Mei 2011 | Jaargang 2 | nr 3
HERAANLEG
DORP OP
ZIJN ZONDAGS
WAAR IS JOUW
REGIO ZET IN OP LANDSCHAPSPLANNEN
WELKOM IN
1
)
leut e elu
s (K eun e
’T WEST-VLAAMSE HART IN GROEI EN BLOEI Op zondag 22 mei is er de officiële opening van 2,8 hectare speelbos in Roeselare. Het Agentschap voor Natuur en Bos, het Stad-Land-schap, de Provincie West-Vlaanderen, Natuurpunt en de stad Roeselare hebben voor deze heugelijke gebeurtenis een mooi programma uitgewerkt met geleide wandelingen, bezoeken aan het natuurreservaat De Kleiputten en de stadsboomgaard, infostands, animatie en nog veel meer. De Vlaams minister van leefmilieu en natuur, de gedeputeerde van leefmilieu, natuur en landschappen en de burgemeester van Roeselare knippen om 14 uur het openingslint en geven daarbij het startschot van wat ongetwijfeld een heel geanimeerde namiddag in ’t West-Vlaamse hart wordt. Jij komt toch ook?
2
De opening van het speelbos betekent opnieuw een stap voorwaarts in het verhaal van het stadsrandbos waarbij bosontwikkeling aan de Kleiputten en aan de Krommebeek centraal staan. Meer over deze plannen lees je op bladzijde 6 in dit magazine. Het stadsrandbos betekent een belangrijke hefboom voor de missie van het Stad-Land-schap ’t West-Vlaamse hart. Het Stad-Land-schap brengt negen gemeenten uit Midden-WestVlaanderen, de Provincie en andere regionale partners rond de tafel om samen op zoek te gaan naar mogelijkheden en impulsen die de leefomgeving en het welbehagen van de inwoners en bezoekers van ’t West-Vlaamse hart, zowel die van het buitengebied als die van de woonkernen, verhogen. Na twee jaar werking heeft het Stad-Land-schap duidelijk aangetoond een kloppend hart, een motor, een zuurstofbron, een stimulator,… te zijn voor de regio. De artikels in dit magazine zijn daar het levende bewijs van. De regioklassen, de inrichting van de voormalige spoorwegbeddingen, de campagnes rond vogels in de tuin en amfibieën, de samenwerking met KATHO Expertisecentrum Groenmanagement,…. Stuk voor stuk dragen deze initiatieven van het Stad-Land-schap bij tot de leefbaarheid, belevingswaarde en omgevingskwaliteit van ’t West-Vlaamse hart. In juli hernieuwen de partners van het Stad-Land-schap hun samenwerkingsovereenkomst. Verder bouwend op de dynamiek , de potenties en verwachtingen van de samenwerking, blijft het Stad-Land-schap verder werken aan een kwalitatief West-Vlaams hart en hierdoor ook aan de verdere uitbouw van deze streek tot een duurzame regio. Omer Hoorne
Bestuurder Initiatiefgroep Stad-Land-schap ’t West-Vlaamse hart
Schepen Roeselare
Co
rn
foto: Koen Cornelus
n oe :K foto
NAAM: Hans Maertens WOONPLAATS: Lichtervelde. Geboren en getogen.
BEROEP: Sinds 2010 directeur Voka West-Vlaanderen. Voorheen journalist en hoofdredacteur bij de Financieel Economische Tijd, directeur bij De Tijd en vervolgens directeur magazines bij Roularta Media Group. HOBBY’S: Lezen, reizen en fietsen. HOE VAAK GA JE FIETSEN? “’s Winters haal ik bijna elk weekend de mountainbike van de haak. Vanaf maart zie je me samen met de vrienden van WTC Vitesse op de koersfiets. Op zondagnamiddag plan ik ook af en toe een fietstocht met het gezin.” FIETSEN IN ’T WEST-VLAAMSE HART OF LIEVER DAARBUITEN? “Ik ken de streek van ’t West-Vlaamse hart op m’n duimpje en hou ervan om er te fietsen. Om natuur, mooie gebouwen, vergezichten,… te zien, moet je immers niet ver rijden.” FAVORIETE PLEKKEN IN ’T WEST-VLAAMSE HART OM TE FIETSEN? “Omgeving van de Huwijnsbossen. Gelegen op een heuvelrug met zicht op Lichtervelde en Roeselare. Blijft boeien, zowel bij helder weer als bij andere weersomstandigheden. Onderweg kan je een ijsje nuttigen bij de zuivelhoeve of iets drinken in de nabijgelegen vakantiehoeve. Richting Dominiek Savio kan je een schitterende fietslus maken. Mijn tweede favoriet is de Keuneleute, een bosje tussen Stadenberg en Westrozebeke. Van daaruit kan je de Kemmelberg zien. Als de wind uit het zuidwesten komt, is het telkens een goede training om vanuit Lichtervelde richting de Keuneleute op te rijden.” IN HET SPOOR VAN DE FLANDRIENS, DE HEUVELRUG MOUNTAINBIKEROUTE, DE KAPELROUTE, GITSBERGROUTE,…. WAT IS JOUW AANRADER IN ’T WEST-VLAAMSE HART? “De Wastineroute en de Veldroute. Twee schitterende routes die aan mijn achterdeur passeren.”
Waar is jouw favoriete stopplaats?
Hans Maertens houdt ervan om te fietsen aan de Huwijnsbossen in Lichtervelde en aan de Keuneleute in Westrozebeke. Waar vind jij het de moeite om af te stappen en even uit te rusten tijdens een fietstocht in ’t West-Vlaamse hart? Inspireer ons en geef je favoriete stopplaats prijs op de blog van ’t West-Vlaamse hart. www.westvlaamsehart.be /blog Coverfoto: Koen Cornelus (Gitsberg)
TIEN SCHOLEN TESTEN REGIOKLASSEN UIT
IN PILOOTFASE Ken je dit guitig kereltje? Hij heet Regi’o en verplaatst zich vliegenderwijs boven ’t West-
Vlaamse hart. Vanaf deze maand neemt hij de
leerlingen van het vijfde leerjaar op sleeptouw tijdens de regioklassen zoom@regio.
GIGANTISCH COLLAGEBOEK Voor zoom@regio wapenen de klassen zich met gps-toestellen en een fietskar boordevol educatief en didactisch materiaal (verrekijkers, kompassen, stafkaarten, bodemstalen, camera,…). Het relaas van de tweedaagse gieten de leerlingen in een omgevingsboek. Dit is een gigantisch collageboek waarin geschetst, geschreven, geplakt,… wordt over ’t West-Vlaamse hart. De pilootklassen hebben ons beloofd om hun verslag ook wereldkundig te maken. Vanaf 10 mei kan je foto’s en commentaar van de regiozoomers bekijken via www.westvlaamsehart.be/fotogalerij en www.westvlaamsehart.be/blog.
MEDEWERKERS ZOOM@REGIO
Dit zijn de leerkrachten van het vijfde leerjaar die het concept zoom@regio mee vorm hebben gegeven. Ze geven les in één van onderstaande 10 scholen uit ’t West-Vlaamse hart. De pilootscholen op een rij: De Plataan (Roeselare), VB Arkorum 06 (Roeselare), Zonnebloem (Ardooie), MPI Sterrebos (Roeselare), Vrije Basisschool Oostnieuwkerke, Ten Bunderen (Moorslede), Sint-Tillo (Izegem), De Regenboog (Ingelmunster), Sint-Jan (Ledegem) en de Zonnebloem (Hooglede). Deze maand testen ze de regioklassen uit met hun leerlingen. Als je ze met hun fietskar ergens in ’t West-Vlaamse hart tegenkomt, toeteren en zwaaien maar!
MEIMAAND = TESTFASE Zoom@regio is een initiatief van het Stad-Land-schap i.s.m. KATHO-Tielt (dep. Lerarenopleiding PHO en Expertisecentrum Erfgoededucatie). Voor de regioklassen in ’t West-Vlaamse hart heeft KATHO een cd-rom aangemaakt waarmee leerlingen zelflerend, aan de hand van verhalen en opdrachten, op verkenning kunnen gaan in hun eigen streek. Het schijfje bevat ook uitgewerkt les- en kaartmateriaal over ’t West-Vlaamse hart. Hiermee kan de leerkracht de klasuitstap grondig voorbereiden en dit volgens de eindtermen die zijn voorgeschreven voor de derde graad van het lager onderwijs. Voor de fietskarren, gps-toestellen en kaarthouders voor op het fietsstuur kon het Stad-Land-schap rekenen op financiële ondersteuning van het Cerafonds. Deze maand is de testfase voor zoom@regio. Daarna volgt een grondige evaluatie met de scholen en de verantwoordelijken van de bezoekplaatsen en bivakhuizen. Na eventuele verfijning van het programma en de cd-rom wordt zoom@regio volgend schooljaar definitief gelanceerd voor alle scholen uit de regio en daarbuiten.
3 EXPEDITIE REGI’O
Zoom@regio is een tweedaagse fietsexcursie in eigen streek rond het thema ‘voeding’. Door bedrijfsbezoeken en allerlei opdrachten onderweg steken de kinderen heel wat op over ’t West-Vlaamse hart. Waarom staat de regio bekend als groentestreek? Van waar de naam Aardappelhoekstraat? Waar mondt de Heulebeek uit? Welke types landschappen krijg je onder de wielen geschoven? Wat schuilt er achter de gevel van dat mysterieus gebouw? ... Deze en een heel pak andere vragen krijgen de leerlingen vooraf, tijdens en na de regioklassen op hun bord.
HERINRICHTING STROROUTE TOT AANTREKKELIJKE FIETSVERBINDING
MET DE FIETS IN VOGELVLUCHT NAAR Als alles volgens plan verloopt, zal je tegen 2014 in vogelvlucht kunnen fietsen van Roeselare naar Ieper. Dit jaar nog start de provincie met de herinrichting van de Stroroute, de voormalige spoorlijn tussen de twee voornoemde steden.
SPOORLIJN 64
4
Vorige maand heeft de provincie het visieplan voor de herinrichting van de spoorwegbedding tot een veilige fietsroute goedgekeurd. Het gaat om het stuk van aan de N36 ter hoogte van de Meiboomlaan in Roeselare tot net voor de militaire begraafplaats Tyne Cot in Passendale, goed voor 10 kilometer fietspad. Dat is goed nieuws voor wie graag met de fiets naar school of het werk gaat. Ook voor de recreatieve fietser in ’t West-Vlaamse hart betekent de Stroroute een extra troef. Wie van zinnens is om iets mee te pikken van de initiatieven in de Westhoek in het kader van de herdenking van ‘100 jaar Groote oorlog’, zal dit perfect kunnen combineren met een aangenaam fietstochtje langsheen de voormalige spoorlijn 64.
Opsteker voor landschap en natuur
De plannen voor de Stroroute zijn niet alleen een opsteker voor de fietser, ook het landschap en de natuur varen er wel bij. Zo gaat er veel aandacht uit naar de omgeving rondom de spoorlijn. De Stroroute snijdt door het landschap en laat jou de streek zien zoals je ze nooit eerder hebt gezien. De provincie en de
gemeenten waar de Stroroute door loopt, onderzoeken waar en hoe het landschap nog versterkt kan worden. Bijvoorbeeld door zitbanken te plaatsen waar een mooi vergezicht is, door kleine landschapselementen (bomen, hagen, dreven, een poel,…) aan te brengen op het terrein van de aangelanden, door subtiele informatiebordjes met uitleg over een resterende bunker, het wassende bos aan de Vierkaven in Moorslede, het bedrijfsgebouw in de verte,…. De vegetatie in de voormalige spoorwegbedding heeft ook zijn waarde. Zo vormt de Stroroute een ideaal biotoop en een groene migratieas voor allerlei dieren en insecten. Daarom bevat het plan ook aanbevelingen voor het behoud en de versterking van de waardevolle natuurlijke elementen.
INFOVERGADERING
In het najaar starten de werken aan de Stroroute. Wil je meer weten over het provinciaal beleid inzake groene assen zoals de Stroroute, over de technische kant van de zaak en de fasering van de herinrichting, over de kansen die Stroroute biedt voor de regio,…. stip dan donderdag 19 mei aan op de kalender. Dan vindt er om 19 uur een infovergadering plaats in zaal GC De Bunder, Iepersestraat 22 in Moorslede. Er is ook mogelijkheid voorzien tot algemene vraagstelling.
SPOREN NAAR HET VERLEDEN In 1868 tufte de eerste trein op spoorlijn 64. Omdat toendertijd vooral seizoensarbeiders de trein namen, had men het over de ‘kloefetrein’ tussen Roeselare en Ieper. De spoorlijn was ook ideaal om landbouwproducten zoals bieten, chicorei, stro,… van het platteland naar de markten in Ieper en Roeselare te transporteren. Hier heeft de spoorwegbedding zijn huidige naam ‘Stroroute’ aan overgehouden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog had de spoorlijn een strategische rol en lag ze voortdurend onder vuur. De geallieerden maakten vooral gebruik van de spoorlijn voor het aanvoeren van troepen en goederen afkomstig uit Ieper en Poperinge. De Duitsers maakten gebruik van de spoorlijn voor het aanvoeren van troepen en goederen afkomstig uit Roeselare. Na de oorlog werd de spoorlijn heraangelegd. Het reizigersverkeer
ging door tot in 1953. Nog tot 1970 was er goederenverkeer op de Stroroute tussen Moorslede en Ieper. Daarna geraakte de spoorlijn in onbruik. Op het stuk tussen Zonnebeke en Ieper werd een autoweg aangelegd. Het gedeelte tussen Roeselare en Zonnebeke evolueerde naar een groene verbinding waarvan sommige stukken op vandaag enkel voor mountainbikers toegankelijk zijn. Her en der is de bedding ingericht als fietsroute, doch van een coherente aanpak en beheer voor het hele traject was er nooit sprake. Dit verklaart waarom de Stroroute er op vandaag bijligt als een lappendeken van verschillende verhardingen (ternair zand, asfalt, aarde,…) met een mikmak van verkeersremmers en infobordjes. Foto Statie Moorslede voor WO I (bron: Heemkundige kring Moorslede)
Foto: Koen
Cornelus
VLAAMSE LANDMAATSCHAPPIJ SCHRIJFT TOEKOMSTVISIE VOOR ’T WEST-VLAAMSE HART
WELK TOEKOMSTBEELD VOOR ONS LANDSCHAP?
Voor de opmaak van de visie organiseert VLM een vragenronde naar de wensen en noden van de streekbewoners, de landen tuinbouwers en actoren uit de voedingssector. Nog vóór de zomer neemt de Vlaamse Landmaatschappij tientallen interviews af. Daarna volgt een grootschalige schriftelijke enquête. Meer over deze enquêtering lees je in het oktobernummer van dit magazine. Via interviews, enquêtes en groepsgesprekken wil VLM de sterke punten en de knelpunten van de streek in kaart brengen. Het agentschap is vooral op zoek naar antwoorden op vragen zoals: Hoe wordt het landschap van de regio gevormd? Wie heeft welke invloed op de omgeving? Wat vinden de streekbewoners van hun woonen werkomgeving? Wat vinden de land- en tuinbouwers van hun productieomgeving? Wat zijn de ruimtelijke noden van zowel de agro- en voedingssector, als van de streekbewoners? Waarom denkt de agro- en voedingssector dat ‘werken aan de omgevingskwaliteit’ kan bijdragen tot een positief imago?...
Twee proefgebieden
De antwoorden op deze vragen vormen, samen met de beleidsplannen voor de streek, de basis voor een eerste versie van de toekomstvisie. Wat deze ontwerpvisie concreet kan betekenen op het terrein, zal in het najaar van 2011 uitgetest worden in twee proefgebieden. Hiervoor zal VLM samenwerken met de lokale bedrijven en bewoners. Een eerste proefgebied situeert zich in een randstedelijke omgeving of rond een bedrijventerrein. Een tweede proefgebied zoekt de Vlaamse Landmaatschappij in een meer landelijke omgeving. De lessen uit deze concrete testcases gebruikt de VLM om haar visie bij te sturen. In het voorjaar 2012 wil VLM haar eindversie van de landschapsvisie voorstellen. De Vlaamse Landmaatschappij voelt zich alvast sterk uitgedaagd voor de opmaak van een landschapsvisie voor deze streek. VLM is er immers ook van overtuigd dat een sterkere omgevingskwaliteit in het hart van West-Vlaanderen onontbeerlijk is. Niet alleen voor een goed imago van de sector maar ook voor een aantrekkelijke streekidentiteit ! Info: Frans Pauwels - projectleider VLM-Thought 4 Food frans.pauwels@vlm.be
De opmaak van deze landschapsvisie kadert in het luik “Omgevingskwaliteit” van het Agro-Voedingsplatform. Dit platform, opgericht binnen het Europees project Thought 4 Food heeft als doelstelling om de agro-voedingssector, die zeer sterk aanwezig is in de regio’s Midden-West-Vlaanderen en de Westhoek, te ondersteunen met onder meer diverse initiatieven op het vlak van innovatie en opleidingen. Deze voedingsregio wordt sinds kort ook gepromoot als het ‘Smakerijk!’. Deze smaakvolle regio krijgt binnenkort ook een echt uithangbord met het Miummmm - Vlaams Huis van de Voeding, dat in het voorjaar van 2012 de deuren opent. Het Smakerijk! Here we grow!!!
www.agrovoedingsplatform.be
5 THOUGHT 4 FOOD
Samen de omgevingskwaliteit van Midden-West-Vlaanderen verhogen, dàt is de ultieme doelstelling van het Stad-Landschap ’t West-Vlaamse hart. Alvorens hieraan het hoofd te bieden, moet je uiteraard eerst weten waar je naartoe wil met de omgeving. De Vlaamse Landmaatschappij helpt zoeken naar het passende antwoord en stelt daarvoor een toekomstbeeld op voor het platteland en de stadsrand. De landschapsvisie voor de toekomst moet deze streek nog aantrekkelijker maken voor haar inwoners en bedrijven.
Plannen voor een stadsrandbos
OOIT AL GEHOORD VAN
Masterplan wvi
Een geschikte locatie voor het bos is er dus al. Een masterplan moet duidelijkheid verschaffen over de inrichting van dit multifunctioneel stadsrandbos: mozaïekstructuur van bos, open ruimte en kleine landschaspelementen; integratie van panoramische vergezichten; mogelijkheden kleinschalige landbouw; toegang tot het bosgebied;…. De Stad Roeselare heeft
s elu
In een verstedelijkte regio als het Roeselaarse betekent de aanleg van een stadsrandbos een welkome verademing. De voordelen van dergelijke groenvoorzieningen nabij woonkernen zijn dan ook legio: gezonder leefmilieu, buiten-recreatie, ontmoetingsplaats, rustplek, educatie, biodiversiteit,…. Dat blijkt niet alleen uit verschillende studies, ook verschillende beleidsnota’s onderschrijven deze stelling. Zo wil Vlaanderen tegen 2020 de beboste oppervlakte en de kwaliteit ervan aanzienlijk verhogen, bijvoorbeeld door stads(rand)bossen aan te planten. Voor bosontwikkeling in ’t West-Vlaamse hart lieten de beleidsvoerders hun oog vallen op het groengebied aan de Kleiputten en het Sterrebos. Via uitbreiding en verweving zou deze zone kunnen uitgroeien tot een groenoase van wel 200 hectare. Deze zone kreeg de naam Bergmolenbos. Een ander stukje stadsrandbos is gepland ten zuiden van de woonkern van Beveren langs de Krommebeek. Deze site voorziet 30 ha groen en kreeg de toepasselijke naam ‘Krommebeekbos’ mee.
de intercommunale wvi opdracht gegeven om dit masterplan op te stellen. Het masterplan houdt rekening met de diverse mensgerichte, natuurgerichte en milieugerichte functies die het stadsrandbos van Roeselare zal vervullen. Het is de bedoeling dat joggers, wandelaars, kinderen en natuurliefhebbers er hun gading vinden. Daarom zal voor het stadsrandbos een lijst worden opgesteld met hoofd- en nevenfuncties, op zo’n manier dat de draagkracht van het plangebied niet wordt overschreden. Op zondag 22 mei, tijdens de opening van het speelbos aan de Oude Maria’s Lindestraat in Roeselare, kan je de eerste resultaten van het masterplan inkijken. In een latere fase dient het masterplan als leidraad voor de opmaak van gedetailleerde inrichtingsplannen.
Co
rn
BOOMPJE OPZETTEN
6
De plannen voor een stadsrandbos in Roeselare worden met de dag concreter. Tijdens de opening van het speelbos op 22 mei (zie pag. 7) kan je de eerste resultaten van het masterplan inkijken. Ook op het terrein geraakt één en ander in een stroomversnelling. Recent nog heeft de Vlaamse overheid een drietal hectare grond aangekocht voor de aanleg van het Bergmolenbos aan de Kleiputten in Roeselare.
n oe :K foto
De kern van het toekomstige Bergmolenbos wordt nu al gevormd door het natuurreservaat de Kleiputten, beheerd door Natuurpunt Mandelstreke. In 2000 kocht de stad Roeselare 9 ha gronden tussen de Kleiputten en het Sterrebos en gaf deze gronden in beheer van het Agentschap voor Natuur en Bos. In 2001 werd hier samen met de basisscholen van Roeselare een speelbos van 2 ha aangeplant.
Na 10 jaar eindelijk opgewassen tegen avontuurlijk en jong geweld
OP ZONDAG 22 MEI
Het is inmiddels tien jaar geleden dat de Roeselaarse basisscholen met spades en grondboren te keer gingen aan de Kleiputten. Zo maar eventjes twee hectare speelbos hebben de kinderen en hun begeleiders toen aangeplant. Tel daar anderhalve hectare speelweide bij en je bekomt dé gedroomde plek voor bosspelen, sluipavonturen, kampen bouwen,…. Vandaag heeft het aangeplante groen voldoende wasdom bereikt – de maand mei is nu eenmaal traditioneel communiemaand – om de ravotters welkom te heten. Je moet weten dat het enkele jaren duurt vooraleer de jonge boompjes voldoende gegroeid en bestand zijn tegen het avontuurlijke geweld van spelende kinderen. De minister, de gedeputeerde en de burgemeester hebben de eer om op zondag 22 mei het openingslint door te knippen. Maar ook jij zal je die dag eervolle gast voelen in het speelbos, want met een feestelijk programma leggen de initiatiefnemers alle bezoekers in de watten.
Natuurzoektocht
Voor de vroege vogels is er om 5 uur een ochtendwandeling in de Kleiputten met een gids van Natuurpunt. Achteraf kan je napraten bij een ontbijt. Hiervoor moet je wel inschrijven (natuur.mandelstreke@scarlet.be). In de namiddag komt het pas goed op gang. Vanaf de officiële opening om 14 uur kan je deelnemen aan een natuurzoektocht en aan geleide wandelingen in het speelbos en het aanpalende natuurreservaat de Kleiputten en de stadsboomgaard. Op de speelweide zelf staan verschillende infostands waaronder ook die van het Stad-Land-schap ’t West-Vlaamse hart. Je kan er ook kennis maken met de eerste resultaten van het masterplan voor het stadsrandbos. Het speelbos maakt immers deel uit van het Bergmolenbos, een nog verder te ontwikkelen bosgebied aan de stadsrand van Roeselare. Randanimatie en een gelegenheidsbar maken het openingsfeest compleet.
Fiets of auto? Parkeren doe je best op de parking van het provinciedomein het Sterrebos (Sterrebosdreef) of aan de bedrijfsterreinen van firma Vanheede (Moorseelsesteenweg) . Een huifkar brengt je vervolgens naar de speelweide van het speelbos. Of beter nog, haal de fiets boven en hou knooppunt 39 in het vizier. Dit is het dichtstbijzijnde knooppunt. Wedden dat na je bezoekje op 22 mei het speelbos een vaste gezinsuitstap wordt? Het volledige programma en uurschema kan je raadplegen op w w w.w e s t v l a a m s e h a r t . b e / kalender .
7 RAVOTTEN
“Binnenkort kan hier naar hartelust gespeeld worden”. Zo staat het te lezen op het infobord aan het speelbos in de Oude Maria’s Lindestraat in Roeselare. En het aftellen naar binnenkort zit er bijna op, want op zondag 22 mei wordt het openingslint geknipt. Om deze heugelijke gebeurtenis met de nodige luister te vieren, hebben de stad Roeselare, de provincie West-Vlaanderen, het Agentschap voor Natuur en Bos, Natuurpunt en het Stad-Landschap ’t West-Vlaamse hart een leuk programma ineen gebokst. Ook jij bent van harte welkom!
Foto: Frank Meurisse
TIEN VOEDERTAFELS EN VOGELKIJKWANDEN
um
De
Wa aibe rg
IN ’T WEST-VLAAMSE HART
tr
n ce ers on Be w
Hoe
is jouw tuin?
Om de belevingswaarde en de omgevingskwaliteit van ’t West-
(vb. bewoners van Centrum Waaiberg, het personeel van de bieb,
Vlaamse hart te verhogen zet het Stad-Land-schap sterk in op
de milieuraad, een wijkcomité,…) stond in voor de installatie en
natuur. Natuur en de regio Midden-West-Vlaanderen, ze staan
het voeren van de vogels. Na de winter werden de meeste tafels en
niet meteen bekend als twee handen op één buik. En toch zijn er
kijkwanden netjes opgeborgen in de gemeentelijke loodsen om ze
heel wat mogelijkheden om de natuurwaarde van ’t West-Vlaamse
vanaf de volgende winter weer boven te halen.
hart op te krikken. Denk maar eens aan het lappendeken van de duizenden particuliere tuinen. Zij vormen een belangrijk biotoop in een verstedelijkt gebied. Met de campagne ‘Leve(n) de tuin!’
LEVE(N) DE TUIN !
8
wil het Stad-Land-schap sensibiliseren rond natuurvriendelijke
Quiz en brochures over vogels in je tuin
Weet jij hoe je je tuin paradijselijk kunt inrichten voor vogels? Wat
tuinen. Dit jaar staat het thema ‘vogelvriendelijke tuinen’ centraal.
is er spek voor de bek van een musje? En lusten de mezen en het
Zo werd eerder dit jaar in alle steden/gemeenten van ’t West-
moet je een nestkastje ophangen? Welke besstruiken leveren de
Vlaamse hart een voederplaats voor vogels ingericht. Die bestaat uit één of meer voedertafels voor vogels en een vogelkijkwand (zie foto boven) van waarachter je de vogels ongemerkt kunt observeren.
Voor de opstelling kozen de gemeenten voor unieke locaties zoals de binnentuin van de bieb, een tuin van het rustoord, het gemeentepark, het sportcentrum, .... Een lokale petervereniging
winterkoninkje ook broodkruimels en zonnebloempitten? Waar beste lekkernijen? ... Om je hierover te informeren heeft het StadLand-schap een testje (quiz multiple choice) en twee interessante brochures op de website gezet. Het betreft de brochure ‘Vogels in elke tuin welkom’ van De Bron vzw en de provinciale brochure ‘Vogels in de tuin - Tips voor een rijk gevulde tuin’. Benieuwd? Check www.westvlaamsehart.be/vogelvriendelijketuin.
RESULTATEN VAN HET TELWEEKEND Het Stad-Land-schap heeft de inwoners van ’t West-Vlaamse hart opgeroepen om deel te nemen aan het nationaal vogeltelweekend van Natuurpunt. Bijna 200 tuinliefhebbers hebben in februari telgegevens
ingevoerd.
Bij
Natuurpunt
ontfutselden
we
onderstaande gegevens over de waarnemingen in de tuinen van ’t West-Vlaamse hart.
Top drie
Unicums
de Turkse tortel en de merel doen het goed in onze tuinen, deze
gespot in ’t West-Vlaamse hart. Deze rare snuiters zijn de roek, de
De huismus, de spreeuw en de vink voeren de top drie aan. Ook soorten staan respectievelijk op de vierde en vijfde plaats op het telblad. Boomklever
Distelvink of Putter
Ijsvogel
Enkele soorten werden tijdens het telweekend slechts één keer distelvink, de ijsvogel, de boomklever, de kramsvogel en de tjiftjaf. Roek
Tjiftjaf
Kramsvogel
130 VRIJWILLIGERS VOOR DE PADDENOVERZETACTIE
Ruim 4000! Dat is het aantal padden, kikkers en salamanders dat meer dan 100 vrijwilligers in ’t West-Vlaamse hart hebben overgezet tijdens de paddenoverzetactie. Het Stad-Land-schap en de provincie staken ook dit jaar weer een handje toe. Op dertien plaatsen werden schermen uitgezet en emmertjes gekuild. Nieuw dit jaar was de reeks winterwandelingen onder begeleiding van een gids, een geslaagde manier van natuurbeleving in eigen streek. In
sommige
gemeenten
West-Vlaamse
hart langer
vinden dan
al
vandaag
paddenoverzetacties plaats. Omdat de installatie van schermen een nogal intensieve klus is, komen de provincie en het Stad-Landschap sinds vorig jaar tegemoet door de landschapswacht van Lochting Dedrie vzw in te schakelen. De equipe groenarbeiders
van
deze
werkplaats zette in januari
sociale meer
dan twee kilometer schermen uit. Deze schermen voorkomen dat de amfibieën onder de wielen van de
www.westvlaamsehart.be/paddenoverzet
auto’s terechtkomen.
130 vrijwilligers
Van zodra de temperatuur enkele graden warmer wordt, ontwaken de amfibieën uit hun winterslaap en gaan ze op zoek naar een geschikte poel om zich voort te planten. Hierbij moeten de dieren vaak naar de overkant van de weg. Bij deze trektocht vallen jaarlijks een pak verkeersslachtoffers. Dankzij de overzetacties van 130 vrijwilligers werden heel wat padden, kikkers en salamanders gered en blijft de amfibieënpopulatie in deze streek toch enigszins op peil.
gaan al sinds 2007 op paddenoverzet in Lichtervelde. Onderhand kennen ze de meeste locaties waar de amfibieën zich ophouden. Op hun parcours door de gemeente gebeurt het soms dat ze emmers te kort komen om alle padden een veilige overzet te geven. Nog voor er sprake was van een georgani-
Salamanders
seerde paddenoverzetactie reden Alexan-
in ’t West-Vlaamse hart geregistreerd.
padden. “Toen ik tijdens de paddentrek met
Voor het eerst werden de telgegevens Via de website van ’t West-Vlaamse hart gaven de vrijwilligers door welke soorten amfibieën en hoeveel specimen er werden overgezet. De teller geeft meer dan 4000 amfibieën aan. In onze contreien komt vooral de gewone pad voor (zie foto). Meer dan 3750 van deze soort werden langs de overzetparcours aangetroffen. In tweede orde, zij het in veel mindere mate, komen de salamanders voor. De vrijwilligers hebben 203 exemplaren van deze groep geregistreerd. Dat
de
paddenoverzet
niet
alleen zinvol is in het kader van soortenbescherming, maar ook een ideale vorm van natuurbeleving en -educatie in zich draagt, heeft de reeks winterwandelingen met natuurgids aangetoond. In maart en april kon je op zes locaties in ’t West-Vlaamse hart kennis maken met de wereld van de amfibieën. De poelendag in ’t Rhodesgoed van zaterdag 2 april zette een punt achter alweer een geslaagde Kijk puit!-actie. Op naar de volgende.
der en An hun vast parcours op zoek naar de fiets van ’t werk in Brugge kwam, was ik ontzet door de hoeveelheid padden die ik onderweg tegenkwam. Op een avond heb ik mijn wagen volgeladen met emmers en ben ik samen met mijn vrouw een paddenoverzetactie begonnen. Soms waren we wel twee uur onderweg. Toen de milieuraad in 2010 een amfibieënactie is gestart, hebben wij ons karretje aangehaakt”. Intussen krijgen mama en papa flink wat hulp van hun zoontjes Nicolas en Aron. Van hen kregen we een eerste les in padden overzetten. •
Schemerdonker, een vochtig klimaat,
geen wind en temperaturen tussen de 10 en 15 graden en je kan er donder op zeggen dat de padden massaal op trektocht gaan. •
Maak je handen nat alvorens padden
aan te raken. Onze warme handen doen deze koudbloedige dieren immers schrikken. •
Mannetjes herken je door hun kleiner gestalte. Ze laten zich ook vaak door de wijfjes tot
dragen aan
poel.
de
9 KIJK PUIT
’t
van
Alexander Dhooms en An Van Denbroucke
Vruchtbare samenwerking met KATHO expertisecentrum groenmanagement
1 Een gemeente heeft niet altijd de middelen en kennis in huis om een gedegen groenmanagement toe te passen voor haar parkjes, wijkspeelpleintjes, bloemborders, wegbermen,…. Dankzij de vruchtbare samenwerking van het Stad-Land-schap met KATHO Expertisecentrum groenmanagement slagen de gemeenten van ’t West-Vlaamse hart erin om hun openbaar groen nog professioneler aan te pakken. Via de klankbordgroep, workshops, stages en projectweken voor studenten worden concrete cases in verband
OPTIMALISATIE GROENMANAGEMENT
10
met publiek groen (inrichting, beheer,…) onder de loep genomen. En dat werpt blijkbaar zijn vruchten af, want in ’t West-Vlaamse hart zijn al een pak frisse ideeën en visies ten uitvoer gebracht. Als bewijs geven we je vier voorbeelden op een rij. Meer info vind je op www.westvlaamsehart.be/groenmanagement
4 1
MEER DAN EEN ADMINISTRATIEF CENTRUM Een uitbreiding van de parkeerplaats en een mooie plek om trouwfoto’s te nemen. Dit waren zowat de enige elementen waarmee Arzu Bayram aan de slag moest voor een ontwerp van de omgeving rondom het gemeentehuis van Ledegem. De Turkse erasmusstudente heeft echter veel meer uit d’r pen gehaald dan dat. Haar schetsen bevatten enkele eigentijdse en originele ideeën die van het administratief centrum ook een ontmoetingsplaats en leuke speelsite maken. De gemeente ziet alvast een paar bruikbare ideeën en houdt in 2012 wat budget aan de kant om die uit te voeren.
2
EEN MOTTE IN HET GEMEENTEPARK VAN ARDOOIE Een gemeente die een grootschalig groenproject in het verschiet heeft, kan hiervoor te rade gaan bij de klankbordgroep van het Stad-Land-schap. De gemeente Ardooie heeft plannen voor een multifunctioneel gemeentepark aan de Roobeek. Het park zal dienst doen als bufferbekken, wandelparcours, speelterrein en jaarlijks ook een keer als parcours voor een cyclocross. De klankbordgroep met experts van KATHO en ’t WestVlaamse hart zijn een namiddag op het terrein geweest en hebben een
2
ontwerpvisie op papier gezet. Bemerk de heuvel op onderstaande afbeelding. Die werd uitgedacht naar het voorbeeld van een motte. D.i. een kunstmatig aangelegde aarden heuvel waarop men tijdens de middeleeuwen een toren bouwde. Zo’n heuvel werd meestal omgeven door een gracht en een houten omwalling. De motte in het park van Ardooie belooft alvast veel speel- en crossplezier.
3
EEN RUSTPLAATS LANGS HET JAAGPAD Tijdens de workshop wijkspeelpleintjes zijn heel wat frisse ideeën geformuleerd voor het parkje aan de Vlaswijk in Ingelmunster. De verschillende ontwerpvoorstellen werden gemixt tot één geheel en vormden de basis van de huidige inrichting. Zo kunnen de fietsers en wandelaars langs het jaagpad van het kanaal Roeselare-Leie even op adem komen op deze ideale rustplaats.
4
FRIS GROEN VOOR RODENBACHWIJK IN HOOGLEDE Twaalf studenten van het tweede jaar groenmanagement hebben elk een eigen ontwerp gemaakt voor een stukje groen aan de Rodenbachwijk in Hooglede. Drie ontwerpen werden tijdens een bewonersvergadering aan de buren voorgelegd. Op basis van hun commentaar maakten de studenten een definitief inrichtingsplan. In maart brachten de studenten hun plan al deels ten uitvoer.
DORP OP ZIJN ZONDAGS Wie er op zijn zondags bijloopt, die wil gezien worden. En dat is niet anders bij ‘Dorp op zijn zondags’, een initiatief waarbij een dorp zich van zijn beste kant laat zien. Op zondag 26 juni maakt Emelgem zich op om in de kijker te lopen. Met een dagvullend programma treedt de deelgemeente uit de schaduw van Izegem en laat zij het brede publiek kennis maken met haar erfgoedparels, haar mooiste plekjes en haar pittige toekomstplannen. Jij komt toch ook? Emelgem is een parel van een dorp, maar buiten de gemeentegrenzen is dit niet of nauwelijks bekend. Zo zijn er nog wel paar dorpen in ’t WestVlaamse hart die eens meer in de schijnwerpers mogen gezet worden. Met het initiatief ‘Dorp op zijn zondags’ wil het Stad-land-schap ieder
jaar een tweetal dorpen uit de streek op een voetstuk plaatsen. Dorp met pit Naar aanleiding van de opmaak van een wijkontwikkelingsplan organiseert het dorpscomité ‘Emelgem een dorp met pit’ op zondag 26 juni een groot dorpsfeest. Het programma focust zowel op het verleden, het heden als de toekomst van Emelgem. Een greep uit de waaier van activiteiten: praatcafé over het wijkontwikkelingsplan, aperitiefconcert, barbecue, fietssneukeltocht door Emelgem, gegidste wandelingen, kinderanimatie, tentoonstelling, … Het Emelgemseplein vormt het kloppende hart van ‘Dorp op zijn zondags’ op zondag 26 juni. Het volledige programma en uurschema kan je raadplegen op www.westvlaamsehart.be/kalender.
‘Dorp op zijn zondags’ is een initiatief van het dorpscomité ‘Emelgem een dorp met pit’, de Emelgemse verenigingen, Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen vzw, de Stad Izegem en het Stad-Land-schap ’t West-Vlaamse hart. Het comité en de voornoemde vzw werkten anderhalf jaar aan een wijkontwikkelingsplan voor de toekomst van Emelgem. Op zondag 26 juni maken de initiatiefnemers hun resultaten bekend.
Als logo koos het dorpscomité voor een peer. Niet toevallig, want Emelgem staat sinds vele jaren bekend als perendorp. Dit heeft te maken met ‘Peerommegang’, een dorpsfeest op 15 augustus waarbij traditioneel de eerste perenoogst werd verkocht. Rond 1995 ontstonden ‘De vrienden
van ’t Peerke’. Deze vereniging verkoos tot voor kort een prins of prinses Peer. Deze eer viel te beurt aan een verdienstelijke Emelgemnaar. De vrienden lieten in 1995 het beeld ’t Peerke (zie foto) ontwerpen en installeren op het Emelgemseplein. Wil je deze sympathieke peer wel eens in ’t echt ontmoeten? Kom dan naar Dorp op zijn zondags in Emelgem. Afspraak op zondag 26 juni aan het Emelgemseplein.
11
WEEK VAN DE
begraafplaatsen Een wandeling op het kerkhof hoeft niet per se macaber te heten. Integendeel, tijdens de Week van de Begraafplaatsen maak je kennis met moderne funeraire kunst, erfgoed en het groen van kerkhoven. Rondleiding nieuwe stedelijke begraafplaats – Groenestraat 399 in Roeselare Thema: moderne funeraire kunst / vormen van ter aarde bestellen / symboliek Data: ma 30 mei om 15 u en vr 3 juni om 19 u Rondleiding begraafplaats Rumbeke Kwadestraat 14C Thema: ecologie en groen Data: di 31 mei om 15 u en wo 1 juni om 15 u Rondleiding oude stedelijke begraafplaats - Blekerijstraat 50 in Roeselare Thema: historische grafmonumenten / graven uit beide Wereldoorlogen Data: vr 3 juni om 15 u en zo 5 juni om 15 u Rondleiding oude stedelijke begraafplaats – Roeselaarsestraat in Izegem Thema: graven van bekende industriëlen en politici / architectuur Data: di 31 mei en do 2 juni telkens om 20 u
meer info op: www.westvlaamsehart.be/kalender
EMELGEM = PERENDORP
Ken je deze man? Edward Dierick is de naam. Met zijn octrooi op de met koper genagelde schoenen nam de Izegemse schoenmakersambacht in de 19e eeuw een niet te stuiten vlucht. In de jaren vijftig van de vorige eeuw stonden de schoenmakers van Izegem in voor meer dan de helft van de totale Belgische schoeiselproductie. Het grafzerk van de heer Dierick vind je op de oude stedelijke begraafplaats in Izegem. Op een kerkhof ligt wel meer funerair erfgoed voor het rapen. Tijdens de Week van de Begraafplaatsen (28 mei t.e.m. 5 juni) kan je je hiervan vergewissen tijdens één van de onderstaande gegidste wandelingen.
Stad-Land-schap ’t West-Vlaamse hart
EEN AVONDJE
De eerste editie van de Museumnacht in 2010 smaakte naar meer. Daarom pakt de erfgoedcel TERF uit met een tweede editie op donderdagavond 19 mei. Met deze keer nog meer musea en ongewone randactiviteiten op de affiche.
Ooit al in de huid van een politieagent gekropen? Het kan, meerbepaald in het Politiemuseum, een onbekend pareltje in Rumbeke? De Vrouwen van Vlaanderen ooit al eens ontmoet? Die verblijven momenteel aan het kasteel in het provinciedomein het Sterrebos. Wie Ooststraat Roeselare zegt, denkt meteen aan shoppen. Maar wist je ook dat daar de bekende kunstgalerij Blomme is? Wat verderop is er een biketrial workshop in het Wiemu, het wielermuseum aan het
Polenplein in Roeselare. Nog in Roeselare stelt het stadsarchief enkele verborgen schatten tentoon. Wie zich interesseert in het oorlogsverleden moet in Hooglede zijn. Sinds vorig jaar is daar in de kelderverdieping van de bibliotheek een Oorlogsmuseum geopend. En alles over de florissante borstel- en schoennijverheid van de vorige eeuw verneem je in het borstel- en schoeiselmuseum in Izegem.
museumnacht: donderdag 19 mei van 18 tot 22u – gratis. Meer info: www.westvlaamsehart. be/kalender
STAAT HET AL OP DE ALMANAK?
12
Op 19 september gaat een basisopleiding regiogids van start bij Syntrawest in Roeselare. Het gaat om een jaarcursus bestaande uit vijf modules waaronder basiskennis natuur en landschapslezen, basiskennis algemene en politieke geschiedenis, basiskennis kunst- en cultuurbeschouwing, rondleidingen in de praktijk,…. Na dit basisjaar volgt aansluitend in 2012 een finaliteitsjaar Leiestreek in Roeselare. Omdat het Stad-Land-schap staat voor meer belevingswaarde in ’t West-Vlaamse hart beveelt het deze opleiding sterk aan. Gidsen vormen immers een belangrijk onderdeel van het toeristisch en recreatief product van deze regio. Het is essentieel dat de verschillende troeven van onze regio op een kwalitatieve manier aan de man gebracht worden.
Praktisch De lessen vinden plaats op maandagavond van 18u30 tot 22u30 en op zaterdagvoormiddag van 8u30 tot 12u. De eerste les is op maandag 19 september. De kostprijs bedraagt €465. Hierin is alles inbegrepen: inschrijvingsrecht, syllabi, toegangsgelden, gidsbeurten,… via opleidingscheques en KMOportefeuille kan je een flink stuk besparen op deze opleidingskosten.
Hoe kunnen we de leefbaarheid, de belevingswaarde en de omgevingskwaliteit van Midden-West-Vlaanderen verhogen? Dit is de hamvraag die voorligt in het Stad-Land-schap ’t West-Vlaamse hart, een samenwerkingsverband van negen steden/gemeenten van de regio Roeselare en de provincie West-Vlaanderen. Samen gaan de partners op zoek naar mogelijkheden en impulsen op het domein van landschappelijkheid, natuur, recreatie, educatie en erfgoed, zowel in de stad als op het platteland en met oog voor de interactie tussen beiden.
SURF Het project Stad-Land-schap ’t West-Vlaamse hart maakt deel uit van een Europees netwerk dat zich inlaat met de problematiek rond de ontwikkeling van duurzame stadsranden. Sustainable Urban Fringes of kortweg SURF brengt 15 partners uit de Noordzeeregio samen om hier rond informatie uit te wisselen en expertise op te bouwen. SURF maakt deel uit van het Interreg IVB North Sea Region Programme en is gesubsidieerd door het European Regional Development Fund. Voor meer info over SURF, surf naar www.sustainablefringes.eu.
Interesse?
COLOFON
Syntrawest Roeselare - Isabelle Santy –
Dit magazine is een uitgave van het Stad-Land-schap
051 26 87 50 – isabelle.santy@syntrawest.be
’t West-Vlaamse hart, Streekhuis Midden-West-
Winnaar B&B arrangement In de vorige editie van het magazine van ’t West-Vlaamse hart kondigde Stad-Land-schap de webquiz ‘Ken jij ’t West-Vlaamse hart?’ aan. Tien vragen over de streek, gaande van musea en legendarische figuren tot typische fauna en flora. Patrick Danis behaalde 10 op 10 en wint daarmee een weekendarrangement voor twee personen in B&B Buytenshuys in Gits. Proficiat Patrick en vergeet niet om een kaartje van ’t West-Vlaamse hart toe te sturen.
We hebben de quiz ‘Ken jij ’t West-Vlaamse hart’ weer online gezet. Er vallen geen prijzen meer te winnen, maar strijden voor de eer heeft zo ook zijn charmes. Succes ermee! www.westvlaamsehart.be/quiz.
Vlaanderen, Peter Benoitstraat 13, 8800 Roeselare, 051 27 55 64, westvlaamsehart@west-vlaanderen.be www.westvlaamsehart.be Verantwoordelijke uitgever: Guido Decorte Werkten mee aan dit nummer: Philip Vanhie, Myriam Deboysere, Jasper Dugardeyn, Hugo Verhenne, Michael Verscheure, Pieter Foré, Frans Pauwels, Wanda Van Soens en Koen Vankeirsbilck Vormgeving: DOS Creations bvba – Roeselare Druk: Concordia Drukkerij - Roeselare Gedrukt op gerecycleerd, chloorvrij gebleekt papier