حوكمء مةرجةكانى نوشتةى شةرعى ضني؟
ضاكبوونةوةو بةرةكةتيشة (إن ش��اء اهلل) ،ه��ةروةك [و ُنَن ِّز ُل ِم َن ا ْل ُق ْرَآِن َما ُهَو خواي طةورة دةفةرموَيتَ : يد َّ ال َ ِشَفا ٌء َوَرحمْ َ ٌةِل ْل ُم ْؤِمِن َ نيِإلاَّ َخ َسا ًرا] ني َولاَ َيِز ُ الظ مِِ (اإلسراء .)82 :واتة :ئَيمة ئايةتى وا دادةبةزَينني كة سةرتاثا شيفاو رةمح��ةتء رزطاريية بؤ ب��اوةِرداران، وة ب��ؤ ستةمكارانى ب �َي��ب��اوةِري��ش ه��ةر زي��ان��ي��ان بؤ زياددةكات. َ هةربؤية دةبينني هاوةالنى بةِرَيز (خوا لَييانِرازيبَيت) لةسةر ئ��اوي دةستنوَيذو َ تالةموو عةرةقى ث�يرؤزى ثَيغةمبةر ( )hخةريكبوو دةب��وو بةكَيشةيان ،بؤ تةبةِرووكء داواي شيفاثَيكردنى ،ئةي دةبَيت خواردن ي���ان خ���واردن���ةوةي���ةك ك��ة ث�يرؤزت��ري��نء ط��ةورةت��ري��ن زيكر -كة قورئانى ث�يرؤزة -بةسةريدا خوَينرابَيت ي��ان تَي َ يهةلذةنرابَيت ،ض��ؤن دةب �َي��ت بةكارهَينانء داواي ش��ي��ف��اث�َي��ك��ردن��ي ب��ةن��اش��ةرع��يء ن��ادروس��ت َ لةقةلةمبدةين؟!. َ حوكمى َ بةئاذةلدا: هةلواسينى نوشتة ليرَ ةدا ثرسيارَيك دَيتة ثَيشةوة ئةويش ئةوةية :وا بؤمان روونبوويةوة كة نوشتةكردنء َ هةلواسيين بؤ َ ئاذةالن مرؤظ دروستةو شةرعيية ،ئةي نوشتةكردن بؤ حوكمةكةي ضيية؟ َ زان��اي��ان َ دةل �َي�نَ :ئ����اذةل دةض�َي��ت��ة ش��وَي�ني ثيسء داهةلنةواسينى ب��اش�ترةَ ، ن��ةش��ي��او ،ب��ؤي��ة ثَي َ بةلكو َ َ لةطةل رَيزي زيكرو قورئاندا هةلواسينى طوجناونييةو َ ب��ةالم ئةوةيشمان لةيادنةضَيت كة يةكناطرَيتةوة، َ س��ون��ن��ةت��ة ئ���اذةل���ي زةك����ات دي��اري��ب��ك��رَي��ت ب��ؤئ��ةوةى َ لةئاذةالنيرت جيابكرَيتةوة ،هةر بؤية بناسرَيتةوةو ىَ بةشَيك ل��ةزان��اي��ان بةباشي دةزان����ن ،ئ���اذةل زةك��ات لةسةرى بنوسرَيت( :زةكات يان صةدةقة يان توهر، ي��اخ��ود “هلل” :مافى خ����وا) ،25ك��ة ه��ةم��وو ئ��ةم ناوانة ل��ةق��ورئ��ان��دا ه��ات��وونء بةشَيكيشن ل��ةزي��ك��رَ ، ب��ةالم ل��ةب��ةرئ��ةوة لَيياندةنوسرَيت كة دي��اري�بنء نةطؤِرَين ئةمةيش لةبةر ثَيوستيية ،وة ئةم بؤضوونةى زانايانيش َ نابَيتة َ نوشتةهةلواسني بةلطة لةسةر دروستَيتيى َ َ بةئاذةلدا نةشياوو نوشتةهةلواسني ثَيياندا .كةواتة نةطوجناوو نادروستة ،هةروةك زؤرَيك لةزانايان ئةم فةتوايةيانداوة. ئَيستايش كاتي ئ��ةوةي��ة م��ةرج��ةك��ان��ي نوشتةي شةرعي بزانني ،تاوةكو لةنوشتةي ناشةرعيء حةرام جيايبكةينةوة كة زؤرجار هؤكارن بؤ هاوتاثةرسيت، بؤية ثَيويستة ضةند مةرجَيك لةنوشتةى شةرعىء كةسي نوشتةكارو نوشتةبؤكراويشدا هةبن ،ئينجا بةكارَيكى شةرعى دَيتة هةذمار ،ثشت بةخواى مةزن ليرَ ةدا باسياندةكةين: 88
يةكةم /مةرجةكاني نوشتةى شةرعى: -1دةبَيت ئ��ةو نوشتةية بةئايةتةكانى قورئانى ثريؤز ،يان بةناوة ثريؤزو سيفاتة بةرزةكاني خوداى مةزن بَيت ،ياخود بةيةكَيك لةو زيكرو دوعا مةئسورانة بَيت كة لةثَيغةمبةرةوة ( )hوةرطرياون. -2دةب �َي��ت نوشتةكة بةزماني ع��ةرةب��ي بَيت ،يان بةهةر زمانَيكيرتى جياواز كة ماناو مةبةستةكة تَييدا روونء ئاشكراو شةرعي بَيـت. -3دةبَيت ب �ِروا وابَيت نوشتةكة خ��ؤي بؤ خؤي كاريطةرنييةَ ، بةلكو بةويسيت خواي ط��ةورة ،هةموو شتَيك كاريطةرى دروستدةكات.26 -4ن��اب��َي��ت ئ���ةط���ةر ن��وش��ت��ةك��ارةك��ة ث��ي��اوب��وو، نةخؤشةكةيش ئافرةتبوو ،ياخود بةثَيضةوانةوة، دةستلَيدان ياخود دةرخستنى جةستة رووبدات ،يان بةبي بوونى مةحرةم ،ضونكة دووب���ةدوو ثَيكةوةبن َ هةموو ئةمانة حةرامء ناشةرعني. َ -5دةبَيـت ئةو نوشتةية دووربَيت لةشيت خةياليء خ��وراف��ات ،وةك بةمةرجدانانى ش��ةو م��ان��ةوة ل��ةالى نوشتةكارةكة ،ي��اخ��ود نوشتةكارةكة فةرمانبكات بةداواكاري نوشتةكة بؤ ئةجنامدانى كارى ناشةرعيء نابةجيء ن���اِرةوا ،يان دووب��ارة هاتنةوة داواك��اري��ي َ بؤ الي نوشتةكارةكة بةمةرجبطرَيت ،ياخود داواى سةربِرينى َ ئاذةلَيكى لَيبكات.27 -6ن��اب �َي��ت ن��وش��ت��ةك��ة ب��ةم��ةرج��ب��ك��اتء ب� َ �ةل�َي�ني هاتنةديي شتةكة بدات ،يان الداني زيانء ناِرةحةتي لةسةري بةمةرجبطرَيتَ ، بةلكو دةبَيت هةردووال وا لةم نوشتةية تَيبطةن كة تةنها داواى دوعايةكي خيرَ ة ،ئيرت وةرطريانء وةرنةطريانى بةدةسيت خواية. -7نابَيت نوشتةكة بةخوَين بنوسرَيتةوة ،يان شيت سةيروسةمةرة ئةجنامبدَيرت ،ي��ان داواكارييةكان هاوتاي شةريعةت نةبن. دووةم /مةرجةكانى كةسي نوشتةكار: ب�����ةداخ�����ةوة ن���وش���ت���ةك���ردن ل�����ةم رؤذةدا وةك ب��ازرط��ان��ي��ك��ردن��ى ل���َي���ه���ات���ووة ،ه���ةن���دَي���ك خ� َ �ةل��ك��ى هةلويستء دنياثةرست دةيانةوَيت بةناوى جياوازو ج����ؤراوج����ؤرةوة خ��ؤي��ان ب��ةس��ةر دي�ن�ي ئيسالمةوة بذَيننء كارو كاسثييان بريتيية لةَ : خةلك فريودانء لةخشتةبردنى موسولمَ انان ،كة ئةمة كارَيكى تةواو ناِرةواو دوور لةبنةماى ئيسالمء بةها ئةخالقييةكانى َ كؤمةلطةية. دينء لمَ ب��ؤي��ة دةب �َي��ت م��وس��و ��ان��ان ه��ؤش��ي��ارب��نء بةهيض ش�َي��وةي��ةك ف��ري��وى ئ��ةم ج��ؤرة كةسانة ن��ةخ��ؤن .زؤر ثَيويستة بزانني ئةو كةسانة كينَ ء ضني كة ئَيمة روويان تَيدةكةينء داواى دوعاى خيرَ و نوشتةيان لَيدةكةين؟.
ذمارة ( - )7ثايزي 1434ي كؤضي2012-ي زايني