GoiBerri-482. zenbakia

Page 1

zk. 482 2022ko irailaren 30a www goiberri eus Iritzia 03 Iñaki Dorronsoro Plazaola. Jaten duguna omen gara Elkarrizketa 10 -11 Ioseba Eskudero: «Sekula ez ditut halako markak lortu lasterketetan» Garapena 14-15 Berrabiarazi proiektua Zegaman: Dagoenari eutsi nahia Sagarraren bi urteko zikloarekin amaitzeko lanean ari dira sagar zaleak04 URTEROKO ZIKLOAREN BILA
02 Publizitatea # 482 • 2022ko irailaren 30a

Argitaratzailea:

Goierriko Hedabideak SL

Koordinatzailea: Kerman Garralda

Kudeatzailea: Miren Sudupe

Erredakzio burua: Loinaz Agirre

Diseinua: Adaki (Eneko Maiz)

Banaketa: Bidera zerbitzuak Berria Taldea

Lege gordailua: SS 1638/2011

Egoitzak: Beasain:

Oriamendi, 32 20200

Urretxu: Iparragirre, 11 (Kaletxiki) 20700

Telefonoak:

Beasain: 943 16 00 56

Urretxu: 943 72 34 08

Webgunea: goiberri eus

Posta elektronikoa: goiberri@hitza eus

Publizitatea: 607 530 424 jizagirre@hitza eus

Bezero arreta, harpidetzak: 943 30 30 35 hitzakide@hitza eus

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga Arama

Ataun Beasain Itsasondo Legorreta, Mutiloa, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

Itzain

Jaten duguna omen gara

Ja n a r i a e r r e g a i a d a g u r e gorputzarentzat. Baina ez omen digu energia baka rrik ematen, gure umore an ere eragin omen dezake Bes talde, neurri handi batean, bizi tza zentzudun eta orekatua eli k a d u r a r e n b a i t a n o m e n d a g o Janari batzuekiko tolerantziarik eza edo alergia motaren bat du t e n p e r t s o n e n k o p u r u a g e r o z eta handiagoa omen da Hauei gehitzen ari dira behar dietetiko berriak dituzten kontsumitzaile berriak, segmentu marketinean hain maitatua den kontzeptua potolo eta aberats bat osatuz.

Iñaki Dorronsoro Plazaola

Erretiratu aktiboa

elikagai horien kaltegarritasu

Azaleko irudia: Mikel Albisu

XX mendearen bukaeran azaldu zen mende baldeko zibilizazioaren gainbeheraren adierazle e t a k o e s a n g u r a t s u b a t : sofan patataz betetako 100 kilokogizakia. Naturatik geroz eta urrunago, gure nagikeria, gantz perlesia eta ahuleria lirdin gatsuaren arriskua sistemikoa egin da Argaltze ko erregimenak orduan abiatu ziren, baina gehie netan dietaren ikusmolde zital batekin. Antzina ko proposatzaileentzat pertsona baten dieta bere bizitza filosofia osoari zegokion. Erabaki etiko bat higienikoa baino. Eta erregimena pertsona horrek bere osasun fisiko eta mentala goberna tzen zuen arauari deitzen zitzaion Askotan an tzinako filosofo terapeutek, batik bat ekialdeko kulturetan, begetarianismoa proposatzen zuten. Beraien barauak ez zuen kilo batzuk kentzea bila t z e n E s k a s t a s u n a b e r t u t e a r e n s e i n a l e z e n , zuhurtziarena baino. Bizitza filosofia, elikadura, morala eta osasunak osotasun bat eratzen zuten.

Patata gizakiarekin o s a s u n a r e n t z a k o d i e t a ezin hobearen lasterketa neurotiko bat ere abiatu zen. Janari azkarra edo zabor janaria deitutako

n a z e z d a u k a g u z e r t a n t e m a t u b e h a r r i k . O s o j a k i n a d a . B a i n a hor ez da bukatzen arriskuen ze r r e n d a Z e r e s a n o n g a r r i z e t a pestizidaz blaitutako barazkiez, a n t i b i o t i k o z b e t e t a k o a b e r e e n haragiez edo alergenoz betetako fruituez Ezin dezakegu findu tako azukrerik hartu, ezta opil, edari eta abar ere. Eragiten duen gaitz eta eritasunen zerrenda beldurgarria da Ia berdintsu gertatzen da gantz asko duten janarie kin ere. Modan dauden dieta batzuk, ehiztari bil tzaileena bezalakoak, haragi eta arrain gehiago ren kontsumoa gomendatzen dute Ez begiratu eragin kaltegarrien zerrenda mesedez! Esnea eta e s n e k i e n b e r t u t e i z u g a r r i h o r i e k e r e g e z u r r a omen dira. Utzi dezagun esnea titia hartzen du ten haur txikientzako Azkenean bakarrik ia frui tu eta barazkiak gelditzen zaizkigu Baina horien eragin kaltegarriak ikusita, zuhurtzia, zuhurtzia barazki freskoekin ere!

Nahikoa da bestaldera begira egotea! Ondo rioa? Gure elikadura guztia, epe ertainera kalte garria eta hilkorra ere badela. Jatea berriz eginki zun arriskutsua. Toxikoa, patogenoa.

Dieta ezin hobea tentagarria da baina amaiera ezeztaezina: Sojalen soja irakina eta birrinduta ko koleoptero multzo bat bezalako elixir likido esklusiboaz elikatu beharra Zorionez irensten dugun guztiak ez gaitu hilko!

Jaten duguna izan beharrean ez ote dira gure kultura, gure sineskeriak, partekatzen ditugun istorioak, trauma pertsonalak eta gure nahiak, izaera eta elikatzeko modua bera ere moldatzen dutenak?

Iritzia 03 Iñaki Dorronsoro Plazaola • Erretiratu aktiboa
2022KO IRAILAREN 30A # 482

Erreportajea

EUSKAL HERRIKO ALTXORRIK PREZIATUENETAKOA

Sagarra eta sagardoa. Euskal Herriari oso lotutako bi produktu dira. Mendeetan eta urteetan ogibide izan da askorentzat. Fruiturik osoena deitzen dioten sagarra ezinbestekoa izan da euskaldunon elikaduran.

Munduko beste hainbat toki t a n b e z a l a , E u s k a l H e r r i a n e r e b e r e b i z i k o g a r r a n t z i a i z a n d u , e t a d u , s a g a r r a k . Euskal Herriko altxorrik preziatueneta ko bat dela esan daiteke Sagarrak Eus k a l H e r r i a n m e n d e e t a u r t e l u z e e t a n izan duen garrantziaren lekukotza uga r i d a u d e . T o p o n o m i a n , a d i b i d e z . U g a riak dira sagar hitzaren gainean eraiki t a k o i z e n a k d i t u z t e n t o k i e t a b a s e r r i izenak, eta abizenak: Sagasti eta Beun sagasti baserriak Zegaman, Sagastiguti parkea Beasainen, Sagaspe baserria Zu m a r r a g a n , S a g a s t i z a b a l , S a g a s t i b e r r i , Sagastitxiki eta Sagarna Gabirian, Bel t r a n s a g a s t i L a z k a o n , S a g a s t i l u n e O l a berrian, edo Arimasagasti Idiazabalen Gabino Murua gabiriarraren esanetan, « m e n d e e t a n a t z e r a j o t z e n b a d u g u , X I . mendean agertzen zaigu sagar hitzaren lehenengo aipamen idatzia»

S a g a r r a k e t a s a g a r d o a k g a r r a n t z i handia izan dute bai elikaduran, bai su kaldaritzan, bai «sos batzuk» ateratze k o o g i b i d e g i s a « O r a i n d e l a e h u n b a t urte (eta geroztik, jakina) asko izan dira O ñ a t i r a , L e g a z p i r a e t a i n g u r u k o b e s t e

hainbat azokatara sagarrak saltzera joa t e n z i r e n e t a d i r e n g a b i r i a r r a k » . M u ruak argitu duenez, «gure aitak konta t z e n d u e n e z , [ 9 8 u r t e d i t u ] , b a s e r r i g e h i e n e t a t i k j o a t e n z i r e n O ñ a t i r a e t a sagarrak saltzera euren gazte denboran, astoak saski sagarrez ederki beteta».

Ezkio Itsasoko Igartubeiti baserriak ere ondo baino hobeto islatzen du eus k a l b a s e r r i a r e n e t a s a g a r d o a r e n h i s t o ria Baserri gehienetan izaten zituzten sagar zukua egiteko dolare txikiak Bai na Igartubeiti baserria XVII. mendearen hasieran (1630), bere garairik gorenean, zabaldu eta eraberritu egin zen, dolare handia eraikita, bizimodu eta lan mota b e r r i e t a r a e g o k i t z e k o . X V . , X V I . e t a X V I I . m e n d e a n z e h a r G o i e r r i n I g a r t u beiti bezalako dolare baserri ugari zeu d e n E z k i o n b e r t a n , I g a r t u b e i t i b a i n o zaharragoak diren beste bi dolare base r r i e r e b a d a u d e : Z e l a e t a S a l e t e . S a g a r doa, euskal itsasgizonen «babesle» izan d a m e n d e e t a n z e h a r s a g a r r a k d u e n C b i t a m i n a r i e s k e r , e t a s a g a r d o a s k o ekoitzi behar izan zen.

Gabiria erreferentzia

Gabiria sagar tokia da oraindik ere. Ga b i r i a n b a s e r r i g e h i e n e t a n d a u d e g a u r e g u n e r e s a g a r r o n d o a k e t a « z e n b a i t e k gainera landare ugari aldatu ditu azken u r t e h a u e t a n g a u r e g u n g o m e n t u g a i

Testuak: Loinaz Agirre Osasun aldetik ere balio handikoa da Aditu askoren ustez, frutarik osoena da sagarra Mikel Albisu
04 Sakonean Sagarraren bi urteko zikloa bakarrera bidean # 482 • 2022ko irailaren 30a

Urte osoan sagarra gorde eta jateko aukera

Sagarra

elikagai garrantzitsuetako bat izan da klima hotzetako he rrialdeetan. Denbora luzez manten du daiteke gainera Baserrietako ganbarak izan dira sagarra gordetze ko lekuak, eta barietate desberdinei esker, ia urte guztian sagarra izateko aukera izan da urte askoan Euskal Herriko baserrietan Lierni Elortzak Ordiziako Azoketako kroniketan ai patu izan duenez, «San Joanetik San Joanera Euskal Herriko sagarra janez urte guztia pasa daiteke» Mundu osoan, aldaera edo barietate ugariko sagarrondoak daude, 7.500 aldaera inguru daude katalogatuta Gordinik, konpotan, mermeladan era asko tara jan daiteke

Idiazabalgo Kalbario baserrian ere barietate ugari ditu [orain gutxia go] landatuta Ramon Aseginolazak, betikoa, bertako klaseak, eta kanpo tik ekarritakoak ere bai. «Batzuk bi hilabete irauten dute, besteek lau, besteek bost urte guztirako adina izan daiteke» Herri batetik bestera sagar izenak aldatu egiten dira, bai na bertako sagarren izen ugari eman ditu Aseginolazak San Joan sagarretik hasita: Santio sagarra, urtebia, errege sagarra, errezila, mokotea edo mokotxoa, txorisagarra, kamu sea Mokotxoari edo mokoteari aipamen berezia egin nahi izan dio idiazabaldarrak. Ez onena delako, baizik eta ugariena eta urtero hutsik egin gabe ematen duena delako bai zik «Nire gazte denboran mokotxoa izaten zen biltzen azkenekoa, azaro aren azkenetik aurrera ematen zuen Ugaria izaten zen» Aita zenak esan dakoa ekarri du gogora, mokotxoa ren garrantziaz jabetzeko: «Etxean hamar eta hamabi izaten gara eta ur tero sagarra izateko mokotxoa behar dugu»

Etxeko sagarra deiturikoa ere iza ten da merkatuan Normalean, ezku tuan gordetzen den barietatea izaten da Aseginolazak esan duenez

Aseginolazak amaitzeko, Jubilee sagarrari aipamen berezia egin dio Frantziar estatuan, gordinik jateko sagar onenentzat daukatena, alegia

Sakonean 05
Sagarraren
bi urteko zikloa bakarrera 2bidean 022ko irailaren 30a • # 482

«Uda izugarri lehorra eta beroa izan da. Estres hidriko deiturikoa izan dute sagarrondoek. Ur faltak eragin du ale asko erortzea»

Gabino Murua Gabiriako Izarhaundi baserria

«Sagar gutxi ematen duen garaian gutxi inausi behar da sagarrondoa, eta asko ematen duenean asko»

Ramon Aseginolaza Idiazabalgo Kalbario baserria

«Aurrerago ikusiko dugu, baina sagardoa gorputz gehiagokoa izango da, alkohol pixka bat gehiago izango du agian»

Haritz Eguren Zeraingo Oiharte sagardotegia

Igartubeitiko Sagardo Asteko ordutegiak: Astean zehar 11:30ean eta asteburuan eta urriaren 12an, 12:00etan Arkaitz Apalategi

tzen zaio eta sagar barietate batzuek jo era handiagoa dute bi urtez behin ema te horretarako» Aurtengoa berez, ezin daiteke esan sagar urtea denik Hala ere, gaur egungo «mahaiko barietate askok (Bella boskoop, Gran smith…) urtero ale ugari ematea lortu dezakegu eguraldiak lagunduz gero eta behar den garaian eta behar den moduan inausiz gero».

I d i a z a b a l g o K a l b a r i o b a s e r r i k o R a mon Aseginolazaren ustez ere, «urtero sagarra izatea lortu behar da». Horreta rako, «sagar gutxi ematen duen garaian g u t x i i n a u s i b e h a r d a e t a a s k o e m a t e n duenean asko»

nanoak erabiliz». Izan ere, sagarrondo nanoek, «gehienez ere hiru metroko al tuera izaten baitute, tratamenduak egi teko eta ale asko hartzen duten urtean b a k a n t z e k o » . G a i n e r a , M u r u a r e n e s a n e t a n , « k o n t u a n i z a n b e h a r d u g u M 9 edo G24ko mentugaiak metro eta erdiz b e h i n a l d a t z e n d i r e l a e t a i l a r a a r t e k o tartea hiruzpalau metrokoa izaten dela; beraz, bostehun edo mila landare alda tzeko ez da sail handia behar» Bestalde, «gastuari dagokionez, txertatzen jaki n e z g e r o , o s o s a l n e u r r i e g o k i a n l o r d i t z a k e g u m e n t u g a i a k e t a h o r r e t a n a r i g a r a u r t e a n z e h a r i k a s t a r o a k e m a n e z e t a , n o l a e z , G a b i r i a r i h o r r e l a k o i z e n a

eman dion errezil sagarraren mentuak txertatzen, bertako errezil sagarrak da t o z e n u r t e e t a n e r e a r r a k a s t a i z a n d e zan». Azaroaren 20an egingo dute aur ten ere, errezil sagarren azoka eta lehia keta Gabirian

Bi urtez behingo zikloa gainditzea Sagarrondoen berezko joera, sagarra bi u r t e z b e h i n e m a t e a d a , e t a u r t e r o k o a izatea da sagar zaleen erronka Zergatia e d o a z a l p e n a h a u x e d a g a b i r i a r r a r e n e s a n e t a n : « U r t e b a t e a n s a g a r a s k o e m a n d u t e n s a g a r r o n d o e k h u r r e n g o u r t e a n i n d a r r i k g a b e g e r a t z e n d i r a e t a atseden hartzen dute, horri beceria dei

Eguraldiaren ondorioak Eguraldiak ere jakina, laguntzen du sa g a r u r t e h o b e a e d o o k e r r a g o a i z a t e n Muruaren ustez, aurtengoa baino «urte okerragorik» ezin liteke izan. «Udabe rrian hainbat sagar barietate lore bete an zeudela izotza egin zuen eta gaueko t e n p e r a t u r a z e r o a z p i t i k p a r e b a t g r a d u r a j a i t s i z g e r o , l o r e a s k o g a l t z e n d a . Eskerrak errezila oraindik garai horre tan ez zegoela loratuta»

G e r o x e a g o , b e r r i z , « f r u t a a r b o l a k alea hartuta zeudela harri erauntsi la tza egin zigun eta gainera neurri handi koa Esan beharrik ez dago, harriak era giten duela kalterik handiena». Eta hori dena nahikoa ez, nonbait, eta «uda izu garri lehorra eta beroa izan dugu eta on d o r i o z s a g a r r o n d o e k estres hidrikoa deiturikoa izan dute eta ur falta horrek

06 Sakonean Sagarraren bi urteko zikloa bakarrera bidean # 482 • 2022ko irailaren 30a

Munduko beste hainbat tokitan bezala, Euskal Herrian ere berebiziko garrantzia izan du eta du sagarrak

Sagarrondoen berezko joera, sagarra bi urtez behin ematea da, eta urterokoa izatea da sagar zaleen erronka

Sagarraren mama goxoa, sagardoa

eragin du ale asko erortzea». Ondorioz, g a b i r i a r r a r e n u s t e z , « e g u r a l d i a k , m i k r o k l i m a k e d o k l i m a k j o e r a h o r r i e u s t e n b a d i o t e , d a t o z e n u r t e e t a n u r e z t a tzeko urik ez den lekuetan aldatu aurre t i k b i a l d i z p e n t s a t u b e h a r k o d u g u e a merezi ote duen Aurten, aleak ale, lan d a r e g a z t e e i b i z i r i k e u s t e n i z a n d u g u nahiko lan lehortearen eraginez».

Kontsumitzaileak behar Sagarzaleen lanari esker fruiturik one nentzat izendatuta dagoen sagarrak or d e a , e r o s l e a k b e h a r d i t u A s e g i n o l a z a r e n e s a n e t a n , « p r o d u k z i o a , s a g a s t i a k badaude, baina kontsumitzaileak falta dira». Garai hobeak izan direla gogora tzen du: «Garai batean astean mila kilo sagar saltzen genituen; gaur egun baina prezio garestiagoan gainera».

Sagarraren

zukua hartzituz egindako sagardoak ere balio handia izan du eta du Euskal Herriaren historian Jakina da, euskal itsasgizonek mendeetan zehar bale ehizan edota bakailao arrantzan izandako arrakastan sagardoak izandako garrantzia, eskorbuto gaitzik ez harrapatzeko C bitamina nahikoa ematen baitzien sagardoak Garai batean, baserri gehienetan izaten ziren do lareak; gehienetan etxerako lain egiteko, eta beste batzuetan, enpresak beza la, produkzio handiagorako. Horietako bat izan zen Ezkio Itsasoko Igartubeiti baserria Urriaren 8tik 14ra bitartean, Igartubeiti baserriko habe dolarea mar txan ipiniko dute, XVI mendeko baserritarren ohiko prozedura jarraituz, dola reko lana berreskuratuz eta jendeari jarduera haren berri zuzenean eta ze hatz mehatz eskainiz.

Euskal Herriko edari klasiko eta herrikoia urtarrilaren erdialdera sagardo tegietan dastatu ahal izateko, sagardotegietan esku bete lanekin dabiltza egu notan Zeraingo Oiharte sagardotegiko Haritz Egurenen esanetan, irail hasie ran hasi ziren sagarrak bildu eta jotzen, eta upategiko lanak aurreratzen. Aur ten, «urte konplikatua» izan dela dio bertako sagarra eskuratzeko: «Iaz, sa gardo urte ikaragarria izan zen Aurten, lana egitearen poderioz, kimaketak bere garaian eginda, sagar pixka bat bagenuen Baina gero harria egin zigun eta ondoren lehortea izan dugu; harria baino okerragoa izan da lehorra. Saga rrondoak ezin izan dio sagarrari eutsi, eta sagar asko galdu da heldu gabe» Frantziako, Normandiatik ekarriko dute aurtengo sagardo uzta osatzeko sagarra Egurenek argi dauka, sagarrondoen bi urteko ziklo hori aldatzeko lana egin beharko dutela sagastietan, «sagarraren zikloa urterokoa izan dadin».

Sagardo berria, «normalean behintzat, gorputz gehiagokoa» izango dela dio: «Aurrerago ikusiko dugu, baina alkohol pixka bat gehiago izango du agian»

Sakonean 07
Sagarraren
bi urteko zikloa bakarrera 2bidean 022ko irailaren 30a • # 482

Hitzen ganbara

Egoskorra: Ohiko esanahiaz gain (bu rugogorra, kaskailua), badu beste bat ere, ziurrenik jatorrizkoa Eltzekariak (garbantzuak, indabak...) egosteko zailak izateari esaten zaio Ur hotza botatakoan ere ‘egoskortu’ egiten dira

immateriala

Esaera zaharra

«Sua eta ura, morroi onak baina nagusi txarrak»

Behar beharrezkoak ditugu oinarrizko bi elementu horiek bizitzeko. Baina kontrolpetik ihes egiten dutenean, kaltegarri bihurtzen dira

Efemerideak

1994 9 28. Pello Olaberria txirrindu lari profesionala jaio zen, Mutiloan

1878-9-28 Elurra egin zuen Goierrin, beherainoko herrietan.

1994 10 2. Kilometroak festa ospatu zen Legazpin, Haztegi ikastolaren alde

Hegaztien neguko pausaleku baliotsua

TROIKO HEGAZTI BATZUK

Eusko Jaurlaritzak 1998tik aurrera jaso izan ditu, urtero, Gesaleko urmaelean zenbatutako hegaztien datuak, eta ‘Eus kal Autonomia Erkidegoko uretako hegaz ti negutiarren errolda’ n argitaratzen ditu.

» Murgil handia

Ga b i r i a k o e t a M u t i l o a k o u d a l b a r r u t i e t a n d a g o e n T r o i k o meategietako Gesala urmaela n e g u a n h e g a z t i e n t z a t b a b e s l e k u e t a b i z i l e k u a p r o p o s a d a U d a h o netan hala ohartarazi du Itsas Enara or nitologia elkarte gipuzkoarrak, urtegia r e n j a b e a k p u t z u a e s t a l t z e k o d u e n a s moaren desegokitasuna azaleratuta

Duela 24 urtetik urtero egin izan dira h e g a z t i e n z e n b a k e t a k e t a b e h a k e t a k Gesaleko urmaelean, Eusko Jaurlaritza ren eskutik Eta datuek baieztatzen du t e I t s a s E n a r a k t o k i h o r r i e m a t e n d i o n b a l i o a . 1 9 9 8 t i k 2 0 1 0 e r a a r t e k o e p e a n , adibidez, neguan Troiko meategiko ur tegian 17 hegazti espezie bizi zirela ikusi z u t e n , b a t e z b e s t e u r t e a n 2 1 3 h e g a z t i .

U g a r i e n a k , h e g a b e r a ( Vanellus vane llus) , k o p e t a z u r i a r r u n t a ( Fulica atra) eta murgilari arrunta (Aythya ferina)

U r t a r r i l a r e n 1 6 a n e g i n d a k o a z k e n behaketan zortzi espezietako 37 hegazti ikusi zituzten: 13 kopetazuri, 8 basaha t e , 7 l e r t x u n h a u s k a r a , 3 n a t x i l i n p o r t a eta ubarroi handi, eta murgilari arrunt, m u r g i l a r i m o t t o d u n e t a m u r g i l h a n d i bana. Uroiloak ere ohikoak dira; antzara hankagorriztak, kaio hankahoriak, ipar ahateak edo zertzetak ere zenbatu izan dituzte.

E x m i n e s a m e a t z a r i t z a e n p r e s a k e r a i k i z u e n T r o i k o h o n d a k i n b i l t e g i a , 1986an, Gesala errekastoa desbideratu ta. 1993an abandonatu zuten arte, mea g a r b i t z e k o h o n d a k i n a k e t a p r o d u k t u kimikoak isuri zituzten Lohi kutsako r r e n g e r u z a z i g i l a t u o n d o r e n , a i n t z i r a bihurtu da naturalki.

» Uroilanda handia

» Murgilari arrunta

» Atalarra

08 Herri jakintza Ondare immateriala # 482 • 2022ko irailaren 30a
Troiko meategi barrutian dagoen Gesaleko urmaela, Gabiria eta Mutiloa artean Itsas Enara
Ondare
Orrialde honetarako ekarpenik egin nahi izanez gero: goiberri@hitza.eus Testua: Aimar Maiz

G aiak hala dio

Kate motzean

Mikel Mandiola • Artzain gabiriarra «Historia eta herriko kontuak gustuko ditut»

German Urteaga Garmendia

Gaia: Buru osasuna

Neurria: Hamarreko txikia

Doinua: Agur sagar beltzaran

Berdin plazan, lanean eskolan, etxean berdin klima beroan, hotzean, hezean alperrik ari da bat bere ihesean pertsonak jarraituko du noraezean behar duen arreta ipini ezean

Bera gabe bihurtzen da dena iluna infernu bilakatzen da gure garuna Bera gabe inora ez goaz, laguna bera gabe hutsala da gure jarduna, beraz, zaindu dezagun buru osasuna

Mikel Mandiola Azarolak (Gabiria, 1997)

Fraisoron abeltzaintzako gradu ertaina hasi zuen, baina artzain izan nahi zuela argi zuen eta Artzain Eskolara joan zen.

« A i t o n a k a r d i a k i z a n z i t u e n , b a i n a n i jaio baino lehen kendu zituen Lehen ar d i a k A n b u t i k e k a r r i n i t u e n , N i k o l a s Igartzabalenetik. 16 17 urte nituen». Ez du gaztarik egiten. «Albeniz gaztagilea ri saltzen diot esnea Dena den, egunen batean gazta egitea ez dut baztertzen» Ze zaletasun dituzu?

Historia eta herriko kontuak oso gustu ko ditut: bide zaharrak, baserriak Pelikula edo telesail bat?

B e l i k o a k g u s t a t z e n z a i z k i t , b a t e z e r e . Valkiria, adibidez. Abeslari bat edo musika talde bat?

HURRENGOA »

Bertsolaria: Graxi Elosegi Madariaga

Gaia: Etxetik 3 000 kilometrora baina gertu

Joselu Anaiak eta Kupela Abesti bat?

Laja eta Landakandaren Elosutik Etxa sakortara Liburu bat?

Aldizkariak irakurtzen ditut, batez ere. Goierritarra eta Goiberriguztiak ditut Kolore bat? Berdea.

Oporretarako toki bat?

Umea nintzenean San Vicente de la Bar querara joaten ginen Irati ere toki ede rra da.

Zer gosaltzen duzu?

Kafea almendra zukuarekin eta tostada tomatearekin

Inoiz ahaztuko ez duzun eguna Lehenengo ardiak ekarri nituenekoa. Sekula egin dizuten opari bereziena? Ardiak

Amets bat.

Okerrago ez egotea. Bizitzako plazer txiki bat. Ardiekin mendira joatea

Goierriko txoko kuttuna.

Arriurdin.

Gabirian biziko ez bazina...

Ataunera noa, bikotearekin

Testua eta argazkia: Asier Zaldua
Bertsoa • Kate motzean 09 German Urteaga Garmendia • Mikel 2Mandiola 022ko irailaren 30a • # 482

Elkarrizketa Ioseba Eskudero

«OSO DENBORALDI ONA IZAN DA , ESPERO NUENA BAINO HOBEA»

Ioseba Eskudero (Idiazabal, 1994) etxeko Axari Trail

lasterketak xaxatuta hasi zen mendi lasterketetan. Geroztik, geroz eta azkarrago eta urrutiago doa. Bulgarian izan da asteburuan Euskal Selekzioarekin. «Oso berezia izan da. Sentimendu asko eragin dizkit», aitortu du.

Zer moduz Bulgarian?

Saria izan zen hara joateko aukera iza t e a . Z a z p i g a r r e n a m a i t u n u e n e t a g u s tura nago horregatik ere bai, baina be reziagoa izan da Bulgariara joateko au k e r a i z a t e a , t o k i e t a l a s t e r k e t a b e r r i a k ezagutzea... Hango mendiak desberdi nak dira Goierrikoekin alderatuta Eta Euskal Selekzioa.

Euskal Selekzioarekin izan dudan lehen aukera izanda. Oso berezia izan da. Eus kalduna izanda Euskal Herria ordezka tzea eta ofizialtasunaren aldarria mun d u o s o a n z a b a l t z e a z o r a g a r r i a i z a n d a . Sentimendu asko eragin dizkit. B u l g a r i a n l e h e n h a m a r re t a n s a i l k a t u z i n e n e z S k y r u n n i n g m o d a l i t a t e ko fin a l e a n s a r t u z a r a H a i n j u s t u, Eu s k a l Herrian izango da, Bizkaian.

Gorbeia Suzienen bai egongo dela maila ikaragarria Guri handi geldituko zaigu Baina tira, helburua zen ahalik eta eus kaldun gehien sailkatzea munduko ko pako finalean Euskal Selekzioko kami seta eta ikurrina mordoa ikustarazteko eta ofizialtasuna aldarrikatzeko. Eta gero, zer?

G e r o , o p o r r a k U r r i a r e n 8 a n i z a n g o d a f i n a l a Z e a n u r i n ( B i z k a i a ) , e t a h o r r a i n o luzatuko dugu denboraldia.

Mendi korrikalaria
10 Elkarrizketa Ioseba Eskudero • Mendi korrikalaria # 482 • 2022ko irailaren 30a
Testua: Kerman Garralda Zubimendi
Argazkia:
Ariane Vierbücher

Zure denboraldi onena izan da?

M u n d u k o k o p a k o f i n a l a d e n b o r a l d i i k a r a g a r r i b a t i j a r r i t a k o g i n g a i z a n g o da. Oso denboraldi ona izan da, espero nuena baino hobea. Pentsa, denboraldi hasieran oso urruti ikusten nuen Euskal

S e l e k z i o a r e n d e i a b a i n a h e l d u d a B u l gariakoa saria izan bazen finala... ikara garria izango da.

Azpitik ibiltzea espero zenuen ala?

Sekula ez ditut halako markak lortu Zein izan da egunik onena?

B e a s a i n g o G o i e r r i k o B i H a n d i a k e g i n nuenekoa Hori zen nire urteko helburu n a g u s i a e t a a b e n d u u r t a r r i l p a r t e a n buru belarri hasi nintzen entrenatzen.

P o d i u m e a n s a r t z e a l o r t u n u e n e t a o s o oroitzapen onak ditut Z e n b a t e n t re n a t z e n d u z u a s t e a n , g utxi gorabehera?

P r o b a r e n a r a b e r a . A u r t e n g o h e l b u r u nagusia 90 kilometroko ultra bat zenez e n t r e n a m e n d u d e z e n t e e s k a t z e n d u Astero ez nuen berdin entrenatzen, bai na astean hamalau bat ordu sartuko di tut Batzuetan hamahiru, besteetan ha mabost

Zertan egiten duzu lan?

I r i z a r r e n e g i t e n d u t l a n , O r m a i z t e g i n ,

autobusak muntatzen

Uzten dizu korrikarako denbora?

Lanak eta kirolak denbora asko hartzen d i d a t e L a n e t i k k a n p o , k i r o l e r a k o e t a g u t x i g e h i a g o r a k o t a r t e a i z a t e n d u t , egunak ez duelako gehiagorako ematen.

B e h i n e g u n i k o n e n a z g a l d e t u t a , t x a rrena ere galdetu beharko.

Txarrena? Bada, nik uste zailena dizipli n a e d u k i t z e a d e l a . G a k o a k o n s t a n t e a i z a t e a d a , b a i n a m o m e n t u a s k o z a i l a k izaten dira: gogorik gabe entrenatu be harrekoak, momentu askori ezetz esan behar entrenatzeko, lagunak gutxi iku si... ez dira errazak eta egunik txarrenak horiek dira, baina konpentsatzen dute

«Momentu asko zailak izaten dira: gogorik gabe entrenatu beharra, lagunak gutxi ikusi... baina konpentsatzen du»

Nola hasi zinen korrika?

Futbolaria izan naiz bizi guztian, 21 22 urtera arte Idiazabalgo Kirol Elkartean j o k a t z e n n u e n . B a i n a h e r r i a n b e r t a n

Axari Traileko lehenengo edizioa anto latu zutenean probatu behar nuela pen tsatu nuen, gure mendietan izanda Ha s i n i n t z e n , g u s t a t u , g e r o z e t a g e h i a g o egiten hasi, lasterketa bat, bestea... gaur arte

Idiazabal herri korrikalaria da?

Bai, badago korrikarako ohitura eta afi zioa. Axari Trailek zaletasun handia sor tu duela iruditzen zait Ez dakit esaten zehatz zenbat izango garen mendi las t e r k e t e t a n g a b i l t z a n a k , b a i n a h a m a b o s t e d o h o g e i h e r r i k i d e i z a n g o g a r a . Bakoitza bere erritmora, bere egutegia rekin, baina dezente ibiltzen gara Gazteak zarete guztiak?

D e n e t i k d a g o . G a z t e t x o e t a t i k h a s i e t a helduetara arte Neskak eta mutilak?

P a r e b a t n e s k a i z a n g o d i r a , b e s t e g u z tiak gizonezkoak. Egia esan, hor badago diferentzia Ea hasten garen apurka zer bait egiten hori ere berdintzeko

Elkarrizketa 11 Ioseba Eskudero • Mendi 2korrikalaria 022ko irailaren 30a • # 482

Erretratua

24 URTE

Itxaro Mendizabal Amundarain

Idazten hasi aurretik argazki zahar bat zer den jakin nahiko nuke. Berrogeita hamar urte dituen argazki bat zaharra izan daitekeela ulertu dezaket, baina noiz hasten da argazki bat benetan zaharra izaten?

Gu r e a l a b a z a h a r r e n a k s e g u r u , d u e l a h a m a r u r t e k o a r g a z k i b a t z a h a r r a d e l a e s a n g o d u ; h a m a b o s t u r t e d i t u e t a . N i k , nire berrogeita bost urterekin berriz, ez daukat oso garbi duela hogeita lau urte ko argazki hau zaharra den edo ez, atera nuen momentua atzo balitz bezala go goratzen dut eta

A r g a z k i h a u a u k e r a t z e k o a r r a z o i n a g u s i a i r a i l a r e n 2 9 h o n e t a n i s t r i p u a g e r t a t u e t a j o a n z i r e n e t i k h o g e i t a l a u urte beteko direla da Eta hona hemen, nire beraienganako urteroko omenaldi txoa.

1998an, aurreko eguberri batzuetan f a m i l i a k o p a r i t u z i d a n P e n t a x a r g a z k i kamera bat neukan Makina hura bere zia zen, ez zen besteak bezalakoa; nega tiboak karretean bertan gordetzen zire la gogoratzen dut

G a i n e r a , a r g a z k i m o t a d e s b e r d i n a k ateratzeko aukera zeukan kamerak, ta

mainaz txikiagoak, estandarra edo pai saia modukoak

Argazki hau aitzakia moduan hartu t a , l a u r o g e i t a h a m a r r e k o h a m a r k a d a gazteok asteburuetan egiten genituen planak datozkit burura

Ordizia, gune neuralgikoa

G a r a i h a r t a n O r d i z i a n i z a t e n g e n u e n gure gune neuralgikoa Ostiral iluntze t i k h a s i e t a i g a n d e i l u n t z e k o o r d u t x i kiak arte ibiltzen ginen tabernaz taber na, edo herriari bueltaka Polita izaten z e n I n g u r u k o h e r r i e t a k o g a z t e j e n d e a ere Ordiziara etortzen zen eta han ibil t z e n g i n e n g u s t u k o g e n u e n p e r t s o n a hori etorriko ote zen urduri Eta etorri ko bazen, ea ze taberna txokotan izango genuen bera ikusteko aukera.

Askotan, Barrena jauregiko petrilean eseri eta ea pasatzen zen ikustea zen ho berena Azkarrago edo beranduago hor tik ia denak pasatzen ziren eta.

Leku estimatua

Frai Andres en estatua ere leku estima tua zen kuadrilla askorentzat. Elkartze ko gune ofiziala bezala izendatuko nuke n i k B i h a r b e d e r a t z i e t a n Faien! H a n bertan eserita ere, Nahikarin erositako litxarkeriak jaten makina bat ordu pa satakoak gara.

Argazki horretan gure amak eskuan duena Nahikarin bertan erositako pata tas light p o l t s a k o b a t a t a b a t d e l a e s a n behar dut. Igandero, etxera itzuli aurre tik denda horretara joan eta kuia pipita poltsa bat eta patata horietako beste bat e r o s t e n n i t u e n . A u r r e n e k o a n i r e t z a k o eta bigarrena, ama goxatzeko.

N i r e e l i k a d u r a a r a z o a k h a s i t a z e u den ordurako eta, etxera bidean, eta hau ez dut uste inoiz kontatu dudanik, pata t a p o l t s a e r d i a O r i a i b a i r a b o t a t z e n n u e n , h o n e l a a m a r i b i d e a n n i k j a n n i t u e l a s i n e s t a r a z i n a h i a n A i e n e z e n bat oroitzapen argazki bakar batean!

12 Erretratua Irudi baten istorioa # 482 • 2022ko irailaren 30a
Ordizia
1998an aurreko eguberri batzuetan familiak oparitu zidan Pentax argazki kamera bat neukan Itxaro Mendizabal

«Une egokia topatzea da garrantzitsua»

une egokiaren zain. Kaleko argazkilari

tza ere egiten dut. Honetan ere une ego

k i a t o p a t z e a d a g a r r a n t z i t s u a K a l e t i k k a m e r a r e k i n n o a l a p a r e a n d a u z k a d a n s u b j e k t u , a r g i , z e i n e l e m e n t u a k o r d e n a t z e n j o a t e n n a i z . H o r r e z g a i n , n i r e memoria bisuala argazkitan eraikitzea o s o g u s t u k o d u t e t a h o r r e t a r a k o , u n e egokiaren zain egoten naiz, klik batean une politak betikotzeko asmoz.

Ar n a u E l g a r r e s t a C l i v i l l e k ( A t a u n , 2 0 0 2 ) t x i k i t a t i k i z a n du oso gustuko argazkilaritza. G a u r e g u n k a m e r a h a r t u t a une bakoitza betikotzeko prest ibiltzen da argazkilari ataundarra. Nola hasi zinen argazkilaritzan? Osabari esker hasi nintzen argazkilari tzan Txikitan Bartzelonara joaten nin tzen osabaren etxera, eta bertan, kame r a a n a l o g i k o a k i z a t e n z i t u e n . H a u e k i n j o l a s t e n i b i l t z e n n i n t z e n e t a b a t e n b a t hautsi ere egin nion Ondorioz, nire le hen kamera erosi zidan eta orduan hasi n i n t z e n a r g a z k i a k a t e r a t z e n , b e t i i z a n baitut inguruko gertakariak argazkitan gordetzeko gogoa Z e i n a r g a z k i l a r i t z a m o t a d u z u g u s t ukoen? Oraintxe bertan nahiko paisajista nago, mendira joatea asko gustatzen baitzait e t a b e r t a n e g o t e n b a i n a i z a r g a z k i r a k o

K a l e k o a r g a z k i l a r i t z a k b a d i t u b e r e arriskuak ere, jendearentzat agresibo samarra izan baitaiteke batzuetan. Bi erantzun posible daude: bat ezezkoa, eta bestea nahita kokatzea Norbait eto r r i e t a b e r e i r u d i a k e z a b a t z e k o e s a t e a gertatzen da tarteka, eta onartu eta eza batzea besterik ez da gelditzen. Kontra r a , a r g a z k i a a t e r a t z e n i k u s t e n z a i t u e n j e n d e a k p o s i z i o b a t e d o b e s t e j a r t z e a a p r o p o s e r e g e r t a t z e n d a . H a l a e r e , e z dakit zer dudan nahiago, izan ere, per tsona batek kokapen jakin bat hartzen d u e n e a n k o n s z i e n t e k i , u n e a r e n n a t u raltasuna galtzen da. E t o r k i z u n a r i b e g i r a z e i n a s m o d u z u argazkilaritzari dagokionean?

B e r t a t i k b i z i t z e a g u s t a t u k o l i t z a i d a k e baina argazkilari autonomoa izatea eta z u k z e u k p r o i e k t u a k s o r t z e a o s o z a i l a da, izan ere, aurrera eraman ahal izango d u z u n p r o i e k t u a a s m a t u b e h a r d u z u . G a i n e r a , k o n t u a n i z a n b e h a r d a b e t i egindako lanak erakarri egin behar due l a j e n d e a e t a o n d o r i o z , a s k o t a n z u r i gustatzen zaizuna baino besteei gusta t u k o z a i e n h o r i e g i t e n d u z u . B e r a z , o r a i n d i k z a l a n t z a k d i t u t h o n e n i n g u ruan

ARNAU ELGARRESTA CLIVILLE • Argazkilaria
@arnonoot Gaztejira 13 Arnau Elgarresta 2Cliville 022ko irailaren 30a • # 482
Testua
eta argazkia:
Insausti

DAGOENARI EUTSI NAHIA

Zegamako Udalak argi izan du Goiekik proiektua aurkeztu zionetik diruz laguntzeko eskaera jasotzen bazuten hala egingo zutela. Formazio saioetan batez ere parte hartze handia izaten ari den herria da. Eskualde mailako izaera ematea herri txikien onerako dela ikusten dute Aizkorpeko herrian.

Goiekik Berrabiarazi proiektua a u r k e z t u z i e n g a r a i a n e g i t e n zuen hausnarketa bera egiten d u o r a i n e r e J o s e b a I z a g i r r e Z e g a m a k o a l k a t e a k « K o m e r t z i o a e t a ostalaritza jota zegoen, eta udalak eko nomikoki lagundu diezaieke, baina oso n e u r r i t x i k i a n , e t a p r o i e k t u h o n e n b i t a r t e z G o i e k i a t z e t i k e d u k i t z e a g a u z a ona da Gu udal txikia gara eta ez dauka gu erramintarik herriko eragile ekono mikoei laguntzeko, gehienera ere bide ratzen lagundu»

I z a g i r r e k g o g o r a t u d u « h a s i e r a h a sieratik» argi izan zutela proiektua di ruz finantzatuko zutela. «Guk gure al detik gauza txikiren bat egin genezake en eta egin dezakegu, baina hori ezere z e a n g e l d i t z e

tarteko ekonomikorik ez bitarteko pro fesionalik halakoak egiteko Goiekiko ak hona etorri ziren, proiektua esplika tu, eta egia esan, ondo».

Enpresa eta ekintzaile kopuruz aka s o e z , b a i n a p a r t e h a r t z e k o k o n p r o m i soa hartu dutenek lan saioan hainbate tan parte hartu dute. «Enpresa txikiak d a u d e Z e g a m a n , e t a d e n b o r a a t e r a b a dute joateko, aprobetxatu baldin badu t e e t a i k a s t e k o b a l i o i z a n b a d i e , p o z t e koa da. Nik inportanteagoa ikusten dut horrelako aukera bat izatea, eta ez udal bezala dirua eman eta kito»

Z e g a m a k o a l k a t e a k h e r r i a r e k i k o duen kezkarik nagusienetako bat mer kataritza eta ostalaritzari lotutakoa da « J e n d e a k e z d u s i n i s t e n , b a i n a o s o e p e motzera ea zenbat taberna dauzkagun.

n d a . G u k e z d a u k a g u b i
Herriko komertzio ostalaritza eta zerbitzuen etorkizuna bermatzeko neurriak hartu beharra ikusten du Zegamako Udalak Iñaki Gurrutxaga
G arapena 14 Garapena Berrabiarazi proiektua herriz herri (VI) Zegama # 482 • 2022ko irailaren 30a
Testua: Iñaki Gurrutxaga

«Udal txikia gara, eta ez dugu erramintarik herriko eragile ekonomikoei laguntzeko. Gehienera ere, bideratzen lagundu»

Joseba Izagirre Zegamako Udala

Ostatua herriarena delako, baina ikusi k o d u g u . . . E a e z o t e d u g u n b u k a t z e n u d a l a k s u k a l d a r i a e t a z e r b i t z a r i a k o n tratatzen» Elikagai denda kate handia goetara atxikituta daudela dio, eta ha r a t e g i e t a a r r a n d e g i a k « j u x t u j u x t u » ikusten ditu. Zegaman sektore horretan eragin beharra ikusten du Izagirrek

Parte izatearen garrantzia Herrian zegoen behar bati erantzuteko helburuarekin jarri zuen martxan Susa na de los Mozosek 2018an Hi! Ready for e n g l i s h ? i n g e l e r a i k a s t e k o a k a d e m i a . «Guraso elkartea hasi zen akademia ez berdinei zerbitzu hori emateko eskatuz, baina ez zen inor animatzen. Garai har tan lana eta familia uztartu nahi nituen, eta aukera paregabea ikusi nuen» Ha siera batean Haur Hezkuntzakoei esko l a k e m a n e z h a s i z e n , g e r o L e h e n H e z k u n t z a r a z a b a l d u z u e n e t a g a u r e g u n e s k a i n t z a l a u u r t e t i k h a s i e t a j u b i l a t u talde batera arteko eskolak ematen di tu. «Orain buru belarri eta oso gustura nabil», adierazi du.

De los Mozosek argi zuen herri txiki batean horrelako proiektu bat martxan j a r t z e k o e z i n z u e l a « b a k a r r i k » i b i l i . «Udalaren aldetik babes handia sentitu nuen proiektua martxan jartzerakoan, b e r a i e k e r e g a b e z i a h o r i a n t z e m a t e n

«Niretzat garrantzitsua da enpresen arteko saretze horretan bat gehiago izatea. Goierriko Azokak aukera hori ematen du»

Susana de los Mozos Hi! Ready for english?

baitzuten Eta Goiekiren partetik senti t u i z a n d u t b a b e s h a n d i a . B a k a r r i k e z sentitze horrek babes handia dauka».

Formazioarena «sekula bukatzen ez d e n z e r b a i t b e z a l a » u l e r t z e n d u « o s o b a r n e r a t u t a d a u k a t » , b a i n a o r d u t e g i kontuengatik nahi adina saioetara joan e z i n b a d u e r e , d i g i t a l i z a z i o a r l o k o b a tzu batzuk egin ditu, eta beste bat aipa tzekotan, TicketBairena. Goierriko Azo ka plataforman parte hartzeko urratsa e r e e g i n d u : « N i r e t z a k o g a r r a n t z i t s u a z e n e n p r e s e n a r t e k o s a r e t z e h o r r e t a n bat gehiago izatea, eta erakustea Goie r r i b e z a l a k o e s k u a l d e b a t e a n z e n b a t

37

Zegamako enpresek proiektuan izan duten parte hartzea. Berrabiaraziko ekintza eta saio ezberdinetan ari dira parte hartzen Zegamako ekintzaile eta enpresak. Elektromugikortasun estrategian 3 parte hartze izan dira, Nazioartekotzean 5, Enpresen dibertsifikazioan 3, Formakuntza saioetan 25 eta Goierriko Azokan 1

«Antolaketa malguan eta partaidetzan ikusten dugu etorkizuna. Enpresa pertsonalizatuaren eredua zaharkituta dago»

Aitor Araña Labe Lan

z e r b i t z u e t a e s k a i n t z a d a g o e n E l k a r ezagutuz eta elkar babestuz, epe luzera a u k e r a b e r r i a k e t o r r i k o d i r e l a e s p e r o dut»

Malgutasuna eta partaidetza Labe Lan enpresako Aitor Arañarentzat «positiboa» izan da haien moduko en presa txiki batentzat Berrabiarazin par t e h a r t z e a . « G o i e k i r e n e t a G o i e r r i V a lleyren bitartez bestela izango ez genu keen informazio batzuetara iritsi gara, gurea bezalako enpresek askotan ez bai tute horretarako aukerarik izaten». Na zioartekotze arloan haien aldetik jo du t e k a n p o k o b e z e r o a k b i l a t z e r a , b a i n a O n g i z a t e a E n p r e s a n s a i o e t a n « l a n s a k o n a g o a » e g i n d u t e . « G a u r e g i t e n d u zunarekin prestatzen duzu etorkizuna Ondo antolatzen bazara, orduan hasten zara etorkizuna eraikitzen».

Formazio saioetara joateko lanak ba natu dituzte enpresan «Jardunaldiaren arabera, bat edo beste joaten zen, eta ge ro gure artean hitz egiten genuen. Anto l a k e t a m a l g u a n e t a p a r t a i d e t z a n i k u s ten dugu etorkizuna, enpresa pertsona l i z a t u a r e n e r e d u a z a h a r k i t u t a g e r a t u d a » . O r m a i z t e g i t i k Z e g a m a r a a l d a t u z u t e n l a n t o k i a 2 0 1 3 k o a b e n d u a n , e t a h a r r e z k e r o 8 p e r t s o n a g e h i a g o d i r a «Hazkundeko eboluzioa izan dugu»

Garapena 15 Berrabiarazi proiektua herriz herri (VI) 2Zegama 022ko irailaren 30a • # 482

Zaldibiako festetako egitaraua

Ur r iak 5, as teazkena

18:30: Festak hasi aurreko kalejira herriko Goiztiri txaranga eta Txanbo litero txistularien doinuekin, erraldoiek alaiturik, Olaldetik plazara 19:00: Txupinazoa udaletxeko balkoitik Omenduak, abestiak eta sor presa gehiago

Ondoren: Erraldoiak, buruhandiak eta herriko Goiztiri txaranga 20:00: Mondejua dastatzeko aukera plazan 23:00: Muxutruk Erromeriarekin dantzaldia

Ur r iak 6, os teguna

10:30-13:30: Joko Mitologikoak plazan, Jokai taldearen eskutik 11:00etan: Meza

Eguerdian: Oihana Iguaran eta Iñigo Mantzisidor Mantxi bertsolarien eta herriko trikitilarien saioa herrian zehar 17:30: Bingo herrikoia plazan Dirurik jokatu gabeko bingoa adin guztie tako herritarrei irekia, sari bereziekin 18:30: Gaztelupe Pelota Klubeko pilotarien eta pilotari afizionatuen par tidak Resti pilotalekuan Neskak: Etxekolonea Mujika / Iturriaga Ruiz de Larramendi Mutilak: Mendizabal III a Azanza // Sukia Elizegi Egun guztian: Barrakak euro batean

Zaldibia org

Ur r iak 7, os tirala

Mozorro eguna

11:00: Toka jokoa plazan adin guztietako herritarrei irekia, Beti Gazte El karteak antolatuta 12:00: Hamaiketakoa jubilatuentzat, Beti Gazte tabernan 11:00: Pottokak eta zezenak plazan 13:30: Haurren bazkaria plazan, Guraso Elkarteak antolatuta Bazkalondoren: Jolasak 18:00: Kantu Kolore musika ikuskizuna plazan 19:00-20:30: Mozorrotuen photocalla 20:00 21:15: Gabenara musika taldearen lehen emanaldia plazan 23:00: Kilimak musika taldearen kontzertua 00:45: Mozorrotutakoen artean zozketa 01:00-03:15: Gabenara musika taldearen bigarren emanaldia plazan

Gazte eguna

Ur r iak 11, as tear tea

15:00: Bazkaria

16 FESTAK Zaldibiako jaiak # 482 • 2022ko irailaren 30a
18:30: Karropoteo karaokea 23:00: Kontzertuak: Odei Barroso, DJ Itzaletan Sua, DJ 3 Haizetara Antolatzaileak: Zaldibiako Gazte Asanblada eta Zaldibiako GKS

Ur r iak 8, lar unbata

11:00 12:30: Tipi tapa ibilaldia, herri inguruan plazatik abiatuta eta Beti Gazte Elkarteak gidaturik

12:30: Pancho Balbuena mariatxiaren saioa plazan

14:00: Paella jana plazan Norberak egin behar du paella plazan bertan edo etxetik ekarrita

Ondoren: Kantaldi herrikoia

17:30: Mozorro festa eta haurren jaialdia, Guraso Elkarteak antolatuta

Iluntzean: Herriko Batukada Feminista herriko kaleetan zehar 20:00: Etxera bidea gertu lelopean manifestazioa eta topa egitea 23:00: Kontzertua: Alarma Morea eta Dj Üzkülüz

Ur r iak 9, igandea

11:00: Herriko Txanbolintero txistularien goiz deia herriko kaleetan zehar

12:00-14:00: Aniztasun festa: Artea mugarik gabe lelopean plazan, Etxekonekok Elkarteak antolaturik 17:30: Iztueta dantza taldearen emanaldia plazan

Ur r iak 15, lar unbata

Kuadrilla eguna

11:30: Sega saioa Almitza Sega Elkartearen eskutik Mugertza baserriko zelaietan 13:00: Kuadrillen irteera Jun Da Jo txarangarekin, herrian zehar 13:30 14:30: Kuadrillen photocalla

Zaldibia org

14:30: Kuadrillen eguneko bazkaria plazan Ondoren: Kuadrillen arteko jokoak eta ilundu arteko kalejira herrian ze har Jun da jo txarangak giroturik 23:00: Trikidantz taldearen emanaldia Igande goizaldeko 06:30etik 08:30era: Lasko txarangarekin kalejira 08:30: Txokolate jana eta gaupaseroen argazkia, 2022ko festei amaiera emanez

FESTAK 17 Zaldibiako 2jaiak 022ko irailaren 30a • # 482

Komikia

Bi goierritar globalizazioaren hastapenetan

Ju a n S e b a s t i a n E l k a n o r e n e s p e d i z i o a k burututako lehen mundu biraren aile g a e r a r e n 5 0 0 . u r t e u r r e n a z e l a e t a , j a i e g u n a i z a n g e n u e n i r a i l a r e n 6 a G e t a rian aspaldidanik zuten lehorreratzearen an t z e z p e n a p r e s t a t u a . B e r t a r a , b e s t e a k b e s t e , S e g u r a k o e t a O r d i z i a k o a l k a t e a k i z a n z i r e n gonbidatuak, euren herrietako itsasgizon ba nak itsasbidaia hartan parte hartu izanagatik.

Joseba Telleria

1 5 1 9 k o i r a i l a r e n 2 6 k o F e r n a n d o d e M a g a llanesen espedizioan Sanlucar de Barrameda t i k b o s t n a o t a n a b i a t u z i r e n 2 5 0 l a g u n e t a t i k 34 euskaldunak ziren eta horietatik bi goierri tarrak. Handik hiru urtera, 1522ko irailaren 6 hartan, Victoria, ontzi bakarrean, 18 lagun ailegatu ziren Sanlucarrera Ez bata eta ez bestea ez ziren bertan

Irakaslea eta ikaslea

rean hil zen 1521ko apirilaren 9an eskorbuto ak jota. Filipinetako Cebu uhartean lurperatu zuten bertako erregearen baimenarekin. Hi lean 1000 marabediko soldataduna

J o a n e s d e S e g u r a , s e g u r a r r a i z a t e a g a t i k h a l a d e i t u a , M a r t i n d e G o r o s t i z a r e n s e m e a , S e v i l l a r a b i z i t z e r a j o a n a e t a b e r t a n C a t a l i n a Gonzalezekin ezkondua San Antonio naoan ontziratu zen. Aurrerago, desertzio baten on doren, beste ontzi batera bideratua. Marinel postua izan zuen. Magallanes hil eta handik 4 egunetara Cebu uhartean lehorreratuak zi rela, 1521eko maiatzaren 1ean hil zuten Joanes b e s t e 2 5 t r i p u l a z i o k i d e r e k i n b a t e r a , H u m a b o n e r r e g e a k e s k a i n i t a k o b a n k e t e t r a n p a b a t e a n H i l e a n 1 2 0 0 m a r a b e d i k o soldataduna

Daniel Zulaika historialariaren gradu amaierako lanean, beste batzuen artean, anonimotasunetik atera zituen biak.

M a r t i n B a r r e n a o r d i z i a r r a , M a r t i n B a r r e n a e t a M a r i a d e Barriolaren semea, Santiago naoan itsasontziratua eta berta ko kapitainorde karguduna ontzia urperatu arte. Ozeano Ba

Victoria naoaren itzuleraren ondoren, zegozkien soldatak k a l k u l a t u t a , s e g u r r a r a r i 2 0 . 0 4 0 m a r a b e d i e t a o r d i z i a r r a r i 17 966 utzi zitzaizkien zorretan

Erreklamazio globalizatu banaren hastapenerako aukera rik bai ote?

Aliritzian
18 Kontrakantxa Komikia • Aliritzian # 482 • 2022ko irailaren 30a
Publizitatea 19 2022ko irailaren 30a • # 482
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.