GoiBerri 464. zenbakia by Goierriko Hitza

zk. 464 2022ko apirilaren 29a www.goiberri.eus

Iritzia Idoia Luzuriaga Garcia. Lan antolakuntzaren iraultza

Elkarrizketa

10-11

Maddi Otamendi: «Arteak anekdota hutsean gelditzen dira hezkuntzan»

Garapena

14-15

Berrabiarazi proiektua Ataunen: aukera baliatu oinarriak sendotzeko

IDAZTEAREN MAGIAZ 04

Asko dira etxean idazle direnak. Onurak ugariak dira

02 Publizitatea # 464 • 2022ko apirilaren 29a

Iritzia 03 Idoia Luzuriaga Garcia • Berdintasun aholkularia

2022KO APIRILAREN 29A

# 464 Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL

Itzain

Lan antolakuntzaren iraultza

Koordinatzailea: Iñaki Gurrutxaga

Kudeatzailea: Miren Sudupe

Erredakzio-burua: Loinaz Agirre

Diseinua: Adaki (Eneko Maiz)

Banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak: Beasain: Oriamendi, 32. 20200.

Urretxu: Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08 Webgunea: goiberri.eus

Posta elektronikoa: goiberri@hitza.eus

Publizitatea: 607 530 424 jizagirre@hitza.eus

Bezero arreta, harpidetzak: 943-30 30 35 hitzakide@hitza.eus

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Legorreta, Mutiloa, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga

Azaleko irudia: Gorka Gomez

irukideren newsletterra jasotzen dut, berri duen liburuan, Maternidades precarias. eta ez dut arreta gehiegi jartzeko asti- Gai horietaz mintzatzen ari da orain, ordenagairik hartzen, baino gaur, elkarteko si- luaren aurrean nagoela, Julia Otero eskaintzen naduraren aurretik ikusi dudan esal- ari den elkarrizketan; ama izateak emakumeadiak jauzi egin dit ordenagailuan: «Seme-ala- ren bizitzan duen eraginaz eta gure sustapen bek pertsona hobeagoak egiten gaituzte». Bue- profesionala baldintzatzen duen moduaz. Eta no, polita da, eta baliteke baietz, baino ez du zer- bai Diana, Julia edo ni, ez gara migranteak baina tan horrela izan behar. Gauza haiek ere badute diskurtso proaskok egiten gaituzte pertsona pio bat honen inguruan. Bai, hobeagoak edo baliteke ezerk badakit ez nagoela gai berri edo ez lortzea pertsona hobeagoak berezi bat mahai gainean jarizan gaitezen, auskalo. Seme tzen, baina horrela ez dago zein alabarik ez izanda ere, sekulako erretiro duin batean pentsa depertsona ona izan zaitezke, edo zakenik; ez baitugu ordezkorik nazkante bat. Ez dakit seme izango. Enpresatako berdintaalabek gure izateko moduan, sun planek kontziliazioaren eta Idoia Luzuriaga Garcia zaintza beharren inguruan esentzian eta muinean eragina Berdintasun aholkularia ote duten, baina gure bizitzan hainbat neurri eta ekintza jasobai, zalantzarik gabe. 2021ean tzen badituzte ere, oraindik ere argitaratutako albiste batean ez nago ziur honek guztiak gure irakurri daitekeenez, «Jaiotzek Zaintza bizitzaren bizitzak gobernatzen dituzten behera egin dute Euskadin, produkzio egituratan eragina erdigunean jarri 1941az geroztiko minimo histosortuko dutenik. rikoraino». Eta kezkagarria iru- beharra, errealitate Benetako eraldaketa gizatabat baino gehiago sunaren barnetik sortutako ditzen zait albiste hori, baina ez dut uste jende asko harrituko lema bat bilakatzen iraultza baten ondorio izan beduenik. Are gehiago, oso ulerharko luke eta. Hainbeste izenari da garria da. datzen dugun joera berriztaEz dakit zenbait alditan idatzaile horiek bezala. Zeren eta tziko nuen amatasunari buruz; modu eraberritzaileei buruz ziur asko aipatuko nuen nonbait amatasuna hitz egiten dugunean, badirudi teknologiaz besprofesionalki zigortua dagoela. Eta zaintza bizi- terik ari ez garenik. Inolako momentuan lan egitzaren erdigunean jarri behar denaren asunto teko, antolatzeko, sortzeko modu berriez. Konhori, zoritxarrez errealitate bat baino gehiago ponbideren bat egonez gero, inoiz nahikoa ez dilema bat bilakatzen ari da. Gai horiek eta beste ren momentuko laguntza ekonomikoetatik baiasko jorratzen ditu Diana Oliverrek argitaratu no, hortik etor liteke.

04 Sakonean Idazle amateurrak

# 464 • 2022ko apirilaren 29a

Erreportajea

IDAZTEKO ARGI NAHIKO DAGO FOKU HANDIETATIK KANPO

Testua: Kerman Garralda Zubimendi

Goierrin euren buruarentzako idazten duten idazle amateur ugari dago. Argitaratzen duten kasuetan edizio txikiak eta eurek ordaindutakoak izaten dira.

abier Mendiguren Elizegi idazleak eta editoreak Kike Amonarriz telebista aurkezleari Tribuaren Berbak saioan esan zion Goierritik ez direla idazle asko atera historikoki. «Nahikoa lurralde pobrea izan denez jendeak nahikoa lan zuen bizimodua aurrera ateratzearekin», arrazoitu zuen. Halere, XX. mendearen bigarren erditik hona joera aldaketa nabaritu du. Aitor Arana, Tere Irastortza, Patxi Zubizarreta... Gazteak ere badatoz atzetik: Uxue Perez Mujika eta

Sakonean 05 Idazle amateurrak

2022ko apirilaren 29a • # 464

Idazleek nahiago dute eskuz idatzi, nahiz eta azkenean ordenagailuz garbira paa. Tirachard Kumtanom(Pexels)

June Aiestaran Iparragirre ikasleek, esaterako, Urruzuno Literatura Lehiaketako garaileetako bi izan ziren iaz. Seguruenik, lehen ere izango ziren idazten eta irakurtzen zekitenen artean lumarekin aritzen zirenak. Baina idatzitakoak zabalkunde txikia zuenez, haien izenak ez dira egundaino heldu. Gaur egun, behintzat, asko dira zaletasun hutsagatik idazten duten goierritarrak, sarien eta argitaletxe handien sonatik kanpo. Juan Sanchez Castro beasaindarra da horietako bat. Liburu bat

«Idazteari esker imajina dezakedan edozein unibertsotara bidaiatu dezaket edozein momentutan»

«Idazteak zerbait berezia badauka, zerbait psikologikoa. Duela 30 urte hasi nintzen idazten eta ez dut sekula utzi»

Kristina Galarraga Zeberio

Juan Sanchez Castro

Idazle amateurra

plazaratzea hitz handiak direla dio, eta erosoago sentitu dela bere buruarentzat idazten. «Besteentzako baino, niretzako hasi nintzen idazten, barruak husteko», azaldu du. «Formula terapeutiko eraginkorra da. Ni behintzat, beste ezerk baino gehiagok erlaxatzen nau», aitortu du. «Ez dakit zer duen, baina zerbait berezia badauka, zerbait psikologikoa. Duela 30 urte hasi nintzen idazten eta ez dut sekula utzi». Poesia idazten du nagusiki. «Naturalagoa iruditzen zait, intimoagoa», dio. Momentu onetako eta txarretako bizipenak idazten ditu, gerora irakurri eta birgogoratzeko. «Mordoxka bat» pilatutakoan din A4 orri zurietan inprimatzen ditu eta kartulinarekin egindako azal garbiekin eta grapekin liburuxka formatua ematen die. «Halakoak dira nire argitalpenak», dio harro, xumeak izan arren. «Jendearengana iristeko ez dago sekulako ediziorik egin beharrik», defendatu du. «Itxialdian Facebooka erabiltzen hasi nintzen. Nire poesiak editatu eta bertara igotzen ditut. Whatsapp bidez ere elkarbanatzen ditut. Espero nuena baina zabalkunde handiagoa dute, eta harrera ona izaten dute orokorre-

an», kontatu du. Horrek analogikoan edizio landuagoak egiteko harra apur bat piztu diola ez du ukatzen. Kristina Galarraga Zeberio idazle amateurra kexu da argitaletxe handiek hasiberriei aukerarik ez dietela ematen. «Autoedizioa da argitaratzeko aukera bakarra». Berak lau liburu ditu argitaratuta eta laurak autoedizioak izan dira. Hau da, bera arduratu da idatzitakoari liburu formatua emateaz, nahiz eta beti Rubric argitaletxe bizkaitarraren laguntza izan duen. Galarragaren argitalpenak arrakastatsuak izan dira. Esaterako, Eleonora la hija del bosque eleberriak lau edizio izan ditu eta 400 ale baino gehiago saldu ditu; La mirada de Mikel, berriz, audioliburu formatuan ateratzeko lanetan dabil ONCErekin, ikusmenean arazoak dituen mutil gazte bat baita protagonista. «Izen handiko idazlea ez bazara argitaletxeei ez zaizkie halako gaiak interesatzen. Nola bilakatu aberats, nola ikasi ingelesa, nola ligatu... nola, nola, nola. Soilik formula magikoak interesatzen zaizkie. Baina bizitzan ez dago halakorik. Bizitzan momentu gozoak eta gogorrak daude, eta literaturak guztiak kontatu behar ditu».

06 Sakonean Idazle amateurrak

Autoedizioarekin eta sareen bidez idazle amateurrek euren lanak lau haizeetara zabaltzen dituzte

# 464 • 2022ko apirilaren 29a

IDAZTEAREN ABANTAILAK Idaztea garunarentzako onuragarria dela frogatu dute hainbat ikerkuntzak. Egunero gutxienez hitz batzuk idaztea gomendatzen dute adituek, eskuz edo ordenagailuan.

Idazle zaletuak saretuta daude eta elkar laguntzen dira: zuzendu, isnpiratu, aholkatu... Aipuak ere egin dizkiete batak besteei

» Mezua argitasun handiagoarekin Idazterakoan hitzak ahoz baino gehiago neurtzen dira eta mezua hobe ulertzen da.

Galarragaren eleberrietan ohikoak dira gaixotasunak pairatzen dituzten pertsonaiak, etorkinak, jaiotza eta heriotza, natura... «Unibertsalak dira», arrazoitu du. «Maitasuna liburu guztietan dago presente. Uste dut irakurleak eskertzen duela». Galarragak poemak, haikuak eta kontakizun laburrak ere idatzi izan dituen arren, nahiago du eleberria landu. «Hasieran nobelak idazten ez nituen arren, buruak eskatu egiten zidan, ideiak banituelako. Gero, irakurleek eskatzen zidaten. Eleberrietan hari mutur solte bat uzten dut amaieran, eta jendeak jarraitzeko eskatzen zidan», egin du bilakaera. Idazlearen burua beti lanean dabilela dio, ideiai bueltaka behin eta berriz. «Idaztea magikoa da. Idazteari esker imajina dezakedan edozein unibertsotara bidaiatu dezaket edozein momentutan». Sanchez gustura dago errimen munduan. Eleberrien aldean «lehengusina pobrea» izan dela dio, baina aldatzen ari dela, indarra hartzen ari delakoan. Atzetik datozen gazte asko irakurtzen dituela dio, tartean, Imanol Salsamendi Iglesias herrikidea. El prologo de mi vida poesia bilduma argitaratu zuen iaz. Berak ere autoedizioarekin argitaratu zuen, Circulo Rojo argitaletxearen laguntzarekin. Sanchezek poesiak fintzen lagundu zion. Idazle amateurren artean elkar laguntzea ohikoa dela dio. Galarragak ere berdin uste du. Sarean idazleen arteko hartu-eman handia dagoela diote: elkar irakurtzen dira, zuzendu, gomendatu, ikasi... «Teknologia berriei esker sare-

Galarraga eta Sanchez barruak askatzeko hasi ziren idazten, gertakari traumatiko baten ondoren . Gorka Gomez

» Estres gutxiago Ideiak egituratzeak burua argitzen laguntzen du.

» Erabaki hobeak Burua argiago eta ideiak egituratuta izanda, erabakiak errazago hartzen dira.

» Burua arinago Idazterakoan garuna piztu egiten denez, erreflexuak arintzeko aproposa da.

» Kontzentrazio handiagoa Idazteak iraupen luzeko arreta eskatzen du. Kontzentrazioari eusten ikasten da.

» Barne ezagutza Norbere burua ezagutzen laguntzen du idazteak, barrutik kanpora egiten delako.

» Poztasuna Orokorrean, idazteko joera duten pertsonak alaiago bizi dira.

tuta gaude, nolabait esatearren. Ez soilik goierriko idazleak, baita atzerrikoak ere», zehaztu du Galarragak. Are, Galarragak bere eleberrietan idazle amateur lagunen pasarteak txertatu ohi ditu, keinu gisa.

Zaletasuna, ezin lanbide bilakatu Gaiak gai eta arrakastak arrakasta, ordu asko sartu arren literaturatik aberasterik ez dagoela gordin dio Galarragak. «Salmentetatik lortutako dirua edizioa eta inprimategia ordaintzeko dira», azaldu du. Dirua sarien bidez lor daiteke. Galarragak oroitu du, gaztetan, Coca Colaren idazlan lehiaketa bat irabazi zuela. Sanchezek ere behin baino gehiagotan hartu du parte lehiaketetan, «idazle mundua gehiago ezagutzeko». «Leo Messirekin futbolean jokatzeko aukera banu, partida bat ere botako nuke, nahiz eta ziur galdu», sakondu du erdi txantxetan. Berari, baina, ez zaio gaizki joan, hainbat sari irabazi baititu.

Sakonean 07 Idazle amateurrak

2022ko apirilaren 29a • # 464

Amateurismoa gainditzea oso zaila da hala. «Saririk politena irakurleen erantzuna da», kendu dio garrantzia Galarragak. «Irakurleen animoek jarraitzeko indarra ematen didate. Bitaminak dira. Beste idazleak irakurtzen gozatzen dudanaren apur bat gozatzen badute nire lanekin, ni pozak zoratzen!». Sanchezek ere edonor animatu du idaztera. «Hasi, hasi hitz solteekin, esaldi sinpleekin. Animatu». Berak hitz sinpleak erabiltzen dituela dio. «Ongi ulertarazteko modurik onena ohiko hitzekin idaztea da. Idazle izateko ez da hitz arraroez abusatu behar».

Urretxuko liburutegia. Asier Zaldua

Idazteko, irakurri Idaztea eta irakurtzea, kasu gehienetan, eskutik doaz. Galarragak eta Sanchezek biek dute irakurtzeko ohitura: inspiratzen laguntzen die, hiztegia aberasten, irakurlearen larruan jartzen laguntzen die idazterako garaian... Goierriko liburutegien erabiltzaile kopurua lehengora itzuli zen 2021ean, itxialdiagatik irakurle ugari galdu ostean. 25.000 erabiltzaile izan zituzten iaz eskualdeko liburutegiek, zehazki; emakumezkoak izan ziren hamarretik sei, gutxi gorabehera. Helduen artean, liburutegi guztietan izan zire gehiengoa. Zumarragakoa izan zen guztira erabiltzaile gehien izan zituen liburutegia. 67.000 liburu pasa mailegatu ziren. Gaztelaniazkoak, nagusiki. Soilik herri txikietan irakurtzen da euskarazko helduen literatura gehiago gaztelaniazkoa baino: Ataunen, Ezkion eta Itsason, Gabirian, Ormaiztegin eta Seguran. Aldiz, haurren literaturan euskara da hizkuntza nagusia. Pandemiarekin sekulako gorakada izan zuena eta eutsi egin diona liburu elektronikoen mailegua izan da. Urtetik urtera hazten ari zen zerbitzua zen arren, 2020an ia bikoiztu egin ziren duela hiru urteko emaitzak. Iaz ia 16.000 maileguetara iritsi zen, 2020an baino %25 gehiago. Aldiz, iaz erabiltzaile kopuruak behera egin zuen. 2020an 500 erabiltzaileren muga gainditu zen arren, 2021ean pandemia aurreko zifretara ez zen heldu. Beasaindarrak dira liburu elektroniko gehien mailegatzen dituzten goierritarrak. Alde handiz gainera. Hiru liburutik bat mailegatzen dute beraiek, gutxi gorabehera.

LIBURU MAILEGUAK GOIERRIKO LIBURUTEGIETAN Arabako, Bizkiaiko eta Gipuzkoako udal liburutegiak saretuta daude, liburu guztiak liburutegi guztietan mailegagarri egon daitezen. Bateren bateko bazkide izatea nahikoa da. Irakurleak Helduak Herria Emak. Gizon. Arama 15 9 Ataun 278 149 Beasain 2.499 1.623 Ezkio-Itsaso 82 46 Gabiria 23 16 Gaintza 5 4 Idiazabal 395 233 Itsasondo 108 72 Lazkao 1.002 525 Legazpi 1.500 1.044 Legorreta 218 177 Olaberria 81 45 Ordizia 1.907 1.369 Ormaiztegi 106 57 Segura 323 220 Urretxu 629 419 Zaldibia 352 226 Zegama 256 129 Zumarraga 2.428 1.787 Guztira 12.207 8.150

Umeak Nesk. Mutil. 1 0 62 71 367 360 20 19 5 10 4 2 104 92 23 21 199 189 321 344 40 27 18 18 374 361 49 45 64 47 75 77 52 54 97 94 441 411 2.316 2.242

Maileguak Helduak Eusk. Gazt. 17 47 350 305 1.947 6.538 180 176 8 0

Umeak Eusk. Gazt. 15 0 519 37 2.051 1.852 200 40 14 1

652 820 584 41 99 253 1.184 2.526 1.448 1.226 4.396 2.114 165 527 32 39 51 95 1.506 5.226 2.302 136 102 172 641 321 412 366 1.510 380 703 793 548 377 544 982 1.767 7.885 1.763 11.305 31.866 13.884

Emakumeak (Emak.). Gizonak (Gizon). Neskak (Nesk.). Mutilak (Mutil.). Euskaraz (Eusk.). Gazteleraz (Gazt.). Datuak: Eusko Jaurlaritzako liburutegi zerbitzua eta herrietako liburutegiak.

382 0 1.015 1.935 25 49 1.511 15 111 236 93 259 1.408 8.969

08 Herri jakintza Ondare immateriala

# 464 • 2022ko apirilaren 29a

Orrialde honetarako ekarpenik egin nahi izanez gero: goiberri@hitza.eus

Hitzen ganbara

Esaera zaharra

Efemerideak

Miarie: Mihi-haria. Mihia edo mingaina azpiko aldeko erdialdetik aho zorura lotzen duen mintza. Gaztelaniaz, ‘frenillo’. Ez nahastu ‘miñariñe’ hitzarekin (mihi-arina), marmartiari edo gezurtiari esateko.

«Erdiko maratilarik ez dauka»

1926-5-1: Gaintza-Altzaga arteko Bos-

Erdibiderik ez daukanari esateko, mutur bateko ala besteko jarrera hartzen dutenei buruz. Atea ireki-ixteko gailua da maratila; ateari itxita eusten diona, baina erraz irekiko moduan.

taitzetan gazteen erromeria hasi zen.

1932-5-1. Jose Gaztañagak irabazi zuen Lazkaoko txirrindulari proba. 1983-5-3: Barrendiolako urtegiko horma bukatutzat eman zuten, Legazpin.

Ondare immateriala

Kuku hemen eta kuku han

egunerako agiri ez bazen, zazpi idi pare lotu gurdiari eta kukuaren bila irten beharra zegoen», jaso eta idatzi zuen Julian Alustiza Aztiri idazleak. Zazpi kolore ortzadarrak, zazpi idi pare harako...

Garaiz kanpoko kukuak, oker jo

Txantxangorri bat kukukume bat elikatzen. Hegazti migratzailea da, eta udaberrian iristen da Euskal Herrira. Itxaropenaren ikur da euskal kulturan, beste konnotazio batzuk gora-behera. Herri jakintzako maisu emankorrenetakoa da, esaera, sinismen eta kondaira ugariren sortzaile.

Testua: Aimar Maiz

ukuak jotzen duenean, negua bukatu dela esan ohi da. Aurten ez da hala izan. Lazkaomedin, apirilaren 2an entzun zuten txori miragarri horren kantua, Abalin baserrira Lazkao Txikiren omenez inguratu zirenek. Elurra ari zuen. Kukuelurra deitzen zitzaion horri. Handik gertu kantatu zion bertsolariak kukuari, fin bezain egoki, bertso hau: «Birigarroa arbolan eta / xoxoa sasi onduan… / gaur goizean’e eginahalean / hor ari zi-

ren kantuan. / Kukua, berriz, zuhaitzik zuhaitz / ‘kuku’ hemen ta ‘kuku’ han; / kalendario gabe badaki / noiz etorri ta noiz juan ». Rufino Iraolak jaso zion 1988ko maiatzean, Lazkaomendiko festa-egunean. Udaberriaren mandatariak okerrik gabe jo du, beraz, garaiz kanpoko elurrek limurtu gabe. Amabirjina martxokoan kuku, San Pedrotan mutu, dio garai bateko goierritarren sinismen batek. Martxoaren 25etik ekainaren 29ra, alegia: udaberriaren hasiera eta bukaera. Lehenbizi, Erromako zubiaren gainean joko zuen kukuak, eta gero iritsiko zen paraje hauetara. «Eta zortzigarren

Euskarak hamaika baliabide ondu ditu kukuaren bizkar: «kukuka ibili» edo «kuku bat egin», «kukuak oker jo», kuku-belarra eta kuku-prakak landareak... Ezaguna da oraindik lehen kuku kantua entzundakoan poltsikoan dirua eramateak urterako dakarren aberastasun dohain-ustea. «Lehendabizikoz kukuaren kantua entzutean, txanponak eskuetan izanez gero, urte hartan ez zenuen diru faltarik izango. Baina, gehienetan, txanponaren ordez, aitzurra edo laia esku artean genituela harrapatzen gintuen kuku maltzurrak», gehitu zuen Alustizak. Baina, irudi bukolikotik eta onberatik harago, gaitzaren ekarle ospea ere bazeukan kukuak, behar ez den garaian azaltzen bazen. Kukuaren kantua abuztuan edo urrian entzutea, heriotza goiztiarraren seinaletzat hartzen zen. Ezkontzeko gogoz zenari, berriz, kukuak zenbat aldiz joko, hainbeste urte itxaron beharko zuen. Berdin haurra izateko edo hiltzeko zenbat urte falta zitzaizkion jakiteko ere. Asko jotzea komeni batzuetan, gutxi besteetan... Lapurraren edo alferraren fama du, arrautzak hegazti txikiagoen habietan jartzen dituelako. Memeloaren pertsonifikazioa ere bazen, eta kukuarena pasatzen zitzaion eskolan-eta motel antzera zebilenari: «Kukua zazpi urtez ibili omen zen eskolan, eta ‘kuku’ esaten ikasi bakarrik!». Baina zer ondo ikasi.

Bertsoa • Kate motzean 09 Gorka Azkarate Torner • Eva Iriberri

2022ko apirilaren 29a • # 464

Gaiak hala dio

Kate motzean Eva Iriberri • Harakina

«Nire zaletasuna semeen partidetara joatea da» Gorka Azkarate Torner

Gaia: Udaberri iluntzeetako mendi txangoak Neurria: Hamarreko handia Doinua: Mutil koxkor bat

Irmo lotuak egonagatik eguneroko katera, guztia utzi ta ihes egin daiteke mendi aldera, udaberriko egun luzeek ematen dute aukera. Mendiak bere berdetasuna nahi du barnetik atera, eta gu piztu egiten gara mendiarekin batera. Alde batera eta bestera, pago artean ‘galduta’, nahi izatera uki daiteke tontorra, gailurra, punta. Zoriontasun zantzuak nekez ahal ditugu ezkuta, irribarrea eutsi ezinik txangoa hasi ta buka, berriz herrira jaitsi ohi da bat guztiz arnasberrituta.

HURRENGOA » Bertsolaria: Maialen Akizu Bidegain Gaia: Diru birtuala

Testua eta argazkia: Asier Zaldua

Eva Iriberri (Abaigar, 1967) 14 urterekin hasi zen lanean, haurrak zaintzen. 16 urte zituenean bere senarra dena ezagutu zuen: Luis Mari Goia idiazabaldarra. Iriberrik harakin baten haurrak zaintzen zituen, Gasteizen, eta Goiak harategian lan egiten zuen. 1987an Idiazabalera etorri ziren eta harategia ireki zuten. Harakin ofizioa ikasi behar izan zuen. «Urdaitegian hasi nintzen, lan errazena egiten. Ondoren, oilaskoak garbitzen, haragia mozten... Egun, denetik egiten dut haragia zatikatu ezik».

Izaro, adibidez.

Abesti bat? Izaroren Paris. Liburu bat? Asko irakurtzen dut. La catedral del mar-en trilogia asko gustatu zitzaidan.

Oporretarako toki bat? Nafarroa.

Zer gosaltzen duzu? Opil bat marmeladarekin, zukua eta kafesnea. Beti.

Inoiz ahaztuko ez duzun eguna. Semeen eta bilobaren jaiotze egunak.

Zeintzuk dira zure zaletasunak?

Sekula egin dizuten opari bereziena?

Errugbi partidetara joatea, bi semeek errugbian jokatzen baitute (Ampo Ordizia taldeko Julen eta Oier Goia). Kanpoan jokatzen dituzten partidetara ere joaten gara.

Espero ez ditudanak, egun arrunt batean jasotakoak, asko eskertzen ditut.

Pelikula edo telesail bat? Outlander ikusi berri dut. Asko gustatu

Goierriko txoko kuttuna.

zait.

Idiazabalen biziko ez bazina...

Abeslari bat edo musika talde bat?

Nafarroan.

Amets bat. Jubilatzea eta erretiroaz gozatzeko osasuna edukitzea. Arkakako putzua, Zaldibian.

10 Elkarrizketa Maddi Otamendi Irizar • Musikaria eta irakaslea

# 464 • 2022ko apirilaren 29a

Elkarrizketa

Maddi Otamendi Irizar Musikaria eta irakaslea

«ORDUAK EGIN NITZAKE MUSIKAK DITUEN ONURAK ZERRENDATZEN»

Testua eta argazkia: Kerman Garralda Zubimendi

Musika irakaslea zer da, musikari ala irakasle? Musikari hitz handia iruditzen zait, baina egia da musika ikasketak egin ditudala eta hainbat proiektutan nabilela. Tartean, irakasle lanetan. Baina etiketak ez zaizkit gehiegi gustatzen.

Andramendi ikastolako musika irakaslea zara. Bertan ikasi zenuen? Ez, Alkartasuna Lizeoan ikasi nuen. Salamancan (Espainia) jarraitu nuen gero Maddi Otamendi Irizarrek (Beasain, 1994) musika arloko eta amaitutakoan hasi nintzen ikastoikasketak egin zituen. Muxutruk erromerian, Loinatz lan. abesbatzan eta Gontzal Mendibilekin aritu arren, Nolatan? Andramendi Ikastolako irakaslea da. «Denoi gustatuko Parean tokatu zitzaidan. Musikologialitzaiguke eszenatik bizi ahal izatea, baina oso-oso zaila da». ko gradua, eta aldi berean, piano eta

Elkarrizketa 11 Maddi Otamendi Irizar • Musikaria eta irakaslea

2022ko apirilaren 29a • # 464

kantu lirikoko Erdi Mailako Heziketa Zikloak egin nituen aurrena, eta ondoren, master bat. Amaitzear nintzela, argi nuen ez nuela doktoretza bat egin nahi, gehiegi zelako. Justu orduan ikastolan irakasle bila zebiltzala jakin nuen eta Irakasgaitasun Ziurtagiriaren masterra atera nuen irakaskuntzan hasteko.

Gustura? Oso gustura. Ikastolaz gain musika eskolan ere ibili naiz eta ez dut kexarik.

Ikastolako edo musika eskolako irakasle izatea desberdina izango da, ala? Ez daukate zerikusirik, baina biek dauzkate gauza politak. Ikastolan, adibidez, 3 urtetatik 16ra arte ematen dut: horren adin anitzetan musika irakastea oso aberasgarria da niretzat; musika eskolan, berriz, instrumentu bat pertsonalki irakatsi ahal izatea oso polita da. Adinekoekin ikastaro bat egiteko aukera ere izan nuen eta oroitzapen politak ditut.

Ikasleen formakuntzan musika ezinbestekoa da? Pertsonaren garapenerako ezinbestekoa da musika. Musikarekin lantzen da, adibidez, entzumena. Gure zentzuetako bat denez, oinarrizkoa da; aldi berean, koordinazioa, kontzentrazioa, gorputzaren erabilera, ahotsa… lantzen dira. Jendaurrean hitz egin ahal izateko tresnak bereganatzen dituzte ikasleek, esaterako. Lotsa gainditzen ere ikasten da. Orduak egin nitzake onurak zerrendatzen.

musika munduan, eszenatik kanpo behintzat, lana egon badago.

Gontzal Mendibilekin egin dituzu aktuazio batzuk, Loinatz abesbatzako kide zara, Muxutruk erromeriako pianista... Garai onak dira? Muxutrukekin kontzertu pila bat ditugu, hamar bat edo. Beasaingo festetan joko dugu, adibidez. Gu beasaindarrak izanda berezia da herrian jotzea. Aurretik Mariren Jaitsieran eta txosnetan jotakoak gara, eta sekulakoa da. Bideluze plazan joko dugu aurten. Eta atzera begira azken hilabeteak ere onak izan dira: Inauterietan jo genuen, Tolosan, Elgoibarren ere bai...

Plazak ezinbestekoak izango dira musikarientzat, eta pandemiak luze jo du. Muxutruken 2019an hasi nintzen, kuadrillako baten bidez. Kontzertu gutxi batzuk egin eta gero etorri zen pandemia, eta oso frustrantea izan zen. Baina ez ginen geldi egon: lan asko egin genuen, entsegu asko, eta errepertorioa hiruzpalau ordura arte luzatu dugu. Sei ere egin ditzakegu. Hori lan asko da. Kontuan eduki ez garela hemendik bizi, bakoitzak bere zereginak dituela eta ez garela denak Beasainen bizi. Orduan, bostok elkartzea ere ez da erraza. Eta entsegura bakoitzak joan behar du bere zatia jakinda. Horrek esan nahi du etxean ere eskaini behar diozula denbora.

Egunero entzuten duzu musika?

Duen garrantzia eta eskaintzen zaion denbora parean daude?

Gauza gehiago egin daitezke, bai, baina musikaren alde ezberdinak lantzeko aukera ematen du, gutxienez.

Musikaren munduan B plana izatea beharrezkoa da? Denoi gustatuko litzaiguke eszenatik bizi ahal izatea, baina oso-oso zaila da. Eduki beharra dago beste plan bat, oinarrizko diru sarrera egonkorrago bat. Horrek bestelako proiektuak egiteko denbora uzten badizu, hobe. Gainera,

Disko bat? Diskoak osorik entzuteko ohitura galdu dut. Baina bateren bat aukeratzekotan Berri Txarraken diskografia osoa, Benito Lertxurdiren Hitaz Oroit, Paramoreren After Laughter, Adeleren 21…

Abesti bat? Boladak izaten ditut. Gustuko abesti bat harrapatzen badut behin eta berriz entzuteko gai naiz eta, gero, utzi, eta beste bat hartu.

Egunero abesten duzu? Eta jo? Abestu ere sarri egiten dut, baina lehen gehiago jotzen nuen. Orain ez dut nahi beste denbora.

Zenbat instrumentu dakizu jotzen? Txukun, bat: pianoa. Txikitan trikitixa ere ikasi nuen, baina orain bi abesti bakarrik jotzeko gai izango nintzateke; panderoa jotzen ere badakit, apur bat; Gitarra eta ukelelea ere zertxobait bai. Baina ikasitakoa nire kabuz egin dut; Eta musika eskolan txistua ikasten ari naiz.

Musikarekiko lotura nondik datorkizu? Etxetik: aitona Coral Loinazeko kidea zen; Martin eta Pello Irizar osabak ere txaranga munduan ibilitakoak dira; amonak, amak, izebak… abestu egiten dute; ahizpak ere pianoa jotzen daki…

Txikitatik zenuen argi musikara bideratuko zenuela zure ibilbide profesionala? Ez pentsa. Biologia egitekoa nintzen, eta batxilergo zientifikoa egin nuen horretarako. Baina ez zela niretzat ikusi nuen eta azken unean aukeratu nuen musikologia. Euskal Herrian ez dago musikologia ikasketak egiteko aukerarik eta azkenera arte ez nuen bere berri izan.

Astean ordu gehiago eskainiko nizkioke nik. Baina ez soilik musikari, arteei orokorrean [Otamendi plastikako irakaslea ere bada ikastolan]. Arteak, orokorrean, egungo banaketan anekdota hutsean gelditzen dira askotan.

Eta curriculuma? Osotasun nahiko du?

Egunero, edozein momentutan. Denetarik entzuten dut: euskaraz, ingelesez, gaztelaniaz…

«Musikaren munduan eduki beharra dago beste plan bat, oinarrizko diru sarrera egonkorrago bat»

Musika ikasi nahi duen norbaiti zein aholku emango zenioke? Denetatik probatu dezala. Landu dezala arlo praktikoagoa musika eskolan eta teorikoagoa kontserbatorioan.

Itzuliko zinake ikasle garaira?

«Arteak, orokorrean, anekdota hutsean gelditzen dira egungo hezkuntza banaketan»

Itzuliko nintzateke, baina kritikoa naiz kontserbatorioarekin. Metodologia eta errepertorio aldetik oso eremu kontserbadorea da. Adibidez, kantu lirikoa baino nahiago nuen modernoa ikasi, baina ez dago horretarako aukerarik.

12 Erretratua Irudi baten istorioa

# 464 • 2022ko apirilaren 29a

Erretratua

CAFEKO EUSKARA BATZORDEA

Joxe Begiristain Aizpurua Ataun

rretratua ez da horren aspaldikoa, 2009koa da. Baina erretratu bakarrean kabitzen ez diren pertsona askori egin nahi diedan aitortzaz doa honako hau. Beasaingo CAF aitzindaria izan zen lan munduan euskarari berez dagokion lekua egiteko ahaleginean. Nolabaiteko ofizialtasunez araututako zerbait zehatza egiteari 1995ean ekin bazitzaion ere, ordurako aspaldikoak ziren lantegian bertan euskara klaseak eskaintzen aritu izana, euskarazko hainbat kartel, dokumentu labur eta bestelakoak argitaratzea eta bestelakoak egitea. Betiere, enpresako Zuzendaritzaren eta Enpresa Batzordearen arteko elkarlanean. 2006an, ordea, urrats kualitatibo bat egin eta Beasaingo lantegia bere osotasunean aintzat hartuko zuen Euskara Planari ekin zitzaion. Besteak beste, Euskara Teknikaria lanpostua sortzeaz gain, Euskara Batzorde indartsu bat osatu genuen, tokian tokiko hainbat sail edo departamentuetako ordezkari banaz. Eta baita ere, ordea, sindikatuetako eta zuzendaritzako ordezkariekin. Eta azkenik, 1995az geroztik segitzen duen Elhuyar Aholkularitzako garaian garaiko ordezkariaren laguntzaz.

Imanol, Antton, Aitziber, Javi, Joxe, Aitzol, Nerea, Jaione, Idoia, Maider, Elena, Juanjo, Ainara, Iñigo, Xabi eta Pello. Joxe Begiristain Aizpuruak utzia

Erretratu batek ezin du ibilbide hori guztia laburtu, eta gainera, kasu honetan ez dut horretarako intentziorik ere: pertsona, norbanakoa goraipatu nahian hartu dut hizpide argazki hori, jakinaren gainean, noski, hor agertzen garenok ez garela azken 16 urte hauetan Euskara batzordekide aritutako guztiak. Baina hor agertzen den bakoitzak ordezkatzen duena da nik, nahita ere eskertzen inoiz asmatuko ez nukeena. Izan ere, erabiliaren erabilera ez beti zuzenez «auzolana» hitzari esanahia lausotzen ari ote zaion beldur naizen honetan, erretratu horrek zerbait irudikatzen badu, benetako auzolana baita.

zioak behartzen ez duen afizioz aritu/aritzen/arituko direla Euskara Batzordean lanean, erretratuaren aitzakian nire esker on guztia adierazi nahi diedan ehunka pertsona. Borondatez auzolanean! Niri bizitzan gerta zekidakeen gauzarik dotoreenetakoa izan da azken 16 urte hauetan CAFeko Beasaingo eta Irungo lantegietan pertsona horiekin guztiekin lanean aritzea. Horiei guztiei eta lehendik ere, nik enpresan eman ditudan 41 urteetan zehar euskaraz lanean aritzeko bideak egiten auzolanean izan ditudan guztien omenez, beraz, argazki horren bidezko aitortza.

Euskararen trenari eutsi Borondatez auzolanean Euskara batzordekide bakoitzak bere zeregina izaten du enpresan, izan ingeniari, idazkari, informatikari, soldatzaile nahiz beste hamaika ofiziotan aritu. Eta hortxe dago gakoa: bere ofi-

Argazki baten irudikatua, album potolo batekin ere jaso ezina den lan eskerga egin/egiten/egingo duten pertsonak. Gutxi batzuk beretik asko emanez, baina guztientzako onuraz dela jakitun, harro eusteagatik euskararen trenari.

Gaztejira 13 Iker Barandiaran Ibarguren

2022ko apirilaren 29a • # 464

«Nafarroako Itzulian lehenengo eta azkeneko etapak ditut begiz jota» IKER BARANDIARAN IBARGUREN • Txirrindularia

Testua eta argazkia: Aitor Garmendia

enboraldi txukuna ari da egiten Iker Barandiaran Ibarguren (Lazkao, 2001) Eiser-Hirumet taldeko txirrindularia. Hirugarren denboraldia du 23 urtez azpiko mailan, eta lehen hamarretan hainbat aldiz sailkatu ondoren, amateur mailako lehen garaipena eskuratu du Duranan (Araba).

gehiago ari naiz lastertzen Euskal Herritik kanpora, mugitu egin behar da aukerak topatzeko.

Bihar Lazkaoko proban parte hartuko duzu, etxeko lasterketan, esprinterrentzat ez da lasterketa egokiena. Taktika berezirik prestatu al duzu? Lasterketa gogorra da. Ausarta izan eta ea ihesaldiren bat harrapatzen dudan aldapetara abantailarekin heltzeko.

Elite eta 23 urtez azpiko mailan lehen aldiz jaso dituzu besoak. Zer bururatu zitzaizun une horretan?

Valladoliden, Espainiako Kopako lasterketa batean, 11. postua lortu berri duzu. Lasterketa ezberdinak al dira Espainiako Kopakoak?

Momentuan ezer ere ez, irabazi egin nuela, justu-justu eskuak altxatu eta listo. Gero, jende askok zoriondu ninduen eta orduan hasi nintzen konturatzen edo sinesten. Orain bai, behin denbora igarota, balio handiagoa ematen diot.

Maila gehiago dagoela nabaritzen da, taldeak antolatuago joaten dira eta kontrola ere handiagoa da. Valladolideko proban muino batzuk zeuden, baina ondo igaro nituen. Lauzpabost kilometroren faltan, ordea, zortzi txirrindularik ihes egin eta helmuga iritsi ziren. Daniel Cavia taldekideak bosgarren postua lortu zuen eta ni, tropeleko esprintean, hirugarrena izan nin-

Euskaldun txapelketako lasterketa zen Duranakoa. Nolakoa izan zen? Ibilbidea laua zen eta oso azkar joan ginen, 46 kilometro orduko batez besteko abiadura atera genuen. Tropelean, ordea, erraz joan nintzen. Amaieran tentsio uneak egon ziren, baina taldekideek ondo kokatu ninduten. Esprintean distantzia ondo neurtu eta errematatzea lortu nuen.

Talde handiak helmugara iritsi direnean lortu dituzu postu onenak. Esprinterra zara?

@iker_bandi Iker Barandiaran

Bai. Aldapa motzetan ere nahiko ondo defenditzen naizela uste dut, nahiz eta oraindik lasterketetan ez dudan erakutsi.

tzen.

Beharko aldapetan moldatu. Euskal Herrian esprinterrentzat ez da aukera askorik egongo, ezta?

Maiatzean, Nafarroako Itzulian parte hartuko dut. Lehenengo etapa eta azkenekoa ditut begiz jota. Gogorrak dira, baina ea zerbait egiterik dudan.

Aukera gutxi daude eta daudenak, askotan, aldapa batzuk pasata. Zumaiakoa [laugarren postua lortu zuen] eta Duranakoa dira zailtasunik gabeko bakarrak, beti esprintean ailegatzeko modukoak. Gainerakoetan esprinta iristea zailagoa izaten da.

Beraz, esprinter batentzat ez da erraza izango. Ez. Espainia inguruan lasterketa gehiago daude esprinterrentzat. Aurten

Maiatzean proba asko daude eta uda ere gertu dago. Ba al duzu lasterketarik begiz jota?

14 Garapena Berrabiarazi proiektua herriz herri (III)-Ataun

# 464 • 2022ko apirilaren 29a

Garapena

AUKERA BALIATU, OINARRI BERRIAK JARTZEN HASTEKO Testua eta argazkia: Iñaki Gurrutxaga

Ataun da Berrabiarazi proiektua babesteko apustua egin duen Goierriko udalerri ertainetako bat, pandemiak eragindako premia eta behar berriei aurre egiteko tresna egokia dela iritzita. Aukera baliatzeko deia egin du udalak.

ukeraz baliatzea. Horixe da Ataungo Udalak Berrabiarazi proiektuaren aldeko apustua egiteko izan duen irizpidea. Goierriko ehun ekonomikoan pandemiaren ondorioak neurtzeko Goiekik egin zuen azterketa aintzat hartuta, ondorio horiei ekintzekin aurre egin behar zitzaiela iritzi zion udalak bere egunean. Honela azaldu du erabakia Martin Aramendi alkateak: «Goiekik adierazi zigun ondorio horiek erantzun bat behar zutela, ezin zitekeela azterketa hutsean geratu, eta egokia izan zitekeela hor agertu ziren premia eta beharrei erantzuteko formazioak antolatzea. Udal bezala esfortzu ekonomikoa eskatzen zigun, baina momentu horretan esfortzu hori egiteko moduan geunden, merezi zuela uste genuelako». Ataunek ez du industria handirik . Hiruzpalau enpresa ertain ditu (Galparsoro, Tapia, Kerejeta...), lehen sektoreko jarduerari eusten dioten hainbat eragile ere bai, ostalaritza eta merkataritza oinarrizkoa –San Martin auzoan batik bat–, eta alkatearen harridura eragin duen beste esparru bat: «Autonomo eta ekintzaile asko dauzkagu, guk uste baino gehiago». Pandemia garai betean, «ahal den neurrian», eragile horiei guztiei laguntu dietela gogoratu du, baina «bestelako zerbait eskaintzea garran-

tzitsua» iruditu zitzaielako babestu dute Berrabiarazi. «Aukera hau aprobetxatu beharra zegoen. Enpresek haien ibilbidean geldialditxo bat egin eta aurrera egiteko oinarriak jartzeko». Zortzi izan dira Berrabiarazin parte hartzen ari diren eragileak: bost ekintzaile eta hiru enpresa ertain. Diagnostikoa zortziei egin diete, eta lortutako informazio horren arabera ekintzak antolatu ditu Goiekik. Horietako bik TicketBairen formazio saioa ere jaso dute. «Enpresa handietan formaziorako aukera gehiago dago, txikietan nahikoa dutelako eguneroko martxari erantzutearekin. Nik uste dut eskaintza nahiko zabala egin dela, eta denentzako moduko zerbait badagoela». Goiekik hor jarria du erronka, enpresa eta komertzio txiki horiek formazioetara erakartzea, ikusi baitute parte hartu dutenen kasuan balorazioa «oso ona» izaten ari dela. «Denei etorriko zaie ondo formazio horietakoren batean parte hartzea. Seguru badutela zer ikasia eta zer baliatua», nabarmendu du Aramendik.

Begirada luzatzeko balio «Bezeroari ahalik eta zerbitzu onena eskaintzea». Horixe da Zubikoetako Industrialdean egoitza duen Galparsoro Logistikak lan funtzionamendurako urtetan erabili duen premisa. Juan Mari

8 Berrabiarazi proiektuan parte hartu duen Ataungo eragile ekonomikoak. Horietatik bost ekintzaileak izan dira, eta hiru enpresa ertain edo txikiak. Elektromugikortasun estrategian, nazioarteratzean, Industriaren digitalizaziona, Enpresen dibertsifikazioan eta ETE enpresa txiki eta ertainentzako formazio saioetan parte hartu dute.

Galparsorok anaiarekin batera gidatzen duen garraio eta biltegiratze familia enpresa bat da, zortzi langilekoa. Haien aitonak sortua 1941ean, gerora aitak eta osabek kudeatua, eta 90eko hamarkadatik aurrera bi anaien esku dagoena. «Guri beti erakutsi digute lana egin behar dela, eta bezeroari arreta oso pertsonalizatua eman behar zaiola». Berrabiarazi proiektuaren barruan Goiekik diagnostikoa egin dion enpresetako bat da: «Teknikari bati azaldu genion nola lan egiten dugun, hark

Garapena 15 Berrabiarazi proiektua herriz herri (III)-Ataun

2022ko apirilaren 29a • # 464

Ataun San Martin auzoaren sarrera, udal eraikina ezkerrean. Auzo horretan daude udalerriko eragile ekonomiko gehienak.

«Denei etorriko zaie ondo formazio saioren batean parte hartzea. Seguru badutela zer baliatua» Martin Aramendi Ataungo Udala

txosten bat egin zuen, eta gu saiatzen ari gara diagnostiko horretan jasotako puntu batzuk gure enpresara moldatzen, eta moldaketa horiekin onura batzuk izateko bidea egiten». Galparsorok nabarmendu du «XX. mendeko sistema batekin XXI. mendean» ari direla lanean, eta egunerokoan lan egiteko era aldatu ez badute ere, etorkizuna ikusteko begiradan sumatu dute aldaketa. «Oso positiboa izan da diagnostikoa, oso-oso lagungarria. Lehen egunean egunekoarekin genbiltzan, eta orain ari gara epe horiek luzatzen, eta urte batera edo bi urtera zer egin dezakegun pentsatzen eta helburu batzuk markatzen».

Proiektua bideragarri egiten Giza Dietetika eta Elikadura diplomatua (EHU) eta Nekazal Ingeniari Teknikoa Elikagai Industrien espezialitatean

da Amaia Aierbe ataundarra. Zuen lanpostua utzi, eta elikadura eta osasuna uztartzen dituen ekintzailetza proiektu batean murgildu zen pandemian. «Kontziente nintzen nire erabakiaren arriskuaz, baina pandemia dela eta ez nekien nire proiektua bideragarria izan zitekeen ala ez. Goiekira jo nuen, eta han lagundu didate proiektua egituratzen, forma ematen, zenbakiak moldatzen... Nire ideia-proiektua lurreratzeko balio izan dit Goiekiren zerbitzuak». Diru-laguntzak kudeatzeko aholkularitza ere jaso du Goiekin, hainbat formazio saiotan parte hartu du –TicketBai-n tartean–, eta oraingoz Beasaingo Anezka gunean du lan egoitza. «Proiektua bideragarria egiten dudala ikusten badut, etorkizun batean lokal propio bat izatea da nire asmoa». Orekan da Aierberen proiektuaren izena.

«Nire ideia-proiektua lurreratzen lagundu didate Goiekin, egituratzen eta guztiari forma ematen» Amaia Aierbe Oreka

«Diagnostikoan jasotako puntu batzuk gurera moldatzen ari gara. Oso lagungarria izan da» Juan Mari Galparsoro Galparsoro logistika

16 Eszena Goierriko kultur plaza

# 464 • 2022ko apirilaren 29a

Telesailak

Maiatzak dakarrena Aratz Albisu Telesail zalea

Dokumentalez mozorrotutako komediak

ormalean gomendatzen ditudan telesailak dramarik intentsuenak izaten dira, horiek baitira nire gustukoenak, baina aitortu behar dut tarteka komediaren bat edo beste ikustea ere gustuko dudala. Komedia mota oso berezi baten inguruan ari naiz ordea, dokumental itxura dutenen inguruan, istorioa, fikzioa izan arren, errealitate moduan aurkezten dutenen inguruan. Pertsonaiek kamerari begiratu edo hitz egiten diote, eta horiek zoomekin erantzuten diete, egoera oso barregarriak sortuz. Umore mota hori gehiago gustatzen zait egia esan, dibertigarriagoa iruditzen baitzait. The office litzateke adibiderik egokiena, 2005ean atera zenetik bederatzi denboraldi grabatu zituzten. Oso umore bitxia du eta lantoki xelebre hartako pertsonaiak zein baina zein barregarriagoak dira. Honako hau klasiko bat bihurtu da jada, bere garaian eta oraindik ere duen famagatik. What we do in the shadows pelikularen arrakastaren ondoren izen bereko telesaila atera zuten. Hiru banpiro eta beraien gizaki laguntzailea bizi diren etxean kokatzen da, eta beraien egunerokotasunak, hitz egiteko moduak eta jarrera traketsek orain arte ikusi gabeko beste kutsu bat ematen diote telesailari. Azkenik Paquita Salas, Espainiako aktoreen manager baten gorabeherak, honen komedia fisikoagoa da, baina oso dibertigarria eta ikusterreza. Paquitaren munduan dena da posible, baita gauzarik arraroenak ere, eta horrek ematen dio xarma eta grazia bereizgarri hori. Oso komedia mota espezifikoa izan arren, umore absurdoak eta pertsonaia arraro horiek eguna alaitzeko gaitasuna dute, barrea egin ezean gutxienez irribarretxo bat ateraraztea espero dut.

Skakeitan, Legazpiko Santikutz jaietan Legazpiko Santikutzak badatoz eta ez da musika aukerarik faltako. Gure Eskuk antolatuta, Skakeitan taldeak joko du. Lekua: Euskal Herria plaza (Legazpi)• Eguna: Bihar (22:30)

Pantxoa Carrere kantaria, bakarka Legorretako Satto taldeak antolatutako kontzertuetan, Pantxoa Carrere kantaria etorriko da. Sarrerak salgai daude. Lekua: Antzokia (Legorreta) • Eguna: Maiatzak 14 •Ordua: 20:00

‘Go!azen’ antzezlana, saio bikoitzean Go!azen 8.0 telesaileko aktoreek bi saio egingo dituzte hil honetan Ordizian. Sarrerak Barrena kultur etxean daude salgai. Lekua: Herri Antzokia (Ordizia) • Egunak: Maiatzak 21 eta 22

Sara Zozayaren kontzertua Lazkaon Sara Zozaya abeslari donostiarrak kontzertua egingo du hil honen bukaeran. Sarrerak salgai daude udalaren webean. Lekua: Areria (Lazkao) • Eguna: Maiatzak 27 • Ordua: 19:00

Publizitatea 17 2022ko apirilaren 29a • # 464

18 Kontrakantxa Komikia • Aliritzian

# 464 • 2022ko apirilaren 29a

Komikia

Aliritzian Asier Iriondo Hizkuntza aholkularia

Euskal Herri euskalduna

rduan zuri ez zaizu komeni euskal estatu bat» erantzun zion Goiztiri AEK-ko ikasle hark euskarak estatu bat behar zuela esan zionean. Mutu utzi zuen arren, orduan ez zion garrantzirik eman, baina antzekoak entzun behar izan zituen, gerora ere. Horrelakoei aurre egiten ikasi zuen. «Pertsona euskaldunduko duen pilula asmatuko bazenute, gustura joango nintzateke langabeziara» erantzun zion, Maizpiden, B2 mailako azterketa prestatzen ari zen erizainari. Konturatzen zen inor gutxi konbentzitzen zuela erantzun horrekin. «Eskertu beharrean zaude Euskal Herri euskalduna ametsa baino ez izatea» edo horren antzekoren batekin eutsi zion bereari, ordukoan ere, erizainak. Urretxuko Udal Euskaltegian euskarako zinegotziarekin egindako bileran entzun zuen «gure helburua da euskaltegi-

rik behar ez izatea». Eta kezkatu egin zen, agian, lehenengo aldiz. «Eta gertatuko balitz» pentsatzen zuen. Nahikoa litzateke dozena erdi agintariren borondatea, hogei bat urtean, bere lanak zentzurik ez izateko. Ikusitakoak ikusita, ez zirudien gertatzeko erraza, baina zailegia ere ez. Berez, lau edo bost hauteskundek eragindako konbinazio batek sortzeko moduko egoera zen. Eta zer egingo zuen orduan? Hogei urtean, berrogeita hamarretik gora izango zituen eta balizko jubilazioa urrun, artean. Euskal Herritik kanpoko bezeriak ez zien denentzat lanik ekarriko. Ikasten zuten askok, gainera, euren kasa ikasten zu«Gure helburua da ten, batzuk errekorreeuskaltegirik behar ez rako denboretan. «Zer izatea» entzutean lan mota egin dezaket kezkatu egin zen, nik Euskal Herri euskaldun batean?». Au«eta gertatuko balitz» kerako erantzunekin post-it bat betetzeko gai ere ez zen. Kezka erne zitzaionetik hogei urte joan dira eta erabat desagertu ez bazaio ere, lasaiago hartzen du. Kalkuluak egin ditu eta, baletor, jubilazio artekoa ziurtatu samar dauka.

2019ko urriaren 25a • Ale berezia

FESTAK 05

Gehigarria

Herriaren izena • ospakizuna

2022ko apirilaren 29a www.goiberri.eus

» FESTAK

JAIAK ATE JOKA Legazpin Santikutz jaiak ospatuko dituzte gaurtik maiatzaren 8ra arte

20 FESTAK Legazpi • Santikutzak

Gehigarria • 2022ko apirilaren 29a

Santikutzak Legazpin Apirilak 29, ostirala Mozorro eguna 19:00:Txupinazoa eta jai hasierako pregoia, Euskal Herria plazan. Pregoilaria: Ganadu Feria taldea. 19:30: LEK Erraldoi eta Buruhandien konpartsaren kalejira, Elutxa Txarangarekin. 22:30: Elbereth XX+I urteurrena kontzertua: Elbereth + Jhon Dealer&The Coconuts, Euskal Herria plazan.

Apirilak 30, larunbata 10:00: Legazpiko XII. Haurren Pilota Txapelketako Finalak, Urbeltz Pilotalekuan, Legazpiko Gazteak pilota eskolak sustaturik. 12:00: Kontukantari ikuskizuna familientzat, Latxartegi Parkean. Eguraldi txarra balitz Haztegi Ikastolako pilotalekuan. 12:00: Doinua Banda Txiki, Doinua Gazte Banda eta Legazpi Musika Bandaren kontzertu bateratua, Elizondoko plazatxoan. Euria balitz, Latxartegi Aretoan. 13:00: Alaitasuna Errondailaren emanaldia kalez-kale erdiguneko kaleetan, Aizkorri kaletik abiatuta. 14:00: Kuadrillen herri bazkaria, Azokan. Ohi bezala, norberak eraman beharko du bere bazkaria. Ez ahaztu baserritar jantzia soinean eramateaz. 17:00: Binakako XIV. Pilota Txapelketa Herrikoiaren finalak, Urbeltz Pilotalekuan. Legazpiko Gazteak pilota eskolak sustaturiko ekitaldia. 17:30:Txorotxaranga , erdiguneko kaleetan, Elizondoko plazatik abiatuta. Ikuskizun ibiltari familiarra. 19:30: Elektrotxaranga erdiguneko kaleetan. 22:30: Gure Esku Dago kontzertua: Skakeitan, Euskal Herria plazan.

Maiatzak 1, igandea 9:30: 88. Santikutz Txirrindulari Klasikoaren irteera, Telleriarteko Txirrindulari Elkarteak antolaturik. 10:00: Probintzia eta Herri Mailako Bola Txapelketa, Danantzako herri

Angel Elortza

bolatokian, Danantzako Bola Elkarteak sustaturik. Izen-ematea: 10:00etatik 11:00etara. 10:00: Bakarkako Xake Txapelketa, “suitzar” erara, Azokan, Santikutz Xake Elkarteak antolaturik. 11:00: Doinua Dultzainero taldearen kalejira, Erraldoiekin. Laubidetik abiatuta, erdiguneko kaleetan. 13:00:Txirrindulari probaren iritsiera, Kale Nagusian, eta sari banaketa. 17:30: Haur eta Gazte Danborradaren irteera, Laubidetik Udalbatza txikiaren konpainiarekin. Eguraldi txarra balitz, ekitaldia Bikun ̃a Kiroldegian egingo da. 18:45: Danborradaren iritsiera Euskal Herria plazara. Udalbatza Txikiaren aurkezpen ekitaldia. 19:30: Benta Zaharreko Mutiko Alaiakekin kantu-jira erdiguneko kaleetan. 22:30: Kontzertua ABBA Tributoa, Euskal Herria plazan.

FESTAK 21 2022ko apirilaren 29a • Gehigarria

Maiatzak 2, astelehena Santikutz bezpera 09:30: XII. Herriko Ganadu feria, Kale Nagusian, 13:30ak arte. 10:30: Arkume prestaketa, Burruntzi erara, Kale Nagusian. Prestatuko diren arkumeak Legazpin hazitakoak dira. 11:00: Haur eta gaztetxoen Bola Txapelketa Danantzako Herri bolatokian, Danantzako Bola Elkartearen laguntzarekin. 12:00: Xexenak eta poniak Euskal Herria plazan, gaztetxoentzat. 13:00: Burruntzi erara prestaturiko arkume pintxo banaketa, Kale Nagusian, 2 €-ren truke. Banaketaz Gure Esku dago taldea arduratuko da. 14:30: Haur eta familien herri bazkaria, Euskal Herria plazan. (Eguraldi txarrarekin Azokan). Paella egongo da herritar talde batek prestaturik, baina txartelak hartu behar dira apirilaren 27ra arte, Karibe Zaharra, Gu-

Miriam Luki

Legazpi • Santikutzak

rrutxaga eta Maiatza tabernetan. Txartelen prezioa: 4€ 16:00: Ekain Txou haur-familientzat, Euskal Herria plazan. (Eguraldi txarrarekin Azokan) 17:00: LEK Erraldoi eta Buruhandien Konpartsaren kalejira, Ezpelur Dultzaineroekin. 19:00: Artistas del Gremio fanfarrearen emanaldia Euskal Herria plazan hasi eta erdiguneko kaleetan. 23:00: Herri danborradaren irteera, Laubidetik. 00:00: Herriko ikurrina jartzea, Euskal Herria plazan, Legazpiko Ereserkiarekin, eta Danborradaren emanaldi nagusia. 00:30: Su artiﬁzialak Euskal Herria plazan, Valecea Pirotekniaren eskutik. 00:45: Los Cazahuates Mariatxia Euskal Herria plazatik abiatuta, erdiguneko kaleetan.

22 FESTAK Legazpi • Santikutzak

Gehigarria • 2022ko apirilaren 29a

Tere Madinabeitia

Maiatzak 3, asteartea Santikutz eguna 9:00: Goiz Deia txistulari taldearen kalejira erdigunean. 9:30: Irun ̃eko Ezpelur gaitero taldearen goiz deia. 10:30: Mirandaolako Gurutze Santuaren prozesioa, eliz atarian, txistulari eta ezpata-dantzariz lagundurik. Ondoren, Meza Nagusia, Jasokunde Amaren Eliza Nagusian, Santikutz abesbatzak kantatua. 12:00: Olaria saridunen eta udal korporazioaren irteera, udaletxetik Euskal Herria plazara, ohorezko arkupean, eta Legazpiko Ezpata-dantza ekitaldia, Sustraiak Dantza Taldearen eskutik. (Eguraldi txarrarekin Azokan) *Ezpelur Gaiteroen emanaldia *Legazpiko Ezpata-dantza.

*Olaria Saria emateko ekitaldia. Saria jasoko duena: Alaitasuna Errondaila eta Jaiotza taldea. *Ohiko Soka Dantza. *Zinta Dantza. *Larrain Dantza herrikoia. 14:00: Larrain Dantza herrikoia Kale Nagusian, Ezpelur gaiteroekin, Sustraiak Dantza Taldearen gidaritzapean. 17:00: “Sputnik” Goiti-beheratan jaitsierak gaztetxoentzat eta nahi duten helduentzat, San Ignazioko aldapan. 17:30: Profesional mailako pilota partidak, Urbeltz Pilotalekuan. 19:00: Zaldi erakustaldia, Ormazarreta Zalditegiaren eskutik, Kale Nagusian. 20:00: Demode Quartet kontzertuan, Euskal Herria plazan. Euria balitz, Azokan.

FESTAK 23 Legazpi • Santikutzak

2022ko apirilaren 29a • Gehigarria

Maiatzak 7, larunbata 10:00: XIX. Herri mailako haur eta gaztetxoen Marrazki lehiaketa, Arkatza Elkarteak antolaturik. Izen ematea Kultur Etxean, margotzea kalean. 12:00: Kapela Dantza herrikoia, Euskal Herria plazan, Sustraiak Dantza Taldeak sustaturik. Ondoren, herriko kale eta tabernetan ibiliko dira egun guztian. 16:00: “Legazpiko Goitiberak” lasterketa, Aztiritik hasita, Maldan Behera Inertzia Kirolen Elkarteak sustaturik.

Maiatzak 8, igandea Mirandaola eguna 9:00: Goiz Deia Txistulari Taldearen goiz deia. 10:15: Gurutze Deunaren erlikiaren itzulera Mirandaolako elizara, txistulari, dantzari eta herritarrekin. 11:00: Meza Nagusia, Mirandaolako Ermitan, Santikutz Abesbatzaren partaidetzarekin. 11:45: Olagizonei ongietorria eta ohorezko ezpata-dantza. 12:00: Ola martxan jartzea. 12:30: Jaiaren hasiera: Doinua Musika eskolako trikitilariak, Korosti eta Sustraiak taldeetako dantzari txikiak, Haztegi Ikastolako bertsolariak, Mirariaren antzezpena Domingo Agirre Ikastetxeko ikasleen eskutik. 14:00: Herri Bazkaria. Bakoitzak berea eraman beharko du. 15:30: Haurrentzako jolasak Lenburren eskutik 17:00ak arte. 16:00: Erromeria, Elustondo anaia-arrebekin. 18:00: Herrira itzultzea, Urolatarrak txarangarekin eta erraldoiekin. Herrira iristean kalejira erdigunean.

Tere Madinabeitia