Nieuwe bossen in Limburg
Droogtecoördinator
tegen droogte
Bioboerderij De Kleinaart in Ulbeek richt zijn boomgaard natuurlijk en biodivers in. Fruitteler Jon Rouvrois verwijdert onkruid uit de zwartstroken niet met pesticiden, maar met een schoffelmachine. Muizen vangen? Daarvoor rekent hij op een torenvalk. Kippen en schapen leven hier tussen de fruitbomen: ze zorgen voor bemesting en helpen bij plaagbestrijding. Geen klassieke monocultuur hier, maar veel verschillende ziekteresistente rassen bij elkaar. Deze natuurlijke teelt vraagt weinig interventies én trekt allerlei dieren en insecten aan. Het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren ondersteunt fruittelers die, zoals Jon, hun boomgaard biodivers willen aanpakken met tips, advies en praktische ondersteuning.
www.rlhv.be/biodiverse-fruitteelt www.kleinaart.be
Beste lezer,
Het plantseizoen staat voor de deur. De komende maanden steken overheden en natuurbeheerders weer duizenden bomen, hagen en andere planten in de grond. Ook menig tuineigenaar rolt alvast de mouwen op. En dat is goed nieuws!
Inheemse planten en bomen in onze tuinen helpen om de gevolgen van langdurige droogte én extreme regenval te beperken. Een tuin met bomen en struiken vangt regenwater op en helpt bij het aanvullen van het grondwaterpeil. Daarnaast geef je de lokale biodiversiteit een gezonde boost, en wordt je tuin aangenamer om in te vertoeven, ook op erg warme dagen.
Wil je graag advies bij het klimaat- en natuurvriendelijk inrichten van je tuin? De Klimaattuincoaches zijn ook dit najaar op post om inwoners van de 22 deelnemende Limburgse gemeenten bij te staan met advies op maat.
Ook bij Bosgroep Limburg ligt het plantsoen klaar. Zij zijn één van de partners bij het realiseren van de bosuitbreiding die de Vlaamse overheid belooft. Hoe vlot het met de uitbreiding en halen we het doel van 4.000 hectare extra Vlaams bos tegen 2024? In dit nummer geven we een stand van zaken.
Bosuitbreiding is een belangrijk hulpmiddel bij het aanpakken van de droogte, maar zeker niet het enige. Wat moet er gebeuren om dit complexe probleem aan te pakken? Wij legden ons oor te luisteren bij droogtecoördinator Nathalie Leynen.
Ik wens je veel leesplezier en een plantrijk najaar!
Bert Lambrechts gedeputeerde van Milieu en Natuur
In navolging van het Nationaal Park Hoge Kempen, werden dit voor jaar landschapsfondsen opgericht voor De Wijers en de Voerstreek. Het Landschapsfonds Voerstreek zamelt geld in om het unieke land schap in haar streek te versterken. Hoe? Door onder andere nieuwe hoogstamfruitbomen, hagen en houtkanten aan te planten, zorg te dragen voor holle wegen en kleine ondernemers te helpen met het produceren van lokale producten. Het Wijersfonds ‘Vrienden van De Wijers’ ondersteunt dan weer creatieve, lokale projecten van inwoners, verenigingen of ondernemers die de streek nog aantrekkelijker maken. Eind september wordt bekend gemaakt welke concrete projecten financiële steun krijgen vanuit het fonds.
Donaties welkom
Iedereen kan een gift doen, ook als het maar om enkele euro’s gaat. Elke donatie draagt bij aan het behoud en de ontwikkeling van deze unieke landschappen.
www.nationaalparkfonds.be
www.landschapsfondsvoerstreek.be www.wijersfonds.be
vogelliefhebbers tellen op vaste locaties in heel Limburg overtrekkende vogels. Van 1988 tot nu spotten ze in totaal al 24 miljoen trekvogels. Dat kan je lezen in ‘Vogels in Limburg. Historiek, verspreiding, trends en verplaatsingen’, een recent naslagwerk. In realiteit vliegen er nog veel meer trekvogels: omdat ze ’s nachts of op grote hoogte vliegen, zijn ze vaak onzichtbaar voor het oog.
www.pnc.be/vogelsinlimburg
Station As, één van wandelgebieden van het Nationaal Park Hoge Kempen, werd recent helemaal vernieuwd. Negen routes, van 3,2 kilometer tot 16 kilometer, leiden je langs onder andere het Rouwmortelven, de geologische wand en doorheen de voormalige grindgroeve ‘Aan de Windelsteen.’ Niet te missen zijn de wandelroutes doorheen het natuurgebied Bosbeekvallei, dat wordt beheerd door Natuurpunt.
Koop je kaart
Een handige wandelkaart is te koop in de toegangspoorten van het Nationaal Park of via de webshop van Wandelen in Limburg. De kaart wijst je de weg én geeft je meer info over de bezienswaardigheden langs de routes.
www.stationas.be
www.wandeleninlimburg.be
De provincie start met het in kaart brengen van de kwaliteit van de Limburgse fietspaden. In het kader van het interprovinciale Fietsbarometer-project, werkt ze hiervoor samen met de Fietsersbond. Die wierf met Niele Geypens een extra meetfietser aan voor Limburg. Hij fietst tussen nu en 2025 zo’n 2.000 kilometer aan functionele fietspaden af in de hele provincie. Dat doet de meetfietser met een speciale fiets die de staat van de weg registreert. Hoe? Door onder andere het trilcomfort, de aanwezige verlichting, de zichtbaarheid van de fietsstrook en de breedte van het fietspad te meten. In totaal worden meer dan 40 parameters geanalyseerd. De verzamelde data zullen de provincie helpen om doordachte beslissingen te nemen over eigen investeringen in fietsinfrastructuur, maar ook om de lokale besturen te adviseren. De analyse zal duidelijk maken welke ingrepen prioritair zijn: van het bijschilderen van wegmarkeringen tot grootschalige wegenwerken. De provincie bezoekt elke gemeente om een rapport voor te stellen. Later wordt de verzamelde info ook publiek gemaakt op de website van de Fietsbarometer.
www.limburg.be/fietsbarometer
Op zaterdag 3 september opende het Visitor Center De Wissen de deuren in Dilsen-Stokkem. Het gloednieuwe toeristisch onthaal heeft een exporuimte en een opvallende uitkijktoren als eyecatcher. De Wissen functioneert tegelijkertijd als hoofdtoegangspoort tot RivierPark Maasvallei en als bezoekerscentrum voor natuurgebied Negenoord-Kerkeweerd. Er vertrekken tal van mooie wandel- en fietstochten. Scholen kunnen er vanaf september ook terecht voor een uitgebreid natuur- en milieueducatief aanbod: geen saai museumbezoek, maar actieve en leerrijke ervaringen.
De realisatie van het Visitor Center is een samenwerking tussen verschillende partners: de stad Dilsen-Stokkem, het Provinciaal Natuurcentrum, het Regionaal Landschap Kempen & Maasland en Limburgs Landschap vzw.
www.dewissen.be
Dit najaar organiseren verschillende Limburgse gemeenten opnieuw infosessies over Klimaattuinen. Je ontdekt er hoe je jouw tuin kan aanpassen aan het veranderende klimaat. Alle data vind je op de website.
www.limburgseklimaattuinen.be
Hoeveel warmte gaat verloren via jouw dak? Dat kan je aflezen op een warmtefoto. Hulp nodig? Schrijf je in voor een gratis online infosessie over de warmtefoto, het isoleren van je dak en andere energiebesparende ingrepen.
www.limburg.be/warmtefoto
Tussen september en maart wordt 13,5 hectare aan landduinen en heide van het Wild- en Wandelpark Molenheide in ere hersteld. De verborgen zandbergen in Houthalen-Helchteren zijn eeuwenoud en vormen een belangrijk leefgebied voor zeldzame planten en dieren.
www.wildenwandelparkmolenheide.be
Nieuw langs het Schulensmeer: het belevingspad. Deze natuurlijke speelplek nodigt kinderen uit om te ravotten en klimmen in het groen. Dit jaar krijgt de omgeving rond het meer ook nog een rolstoelvriendelijk familiepad, vishengelplaatsen en een avonturenbrug. www.rlhv.be
Doneer aan Een Hart voor Bos. Zo steun je de realisatie van nieuwe bossen in Limburg. www.eenhartvoorbos.be
Tegen 2030 moet er 10.000 hectare extra bos aangeplant zijn in Vlaanderen. Maar het wordt allerminst eenvoudig om die doelstelling te halen, waarschuwt Bosgroep Limburg. “Bebossen is altijd complex.”
Limburg telt momenteel 52.000 hectare bos. De komende jaren wordt dat cijfer fors opgekrikt. Volgens het Bosuitbreidingsplan van Vlaams minister van Natuur Zuhal Demir, moet er over heel Vlaanderen 4.000 hectare extra bos gerealiseerd worden tegen 2024. Tegen 2030 zou dat zelfs 10.000 hectare moeten zijn. “Een ambitieuze doelstelling”, zegt An Pierson, algemeen coördinator van Bosgroep Limburg. “Onze vzw beheert 8.964 hectare private bossen in Limburg. Als partner van de Bosalliantie van minister Demir begeleiden we ook eigenaars bij het bebossen van hun terreinen. Dat is echter minder eenvoudig dan men zou denken.”
Het eerste grote obstakel is de zoektocht naar grond. Karolien Van Diest (coördinator Bosgroep Limburg): “In theorie is er voldoende beschikbare ruimte, maar in de praktijk is dat anders. Zo zijn heel wat gronden met een groene gewestplanbestemming niet geschikt om te bebossen. Vaak is de natuurwaarde van het terrein te hoog, of strookt bebossing niet met de vooropgestelde diersoorten voor het gebied. Dat we soms moeten kiezen
Via de website van Klimaatbomen in Limburg kan je nagaan welke bomen geschikt zijn voor jouw tuin. www.klimaatbomeninlimburg.be/ bomenzoeker
tussen bos of open natuur, maakt dat de focus vaak verkeerd ligt. Of bebossing niet verantwoordelijk is voor de achteruitgang aan graslanden in Vlaanderen? Neen, dat is een mythe. Uit het laatste Ruimterapport van het Departement Omgeving blijkt dat de meeste graslanden verdwijnen om plaats te maken voor verharding of akkers. Het percentage beboste graslanden is erg klein.” Veel groene ruimte wordt ingenomen door landbouw. “Maar het is niet eenvoudig om landbouwgrond tot bos om te vormen”, zegt An. “Toch moeten we elke kans aangrijpen om extra bos te realiseren. Bijvoorbeeld in het bosarme zuiden van de provincie, waar bijkomende bebossing het noodzakelijkst is. Er is in theorie nog 30.000 hectare zonevreemde landbouwgrond in Vlaanderen die bebost zou kunnen worden. Vaak zijn dit echter weilanden die je niet zomaar mag bebossen.”
Grond gevonden? Dan heb je een vergunning nodig. Ook dat is geen sinecure, zegt Karolien. “Er bestaan zeven soorten vergunningen. Soms komen er meerdere voor op één perceel. Bosgroep Limburg helpt kandidaat-bebossers om het kluwen
Heb je een stuk grond dat je wil laten bebossen? Bosgroep Limburg helpt je van A tot Z.
www.bosgroeplimburg.be
011 23 73 28
Ook buiten het bos zijn extra bomen welkom. Om het aanplanten van nieuwe bomen te stimuleren, genieten Limburgse gemeenten van verschillende voordelen. Via het project ‘Ruimte voor bomen’ van Limburg.net en Centrum Duurzaam Groen krijgen ze financiële steun en advies voor de aankoop van klimaatbomen. Ook het Lokaal Energie en Klimaatpact van de Vlaamse overheid voorziet financiering voor de aanplant van bomen. De Provincie Limburg en het Provinciaal Natuurcentrum geven ook nog inhoudelijke ondersteuning aan gemeenten. Binnen het nieuwe project ‘Klimaatbomen in Limburg’ begeleiden ze lokale besturen bij het inventariseren van bomen, en bij de opmaak en uitvoer van een gemeentelijk boombeheerplan.
te ontwarren en dient de juiste aanvragen in. Dat maakt het verschil: uit onderzoek blijkt dat de ontzorging van eigenaars in Vlaanderen doorslaggevend werkt bij de realisatie van nieuw bos. Jammer genoeg is dat niet altijd mogelijk. Door de complexiteit van de mallemolen kan slechts een deel van de kandidaat-bebossingen uiteindelijk bebost worden.”
Klein beginnen
‘We hebben geen recht op nóg meer ruimte. De vraag of we daar klaar voor zijn, is niet aan de orde. Als we zo verder doen, is de planeet niet meer klaar voor ons.’
Als je een bos plant, heb je er niet meteen één vol hoge bomen. In een reportage van het VRT-programma Pano klonk begin dit jaar de kritiek dat nieuwe bomen vaak te klein zijn en niet opgevolgd worden. Karolien: “Een jonge aanplant is nog geen gezond, volwassen bos. Klassiek bosplantgoed is een halve meter tot maximum anderhalve meter hoog. Grote bomen zijn een pak duurder en hebben een grotere kans op uitval. Om oudere bomen te planten, moet je ook een voldoende grote wortelkluit mee verplanten, het plantgat dieper maken en de boom bewateren. Dat is gewoon niet haalbaar in een bos. Bij Bosgroep Limburg volgen we onze aanplanten wél op, samen met de eigenaar. Helaas merken we de laatste jaren dat de klimaatverandering haar tol eist, vooral de toenemende droogte. Ook de vele reeën richten veel schade aan, naast woelratten, hazen, … We moeten vaker bijplanten wegens grote uitvallen. Om zo goed mogelijk te adviseren volgen onze medewerkers studies rond klimaatslim bosbeheer op de voet en wisselen we graag kennis uit met andere instanties, zoals het Agentschap Natuur en Bos (ANB, red.).”
Ondertussen worden er ook nog altijd bomen gekapt. Hoe is dat mogelijk?
Karolien: “Bomen moeten vaak plaats maken voor industrie, woningen of open natuur. Dat is de erfenis van decennialang slechte ruimtelijke ordening in Vlaanderen. De resterende bossen moeten we beschermen. We moeten terughoudend zijn om te ontbossen, want oude bossen zijn enorm waardevol voor de biodiversiteit. Wordt er toch ontbost, dan pleiten wij voor een onmiddellijke, verplichte compensatie. Een bos kappen is op één dag gebeurd, een nieuw bos creëren duurt decennia.”
Een bos planten kost ook geld. Bosgroep Limburg helpt bebossers om de nodige financiële middelen te vergaren. An: “We ondersteunen eigenaars bij het aanvragen van subsidies. Sinds kort zetten we ook in op bedrijfssponsoring. En dan is er nog onze campagne ‘Een Hart voor Bos’, die we in het voorjaar lanceerden. Iedereen kan een gift doen. Het ingezamelde geld gaat onder andere naar de ondersteuning van bebossers.”
Traag maar gestaag
De ambitie van de Bosalliantie is groot, maar uit cijfers van het ANB blijkt dat een bijkomende inhaalbeweging nodig is. Toch is Bosgroep Limburg voorzichtig optimistisch.
“Bossen kregen nooit eerder zoveel aandacht en het draagvlak en politiek lef waren nog nooit zo groot”, zegt An. “Het aantal bossen stijgt steeds sneller. Al mag er zeker nog een versnelling hoger geschakeld worden.”
www.bosgroeplimburg.be
“Het aantal bossen stijgt, maar het mag zeker sneller gaan.”
Veel mensen hebben een idyllisch beeld van boswachters, maar dat strookt niet helemaal met de realiteit (lacht). In de praktijk is het hard werk: ik beheer de natuur in een gebied van 800 hectare in De Wijers. Hoe? Ik stuur arbeiders van het Agentschap Natuur en Bos en aannemers aan bij beheeren natuurwerken, zoals het herstellen van vijvers. Ook het onderhoud van wandelpaden en bruggen volg ik op. Daarnaast ben ik het aanspreekpunt voor organisatoren van evenementen in het natuurgebied. Daar komt heel wat administratie bij kijken. Al wil dat niet zeggen dat ik niet meer in de bossen rondloop. Waar nodig doe ik aan handhaving, zoals het aanspreken of beboeten van mensen die hun hond laten loslopen of paddenstoelen plukken. In tegenstelling tot natuurinspecteurs dragen we geen vuurwapen maar wel een wapenstok en pepperspray. Gelukkig heb ik die nog niet nodig gehad (lacht).
Ik ben sinds 1 februari aan de slag als boswachter. Daarvoor werkte ik achtereenvolgens bij het Vogel en Zoogdierenopvangcentrum, het INBO (Instituut Natuur- en Bosonderzoek, red.) en het Lifeproject in het Webbekoms Broek.
De natuur heeft me altijd geïnteresseerd. Het is mijn grote passie, naast muziek. Vroeger organiseerde ik mee festivals zoals Rock Herk. Maar eigenlijk ben ik fotograaf van opleiding. Een schoolse opleiding tot boswachter bestaat niet, maar je moet wel de opleiding Natuurmanagement van Inverde volgen en slagen voor de toelatingsproeven.
Tegenwoordig zijn boswachters vooral natuurbeheerders. De Vlaamse natuur bestaat voor een groot deel uit cultuurlandschappen. Als we die niet actief beheren, verdwijnen de zeldzame soorten die ervan afhankelijk zijn. Om dat te vermijden, zijn we in droge periodes dagelijks bezig met het regelen van de waterhuishouding in het vijvergebied. Dat is een hele puzzel, maar het is belangrijk werk.”
September-oktober en maart-april-mei
Mei tot september
Eenjarige bloemenweide
Zonnige, droge of niet te natte gronden
voor bijen, vlinders, vogels en andere kriebelbeestjes
Bloeit snel, kan ook als tijdelijke oplossing
Jaarlijkse grondbewerking en eventueel
bijzaaien nodig
Combineren met grassen of gazonmengsels
verstikt de eenjarige bloemen
Kan ook als tijdelijke oplossing
Zaaien kan in voor- en najaar
CHECK JE DAK
Hoeveel warmte gaat verloren via je dak?
Waar kan je energie besparen? Controleer het op de website van de provincie en ontdek hoe je de isolatiegraad van jouw dak kan opkrikken.
www.limburg.be/warmtefoto
Meerjarig bloemenweide
Weinig bloei in eerste jaar, later ingetogen bloei
Kan met of zonder grassen
Bloemen blijven behouden bij goed (maai)beheer
Zaaien in najaar
INFORMEER JE
HUISDOKTER
De Huisdokter van Dubolimburg geeft objectief en onafhankelijk advies aan huis over duurzaam verbouwen: van isoleren, ventileren en verwarmen tot premies en hernieuwbare energie.
www.energiehuislimburg.be
Bij het woon-energieloket in jouw gemeente krijg je informatie over premies en leningen, maar ook over renovatiebegeleiding. Op de website van Energiehuis vind je een contactformulier. 1 2 3
www.de-huisdokter.be
Kies voor inheemse soorten.
Maai 1 tot 2 keer per jaar: aan het begin van de zomer en de herfst. Voer het maaisel altijd onmiddellijk af en bemest, kalk of sproei niet.
Verschillende lagen in je tuin zorgen voor schaduw en creëren hoekjes voor dieren en insecten.
Loop je bloemen niet plat: voorzie een gemaaid pad.
MEER TIPS, INFO EN INSPIRATIE: www.limburgseklimaattuinen.be
Ben je eigenaar of syndicus van een oud appartementsgebouw dat aan renovatie toe is? C-REAL biedt advies en begeleiding, zowel op technisch vlak als wat de financiering van de werken betreft.
www.c-real.be
INFOSESSIES
Energiehuis Limburg organiseert regelmatig infosessies, webinars en thematische zitdagen. Op de website vind je alle activiteiten terug, ook van partners Dubolimburg, Fluvius en Stebo.
www.energiehuislimburg.be/ activiteiten
Mensen zoeken schoonheid in exotische dingen. We kopen uitheemse planten in het tuincentrum of we brengen ze mee van op reis. Vaak is dat slecht nieuws voor de lokale natuur. Uitheemse planten en dieren zijn niet altijd schadelijk, maar kunnen dat wel worden als ze uit de tuin ontsnappen. Invasieve exotische soorten vormen namelijk één van de grootste bedreigingen voor de biodiversiteit. Zo vond de vraatzuchtige Amerikaanse stierkikker via tuinvijvers zijn weg naar de Limburgse natuur, waar hij inheemse amfibieën zoals de groene (poel)kikker en salamanders beconcurreert. Hetzelfde zien we bij exotische planten die zich verspreiden in bepaalde gebieden en er een negatieve impact hebben op lokale plantensoorten. Voorbeelden van zo’n invasieve exoten zijn de vlinderstruik, de reuzenberenklauw, de Japanse duizendknoop of watercrassula.
Als je je tuin inricht, plant je dus best vooral inheemse soorten. Maar hoe begin je eraan? Kies bewust en ga op zoek naar een tuincentrum dat inheemse soorten aanbiedt. Of kies voor een bloemrijk gazon door je gras pas te maaien nadat de bloemen hun zaad gevormd en verspreid hebben. Zo geef je aan margrieten, rapunzelklokjes of grasklokjes de kans om te groeien. Wil je nog een stapje verder gaan? Verzamel en zaai dan de zaden van inheemse soorten of laat je bijstaan door een expert. Je kan onder andere beroep doen op de klimaattuincoaches van de provincie of de Tuinrangers van Inverde.”
Alain De Vocht Researcher aan PXL en UHasselt
"Waarom kies ik best voor inheemse planten in de tuin?"
Nathalie Leynen is droogtecoördinator voor heel Limburg. Zij is als geen ander op de hoogte van wat er in de provincie gebeurt om de droogte en de gevolgen daarvan te beperken. “Iedereen kan een bijdrage leveren”, zegt ze.
De klimaatverandering brengt nieuwe jobs met zich mee. Sinds vorig jaar mag Nathalie Leynen zich de eerste Limburgse droogtecoördinator noemen. Zij moet de droogteaanpak in de provincie stroomlijnen, samenwerking stimuleren en lokale besturen en andere partners bijstaan met advies.
Hoe ben je droogtecoördinator geworden?
Nathalie Leynen: “Mijn masteropleiding draaide rond het herstel en behoud van landschappen en biodiversiteit. Daarna was ik zes jaar lang assistent biologie aan de UHasselt, waar ik het begeleiden van studenten combineerde met een doctoraat in de biologie. Op het moment dat ik mijn doctoraat aflegde, kwam de vacature voor droogtecoördinator online. Perfecte timing! Ik ging aan de slag in mei 2021: een atypisch moment om te starten. Vorig jaar was er net een natte zomer, waardoor er geen acuut droogteprobleem was. Daardoor kon ik me wel inwerken en kennismaken met alle partners. Dat zijn er heel wat: de Vlaamse instanties, de lokale besturen, landbouw- en natuurorganisaties en natuurlijk de droogtecoördinatoren van de andere Vlaamse provincies. Het is een heel fijne en interessante job. Dat eerste jaar is voorbijgevlogen.”
NAAM
NATHALIE LEYNEN
PROFIEL
Limburgse droogtecoördinator
Wat houdt je job exact in?
Nathalie: “Als droogtecoördinator ben ik over beleidsdomeinen en gemeentegrenzen heen het aanspreekpunt inzake droogte. Ik bewaar het overzicht, faciliteer samenwerking tussen de verschillende actoren en stippel het Limburgs droogtebeleid verder uit. Aan de ene kant werk ik proactief. Ik zorg dat ik op de hoogte ben van droogteprojecten en ondersteun ze zoveel mogelijk. Door iedereen die aan een waterloop werkt samen te brengen, kunnen we bijvoorbeeld aan integraal waterbeleid doen. Die projecten combineren dan pakweg de hermeandering van een waterloop met ontharding en de aanleg van infiltratiebekkens. Met dat soort maatregelen krikken we het grondwaterpeil op. Aan de andere kant doe ik aan crisisbeheer. Van april tot oktober is er om de twee weken een droogteoverleg met alle provinciale droogtecoördinatoren en de Vlaamse instanties. Daar bespreken we de actuele situatie van het waterpeil in de waterlopen, de grondwaterstanden en knelpunten. Staat het water te laag? Dan grijpen we in met maatregelen zoals een oppompverbod voor waterlopen. Bij grote droogte grijpen we terug naar het afwegingskader voor prioritair watergebruik. Dat instrument van de Vlaamse overheid geeft sinds vorig jaar houvast bij droogte: het vertelt alle betrokkenen, van de industrie en landbouw tot gemeentebesturen, exact wat te doen en wat hen te wachten staat als de situatie verergert.”
Waarom is droogte zo moeilijk aan te pakken?
Nathalie: “Er zijn veel verschillende invalshoeken, sectoren en belangen. Het versnipperde landschap in Vlaanderen maakt het er niet makkelijker op. Je hebt hier vaak op
één kleine oppervlakte landbouwpercelen, natuurgebieden én woonwijken. Natuurorganisaties willen het meestal natter, terwijl de landbouwer vlot op zijn veld moet geraken en buurtbewoners vooral willen dat het regenwater in de straat zo snel mogelijk afgevoerd wordt. Dat maakt het moeilijk om droogte op een grote schaal aan te pakken.”
Kan er dan niets aan gedaan worden?
Nathalie: “Natuurlijk wel! De Limburgse gemeentebesturen zijn nu bezig met het opstellen van hemelwater- en droogteplannen, waarin ze voor hun hele grondgebied per deelzone bepalen hoe ze omgaan met water om zowel droogte als wateroverlast te beperken. In die plannen kijken de lokale besturen ook hoe ze kunnen inzetten op ontharding bij grote infrastructuurprojecten.”
Kan de landbouw ook een bijdrage leveren?
Nathalie: “Absoluut. Zo’n 40 procent van de oppervlakte in Limburg bestaat uit landbouwgrond. Daar zie ik veel mogelijkheden die ook voor de landbouw voordelig zijn. Er is veel kritiek op de landbouwers omdat ze veel grondwater oppompen, maar dat is in mijn ogen niet zo’n groot probleem zolang ze ook voldoende regenwater laten infiltreren. De percelen niet draineren is hierbij erg belangrijk. Ook in het natuurlijker inrichten van landbouwpercelen met onder meer houtkanten en grasstroken zit veel potentiële winst.”
Wordt Limburg harder getroffen dan andere provincies?
Nathalie: “Jammer genoeg wel. Het is hier droger en warmer omdat we verder van de kust afliggen, maar vooral omdat we zoveel zandgronden hebben in Noord-Limburg. Daar verwachten we mogelijk grote problemen. Aan de andere kant liggen er ook heel wat kansen voor het grijpen. Zo is het Kempisch plateau op Vlaams niveau heel belangrijk om het grond- en drinkwater aan te vullen. De zandgronden zijn in dat opzicht een troef en maken dat het water vrij snel in de bodem infiltreert. Omdat het plateau zo hoog ligt, duurt het lang voordat het water de diepere grondwaterlagen bereikt, wat het zuiverder maakt. De gemeenten op en rond het Kempisch plateau zouden dus zeker extra op infiltratie moeten inzetten. Hen daarbij helpen: dat is mijn taak.”
• Ga spaarzaam om met water, ook in natte periodes.
• Verhard je voor en achtertuin zo min mogelijk.
• Richt je tuin natuurlijker in met een variatie aan planten.
• Denk na over de waterhuishouding in je tuin.
Meer tips en info: www.limburgseklimaattuinen.be
“De zandgronden in Limburg zijn een troef: regenwater infiltreert snel in de bodem.”WAT KAN IK ZELF DOEN?
ZONDAG 25 SEPTEMBER
Laat je op zondag 25 september helemaal onderdompelen in het land van 1001 vijvers: De Wijers. Op verschillende locaties vinden activiteiten plaats voor jong en oud. Zo kan je kajakken, wandelen, fietsen of op boomkikkersafari gaan. Voor de allerkleinsten zijn er o.a. obstacle runs, klimparcours en waterspelletjes. Op de website vind je het volledige programma.
10 u tot 17 u
De Wijers www.dagvandewijers.be
Paddenstoelen plukken
28 SEPTEMBER EN 26 OKTOBER
De LIKONA-paddenstoelenwerkgroep Mycolim organiseert enkele determinatiemomenten op woensdagavond. Heb je paddenstoelen gevonden? Leg ze voor en ontdek welke schatten je hebt gevonden. Je kan ook een kijkje komen nemen en zo bijleren over boleten, bovisten, hertenzwammen of fopzwammen.
19.30 u
Provinciaal Natuurcentrum, Genk www.provinciaalnatuurcentrum.be
WORKSHOP
ZATERDAG 15 OKTOBER
Naar aanleiding van de internationale Repair Day wordt de hersteleconomie in de kijker gezet in Hasselt. Een hele week gaan ondernemers, onderwijsinstellingen, organisaties en inwoners over de hele stad samenwerken rond het thema. Kers op de taart wordt het Repair Feest op zaterdag 15 oktober. Dat vindt plaats op de iconische Recor-site. Het volledige programma vind je op de website.
10 u tot 18 u
Recor-site, Hasselt www.uitinhasselt.be/internationalrepairday
DINSDAG 25 OKTOBER
De eerste ‘PNC in dialoog’-lezing van het najaar gaat over de stikstofproblematiek in Vlaanderen. De uitstoot van stikstof door intensieve veeteelt, industrie, verkeer en huishoudens heeft nu al een schadelijk effect op meer dan 80 procent van onze natuur. Wat zijn de gevolgen van het stikstofoverschot? Wat zijn mogelijke oplossingen? Het komt allemaal aan bod.
19 u
Provinciaal Natuurcentrum, Genk
www.provinciaalnatuurcentrum.be
Opleiding Kringloopkracht
Leren lesgeven over kringlooptuinieren? Centrum Duurzaam Groen organiseert een zevendelige avondopleiding tot Kringloopkracht. Dat is een vrijwilliger die kennis doorgeeft aan geïnteresseerden over composteren, ecologisch tuinieren, kippen houden en andere kringloopthema's. De lessen starten op woensdag 5 oktober in het cultureel centrum van Leopoldsburg.
19 u tot 21.30 u
OKTOBER
OPLEIDING
provincie Limburg
Milieu en Klimaat
Universiteitslaan 1 3500 Hasselt
milieuenklimaat@limburg.be www.limburg.be/milieuenklimaat 011 23 83 38
Provinciaal
86
De klimaatverandering maakt veel emoties los: angst, onzekerheid, maar ook weerstand. Hoe kan je een gesprek voeren over de klimaatverandering waarbij je rekening houdt met alle verschillende gevoeligheden? Deze sessie van PNC in dialoog reikt concrete handvaten aan om een verbindend gesprek te voeren met burgers over klimaatverandering.
19 u
Provinciaal Natuurcentrum, Genk www.provinciaalnatuurcentrum.be
2
Volg ons Volg ons ook op onze Facebookpagina’s en Twitter @klimaatlimburg.
Nieuwsbrieven
Voor de nieuwsbrieven van het Provinciaal Natuurcentrum en de Regionale Landschappen kun je inschrijven via de respectievelijke websites. Nog geen abonnee?
LINA is een uitgave van de deputatie van de Limburgse provincieraad: Jos Lantmeeters, gouverneur, Inge Moors, Igor Philtjens, Tom Vandeput, Bert Lambrechts, gedeputeerden en Wim Schoepen, provinciegriffier
REDACTIERAAD EN HOOFDREDACTIE Patrick Boucneau, Jan Mampaey, Sonja Schreurs, Ilse Van Aelst, Geertje Ramaekers, Liesbeth Van Gysegem FOTOGRAFIE Mine Dalemans MET DANK AAN Nele Stas, Leen Raats, Luc Crevecoeur, JanTijl Rickert, Toon Maes, Nadine Moens, Liliane Van Engeland en Josiane Schoefs. EINDREDACTIE EN VORMGEVING Stapel Magazinemakers, www.stapel.be
DRUKWERK Bredero Graphics VERANTWOORDELIJK UITGEVER Patrick Boucneau, provincie Limburg, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt OPLAGE 9 000 exemplaren WETTELIJK DEPOTNUMMER D/2017/5.857/026 CONTACTADRES Milieu en Natuur, Directie Omgeving, provincie Limburg, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt, 011 23 83 38, mina@limburg.be, www.limburg.be
