egin dugu.

Nolako eragina izango duela irakurlean espero duzue?

I r a k u r t z e n d u e n a k z e i n g o r p u t z e t a t i k eta zein errealitatetatik idazten dugun ulertzea espero dugu Badakigu jendea rengan desadostasunak ere sortuko di tuela eta debate interesgarriak mahai gaineratu ditzakeela Oso liburu prakti koa da, ez aplikagarria delako, ez baitu gu teoria zuzen bat planteatu eta arra k a l e t a t i k e t e n g a b e e k a r p e n a k e g i n d a i t e z k e A z k e n f i n e a n , o r r i z u r i g i s a erabil daiteke eta uste dut ibilbide inte resgarria izango duela.

Nola deskribatuko zenuke liburua hiru hitzetan?

Zuzena, ulerterraza eta praktikoa

ERAITZ SAEZ DE EGIL AZ RAMOS • Zuzenbidean graduatua

Testua: Maider Insausti

Eraitz Saez de Egilaz Ramos • Zuzenbidean graduatua

Jose Ignacio Rodriguez Carballo

B e t i dan ik gustatu izan za it argazk ilar i t z a . L e h e n k a m e r a 1 9 8 4 a n e s k u r a t u nuen, eta familia argazkiak eta txangoak a t e ra t z e k o e ra b i l t z e n n u e n b a t e z e re . Baina aro digitalarekin batera, 2008. ur te aldera, hasi n int zen mundu hone tan sakontzen Lehen kamera dig itala eros tearekin bat, Ordiziako Ortzadar elkarte an hasi nintzen, eta teknika arloko jakin tza ugari ikasiaz Paisaiak eta gaueko ar gazkiak ditut gustukoenak

Iru d i k o a rg a z k i a 2 0 1 6 k o u r t a rr i l e a n h a r t u a d a g o , O a m e n d i t i k. H e l b u r u a Tx i n d o k i re n e g u n s e n t i a e rre t ra t a t z e a zen Ordiziatik abiatu g inenean ilun ze g o e n a r t e a n , e t a Zu m a rra g a ra b i d e a n ohartu ginen Goierri behe lainopean ze goela Lokalizaz iora iritsi, kamera pres ta tu , e ta h o n a ko a rg az k i a a t e ra z i t za i d a n . A rg i u n e e k p i z t e n d u t e i k u s l e e n a rre ta, h a i e n o i n ea n ze i n h e rr i da go e n asmatzera eramaten

baititu

Jose Ignacio Rodriguez Carballo Ortzadar Elkartea (Ordizia)

Jose Ignacio Rodriguez Carballo

Erreportajea

ZAINTZAILEEN ZAINTZA ERE ERDIGUNERA

Zaintzaileei zuzendutako jardunaldia egingo dute Legorretan, bihar, hilak 5, Zaintzaileen Nazioarteko Egunaren harira.

solasaldi bat gidatuko du, zaintza lanek s o r t z e n d u t e n e s t r e s a r e n i n g u r u a n ; b e s t e t i k , T a n i a C a ñ a s e k z a i n t z a i l e e n eta etxeko langileen lan eskubideen in guruan hitz egingo du

Ez da erraza zaintzaile izatea. As k o t a n b a k a r r i k s e n t i t z e n d i r a , z a i n t z e n d u t e n p e r t s o n a r e n g a i x o t a s u n a e t a e m o z i o e n g o rabeherak kudeatu behar dira egunero k o a n e t a l a n h o n e t a n e z e t s i t z e k o , b e h a r r e z k o a d a a h a l i k e t a t r e s n a g e h i e n e d u k i t z e a Z a i n t z a i l e a i n f o r m a t u t a egotea funtsezkoa da, baita ingurukoen babesa eduki eta sentitzea ere.

Aspalditik ari dira, zaintza erdigune a n j a r t z e k o l a n e a n L e g o r r e t a n , b a i e t a z a i n t z a l a n e t a n d i h a r d u t e n p e r t s o n e i b a b e s a e t a e r r e m i n t a k e m a t e n , h a i e k burutzen duten lanaren eta eguneroko a r e n g o g o r t a s u n a r e n j a k i t u n B e s t e m a i l a b a t z u e t a n , a z k e n e k o u r t e e t a n , u r r a t s g a r r a n t z i t s u g e h i a g o e r e e m a n dira, zaintza lanetan dihardutenen es kubideak bermatzeko legearekin, nahiz eta oraindik, hobetzeko asko dagoen.

Bihar, azaroak 5, Zaintzaileen Nazio arteko Eguna dela eta, zaintzaileentza k o j a r d u n a l d i a a n t o l a t u d u t e L e g o r r e tan. Zaintzaile profesional zein ez pro f e s i o n a l e n t z a k o e l k a r g u n e b a t i z a n g o da, eta bi zatitan banatuko da goiza Ba t e t i k , N e r e a R e d o n d o h e r r i k o Z a i n d u z Zaindu programaren dinamizatzaileak

Mugak apurtzea Nerea Redondok dinamizatuta, hilabe tero egiten dute zaintza lanak egiten di tuzten pertsonekin saio bat Legorretan. L a u u r t e d i r a t a l d e h a u m a r t x a n j a r r i z u t e l a . « N i k a u t o l a g u n t z a t a l d e a d e i tzen diot, azken finean, egoera berdine an dauden pertsonak elkartzen dira, bai profesionalak eta ez profesionalak. Ba k o i t z a r e n b i z i p e n a k , s e n t i p e n a k k o n p a r t i t z e k o g u n e b a t d a , e t a e s p e r i e n t z i a k e l k a r b a n a t z e t i k , e l k a r l a g u n t z a ere sortzen da sarri», hasi da kontatzen

Rekondo

B i h a r k o s a i o a r e k i n , z a i n t z a l a n a k e g i t e n a r i d i r e n b e s t e p e r t s o n a b a t z u e n g a n a i r i t s i n a h i d u t e . R e d o n d o k d i o « g a r r a n t z i t s u e n a » d e l a , « n o r b e r e mugak apurtzea eta lehenengoz saioe t a n p a r t e h a r t z e r a a n i m a t z e a » . H o r i i z a n o h i d a g e h i e n k o s t a t z e n d e n a , z e ren gainera, «autokonbentzitzen saia t z e n g a r a n o r b e r e b u r u a r i e s a n e z , e z g a u d e l a h o r r e n g a i z k i » , e t a g a r b i e s a n behar da, «zaintzaileengan ohikoak di ra haserrea, nekea, nazka, fustrazioa, sentitzea, zeren ematen du gaizki dago e l a h o r i g u z t i a s e n t i t z e a , e t a n o r b e r e burua kontrakoaz konbentzitzen saia tzen da»

Biharko saioan, batetik, «estres ego e r a k o n k r e t u a k l a n t z e k o t r e s n a k » j o

«Zaintzaileengan ohikoak dira haserrea, nekea, nazka, frustrazioa... sentitzea, nahiz eta kontrakoa adierazi»

Nerea Redondo

Coach a «Zaintza eta etxeko lanak erregulatu egin behar dira eta publiko-komunitarioa izan beharko luke jarduera horien ardurak»

Tania Cañas Abokatua

Zaintzaileen Nazioarteko Eguna

Testua/argazkia: Ariane Vierbücher

Erreportajearekin zer ikusirik ez duten pertsonak zaintza lanak egiten Ariane Vierbücher

rratuko dituzte, «ariketa praktikoen bi d e z » E g u n e r o k o a n e g i n d a i t e z k e e n a r i k e t a k i z a n g o d i r a , k o n t u a n h a r t u z , zaintza lanak egiten dituzten pertsona haien egoera limiteak.

B e s t e t i k , h a i n b a t k o n t z e p t u r e n « d e s m o n t a j e a » e g i n g o d u t e « E r r a z e s a t e n d u g u z a i n t z a i l e a k b e r e b u r u a zaindu behar duela, beste norbait zain d u b e h a r d e n e a n , g i z a r t e a k b e r a k b e hartzen zaitu ondo egotera, zeren nor bera ondo ez badago, uste baita ez dela gai zaintza lanak egiteko. Zaintza lanak egin behar dituenak izan behar du per tsona goxoa, maitagarria, adeitsua, beti ondo eta alai dagoena, baina pertsonak gara, eta hiru balore inposatuak ditugu gure buruan; perfektua izatearen ideia; g a u z a k a z k a r e g i n b e h a r d i r e l a ; e t a h i r u g a r r e n a d a , g u t a z z e r e s p e r o d u t e n , adeitsuak izan behar dugu beti».

Hiru kontzeptu horien «desmonta j e a e g i t e a » g a r r a n t z i t s u a d e l a u s t e d u Redondok: «Onartzea ez garela perfek

t u a k e t a e z d e l a e z e r g e r t a t z e n ; e g u n o s o a n z e h a r a d e i t s u a k i z a t e a n e z g a r a gure burua zaintzen ari; eta presak, es tresa sortzen du, eta ez garenez iristen aurreikusita genuen guztia egitera, sor tzen digu frustrazioa, nekea, autoesti muan eragina »

Hainbat aholku

Estres egoerei aurre egiteko Redondok g o m e n d a t z e n d u e r l a x a z i o a r i k e t a k , meditazio txikiak, eta arnasketa arike t a k e g i t e a , a d i b i d e z . B e s t e a h o l k u b a tzuk ere eman ditu: «Lehenengo gauza d a k o n t z i e n t z i a h a r t z e a , h a u d a , z a i n tzera doazen pertsonarekin egon aurre t i k m i n u t u p a r e b a t h a r t u e t a b e r a i e n barruan begiratzea nola nago, zer kezka daukat gaur, eta nolako sentimendua r e k i n n a t o r » . Z a i n t z a l a n a k e g i t e n d i t u z t e n d e n e n t z a t d a g o m e n d a g a r r i a , «bai senide bezala tokatzen zaigunean, bai profesional direnei»

B e s t e a h o l k u b a t d a , g u s t u k o d i t u

gun gauza horiek identifikatuak eduki t z e a , e t a e g u n e r o e d o a s t e r o z e r r e n d a h o r r e t a k o b i g a u z a e g i t e k o k o n p r o m i soa hartzea. Zeren momentu horiek in d a r g u n e b a t d i r a n o r b e r e b u r u a r e n zaintza horretan Eta azkenik, onartzea s e n t i m e n d u g u z t i a k e x i s t i t z e n d i r e l a , e t a s e n t i t z e n d i t u g u l a d a , b i z i r i k g a u d e n a r e n a d i b i d e . H o n e k i n e s a n n a h i duena da, «sentimendu horiek nahi ala e z , s e n t i t u e g i n g o d i t u g u l a , e t a h o r i o n a r t z e t i k h a s t e n d a h a i e n k u d e a k e t a egokia».

Zaintzaileen eskubideak

Kontutan hartu behar da zaintza lanak ordainpekoak eta ez ordainpekoak iza t e n d i r e l a T a n i a C a ñ a s E n a r a k K o o p e r a t i b a k o a b o k a t u a k a z a l d u d u e n e z , «gehienetan, lan hori egiten dutenek ez dute soldatarik jasotzen, eta soldata ja sotzen dutenen kasuan, profesionalen k a s u a n , s o l d a t a h o r i e s k a s a i z a t e n d a , l a n b a l d i n t z a k o r o k o r r e a n k a s k a r r a k izaten dira eta balore sozial nahiko ba xua izan ohi du»

C a ñ a s e k g o g o r a t u d u , « e s k u b i d e a k dituzten pertsonak direla», eta hain zu z e n e r e , h o r r e n b u e l t a n a r i t u k o d a b i h a r k o j a r d u n a l d i a n « O r a i n d e l a g u txira arte, zaintza lanetan jardun duten e m a k u m e e k p o r t z e n t a i a h a n d i e n a e m a k u m e a k b a i t i r a g i z a r t e s e g u r a n t z a n a l t a n e m a n g a b e e g i n i z a n d u t e lan, ez zuten kontraturik izaten, beraz, ez zuten eskubiderik, baina azken urte etan, urratsak ematen ari dira, legearen babesa dute, nahiz eta oraindik diskri m i n a z i o e g o e r a k e m a t e n d i r e n , b a t e z e r e e m a k u m e m i g r a t u e n k a s u a n . A z k e n h a u e k d i r a e g o e r a b e r e z i k i p r e k a r i o a k b i z i d i t u z t e n a k s a r r i , e s p l o t a z i o h i t z a e r e e r a b i l g e n e z a k e k a s u b a t z u k d e s k r i b a t z e k o » . K a s u g o g o r r e n a , b e r t a n b i z i d e n e t x e k o l a n g i l e a r e n a d e l a d i o , « l e g e a k d i o e n g u z t i a e z d e l a k o errekonozitzen; esate baterako, asteko 4 0 o r d u k o l a n a l d i a » . A z k e n h o r r e n b u e l t a n i r a g a r r i d u , Z u m a i a k o M a l e n E t x e a e m a k u m e e t o r k i n e n e l k a r t e a k , «bertan bizi den etxeko langilearen la na abolitu» nahi dutela.

G a i a o s o z a b a l a e t a k o n p l e x u a d a , baina laburbilduz Enara Kooperatibako o r d e z k a r i a k d i o e n a d a , « z a i n t z a e t a etxeko lanak erregulatu» egin behar di r e l a , e t a z a i n t z a r e n a r d u r a « p u b l i k o k o m u n i t a r i o a r e n » g a i n e r o r i b e h a r k o lukeela.

Zaintzaileen Nazioarteko Eguna

Literatura

Azaroak dakarrena

Imanol Mercero Haur eta Gazte Literatura teknikaria

2021 urteko birpasa

Aurretik noizbait irakurri nauenak badaki txoko ho netara euskal Haur eta Gazte Literatura (HGL) ekar tzeaz arduratzen naizela. Gaur 2021. urtearen birpa sa egingo dugu Urte emankorra izan da, inoiz argi t a r a t u d e n l i b u r u k o p u r u a l t u e n a r e k i n , g u z t i r a l a u r o g e i t a zortzi (88) titulu berri: 32 album ilustratu, 2 komiki, 47 narra z i o l i b u r u e t a 7 p o e s i a l i b u r u . G o g o a n h a r t u e u s k a l i d a z l e e i buruz ari garela, atzerrikoen itzulpenak aintzat hartu gabe Hiru sariketa nagusietan hauek izan dira 2021eko HGLko i d a z l e e t a i l u s t r a t z a i l e i r a b a z l e a k : E u s k a d i S a r i k o i d a z l e e n atalean Leire Bilbao ondarrutarrak irabazi du Barruko hotsak haurrentzako poema liburuarekin (Pamiela, 2021), eta ilustra t z a i l e e n a t a l e a n , a l d i z , M a i t e M u t u b e r r i a e l t z a b u r u t a r r a k Irrimola albumarekin (Ikaselkar, 2021). Zarauzko Udalak an t o l a t z e n d u e n L i z a r d i s a r i k e t a o s p e t s u a n P a t x i Z u b i z a r r e t a ordiziarra izan da irabazle, Zerria (Erein, 2022) gazteentzako n o b e l a t x o a r e k i n A z k e n i k , N a f a r r o a k o h a i n b a t u d a l e r r i e t a e r a k u n d e e n a r t e a n a n t o l a t z e n d e n a l b u m i l u s t r a t u e n t z a k o E t x e p a r e s a r i k e t a n , A m a i a E g i d a z u d u r a n g a r r a i z a n d a i r a bazlea, Dorotea (Pamiela, 2021) albumarekin

Era berean, 2021ak baieztatu du emakumezko idazleen go rakada, Goierriko idazle berriek erakusten duten bezala: Idia zabalgo Amaia Telleriak bi nobela argitaratu ditu (Itsasoaren deia eta Pitzatuta gaude denok!), Olaberriko Enara Garmen diak beste bi nobela (EtxetikAmeriketara eta Hirugara, baina niri bost!), eta Legorretan bizi den Betzaida Urtaza donostia rrak bost album ilustratu.

Amaitzeko, ezin ahaztu Miel Anjel Mintegi ataundarrak Bi abentura eta amodio bat(Alai, 2021) eleberria plazaratu duela

Zopilotes Txirriaos gazte festetan

A s t e a z ke n e t i k m a r t x a n d i re n L a z k a o ko G a z t e Fe s t a k l a r u n b a t e a n b u k a t u ko d i r a , Z o p i l o t e s Tx i r r i a o s , P l e u r a e t a G o r a Etorri taldeekin Eguna: Azaro ak 5 • Ordua: 22:00

San Martin ferian gazta eta abereak Zegamako ferian Aizkorri Ara t z e ko 2 3 G a z t a Le h i a ke t a e t a h e r r i ko a b e r e e n e r a k u s ke t a l e h i a ke t a i z a n g o d i r a , b e s t e a k beste Eguna: Azaroak 12 • Le kua: Herrigunea / pilotalekua

Eñaut Elorrietaren ‘Fantasia’ oholtzan Eñaut Elorrieta abeslari bizkai t a r r a « m a i t a s u n e z b e t e t a ko » Fa n t a s i a a z ke n d i s ko a a u r ke z teko biran dabil Eguna: Azaroak 25 • Lekua: Zelai Arizti (Zu marraga) • Ordua: 20:15

‘Kantu bat gara’ kantu askotan

Jon Maia bertsolari eta sortzai l e a k Ka n t u b a t g a ra ko n t z e r t u a e g i n g o d u h a i n b a t k o l a b o r a tzailek lagunduta Eguna: Aza roak 25 • Lekua: Usurbe Antzokia (Beasain) • Ordua: 20:30

Komikia

Mondeju beltzak, zuriak, odolkiak, buzkantzak…

Honetarako ere, eguraldia lagun ez izan arren, pasa berria da Zaldibiako Ardiki Eguna eta badatoz Mu tiloako Txerri Azoka, Zumarragako Buzkantza Egu na, San Martin feriak, Ataungo Mondeju Beltzaren l e h i a k e t a , o d o l k i t x a p e l k e t a o f i z i a l a k , k u a d r i l e n a r t e k o a k … Guztietan protagonista berezia, odolez edo odolik gabe, gan tzaz, porruz… osatutako ahogozagarriak.

Hestebete hauen ekoizle komertzialak eta norbanako egi leak gero eta gutxiago dira eta ekoizpena bera ere asko unifor m i z a t u d a ( n e u r r i e n p r o p o r t z i o a k , mintz sintetikoak, txekor odola ) Hala e r e , i z e n b u r u a n d a t o z e n a k , b e h i n t z a t , bereizi beharko genituzke. Eta hori diot, g o i e r r i t a r a s k o r e k i n e z t a b a i d a histori koak i z a n d i t u g u l a k o m o n d e j u a k , b e l tzak eta zuriak, bereizteko garaian

Z e n b a t a l d i z e n t z u n o t e d u g u o d o l

Eztabaida ‘historikoak’ izan ditugu mondejuak, beltzak eta zuriak, bereizteko garaian

kiak odolez eginak eta mondejuak odolik gabeak direnekoak A l e g i a , b e l t z a k o d o l k i a k e t a z u r i a k m o n d e j u a k . G e u r e a n , behintzat, beste bereizketa bat egin izan da. Mondejuak, bel tzak, ardi odolez, ardi gantzez, porruz eginak Mondejuak, z u r i a k , o s a g a i b e r b e r a k , o d o l a r e n o r d e z a r r a u t z a g e h i t u t a . Horretaz gain, artaldetik erretiratzera zihoazen ardiak txe rrien aurretik hiltzen zituztenez, mondeju beltzak odolkiak b a i n o l e h e n d a s t a t z e n g e n i t u e n , a r d i e n h e s t e a k t x e r r i e n a k baino estuagoak izanik, gainera, tamainaz hestebete mehea g o a k z i r e n e t a z a p o r e e r a b a t d e s b e r d i nekoak Oroitzeko modukoak, udazke nero Segurako Madalena eta Imaz jate t x e e t a n b e r a i e k e g i n d a k o m o n d e j u beltz haiek.

Beltzak, zuriak, ardienak, txerrienak e d o t x e k o r r e n a k , z e u e k a u k e r a t u e t a ahogozatu nahi dituzuenak!

Joseba Telleria • Irakaslea eta ikaslea

SAN MARTIN GIROAN

Zegaman feria , Ataunen eta Araman festak

S a n M a r t i n fe r i a Z e ga m a n

Azaroak 7, as telehena

18:30: Ardo eta gazta dastaketa HAZI Fundazioarekin elkarlane an (Hiru txakolin, Errioxar ardoak, Euskal sagardoa eta Idiazabal Gazta), Amezti Elkartean Euskaraz

Azaroak 10, os teguna

19:00:

Azaroak 12, lar unbata San Martin feria 09:00-12:00: Herriko abereen erakusketa eta lehiaketa, pilota lekutik Urgainberri auzora bitarteko eremuan 09:00 14:00: Aizkorri Aratz Parke Naturaleko gazten salmen ta, pilotalekuan 09:00-14:00: Artisau produktuen azoka, Aitxuri Herri Eskolako patioan, pilotalekuan eta plazan 10:00: Txistularien kalejira herriko kaleetan zehar

Alvaro Aragon Ruanoren Abeltzaintza eta pago motzak uz tartuz hitzaldia Anduetza Parketxean Euskaraz

Aimar Maiz

11:00-13:00: Aizkorri Aratz Parke Naturaleko 23 Gazta Lehia keta, pilotalekuan

11:00: Eusko Labeldun Tolosako Babarrunaren dastatzea, Aitxu ri Herri Eskolako patioan

13:00: Herritarren arteko abere lehiaketako sari banaketa, pilo talekuan

13:30: Aizkorri Aratz Parke Naturaleko 23 Gazta Lehiaketako sari banaketa, pilotalekuan

Ondoren: Lehiaketara aurkeztutako gazten dastatzea herriko el karte gastronomikoen laguntzarekin

13:00 15:00: Txakolin dastaketa, Tartaloetxe elkartean

17:30: Buruhandiak, plazan

18:00: Herritarren Arteko Eskuz Binakako 23 San Martin Pilota Txapelketako finalak, pilotalekuan

Azaroak 13, igandea

17:00: Hodei Magoaren ikuskizuna, Aitxuri Herri eskolan

Ondoren: Txokolate jana Aizkorri Guraso Elkarteak antolatuta

Azaroak 24, os teguna

18:30: Luis Mari Zalduaren Aintzinateko jainko jainkosak (eta Ze gama izena) hitzaldia, Anduetza Parketxean

Zegama • San Martin feria 2022ko azaroaren 4a • Gehigarria

Euskaraz Arkaitz Apalategi

San Martin auzoko festak

Azaroak 10, os teguna

17:00: Txupinazoa eta purrarea plazan Ondoren buruhandiak 18:30: Patata tortilla lehiaketa 21:00: Afaria lehiaketako tortillekin eta norberak ekarritakoarekin, kar pan 22:00: Pancho Balbuenaren emanaldia

Azaroak 11, os tirala

San Martin Eguna

11:00: Zirko tailerra umeentzat 11:30: Salda beroa bertsolariekin 13:00: Artzain txakur lehiaketa, Taierreko zubian 13:00: Kuadrillen juntadizoa plazan eta poteo girotua 14:00: Jubilatuen bazkaria, Aizkoaten Aurten 80 urte bete dituztenei omenaldia

14:30: Kuadrilla bazkaria, karpan 17:00: Buruhandiak Ondoren txokolate beroa umeentzat 17:30: Skapaie elektrotxaranga 19:30: Kontzertue: John Dealer and The Coconuts, Oargin 21:00: Afari autogestionatua, karpan 23:30: Kontzertuak :Gilda eta Muxutruk Erromeria

Azaroak 12, lar unbata

Umeen Eguna

Goizean zehar: Herriko txistulariekin diana 10:00 13:00: Puzgarriak

11:00: Toka txapelketa haurrentzat, Aizkoaten 12:00: Toka txapelketa helduentzat, Aizkoaten

14:00: Umeen bazkaria eta ondoren jolasak 16:00: Mus txapelketa, Aizkoaten 17:00: Haurren merienda 18:00: Mozorro juntadizoa eta kalejira 19:00: Sagardo dastaketa Ondoren: Bizphiru Pelau erromeria 21:30: Herri afaria 00:00: Bizphiru Pelau erromeria

Azaroak 13, igandea

12:30: Ataungo XI Mondeju lehiaketa eta mondeju pintxoak dastatzeko aukera

Ondoren: Mondeju eta marrazki lehiaketako sari banaketa 12:30: Kantu poteoa 17:30: Otsoak dantza taldearen ikuskizuna 19:30: Bertso saioa: Amaia Agirre, Andoni Egaña, Nerea Elustondo, Miren Artetxe eta Iban Urdangarin

Ataun

Andrea Aranburu

A ramako festak

Azaroak 8, as tear tea

19:00: Gaztaina koskatze herrikoia haur txokoan

Azaroak 10, os teguna

19:00: Jai hasierako txupinazoa 20:00: Iñaki eta Intsausti trikitilariak, plazan 20:30: Gaztaina jana, plazan

Azaroak 11, os tirala

11:00: Meza nagusia 11:30: Hamaiketakoa, Arrikutz elkartean 12:00: Gazteekin karpa atontzea 13:00: Toka lehiaketa, plazan 19:00: Herri kirol jolasak, frontoian Ondoren: mokadutxoa 23:00: Mugi Panderoa taldea, plazan

Azaroak 12, lar unbata

12:00: Txan magoa, plazan 14:00: Herri bazkaria, Iriarte aretoan 16:00: Trikitilariak, zozketak, jolasak,

19:00: Mozorro festa Gaia: Olinpiar jokoak 23:00: Iratzar taldea, plazan

Azaroak 13, igandea

12:00: Puzgarriak, frontoian 12:30: Txakolin dastaketa, plazan 17:00: Puzgarriak, frontoian 19:00: Patata tortilla lehiaketa, plazan 20:00: Festetako azken mokadua, plazan 21:00: Festen amaierako suak

Arkaitz Apalategi