kawana jimare 15

Page 145

‫طؤظار َيكى رؤشنبيريي سياسي طشتيية‬ ‫‪145‬‬

‫ئةلب َيرت ئةينشتاين ‪Albert Einstein‬‬ ‫ثي دراوه‪ .‬رةهةند‌ي‬ ‫(‪)١٩٥٥-١٨٧٩‬ةوه ثةرةيان َ‬ ‫س َييةميان لؤجيكي ه َيماطةرايي ‪symbolic‬‬ ‫و شيكردنةوةي لؤجيكيي س��ةب��ارةت به‬ ‫زمان بوون‪ ،‬كه له اليةن فر َيخةو ئةلفر َيد‬ ‫وايته َيد‪Alfred North Whitehead‬‬ ‫َ‬ ‫راس��ل‪Bertrand‬‬ ‫(‪‌)١٩٤٧-١٨٦‬و ب َيرتراند‬ ‫‪‌)١٩٧٠-١٨٧٢( Russell‬و لؤدظيط ظيتطنشتاين‬ ‫‪-١٨٨٩( Ludwig Wittgenstein‬‬ ‫ث��ي دراوه‪ ،‬كه له‬ ‫‪‌)١٩٥١‬ةوه بايةخيان َ‬ ‫ئيمرؤدا ث َيي دةطوتر َيت ئةزموونطةرايي‬ ‫ِ‬ ‫لؤجيكي‪ .‬ئامانجي ئةم ئةزموونطةرايي‬ ‫لؤجيكييةش له رووي لؤجيكةوه بايةخدانه‬ ‫به ر َيبازي زانستي‌و شيكردنةوةي زمان‪ .‬له‬ ‫رووي ئةزموونطةراييشةوه بايةخدانه بةو‬ ‫بؤضوونةي‪ ،‬كه بنةماي راستيي‌و نا ِراستيي‬ ‫زانين له بارةي هةر ضةمك َيكةوه ثةيوةنديي‬ ‫به بنةماي راستي‌و نا ِراستيي ئةزموونةوه‬ ‫هةيه‪.‬‬ ‫سةير لةوةدايه‪ ،‬كه زؤربةي فةيلةسووفةكاني‬ ‫ثؤزيتيظيزمي لؤجيكي ئةَلماني بوون‪ ،‬كه هةره‬ ‫بةناوبانطترينيان (كارناث)ه‪ ،‬كه مامؤستاي‬ ‫فةلسةفه بووه‪ ،‬له زانكؤكاني ظيةنناو ثراط‌و‬ ‫شيكاطؤ‪ .‬لةبةر ئةوه‪ ،‬ئةم فةيلةسووف به‬ ‫سةرؤكي قوتابخانةي ثؤزيتيظيزمي لؤجيكي‬ ‫دادةنر َيت‪ .‬جطه له (كارناث)‪( ،‬هانز رايشنباخ)‬ ‫ناوبانطي دةركردووه‪ ،‬كه مامؤستاي فةلسةفه‬ ‫بووه له زانكؤكاني بةرلين‌و ئيستا‌مبول‌و‬ ‫لؤس ئةنجلس‪ .‬بةلاَ م (رايشنباخ) هةر ضةند‬ ‫يةك َيك بووه له دامةزر َينةراني طرووثي‬ ‫ظيةننا‌و يةك َيكيش ب��ووه له نووسةراني‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةشدا لةو‬ ‫طؤظاري زانين‪ ،‬بةلاَ م‬

‫دابراوه‪ ،‬كه بوون به‬ ‫ئةندامانه جيابؤتةوةو ِ‬ ‫َ‬ ‫راديكال له ن َيو بزووتنةوةي ثؤزيتيظيزمي‬ ‫دابراوه‪،‬‬ ‫لؤجيكيدا‪ .‬هةروةها لةو كةسانةش ِ‬ ‫كه له دةرةوةي ئةَلمانيا بوون‪ ،‬به تايبةتي ئةو‬ ‫كةسانةي‪ ،‬كه سةر به فةلسةفةي ثؤزيتيظيزمي‬ ‫نوي بوون له ئينطلتةراو له فة ِرةنسادا‪.‬‬ ‫َ‬ ‫له ثاش ماوةيةك ثؤزيتيظيزمي لؤجيكي‬ ‫ناوي‌تري هةَلطرتووه‪ ،‬لةوانه‪ :‬ئةزموونطةرايي‬ ‫زانستي‪ ،‬هةروةها ثؤزيتيظيزمي زانستيي‬ ‫جيهاني‪ ،‬ئةمه ثاش طواستنةوةي بؤ ئةمريكا‬ ‫له ئةنجامي ئ��ةوةي زؤرب��ةي ئةنداماني‬ ‫دامةزر َينةر‌ي طرووثي ظيةننا له بندةستي‬ ‫نازييةكان هةلاَ توون بؤ ئةمريكا‪ ،‬به تايبةتي‬ ‫ئ��ةوان��ةي‪ ،‬كة وا جوولةكة ب��وون‪ .‬بةلاَ م‬ ‫له منداَلداني ثؤزيتيظيزمي لؤجيكييةوه‬ ‫فةلسةفةيةكي ‌تر له دايك بوو‪ ،‬كه ئةويش‬ ‫فةلسةفةي شيكارييه‪ ،‬كه ئامانجي ضارةسةري‬ ‫ك َيشةي تيؤري زانين (ئ َيثستيمؤلؤجي) بوو‪.‬‬ ‫ضةمكي لؤجيكيي ثؤزيتيظيزم‬ ‫‪Logical Causes of Positivism‬‬ ‫كرؤكي فةلسةفةي ثؤزيتيظيزمي لؤجيكي‬ ‫ئةوه بووه‪ ،‬كه باو‌ة ِري هة‌بووه‪ ،‬كه ضةمكي‬ ‫لؤجيك تةنها دوو جؤري هةيه‪ ،‬يان ئةو‌ةتا‬ ‫شيكاري ‪ analytic‬ب َيت‪ ،‬ياخود ئاو َيتةيي‬ ‫‪ synthetic‬ب َيت‪ .‬ه��ةر ضةمك َيكي‌تر‪،‬‬ ‫ئةطةر شيكاري نةب َيت‪ ،‬ياخود ئاو َيتةيي‬ ‫نةب َيت‪ ،‬قسةي بةتاَلةو هيض شت َيك‌و هيض‬ ‫واتايةك نابةخش َيت‪ .‬واته هيض بنةمايةكي‬ ‫نييه‪ .‬بؤ نموونه رةنطه رستةيةك‪ ،‬ياخود‬ ‫دةستةواذةيةكي زمانةواني ببينين‪ ،‬يان‬ ‫بيبيستين كؤمةَل َيك وشةن‌و ريز كراون‌و له‬


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.