2022/7 LEF - Durven met Limburgs Erfgoed by Provincie Limburg

LEF GRAVEN VAN LOON

Nieuw belevingscentrum

DURVEN MET LIMBURGS ERFGOED NR. 7 JRG. 4 MEI 2022

HARLINDIS EN RELINDIS Elke 25 jaar in Maaseik

Orgelconcert Begijnhofkerk Sint-Truiden

VU: Sandro Claes, provincie Limburg – Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt

GRATIS TOEGANG

ZONDAG

8 mei

15 mei

22 mei

29 mei

Johannes Ebenbauer (orgel) – Wenen (AU)

Luc Ponet (orgel) Schola Gregoriana Feminea o.l.v. Jan Peeters

Luc Ponet (orgel) Bach Academie Vokal Consort o.l.v. Alexandros Kavvadas

Bart Rodyns (orgel) Jonathan De Ceuster (countertenor)

2022 15u

www.limburg.be/erfgoedbegijnhofkerksinttruiden

2022 15u

VOORAF

LEF – Durven met Limburgs Erfgoed staat voor innovatief omgaan met erfgoed. Het toekomstige bezoekerscentrum ‘1000 jaar Graven van Loon’ is indirect een verlengde hiervan en zal een minder gekend verleden van Borgloon, het graafschap Loon en de provincie Limburg ontsluiten voor het brede publiek. Het belevingscentrum brengt op een toegankelijke wijze een verhaal dat de hele provincie Limburg bestrijkt en elke Limburger zou moeten kennen. Het graafschap Loon ontstond in onze streken rond het jaar 1000. De eerste graven van Loon konden enkele oudere, versnipperde gebieden in Haspengouw en de Kempen samenvoegen en werden zo sterke regionale spelers. Het graafschap was iets kleiner dan het h uidige Limburg, maar het grondgebied van de provincie gaat voor een groot deel terug tot het graafschap. Dit project draagt daardoor bij tot de ontwikkeling van een inspirerende erfgoed-toeristische all-weather trekpleister. Dit niet alleen voor Haspengouw, maar voor heel Limburg. Als provinciebestuur ondersteunen we daarom het project. Doorheen heel het nummer wordt ingegaan op erfgoed, kinderen en jongeren. Erfgoed dat deze doelgroep zelf ofwel in familieverband kan beleven.

Erfgoed vertelt ons van waar we komen; hoe we vroeger waren en wie we nu zijn. Het geeft ons identiteit. De huidige globalisering vlakt lokale en regionale identiteiten uit, daarom is het belangrijker dan ooit om ons erfgoed te onderhouden, te bewaren en te begrijpen. Om het maatschappelijk te integreren en relevant te maken voor de huidige én toekomstige generaties. Het lot van ons erfgoed ligt in de handen van onze kinderen en jongeren. We hebben er dan ook alle belang bij hen al op jonge leeftijd in contact te brengen met het lokale erfgoed. Alleen zo ontwikkelen ze er een affiniteit voor, krijgen ze inzicht in het verleden en gaan ze hopelijk ermee aan de slag in de toekomst. Dit verwezenlijken vormt een boeiende uitdaging, temeer omdat erfgoed weleens als ‘stoffig’ bestempeld wordt. Volkomen onterecht, want erfgoed is brandend actueel en duikt bijna dagelijks op in de media. Ik ben dan ook zeer fier op de educatieve projecten van de afdeling Erfgoed. Zowel op het toegankelijk educatief boekje ‘Emma en Otis vinden een muntje’ waardoor bij de Archeologiedagen voor het eerst op kleuters ingezet wordt, als het vertellen via diverse media van een verhaal als dat van de ‘Slag om Hechtel’, zeker gezien de recente gebeurtenissen in Oekraïne. Igor Philtjens, gedeputeerde van Erfgoed en Toerisme

LEF

DURVEN MET LIMBURGS ERFGOED

ERFGOED

COLOFON De deputatie van de provincieraad van Limburg: Jos Lantmeeters, gouverneur-voorzitter; Inge Moors, Bert Lambrechts, Igor Philtjens, Tom Vandeput, gedeputeerden en Wim Schoepen, provinciegriffier Tekst: Peter Bloemen, Sandro Claes, Carolien Goeleven, Bjorn Peuskens en Betty Simon Realisatie: f-twee bladenmakers - Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed, provincie Limburg (Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt) Drukwerk: Danneels Drukkerij, Dennenlaan 5-6, 2340 Beerse • Papier: 100% gerecycleerd • Oplage: 5 000 exemplaren Verantwoordelijke uitgever: Sandro Claes, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt • Website: www.pcce.be ‘LEF - Durven met Limburgs Erfgoed’ verschijnt twee keer per jaar

LEF

DURVEN MET LIMBURGS ERFGOED

LIMBURG 06 I JAGDPANTHER

17 I Jong redt oud

Onder de radar

18 I Harlindis en Relindis

10 I BELEVINGSCENTRUM

28 I Maascongres

graven van Loon

14 I MONUMENTENWACHT

35 I Subsidies

30 jaar

43 I Tips voor trips

19 I TWEEMAAL MASEREEL collectie in de kijker

24 I EMMA EN OTIS archeologiedagen

29 I MONUMENTEN en hun eigenaars

WIN EMMA EN OTIS Leren over archeologie

Emma en Otis

vinden een muntje

Tekst en illustraties: Liesbet Slegers

In het boekje ‘Emma en Otis vinden een muntje’ vertelt Liesbet Slegers een verhaal voor kleuters. Er zijn tien exemplaren te geef voor LEF-lezers die het antwoord op de wedstrijdvraag voor 30 mei 2022 mailen naar pcce@limburg.be. Dit antwoord zit verscholen in dit nummer van LEF. Wedstrijdvraag: met welke teken personages brak Liesbet Slegers internationaal door? 5

ONDER DE RADAR HECHTEL

Vierde aanval mislukt

Tweede aanval mislukt

Britten over Albertkanaal 6 sept 1944

Eerste aanval op Hechtel mislukt de week vechten in Hechtel begint 7 sept

Jagdpanther vernield 8 sept

Derde aanval mislukt gevechten huis aan huis 9 sept

11 mannen gefusilleerd 10 sept

JAGDPANTHER IN HECHTEL

ONDER DE RADAR HECHTEL

Vijfde aanval mislukt bombardement op dorp 11 sept

Geallieerde doorbraak Duitse overgave 12 sep

Het online platform ‘Onder de radar’ verzamelt verhalen en relicten uit WO II. De bloedige slag om Hechtel die een week duurde, heeft al tot heel wat inzendingen geleid. Eén ervan heeft zelfs uitlopers tot in het Imperial War Museum in Londen.

stillegt. Opnieuw proberen de Britten een zwakke plek te vinden in de Duitse verschansingen in en rond Hechtel. Een flink stuk van het dorp ligt in puin en luitenant Griffiths rukt opnieuw met de Welsh Guards op richting centrum. Maar een Duitse tankcommandant

“We waren onderweg naar het centrum van Hechtel toen plots in de bossen een Duitse Jagdpanther opdook. De grootste tank die ik ooit gezien had. Bij een één-op-één gevecht had ik geen schijn van kans”, aldus luitenant William Hugh Griffiths van de Welsh Guards. En zo begint op 8 september 1944 een kat-en-muis-spel tussen een Britse Cromwell-tank (28 ton) en een nagelnieuwe Duitse Jagdpanther (50 ton). Het Duitse model is nog maar een half jaar in productie en de nazi’s hebben hoge verwachtingen van zijn superieure vuurkracht. In die noodlottige septemberweek in Hechtel laten de Duitsers alle beschikbare Jagdpanthers aanrukken.

‘DE VLAMMEN NADERDEN DE MUNITIE’

IK RIEP: ‘FIRE!’ Dag twee in de clash van Hechtel. De geallieerden botsen voor het eerst sinds hun landing in Normandië op een weerstand die hun opmars

ziet zijn tegenstander van ver komen en vuurt vanop zevenhonderd meter. Hij raakt de bovenzijde van de Britse tank en verpulvert de mitrailleur op de koepel. Griffiths spurt zijn gehavende pantser aan topsnelheid een bos in, om een tweede en ongetwijfeld dodelijke treffer te vermijden. Zo stil als mogelijk sluipt hij naar de flank van Jagdpanther, tot hij op 45 meter staat. “Wanneer ons kanon perfect op de tank gericht stond, riep ik: fire!”. Viermaal schiet de tank, viermaal raak. Een van de granaten ontploft in de ben-

Limburg heeft heel wat sporen uit WO II. Op het online platform ‘Onder de radar’ kan iedereen op zoek naar die overblijfselen en hieraan verhalen koppelen. De verhalen over jouw gemeenten bekijken? www.onderderadar.be

zinetank. De vlammen slaan niet alleen in de cabine naar binnen, maar komen ook steeds dichter bij de munitie. De Duitse bemanning vlucht. Majoor Sattler springt als laatste van zijn tank, maar valt en blijft bewusteloos liggen. Hij wordt later afgevoerd naar de meisjesschool O.-L.-V. Visitatie in Leopoldsburg. De tweede Jagdpanther die mee op verkenning getrokken is, doet zelfs geen poging om de rennende bemanning te beschermen en maakt onmiddellijk rechtsomkeer. OORLOGSTROFEE De uitgebrande Jagdpanther zal nog lange tijd als overwinningstrofee op de Kamperbaan blijven staan. Gerard Wuyts, die als 14-jarige tijdens die noodlottige week in Hechtel zijn vader verloor, beschrijft in zijn boek ‘Herfststorm over Hechtel’ hoe het met het wrak verging: “De Britten borgen later de slechts 160 km afgelegde Jagdpanther. Ze restaureerden hem en brachten hem onder in het Imperial War Museum te Londen.” ‘Onder de radar’ is een project van de provincie Limburg om verhalen te verzamelen die in de mist van de geschiedenis dreigen te verdwijnen. Vandaag zijn al 1540 verhalen opgeladen waarvan acht over de Slag om Hechtel.

ONDER DE RADAR FILMPJES

JODEN IN LIMBURG

ALEX BEDKOWSKI

Met Alex Bedkowski had Limburg een ware held in zijn midden ten tijde van de Duitse bezetting. Toen er tijdens WO II meer dan drieduizend Antwerpse Joden naar Limburg gedeporteerd werden, riskeerden tientallen Limburgers hun leven om dat van de Joden te redden. De Poolse schoenmaker Alex Bedkowski woonde in Beverlo en zat door zijn handicap in een rolstoel. Toen een Joodse moeder en haar zoontje om hulp vroegen, aarzelde hij echter niet. Hij bood hen een verstopplaats aan onder zijn bed of in zijn kleerkast. Een dappere én gevaarlijke onderneming als je weet dat ook de Duitsers bij hem hun schoenen lieten herstellen. Van ‘Joden in Limburg’ werden twee verdiepende filmpjes gepubliceerd.

DE SLAG OM HECHTEL

CAFE BUITENLUST

De geallieerden konden sinds de landing in Normandië vlot zestig kilometer per dag heroveren en hoopten dat de bevrijding gemakkelijk zou verlopen. Tot ze in Hechtel aankwamen. De Duitsers verzetten zich in Hechtel met man en macht. Het dorp ligt op het kruispunt van de hoofdwegen naar Nederland en Duitsland en dat wilden de Duitsers in handen houden. In de straten zag je overal lijken liggen van Britten, Duitsers én burgers. 10 september 1944 in het bijzonder was een heel tragische dag. De Duitsers haalden mannen, vrouwen en kinderen uit de schuilkelders. Ze werden van elkaar gescheiden. De vrouwen en kinderen werden terug in de schuilkelders geduwd, de mannen naar de tuin van Café Buitenlust gebracht. Elf mannen werden daar gefusilleerd. Van de ‘Slag om Hechtel’ werd recent een aangrijpend verdiepend filmpje gepubliceerd.

Van deze en andere verhalen zijn filmpjes gemaakt die je kan bekijken op www.onderderadar.be (scroll naar ‘unieke verhalen’) 8

VERZET IN LIMBURG

EMIEL VAN THIELEN

Alles moest stiekem gebeuren. Daarom vormden de verschillende verzetsbewegingen in Limburg een ingewikkeld kluwen. Inlichtingen diensten zoals Clarence of Zero speelden informatie door aan de geallieerden. Voor wie in gevaar was, waren er ontsnappingslijnen zoals Comète/Komeet. Zij brachten je via Spanje naar Engeland. Groep G, het Geheim Leger en de Partizanen hielden zich tenslotte vooral bezig met sabotage en gewapend verzet. Deel uitmaken van het verzet was uiteraard niet zonder gevaar. Vooral in 1944 voltrok zich een ware burgeroorlog tussen verzetslui en collaborateurs. De Antwerpse collaborateur Emiel Van Thielen, alias Max Günther, moest jacht maken op het verzet in Limburg. De razzia’s die volgden, waren verschrikkelijk: de Duitsers konden honderden verzetslui aanhouden en tientallen Limburgers werden ter plekke gefusilleerd. Van ‘Verzet in Limburg’ zullen vanaf midden juni 2022 drie verdiepende filmpjes gepubliceerd worden.

ONDER DE RADAR

ZOEK MEE NAAR SPOREN UIT WO II GEVONDEN WO II-LOCATIES OP DE HISTORISCHE LUCHTFOTO’S

445

101

160

BOMBARDEMENTEN INSLAG V1 OF V2

WIST JE DAT

186

OVERIGE RELICTEN

NEERGESTORTE VLIEGTUIGEN

er acht werkkampen waren in Limburg?

BEGRAAFPLAATSEN

BUNKERS

GESCHUTSOPSTELLINGEN

NOODBRUGGEN OF VERWOESTE BRUGGEN

KAMPEN

215

154

LOOPGRAVEN OF SCHUTTERSPUTTEN

WIST JE DAT

136

OORLOGSMONUMENTEN OF GEDENKPLATEN

www.onderderadar.be

de Duitse toppiloot Heinz Schnauffer, bijgenaamd ‘het spook van Sint-Truiden’, ook boven Limburg actief was?

BELEVINGSCENTRUM GRAVEN VAN LOON

DE SCHADUWEN VAN DE GRAVEN VAN LOON 10

BAILLEUL ONTWERPBUREAU (SCENOGRAFIE) - BEECK & HERMANS ARCHITECTEN (RESTAURATIE) - IMPORT.EXPORT ARCHITECTURE (ARCHITECTUUR)

BELEVINGSCENTRUM GRAVEN VAN LOON

850 jaar lagen ze te rusten, maar volgend jaar komen de vijfde graaf van Loon, Lodewijk I en zijn vrouw Agnes van Metz virtueel terug tot leven. Dat gebeurt in Borgloon in een nieuw belevingscentrum over 1000 jaar graafschap Loon, in een provincie die eigenlijk niet Limburg, maar Loon had moeten heten.

raaf Lodewijk I van Loon en zijn vrouw Agnes van Metz liggen begraven in de begijnhofkapel. “Dat maakt van Borgloon dé ideale plek voor een belevingscentrum over de Loonsegeschiedenis”, zegt Katrien Houbey, diensthoofd Toerisme in Borgloon. De stad brengt de graven van Loon na 1000 jaar terug tot leven in hun thuishaven. Ooit heersten de graven van Loon vanuit Borgloon over het graafschap Loon, de middeleeuwse voorloper van Limburg. De graven van Loon onderhielden goede banden met het Duitse Keizerrijk. Belgisch-Limburg beleefde tot aan de Franse Revolutie een groot deel van de geschiedenis anders dan de rest van België. In de klassieke schoolboeken komt Loon nauwelijks voor en de geschiedenis van

BELEVINGSCENTRUM GRAVEN VAN LOON

Het nieuwe onthaalpaviljoen.

De graven van Graaf Lodewijk I en zijn vrouw Agnes van Metz.

Maquettes tonen hoe het Loonse rijk evolueert.

Loon dreigt verloren te gaan. “Vandaag de dag zijn er weinig tot geen plaatsen waar je permanent kennis kan maken met het grafelijk verleden van Limburg. En die periode is net heel belangrijk voor ons. Dus het wordt tijd dat ook het grote publiek met die rijke geschiedenis kennismaakt”, zegt Katrien Houbey. TIJDREIZEN Net buiten de omwalling van de middeleeuwse stad, op de waardevolle historische site aan de Graethenpoort (het vroegere begijnhof) zal in 2023 het belevingscentrum de deuren openen. Katrien Houbey: “Dit is een unieke locatie. De twee bijzondere kapellen, de neogotische kapel en de middeleeuwse begijnhofkapel, zullen gerestaureerd worden en krijgen als beschermde monumenten een nieuwe functie te vervullen. Een mooie binnentuin zal die twee delen dan met elkaar verbinden.” Er komt ook een nieuwbouw die als onthaalplek dienst zal doen. Daar krijgen de bezoekers een eerste kennismaking met de graven van Loon en worden ze warmgemaakt om de rest te ontdekken.

“Hoewel we heel wat verbouwen en vernieuwen, gaan we op een respectvolle manier om met de bijzondere historische ruimtes”, verzekert Katrien Houbey. De stad heeft bewust gekozen om de plek een belevingscentrum en geen museum te noemen. Het interactieve parcours loopt door drie gebouwen uit verschillende tijdsperiodes, van recent naar oud. Als bezoeker start je in de nieuwbouw, de onthaalplek, en loop je verder langs de gerestaureerde neogotische kapel naar de middeleeuwse begijnhofkapel. Je loopt als het ware doorheen verschillende deuren van perceptie. “De middeleeuwse begijnhofkapel wordt als hoogtepunt van het bezoek beschouwd en is als oudste deel ook het diepste punt in de grond. Het is een reis door de tijd naar het ultieme eindpunt, want op die plaats ligt het graf van graaf Lodewijk I van Loon en zijn vrouw Agnes van Metz.” In opdracht van de stad Borgloon onderzoeken archeologen of het mogelijk is om de skeletten publiekelijk tentoon te stellen.

NICK CAVE Vooraleer je tot bij de begijnhofkapel komt, maak je in de neogotische kapel uitgebreid kennis met het verhaal van de graven van Loon en hun verwanten. De rijke geschiedenis past perfect bij de rijkelijk versierde kapel. Aan de hand van een chronologisch parcours of specifieke thema’s - je kiest zelf wat je het meest ligt - komen ludieke en interessante feiten over de grafelijke periode aan het licht. Welke graaf kwam te laat op de Guldensporenslag? Dankzij wie kennen we het werk van Hendrik van Veldeke? Of wist je dat niet alleen Nick Cave gecharmeerd werd door Christina the Astonishing? Ook tijdens het graafschap Loon genoot deze Heilige Christina de Wonderbare een bijzondere status. Dat kom je bijvoorbeeld te weten bij het gedeelte, met markante religieuze vrouwen. Andere thema’s zoals grenzeloze liefde en veroveringsdrang, de impact van de wereldgeschiedenis op Loon zal je ook tegenkomen langs het belevingsparcours. De werkgroep van het belevingscentrum probeert de informatie telkens op een

BELEVINGSCENTRUM GRAVEN VAN LOON

Bij gebrek aan afbeeldingen kregen de graven silhouetten.

Welke graaf kwam te laat op de Guldensporenslag? Helmen en wapens van de 11de tot in de 14de eeuw.

originele en interactieve manier weer te geven, en liefst nog met een kwinkslag naar vandaag. Hoe de graven er precies uitzagen, is nog steeds een raadsel. Daarom worden ze afgebeeld aan de hand van schaduw theaters en silhouetten. Dat laat ruimte voor de verbeelding van de bezoekers, maar creëert ook de mogelijkheid om alles in één stijl te brengen. ERFGOEDATTRACTIE De stad hoopt een erg divers publiek te bereiken. “In eerste instantie mikken we op de geïnteresseerde cultuurtoerist. Ze zullen niet alleen het volledig verhaal van de Loonse of Limburgse geschiedenis te zien krijgen, maar ze kunnen ook de twee kapellen bezoeken. Dat was vroeger enkel mogelijk bij bepaalde gelegenheden. Zeker de moeite. De rijkelijk versierde neogotische kapel vormt het ideale decor voor de verhalen van de graven terwijl de begijnhofkapel in al zijn soberheid onmiddellijk de juiste sfeer creëert voor de laatste rustplaats van graaf Lodewijk I van Loon en zijn vrouw. We vinden het ook heel belangrijk om

het belevingscentrum aantrekkelijk te maken voor gezinnen. We zullen daarom extra aandacht besteden aan de ontwikkeling van een interactief parcours met schaduwtheaters, animatiefilmpjes en aangepaste audioguides. Ook groepen zoals socio-culturele verenigingen en scholen zullen we met open armen ontvangen.” Borgloon, voor de niet-Limburger vooral gekend om zijn bloesems en het ‘doorkijkkerkje’, hoopt via het belevingscentrum nog meer bezoekers aan te trekken. In combinatie met het Fruitbelevingscentrum zal het belevingscentrum Graven van Loon een waardig alternatief vormen voor fietsers en wandelaars tijdens regenweer. Voor de feestelijke opening wordt gemikt op eind 2023.

Borgloon kreeg van het provinciebestuur een E-xtra²-investeringssubsidie van 1 516 684 euro om het belevingscentrum Graven van Loon te ontwikkelen. Het totaalbudget van het project bedraagt 4 229 260 euro en wordt ingezet voor de restauratie en inrichting van het belevingscentrum in de begijnhofkapel en de neogothische kapel, het ontwerp en de bouw van een multifunctioneel onthaal en de omgevingsaanleg in de besloten tuin. Het belevingscentrum opent de deuren in september 2023.

Meer info over de Graven van Loon

DERTIG JAAR MONUMENTENWACHT

DERTIG JAAR OP

INSPECTIE

De 444 leden van Monumentenwacht Limburg krijgen in ruil voor een jaarlijks lidgeld toegang tot specialisten. Een ploeg van professionele monumentenwachters onderzoekt gebouwen en hun waardevolle interieurs en schrijft een preventief onderhoudsadvies neer. Rudi Steegmans was erbij van dag één, dertig jaar geleden. 14

ertig jaar geleden, bij de start van Monumentenwacht Limburg, was Rudi hier de eerste monumentenwachter. Pionierswerk met een duidelijke missie: het erfgoed in de provincie inspecteren en het optimaal bewaren voor volgende generaties. Hoe dit precies in de praktijk uitgevoerd moest worden … dat was in het begin nog een beetje zoeken. “Bij de start in 1992 zaten we met twee in een klein bureautje op de provincie. We hadden papier, potlood en een telefoon met een gouden gids. Vanaf augustus 1992 belden we naar de kerkfabrieken om ons voor te stellen en te polsen of ze in een inspectieverslag over de staat van

hun gebouw geïnteresseerd waren. Bij een dergelijk verslag hoorden ook foto’s. De provincie had een donkere kamer waar we onze foto’s zelf ontwikkelden en afdrukten. De foto’s kleefden we op papier, in ons inspectiedossier. Vanaf het najaar 1992 konden we zo’n tien gebouwen inspecteren. De mond-tot-mond reclame deed de rest.” OPNIEUW EXAMENS De eerste opdrachten kwamen van kerkfabrieken. De pastoors voelden zich immers niet geroepen om op eigen houtje hun torenspits te beklimmen en stuurden liever Rudi Steegmans naar boven. “Eén van mijn eerste opdrachten was de

inspectie van de kathedraal van Hasselt. In die tijd klom ik vlotjes naar boven via de klimhaken in de torenspits. Maar een klimhaak kwam los en ik hing nog met één hand aan de andere klimhaak. Het heeft weken geduurd alvorens ik opnieuw een torenspits op durfde. In de beginjaren van Monumentenwacht waren de veiligheidsmaatregelen nog niet zoals vandaag en kropen we zonder helm of valbeveiliging over de daken. We namen een voorbeeld aan onze collega’s in Nederland die vijf jaar eerder gestart waren. Tot in Nederland één van de eerste twee monumentenwachters van het dak schoof. Hij zit sindsdien in een rolstoel.”

Vandaag begrijpt Rudi zelf ook niet waarom hij en zijn collega’s zoveel risico’s namen. “We wisten niet beter, denk ik. Als we vandaag de opdracht onveilig vinden, werken we bijvoorbeeld met een hoogtewerker of geven we in ons verslag aan dat de toegankelijkheid van het gebouw verbeterd moet worden. Daarnaast moeten we ook verplicht zes klimtrainingen per jaar volgen en is er een jaarlijks klimexamen voorzien waar onze kennis over klimtechnieken, knopen, materiaal, reddingmethodes … geëvalueerd wordt en indien nodig bijgestuurd. Bovendien oefenden we ook al eens met de brandweer. De monumentenwachters kregen

DERTIG JAAR MONUMENTENWACHT

“WE MOETEN BLIJVEN OVERTUIGEN”

dan de rol van slachtoffers die op grote hoogte gered moesten worden. Ook daar leerden we veel uit.” DOEN WE ZELF Tijdens of in navolging van een inspectie voeren de monumentenwachters ook noodherstellingen uit. Kleine gebreken kunnen, wanneer ze niet snel worden aangepakt, immers grote gevolgschade veroorzaken. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een lek in een dakgoot of het wegvallen van een lei of dakpan Dankzij deze aanpak worden dure restauratiekosten voor de abonnee vermeden. “We willen niet in het vaarwater komen van zelfstandige vaklui. In overleg met de sector hebben we een beperkte lijst van werken opgesteld die we zelf kunnen uitvoeren, omdat zij daarin wegens te beperkt toch niet geïnteresseerd zijn. Zijn er tien leien weg? Probeer daarvoor maar eens een vakman te vinden. Dus lossen wij dat snel zelf op.” BESPARING De uitdaging is volgens Rudi de voorbije dertig jaar grotendeels hetzelfde gebleven: voorzitters van kerkfabrieken, schepenen in de gemeenteraad en private eigenaars overtuigen om de adviezen van Monumentenwacht om te zetten in

daden. “Daarin is al een hele weg afgelegd. Het besef is gegroeid dat we ons erfgoed goed en regelmatig moeten onderhouden. Er wordt steeds meer beslist om te restaureren of te herstellen op basis van onze toestandsrapporten. Die rapporten kunnen eigenaars van beschermd erfgoed ook helpen om subsidies te krijgen. Vaak kijken ze nu naar het gemeentebestuur. Kleinere gemeenten hebben soms de neiging om één kerk goed te onderhouden en herstellingen voor de andere kerken op de langere baan te schuiven. We moeten blijven overtuigen om preventief te handelen. Het is een kwestie van perspectief. Het kost nu geld. Maar als je niets doet, wordt de schade groter en kost het nog méér geld. Kortom, “Voorkomen is beter dan genezen”, niet voor niets al dertig jaar de leuze van Monumentenwacht!”

Meer info over het lidmaatschap, of een collectief lidmaatschap www.monumentenwacht.be Monumentenwacht Limburg, W illekensmolenstraat 140, Hasselt mowa@limburg.be 011 23 75 90

LIDMAATSCHAP Monumentenwacht Limburg werkt voornamelijk voor de aangesloten leden. Een lidmaatschap van Monumentenwacht Limburg kost 40 euro per erfgoedobject (gebouw, site, …) per jaar. Eigenaars of beheerders van tien of meer erfgoedobjecten kunnen een afspraak maken om een lidmaatschap op maat te bespreken. Sommige gemeenten hebben een collectief lidmaatschap afgesloten waar private eigenaars kunnen instappen. Als lid van Monumentenwacht Limburg kan je beroep doen op de dienstverlening aan zeer voordelige tarieven.

JONG REDT OUD CAMPUS DE HELIX

DE VERGETEN

COLLECTIE Wat is er gebeurd met de gewezen archeologische collectie van campus de Helix in Maasmechelen? Campus de Helix schrijft zich in voor het project ‘Jong redt Oud’ en laat de leerlingen op zoek gaan naar het erfgoed onder hun voeten.

Volgens een urban legend herbergde het college van Maasmechelen een geheime kamer met het graf van een Merovingische krijger. “Dat moeten we verder uitzoeken”, dacht Jonas Slegers, leerkracht geschiedenis en cultuurwetenschappen. De leerlingen van het vijfde jaar humane wetenschappen steken hun handen uit de mouwen en gaan op zoek naar de geschiedenis van de school en de archeologische vondsten. “Ik vind het heel belangrijk dat mijn leerlingen hun onderzoeksvaardigheden trainen. Het project van Jong redt Oud komt dus als geroepen. De leerlingen zullen onderzoeken wat de architecturale en archeologische waarde van hun school is. We zitten nog maar in de prille beginfase, maar ik kijk al uit naar het resultaat.”

MACHINEGEWEER Het project loopt twee schooljaren lang en start met het filmpje ‘Onze school tijdens WO II’. Samen met het online platform ‘Onder de radar’ onderzoeken de leerlingen welke rol hun school tijdens WO II gespeeld heeft. “We willen ook het belang van verdraagzaamheid benadrukken en de link leggen naar de huidige oorlog in Oekraïne en de gevolgen voor het onderwijs.” Het vredeskunstwerk dat sinds 2018 op de speelplaats pronkt, toont al aan hoe begaan de school is met haar rijke geschiedenis. Tijdens WO I zouden soldaten in de klassen geslapen hebben en tijdens WO II stond er een zwaar machinegeweer opgesteld op de speelplaats. ‘Nooit meer

oorlog’ is de boodschap die ze met het beeld willen uitdragen. VOOR GROOT PUBLIEK Volgend jaar, als de leerlingen in het zesde jaar zitten, zal hun eindwerk gekoppeld worden aan het project. De focus zal dan liggen op de archeologische vondsten en de bouwstijl van de school waarvoor de architect zich baseerde op het Rijksmuseum van Amsterdam. “Via een opgenomen gidsbeurt willen we de resultaten delen. Op 23 april 2023 zal het project voorgesteld worden aan het externe publiek. En tijdens de archeologiedagen in 2023 kunnen de laatstejaars hun werk presenteren.” www.jongredtoud.be

EXPO HARLINDIS EN RELINDIS

MAASEIK

Harlindis-en-Relindisfeesten • Ommegang: 18 september richting Aldeneik en 25 september richting Maaseik • Expo’s in Sint-Annakerk en Sint- Catharinakerk vanaf 6 september • Familiespeurtocht vanaf 1 juli • Kunstroute van mei tot oktober www.harlindisrelindis.be

Maaseik heeft heel wat indrukwekkend erfgoed onder zijn hoede. De kerk en de kapel in Aldeneik zijn restanten van een ver verleden.

e restauratie van de Sint-Harlindisen-Relindiskapel is af en dat in het jaar van Harlindis en Relindis. Tijd voor een feest! En wat voor één: slechts om de 25 jaar worden de Harlindis-en-Relindisfeesten georganiseerd. Claudia Houben, publieksmedewerker van Musea Maaseik: “De twee heilige zussen stichtten in de 8ste eeuw een religieuze gemeenschap in Aldeneik, een plaats die vandaag in Maaseik ligt. Zij liggen aan de basis van wat vandaag Maaseik is. De kerk, de kapel en hun interieurs zijn daarom belangrijk erfgoed. Om de 25 jaar vertrekt er hier een ommegang. Na al die eeuwen worden de Harlindis-enRelindisfeesten nog zó gedragen door alle inwoners. Heel mooi om te zien dat iedereen nog altijd goed weet wie Harlindis en Relindis zijn.”

Hoe vieren de Maaseikenaren dat? “Al sinds de Franse Revolutie vindt er om de 25 jaar een ommegang plaats die de relieken naar de Sint-Annakerk in Aldeneik brengt. Daar blijven ze een week liggen waarna de processie ze naar de crypte van de Sint-Catharinakerk in Maaseik terugbrengt. Die roemrijke ommegang zal dit jaar meer de nadruk leggen op het kunstzinnige aspect.” Wat is jouw rol bij die feesten? “Ik werk bij Musea Maaseik. Wij ondersteunen de vzw Harlindis en Relindis met het organiseren van de feesten. Onze twee tijdelijke tentoonstellingen staan dit jaar uiteraard in het teken van de feesten. De eerste tentoonstelling vindt plaats in de Sint-Annakerk in Aldeneik en zet de geschiedenis van het klooster in de kijker. De tweede tentoonstelling vindt plaats in de Sint-Catharinakerk in Maaseik en draait rond reliekverering. Het is voor ons heel bijzonder dat de expo’s in die iconische gebouwen kunnen plaatsvinden.”

Hoe kunnen we meegenieten van de feesten? “Vanaf 6 september kan je gratis onze tentoonstellingen bezoeken. Op 1 juli start ook de familiespeurtocht ‘In de voet sporen van de ommegang’. De wandeling brengt gezinnen op een speelse manier in contact met de belangrijkste punten in Aldeneik. En natuurlijk de Ommegang zelf is een zeldzaam evenement. Als je die mist, moet je nog eens 25 jaar wachten.”

“ELKE 25 JAAR OMMEGANG HEEN EN TERUG”

COLLECTIE IN DE KIJKER

TWEEMAAL MASEREEL 1

Masereel was één van de belangrijkste Belgische kunstenaars van de 20ste eeuw, met internationale weerklank. Hij overleed 50 jaar geleden. Het Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed put uit de rijke provinciale kunstcollectie voor twee Masereeltentoonstellingen. Vooral zijn tekeningen en houtsneden waarin hij zijn oorlogservaringen in beeld zet, zijn vandaag even actueel als de dag dat hij ze maakte. Interesse in de kunstcollectie? pcce@limburg.be

COLLECTIE IN DE KIJKER

‘DE GRUWEL VAN DE OORLOG’

50 JAAR FRANS MASEREEL

Vijftig jaar geleden overleed in Avignon Frans Masereel (1889-1972), één van de belangrijkste grafici en houtsnijders uit de 20ste eeuw. Zijn toegankelijke werken werden tijdloos en vooral zijn protest tegen de oorlogsmisdaden blijft brandend actueel. In 1946 werd het boek Remember! uitgegeven. De 26 tekeningen in Chinese inkt tonen de gruwel van het nazisme. In deze tekening omarmt een getormenteerde vrouw haar man en kind. Het doet ons denken aan een piëta. Remember!, 1946.

COLLECTIE IN DE KIJKER

SCHENKING VAN DE WEDUWE

‘DE GIFT VAN DE WEDUWE’

De weduwe van Frans Masereel, de Franse kunstenares Laure Malclès (1911-1981), overleed acht jaar na hem. Kort voor haar dood schonk ze hout- en linosneden, tekeningen, aquarellen, schilderijen en voorwerpen uit Masereels atelier aan de provincie Limburg. Zo kan Limburg vandaag uitpakken met een belangrijke collectie van Frans Masereel, zoals dit schilderij met een straatbeeld uit Marseille. Marseille, deux filles dans la rue, 1946.

COLLECTIE IN DE KIJKER

TENTOONSTELLING IN BEGIJNHOFKERK

‘WAARVAN DROOMT DE MENS?’

Masereel groeide op in een begoed Franstalig gezin, maar de twee wereldoorlogen zouden zijn wereldbeeld overhoophalen. Hoe moest het verder met de moderne mens? De stad tekent hij vaak als een broeihaard van industrialisatie en kapitalisme. In deze houtsnede knielt een man, met zijn armen naar de wolken. Waarvan droomt de mens in deze stad? De eerste van de duotentoonstelling Frans Masereel loopt van 2 september tot 30 oktober in het Provinciaal Museum Begijnhofkerk Sint-Truiden. Projet de monument, 1954 www.limburg.be/ erfgoedbegijnhofkerksinttruiden

COLLECTIE IN DE KIJKER

TENTOONSTELLING IN HUIS HERMAN TEIRLINCK

‘DE VERLEIDING VAN DE ZUSTER’

Frans Masereel liet in 1940 alle toneelstukken van Herman Teirlinck (18791967) inbinden in één boek ‘Tooneel’. Hij illustreerde het en schonk het unieke kunstwerk aan zijn vriend Herman T eirlinck. Vandaag is dit boek nog steeds familiebezit. Het werk is te bewonderen op de tweede van de duotentoonstelling Frans Masereel in het Huis van Herman Teirlinck in Beersel, die opent op 2 september. De verleiding van zuster Beatrijs door de duivel bij het toneelstuk ‘Ik dien’ van Herman Teirlinck www.huisvanhermanteirlinck.be

ARCHEOLOGIEDAGEN EMMA EN OTIS

EMMA OTIS EN

Emma en Otis vinden een muntje. Een archeologieverhaal voor kleuters van de provincie Limburg, verteld en getekend door Liesbet Slegers.

ARCHEOLOGIEDAGEN EMMA EN OTIS

LIESBET SLEGERS De kinderboeken van Liesbet Slegers zijn niet meer weg te denken uit de boekhandel. Haar stijl herken je meteen: felle kleuren en donkere contourlijnen. Dat handelsmerk heeft de illustratrice al sinds ze Toegepaste Grafiek Illustratie aan Sint-Lukas in Antwerpen studeerde. Karel en Kaatje, haar bekendste personages, werden intussen goede vriendjes van heel wat peuters en kleuters uit alle hoeken van de wereld. De prentenboeken van Liesbet Slegers zijn al in meer dan tien talen beschikbaar. Voor dit nieuwe archeologieproject van de provincie Limburg verzon ze twee nieuwe figuren: Emma en Otis.

L e re

n ov

e r a rc

Emm

h e o lo

een nden

EMMA EN OTIS VINDEN EEN MUNTJE

g ie

tis en O

mun

tje

ies: ustrat en ill ers Tekst t Sleg Liesbe

“Al sinds 1999 schrijf ik kleuterboeken. Meestal spelen Kaatje en Karel de hoofdrol. Het verhaal van Emma en Otis staat helemaal los daarvan. Dankzij input van historici en archeologen, ook van mensen die in een depot werken, groeide een nieuw verhaal dat ik speciaal voor het PCCE en in het kader van de Archeologiedagen gemaakt heb. En dat vind ik net ook heel leuk: ik leer iets nieuws bij én ik leer ook nieuwe mensen kennen. Ook al is het mijn beroep, het blijft altijd een uitdaging om iets abstracts, zoals archeologie, uit te leggen aan kinderen. Maar dat lukt Emma en Otis prima.”

Emma en Otis zijn samen met hun hondje Botje op wandel. Al snel ontdekt Botje een bijzondere munt in het zand. Benieuwd waar de munt vandaan komt? Doe je werkkleren aan, hou je schop klaar en vertrek mee op avontuur met Emma en Otis. Onderweg laat de auteur en illustratrice Liesbet Slegers kleuters op een speelse manier kennismaken met archeologie via acht opdrachten.

ARCHEOLOGIEDAGEN EMMA EN OTIS

IN DE KLEUTERKLAS Elke Limburgse bibliotheek en kleuterklas krijgt dit boekje cadeau in aanloop naar de Archeologiedagen 2022. Het boekje en de acht opdrachten willen kleuterklassen aanzetten om te werken rond het archeologiethema in de week van 16 mei.

HELP DE ARCHEOLOOG!

GEDIPLOMEERD ARCHEOLOOG De échte archeologen zullen wellicht hun twijfels hebben, maar dankzij het boekje van Liesbet S legers kunnen kleuters een diploma van Junior archeoloog behalen. Wanneer je kleuter één of meerdere opdrachten in ‘Emma en Otis’ uitvoert, ligt een juniordiploma klaar als beloning.

Eén van de opdrachten in ‘Emma en Otis’ wil de archeologen van de toekomst helpen. Je hoeft daarvoor alleen maar een mooie kei uit te kiezen, er iets op te tekenen, je naam en de datum van vandaag te noteren. Daarna verstop je de kei en wie weet vindt een archeoloog over een eeuw of twee dit historisch artefact.

WANDELINGEN Voor de Archeologiedagen 2022 werden twee avontuurlijke ‘Emma en Otis’- gezinswandelingen uitgewerkt: Wanneer: zaterdag 21 en zondag 22 mei, van 10 u. tot 17 u. (laatste startmoment) Voor wie: gezinnen met kinderen tussen 4 en 7 jaar Hoe: elk kindje ontvangt bij de startpunten een ‘Emma en Otis’-rugzakje met allerlei spulletjes om de opdrachten te voltooien. Op het einde wacht voor de succesvolle Junior archeologen een mooie beloning. Deze gezinswandelingen worden door het PCCE gratis aangeboden. Wandeling 1 het Romeinse Tongeren (ca. 3 km). Start- en eindpunt: Via Julianus 2, Tongeren (Bezoekerscentrum T oerisme Tongeren) Wandeling 2 het Archeologisch park de Rieten Start- en eindpunt: Rietenstraat, Oudsbergen Op zondag 22 mei bieden de IOED Kempen en Maasland en de gemeente Oudsbergen tussen 14 u. en 18 u. in het Archeologisch park de Rieten ook workshops en de zoektocht ‘Archeoloog voor 1 dag’ aan (zie p. 44 in LEF en geschikt vanaf 9 jaar)

ARCHEOLOGIEDAGEN Van 20 tot 22 mei is het weer zover! Tijdens de Archeologiedagen ontdek je dat onze bodem vol rijkdom en verhalen zit. Soms moeten we die zelfs letterlijk opgraven. Dankzij een ruim aanbod aan activiteiten probeert de sector een breed publiek te overtuigen van het belang van archeologie. Check op www.archeologiedagen.be het digitale programma voor de provincie Limburg.

MAASCONGRES

MENS EN MAAS

Maascongres www.maascongres.eu

Na de Maasramp vorig jaar kan de derde editie van het Maascongres niet actueler zijn. Specialisten uit Nederland en België kijken achtzaam naar de toekomst.

Wie is de baas? De mens of de Maas? Een belangrijk keerpunt in dat vraagstuk is de 19de eeuw. Vóór die periode paste de mens zich aan de Maas aan, maar vanaf de 19de eeuw lieten nieuwe ontwikkelingen in wetenschap en industrie denken dat de mens de Maas kon onderwerpen. Een catastrofale vergissing, met vorig jaar noodlottige overstromingen en meer dan veertig doden in de Maasvallei. Vandaag worden opnieuw vraagtekens gezet bij ‘de onderwerping van de Maas’. De bewoners van de Maasvallei moeten hun relatie tot de rivier herdenken. Het meerdaagse Belgisch-Nederlandse Maascongres wil tot een synthese komen over de relatie tussen mens en rivier vanaf de

prehistorie en mogelijks nieuwe perspectieven bieden voor de toekomst. Daarmee gaat deze editie van het Maascongres een stap verder dan de twee congressen waarop het voortbouwt. Op welke manier kan de premoderne omgang met de Maas een inspiratie zijn voor de toekomst? Welke bedijkingstechnieken paste de mens in het verleden toe en wat kunnen wij daarvan leren? Welke gevolgen heeft het menselijk gebruik van de rivier op het ecosysteem? Op deze en andere vragen zoeken experts uit wetenschap, erfgoed en beleid aan de hand van lezingen een antwoord. Neem zeker de tijd om de lezing van Anja Neskens en Frank Holthuizen (Limburgs Museum, Venlo) over de overstromingen van 1926, 1993 en 1995 en 2021 te volgen. Met filmbeelden uit de collectie van het Limburgs Museum tonen ze de impact van vier grote overstromingen op de geschiedenis van de Maas.

29 juni 2022: avondlezingen in de universiteitsa ula van Maastricht. 30 juni & 1 juli 2022: lezingen in het C ultureel Centrum Achterolmen Maaseik. Voor geïnteresseerden in geschiedenis, geologie, landschap en erfgoed. Dit congres staat open voor iedereen uit Vlaanderen en Nederland die meer wil weten over de Maasvallei en haar historische betekenis. Prijs: 50 euro, 40 euro voor leden van erfgoedverenigingen, 25 euro voor s tudenten. Wandelen langs de Maas Maak eens een mooie wandeling langs de Maas zoals de wandeling, die in het idyllische Aldeneik start: www.wandeleninlimburg.be (zoekterm Aldeneik oranje)

“WIE IS HIER DE BAAS?”

LIMBURGSE MONUMENTEN

MONUMENTEN EN HUN EIGENAARS 1

Oud en gered van verval, of zelfs de sloophamer. Limburgs erfgoed krijgt een nieuwe invulling of wordt minutieus onderhouden door Limburgers met een groot hart voor het verleden.

LIMBURGSE MONUMENTEN

‘CENTRUM VAN DE HEERLIJKHEID’

RIEMST

WATERBURCHT 14de EEUW

De Waterburcht, veilig omringd door water, was het centrum van de heerlijkheid Millen, een leen van het graafschap Loon. Het kasteel is vandaag één van de toeristische trekpleisters in Riemst met een brasserie op een unieke locatie. De brasserie is een welgekomen stop op de fietsroutes langs de Waterburcht. De Waterburcht van Millen is al sinds 1993 aangesloten bij Monumentenwacht Limburg. Kattestraat 22, Millen (Riemst)

LIMBURGSE MONUMENTEN

HASSELT

RIJKSWACHT KAZERNE 19de EEUW

De oude rijkswachtkazerne straalt, door zijn neoclassicistische stijl, nog altijd de macht van de Rijkswacht uit. Het monumentale gebouw staat in het hartje van Hasselt. En net dat zorgde ervoor dat Radio 2 zich er, na een grondige renovatie, in 2018 installeerde. De oude rijkswachtkazerne kreeg de roepnaam De Kezerreme. Daarachter ligt het gebouw met de schuine spiegelwand, het zogenoemde ‘t Scheep. ’s Ochtends en over de middag kan je binnengluren in de studio’s en de presentatoren aan het werk zien. Guffenslaan 18, Hasselt

‘RIJKSWACHT’ PRIJKT NOG ALTIJD OP DE GEVEL 31

LIMBURGSE MONUMENTEN

TONGEREN

SINT-STEFANUSKERK 15de EEUW

Georges Noelmans (foto), voorzitter van de kerkfabriek, was in 1992 de eerste abonnee van Monumentenwacht Limburg en maakt er een erezaak van om zijn kerk veilig te stellen voor de komende generaties. De Sint-Stefanuskerk werd in 1261 gesticht door de heren van Elderen. De huidige versie in Maasgotische stijl dateert uit de 15de eeuw. Merkwaardige grafstenen tonen legendarische inwoners in volle wapenrusting zoals Willem van Hamal († 1279) en Egidius van Hamal († 1354). Sint-Stefanusstraat, Tongeren

‘MET HET HARNAS EN ALLE WAPENS’ 32

LIMBURGSE MONUMENTEN

‘BIER BROUWEN IN DE STALLEN’

SINT-TRUIDEN

BROUWERIJ VAN WILDEREN 18de EEUW

Al van ver zie je de oude vakwerkhoeve liggen tussen de uitgestrekte fruitboomgaarden. Op de plaats waar vroeger de ossenstallen stonden, bevindt zich nu een hypermoderne brouwerij en distilleerderij. Mike Janssen en Roniek Van Bree kochten de Haspengouwse hoeve in 2007 en restaureerden de gebouwen. Elke zaterdag, zondag en feestdag om 15 u. kan je aansluiten bij de rondleiding met een bezoek aan de oude stokerij uit 1890. Wilderenlaan 8, Sint-Truiden www.brouwerijwilderen.be

LIMBURGSE MONUMENTEN

‘DE CODEX VAN HARLINDIS EN RELINDIS’

MAASEIK

SINT-CATHARINA 19de EEUW

Theo Ramaekers fietst voorbij zijn kerk. Als voorzitter van de kerkfabriek doet hij beroep op Monumentenwacht Limburg om de toekomst veilig te stellen. De kerk is al sinds december 1992 aangesloten en liet reeds 21 inspecties uitvoeren. Er huizen dan ook echte schatten in de Sint-Catharinakerk, zoals het oudste evangelieboek van de Benelux: de Codex Eyckensis. De neoclassicistische kerk herbergt daarnaast nog andere waardevolle kunstschatten zoals een Agnus Dei (wassen medaillon) en een zilveren processie kruis gemaakt door de Maaseikse zilversmid Frederik Malders. De unieke Codex Eyckensis uit de 8ste eeuw wordt traditioneel toegeschreven aan de heiligen Harlindis en Relindis (zie ook pagina 18). Grote Kerkstraat 15, Maaseik

SUBSIDIES JONG REDT OUD

SUBSIDIES

Heb je een idee om jonge ren aan het werk te zetten bij Limburgs onroerend erfgoed? Twijfel je of jouw project in aanmer king komt? Zoek je een aanvraagformulier?

JONG REDT OUD IN HET KORT

PROJECTSUBSIDIE JONG REDT OUD

Wat? Het Provinciaal Centrum voor Cul tureel Erfgoed (PCCE) ondersteunt met de subsidie ‘Jong redt Oud’ projecten waarin jongeren actief meewerken aan het onderhoud, het herstel, het onderzoek of de ontsluiting van Limburgs onroe rend erfgoed onder begeleiding van een expert. Het project combi neert fysieke activiteiten op de erf goedsite met inhoudelijke duiding door een begeleider of met eigen opzoekwerk. De jongeren worden zo bewust gemaakt van het belang van erfgoed én helpen mee aan het behoud ervan.

Wie? De (inter)lokale publiekrechtelij ke instanties (zoals gemeenten, autonome gemeentebedrijven, intergemeentelijke samenwer kingsverbanden), privaatrechtelijke instanties zonder winstoogmerk en feitelijke verenigingen.

Voorwaarden? Het project moet voldoen aan enkele voorwaarden. • Het onroerend erfgoed ligt op Limburgs grondgebied. • De jongeren moeten in het project actief meehelpen en bij voorbeeld helpen met opruimen, onderhouden, schoonmaken, her stellen, onderzoeken, ontsluiten van het onroerend erfgoed. • Er moet toezicht zijn van een inhoudelijk expert (erfgoed specialist, heemkundige kring, Regionaal Landschap, historicus, architect, natuurorganisatie, …) of een leerkracht, zodat de jongeren de site met respect en op een correcte manier herstellen of onderhouden.

Hoeveel? Een financiële ondersteuning van maximum 2 500 euro (inclusief btw en andere kosten).

Het Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed – PCCE (te bereiken via 011 23 75 75 of pcce@limburg.be) helpt je graag bij de voorbereiding van jouw project of het aanvragen van een subsidie. Meer info op www.pcce.be/ erfgoedaanbod

Tijdens de pandemie draaide ‘Jong redt Oud’ op een lager pitje. Maar nu de beperkingen achter ons liggen, staat de provincie klaar om alle projecten opnieuw te ondersteunen. Een co-financiering vanuit de school of de vereniging is niet noodzakelijk. Een mooi voorbeeld van een ‘Jong redt Oud’-project is te vinden op pagina 17 van dit magazine.

Wanneer? Een aanvraag voor Jong redt Oud kan je het hele jaar door indienen. De aanvraag moet wel voor de start van het project ingediend worden.

IN CIJFERS De gemeente Gingelom ontving een provinciale subsidie van 23 211 euro voor het onderhoud en de instandhouding van zeven objecten waardevol, niet-beschermd klein historisch erfgoed. INVESTERINGSSUBSIDIE KLEIN HISTORISCH ERFGOED Bezit of beheer je nietbeschermd klein historisch erfgoed? Dan kan je een subsidie aanvragen voor het onderhoud en de instandhouding van waarde vol, niet-beschermd klein historisch erfgoed. Je kan tot 60 procent van de kosten terugkrijgen, tot 12 000 euro. DEADLINE Een aanvraag Klein Historisch Erfgoed kan je het hele jaar door indienen door het formulier op de website in te vullen. Meer info op www.pcce.be/ erfgoedaanbod WAAR NAARTOE? Oude Katsei 133 Niel-bij-Sint-Truiden (Gingelom)

SUBSIDIES BEST PRACTICES

ZEVEN OBJECTEN GINGELOM

De gemeente Gingelom draagt haar erfgoedwaardige monumenten hoog in het vaandel. Zo hebben ze recent maar liefst zeven KHE-objecten onder handen genomen. Kapellen kennen een rijke geschiedenis en zijn vaak beeldbepalend voor een gemeente. Kim Peters, algemeen directeur van Gingelom: “We hebben in Gingelom heel veel kapellen. Je kan hier langs een uitgestippelde kapellenroute wandelen of fietsen, met meer dan dertig kapellen ... Dit klein erfgoed willen we systematisch opwaarderen aan een tempo van twee kapellen per jaar. Een derde van de kapellen is eigendom van de gemeente, de rest is van de kerkfabriek of in privéhanden. Bij die eigenaars promoten we inspecties van Monumentenwacht Limburg, door het lidgeld voor onze rekening te nemen en later als dat nodig zou zijn, de restauratie mee te subsidiëren vanuit de gemeente én met de hulp van de provincie.”

De kapel en de bronput zijn opnieuw de ontmoetingsplaats van weleer.

Vaak brengen ze ook een sociale impact met zich mee. In de eerste dossiers nam de gemeente de bronput van deelgemeente M ielen-boven-Aalst onder handen. Kim Peters: “De plek is nu weer een idyllische rustplek in het centrum van het dorp, een ideale ontmoetingsplek.” Momenteel werkt de gemeente aan de restauratie van de kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand in de deelgemeente Niel-bij-Sint-Truiden. Kim Peters: “Deze kapel is van grote historische waarde. Al sinds 1650 staat er een kapel op die plek. Het huidige gebouwtje dateert uit 1785. Voor de werken volgen we steeds het verslag van Monumentenwacht Limburg. We zijn nu bezig met het herstellen van het dak en de afwerkingslagen op de muren. Daarna leggen we de omgeving van de kapel mooi aan.”

SUBSIDIES BEST PRACTICES

HERDENKINGS MONUMENT BERINGEN

De soldaten en krijgsgevangenen keerden na WO I terug naar een verscheurd Paal. Ze vonden er twee oud-strijdersverenigingen: de Vlaamsgezinde V.O.S. (Vlaamse Oud-strijdersbond) en de Belgischgezinde N.S.B. (Nationale Strijdersbond). De twee verenigingen kibbelden over zowat alles. Wie mocht ‘Oudstryders Pael’ op de eigen vlag zetten? Zou op het herdenkingsmonument een Vlaamse leeuw of een Belgische staan? Het vergde ettelijke processen en vijf jaar aan debatten vooraleer het monument werd ingehuldigd. Lang zou het niet ongeschonden blijven, want zeventien jaar later stond het Duitse leger opnieuw in Paal. Dirk Bouve, erfgoedcoördinator van Beringen: “Het herdenkingsmonument van WO I trok meteen hun aandacht. De leeuw hield onder zijn poot een verslagen adelaar en die symboliek ontging de Duitsers niet. De adelaar werd vakkundig weggekapt.”

De leeuw is er nog. De verslagen Duitse adelaar niet.

De vereniging Paalonline kwam met de idee om het monument te restaureren. Is de restauratie van het monument een goed moment om een nieuwe adelaar toe te voegen? Dirk Bouve: “Ik heb de restaurateur moeten overtuigen, want die wou niets liever dan een nieuwe adelaar maken. Maar we hebben het advies van Monumentenwacht Limburg gevolgd en de adelaar niet hersteld. De verdwenen adelaar is vandaag een deel van het verhaal dat bij het monument geduid zal worden.”

IN CIJFERS De stad Beringen kreeg voor de restauratie, de nieuwe omgevingsaanleg en de duiding van het herdenkingsmonument een provinciale subsidie voor het onderhoud en de instandhouding van waardevol, niet-beschermd klein historisch erfgoed van 12 000 euro. INVESTERINGSSUBSIDIE KLEIN HISTORISCH ERFGOED Bezit of beheer je nietbeschermd klein historisch erfgoed? Dan kan je een subsidie aanvragen voor het onderhoud en de instandhouding van waarde vol, niet-beschermd klein historisch erfgoed. Je kan tot 60 procent van de kosten terugkrijgen, tot 12 000 euro. DEADLINE Een aanvraag Klein Historisch Erfgoed kan je het hele jaar door indienen door het formulier op de website in te vullen. Meer info op www.pcce.be/ erfgoedaanbod WAAR NAARTOE? Heldenlaan en Diestersesteenweg Paal (Beringen)

SUBSIDIES BEST PRACTICES

SUBSIDIE PROJECTEN ONROEREND ERFGOED Heb jij een project rond onroerend erfgoed in Limburg? Dan kan je een project- of investeringssubsidie aanvragen bij de provincie. Je kan tot 60 procent van de kosten terugkrijgen, tot 25 000 euro. DEADLINE Een aanvraag dien je in voor 1 oktober 2022 of 1 april 2023 door het formulier op de website in te vullen. Meer info op www.pcce.be/ erfgoedaanbod WAAR NAARTOE? Centrum Oud-Rekem (Lanaken)

INFOBORDEN OUD-REKEM

Oud-Rekem wil meer wandelaars en fietsers aantrekken. Het deeldorp van Lanaken schuift pitoreske routes en een rijke geschiedenis naar voor als troeven. Maar de infoborden om dit alles duidelijk te maken, hebben hun beste tijd gehad. “Bovendien hingen ze soms hoog aan een gevel. Een rolstoelgebruiker bijvoorbeeld kon die borden heel moeilijk lezen”, zegt Katrijn Vrancken, diensthoofd Toerisme in Lanaken. “En dat is iets waarop we bij de nieuwe borden heel

IN CIJFERS Toerisme vzw, Lanaken, ontving een provinciale projectsubsidie van 25 000 euro voor het plaatsen van nieuwe erfgoed-toeristische signalisatieborden.

hard gefocust hebben: de leesbaarheid en de toegankelijkheid.” De nieuwe borden staan nu op een meter hoogte en hebben de vorm van een lessenaar. De kleuren zijn veel duidelijker en er staat bewust geen tekst op een foto-achtergrond, want dat komt de leesbaarheid niet ten goede. De infoborden zijn gemaakt van cortenstaal; zo lijken ze met het dorp vergroeid.

SUBSIDIES BEST PRACTICES

WATERTOREN BREE

“We zijn beide architecten, voornamelijk in de restauratiesector. We hebben geen schrik van dit project. Maar ja, veel mensen zeggen dat we goed gek zijn. Soms denken wij dat zelf ook. (lacht) Maar de renovatie verloopt vlot. De stellingen zijn nu weg en de interesse vanuit de wijk – wij wonen hier ook vlakbij – is heel groot.” Architecten Natalie Martens en haar partner Tom Zegers hebben duidelijk een hart voor de

voormalige watertoren aan het stadspark de Boneput van Bree. De toren dateert uit de jaren 1930 en is 22 meter hoog. De bovenste helft wordt een unieke woning. De onderste helft een ontmoetingsplaats, met tentoonstellingsruimte en creatieve ateliers. Het wordt een ruimte waar plaats is voor creativiteit in de ruime zin van het woord en te gebruiken is door het brede publiek. De toren is een belangrijke baken in de stad. Iedereen heeft wel een verhaal waarin het gebouw een rol speelt. De eerste kus achter de toren ... De stad kocht hem van De Watergroep en zocht een overnemer. “Ons dossier sprak het stadsbestuur en ook het provincie bestuur aan, omdat we de onderste helft voorbehouden voor verenigingen en iedereen die een samenkomst in een unieke industriële setting wil organiseren.”

IN CIJFERS Kanaal Zuid VVZRL kreeg voor de renovatie en de ontsluiting van de onderste helft van de watertoren een provinciale projectsubsidie van 25 000 euro. SUBSIDIE PROJECTEN ONROEREND ERFGOED Heb jij een project rond onroerend erfgoed in Limburg? Dan kan je een project- of investerings subsidie aanvragen bij de provincie. Je kan tot 60 procent van de kosten terugkrijgen, tot 25 000 euro. DEADLINE Een aanvraag dien je in voor 1 oktober 2022 of 1 april 2023 door het formulier op de website in te vullen. Meer info op www.pcce. be/erfgoedaanbod WAAR NAARTOE? Watertorenstraat 16 Bree www.dewatertoren.be

“Iedereen heeft een verhaal waarin de toren een rol speelt.”

IN CIJFERS Beluister vzw kreeg een provinciale projectsubsidie van 25 000 euro voor het project ‘Fruitspoor paticipatiefase’ waarbij de vzw naar de verhalen over de geschiedenis en het onroerend erfgoed van het Fruitspoor op zoek gaat. SUBSIDIE PROJECTEN ONROEREND ERFGOED Heb jij een project rond onroerend erfgoed in Limburg? Dan kan je een project- of investeringssubsidie aanvragen bij de provincie. Je kan tot 60 procent van de kosten terugkrijgen, tot 25 000 euro. DEADLINE Een aanvraag dien je in voor 1 oktober 2022 of 1 april 2023 door het formulier op de website in te vullen. Meer info op www.pcce.be/ erfgoedaanbod WAAR NAARTOE? Het traject van de voormalige spoorlijn is te vinden op inventaris.onroerend erfgoed.be/erfgoed objecten/304755

SUBSIDIES BEST PRACTICES

FRUITSPOOR

SINT-TRUIDEN > TONGEREN

Geert Verdickt zat veel thuis met weinig om handen: “Ik ben een verhalenverteller en tijdens corona viel er niet veel te doen. Ik besloot op zoek te gaan naar verhalen dichtbij huis. In mijn geval, het Fruitspoor op een paar honderd meter van mijn voordeur. Ik werk samen met Jochen Smets in Beluister vzw om verhalen te verzamelen en te vertellen in podcasts, wandelapps, voorstellingen op locatie ...” Het Fruitspoor is de spoorlijn tussen Sint-Truiden en Tongeren, waarlangs goederentreinen fruit en suikerbieten transporteerden. De sporen werden opgebroken in 1971, maar het tracé is nog zichtbaar als een rechte lijn die door het landschap loopt.

Beluister vzw brengt verhalen over de fruitlijn.

“Langs die lijn spelen zich indrukwekkende erfgoedverhalen af, met de Romeinse heerbaan, vierkantshoeven en stroopfabrieken. We brengen al die verhalen samen, zoals dat van Simon die hier in 1943 door zijn moeder van de deportatietrein geduwd werd en de oorlog overleefde.” De eerste lichting luisterverhalen wordt gepresenteerd tijdens de volgende editie van het Tongerense stadsfestival MoMeNT. Daarna kan de wandelaar of de fietser langs de route deze verhalen digitaal beluisteren. Geert Verdickt, zanger bij de band Buurman: “Dit project draait rond participatie met de mensen. We voorzien een tool, zodat mensen eigen verhalen kunnen doorsturen om het project steeds rijker te maken. Ik ben ondertussen sommige van die verhalen aan het omzetten in songs, die we later tijdens een Buurmantournee zullen brengen.”

SUBSIDIES BEST PRACTICES

ERFGOEDBOMEN

IN CIJFERS Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw ontving voor het project ‘Levende verhalen: waardevolle erfgoedbomen in de kijker’ een provinciale projectsubsidie van 18 000 euro.

KEMPEN EN MAASLAND

“Onze negen gemeenten willen we sensibiliseren rond hun houtig erfgoed. We moeten anders leren kijken naar bomen en beseffen dat ze een beeldbepalende kwaliteit hebben”, zegt Greetje Van de Kerckhove, coördinator bij de Intergemeentelijke Onroerenderfgoeddienst (IOED) Kempen en Maasland. Bomen worden te vaak als vanzelfsprekend beschouwd, terwijl er achter veel exemplaren intrigerende verhalen schuil gaan. Ze vertellen verhalen die bescherming verdienen, ook al is voor geen enkele boom het eeuwige leven weggelegd. Daarom wil de IOED in alle gemeenten van haar werkgebied een lijst van ‘erfgoed-

bomen’ samenstellen die extra in de watten gelegd worden, zodat ze heel lang hun verhaal kunnen blijven vertellen. “In eerste instantie zullen we samen met de gemeenten een aantal bomen ‘scouten’ en in tweede instantie kunnen de burgers stemmen via sociale media op hun favoriete boom. Waardevolle erfgoedbomen moeten voldoen aan een aantal vuistregels: de ouderdom, de plaats en zeker ook de cultuurhistorische waarde spelen bijvoorbeeld een belangrijke rol. De bomen die winnen - dat zullen er één of twee per gemeente zijn ontvangen een uitgebreide boomverzorging. De bomen zullen ook een label krijgen met hun eigen verhaal erop. In de loop van 2023 zullen we te weten komen welke bomen dit worden.”

“Achter veel bomen gaan intrigerende verhalen schuil.”

SUBSIDIES BEST PRACTICES

KERKHOFMUUR

IN CIJFERS Regionaal Landschap Lage Kempen vzw kreeg voor de renovatie van de kerkhofmuur van Loksbergen een provinciale subsidie voor het onderhoud en de instandhouding van waardevol, niet-beschermd klein historisch erfgoed van 10 364 euro.

LOKSBERGEN

De kerkhofmuur bij de SintAndreaskerk in Loksbergen (Halen) was zwaar aangetast door de begroeiing. En toen er ook nog een storm overheen ging, leek de ommuring zo goed als verloren. Afbreken en een nieuwe bouwen? Het Regionaal Landschap Lage Kempen (RLLK) kwam met een beter idee: de muren maximaal heropbouwen met de oorspronkelijke stenen. Dat zou een zeer arbeidsintensief werkje worden. Waarom niet de leerlingen van de Sint-Ferdinandschool uit buurgemeente Lummen aan het werk zetten? Peter Roosen, landschaps coördinator bij RLLK: “De muur was sterk afgebrokkeld; er zaten

INVESTERINGSSUBSIDIE KLEIN HISTORISCH ERFGOED Bezit of beheer je nietbeschermd klein historisch erfgoed? Dan kan je een subsidie aanvragen voor het onderhoud en de instandhouding van waarde vol, niet-beschermd klein historisch erfgoed. Je kan tot 60 procent van de kosten terugkrijgen, tot 12 000 euro.

WAAR NAARTOE? Loksbergenstraat Loksbergen (Halen)

DEADLINE Een aanvraag Klein Historisch Erfgoed kan je het hele jaar door indienen door het formulier op de website in te vullen. Meer info op www.pcce.be/ erfgoedaanbod

barsten in de muren; de funderingen waren vergaan. Een veertigtal meter is samen met de school met zoveel mogelijk originele stenen gerestaureerd. Veel afdekstenen bovenop de muren moesten vervangen worden. Dus heeft de school ze nagemaakt. Voor de jongens was het een leuke kans om te werken aan iets blijvends. Anders dan in hun atelier moesten ze het niet afbreken aan het einde van het schooljaar. Vanop de straat kan iedereen hun werk nog zeer vele jaren bewonderen. We hebben er ook een infobordje bijgezet om de jongens die hieraan meewerkten, te bedanken.”

“Voor de leerlingen was het een leuke kans om te werken aan iets blijvends.”

TIPS VOOR TRIPS

MASEREEL IN GENT

TORENKRUIERS

FIETSEN IN VOEREN

De rouwceremonie van Frans Masereel (1889-1972) vond 50 jaar geleden plaats in het Museum voor Schone Kunsten in Gent. Geen toeval dus dat het MSK net nu een tentoonstelling over zijn werk en het AMSAB, het Instituut voor Sociale Geschiedenis, een expo over zijn warme internationale vriendschappen brengen. De houtsneden van de kunstenaar nemen je mee naar het begin van de twintigste eeuw. Als geëngageerde G entenaar streed hij voor sociale rechtvaardigheid en individuele vrijheid.

De kerktoren moest verzet worden. Precies 9,4 meter verder. De Bocholtenaren deden er in 1910 acht dagen over en hielden er de bijnaam Torenkruiers aan over. Waarom deden ze dat? Hoe kregen ze het voor elkaar? Als je nieuwsgierig bent, bezoek dan zeker het Torenverplaatsingsmuseum in Bocholt. Aan de hand van foto’s, documenten en plannen kan je de heroïsche gebeurtenis opnieuw beleven.

Als je Voeren met de fiets wil ontdekken, liggen er twee routes voor je klaar. De Verrassend Voeren-route (39km) loodst je door het heuvelachtige landschap. Je fietst langs indrukwekkende kastelen en idyllische vakwerkhuisjes. Een elektrische fiets is geen overbodige luxe, want reken maar op een paar pittige passages. Als je het niet zo voor klimmen hebt of graag met het gezin fietst, is de mildere Voeren monumentaal-route (26km) meer voor jou geschikt.

MSK Fernand Scribedreef 1, Gent 12 euro www.mskgent.be t.e.m. 5 juni AMSAB-ISG Bagattenstraat 174, Gent www.amsab.be t.e.m. 28 augustus

Torenverplaatsingsmuseum Kerkplein 1, Bocholt Gratis op afspraak visit.bocholt.be > toeristische hotspots

Dienst toerisme Pley 13, Voeren Gratis www.visitlimburg.be zoekterm Verrassend Voeren of Voeren monumentaal

TIPS VOOR TRIPS

ARCHEOLOOG VOOR 1 DAG

VERBORGEN MOOIS

VAN FRUIT TOT KASTELEN

BASILIEK VAN KORTENBOS

Ben je een krak in het vinden van schatten, het oplossen van raadsels en het ontcijferen van geheime codes? Waag je dan samen met je gezin aan de zoektocht ‘Archeoloog voor 1 dag’ en ga op pad in het archeologisch park De Rieten. Tussen de grafheuvels en de bijzondere voorwerpen uit de Ijzertijd ontdek je of je een Kelt of een Romein bent. De zoektocht is geschikt voor kinderen vanaf 9 jaar en beschikbaar voor 2 euro aan de balie in het gemeentehuis.

De wandeling ‘Verborgen moois’ toont je de weg naar een verborgen pareltje in Hoelbeek (Bilzen): de ruïne van het fort van Jonckholt. De hoek torens en de grachten zijn nog duidelijk herkenbaar. Het fort werd halsoverkop gebouwd aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648), maar is eigenlijk nooit afgeraakt. De wandelkaart is voor 1,5 euro te koop bij de toeristische infokantoren of via de webwinkel. Geïnteresseerden vinden ook meer info over de site in het boek ‘Strijdtoneel Limburg’, voor 29 euro te bestellen bij het PCCE.

Soms denk je ‘is dit Frankrijk?’. De Limburgse boomgaarden, bossen en kastelen-route (55km) neemt je mee langs kastelen die evengoed in Frankrijk konden staan. Naast de kastelen en boomgaarden, rij je langs adembenemende vergezichten, idyllische dorpjes en oude bossen. Ben je een wijnliefhebber? Maak dan ook tijd voor de inspiratieroute ‘Fietsen langs erfgoed en kastelen’ (59km) en stop voor een wijntje in het Wijnkasteel Genoels-Elderen, het enige wijnkasteel in België.

De 17de-eeuwse Basiliek van Kortenbos is veel meer dan een bedevaartsoord. De sobere buitenkant staat in schril contrast met de weelderige binnenkant, versierd met houtsnijwerk. Zeker een bezoekje waard voor wie van mooie architectuur én natuur houdt. De basiliek is prachtig gelegen dichtbij het provinciaal domein van Nieuwenhoven. In mei vinden er bovendien speciale vieringen, zegeningen en een processie plaats. Je kan de basiliek dagelijks in de voor- en namiddag bezoeken

Archeologisch park De Rieten Rietenstraat, Oudsbergen Gemeentehuis Gildenstraat 10, Oudsbergen 2 euro www.oudsbergen.be zoekterm archeoloog voor 1 dag

Dienst Toerisme Kasteelstraat 6, Bilzen 1,5 euro www.wandeleninlimburg.be/webwinkel zoekterm Jonckholt voor het boek: www.pcce.be/erfgoedproducten

Recreatiedomein De Alk Laagdorp 17, Alken Landcommanderij Alden Biesen Kasteelstraat 6, Bilzen Gratis www.visitlimburg.be zoekterm Boomgaarden, bossen en kastelen of Fietsen langs erfgoed en kastelen

Basiliek van Kortenbos Basiliekstraat, Sint-Truiden Gratis www.visitlimburg.be zoekterm kortenbos

TIPS VOOR TRIPS

OP STAP MET BAS DAS

STOKKENMAN EN STEENMAN

BIJZONDERE BANKEN

MISDAAD IN DE ABDIJ

Wandelen is nooit meer saai dankzij Bas Das. Het boekje ‘Op stap met Bas Das’ stelt tien boeiende landschapswandelingen voor op maat van kinderen. Elke wandeling heeft een specifiek thema, zoals ‘Ridders en Kastelen’. Aan de hand van leuke spelletjes en allerlei doe-dingen leren de kinderen op een speelse manier bij over de natuur en de geschiedenis van Haspengouw.

Wie zijn die mysterieuze stokkenmannen in het bos van Kattevennen? En wat zijn de steenmannen aan de terril van Waterschei? Langs de Stokkenmanroute (4 km) en het Steenmannetjespad (2 km) ontdek je samen met je gezin het verhaal van deze bijzondere wezens. De stokkenmannenroute start aan het bezoekersonthaal van Kattevennen. De steenmannenroute begint aan het hoofdgebouw van Thor Park en loopt tot aan de top van de oude terril.

Ben je op zoek naar een originele manier om de streek rond Borgloon te voet of met de fiets te verkennen? Dan zijn de banken van ‘Landmark Romeinse Villa’ de perfecte route! Kunstenaar Hans Lemmen brengt de Romeinse aanwezigheid in Limburg op een heel bijzondere en kunstzinnige manier in kaart. Hij creëerde banken die uit verschillende zitelementen bestaan en de vorm van Romeinse villa’s hebben. Net zoals die villa’s destijds liggen de banken nu ook verspreid over het landschap en zijn ze allemaal naar het zuiden gericht.

Er werd een moord gepleegd in de abdij van Herkenrode. Schout Thomas van Kuringen heeft jouw hulp nodig om die misdaad op te lossen. Je duikt de geschiedenis van de abdij in; speurt naar verborgen tips en ontdekt samen wie de dader is. Het moordspel is ontworpen voor kinderen van tien tot veertien jaar en duurt ongeveer een uur. Reserveren is aan te raden, maar niet verplicht.

Haspengouw 8 euro (enkel online verkrijgbaar) www.wandeleninlimburg.be/webwinkel > haspengouw

Bezoekersonthaal Kattevennen Planetariumweg 19, Genk 5 euro www.visitlimburg.be zoekterm stokkenman Thor Park André Dumontlaan 67, Genk www.visitgenk.be zoekterm steenmannetjespad

Abdijsite Herkenrode Herkenrodeabdij 4, Hasselt 5,45 euro (richtprijs) www.abdijsiteherkenrode.be /bezoek/gezinnen-kinderen

Landmark Romeinse Villa Romeinse Kassei, Borgloon Gratis www.borgloon.be zoekterm Romeinse villa

TIPS VOOR TRIPS

WATERBURCHT Duik het verleden in en bezoek de 12de-eeuwse waterburcht in Pietersheim. De burcht overleefde de woelige en roemrijke veldslagen van de Heren van Pietersheim. Dankzij de 3D-animaties met authentiek beeldmateriaal lijkt het alsof de burcht tot leven komt. Via een zwevend pad kan je alle geheime plekjes van de site ontdekken. Een leuk alternatief voor kleine kinderen is de kabouterwandeling (3km), die aan de burcht start. Waterburcht Pietersheim Waterstraat 52, Lanaken Gratis www.lanaken.be/domeinpietersheim

GEPASSIONEERDE MOLENAARS Al meer dan 100 jaar staan de Stermolen en het Molenhuisje fier te pronken in Hechtel-Eksel. De molen dankt zijn naam aan de grote windroos op de flank en wordt nog steeds bediend door gepassioneerde molenaars. De molen kan je bezoeken elke tweede zaterdag en elke vierde zondag van de maand. In de namiddag geven de molenaars een woordje uitleg. Het molenhuisje deed dienst als magazijn, woonhuis en mechanische maalderij. De verrassende nieuwe invulling van het molenhuis laat je kennismaken met de boeiende molengeschiedenis. Stermolen en Molenhuisje Windmolenstraat, Hechtel-Eksel 4 euro (3 euro kinderen) www.hechtel-eksel.be/ stermolen-en-molenhuisje

OPEN-SCHIP-DAG

PLANTEN PERSEN

Op de droogdokkensite in Antwerpen liggen twee gerestaureerde schepen op je te wachten. Je kan er elke eerste zaterdag en elke tweede zondag van de maand een bezoek brengen aan het lichtschip 3 West-Hinder en aan de ondiepwater-mijnveger M477 Oudenaarde. De Stichting Nationaal & Gewestelijk Maritiem Patrimonium ontving vorig jaar de erfgoedprijs van de provincie Antwerpen voor hun inzet rond varend erfgoed. Wees gewaarschuwd: laat je beste pak thuis en breng stevige schoenen mee voor het begeleide bezoek!

Altijd al je eigen herbarium willen bijhouden? Breng dan een bezoekje aan de tentoon stelling ‘Planten persen en landschappen lezen’ (t.e.m. 11 september) in het provinciaal erfgoedcentrum van het Oost-Vlaamse Ename. Je komt er niet alleen alles te weten over de traditie om planten te drogen en te verzamelen, maar ook over wat onderzoekers uit 200 jaar oude herbaria leren. Echte speurneuzen kunnen ook deelnemen aan de zoektocht voor gezinnen naar verdwenen planten.

MPM Droogdokkenweg 4, Antwerpen 5 euro Op afspraak www.mpmstichting.be/ bezoek-west-hinder-iii

Provinciale erfgoedsite Ename Lotharingenstraat 1, Ename Tentoonstelling: 7 euro Zoektocht: gratis www.oost-vlaanderen.be Zoekterm planten persen

Heb jij LEF? Vraag een gratis abonnement aan via pcce@limburg.be Het Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed is elke dag in de weer om het Limburgs onroerend erfgoed beter te ontsluiten en bekend te maken. Het magazine "LEF - Durven met Limburgs Erfgoed" houdt je op de hoogte van de activiteiten van het PCCE en zit boordevol nuttige informatie en tips. Je gegevens zullen enkel gebruikt worden voor de verzending van dit magazine. Je kunt ze steeds laten aanpassen of schrappen.

Volg onze facebookpagina!

Erfgoed Limburg @PROVINCIAALCENTRUMCULTUREELERFGOED

Wil je het hele jaar op de hoogte blijven van de activiteiten en projecten van de Afdeling Erfgoed van de provincie Limburg? Ruim 12 000 volgers gingen je al voor!

Info en programma: Info en programma: www.archeologiedagen.be www.archeologiedagen.be

V.U. Provincie Vlaams-Brabant - Provincieplein 1 - 3010 Leuven

ARCHEOLOGIE ARCHEOLOGIE DAGEN DAGEN 20, 2120, & 22 21 mei & 222022 mei 2022

2022/7 LEF - Durven met Limburgs Erfgoed

Articles inside

I Tips voor trips

I Subsidies

I MONUMENTEN

I Jong redt oud

I JAGDPANTHER

I Maascongres

I BELEVINGSCENTRUM

I EMMA EN OTIS

I Harlindis en Relindis