zk. 441 2021eko azaroaren 5a www.goiberri.eus
Iritzia
03
Idoia Luzuriaga Garcia. Berdintasunaren lo sakona
Ana Alustiza Zabaleta _Albaitaria
Errainuak
10-11
Angel Fernandez ‘Sakatxa’-ren ‘Azken argi errainua’ Oamendin
04
«EGUN, GEHIENEK, ARRAZAKO TXAKURRA NAHI DUTE ETXEAN»
Erreportajea
14-15
Brunet bilduma, argitaratu gabeko Goierriko argazkirik zaharrenak
Iritzia 03 Idoia Luzuriaga Garcia • Berdintasun aholkularia
2021EKO AZAROAREN 5A
# 441 Argitaratzailea:
Itzain
Berdintasunaren lo sakona
Goierriko Hedabideak SL
Koordinatzailea: Iñaki Gurrutxaga
Kudeatzailea: Josu Iñigo
Erredakzio-burua: Loinaz Agirre
Diseinua: Adaki (Eneko Maiz)
Banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011
Egoitzak: Beasain: Oriamendi, 32. 20200.
Urretxu: Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.
Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08 Webgunea: goiberri.eus
Posta elektronikoa: goiberri@hitza.eus
Publizitatea: 607 530 424 jizagirre@hitza.eus
Bezero arreta, harpidetzak: 902-82 02 01 harpidetza@hitza.eus
Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Itsasondo, Legorreta, Mutiloa, Olaberria, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zerain eta Zumarraga
Azaleko irudia: Gorka Gomez
D
atorren urteko martxorako, 50 langileKontzientziak pixka bat astintzearren kajoian tik gorako enpresek Berdintasun plana gordetzen den neurri sorta, gimnasiotik ekartzen izan beharko dute. Berdintasun plana den ariketa programa, ordutegia eta egutegia beesatea, askotan ezer ez esatea bezala da, zala dela esaten diegu askotan. Hau da, ezer ez, ez baita ulertzen zer den, eta batzuetan ez dago praktikara eramaten ez badugu behintzat. Baina interesik, batetik zer den azaltzeko eta bestetik tira, ez nago oso baikor eta prozesuan hain gazer den ulertzeko. Baina tira, lerrantzitsua den ezarpena enpresa gea, legea da, eta berdintasuna gutxitan gauzatuko denaren susarautzen duten hainbat dekretu moa daukat. medio, enpresa asko buru-belaHorrela bizi izan ditut azken rri jarri dira berdintasunaren bihilabeteak nire jardunean, déjá vu irudipen horrekin. Horren de honetan. Denbora premia baarrazoia ere bilatzen saiatzen ari dute batzuk, gezurra dirudien naiz. Gai hauek ez ote dira intearren, 2021a ere bere azken hilaresgarriak? Berdintasun teknikabeteak ematen ari baita, eta dagoeneko entitate askotan aritu Idoia Luzuriaga Garcia ri bezala ez dakigu behar bezala transmititzen? Arlo produktibogara enpresan berdintasuna zer Berdintasun aholkularia ak beste lehentasun batzuk ote den azaltzen, diagnostikoak egiditu? Berdintasun Planak ez ote ten eta planak diseinatzen. Hotresna eraginkorrak? Covidrren baitan, hitz eta kontzeptu Berdintasun planak dira arekin bezala, berdintasun ezak egokiak eta ulergarriak lantzen ez ote dira tresna sor dezaken ardura ezaren aurreeta hainbat eztabaida azaleratu an ere talde-inmunitaterantz goeta jorratzen. Eta orain zer? Hori eraginkorrak? az? Berdintasuna diskurtso polida gure buruan behin eta berriz Arlo produktiboak tikoaren atal bat besterik ez ote darabilgun galdera. Orain ezer beste lehentasun da? Baliteke horren guztiaren baere ez. Legea betetzen dute eta batzuk ote ditu? tura izatea, edo horietako ezer ez. bere horretan jarrai dezakete Baina muinean honako hau dago: entitate askok, bere jardunean, berdintasunean politikoki zuzebere ohituretan, prozeduratan nak izateko beharra eta, hortaz, eta usteetan. Hilabete batzuetan gai hauei kasu pittin bat egin ondoren, eta kasu- egoki izan behar duenaren parametroetan mugirik onenetan izandako bileratan hainbat betiko tzeko premia. Beraz, martxotik aurrera, enpreseuste eta sinesmen genero ikuspegitik pixka bat tako berdintasun planen ekintzek lo sakona egin kuestionatu ondoren, dokumentazio guztia kar- ahal izango dute, entitatearen apalen magalean, peta batean gorde daiteke, betikotasunaren hau- eternitatearen itzalean. Amen. tsaren zain.
04 Hitz-aspertuan Ana Alustiza Zabaleta • Albaitaria
# 441 • 2021eko azaroaren 5a
Elkarrizketa
Ana Alustiza Zabaleta Albaitaria
Ana Alustiza Zabaletak (Legazpi, 1964) albaitaritza ikasi zuen Zaragozan. Duela 32 urte, Nekotz albaitaritza klinika ireki zuen Zumarragan. Ordutik ehunka txakur eta katu pasa dira bertatik. Geroz eta txakur gehiago daudela eta txakur bat hartu aurretik oso ondo pentsatu behar dela adierazi du.
Hitz-aspertuan 05 Ana Alustiza Zabaleta • Albaitaria
2021eko azaroaren 5a • # 441
«TXAKUR BAT ETXEAN SARTZEAK MESEDE EGITEN DIO FAMILIARI» Testua: Asier Zaldua
Argazkia: Gorka Gomez
Oso argi al zenuen albaitaritza ikasi nahi zenuela? Ez. Etxean txakurra genuen eta albaitaritza ikastea erabaki nuen, baina ez zen umetatik argi nuen zerbait. Hori bai, umetan txakur bat nahi nuen eta ez nuen etsi lortu nuen arte. Arratoi txakur bat zen. Santa Marinako baserritar batek eman zigun. Jai zuen izena. Ni arduratzen nintzen txakurraz. Beti pentsatu izan dut, txakurrik izan ez banu, ez nuela albaitaritza ikasiko.
Nondik nora ibili zara lanean? Praktikak Donostiako klinika batean egin nituen eta ondoren Beasaingo klinika batean lan egin nuen. 1989an Nekotz ireki nuen.
Zure ametsa al zen? Zergatik Zumarragan? Nire ametsa zen, bai. Zergatik Zumarragan? Urretxu eta Zumarragako jendeak ez du Legazpira erosketak egitera joateko ohiturarik, gehiago dira Legazpitik Urretxu-Zumarragara erosketak egitera etortzen direnak. Legazpin ez nuela nahikoa lan izango uste nuen.
Zumarraga eta Urretxuko lehen albaitaritza klinika izan al zen? Bai. Hasi eta gutxira baserrietan lan egiten zuen albaitaria etorri zitzaidan, bezero baten txakurrarekin arazoak zitue-
la esanez. Klinika ireki aurretik ondo pentsatu al nuen galdetu zidan. Hemengo txakurrak berak txertatzen zituen eta txakur gutxi zeudela iruditzen zitzaion. Ordura arte klinikarik egon ez zenez, jendeak ez zuen klinika batera joateko ohiturarik. Nire lehen txakurrari beste txakur batzuk astindu bat eman zioten eta aitak Donostiako klinika batera eraman behar izan zuen. Eta ez genuen txertatzeko ohiturarik. Amorruaren aurkako txertoa bakarrik jartzen genion.
Jendea txakurrak klinikara eramatera ohitu duzu, beraz. Pixkanaka jendea klinikara etortzera ohitu zen. Ez zait sekula lanik falta izan. Mundu guztiak ekartzen ditu bere txakurrak: baserritarrek, ehiztariek... Ez dira kaleko txakurrak bakarrik etortzen.
Zuena lan gogorra al da? Denek oso lan polita dela uste dute eta ez da horrenbesterako.
Zergatik? Ordutegi aldetik, desastrea da. Guardiak egiten ditugu. Astelehenetik ostiralera beti guardia egiten dut eta asteburu batzuetan ere bai. Ohean nagoenean telefonoak jotzen badu, klinikara etorri beharra dut. Eta geroz eta txakur
«Mundu guztiak ekartzen ditu txakurrak: ehiztariek, baserritarrek... ez dira kaleko txakurrak bakarrik etortzen Nekotzera» «Ez zait gaizki iruditzen ikastaro bat egitea, baina nire ustez jende askok ikastarorik egin gabe hartuko ditu txakurrak»
06 Hitz-aspertuan Ana Alustiza Zabaleta • Albaitaria
gehiago daude! Albaitaritza ikasten dutenentzat ez da lanik falta, baina gazte askok ez dute albaitaritza kliniketan lan egin nahi: ez dute guardiarik egin nahi, ez dute merkataritzaren ordutegia nahi... Albaitariak behar dituzten kliniketan zailtasunak dituzte aurkitzeko. Baina albaitaritza ikasi duten guztiek ezin dute aldundian lan egin. Ez dago guztientzat tokirik.
Gazte askok ez dutela albaitaritza kliniketan lan egin nahi esan duzu. Zuk zortea izan duzu: urte asko daramatzazu Alazne Azpeitiarekin.
# 441 • 2021eko azaroaren 5a
«Burutik jota gaudela pentsatzen dute, baina denok hitz egiten dugu txakurrarekin» «Egun, gehienek arrazako txakurra nahi dute: border colliea eta txakur dotoreak daude modan»
2002tik, uste dut. Hemengo martxa primeran ezagutzen du. Albaitaritza laguntzailea eta ile-apaintzailea da. Oso langilea da. 20:00etan larrialdi bat badugu, gelditu egiten da. Inoiz ez du esan etxera joateko ordua dela. Biok gelditzen gara erratza pasatzen.
Geroz eta txakur gehiago dago. Pandemiatik hona, txakur populazioa izugarri igo da. Baina klinikara etortzen den saltzaile batek igoeraren zain zeudela esan zidan, Europan igoera duela hiru bat urte hasi zela.
Zergatik ari da igotzen txakur populazioa? Batzuk itxialdian txakurrarekin irteteko aukera ematen zutelako gertatu dela diote, baina ez da horregatik. Katu populazioa ere asko igo da. Psikologo batek esan beharko du zergatik behar ditugun txakurrak eta katuak. Bikote gazte askok txakur bat hartzen dute semealabak izan aurretik, seme-alabak dituztenek ere txakurrak hartzen dituzte, psikologoek txakurrak haurrentzat onak direla diote...
Zeintzuk dira modako txakurrak? Txakurra adoptatzea modan egon zen, baina pasa zen. Egun, gehienek arrazako txakurra nahi dute. Border colliea eta txakur dotoreak daude modan. Weimaraner arrazakoa, adibidez. Oso polita da, baina izaera berezi samarrekoa. Batzuentzat lehen txakurra da eta lehen txakur bezala ez da oso egokia. Border collieari dagokionez, oso aktiboa da. Askotan atera behar zaio korrika egitera. Bakoitzak bere bizimoduaren araberako txakurra hartu behar du. Mendizalea bazara, artzain-txakur aleman bat lasai asko eduki dezakezu etxean. Ez baduzu ibiltzeko ohiturarik, kanitxe bat erosi dezakezu. Txakurrak ez dira itxuragatik bakarrik erosi behar.
Zer diozu katuei buruz?
Nolakoak izan dira 32 urte hauek? Gizartea asko aldatu da. Txakur bat etxera eramateko ikastaro bat egin beharko dela esaten ari dira. Dena aldatu da. Lehen dena samurragoa zen. Ikastaroari dagokionez, askotan legeak eta arauak idazten dituztenek ez dute kalean gertatzen dena ondo ezagutzen. Lege edo arau batzuk ezin dira bete, edo legea edo araua badago eta ez du inork betearazten. Aspalditik debekatua dago txakurrei belarriak eta buztana moztea, eta hona belarriak eta buztana moztutako txakurrak etortzen dira. Lege berriarekin berbera gerta daiteke. Ez zait gaizki iruditzen ikastaro bat egitea edo aholkuak ematea, baina nire ustez jende askok ikastarorik egin gabe hartuko ditu txakurrak.
txakurra hiltzen denean sufritzen ari direla onartzen dute.
Katu bat etxean edukitzea askoz ere samurragoa da, baina katuak ez dizu txakurrak ematen dizuna ematen. Dena den, jende asko katuzale amorratua da. Katu guztiak ez dira berdinak. Batzuk maitagarriak dira eta beste batzuk katu-katuak dira, beraiek agintzen dute. Katuak gustuko ditut, baina ez dut sekula katurik izan. Txakurrak nahiago ditut.
Txakur bat etxean sartzeak familiari mesede egiten diola uste al duzu? Bai. Mesede izugarria egiten dio. Nerabeei asko laguntzen die. Niri ere lagundu zidan semeak hezteko orduan. Maskotarekin duzun jarrera beti goxoa da. Maskota laztantzeak lasaitu egiten du, eta txakurrak kalera irtetera eta beste txakur jabeekin komunikatzera behartzen zaitu. Egia da ere txakurrak lana ematen duela: nahi ez duzunean ere kalera atera behar zara. Baina, nire ustez, konpentsatzen du. Lana bakarrik emango balute, ez lirateke horrenbeste txakur egongo.
Alargunei ere mesede egiten die maskota bat edukitzeak. Izugarria. Baina txakurrarekin asmatu beharra dute. Bakarrik bizi denarentzat, txakur bat ondoan edukitzea sekulakoa da. Burutik jota gaudela pentsatzen dute, baina denok hitz egiten dugu txakurrarekin. Txakurrez ari garenean, beti emakume alargunez gogoratzen gara, baina gizonezkoek txakurrekin duten harremana ere sekulakoa da. Batzuei kosta egiten zaie onartzea, baina
Animalia exotikoagorik ekarri al dizute? Iguanak, antxumeari erradiografia egitea eskatu zidana... Bestelakoan, jendeak hamsterrak, dortokak, untxiak... ekartzen ditu. Arazoa larria bada, Donostiako animalia exotikoen klinikara bidaltzen ditut. Albaitari guztiok espezializatuta gaude. Animalia exotikoak oso bereziak dira eta nik oinarrizkoa bakarrik egin diezaieket.
Jendeak bere txakurrak ondo zaintzen al ditu? Orokorrean, bai. Baina denetik dago. Jende askok ehiztariek beraien txakurrak gaizki tratatzen dituztela uste du, baina ez da hala. Txakur horiek txabola batean edo baserri batean bizi dira, baina gustatzen zaiena egiten dute: mendian ibili, ehizatu... Txakur batzuk apenas ateratzen dituzte etxetik eta hori ere gaizki tratatzeko modu bat da. Nik ondo tratatzen dituztenak ezagutzen ditut. Txakurra gaizki tratatzen duenak ez du klinikara ekartzen.
Jende gehienak bere maskotak asko maite ditu. Bizipen hunkigarriak ezagutuko zenituen.
Hitz-aspertuan 07 Ana Alustiza Zabaleta • Albaitaria
2021eko azaroaren 5a • # 441
Bai. Ez dut bizipenak idazteko ohiturarik. Pena da. Batzuk sekulako harremana dute bere txakurrarekin. Ze gogorra den agur esan beharra! Guk baino bizitza askoz ere laburragoa dute eta hori arazo bat da. Batzuei kosta egiten zaie txakurra hil egin behar dela onartzea eta, sendatzearren, Houston-era joateko prest daude. Baina zahartzaroan gauza batzuk ez dute sendabiderik. Batzuk epeka ordaindu dute txakurraren tratamendua eta ahalegin handia egin dute dirua lortzeko, txakurra sendatzearren.
Ze afizio dituzu? Irakurtzea asko gustatzen zait, baina oporretan bakarrik dut irakutzeko den-
bora. Argazkigintza, eskulanak, marraztea, jostea... ere gustuko ditut, baina ez dut astirik. Erretiroa hartzen dudanean, udalak antolatutako ikastaro guztietan parte hartuko dut.
Bi seme dituzu. Imanolek [Gartziandia] Hungariako Pick Szeged taldean jokatzen du eta Aitorrek ere eskubaloian jokatu zuen. Legazpik eskubaloi tradizio luzea du eta nik ere eskubaloian jokatu nuen. Atezaina nintzen eta oso gustura aritu nintzen. Futbola gustatzen ez zaidanez, semeei umetan eskubaloiko baloia erosi nien eta beraiekin joaten nintzen eskubaloian jokatzera. Dagoeneko Hungarian egona naiz, noski.
«Mendizalea bazara, artzain-txakur aleman bat lasai asko eduki dezakezu etxean» «Katu batzuk maitagarriak dira, baina beste batzuk katu-katuak dira: beraiek agintzen dute»
Zein da?
Albaitarien artean, neskak nagusi
K
ontrakoa pentsa daitekeen arren, albaitaritza ikasleen artean emakumezkoak dira nagusi. «Amak, albaitaritza ikasi behar nuela esan nionean, bi gauza pentsatu zituen: konortea galtzeko joera nuenez karrera osoa hankaz gora pasako nuela eta emakume bakarra izango nintzela. Baina ez zidan ezer esan». Baina bere alaba ez zen mareatu eta neskez inguratuta egon zen. «Legazpitik hiru neska joan ginen Zaragozara albaitaritza ikastera! Batxilergoa hiru toki ezberdinetan egin genuenez, ez genuen elkarren berri. Ama dezente lasaitu zen ikasgelan Legazpiko hiru neska geundela jakin zuenean. Emakume gehiago ginen gizonezkoak baino eta egun ere albaitaritza fakultateetan emakumezkoak gizonezkoak baino gehiago direla uste dut», azaldu du Alustizak. Baserrietako albaitariak beti gizonezkoak izan direnez, kontrakoa pentsatzeko joera dago. Baina emakumeek ere baserrietan lan egin dezakete, noski. Gainera, albaitari guztiek ez dute baserrietan lan egiten. «Ezingo zara base-
rriko albaitaria izan», esaten zidaten. «Zergatik ez?», erantzuten nien. « Indarra behar delako». Indarra, zertarako? Erditzeetan txahala ateratzeko, teknika behar da, batez ere. Indar kontua izango balitz, baserritarrak berak aterako luke txahala. Nik nahiago dut albaitaritza klinika batean lan egin, baina emakume batek lasai asko lan egin dezake zaldi artean edo baserrietan», aipatu du albaitari legazpiarrak. Alustizak oso argi zuen ez zuela ba-
serrietan lan egin nahi. «Kirurgia asko gustatzen zait eta baserrietako abereak ekoizpenerako erabiltzen dira. Nire garaian, karrerak hiru espezialitate zituen: klinika, abere ekoizpena eta bromatologia. Nik argi nuen klinika ikasi nahi nuela. Katiuska batzuk jarri eta lokatzetan ibiltzea ez zait batere inporta, baina behi bat gaizki dagoelako hiltegira bidaltzea... Nik animalia sendatu nahi dut!». Eta hori da, hain zuzen ere, Nekotz klinikan egiten duena.
08 Herri jakintza Pertsonaia
# 441 • 2021eko azaroaren 5a
Orrialde honetarako ekarpenik egin nahi izanez gero: goiberri@hitza.eus
Hitzen ganbara
Esaera zaharra
Efemerideak
Txintxek: Ziburuak, kulunpioak, haurrak jolasteko tresnak. Itsasondon, adibidez, Jesus Lete ‘Ibaiertz’-ek darabil forma hori. Geroago, Txintxaleku izeneko jolastokia jarri zuten Itsasondon, San Joan parean.
«Azeriak buztana ezin gorde»
1965-11-2. Goierriko Lanbide Eskolak eraikin berrian hasi zuen ikasturtea, Ordizian, Galardi gaineko instalazioan. 1945-11-5. Rufino Iraola Garmendia bertso jartzaile, idazle eta kazetaria jaio zen, Zaldibian.
Itxurarik onena erakutsiagatik, sakoneko intentzioak ikusi egiten dira. Azeriaren maltzurkeriaren irudi klasikora joz, azerikeria ezkutatzen saiatuagatik, isatsak salatzen du zer den.
Pertsonaia
Xeberri, Iparragirreren lehen ahotsa Testua: Aimar Maiz
G
oierritarra izan ez arren, goierritar unibertsal baten lana eta figura biziberritzen aparteko garrantzia izan zuen Xabier Castillo Miota Xeberri abeslariak (Durango, 1948 – Berriz, 2021). Irailaren 10ean hil zen, 73 urterekin. 1970eko hamarkadan, euskal kantagintza berriaren hastapenetako autore entzutetsu izan zen. Lehenbiziko diskoa 1973an argitaratu zuen Xeberrik, Iberia estudioarekin: Iparragirre. Hain zuzen, Joxe Mari Iparragirre Balerdi urretxuar bardoaren lanak modernismoan lehenbiziko aldiz kantatu zituena izan zen bizkaitarra. Koblakariaren hamar piezaren bertsioak berritu zituen Xeberrik, gitarraz lagunduta eta tenore ahots sendo bezain garbiz. Herri kantak berreskuratzeko eta publiko gaztearentzat aurreneko aldiz emateko konpromisoa hartu zuen. Iparragirreren hitzekin egindako lehen diskoa izan zen, era berean.
bihurtuak diren Kapitalismoak eta Bagare eta Bagare abestiak atera zituzten 1976an, Zaurietatik dario diskoko (IZ) lehen eta azken kantuak zirenak. Belaunaldi askoren soinu sortzaile eta jartzaile izan da Xeberri. Telebistan bikoiztaile lan egin zuen urte askoan; besteak beste, Dragoi bola animaziozko marrazkien telesail ospetsuaren abestien abeslaria izan zen, eta haur askorengana ere iritsi zen. Robert Reford eta Antonio Banderas aktoreen, edota Garfield edo Yamcha marrazkietako pertsonaien ahotsa izan zen. Hain zuzen, Gontzal Mendibilek heldu zion, geroztik, Iparragirreren disko-
Galeusca taldearekin Goierrin Hasi bakarrik ez, oinordekoa ere zaletu zuen Xeberrik Iparragirreren musikarako. Gasteizko Amets pop taldean ibili eta gero, Gontzal Mendibilekin bikotea osatuta hainbat kantaldi, musika jaialdi eta kontzertu eman zituen Euskal Herrian barrena. Dagoeneko klasiko
Xeberri eta Gontzal Mendibil, 1970eko euskal musikaren bikote handietako bat. Biak liluratu zituen Iparragirrek.
grafia eta biografia gizarteratzeko Xeberrik hasitako zereginari. Bi abeslariak Goierrin sarritan izan ziren. Goierritarrek gogoratzen dute oraindik, nola Galeusca ekimenean Beasainen udaletxe azpian egin zuten kontzertua. Miro Casabella galiziarrak eta Joan Isaac kataluniarrak parte hartu zuten, baita Gorka Knörrek eta Pantxoa eta Pellok ere. 1976ko urriaren 30ean izan zen Beasaingo kontzertu hura. Urte berean, aurretik, aste bat lehenago (urriak 23an) Ormaiztegiko Zubipe pilotalekuko jaialdian izan ziren Xeberri eta Mendibil; eta ekainaren 13an Seguran, Euskal Asteko kantaldian.
Bertsoa • Kate motzean 09 Odei Lopez Larrauri • Mikel Paredes Barandiaran
2021eko azaroaren 5a • # 441
Gaiak hala dio
Kate motzean Mikel Paredes Barandiaran • Tabernaria
«Tabernan oso giro ona daukagu bezeroekin» Odei Lopez Larrauri
Gaia: Eskubideak vs Errespetua Neurria: Hamabiko handia Doinua: Haizea dator ifarraldetik Eskubideak, errespetua bi hitz desberdin zeharo gainera urtetan urruntzen joan direnak are gehiago. Baino pentsatzen hasi ezkero sentitu ohi naiz arraro elkar elika zezaketela pentsatu nuen lehenago. Bien artean ordea egun lotura gutxi ez al dago, aurkitu nahi ez ditugulako, ez ote da ba izango.
Testua eta argazkia: Mikel Albisu
Duela bi urte txirrindularitza utzi, afizionatu mailan, eta tabernari ari da gaur egun Mikel Paredes Barandiaran (Lazkao, 1997). Zelata tabernako lana gogorra bada ere gustukoa du, «ordu dezente egiten dugu jarraian zutik… baina gustura joaten naiz, oso giro ona baitaukagu bezeroekin». Hala ere txirrindularitza ez du erabat baztertua. Iaz zuzendari moduan ibili zen Laboral Kutxa taldean: «Orain tarteka lasterketaren batera joaten naiz laguntzera, eta gustatzen zait txirrindularitzako emaitzak jarraitzea».
Zer sumatzen duzu faltan txirrindulari bizitzatik? Neure buruaz bakarrik arduratzea.
Eta zer ez duzu faltan sumatzen? Gizarte hontan pentsatzen degu nerea da, nerea da lehentasuna baita bakoitzak behar duela berea. Ta erostean eskubideak irabaztea xedea errespetuak beharko luke lehendabiziko legea guztiakiko horrela balitz zer nolako mesedea agian horrek emango zion herriari boterea.
HURRENGOA » Bertsolaria: Ane Beloki Lopez Gaia: Zerri guztiei heltzen zaie San Martin eguna
Neguko entrenamendu gogorrak, euritan ordu asko entrenatu behar asteko 6 egunetan. Eta nutrizionistarekin janari guztia gramoka pisatu beharra.
Oporretarako leku bat. Mallorcako osabaren etxea.
Zer gosaltzen duzu?
Ze zaletasun dituzu?
Ogi txigortua olio pixka batekin.
Dezente. Ehiza, eskiatzea, motor mundua eta kirol mota ask0.
Inoiz ahaztuko ez duzun eguna.
Pelikula bat edo telesail bat. Diamante de sangre. Liburu bat. La Catedral del Mar. Musika talde edo abeslari bat.
Jaso duzun oparirik bereziena.
Brigada Criminal.
Familiarekin eta lagunekin bazkariak eta afariak egitea.
Abesti bat. Hell beer boys, izen berdineko taldeare-
Gure aitak 50 urte bete zituena. Aurreneko motorra, txikia nintzela.
Amets bat. Taberna urte askoan martxan egotea.
Bizitzako plazer txiki bat.
Goierriko txoko bat.
na.
Beunde, Zegaman.
Kolore bat
Lazkaon biziko ez bazina...
Berdea.
Mallorcan edo Bartzelonan.
10 Errainuak Angel Fernandez ‘Sakatxa’
AZKEN ARGI ERRAINUA
Angel Fernandez ‘Sakatxa’ Ortzadar elkartea
Argazkilaritza digitalak piztu zuen niregan argazkilaritzarekiko interesa. Oraindik ere martxan den ojodigital izeneko foroa aurkitu nuen Interneten 2004an. Haren bidez ikasi nituen argazkilaritzaren kontzeptu nagusiak, eta beste erabiltzaile batzuekin argazkiak eta ezagutzak partekatuz argazkilaritzarekiko sentitzen dudan pasioa aurkitu nuen. Diziplina guztietan aritzen naiz gustura, eta hainbat estilotako argazkiak egiten ditut, baina paisaiak erretratatzen gozatzen dut gehien. Bidaiatzea dut beti buruan, munduko leku ezberdinen paisaiak argazki bihurtzeko. Irudiko argazkia 2015eko urriaren 17an atera nuen Oamendi (Zerain) mendiaren gailurretik. Egun hartan, Ortzadar elkarteko bi kiderekin batera ilunabar polit bat ateratzeko asmoz jo genuen mendira, udazken garai honetan sortzen diren zeru dotoreak baliatuz. Ez zen guk espero bezalako ilunsentia izaten ari, eta argazki kamerak jasotzen ari ginen, baina bat-batean, eguzkia ezkutatzear zela, azken eguzki errainu hau oparitu zigun. Ondo gogoan dut une hori. Horrek erakusten digu argi egingo digun azken izpi horren zain egon behar dela beti.
Datu teknikoak Canon EOS 6D • EF24-105mm • f4 • 1/50 seg • ISO 250
# 441 • 2021eko azaroaren 5a
Errainuak 11 2021eko azaroaren 5a • # 441
Angel Fernandez ‘Sakatxa’
12 Erretratua Irudi baten istorioa
# 441 • 2021eko azaroaren 5a
Erretratua
GAZTE BATEN AMETSAK
Joxe Mari Telleria Idiazabal 1981eko argazkia da, Idiazabalgo San Blas jaietakoa. Joxe Mari Telleriak utzia
G
ure lehendabiziko erreportaietakoa izan zen hau, sanblasetan, Axari dantza taldeari egindakoa, Gemmarekin Fotoetxe sortu genuen urtean. Izan zen garai bat, ez hain aspaldi, atzo izan balitz bezala gogoratzen dut. Bi Pentax MX kamera eta Metz 60 flash indartsua (eta astuna) zintzilik nituela. Soldadutzan nengoela, nire lagun baten neskalagunak, azafata zenak, New Yorketik ekarritako kamera erabat manuala eta hiru optika izan ziren nire lehen ekipoa. Argazkian azaltzen diren dantzari txikiak, urteroko San Blas jaiak alaitu dituen Axari dantza taldekoak dira. Beraiekin hasi nintzen, eta ofiziotik erretiratzerakoan ere bidelagun izan ditut, euren urteurrena aitzakia hartuta erakusketa antolatu baitugu aurten. Lake eta biok elkartuta egin dugu azken lan hau. Esku artean daukagun irudira bueltatuz… Bolatokia, pilotalekua eta futbitoa ikus daitezke bertan, baina lehen ere ba-
zen hor, futbol zelai bat, belaunerainoko lokatzetan jokatzen zena. Han ere aritu nintzen, estreinakoz, argazkilari zaletu bezala, herriko jokalarien irudiak zuribeltzean jaso eta ganbaran errebelatzen. Gero, etxeko tabernan jartzen nituen, komentario eta guzti. Bolatokia futbitoaren eta iturriaren, eta pilotalekuaren osagarri zen. JoxeKruz maisuak eta lagunek, beraien zaletasunari eusteko toki egokia izan zuten bertan, bolarien tenpluan. Bestalde, lokatzadi-estadioa, futbito bihurtu zen… Iturrian, edateko edo sukaldatzeko ur bila, herritar asko elkartzen zen marmitak zintzilik zituela. Leku bakoitzak izaten du bere historia. Gogoan dut Garaikoetxea lehendakariak inauguratu zuela pilotalekua. Bitxi-
keria bezala, Gure Esku Dago-ren ekitaldi batean, Miramar jauregian, argazkia ateratzen ari ginela, zera esan nion: nire argazkilari bidea inaugurazio ekitaldi harekin hasi nuela eta… «Ah bai! Ba nik ohorezko sake hartan, behatza hautsi nuen», berak. Algara egin genuen denok hori entzundakoan. Zenbat aldatu diren gauzak 40 urtean. Lehen negatiboak, kamera analogikoak edo karreteak zeuden tokian, digitala, ordenagailuak, edizioko programak orain. Badira aldatu ez direnak ere, poza eta emozioa, ardura eta urduritasuna... Begi bat itxi, bestea azti, zenbait begirada, zenbait ikuskizun, zenbait jende ezagutzeko aukera. Irudimenaz gozatzeak ez daukalako adinik, berrogei urte pasa eta gero… Aurrera.
Gaztejira 13 Izar Foroni Ruiz de Larrinaga • Maddi Erauskin
2021eko azaroaren 5a • # 441
MADDI ERAUSKIN
Norabide egokian ote? @maddi_erauskin
«Pieza bakoitza irudizko elementuetara lotzen da» IZAR FORONI RUIZ DE LARRINAGA • Arropa diseinatzailea
Testua: Ane Garmendia
I
zar Foroni Ruiz de Larrinagak (Zerain, 1999) moda diseinuko gradua ikasi zuen Bartzelonako ESDAP Llotja-n. Bere ibilbide profesionalean aurrerapausuak emateko asmoz, NUI proiektua jarri du martxan, ikusmen urritasuna duten haurrentzako sortutako arropa bilduma, Moi Kidz marka islandiarrarentzat.
Zer da NUI? Haurrentzako arropa sorta bat da, diseinu unibertsalaren ezaugarripean ikusmen urritasuna duten haurren beharrak kontuan hartzen dituena. Honela, sortutako piezak ikusmenetik harago ulertu, erabili eta gozatu daitezke.
Nondik dator bere izena? Nola Ukitu Ilargia? izena duen haurrentzako ipuin batetik dator. Kolekzioa bera ipuineko protagonista diren animalietan oinarritzen da. Elementu bisualetara ordez, pieza bakoitza irudizko elementuetara lotzen da, honela haurrek ulertzeko espazio gehiago izan dezaten.
Zer dela eta erabaki zenuen ikusmen urritasuna duten haurrentzako arropa egitea? Hasieran koloreei buruz ikertzen hasi nintzen, hala segituan ulertu nuen koloreak antzemateko zailtasunak izateak arropa ulertzeko modua asko aldatzen @izarforoni
Arropa bildumaren bideoa: https://vimeo.com/555428178
zuela; ideiak eta pertsonen beharrak lotuz ikusmen urritasuna duten pertsonengana heldu nintzen. Segituan ulertu nuen arroparekin duten erlazioa oso ezberdina dela, eta gaur egungo moda eskaintzak ez dituela euren beharrak asetzen.
Zein berezitasun dute arropa hauek? Sortutako jantziak beste edozein piezen modukoak dira, ikusmen urritasuna duten haurrek zein ez dutenek berdin goza ditzakete. Pieza hauek bisualki jasotzen dugun informazioa beste zentzumen batzuen bidez ere transmititzen saiatzen dira: koloreak testuekin lotuz, irudiak erliebe edo bordatuekin eginez... Orokorrean ikus daitekeen guztia ukitu ere egin daiteke. Bestalde, erabilera errazteko balio duten hainbat elementu ditu: ohiko botoien beharrean iman bidez ixten direnak, jantzien aurrealdea eta atzealdea ezberdintzeko balio duten elementuak...
Zein zailtasun suposatu dizkizu ikusmen urritasunik ez duen pertsona bezala, ikusmen urritasuna duten haurrentzako arropa egiteak? Orokorrean zailtasun handiena pertsona horiek bizi duten egunerokoa ulertzea izan zen, euren errealitatea ezagutzea. Pertsonalki eta inguruan inor ezagutzen ez nuenez, nirekin parte hartzeko prest zeuden familiak bilatu nituen. Hori izan zen zailena, baina Bilboko IBT-aren bidez lortu nuen azkenean.
Aurrera bidean atzeraka
A
zkeneko urteetan Euskadin haurren matrikulazioak behera egin du, gero eta ume gutxiago jaiotzen baita. Baina, etengabeko aurrerapenen mundu honetan, nola da posible hori? Lehen 30 urterako ezkonduta eta pare bat umerekin izaten ziren; orain ordea, bikote egonkor bat izatea harribitxi bihurtu da! Jende berria ezagutzeko dagoen erraztasuna eta aniztasuna kontuan izanik, sinesgaitza dirudi: sare sozialak, parrandak, ligatzeko aplikazioak... Beharbada, jende gehiegi ezagutzea ez da hain aberatsa? Garai batean, Gure Txokoa diskotekan, Behin batian Loiolan entzunez baile bat eskatzea, gaur egungo Supermacha baino eraginkorragoa zen? Edo, gaur egun mezuak en visto uztea baino ausartagoa zen besoak elkarren kontra ipintzea, inguratzen zena gustukoa ez bazen... Batek daki! Ez hori bakarrik, orain, gazteen gehiengoak baditu bere ikasketak, hori ezagutzera emateko bideak, Linkedina… Baina lana? Zenbatek du lan finko bat? Hau guztia kontuan hartuz, bistan da, ezegonkortasunaren munduan bizi garela. Lehengora itzuliz, familia kontzeptua osatzeko, ondorengo ekuazioa (Bikotea + lana = Familia) ebaztea ezinbestekoa da! Beraz, euskaldun gehiago nahi badugu, tarteka pauso bat atzera jotzeak zentzua badu.
14 Erreportajea Brunet bilduma. Goierriko argazkirik zaharrenak
# 441 • 2021ko azaroaren 5a
Argazki nagusian, emakume bat erakusketari begira, Ordizian. Eskubian, behean, Beasaingo labe-garaien argazkirik zaharrena.
Erreportajea
ARGAZKIEKIN IRAGANERA Testua eta irudia: Ariane Vierbücher
Bi urteetan zehar lan handia egin ondoren, Jose Brunet Berminghan-ek Goierrin egin zituen argazkien bilduma osatu du Martin Garcia Garmendiak. Orain arte argirik ikusi ez duten argazkiak dira, eta jaso gabe zegoen informazio asko biltzen dute.
O
rain arte ezezagunak ziren Goierrin jasotako irudien bilduma osatu du Martin Garcia Garmendia historiazaleak (Beasain, 1944), Argitaratu gabeko Goierriko argazkirik zaharrenak. Brunet bilduma kaieran. Lemniskata zientzia sare herrikoiko kidea da Garcia, eta elkarte horrek duela hamar urtetik hona Beasainen antolatzen duen Azaroa Zientziaroa zikloan aurkeztuko du lana hilaren 19an, 19:00etan, Igartzako jauregian. «Bi urte luze izan dira, lan handia dago honen atzean, baina emaitzarekin oso-oso gustura nago, beraz, merezi izan du egindakoak!». Lemniskata Kaierak bildumako bosgarren alea izango da. Bilduma horren lagin txiki bat ezagutzeko aukera egongo da egun be-
rean irekiko den erakusketan. Urri bukaeran Ordizian egon da ikusgai, Ordizientzia zikloaren barruan. Aurtengoa urte berezia da, hamar urte beteko baitira Leminiskata zientzia sare herrikoiak Zientziaroa lehen aldiz antolatu zuenetik, eta elkarteak berak ere hamar urte beteko ditu. «Data hain garrantzitsuak, ez zuen gutxiago merezi», nabarmendu du Garcia. Lan bikain baten gailurra da, kasualitatez hasitakoa. Bidali ohi dizkioten argazki bat identifikatzean, Jose Brunet Berminghamen argazki-bilduma ezagutu zuen. XIX. mendearen azken laurdenean egindako irudiak dira eta Mencos Fundazioaren barruan daude. Fundazioaren presidentea Joaquín Ignacio Mencos Doussinague da, Errege Defen-
Erreportajea 15 Brunet bilduma. Goierriko argazkirik zaharrenak
2021ko azaroaren 5a • # 441
«Argazki hauek orain arte jasotako zaharrenak dira, eta informazio asko biltzen dute» Martin Garcia Garmendia Historiazalea
tsaren markesa. Nafarroako Errege Artxibategi Nagusian daude argazkiak eta zaharberritzeko daude. Azken bi urte hauetan, Martin Garciak, digitalki eta paperezko positiboetatik abiatuta, argazki horietako asko zaharberritzen lan paziente eta zehatza egin du, eta horietan agertzen den guztia dokumentatu du: eraikinak, zubiak, pertsonaiak...
Ezusteko ugari Erakusketa Ordiziako Barrena kultur etxean zela baliatuz, bisita gidatu inprobisatua egin du Garciak. «Sorpresa ugari daude» esan du, erakusketako paneletako batera gerturatuz. Beasaingo irudi bat da. 1862an, Goitia, Usabiaga eta Arana hiru enpresa-gizonek Goitia y Cia edo San Martin izeneko burdin-fabrika modernoa eraiki eta labe-garaiak jarri zituzten, burdina-mea lantzeko sistema aldatuz, hau da, forja katalana izeneko teknika zaharkitua utzi eta labe-garaietan burdina-mea urtzekoa
ezarri zuten. Argazkian, «Gipuzkoako lehen bi labe garaiak ikus daitezke, 1862an –nabe baten barruan dagoena– eta 1865ean Beasainen instalatu zirela jakin zen». Goitia-Ajuria familia handiaren argazki bat ere jaso du: «1883-1884 artean kokatzen dugu; irudian, Francisco Goitiak besoetan haur bat duela ageri denez, bere lehen seme-alabetako bat dela uste dugu. Guadalupe Ajuariarekin 1881eko abenduaren 31an ezkondu zen Araian». Beste ezusteko handi bat, Beasaingo Dolarearen argazki bat izan zen, «ez zelako ezagutzen goiko aldea nolako zen, eta argazkietan ikus daitekeen moduan, ganbara erabat irekita zuen». Beasainen historiarako «oso argazki garrantzitsua» da hau. «Infantadoaren dorreak ere, dorre irekiak zirela ikus daiteke beste argazki batean, eta hori ere ez zen ezagutzen». Martinek dioenez, dorre irekiak ziren, izan ere, «Infantandoaren dukeak, Lazkaon, Beasainen eta Ordizian baserriak zituen alokatuta, eta dirutan eta espezietan ordaintzen zioten. Espezieak dorrean gordetzen zituzten, lehortzeko. Dolarean ere berdin». Lazkaoko eliza agertzen den irudietako batean, ikus daiteke nolakoa zen gaur egungoaren aurretik zegoen kanpandorrea. «Hau traza txarreko dorrea da, munta gutxikoa, eta denboran zehar kokatu ahal izan dugu, dorrearen hegoaldeko eta ekialdeko fatxadek ez baitute kanpairik, eta kanpaiak 1886an jarri zirela baitakigu». Hau eta gehiago ezagutu nahi duen orori, gonbita luzatu dio Lemniskatako kideak, «argazki hauek jasotako zaharrenak baitira, eta informazio asko biltzen dute».
Argazkigintza pasio zuen enpresaburua
J
ose Brunet Berminghan (Donostia, 1833-1891) tradizio komertzial handiko familia batean jaio zen eta hainbat negozio eta enpresaren sustatzailea izan zen. Garai hartako politikan ere eragina izan zuten. Lehen eta bigarren iraultza industriala egin zuten guztiekin ahaidetu ziren. Aita, Jose Manuel Brunet Prat (Donostia, 1806-1892) industrialari, bankari eta politikaria zen, eta Pasaiako Portua Sustatzeko Elkarteko (1876) eta Pasaiako Portuko Sozietate Orokorreko (1888) lehendakari izan zen. Maria Manuela Bermingham Echaguerekin (Donostia, 18101880) ezkonduta zegoen, eta biak Buenavistako Antxo baserriaren ondoan, itsasertzetik gertu, zeuden Arraskuene eta Etxetxiki baserrien jabeak ziren. Hiru baserriak Pasaiako Portua Sustatzeko Elkarteak erosi zituen 1873an. Jose Brunet bera, Maria Magdalena Goitia y Ostolaza ordiziarrarekin ezkondu zen, Domingo Goitia Sarriegi txokoko enpresaburuaren alabarekin. Aitzindari industriala izan zen, eta burdinazko enpresa siderurgiko handiaren sortzailea zen. Ordizian bizi izan zen garai hartan Goitia y Ciako gerenteorde jardun zuen Jose Martin Aranarekin batera. Urte horietan, bere aukera ekonomikoekin eta bere kezka fotografikoekin batera, irudi bilduma baliotsu osatu zuen, dokumentu grafiko aparta. Kristalezko plaka kamera handi eta garesti horiek oso gutxik erosi eta erabil zitzaketen garai batean.
16 Eszena Goierriko kultur plaza
# 441 • 2021eko azaroaren 5a
Musika
Kultur proposamenak Gaizka Oiartzabal Tabernaria eta musikazalea
Kate motzean
E
z dut bizitza erraza izan. Beste askok bezala. Ez naiz hasiko hemen zerrenda osatzen, bakoitzak bere zama darama gainean. Baina ze demontre, ez naiz eroso bizi izan den horietakoa. Banituen beldurrak, susmoak, jakinmina, paranoiak batzuetan, gauza oso errealak beste batzuetan, eta horrela bizi izan naiz gaurdaino. Intentsitate horrek, urduritasun puntu horrek mantendu nau beti nire tokian. Noski eduki ditudala ahultasunak, gorabeherak eta kontraesanak. Baina etxean sartu aurretik atzera begiratzen baduzu, burua zure tokian eduki behar duzu. Hau da, paranoiko hutsa sentitzen zarenean izan behar duzu koherente, zorrotz eta egoeraren irakurketa egin. Nire buruak ez du hainbesterako ematen gaur egun. Zama izango da. Eta momentu hoietan jartzen naiz abesti bat bilatzen, berrentzuten milagarren aldiz edo momentuan flipatzen aurkitu dudan kanta puxkarekin. Baina ez hori bakarrik, nire bizitzako egoera asko ulertzen hasten naiz, edo beste batzuenak. Edo egoera horiei hitzak aurkitzen hasten naiz. Eta orduan sentitzen dudan bakea sekulakoa da. Hori da nire esperientzia, musikak ulertzen lagundu didan ibilbidea. Ez dut ulertzen nire bizitza Buckingham Palace gabe, baina momentu horretan God Save The Queen zen nire ereserkia. Toki eta egoera bakoitzak abesti bat ekartzen dit burura. Beti musika, beti letra batzuk, edo talde bat. Jarri ezazu musika zure bizitzan. Zure burua berkokatuko duzu, galduta bazaude. Edo galdu, hori bada behar duzuna. Beti dago hor. Ez du konturik eskatzen eta zoriontsuago biziko zara. Txiro, baino zoriontsuago. Zoriontasuna delako aberats izateko modu bakarra, eta horretara iristen laguntzen duen edozer da ongietorria. Musika bakarrik dator, eta bakarrik doa, gu geratzen gara bizipen eta oroitzapenekin. Hiru urte dira Jazzpana egiten ez denetik, eta hutsune handia da. Besarkada bat antolatzaile guztiei. Gainontzekoei, jarraitu herri-jaialdiak elikatzen desagertu baino lehen, eta ez ahaztu sekula ez gaudela denok. Zaindu eta JTK!
Neomak, Azaro Musikaleko lehenak Legazpin hilabate osoko egitaraua antolatu dute, Azaro Musikala programaren barruan. Neomak taldeak zabalduko du, bihar, 19:00etan, Latxartegi aretoan egingo duen kontzertuarekin. Kepa Junkerarekin batera Sorginak izenpean hasitako musikariek sortu dute Neomak, eta Ilargi berriak lana besapean dutela datoz. Kontzertua doakoa da, aretoa bete arte.
Crehuet eta Goiatz akustikoan ariko dira, Legorretan Satto kultur taldeak antolatuta, kontzertu akustiko bikoitza izango da, igande honetan, Legorretan. Xabier Crehuet eta Goiatz kantariak igoko dira Herri Antzokiko eskenatokira. Saioa 19:00etan hasiko da, eta sarrerak, 5 euroan daude salgai.
Ganbara eta Aequus, Barroko Aire hasteko Asteburuan hasiko da Barroko Aire, musika barrokoaren Ordiziako jaialdia. Ganbara abesbatzak eta Aequus Ensemble taldeak Total Bach ikuskizuna egingo dute elkarrekin. Igandean izango da, 18:30ean, parrokia elizan. Azaroko gainontzeko hiru igandeetan ere izango dira Barroko Aire jaialdiko kontzertuak.
Erakusleihoa 17 2021eko azaroaren 5a • # 441
Errigorako hiru saski aukeran
E
guberriak gerturatzen ari direnaren zantzu ugari ikus daitezke dagoeneko, eta horietako bat da Errigora saskien Herriak egiten du herria kanpaina. «Euskal Herria oinarri eta auzolana lanabes» dituen Errigora ekimenak, Nafarroa hegoaldea eta euskara ofiziala ez den zonaldean eragin nahi du, eremu horretakoak diren elikagaiak Euskal Herriko etxeetara eramanez, eta saski bakoitzaren balioaren %25 Nafarroa hegoaldeko euskalgintza laguntzera bideratuz. «Auzolanari esker, bertako euskalgintzari ekarpen ekonomiko garrantzitsua egiten diogu». 2013an abian jarritako auzolan honi esker, Nafarroa hegoaldeko 13 herritan ludotekak jarri dituzte eta Errigorako 25 ekoizleek euskara planak jarri dituzte martxan. Horretaz gain, beste helburu bat ere badu Errigoraren kanpainak: eguneroko kontsumo ohituretan eragitea. «Nafarroako hegoaldeak propio dituen produktuak Euskal Herriko plazan kokatzea dugu helburu, pixkanaka elikadura-sistemaren gaineko erabakiak gure esku izan daitezen pausu txikiak emanez». Azaroaren 11ra arte eskatu daitezke Errigora saskiak, errigora.eus webgunean eta Goierriko hainbat elkarte eta erakundetan. Hiru saski daude aukeran, produktu eta prezio desberdinekin: Saski beltza. 55 euroan. Orburuak, zainzuri zuriak, pikillo piperrak, oliba olio birjina estra, botila ardoa, ardo ozpina, dilista lehorrak, barazki menestra, arroza, pasta, sagar zukua, teilak. Saski berdea. 65 euroan. Orburuak, zainzuri zuriak, pikillo piperrak, oliba olio estra, botila ardoa, ardo ozpina, dilista lehorrak, barazki menestra, arroza, pasta, sagar zukua eta teilak. Saski zuria. 75 euroan. Orburuak, zainzuri zuriak, pikillo piperrak, oliba olio birjina estra, botila kriantza, ardo zuri apartsua, patxarana, pikillo marmelada, txokolatezko zigarretak, patxaran pastak eta polboroiak.
Merkataritza eta zerbitzuak
18 Kontrakantxa Komikia • Aliritzian
# 441 • 2021eko azaroaren 5a
Komikia
Aliritzian
Kantu errezeta
Z
er moduz esnatu zara gaur? Nola? Egun txarra duzula? Sentitzen dut, guztiok izaten ditugu halakoak. Ez dut uste zure eguna iraultzeko balioko duenik, baina gaur laguntza txiki bat eskaintzeko asmoz nator txoko honetara. Musikak eragin terapeutikoa omen du batzuetan, eta nire kasuan bederen, hala izaten da. Bitxia da nola triste gaudenean, edo besterik gabe, zu gaur bezala, ohetik hanka okerrarekin esnatu garenean, lokatz horietan narrasten jarraitzeko kantu goibelak entzuteko joera dugun. Gaur, ordea, beste errezeta bat proposatu nahi dizut. Hartu mugikorra, ordenagailua, edo musika entzuteko erabiltzen duzun dena delako trastea, eta jarraitu proposatzen dizudan tratamendua pausuz pausu. Bon Iverren AUATC ezezagun zein lasaiarekin hasiko gara. Zure tristuratik abiatuko gara, baina pixkanaka, ahots eta instrumentazio eder horien bidez, argirantz abiatuko gara. Hobeto, ezta? Ondo, orain, pixkanaka, energia sartzen hasteko ordua iritsi da. Joan Cloud Nothingsen diskografiara eta aukeratu I’m Not Part Of Me. Apurka, zutitu eta saltoka hasteko gogoa sartzen ari zaizula ikusiko duzu. Bikain, tratamendua funtzionatzen ari da. Animoa altxatzen ari zaren honetan, energia hori
Mikel Alvarez • Gidoilaria habetzen saiatuko gara. Orain, Elizondora goaz. Hautatu Kaskezur eta eman egurra bolumenari Zerutik lurrera ederrarekin. Pixkanaka, energia lurrera jaisten ari zarela konturatuko zara. Zoragarri! Behin lur hartuta, Iruñerrira egingo dugu txangoa. Tatxers gazteen azken EPra joan behar duzu, lasai, itxarongo zaitut. Esnatu berria zara eta jaikitzean topatu duzun zeru lainotua argitzen hasia da, eman egurra Goizean oskorri kantuari. Zer? Ondo, ezta? Ez dakit zuri, baina kantu hau entzuten dudan bakoitzean, bertan bizitzen geratzeko gogoa sartzen zait. Ari gara amaitzen, azken kantua besterik ez zaigu geratzen. Oraingoan urrunago joango gara, segi Car Seat Headrest taldearen bila eta sakatu play Drunk Musikak eragin Drivers/Killer Whales kantuan. Une hau oso garranterapeutikoa omen tzitsua da tratamenduak du batzuetan eragina izan dezan. Lasaitu eta entzun nola doan kantua behetik gora apurka. Bai, izugarria da, esan dizut errezeta bikaina zela. Ahotsak eta instrumentuak burua galtzen hasten diren horretan, hasi zu ere burua galtzen. Dantzatu ezazu kantua, maite duzun norbaitekin ahal bada. Ahaidea, bikotea, maitalea, laguna edo zu zeu, gozatu, hori da garrantzitsuena. Zer moduz? Hobeto? Hala espero dut. Egun ona izan dezazula, eta barkatu, Coelhogi egon banaiz, hanka okerrarekin esnatu naiz.
Publizitatea 19 2021eko azaroaren 5a • # 441