Landleven november 2022

Lezersservice

Ruig,stoer en Schots

Voorraadkast van

GLAZEN POTTEN

Voor Bert en Anneke begint de aanleg van de voorraad al volop in de zomer. Anneke: “Het simpele leven van vroeger is mijn inspiratiebron: wat je hebt, daar doe je ook iets mee. Zodra er te veel te oogsten is voor directe consumptie, begin ik met bewaren. Het zou heerlijk zijn om pas in december te hoeven beginnen met inmaken, maar helaas moet je tijdens de topdrukte in de zomer al aan de slag. Gelukkig ben ik gek op inmaken. Ik kan me nog herinneren hoe het vroeger altijd smoorheet was in huis omdat de weckketel steeds aanstond. Zelf maak ik al meer dan dertig jaar groentes in. Een deel geweckt, een ander deel in zoet of zuur, of een combinatie. Ik vind het zo leuk om te doen dat ik er zelfs wel eens groente voor heb gekocht. Dat hoeft nu niet meer: er is genoeg op ons land te vinden. Courgette bijvoorbeeld is een groente waarvan je snel te veel hebt. Die maak ik graag in zoetzuur in. Als soep is hij lastig in te maken: dat gaat snel rotten. Een andere

Op een koele, donkere plek zoals in de kelder of de schuur kunnen veel groentes zonder extra bewerking worden bewaard.

Waar de herfst overvloed bracht, breekt nu de winterperiode aan. Wie zoals in de fabel van de krekel en de mier hard heeft gewerkt aan een oogst van eigen land, komt deze maanden met gemak door. Landleven ging langs bij Buur&Puur in Winterswijk voor een kijkje in hun voorraadkast, kelder en vriezer en kwam thuis met allerhande tips voor een goede wintervoorraad.

Tekst ANGELA GROENBOS Fotografie OTTO KALKHOVEN

VERBOUWING IN ZUIDWOLDE

‘Zo’n huis is een maniervan leven’

“Je doet hier nooit iets ‘even’”, vertellen Bas en Renée Slot over hun verbouwde boerderij in het Drentse Zuidwolde. Met een flink erf is even grasmaaien of even de oprit aanvegen er inderdaad niet meer bij. Maar dat hun huis daarmee een levensstijl is geworden, hebben ze graag over voor hun stukje paradijs. “Na een jaar verbouwen kunnen we hier heerlijk leven.”

Kweeappels van het Friese platteland

Marike de Wolf verwerkt elk jaar kilo’s en kilo’s kweeappeltjes.

Samen met haar team van De Cuynder in Donkerbroek weet ze wel raad met deze onbekende, keiharde gele vruchtjes.

Ze geeft aan Landleven haar recepten prijs voor de lekkerste siroop, gelei en appeltaart.

Marike: “De smaak van kweeappels zo van de struik is absoluut niet lekker, daardoor weten waarschijnlijk veel mensen niet hoe smakelijk ze eigenlijk echt zijn. Ieder jaar oogsten wij honderden kilo’s van deze appeltjes, samen met de vrijwilligers van de dagbesteding. Met elkaar plukken we de vruchten verdeeld over een maand; dat heeft geen haast. We beginnen meestal in oktober en plukken door tot in november. Hoe je kunt weten of ze rijp zijn? Dat ruik je vooral! Als ik een rondje langs de struiken loop en ik ruik een kruidige geur, dan weet ik dat ze rijp zijn.” Behalve het oogsten heeft Marike weinig werk aan de struiken. “De struik heeft erg weinig onderhoud nodig; eens in de zoveel jaar een snoeibeurt is genoeg. Het meeste werk dat je er aan hebt is om de struiken onkruidvrij te houden. Vooral bramen en brandnetels willen er graag onder en doorheen woekeren. Ze redden zichzelf verder prima.”

‘Van het sap maak je heel gemakkelijk siroop. Bij kweepeer zou je misschien wat specerijen toevoegen als steranijs, kardemom of kruidnagel, maar dat is bij kweeappels echt niet nodig.’

Kweeappelsiroop

Bereidingswijze

INGREDIËNTEN

Breng het sap met de suiker al roerend aan de kook en laat een minuut of drie zachtjes doorkoken tot de suiker is opgelost. Giet de siroop in schone, warme glazen flessen en sluit direct af. Gebruik verdund met water als limonade. Ook lekker in yoghurt of kwark.

WILDE GRASSEN AAN DE WAND

Gekerfd in keramiek

“Het is heel grappig om te zien dat de uitgekerfde aren mooi genoeg worden gevonden om aan de muur te hangen, terwijl ze hier langs de weg waarschijnlijk als onkruid worden beschouwd. Maar dat is onze taak, om mensen opnieuw te laten kijken naar het gewone. Want als je goed kijkt, wordt gewoon heel bijzonder.” Hoe een warme band tussen drie vrouwen leidde tot een exclusieve serie keramische kunst.

Aan

beide zijden van het weggetje tussen Kerkdorp en Noordeinde, een onbekend stukje Gelderland, kijk je ver uit over de weilanden. Het is koud en stil, typisch voor de tijd van het jaar. Een enkel verdroogd silhouet van uitgebloeid bermgras beweegt nog in de wind. Het zijn die simpele, veel voorkomende grassen en hun aren die in de keramische kunst van pottenbakker Madeleine Vink en illustrator Marieke ten Berge een hoofdrol spelen.

In het sfeervolle atelier van Gallery Nørdeinde liggen de vierkante tegeltjes en ronde borden van de serie Wildflowers op tafel uitgestald. Het is het resultaat van een goed georganiseerde samenwerking tussen Madeleine en Marieke. Madeleine: “Als er een nieuwe serie gemaakt moet worden, moeten we dat goed plannen. Ik rol de kleien voor de tegels op maandag door de plakkenpers, zodat ik de tegels uit kan stansen. Daarna moeten de tegels drogen tot ze leerhard zijn. Dan zijn ze niet langer vervormbaar. Op dinsdag breng ik een witte toplaag aan van kleislib, die de rest van de dag kan drogen. Op woensdag komt Marieke

LINKS Meester-pottenbakker Madeleine Vink. RECHTS De drie drijvende krachten achter de Wildflowers-serie aan het werk in het atelier.

Erfdelen bij familie Van Buuren

Samen kan er meer

Een huis kopen en delen met je ouders is niet uniek. Maar dat er vervolgens nóg een zus met haar gezin bij komt wonen en dat ook jongere broers en zussen eenmaal volwassen liever niet vertrekken, dat klinkt wel bijzonder. Tel erbij op dat het gezamenlijke huishouden en erf wordt gerund als een succesvol bedrijf en er is reden genoeg om eens te gaan gluren bij de familie Van Buuren.

‘Zeven

inkomens, één huis.” Zo bezien is het goed te begrijpen hoe het kan dat het er op het erf van de familie Van Buuren allemaal piekfijn uitziet. “Twee inkomens om van te leven, de rest kunnen we gebruiken om te investeren”, legt Mark van Buuren uit. Het huishouden wordt gevormd door Mark en zijn vrouw Hellen, die samen met dochter Maria en haar man Harm het plan opvatten om een erf te delen. Dochter Judith vroeg al snel of er voor haar en haar gezin ook plek was. De zoons van Hellen en Mark, Levi en Timon, waren inwonend toen het plan startte en draaien nu volop

mee in het gedeelde erfleven. Inwonende dochter Thamar vond de verhuizing naar deze plek aanvankelijk maar niks. Toch lijkt ze inmiddels ook open te staan voor een volwaardige plek in het gedeelde huishouden. “Maar het is geen verplichting”, haast Maria zich te zeggen. “Een van mijn broers woont met zijn gezin ergens anders. Je moet dit wel echt willen om het te laten slagen.”

Groepsvorming

Voor Mark start daar dan ook de zoektocht als je op deze manier wil samenleven. “Je moet een groep samenstellen. Daarin zijn vier dingen heel belangrijk: gelijkgestemdheid,

Maria is hoofd moestuin, maar deelt het werk met de andere erfbewoners.

TUINGEREEDSCHAP

Schoon en scherp de opslag in winterklaar

In november zit de oogst erop en is het grote werk in de meeste tuinen gedaan. Het ideale moment dus voor een onderhoudsronde. Sybren Adema laat zien hoe hij zijn tuingereedschap verzorgt na een jaar intensief gebruik. “Het gereedschap moet hier altijd scherp zijn.”

OPGERUIMD

Als hij heel eerlijk is, maakt Sybren Adema geen grote ronde in de late herfst langs al zijn gereedschap. “Ik maak mijn gereedschap schoon als het vies is en zorg dat het altijd in goede staat is. Zodra ik merk dat iets bot wordt, gaat de vijl erover. Ik doe niks extra als het niet nodig is: ik zit niet om werk verlegen.” Toch vindt Sybren de herfst een goed moment om eens extra goed naar het tuingereedschap te kijken. “Wij leven ook in de winter van de moestuin, dus de greep hangt straks geen maanden ongebruikt in de schuur. Maar de schoffel en de heggenschaar zal ik bijvoorbeeld niet nodig hebben de komende tijd. Prima moment dus om daar eens goed naar te kijken.”

Het gereedschap van Sybren hangt netjes in een hoek van de schuur. “Dat pakt veel makkelijker dan wanneer je het neerzet”, vindt hij. “Bovendien blijft het zo schoon. Het wordt ook niet onnodig bot als je het niet op de grond of in het zand laat staan.”

De laatste reden dat Sybren zijn gereedschap zo op orde houdt: “Het staat gewoon mooi.”

polenta

Ga mee op zoek naar de perfecte kerstboom. Timmerman Nick geeft tips voor een houten Landleven-vloerpuzzel. Maak dit originele cadeau voor de kleintjes. En culinair gaan we aan de slag met recepten, zoals aardappelgratin met zuurkool, ui en kaas, die het perfect doen als maaltijd samen bij het vuur. Lekker bezig zijn, smakelijk eten, een vuurtje. Het zijn de ingrediënten van de fijnste feestdagen; de basis voor warme, winterse herinneringen.