WINTER
Deze reeks wordt u aangeboden door de Provincie Limburg DEEL 2 UIT DE REEKS VAN 4
De oogstwijzer voor de wintermaanden van bioboer Filip van Puur Leguum. Na zijn studies Sociaal Werk startte Filip Zandecki in 2017 uit interesse een opleiding biodynamische landbouw bij Landwijzer vzw. Na een opleiding van 2,5 jaar en praktijkervaring opgedaan te hebben bij verschillende telers, begon Filip zijn eigen boerderij en hoevewinkel Puur Leguum.
Van het veld recht op je bord
Aardappel Aardpeer
Bleekselder
Bloemkool
Boerenkool
Broccoli
Butternut pompoen
Chioggia biet
Eikenbladsla
Gele ui
Groene selder Herfstraap
Kastanjechampignons
Knolselder Koolraap
Koolrabi
Kropsla| Krulsla
Look
Oranje pompoen
Palmkool
Pastinaak
Platte peterselie
Postelein
Prei
Rammenas
Rode biet
Rode kool
Rode ui
Romanesco
Savooikool
Snijselder Spruiten
Spaghettipompoen
Veldsla
Wortelen
Wortelpeterselie
Groeten en fruit geteeld in Limburgse grond zijn verse en lekkere smaakbommetjes. Lokale telers steken veel energie, liefde en vooral veel tijd in het opkweken van zaadjes of kleine plantjes tot echte lokale seizoensproducten. Wij trokken met twee telers uit onze provincie het veld op.
De prei die vanochtend nog op het veld stond, ligt vanavond op je bord. Terwijl het natte voorjaar en de minder warme zomer nefast waren voor de tomaten en courgetten heeft Slegershof in Hechtel nu de mooiste bloemkolen. “We zijn sterk weersafhankelijk, en dat leren we ook onze klanten. We moeten eten wat er is”, zegt teler Tim Goossens.
Inge Moors gedeputeerde van Landbouw en Platteland
“We krijgen vaak de vraag waarom dit er niet is, of waarom we dat niet verkopen. Slegershof is een lokaal en seizoensgebonden bedrijf. We willen onze klanten opnieuw leren volgens de seizoenen en volgens wat de natuur ons brengt te eten.” Lokale tuinbouwer Tim Goossens startte samen met zijn vrouw Sara in 2013 met 500 aardbeienplantjes. Hij studeerde af aan de tuinbouwschool en het was een hobbyproject dat al snel naar meer smaakte. Het jaar erna kwam de teelt van bloemkolen erbij. Nog een jaar nadien volgde witloof. “We telen enkel groenten in volle grond, geen hydrocultuur. Dat is een pak arbeidsintensiever, maar je proeft het verschil”, zegt Sara. “We bieden lekkere en kwaliteitsvolle groenten en fruit die op een milieubewuste manier geteeld worden. Het is toch gek dat er boontjes uit Kenia in de supermarkten liggen of zelfs in seizoen blauwe bessen uit Polen verkocht worden. Omdat ze een hele weg naar hier af te leggen hebben, worden ze vaak onrijp geplukt. Dat proef je. Onze groenten worden geoogst wanneer ze volledig ontwikkeld zijn. De prei die vanochtend nog in volle glorie op het veld stond, ligt straks op je bord. Verser en lekkerder kan niet. Onze prijs ligt misschien ietsje hoger door de vele handenarbeid dat bij het hele proces komt kijken, maar in ruil krijg je wel de meest kwalitatieve en verse groenten uit het seizoen op je bord.”
Automaat Ondertussen biedt Slegershof een divers aanbod van een negentigtal groenten verspreid over het jaar. “Van de gangbare groenten als bloem-
kool, prei, sla en spruitjes tot iets meer onbekende zoals warmoes, raapstelen of mizuna. Ook voor ons moet het een uitdaging blijven”, lacht Sara. Momenteel zijn de telers druk in de weer met het opstellen van een teeltplan voor 2022. “Dit is de planning voor een heel jaar met welke groenten we zullen telen, de hoeveelheid, waar we de groenten plaatsen. Teeltafwisseling is zeer belangrijk om de grond niet volledig uit te putten. Hier kruipt veel denkwerk in. Ondertussen loopt het werk in het bedrijf door. ’s Ochtends om zeven uur starten we met oogsten om de automaat op ons erf aan te vullen. We maken de bestellingen voor de Buurderijen en de Streekmobiel klaar. Ondertussen moet er onkruid gewied worden. We hebben een grote schoffelmachine, maar een gedeelte moet met de hand gebeuren. De lege, opgehoogde, bedden maken we winterklaar. Ondertussen is ook de hoevewinkel enkele halve dagen in de week open. In de winkel verkopen we ook eigen bereidingen, zoals soep, ingemaakte groenten en confituur. Vaak ben ik daar in de late uurtjes nog mee bezig.” Slegershof krijgt gelukkig hulp van enkele zorggasten. “Ze komen ons graag een handje helpen op het veld. We verdelen het werk over de week in functie van onze zorggasten. De ene is heel goed in planten, terwijl de andere liever oogst of onkruid wiedt.” En dan te bedenken dat Sara en Tim tot drie jaar geleden naast hun bedrijf een fulltime job hadden. “Zot hè, in volle seizoen waren de nachten dan ook zeer kort. Het was niet meer houdbaar. Nu werken we met volle goesting in ons bedrijf aan nog meer diversiteit voor de klant.”
7 uur ’s ochtends: Eef trekt haar botten aan en oogst worden. Het is dinsdag, gaat het veld op. Er moet gepakket-afhaaldag, en dan moeten ’s middags om half twee de pakketten gevuld met vers geoogste groenten klaar staan. “Van de schorseneren tot de pastinaak en boerenkool, alles wordt met de hand geoogst”, zegt projectleider Caroline Vandenreyt die samen met Eef, een teler die ze in dienst hebben en een aantal vrijwilligers op het veld staat. Landschapsarchitecte Eef Coolen startte enkele jaren geleden thuis met het telen van groenten en kreeg zo de smaak te pakken. In een voormalig buxuspark net buiten de grote ring in Hasselt zag ze de ideale plek om een educatieve stadsmoestuin te starten. “We zijn een stadslandbouwbedrijf dat verse onbespoten groenten dicht bij huis teelt. We willen mensen opnieuw laten proeven van lokale en verse seizoensproducten van bij ons. We oogsten wanneer de plant en groenten volledig ontwikkeld zijn, dit komt de kwaliteit en smaak alleen maar ten goede. Niet enkel leveren we pakketten aan particulieren, ook restaurants werken met onze groenten. De stadsmoestuin is een open tuin waar iedereen kan rondwandelen en kan zien hoe we werken. Bedoeling is om ook workshops en rondleidingen te organiseren. Alleen stak corona daar een stokje voor. Het gaf ons wel wat meer tijd en ruimte om het project verder uit te bouwen.”
Natuurlijk
Van rust of winterstop is geen sprake. Eef Coolen startte in volle corona met de educatieve stadsmoestuin Hof van Eef. Vandaag teelt ze een tachtigtal verschillende groenten in de Hasseltse hof om elke week met de klanten mee te geven in een groentepakket. “Ik besef nu pas hoeveel waarde lokaal geteelde groenten hebben”, zegt Eef.
De groenten op ons bord zijn niet vanzelfsprekend, er steekt veel tijd en energie in. En daar mogen we de lokale teler voor prijzen. “We starten vroeg in het jaar met het zaaien en opkweken van plantjes. Het voorjaar en de lente is een heel drukke periode waarbij de plantjes constant verpot en verplaatst moeten worden”, duidt Caroline. “Tomaten zaait Eef bijvoorbeeld al bij haar thuis. Eens de plantjes beginnen te groeien, verhuizen ze naar het kantoor aan de hof. Zo groeien ze tot het hier binnen een kleine jungle is en de planten naar de serre kunnen verhuizen. Ze vragen veel aandacht, en dan hebben we het enkel over de tomaten.” Het hele jaar door vraagt de tuin veel onderhoud. “We zijn het jaar rond bezig met onkruid wieden. We spuiten niet tegen onkruid en insecten, maar gebruiken
natuurlijke middelen, zoals de Afrikaantjes die we tussen de planten zetten om insecten af te schrikken, of we plaatsen planten dichter bij elkaar om onkruid te mijden. Is er toch onkruid, plukken we het met de hand weg. In het najaar en de winter stopt het werk niet. We zijn nu nog volop bezig met de najaars- en wintergroenten te oogsten. De bedden die leeg komen te staan, worden winterklaar gemaakt. Voor de winter maken we de structuur van het bed weer in orde. We hakselen tuinafval en dekken hiermee het bed af. Dit zorgt voor extra voeding en activeert het bodemleven. Het houdt de grond gezond en klaar voor een nieuw seizoen. We hebben ook al groenten voor volgend jaar gepland in de serre. Gaat het vriezen? Dan moeten we daar actie ondernemen om de teelt tegen de vorst te beschermen. Zo zijn we constant in de weer om alles in de gaten te houden. Dat maakt het boeiend. Van rust of winterstop is geen sprake”, zegt Caroline. “Ik besef nu zelf veel meer hoeveel werk het kost voor de groenten op je bord liggen en hecht veel meer waarde aan mijn dagelijkse portie groenten”, besluit Eef.
Meer info? www.limburgsmaaktnaarmeer.be of scan deze code: