Bosbelang 77 - zomer 2022

INFORMATIEBLAD BOSGROEP LIMBURG DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT - N`77 JULI, AUGUSTUS, SEPTEMBER 2022

Bosbelang

AFGIFTEKANTOOR: HASSELT 1

Privé-eigenaars slaan handen in elkaar voor Voerens bos van topkwaliteit

Klimaatslim bosbeheer: microklimaat als geheim wapen Soortenbeschermingsprogramma

een hart voor bos

Van plannen naar planten!

Een jaar geleden richtte Bosgroep Limburg een “Fonds voor Giften” op. Om dit fonds bij een groot publiek onder de aandacht te brengen, lanceren we een campagne onder de naam ”Een Hart voor Bos”

Die naam is niet toevallig gekozen. Het is een van de basisslogans van De Vlaamse Bosgroepen, maar het verwijst ook naar het Limburggevoel.

Ons doel is helder: zorgen voor meer en beter bos in Limburg. Bossen die bijdragen aan het milderen van de klimaatverandering en die onze omgeving gezonder maken. Bossen die goed zijn voor de biodiversiteit en waar het aangenaam vertoeven is voor mens en dier. Bossen waarin ook onze kinderen en kleinkinderen nog volop kunnen wandelen en spelen.

WAAROM “EEN HART VOOR BOS”?

De roep voor meer en beter bos klinkt steeds luider. Daarnaast moeten we ook onze bestaande bossen wapenen tegen de gevolgen van de klimaatveranderingen. Helaas blijkt dit in de praktijk niet eenvoudig, want het vergt heel wat financiële middelen én de nodige kennis.

Benieuwd hoe ook jij een steentje kunt bijdragen? Bezoek onze gloednieuwe website www.eenhartvoorbos.be

Daar ontdek je hoe je eenvoudig kunt steunen door een vrijblijvende gift of (een deel van) je nalatenschap te schenken aan dit fonds. Giften vanaf 40 euro geven aanleiding tot een fiscaal attest waarmee je 45 % van je gift terugkrijgt. Je krijgt dit attest automatisch opgestuurd door de Koning Boudewijnstichting.

in dit nummer

Bosbeheer

Klimaatslim bosbeheer: microklimaat als geheim

wapen _ 8

Bosbeleving

Regio Zuid

Privé-eigenaars slaan handen in elkaar voor Voerens bos van topkwaliteit _ 4

Wetgeving Soortenbeschermingsprogramma’s _ 10

Geen zoveelste preek over de teek _ 11

Bewust tot rust komen in de natuur _ 12

Bos te koop _ 13

Bos online _ 14

Kalender _ 15

Contactgegevens _ 16

Beste bosbeheerder

Meer en beter bos in Limburg. Dat is al vanaf het begin het streefdoel van Bosgroep Limburg. Met de campagne ”Een Hart voor Bos” werven we fondsen om nieuwe bossen aan te planten en bestaande bossen te wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Zo kunnen er hopelijk nog veel generaties Limburgers genieten van het bronsgroen eikenhout!

Een van de aandachtspunten bij klimaatslim bosbeheer, is het behouden van het typische microklimaat. In dit Bosbelang ontdek je hoe je met het juiste beheer het bosmicroklimaat optimaal in ere houdt.

Ook biodiversiteit blijft een belangrijk aandachtspunt bij bosbeheer. De soortenbeschermingsprogramma’s (SBP) zijn een van de vele tools die je kunnen helpen om gericht maatregelen te nemen voor kwetsbare soorten in je bos. Ook dat lees je in dit nummer. Kwetsbare soorten hebben nood aan verbindingen tussen waardevolle biotopen om zich te verspreiden en gezonde populaties in stand te houden. In het regioartikel lees je hoe 14 privé-eigenaars in Voeren de handen in elkaar sloegen. Via de Bosgroep wordt een gezamenlijk natuurbeheerplan voor hen opgesteld om een gebied met oude boskernen en bocagelandschappen beter te beheren en te beschermen. Zo verzekeren ze de verbinding tussen een natuurreservaat van Natuurpunt en een bosreservaat van ANB.

Veel leesplezier!

Bert Lambrechts

gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur voorzitter vzw Bosgroep Limburg

COLOFON

De deputatie van de provincieraad van Limburg, Jos Lantmeeters, gouverneur-voorzitter, Inge Moors, Bert Lambrechts, Igor Philtjens, Tom Vandeput, gedeputeerden en Wim Schoepen provinciegriffier I Coördinatie & Hoofdredactie Karolien Van Diest, Bosgroep Limburg I Tekst Leen Raats, Teksttype.be Hasselt, Bosgroep Limburg I Taaladvies Yvette Vandormael, Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Concept en vormgeving Hilde Winters, Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Fotografie Robin Reynders, Informatie en communicatie, Provincie Limburg, Renaat Nijs, Martin Dellicour, Mine Daelemans, Marijke Smans, Studiopress, Luminus, Felix Reimann, Vincent Van Zalinge, Karolien Van Diest Drukwerk Drukkerij Gijsemberg, Maasmechelen I Oplage 4300 ex. I Verantwoordelijke uitgever Vera Boesmans, Universiteitslaan 1 - 3500 Hasselt I Wettelijk depotnummer D/2008/5857/82 Deze publicatie werd gedrukt op houtvrij gerecycleerd CO2-neutraal papier met EU Ecolabel en FSC certificaat.

Privé-eigenaars slaan handen in elkaar voor Voerens bos van topkwaliteit

In Sint-Martens-Voeren ligt een waardevol gebied met oude boskernen. Afgelopen winter startte Bosgroep Limburg op vraag van een van de eigenaars een gezamenlijk natuurbeheerplan op, waaraan reeds 14 privé-eigenaars deelnemen. Zo wordt een belangrijk stuk Voerense topnatuur voortaan nog beter beschermd en beheerd.

Oude boskernen in een bocagelandschap

Het gebied van het natuurbeheerplan (NBP) Broekbos omvat 34 ha bos in de zone Komberg-Broekbos. Deze bossen liggen tussen een natuurreservaat van Natuurpunt (Altenbroek) en een bosreservaat van ANB (Broekbos). Dankzij dit natuurbeheerplan krijgt ook het tussenlig-

gende bos een beheer als was het een natuurreservaat.

Omdat er in de meeste bossen gejaagd wordt, is het niet mogelijk om het plan ook effectief als een type 4 (formeel de status van een reservaat) in te dienen, maar voor de natuur maakt dit weinig of geen verschil. Na goedkeuring van het natuurbeheerplan vragen we een FSC-certificaat aan voor de eigenaars die dit wensen.

Het gebied bestaat uit zones van oude boskernen, die al als bos aangeduid staan op de Ferrariskaart (1771-1778), met enkele jongere bossen die men tussen 1970-1985 onderaan de heuvels aanlegde. Een mooi relict van een bocagelandschap op de Martelberg verbindt beide bossen. Hier vind je nog goed bewaarde kleine landschapselementen zoals rijen knotbomen en hagen.

In het natuurbeheerplan nemen we 30 ha van de percelen als natuurstreefbeeld bos op. Dertien van de deelnemende eigenaars doen dit voor hun volledige bos en één eigenaar voor minstens 25 %. Met een natuurstreefbeeld bos engageert de eigenaar zich om in de loop van de komende 24 jaar een Europees boshabitat te realiseren.

Het grootste deel van het deelnemende bos is oud Ferrarisbos met inheemse boomsoorten, waardoor al meer dan 20 ha reeds een Europees boshabitat is.

Trotse eigenaars

Dankzij die oude bossen vind je in dit gebied nog bijzondere planten en dieren. Omdat de eigenaars de afgelopen decennia niet meer dunden, werd het voor dieren en planten te donker. Lichtrijke plekken in het bos geven extra soortenvariatie en bieden kansen voor heel wat soorten, waaronder slaapmuizen, voor wie deze bossen belangrijk zijn. Ook voor de overleving van oude hakhoutstoven en knotbomen is extra licht en een goed beheer nodig.

Het is een gebied met een rijke geschiedenis, waarover de trotse eigenaars ons bij menig terreinbezoek vertelden. Hoewel het een relatief klein gebied is, valt op dat de meeste eigenaars ofwel nog lokaal wonen, ofwel dat hun geboortehuis in de buurt van het bosgebied staat. Kortom: we merken dat de eigenaars sterk lokaal verankerd zijn en een grote bekommernis om de natuur en hun landschap delen.

Variatie door reliëf

Dankzij het reliëf komen er in dit kleine gebied veel verschillende bostypes voor: 9110 of 9120 (ouder beukenbos), 9130 of 9160 (hellingbos) en alluviaal bos (91E0) (zie www. ecopedia.be voor meer uitleg per bostype). De eigenaar van het gebied op de Martelberg behoudt ook de oude taluds en laat ze mee in het natuurbeheerplan opnemen, om zo de ecologische verbinding tussen de

Komberg en het Broekbos voor de toekomst te verzekeren.

Bedreigingen

• Het verdwijnen van kleine landschapselementen in het omliggende landbouwgebied isoleert populaties.

• Biodiversiteitsverlies door toenemend gebruik van mestinjectie en pesticiden.

• Biodiversiteitsverlies door omzetting van aangrenzende weilanden in (maïs)akkers.

• Te weinig kennis over beschermde soorten en de bijbehorende beheermaatregelen.

• Hoge recreatiedruk van toeristen die niet altijd evenveel respect hebben voor de unieke natuur van Voeren. Daardoor verdwijnen rustplaatsen voor de natuur en het aanwezige wild.

Kansen voor zeldzame soorten

In het gebied van NBP Broekbos liggen heel wat kansen voor de eigenaars om kwetsbare soorten te ondersteunen. Voor sommige soorten stelde Vlaanderen een soortenbeschermingsprogramma (SBP) op, waarover je op pagina 10 van dit Bosbelang meer info vindt.

Hazel- en eikelmuis

Slaapmuizenspecialiste Goedele Verbeylen inventariseert in de Voerstreek al jarenlang deze schattige, maar zeldzaam geworden bosbewoners met pluizige staarten, waarbij ze de randen van het projectgebied opvolgt. In dit gebied komen nog hazelmuizen voor en werd recent nog een eikelmuis in een afgestor-

ven populier waargenomen. Een geplande bosuitbreiding naar de spoorweg toe zal de verbinding met de populatie daar versterken en hopelijk ook opnieuw meer eikelmuizen laten doorstromen naar het bosgebied.

Hazelmuis

Status Rode Lijst Vlaanderen: ernstig bedreigd

Voedsel: vruchten zoals besjes en noten

De hazelmuis leeft in structuurrijke, gevarieerde loofbossen met een goed ontwikkelde ondergroei van bes- en vruchtdragende struiken. De hazelmuis is een goede klimmer en verbergt zich meestal in ondoordringbare struwelen. Van de lente tot de herfst vind je hem in een nest in de vegetatie of in oude boomholten. In de wintermaanden houdt de hazelmuis een winterslaap in een nest op of onder de grond. In de Voerstreek zijn de populaties van deze weinig mobiele soort zodanig gefragmenteerd door het verdwijnen van houtkanten en andere verbindende elementen in het landschap dat er al sprake is van inteelt en genetische verarming.

Eikelmuis

Status Rode Lijst Vlaanderen: bedreigd

Voedsel:

alleseter: insecten, slakken, jonge vogels, reptielen, fruit, noten, granen, zaden, …

De eikelmuis is een slaapmuis die je herkent aan zijn zwarte zorromasker. Dit rovertje maak je blij met dezelfde maatregelen als de hazelmuis, al heeft hij behoefte aan bramen die wat hoger groeien.

zondag 3 juli

krijg je een unieke kans om deze bossen te verkennen

Info: zie activiteitenkalender p.15

Vliegend hert

Voor de meeste eigenaars van het NBP Broekbos was deze soort onbekend. Het vliegend hert komt nochtans in de onmiddellijke omgeving voor. INBO-specialist Arno Thomaes inventariseerde de Voerstreek al tot aan de grenzen van ons projectgebied en zet hier in juni zijn onderzoek voort. We zijn alvast benieuwd!

Status Rode Lijst Vlaanderen: bedreigd

Voedsel:

dood hout (larven) en sap van

gewonde bomen en gebarsten fruit (volwassen insecten)

Het vliegend hert, een grote kever met een opvallend ”gewei” (zijn bovenkaken), heeft het graag warm en heeft nood aan halfopen habitats met een warm microklimaat. Het grootste deel van zijn leven brengt hij in dood hout door, als larve. Volwassen dieren leven hooguit een maand en zie je tussen eind mei en begin augustus. Hij voelt zich goed in boscomplexen met veel dood hout, maar je treft hem ook in holle wegen, beboste taluds, hakhout, hoogstamboomgaarden en laanbomen. De aanwezigheid van kersenbomen vormt een grote meerwaarde. Zelfs in parken en tuinen laat hij zich wel eens zien. Het is een onhandige vlieger, waardoor hij zijn leefgebied niet gemakkelijk uitbreidt.

Zijn inspanningen zijn zeer succesvol en dat merk je ook in dit projectgebied. Voor mensen van buiten de streek spreken de talrijke holen (“burchten”) met hun speelse bewoners absoluut tot de verbeelding!

Status Rode Lijst Vlaanderen: kwetsbaar

Voedsel:

omnivoor: regenwormen, kevers, rupsen, larven, vruchten, gras, graan, maïs, jonge muizen, vogeleieren, …

Dassen zijn vooral ’s nachts actief. Ze hebben nood aan een gevarieerd landschap met bossen, grasvelden en voldoende voedsel. Het moet ook mogelijk zijn om ondergrondse burchten te graven, zoals bijvoorbeeld in holle wegen.

Das

De laatste boswachter van de familie Zeevaert stond aan de wieg van de dassenbescherming in Voeren.

Vroedmeesterpad

De kleine vroedmeesterpad brengt het grootste deel van zijn leven door in bossen. Het gebied van NBP Broekbos heeft veel potentie als

leefgebied door de mix van bronnen, grasland en bos.

Status Rode Lijst Vlaanderen: bedreigd Voedsel: insecten en wormen

Deze zonneklopper vind je in Vlaanderen bijna uitsluitend in de Voerstreek, Zuid-Haspengouw en het Brabants heuvelland, waar hij zonnige hellingen opzoekt met losse, stenige bodems. Je treft hem ook in de buurt van boerderijen, kerkhoven, verlaten groeves en ruïnes. Vaak weet je dat hij in de buurt is door zijn typerende fluittoon. De mannetjes wikkelen de eiersnoeren om hun achterpoten en dragen ze enkele weken met zich mee.

Hoewel de vroedmeesterpad een echte landbewoner is, moet er een kale, zonnige waterplas of poel in de buurt zijn, maar dat kan zelfs een drinkbak voor vee zijn. Eens hij een geschikt leefgebied heeft gevonden, is hij erg honkvast en net dat maakt hem heel gevoelig voor versnippering en isolatie.

Taxus

In sommige landen is deze wintergroene conifeer beschermd en gebeuren er projecten voor de versterking van de populaties. In Vlaanderen was er lange tijd discussie over het inheems karakter en ontdekken we nu pas dat de soort door menselijk ingrijpen verdween. Ten zuiden van de Maas zijn er nog verschillende (semi-)natuurlijke populaties, net als in de omliggende buurlanden. Het projectgebied en zijn bodems zijn uiterst geschikt voor taxus, die op zijn beurt kan bijdragen als habitat voor talrijke vogelsoorten en ook de hazel- en eikelmuis. Het beheerplan beoogt een herintroductie vanuit lokale moederbomen.

Bosbeheer met het oog op kwetsbare soorten

• Ga voor hakhoutbeheer, ongelijkvormig hooghout of sterke dunningen in zuidgerichte hellingbossen of hun randen.

• Behoud bomen, struiken, kruidige planten en begroeide graften op zuidelijke hellingen. Herstel houtkanten en graften waar mogelijk.

• Een regelmatig kap- en snoeibeheer op graften en holle wegen om te sterke beschaduwing te voorkomen, is aangewezen.

• Specifiek voor het vliegend hert: zorg voor dood hout onder of op de grond. Ondergronds dood hout blijft sowieso in onze bossen achter, maar het is wel belangrijk dat het gedurende enkele jaren door de zon beschenen is.

Daarom is naast een QD-beheer (zie www.ecopedia.be voor meer uitleg) een bosrand met actief bosrandbeheer of hakhoutbeheer op een zuidgerichte helling ook voor deze soort positief.

• Behoud of creëer zuid(oost) gerichte bosranden met een rijk gestructureerde mantel- en zoomvegetatie.

Klimaatslim bosbeheer: microklimaat als geheim wapen

Het veranderende klimaat, met zijn hogere temperaturen, hitte, droogte, overvloedige neerslag en stormen, zet onze bossen onder druk. Bosbeheerders staan voor de grote uitdaging om hun bossen te wapenen tegen de grillen van de weergoden. Een gezond microklimaat is hierbij essentieel.

Macro en micro

De weersomstandigheden in een bos (microklimaat) verschillen van die buiten het bos (macroklimaat). Omdat het kronendak zonlicht filtert, neemt de lichtinval af naarmate we dieper het bos inlopen. Doordat er minder water verdampt, is de luchtvochtigheid ook hoger in een dicht

bos. Bij koude is het onder een kronendak al snel een graad warmer. Daarom heeft verjonging onder een scherm vaak minder last van vorstschade. Bij warme temperaturen is het in het bos gemiddeld 1,7 tot zelfs 4 graden koeler. Door dit natuurlijke microklimaat in stand te houden, zijn de effecten van de klimaatverandering minder voelbaar in je bos.

Tips voor een goed microklimaat in je bos

De basisregels zijn: behoud de luchtvochtigheid, beperk de opwarming en de straling. Deze tips helpen daarbij.

Streef naar een gunstig intern klimaat

Hou het kronendak zoveel mogelijk gesloten om weersextremen en temperatuurschommelingen af te zwakken.

Behoud een onderetage

Creëer meer horizontale lagen in het bos door een onderetage van struiken te behouden.

Overweeg kleinschalig(er) kappen

Kies, indien je beheermodel het toelaat, voor het kappen van kleinere groepen of individuele bomen. Grote kapvlaktes of open plekken zijn nadelig voor het bosmicroklimaat: de temperatuur stijgt sneller en de luchtvochtigheid daalt. Dit kan tot 100 meter in het bos voelbaar zijn. Daarom vermijd je best kapvlaktes en open plekken in het centrale deel van je bos.

Maak een kapvlakte niet groter dan 1 tot 2 keer de boomhoogte. De meeste inheemse loofboomsoorten hebben dan nog voldoende licht om zich goed te verjongen. Door het herhalen van deze kleinere kapvlaktes, verspreid over enkele jaren, breng je op een geleidelijke en gedoseerde manier licht in het bos. Zo

breng je de verjonging op gang zonder het microklimaat te verliezen.

Zorg voor een scherm bij herbebossing

Een grote, kale vlakte warmt vlot op en droogt snel uit. Wanneer dan ook de neerslag tegenvalt, komt jong bosplantsoen in de problemen. Een scherm kan deze extremen bufferen. Je kunt bijvoorbeeld snelgroeiende soorten bijmengen, louter voor hun schermfunctie.

Denk goed na over de gewenste dunning

Dunningstechnieken stimuleren de volumeaanwas. De juiste balans tussen licht en voldoende schaduw is cruciaal. Schaduwverdragende soorten zoals beuk, haagbeuk en linde hebben belang bij een lichte dunning.

Hou de bosrand gesloten

In scherpe en open bosranden krijgt wind meer kans. Hou de rand van je bos dus zo gesloten mogelijk. Leg een brede bosrand met struiken aan, of pas op de buitenste zone hakhoutbeheer toe. Een dergelijke bosrand is niet alleen een grote meerwaarde voor de biodiversiteit, maar zorgt er ook voor dat de rand-

zone met een minder goed ontwikkeld bosmicroklimaat verkleint.

Praktijkvoorbeelden

Bij een herbebossing in midden Limburg zorgde de beheerder de eerste jaren met de bosmaaier voor vrijstelling tussen de geplante bomen. Zodra de bomen boven de braamstruwelen uitstaken, behield hij de bramen en berken zolang ze de jonge bomen beschermden tegen veegschade van de reeën. Onderzoek van Suzanne Simard bewijst dat natuurlijke verjonging de geplante bomen eerder helpt dan benadeelt, door hen mee op het mycorrhizanetwerk aan te sluiten. Een andere eigenaar behield bij een eindkap van erg imposante canadapopulieren centraal tien bomen. Voor de herbebossing werkt hij overwegend met groepen inheemse bomen, maar verjongt hij ook verspreid maximaal 30 canadapopulieren van oud wordende klonen om het bosklimaat en bosbeeld snel te herstellen.

Naar een artikel van Bosgroep Vlaams-Brabant.

Aan de slag met Soortenbeschermingsprogramma’s

Je hebt vast al eens gehoord van soortenbeschermingsprogramma’s (SBP), maar misschien vraag je je af wat ze juist inhouden en wat ze voor jou als privéboseigenaar of beheerder betekenen? Een bondig overzicht.

Niet bindend voor privé-eigenaars

Het Soortenbesluit bepaalt de mogelijkheid tot het opstellen van een soortenbeschermingsprogramma voor een dier- of plantensoort die Europese bescherming geniet of die voor Vlaanderen belangrijk is. Men houdt daarbij rekening met de status op de Rode Lijst, de oppervlaktebehoefte, of andere soorten mee kunnen profiteren van de maatregelen en de nood aan ecologische verbindingen. De Vlaamse overheid stelt een SBP op in overleg met de betrokken doelgroepen.

Een SBP wordt door de minister vastgesteld en heeft een looptijd van 5 jaar. Daarna kan het op basis van een evaluatie worden voortgezet, al dan niet met de nodige aanpassingen. Een vastgesteld soortenbeschermingsprogramma is dus een officieel document en niet vrijblijvend. De gemaakte afspraken binnen zo’n programma zijn bindend.

Een soortenbeschermingsprogramma heeft geen bindend karakter voor privébeheerders. Het is voor hen vooral een informatief instru-

ment, dat ze kunnen lezen bij de opmaak van een natuurbeheerplan of bij de uitvoer van het dagelijkse beheer van het bos.

Doelen van een SBP

• Zorgen dat een soort (of meerdere soorten) binnen Vlaanderen in een gunstige staat verkeert (verkeren).

• Het bundelen van kennis rond de soort en het sensibiliseren van terreinbeheerders.

• Middelen uittrekken of reserveren om bepaalde knelpunten aan te pakken, zoals subsidies voor verwerving, inrichting en beheer van habitats. Deze zitten soms al vervat in de reguliere subsidies van het nieuwe natuurdecreet.

• Soms biedt het SBP ook specifieke stimulansen aan, waarbij bijvoorbeeld verlies van inkomsten wordt vergoed. Op die manier kan bijvoorbeeld via het SBP Bever een vergoeding voor schade aan aangeplante bomen verkregen worden.

• Een SBP creëert ook de mogelijkheid van afwijkingen op verbodsbepalingen. Denk maar aan kappen zonder

boscompensatie ten voordele van een heidesoort.

Subsidies

Voor het inrichten van gronden voor een soort waarvoor een SBP loopt, kun je 70 % subsidies ontvangen van de Vlaamse overheid. Hiervoor gelden de volgende voorwaarden:

• enkel mogelijk buiten hoofdfunctie natuur (binnen bos is vaak de Projectsubsidie Natuur interessanter)

• enkel voor concrete investeringen op het terrein met een minimale kost van 2 000 euro inclusief btw, niet voor jaarlijks onderhoud

• combineerbaar met andere subsidies

• een aanvraag indienen kan jaarlijks tot een vastgelegde datum in het voorjaar.

Voor meer informatie kan je terecht op: www.natuurenbos.be/ projectsub-sidies soorten

Volgende soorten komen in aanmerking: akkervogels, gladde slang, kamsalamander, boomkikker, knoflookpad, vroedmeesterpad, rugstreeppad, vleermuizen, hazelmuis en vliegend hert.

Wil je weten of deze soorten bij jou voorkomen? Surf dan naar www.geopunt.be en klik op de gekleurde vlakken. In de info kun je dan doorklikken naar mercator.vlaanderen.be om te zien over welk leefgebied het gaat.

Geen zoveelste preek over de teek

Hoewel preventie en regelmatig controleren op teken(beten) absoluut aanbevolen zijn, is het belangrijk om de risico’s enigszins te relativeren en vooral te genieten van je tijd in de natuur.

Als je heel intensief met natuur in contact komt doordat je bijvoorbeeld vaak in het bos werkt, ligt het risico op een beet natuurlijk wat hoger dan bij de gemiddelde Belg. Bij een gemiddelde tekenbeet is de kans op de ziekte van Lyme 2 à 3 procent.

Sinds enkele jaren treft men uitzonderlijk teken aan die zijn besmet met het TBE-virus, dat hersen(vlies)ontsteking kan veroorzaken. Het gaat slechts om een klein percentage van de teken en bovendien wordt van de gebeten mensen slechts een klein deel ernstig ziek. In de meeste gevallen verloopt de ziekte zonder symptomen, maar er is een klein risico op ernstige ziekte en (nog uitzonderlijker) zelfs overlijden. Als je vaak en langdurig buiten werkt in een risicogebied (waar het virus reeds is vastgesteld), kun je een vaccin overwegen.

In tegenstelling tot wat soms gedacht wordt, kunnen teken niet springen of vliegen en laten ze zich ook niet uit bomen vallen. Meestal zitten ze tussen vochtige bladeren en in hoog, schaduwrijk gras hun kans af te wachten om op een dier of mens te kruipen.

Enkele feiten op een rijtje

• Teken leven overal: in het bos, de duinen, het park, je tuin, …

• Ze zijn er het hele jaar, maar zijn vooral actief van maart tot oktober.

• Ringvormige, rode uitslag (waar een teek je beet) en/of griepachtige symptomen? Dan ga je best naar de dokter, want dit kan wijzen op de ziekte van Lyme.

• Bedek je huid zoveel mogelijk met kleding, stop je broek in je schoenen en gebruik eventueel een insectenwerend middel voor je onbedekte huid.

• Er bestaat speciale, beschermende kleding die is geïmpregneerd met permetrine. Uit onderzoek blijkt dat je daarmee voor zo’n 90 % beschermd bent. De werking gaat echter verloren bij het wassen. Na zo’n 50 uur wassen is de beschermende werking weg. Weet dat de effecten van deze kleding op je gezondheid ook ter discussie staan.

• Controleren op teken kan veel leed vermijden. Hoe langer de teek blijft zitten, hoe groter de kans op een besmetting.

Bosbaden: even bewust tot rust komen in de natuur

Bosbaden is in Japan al lang een trend, maar toen Inge Vanderstegen enkele jaren geleden een opleiding tot bosbadgids wilde volgen, moest ze daarvoor naar Nederland. Ondertussen zijn er langzaamaan meer Vlamingen die de weldadige werking van bewust vertragen in de natuur leren kennen.

Hoe verloopt zo’n bosbad?

Inge: “Ik werk een-op-een of met kleine groepjes. Een bosbad duurt ongeveer 2,5 uur. We komen aan in het bos en stellen onszelf voor. Dan wandelen we langzaam het bos in. Onderweg voorzie ik een aantal opdrachten. Dat zijn eenvoudige, vrijblijvende opdrachtjes die mensen, als ze zich daar goed bij voelen, mogen uitvoeren. Dan vraag ik bijvoorbeeld om op een plekje in het bos te gaan zitten dat prettig aanvoelt en daar tien minuutjes gewoon te zitten. We laten de zon op ons inwerken en ervaren wat dat met een mens doet. Vaak las ik ook een kleine meditatie in, waarbij mensen bijvoorbeeld spanningen in hun lichaam kunnen loslaten. Zo las ik per bosbad een drietal momenten in. Als de tijd om is, laat ik een belletje horen, we komen dan terug samen en delen onze ervaringen. Na afloop voorzie ik steeds een thee

van seizoengebonden kruiden.”

Waarom werkt een bosbad zo helend?

Inge: “Het is wetenschappelijk bewezen dat veel tijd in het bos en groen doorbrengen goed is voor onze mentale gezondheid. Bosbaden draait om vertragen, weg van de drukte en het gejaag van elke dag. Een moment om tot rust te komen en even stil te staan bij alles. We maken daarbij veel gebruik van onze zintuigen. Welke geluiden hoor je en wat doen ze met je? Dat kunnen ook weleens storende geluiden zijn, van auto’s of vliegtuigen. Ook dat ervaren we en laten we gewoon zijn. Zo leer je om storende elementen in het dagelijkse leven zoveel mogelijk te laten passeren en te focussen op de fijne dingen. Vaak krijgen mensen ook bepaalde inzichten onderweg. Je bewust zijn van jezelf en je omgeving, haalt je automatisch naar het

hier en nu. Bosbaden doe je best alleen of in elk geval in stilte. Als je de hele tijd praat, ben je je niet zo bewust van wat er rond je gebeurt.”

Kan bosbaden altijd en overal? Is het voor iedereen geschikt?

Inge: “Absoluut. Ook als je slecht ter been bent, want we wandelen niet snel of ver. Bosbaden kan op elk moment. Regenweer kan een aanleiding voor opdrachten zijn, de gewaarwording van regen op je huid, nadenken over wat je wilt laten wegspoelen. In de herfst, wanneer de bladeren vallen, kun je nadenken over wat je zelf wilt loslaten. In de lente kijk je naar wat er in jezelf kan groeien, nieuwe dingen die je wilt starten. Bosbaden kan in principe overal waar een beetje groen is, al is bos wel ideaal natuurlijk. Bomen hebben ook allemaal een specifieke geur.”

Wil jij je bos openstellen voor Inge, of zelf eens met een groepje bosbaden onder begeleiding van een ervaren gids? Dan kun je Inge vrijblijvend contacteren via info@relax-inge.be of 0499 91 28 28.

BOS TE KOOP

Ben je lid van de Bosgroep en wil je je bos verkopen of ben je net op zoek naar een bos? In deze rubriek vind je een overzicht van percelen privébos die te koop staan. Wij hopen natuurlijk dat andere Bosgroepsleden het bos kopen, zodat de duurzaamheid van het bosbeheer gegarandeerd is. -

Afspraken bij de zoekertjes

Voordat het zoekertje gepubliceerd wordt, ondertekent de eigenaar een toelating.

Het zoekertje verschijnt eenmalig in het Bosbelang.

De publicatie van het zoekertje is geen garantie voor de verkoop van het bos.

Als je het bos niet meer zou willen verkopen, breng je de Bosgroep op de hoogte.

Hoe reageer je op een zoekertje?

Je neemt zelf contact op met de boseigenaar.

Bij aankoop geef je de Bosgroep een seintje.

As

17,89 are naaldhout vanduffel.vanloo@gmail.com 011 27 30 93

Recht van voorkoop

Bilzen

14,68 are gemengd hout 0474 18 89 03

Ham

17,69 are gemengd hout p.walravens@telenet.be 0472 59 15 09

Ham

2,13 hectare loofhout 013 67 71 56

Oudsbergen

1,22 hectare gemengd hout willy.caymax.53@telenet.be 0474 07 68 43 of 011 75 52 45 Recht van voorkoop

Tessenderlo

1,40 hectare loofhout 013 67 71 56

Als bosgroepmedewerkers lezen we regelmatig interessante berichten die we graag met onze leden delen. Meer artikelen lezen om over door te bomen? Dat kan op onze website en Facebookpagina.

BOMEN VOOR KOEIEN

De Nederlandse organisatie CLM Onderzoek en Advies publiceerde een bondige folder over het nut van bomen en houtkanten op melkveebedrijven. Hierin vind je de voordelen, maar ook tips voor aanplant en onderhoud. De tips zijn ook bruikbaar voor paardenhouders. Bosgroep

Limburg helpt graag bij de aanplant en het onderhoud van houtkanten die minstens tien meter breed zijn.

https://bit.ly/3aerkII

BOEK MERKWAARDIGE BOMEN IN LIMBURG

De afgelopen jaren maakten de vrijwilligers van de Limburgse Bomenwerkgroep (LIKONA) een inventaris van bijzondere bomen in onze provincie, waarbij ze meer dan 5 000 exemplaren in kaart brachten. In het boek ”Merkwaardige bomen in Limburg – op pad met bomenjagers” brengen ze het intrigerende verhaal van 120 unieke Limburgse bomen.

http://www.provinciaalnatuurcentrum.be/ merkwaardigebomen

HET WILDE BELGIË

Drie jaar lang trok productiehuis Hungaria met een camera door de prachtige Belgische natuur. Vanaf 21 september is de adembenemende documentaire ”Onze Natuur” in de bioscoopzalen te zien, met ongeziene, spectaculaire beelden uit eigen land. Later in 2022 komt er een prestigieuze tv-reeks op Canvas die zich uitstrekt over 6 unieke biotopen vol dieren die je nog nooit op deze manier zag en verhalen die nog nooit op deze manier verteld werden.

https://www.youtube.com/watch?v=lKpP6m8Pirg

VERNIEUWDE WERKING “PLANT VAN HIER”

Om tegemoet te komen aan de grote vraag naar autochtoon, kwaliteitsvol plantmateriaal werken zowel het INBO als de Regionale Landschappen al enkele jaren aan het opkweken van zaden en planten. Recent werd de werking van “Plant van Hier“ vernieuwd. In dit artikel lees je wat er veranderde.

https://bit.ly/3lwFAip

Grijp de unieke kans om Voerens bos van topkwaliteit te ontdekken onder begeleiding van Bosgroep Limburg.

Opgelet: dit is een flinke wandeling met veel niveauverschil. Honden zijn niet toegelaten. De route is helaas niet geschikt voor rolstoelen of kinderwagens.

Inschrijven is verplicht (via mail naar ilse.vanhoudt@limburg.be).

Het aantal deelnemers is beperkt tot 20.

Afspraak om 9.30 uur ter hoogte van Kwinten 18 in Sint-Martens-Voeren.

De bosbouwbeurs Demo Forest in Libramont (Bertrix) is hét uitgelezen evenement voor elke bosbeheerder. In een bosgebied van 120 ha vind je maar liefst 200 exposanten. Je kunt er machines en gereedschap kopen, maar er zijn ook demonstraties.

Ook dit jaar organiseert Bosgroep Limburg een excursie met de bus naar Libramont. Heb je zin om deze dag samen met andere Bosgroepleden te beleven? Hou dan zeker onze website www.bosgroeplimburg.be in de gaten, waar je binnenkort het volledige programma vindt.

Locatie: Libramont (vervoer met bus vanuit Limburg) Prijs: 35 euro per persoon (inclusief busreis en toegangsticket) Info en inschrijven: ilse.vanhoudt@limburg.be

De eerste stappen in bosbeheer zetten, kan overweldigend zijn. Hoe ontdek je de troeven van je bos, weet je welke boom het best groeit of welke groei je kunt verwachten van een nieuw aangeplant bos? Tijdens deze basisopleiding van Inverde kom je te weten wat een bosbeheerder kan en mag doen en hoe een bos evolueert als je lang niet ingrijpt. Op één dag leer je de basiskennis die je nodig hebt om aan de slag te gaan. Naast de basisaspecten van het bosecosysteem en de groei van bomen, leer je over de verschillende beheermethodes, waaronder boomgericht bosbeheer. Tijdens de praktijkexcursie bezoek je verschillende percelen waar dit type beheer is toegepast.

Locatie: Heverlee

Prijs: 129 euro Info en inschrijven: via www.inverde.be/opleidingen/ bosbeheer-voor-beginners.

bosbouwbeurs Demo Forest in Libramont (Bertrix)

contactgegevens

BOSGROEP LIMBURG

p/a provincie Limburg

Universiteitslaan 1

B-3500 Hasselt

bosgroep@limburg.be

bosgroeplimburg.be

tel. 011 23 73 28

algemene coördinatie

ir. An Pierson

tel. 011 23 83 24

gsm 0473 88 53 95

an.pierson@limburg.be

coördinator houtverkoop

ing. Frederik Bollen

tel. 011 23 83 71

gsm 0479 19 10 08

frederik.bollen@limburg.be

bosbouwtechn. medewerker

Liam Van Eyck

tel. 011 23 83 63

gsm 0470 47 37 21

liam.vaneyck@limburg.be

administratief coördinator

Sally Dewallef

tel. 011 23 83 14

sally.dewallef@limburg.be

Ilse Vanhoudt

tel. 011 23 74 26

gsm 0479 54 30 72

ilse.vanhoudt@limburg.be

boekhouding

Matty Colla

tel. 011 23 83 63

gsm 0475 29 37 30

matty.colla@limburg.be

communicatieverantwoordelijke

Pascal Vanhees

tel. 011 23 83 74

gsm 0478 55 16 14

pascal.vanhees@limburg.be

Regio West

REGIO WEST coördinator

ir. Lore Bellings tel. 011 23 83 19 gsm 0471 23 82 14 lore.bellings@limburg.be

adjunct-coördinator

Pieter Flamend tel. 011 23 83 29

gsm 0476 93 11 50 pieter.flamend@limburg.be

secretariaat

Evi Ghijsens tel. 011 23 73 29 evi.ghijsens@limburg.be

Regio Zuid

REGIO OOST coördinator

ir. Patrick Meesters tel. 011 23 83 23

gsm 0475 46 04 42 patrick.meesters@limburg.be

adjunct-coördinator

Els Kimpe tel. 011 23 73 85 gsm 0470 57 67 15 els.kimpe@limburg.be

secretariaat

Ine Houbrechts tel. 011 23 83 15 ine.houbrechts@limburg.be

Regio Oost

REGIO ZUID

coördinator

ir. Karolien Van Diest

tel. 011 23 83 25

gsm 0473 88 53 94 karolien.vandiest@limburg.be

adjunct-coördinator

Rob Hillen

tel. 011 23 83 89

gsm 0471 85 63 30 rob.hillen@limburg.be

secretariaat

Clara Caradonio tel. 011 23 83 12 domenicaclara.caradonio@ limburg.be

Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30 patricia.rouffa@limburg.be

Waarvoor kun je terecht bij de Bosgroep?

Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kun je evenwel altijd te rade gaan bij de Bosgroep. We sommen hier even op waarmee de Bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn:

vragen en hulp bij bosuitbreiding gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten)

informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruitziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je aanspraak kunt maken.

hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen kaartmateriaal coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars ondersteuning bij FSC-certificering, boscompensatie in natura, bedrijfssponsoring voor (her)bebossingen, aanplantingen en ecologische beheerwerken.