Anomalite e numrit & struktures dentare Nderim Shefkiu
Alteracionet, ndryshimet e madhesise • Mikrodontia: dhembe me madhesi me te vogel se denticioni normal. Kjo anomali mund te jete e gjeneralizuar duke prekur gjithe denticionin ose lokalizuar duke prekur vetem disa dhembe.
Nderim Shefkiu
Alteracionet, ndryshimet e madhesise Makrodontia: dhembe me madhesi me te madhe se denticioni normal. Kjo anomali mund te jete e gjeneralizuar duke prekur gjithe denticionin ose e lokalizuar duke prekur vetem disa dhembe. Makrodotnia: eshte me e shprehur tek molaret e trete mandibular.
Nderim Shefkiu
Alteracione e formes Geminacioni: “gemination� perkufizohet si perpjekja per te krijuar dy dhembe fqinje nga nje organ I vetem smalti, gjate zhvillimit embrional ne fazen e kembanes. Kjo anomali shfaqet ne formen e dy kurorave, por qe kane nje renje te perbashket.
Nderim Shefkiu
Alteracionet e formes Fusioni: perkufizohet si bashkim apo ngjitje e dy folikujve te dhembeve ne zhvillim, te cilet dalin si dhembe me strukture te madhe (= sa dy dhembe).
Nderim Shefkiu
Alteracionet e formes Dilacerationi: perkufizohet si nje kthese e menjehershme ( e theksuar) e rrenjes se dhembit.
Nderim Shefkiu
Alteracionet e formes • Dens invaginatus ose dens in dete ( dhembe brenda dhembit): perfaqesojne nje anomali te rralle e cila shoqerohet me nje zmadhim apo theksim te foramen cekum.
• Difekti mund te jete superficial ku eshte prekur vetem nje pjese e kurores ose I thelle ku preket dhe rrenja.
• Me shpesh preken centralet dhe lateralet maxilare. • Zakonisht preken njekohesisht te dy lateralet. • Per shkak se defekti I krijuar eshte veshtire te mbahet larg nga pllaka bakteriale e bakteriet keta dhembe jane te prirur per tu prekur nga procesi karioz. Ne keto raste rekomandohet trajtim profilaktik me mbushje me silante.
Nderim Shefkiu
Alteracionet e formes • Taurodontizmi i referohet me kurore te zgjatur ose spostim ne drejtim apical te dyshemese te dhomes pulpare.
• Si rrjedhoje dhembi shfaqet me dhome pulpare me te madhe. • Keto dhembe ndryshe quhen dhembet e demit “bulls teeth”
Nderim Shefkiu
Alteracionet e formes •
Perlat e smaltit gjenden zakonisht ne siperfaqet e rrenjeve te dhembeve si pika, si perla smalti.
•
Ato kryesisht I hasim ne nivelin e bifurkacionit apo te trifurkacionit.
•
Me te prekur jane molaret maxilare.
•
Mund te dallohen ne ekzaminimin radiologjik.
•
Ne vendin e perlave, nuk ka atashim te ligamentit periodontal.
Nderim Shefkiu
Amelogenesis imperfekta • Perkufizohet si nej formim anormal I smaltit nga crregullimet herediatare te zhvillimit te smaltit ne te dy denticionet. Shumica e rasteve I perkasin dy kategorive:
• Hipoplazia dhe Hipokalcifikimi.
Nderim Shefkiu
Amelogenesis imperfekta • Forma hipoplazike: dhembet eruptojne me sasi te pamjaftueshme smalti duke u paraqitur me gropezime apo thellime dhe ne rastin me te avancuar kemi mungese totale te tij.
• Mungesa totale e smaltit quhet Aplazi.
• Forma e hipomineralizimit: sasia e smaltit eshte normale, por ai eshte I bute ose I thyeshem. Ngjyra varion nga e verdhe, gri, kafe.
• Zakonisht nuk preken nga procesi karioz pasi nuk ka kohe te formohet pllaka bakteriale, pasi smalti thermohet menjehere. Problem eshte estetika, ne menyra te trajtimit eshte konservative me mbushje. Nderim Shefkiu
Hipoplazia
Nderim Shefkiu
Hipomineralizim
Nderim Shefkiu
Dentinogenezis imperfekta • Dentinogenezis imperfekta: • Perkufizohet si nje semundje autozomike dominante dhe prek dentinen e te dy denticioneve.
Nderim Shefkiu
Dentinogenezis imperfekta • Paraqitet ne 3 tipe: 1.
Dentina preket nga pacientet te cilet vuajne nga patologjia e osteogjenezes imperfecte. Dhembet e poshtem preken me ashper se te sipermit.
2.
Rasti kur ka vetem prekje te sistemit dentar, pa prekje te kockes.
3.
Njesoj si tipi 2 , por me variacione klinike dhe ne ekzaminimin radiologjik si: ekspozimi pulpar, sqarim radiologjik.
Ne te dy denticionet dhembet paraqiten me transparent, ose me pak se cduhet, nuanca varion nga e verdhe ne kafe. Kjo anomali prek gjithe kuroren e dhembit, shtresen e dentines.
Megjithese smalti eshte normal, ai frakturohet shpejt pasi nuk ka bazen e qendrueshme te dentines. Dhembet paraqiten me forma anormale duke pasur nje ngushtim ne nivelin e koletit ne lidhjen zmalt-cement, duke marr forme “zambaku�. Mikroskopikisht, dentina permban me pak tubula dentinare te cilet jane te medhenje, te kthyer dhe te Nderim Shefkiu crregullt.
Dentinogenezis imperfekta
Nderim Shefkiu
Kalcifikime pulpare • Kalcifikimet pulpare: jane fenomene te shpeshta qe hasen me rritjen e moshes.
• Mund te jene mikroskopike ose me permasa te medha te dallueshme ne radiografi.
• Mund te jene ne forma lineare, ose ne forma guresh sferike. Ne rast se keto perbehen vetem nga dentina ato quhen – dentikla.
• Ne rast se vijne si rezultat I kalcifkimeve distrofike, pra nga kalcifikimet e indeve te buta quhen- dentikla fals.
Nderim Shefkiu
Rezorbime interne dhe eksterne •
•
Rezorbimet interne: jane rezorbime te mureve dentinare ne kontakt me indin pulpare qe vijne si rezultat I inflamacioneve te indit pulpar, I cili aktivizon osteoklastet dhe dentinoklastet te siperfaqes se bredneshme te kurores se rrenjes.Trajtimi I tyre behet ne rruge endondontike. Rezorbimet eksterne : mund te vijne nga disa shkaktare kryesisht si rezultat I proceseve patologjike.
•
Faktoret: • •
Inflamacioni kronik Kiste, si forme e avancuar e inflamacionit.
•
Tumor, beninj, neoplazite,
•
Tumor malinj.
•
Traumat.
• •
Reimplantimi, transplantim I dhembeve. Dhemb I retinuar, shkakton rezorbim te rrenjes qe shtyn ky dhemb.
Nderim Shefkiu
Rezorbime Extern dhe Intern
Nderim Shefkiu
Humbja e indeve te forta te dhembeve. • Klasifikohen ne : 1.Atricione 2.Erozione 3.Abrazione 4.Abfraksione Termi konsumim I dhembit (tooth wear) I permbledh te gjtiha.
Nderim Shefkiu
Atricioni • Atricioni eshte konsumim fiziologjik I struktures dhembore per shkak te kontaktit dhemb-dhemb (mastikacionit) dhe prek siperfaqet oskuzale dhe margot incizale.
Nderim Shefkiu
Etiologjia e atricionit • Levizjet funskionale gjate mastikacionit (fiziologjike) • Bruksizmi (jofiziologjik) (8 % e adulteve).
Nderim Shefkiu
Atricioni Atricioni eshte nje proces I lidhur ngushte me jeten, dhe varion nga nje individ ne tjetrin. Faktoret qe influencojne:
• Fortesia e ushqimit • Denticioni (struktura) • Muskulatura e nofulles. • Menyra e te pertypurit si dhe veset e ndryshme.
Nderim Shefkiu
Atricioni (bruksizem)
Nderim Shefkiu
Atricion (bruksizem)
Erozioni • Erozioni: eshte humbja irreversibel e struktures dhembore nga nje proces kimik jobakterial.
Nderim Shefkiu
Etiologjia e erozioneve • Kryesisht acidet perfshihen ne procesin e shkrirjes apo zberthimit te astruktures dhembore.
• Aciditeti mund te jete me origjine: a)Te brendshme: refluksi gastro-intenstinal, bulemia etj. Ne kete rast preket siperfaqja orale e arkades dentare, kryesisht palatinale maxilare.
b)Te jashtme: lende e substanca te ndryshme acide (me pH te ulet).
• Erozioni stimulohet nga faktore te tille si ulja e sasise se peshtymes, mungesa e higjenes etj.
Nderim Shefkiu
Erozionet • Lezione te shkelqyeshme ne siperfaqe. • Karakteristike e lezioneve faciale eshte prania e nje kreshte smalti qe e ndan lezionin nga gingiva.
• Ne erozionet okluzale kuspidet jane te rrumbullakosura dhe konkave. • Kendet e lezionit te rrumbullakosura.
Nderim Shefkiu
Abrazioni • Abrazioni eshte humbja e struktures dhembore per shkak te kontakti mekanik me objekte te ndryshme (jo me dhembet antogonist).
Nderim Shefkiu
Etiologjia e abrazionit • Teknika jokorrekte ne larjen e dhembeve (furcimi horizontal).
• Produktet e higjenes orale jane faktore kontribues: fortesia, forma, fleksibiliteti I furces se dhembeve, pH dhe grimcat abrazive te pastes se dhembeve.
• Perdorimi pa kriter I kunjave te dhembeve, zakonet e mbajtjes se llulles, lapsave, gozhdeve, gjilperave te duhanpiresit, kepucaret, rrobaqepsit.
Nderim Shefkiu
Abrazioni • Jane lezione ne forme disku ne zonen cervikale/gingivare ne faqen bukale te dhembeve.
• Lokalizohen ne me shume se nje dhemb. • Kaninet dhe premolaret preken me shume.
• Lezionet abraziv jane me te gjere se te thelle.
• Humbje e atashimit gingivar.
Nderim Shefkiu
Abfraksioni • • •
Abfraksionet jane lezione cervikale ne forme pyke qe shkaktohen nga fleksionet e shpeshta te dhembit si pasoje e ngarkesave okluzale. Ne vitet ’80 u pranua koncepti I stresit elastik ne etiologjine e abfraksioneve. Shume studime eksperimentale dhe klinike kone provuar si faktor primar ne etiologjine e abfraskioneve stresin elastik me origjine okluzale.
Nderim Shefkiu
Abfraksioni Abfraskionet:
• Lezionet jane te thella ne forme pyke (V) ose C ne regjionin cervikal.
• Kendet e jashtem dhe te brendshem te lezionit jane te mprehte.
• Lokalizohen ne siperfaqet linguale dhe bukale ne dhembet anteriore dhe posterior.
• Mund te lokalizohen ne nje dhemb te vetem.
Nderim Shefkiu
Alteracionet e numrit te dhembeve • Dhembe te permbajtur apo retinuar: eshte nje anomali qe prek me teper molaret e trete mandibular dhe kaninet maksilar. Ne kete rast dhembi eshte I pranishem ne nofull por nuk gjen hapesiren e duhur per te dale ne arkade. Kjo anomali mund te vije nga grumbullimi apo zhvendosja e dhembeve egzistues si rezultat I heqjes se parakohshme te dhembeve te perkohshme.
Nderim Shefkiu
Alteracionet e numrit te dhembeve • Dhembet supernumeratum: nje anomali ku si rezultat I proliferimit te vazhdueshem te lamina dentis ne denticionin primar dhe secondar, vazhdojne te formohen folikula dhembesh (me teper se norma).
• Dhembet supernumeratum apo mbinumer mund te kene te njejten morfologji ose mund te jene me te vegjel se dhembet normale. Kjo anomali takohet me shpesh ne denticionin permanent dhe me teper ne nofullen e siperme.
Nderim Shefkiu
Alteracionet e numrit te dhembeve • Anodontia: perfaqeson anomaline e mungeses se dhembeve ne arkaden dentare. (mungesa e eruptimit te dhembeve).
Nderim Shefkiu
Alteracionet e numrit te dhembeve Anodontia quhet e vertet ne rastet kur kemi mungese te folikulit te dhembit apo dhembeve, ndersa kur folikuli (ne fazen e zhvillimit) apo dhembi (dhembet) nuk kane eruptuar por gjenden ne nofull kjo patologji quhet anodonti false apo Pseudoanodonti.
Anadontia e vertet eshte kryesisht kongenitale dhe me te prekur jane molaret e trete ndjekur nga premolaret e dyte dhe me pas nga lateralet.
Nderim Shefkiu
Alteracionet e numrit te dhembeve • Oligogonti: mungojne me shume se 6 dhembe.
Nderim Shefkiu
Alteracionet e numrit te dhembeve • Hypodontia: Mungese dhembes me pak se 6 dhembe.
Nderim Shefkiu