Schaepmanbulletin 48-17 by Bjorn dewals

Nr. 48

Schooljaar 2016/2017 juli

D r. S c h a e p m a n s t i c h t i n g

‘Samen sterk in ontwikkeling’

treincoupé eerst nog leeg. Bij het Inmiddels zijn er ook reizigers met beginstation stapt een enkele reiziger elkaar in gesprek geraakt. in om zich op een vrije vierzit te Een schijnbaar alledaagse reisritueel installeren: jas op de ene stoel, tas op dat parallellen vertoont met migratievan debewegingen Dr. Schaepmanstichting de andere, oordopjes in,Uitgave krant uitgewereldwijd: tijdgenoten vouwen en voeten op de bank. stappen vroeger of later in, zitten een Pagina 7 Pagina 4 Pagina 1 ‘Reis van je leven’, een methode Daarmee de hele vierzit ‘in bezit tijdje, reizen een eindje met elkaar Tien minuten stilzitten Ondertekening intentieovereenkomst Coöperatief leren op bassischool St.Jan godsdienst/levensbeschouwing, voert nemend’. Bij het volgende station op, communiceren onderling en Pagina 2 Pagina 8 Personalia als beeldmerk een trein die de een paar reizigers in. Zij kijstappen 2op gezette plaats e Schaepman café en tijd Paginastappen 6 Studieavond GMR Mijn bezoek aan de 16 juni 2017 gebruiker als reiziger langs de ken even naar de ‘huisvesting’ en weer uit. Aan die gelijkenis moet ik Schaepman in beweging openbare basisschool levenstijd van vier tot twaalf jaar schikken zich verderop. De eerste reinog wel eens denken als ik met Pagina 3 Balona in Paramaribo WetenswAardig voert. ziger lijkt nog steeds verdiept in z’n de trein ga. krant. Ben je nou eigenlijk nieuwkomer, Een mooie metafoor. ingezetene of passant? In een essay over ‘De grote volksver- Een halte verder stappen weer enkele ONDERTEKENING INTENTIEOVEREENKOMST huizing’ (1992) geeft de Duitse mensen in. Zij kijken wat afwachtend schrijver Hans Magnus Enzensberger naar hen die zich al in de coupé geïnDe Hengelose peuterspeelzalen van beter samenwerken onder de met andere kindezijn visie op migratie weer en neemt stalleerd hebben. Een ruimte die door worden Voorschoollocaties aansturing vandeéén directeur. tot hun ren. De gemeente metSpring! originele ideeën afstand van het sommige van inzittenden die voldoen aan hoge kwaliteitseisen We streven er naar dit in spant zich er voor ‘vol-is-vol’-idee, dat door veel poputoegeëigende domein gerekend (VVE-norm). De drie schoolbestuiedere Als schoollocatie realiin dat alle peuters listen graag gebruikt wordt. wordt. verderop te weer nieuwe ren (Schaepman, Marcant-BSV en seren. Voorschool en basisnaar de VoorEnzensberger verduidelijkt zijn medereizigers instappen reageert een Primato) peuterspeelzalen school gaan ietwat pedagogisch en als school kunnen betoog aan en de Spring! hand van het reizen ‘gevestigde’ verstoord hebben in het voorjaar, in aanwezigdidactisch samenwerken. Voor gaan. Door de per trein. gevraagd wordt een naastof tegenheid van deochtenduren gemeente, een intenkinderen wordt daardoor hoge kwaliteitseiIn de vroege staat een overliggende zitplaats vrij de te maken. tieovereenkomst ondertekend voor overgang van Voorschool naar basis- sen combineert de Voorschool plede samenwerking tussen Spring! school veel vloeiender. zier met educatie en ontwikkeling; peuterspeelzalen en het basisondereen mooie en belangrijke combinatie willen opofferen om te gluren hoe de omlaag. Met dank aan judodocent wijs in Hengelo. Spelenderwijs leren voor alle die een kind levenslang gemak opleerlingen gniffelen. Eigenlijk een zie- Yos Lotens. kinderen levert. Om de start van de samenlig verhaal. De ondertekening van de intentieIn de Voorschool kan een peuter werking kracht bij te zetten, reikte Het lijkt er op dat het ging om een VALLESSEN overeenkomst is een eerste stap in spelenderwijs leren en ervaren. De de wethouder namens gemeente Gelukkig is de Stichting Consument hommage aan Antonde Geesink die Dede onstuimige zomer van 2010 met uitwerking van het toekomstsce- en peuter verbetert onder meerinz’n taal, een samenwerkingsspel voor peutersbij Veiligheid geen partner het zich in dezelfde periode schaarde tropisch hitte,deorkaanachtige stormen nario voor Voorschool. De stuur- overleg maar werkt aan de omgang uit de schoolbesturen. met ook de Minister van al aan die overleden BN-ers. Net toen ik en regenval, zo extreem, dat het groep Integrale Kind Centra (IKC) Onderwijs. Het zou goed zijn dit hem bad om wijsheid en bijstand Dinkelwater met zandzakken buiten heeft dit toekomstscenario gemaakt. "project" nu eens buiten het ondergaf hij me vanuit zijn eeuwige rust… de deur moest worden gehouden. Deze stuurgroep bestaat uit de wijs te houden. Iemand schreef dat rust. In deze zomer meer aandacht voor kinderopvang, peuteropvang en het "veiligheid op zo’n absurd hoog Nu de vrije woensdagmiddag binnen komkommers dan voor onderwijs. basisonderwijs. De gemeenteraad niveau door wetgeving is doorgeafzienbare tijd zal worden opgeofKomkommertijd dus. Eindelijk rust. drukt...". Direct mee eens. Kinderen ferd en de brede school zich steeds heeft vorig jaar oktober ingestemd Ben je net een week begonnen is er meer in de breedte zal ontwikkelen met het te ontwikkelen scenario. Het krijgen geen kans om hun grove voorpagina-onderwijs-nieuws. zal het allemaal goed komen. scenario houdt in dat de voorschool motoriek spontaan te oefenen en spelenderwijs te vallen. onder verantwoordelijkheid vanverhet Valles voor basisschoolleerlingen Op proefscholen gingen de letsels en basisonderwijs komt te vallen. Dat plicht. In zes jaar tijd is het aantal betekent hogere kwaliteit blessures eneen kwetsuren met bijnavan de blessures weliswaar met 50 % TREIN ALS METAFOOR

COLUMN

Voorschool. Ook wordt drempel 100 % toegenomen. Van de 2.0000 lager voor ouders om te kiezen voor naar 39.000! Dus leerkrachten maak de Voorschool. je borst maar nat. De inspectie komt in de gymzaal kijken hoe al die juffen en Samenwerking die enkele meneren hun leerlingen hoeen je basisscholen een val kunt Devoordoen voorscholen breken. Een nascholingscursus vooraf gaan door de nieuwe afspraken en het zal wel lukken. Je hebt vast wel een collega in gedachten waar je graag stiekem een kijkje zou willen nemen. Je zou er een ADV dag voor

COLOFON Uitgave Dr. Schaepmanstichting Enschedesestraat 68 7551 EP Hengelo Tel: 074-242 45 45 Fax: 074-291 83 40

Redactie: Yvonne ter Elst Albert Groot Rouwen Marcel van Harten Lay-out: Ton Baake

Email: secretariaat@drschaepmanstichting.nl

D r. S c h a e p m a n s t i c h t i n g TREIN ALS METAFOOR

PERSONALIA

GEBOREN Op 5 juni jl. is het gezin van Mar‘Reis van je leven’, een methode en tijn en Marleen te Riele-Welberg godsdienst/levensbeschouwing, voert Martijn van De Akker verblijd met als de debeeldmerk komst van een een trein zoon die en broertje gebruiker als reiziger langs de Hidde Martijn. levenstijd van vier tot twaalf jaar voert. De redactie feliciteert de familie Te Riele van harte en wenst hen Een metafoor. eenmooie zonnige toekomst!! In een essay over ‘De grote volksverJUBILEA huizing’ (1992) geeft de Duitse schrijver Hans Magnus Enzensberger Marcel Harten isweer op 7 en auguszijn visievan op migratie neemt tus a.s. 40 jaar in dienst van het met originele ideeën afstand van het onderwijs. ‘vol-is-vol’-idee, dat door veel populisten graag gebruikt wordt. En Adrie Oude Alink-Welbie Enzensberger verduidelijkt zijnvan Sg. Beyaert viert op 28 september betoog aan de hand van het reizen a.s.trein. haar 25-jarig ambtsjubileum. per

In de vroege ochtenduren staat een De redactie feliciteert de jubilarissen van harte met hun jubileum!

COLUMN PENSIOEN

VALLESSEN De onstuimige zomer van 2010 met tropisch hitte, orkaanachtige stormen en regenval, zo extreem, dat het Dinkelwater met zandzakken buiten de deur moest worden gehouden. In deze zomer meer aandacht voor komkommers dan voor onderwijs. Komkommertijd dus. Eindelijk rust. Ben je net een week begonnen is er voorpagina-onderwijs-nieuws. Ineke van De Akker heeft per VallesEnsink voor basisschoolleerlingen ver1plicht. januariInjl.zes afscheid genomen van jaar tijd is het aantalhet onderwijs. blessures en kwetsuren met bijna

100 % toegenomen. Van 2.0000 naar 39.000! Dus leerkrachten maak je borst maar nat. De inspectie komt in de gymzaal kijken hoe al die juffen en die enkele meneren hun leerlingen voordoen hoe je een val kunt breken. Een nascholingscursus vooraf en het zal wel lukken. Je hebt vast wel een collega in gedachten waar je graag stiekem een kijkje zou willen 2 nemen. Je zou er een ADV dag voor 8

‘Samen sterk in ontwikkeling’

treincoupé eerst nog leeg. Bij het Inmiddels zijn er ook reizigers met beginstation stapt een STUDIEAVOND enkele reiziger elkaar inGMR gesprek geraakt. in om zich op een vrije vierzit te Een schijnbaar alledaagse reisritueel installeren: jas op de ene stoel, tas op dat parallellen vertoont met migratieOp dinsdagavond 6 juni heeft de de andere, oordopjes in, krant uitgebewegingen wereldwijd: tijdgenoten GMT een zeer boeiende en inspirerenvouwen en voeten op de bank. stappen vroeger of later in, zitten een de lezing/studie avond gehad, waar Daarmee de hele vierzit ‘in bezit tijdje, reizen een eindje met elkaar dit keer niet alleen de GMR aan deel nemend’. Bij het volgende station op, communiceren onderling en kon nemen, maar waar ook de eigen stappen een paar reizigers in. Zij kijstappen op gezette plaats en tijd voltallige MR (Personeelsgeleding ken even naar de ‘huisvesting’ en weer uit. Aan die gelijkenis moet ik en Oudergeleding) voor uitgenodigd schikken zich verderop. De eerste reinog wel eens denken als ik met was. ziger lijkt nog steeds verdiept in z’n de trein ga. Deze avond begon met een heerlijk krant. Ben je nou eigenlijk nieuwkomer, buffet, waarbij we elkaar eens op Journalist Mark is gefascineerd door ofMieras passant? informele wijze konden treffen en niet ingezetene onze hersenen. “Goede kans dat de 21e eeuw Een halte verder stappen weer enkele vastzitten aan de agenda van een ver- herinnerd zal worden als het tijdperk van de mensen Zij kijken wat gadering.in.Buitenplaats de afwachtend Houtmaat ontdekkingstocht in ons eigen geest, schrijft hij. naar hen die zich al in de geïn- “Het is opwindend om getuige te zijn van al gaf het geheel een mooie coupé omlijsting. stalleerd hebben. Een ruimte die door die doorbraken en om erover te schrijven en te vertellen. Neuropsychologie laat zich op veel sommige inzittenden hun De sprekervan vandedie avond wastot iemand manieren vertalen.” (bron: www.7ditches.tv) toegeëigende domein gerekend van de buitencategorie: Mark Mieras wordt. Als verderop weer nieuwe medereizigers instappen reageert Een wetenschapsjournalist die zicheen steenbokjes vallen van de rots bij het ‘gevestigde’ ietwat verstoord als gespecialiseerd heeft in de werking oefenen met springen. Dat vallen is gevraagd wordt eenavond naast-spitste of tegenvan hersenen. Deze hij een leerschool voor de rest.” overliggende maken. het vooral toezitplaats op “Hoevrij wijtetot leren

Spelen

komen” en hoe wij het optimale uit onze grijze massa kunnen halen.

willen opofferen om te gluren hoe de

Journalist Mieras weet veel leerlingen Mark gniffelen. Eigenlijk een zievan veel onderwerpen. Van liefde tot lig verhaal. marketing en de natuur. Hij komt aan al die kennis zich als wetenGelukkig is dedoor Stichting Consument schapsjournalist te verdiepen in onze en Veiligheid geen partner in het hersenen. overleg met de Minister van Onderwijs. Het zou goed zijn dit “Kunnen leren en gelukkig zijn liggen "project" nu eens buiten het onderdicht bij elkaar”. Presteren en leren wijs te houden. Iemand schreef dat heb je nodig om in een snel veran"veiligheid op zo’n absurd hoog derende wereld overeind te blijven”, niveau door wetgeving is doorgezegt Mieras. “En leren doe je beter drukt...". Direct mee eens. Kinderen onder druk.” krijgen geen kans om hun grove motoriek spontaan te oefenen en Mensen zoeken comfort en veiligheid, spelenderwijs te vallen. maar moeten ook blijven leren. “Dat Op proefscholen gingen de letsels en is in de natuur zo belangrijk dat blessures weliswaar met 50 % er soms slachtoffers vallen. Sommige COLOFON Uitgave Dr. Schaepmanstichting Enschedesestraat 68 7551 EP Hengelo Tel: 074-242 45 45 Fax: 074-291 83 40

Mensen hebben de neiging om te stoppen Met met spelen en judodocent leren als ze omlaag. dank aan ouder worden. “Het is van het grootYos Lotens. ste belang dat we blijven spelen”, benadrukt Het lijkt er Mieras. op dat het ging om een

hommage aan Anton Geesink die Binnen organisaties werkt dar echter zich in dezelfde periode schaarde bij niet altijd: er gelden vaste regels. al die overleden BN-ers. Net toen ik “Mensen hebben te weinig ruimte om hem bad om wijsheid en bijstand eigen dingen te ontdekken en gaf hij me vanuit zijn eeuwige fouten rust… te maken”, zegt de journalist. “Er is rust. sprake van aangeleerde hulpeloosheid Nu de vrije woensdagmiddag binnen waardoor mensen niet meer creatief afzienbare tijd zal worden opgeofkunnen denken.” ferd en de brede school zich steeds meer in de breedte zal ontwikkelen Managers moeten daarom meer open zal het allemaal goed komen. staan voor fouten. “Efficiëntie en effectiviteit zijn niet hetzelfde. Meer efficiënt is minder effectief.”

Schaepman in Beweging

Redactie: Yvonne ter Elst Een enthousiaste groep collega’s van Albert Groot Rouwen verschillende scholen heeft op 9 juni jl. Marcel van Harten

deelgenomen aan de FBK City Run onder het motto Lay-out:“Schaepman in Beweging” (10 kilometer/Dubbele Mijl (3,2 kilomeTon Baake ter)

Email: secretariaat@drschaepmanstichting.nl

D r. S c h a e p m a n s t i c h t i n g

WetenswAardig!

treincoupé eerst nog leeg. Bij het Inmiddels zijn er ook reizigers met beginstation stapt een enkele reiziger elkaar in gesprek geraakt. in om zich op een te Een schijnbaar alledaagse reisritueel Leerproblemen envrije hetvierzit werkgeheugern installeren: jas op de ene stoel, tas op dat parallellen vertoont met migratiede andere, oordopjes in, krant uitgebewegingen wereldwijd: tijdgenoten Soms snap je als leerkracht niet dat De hoeveelheid informatie die je kunt dingen tegelijk te doen. vouwen en voeten op de bank. stappen vroeger of later in, zitten een die ene leerling in jouw groep keer op onthouden is van grote invloed op - Ondanks jarenlange begeleiding en ‘Reis van je leven’, een methode Daarmee de hele vierzit ‘in bezit tijdje, reizen een eindje met elkaar keer simpele instructies vergeet, deze schoolprestaties en latere carrière. individuele instructie gaan ze niet of godsdienst/levensbeschouwing, voert nemend’. Bij het volgende station op, communiceren onderling en door elkaar haalt en moeite heeft met De hoeveelheid loopt op totdat je nauwelijks vooruit. als beeldmerk een trein die de stappen een paar reizigers in. Zij kijstappen op gezette plaats en tijd dagelijkse activiteiten, terwijl hij toch ongeveer 15 jaar bent, maar kinderen - Ze zijn in de klas niet in staat volgebruiker als reiziger langs de ken even naar de ‘huisvesting’ en weer uit. Aan die gelijkenis moet ik zo pienter is! Het steeds herhalen van met werkgeheugenproblemen zullen doende informatie te onthouden om levenstijd van vier tot twaalf jaar schikken zich verderop. De eerste reinog wel eens denken als ik met de instructies heeft soms zelfs geen dus beduidend minder items onthoueen taak af te maken. voert. ziger lijkt nog steeds verdiept in z’n de trein ga. enkel effect en het lijkt net of je leerden dan hun gemiddelde leeftijdge- Complexe opdrachten worden deels krant. Ben je nou eigenlijk nieuwkomer, ling niet luistert. noten. uitgevoerd. Lange zinnen worden niet Een mooie metafoor. ingezetene of passant? Als leerkracht probeer je hier dan de onthouden. In een essay over ‘De grote volksver- Een halte verder stappen weer enkele vinger op te leggen: Waardoor komt Een kind met een zwak werkgeheugen - Iets overschrijven van het bord of huizing’ (1992) geeft de Duitse mensen in. Zij kijken wat afwachtend dit nu? Wat heeft deze leerling nodig? zal er de hele schoolcarrière last van aantekeningen maken tijdens de inschrijver Hans Magnus Enzensberger naar hen die zich al in de coupé geïnIs er wellicht iets anders aan de hand hebben en nooit goed aansluiten bij structie is erg moeilijk voor hen. Luiszijn visie op migratie weer en neemt stalleerd hebben. Een ruimte die door en wordt het door aandachtsprobleleeftijdsgenootjes. Het werkgeheugen teren en tegelijk informatie opschrijven met originele ideeën afstand van het sommige van de inzittenden tot hun men of een leerstoornis veroorzaakt? is een belangrijke factor in het bepalen is een overvraging. ‘vol-is-vol’-idee, dat door veel poputoegeëigende domein gerekend Is het misschien dyslexie? Dyscalculie? van schoolsucces, zelfs belangrijker - Kinderen met een zwak werkgeheulisten graag gebruikt wordt. wordt. Als verderop weer nieuwe Dyspraxie? Of lijkt het op iets binnen dan het IQ. Het werkgeheugen is een gen hebben problemen met rekenen, Enzensberger verduidelijkt zijn medereizigers instappen reageert een het spectrum van autisme? van de belangrijkste vaardigheden die lezen en spellen. De hoogte van het betoog aan de hand van het reizen ‘gevestigde’ ietwat verstoord als Het werkgeheugen blijkt in veel geval- de leerresultaten voorspelt. IQ maakt daarbij niet uit. per trein. gevraagd wordt een naastof tegenlen het sleutelwoord. Het wordt (naast Het werkgeheugen wordt niet bepaald In de vroege ochtenduren staat een overliggende zitplaats vrij te maken. de inhibitie controle en de cognitieve door achtergrond (in tegenstelling tot Deze frustratie uit zich uiteindelijk in flexibiliteit) gezien als één van de het IQ); van arm tot rijk, van Antarcinternaliserende of externaliserende belangrijkste executieve functies die tica tot Amerika hebben kinderen een gedragsproblemen. Problemen met zorgen voor een goede informatieververgelijkbaar werkgeheugen. het werkgeheugen blijven vaak verwillen opofferen om te gluren hoe de omlaag. Met dank aan judodocent werking en taakaanpak. borgen voor familie en zelfs leerkrachleerlingen gniffelen. Eigenlijk een zie- Yos Lotens. Werkgeheugen-expert Tracy Alloway Wanneer je begrijpt hoe het werkgeten. De leerling wordt vaak gezien als lig verhaal. heeft tientallen grootschalige onheugen van een kind werkt, kun je lui of ongemotiveerd. Ze horen ook Het lijkt er op dat het ging om een VALLESSEN derzoeken gedaan en benadrukt het het schoolse leren en het concentravaak dat ze zich beter moeten concenGelukkig is de Stichting Consument hommage aan Anton Geesink die De onstuimige zomer van 2010 met belang van het werkgeheugen. In haar tievermogen beter begeleiden. Een treren beter moeten en Veiligheid geen partner in het zich in en dezelfde periode opletten. schaarde bij tropisch hitte, orkaanachtige stormen boek “Het werkgeheugen. Gerichte verbetering van het werkgeheugen overleg met de Minister van al die overleden BN-ers. Net toen ik en regenval, zo extreem, dat het ondersteuning bij leerstoornissen” kan vooral voor kinderen Onderwijs. Het zou goed zijn dit hem bad om wijsheid en bijstand Dinkelwater met zandzakken buiten (2014) geeft ze aan dat je het werkge- met een stoornis, waar "project" nu eens buiten het ondergaf hij me vanuit zijn eeuwige rust… de deurkan moest gehouden. heugen zienworden als de Post-it briefjes een niet goed functionewijs te houden. Iemand schreef dat rust. zomer aandacht voor inInjedeze hoofd. Het meer werkgeheugen is niet rend werkgeheugen aan hoog "veiligheid op zo’n absurd Nu de vrije woensdagmiddag binnen komkommers voor onderwijs. hetzelfde als hetdan korte termijn geheuten grondslag ligt, heel is doorgeniveau door wetgeving afzienbare tijd zal worden opgeofKomkommertijd dus. Eindelijk rust. gen. Het werkgeheugen bevat twee praktisch zijn. Problemen drukt...". Direct mee eens. Kinderen ferd en de brede school zich steeds Ben je net eennamelijk week begonnen is er vaardigheden, het verbale met het werkgeheugen krijgen geen kans om hun grove meer in de breedte zal ontwikkelen voorpagina-onderwijs-nieuws. werkgeheugen (wat helpt bij het ontzijn in eenspontaan vroeg stadium motoriek te oefenen en zal het allemaal goed komen. houden en toepassen van instructie) op te sporen en kunnen spelenderwijs te vallen. Valles voor basisschoolleerlingen ver- worden aangepakt met en het visueel-ruimtelijke werkgeheuOp proefscholen gingen de letsels en plicht. Inook zes wordt jaar tijdgebruikt is het aantal gen (wat voor het betere schoolprestaties Het oefenen en extra instructie m.b.t. blessures weliswaar metals50resultaat. % blessures en kwetsuren onthouden van volgordesmet vanbijna gebeurde kernvakken maakt geen verschil als 100 % toegenomen. Van 2.0000 tenissen en rekenvaardigheden). WatCOLOFON signaleren we bij kinderen met de capaciteiten van het werkgeheugen naar 39.000! Dus leerkrachten maak een zwak werkgeheugen? niet ontwikkeld en getraind worden. je borst maar nat. De inspectie komt Redactie: Uitgave - Moeite met het houden Het werkgeheugen is de basis. Yvonne ter Elst Dr. Schaepmanstichting in de gymzaal kijken hoe al die juffen van de aandacht bij een Albert Groot Rouwen Enschedesestraat 68 en die enkele meneren hun leerlinbepaald onderwerp. Bij te Onderzoek van Tracy Alloway heeft Marcel van Harten 7551 EP Hengelo gen voordoen hoe je een val kunt veel inspanning haken ze aangetoond dat in de klas 1 op de 10 Tel: 074-242 45 45 breken. Een nascholingscursus vooraf af. kinderen last heeft van problemen met Lay-out: Fax: 074-291 83 40 en het zal wel lukken. Je hebt vast - Het kost ze heel veel inhetBaake werkgeheugen. Zonder interventie Ton wel een collega in gedachten waar je spanning om twee of meer zullen deze kinderen geen aansluiting Email: secretariaat@drschaepmanstichting.nl graag stiekem een kijkje zou willen 3 nemen. Je zou er een ADV dag voor TREIN ALS METAFOOR

COLUMN

‘Samen sterk in ontwikkeling’

D r. S c h a e p m a n s t i c h t i n g TREIN tot ALShet METAFOOR vinden niveau van mede leerlingen. Belangrijk is zeker ‘Reis om vanook je leven’, een methode te weten dat godsdienst/levensbeschouwing, voert het als werkgebeeldmerk een trein die de heugen hetals reiziger langs de gebruiker leren beïnvloedt vantot leerlingen met levenstijd van vier twaalf jaar stoornissen als dyslexie, dyscalculie, voert. dyspraxie, TOS, DCD, ADHD en autisme spectrum. Uit hetzelfde onderEen mooie metafoor. zoek is gebleken dat deze kinderen In een essay over ‘De grote volksverniet gebaat zijn bij interventies gericht huizing’ (1992) geeft de Duitse op hun symptomen. Deze interventies schrijver Hans Magnus Enzensberger dragen niet bij aan blijvende verandezijn visie op migratie weer en neemt ringen in hun presteren. Het zwakke met originele ideeën afstand van het werkgeheugen is niet de oorzaak van ‘vol-is-vol’-idee, dat door veel popude stoornis, is er aan gekoppeld als listen graaghet gebruikt wordt. een apart probleem en leidt dan uitEnzensberger verduidelijkt zijn eindelijk tot leerproblemen. Zo heeft betoog aan de hand van het reizen elke groep zijn eigen specifieke sterkper trein. tes en vroege zwaktesochtenduren in het werkgeheugen In de staat een en het is belangrijk om deze te kennen om gerichte hulp te kunnen bieden.

‘Samen sterk in ontwikkeling’

Inmiddels zijn er ook reizigers met • tafelkaarten • bied gerichtgeraakt. op verwerken i.p.v. elkaar hulp in gesprek op Eenonthouden schijnbaar alledaagse reisritueel • mindmappen, de Romeinse kamerdat parallellen vertoont met migratiestrategie (boek mindmappen voor bewegingen wereldwijd: tijdgenoten kids) stappen vroeger of later in, zitten een • pre-teaching voor succeservaringen tijdje, reizen een eindje met elkaar • directe positieve beloning op, communiceren onderling en • instructie helder stappen opgestructureerd, gezette plaats en tijd en in nietuit. te veel weer Aanzinnen die gelijkenis moet ik • praten eendenken rustig tempo tijdens de nog wel in eens als ik met instructiemomenten de trein ga. • instructie op 1 herhalen Ben je nou 1eigenlijk nieuwkomer, • vragen aan de leerling ingezetene of passant? wat hij/zij als eerste gaat doen; niet vragen of de leerling weet wat hij/zij moet doen. • meer tijd • bewegen (move around) tijdens het leren. Bewegen versterkt het werkgeheugen en de alertheid, zodat kinderen (vooral kinderen met ADHD) beter kunnen leren.

C O LCOÖPERATIEF U M NLEREN OP BASISSCHOOL ST. JAN,

Op basisschool St. Jan zijn leerkrachVALLESSEN ten van de bovenbouw aan het De onstuimige zomer van 2010 met experimenteren met coöperatieve tropisch hitte, orkaanachtige stormen werkvormen. Dit wordt gedaan in het en regenval, zo extreem, dat het kader van een ontwerponderzoek van Dinkelwater met zandzakken buiten de opleiding Master Leren Innoveren. deleerkrachten deur moest worden gehouden. De hebben een workshop In deze zomer voor coöperatief lerenmeer in deaandacht basisschool komkommers dan voor onderwijs. gevolgd en zijn nu intensief met alKomkommertijd Eindelijk rust. lerlei coöperatievedus. werkvormen in de Ben jeaan nethet eenwerk. weekMaar begonnen is er groep wat houdt voorpagina-onderwijs-nieuws. coöperatief leren precies in? Is het samenwerken van leerlingen? Nee, niet zomaar. Dit artikel geeft een kijkje verin Valles voor basisschoolleerlingen structureel coöperatief zoals dat plicht. In zes jaar tijd isleren, het aantal nu wordt aangeboden in met de bovenblessures en kwetsuren bijna bouw van basisschool St. Jan. 100 % toegenomen. Van 2.0000 naar 39.000! Dus leerkrachten maak Wat is structureel leren? je borst maar nat.coöperatief De inspectie komt “Coöperatief leren is een onderwijsin de gymzaal kijken hoe al die juffen leersituatie waarin de leerlingen in en die enkele meneren hun leerlinkleine heterogene groepen op een gen voordoen hoe je een val kunt gestructureerde manier samenwerken breken. Een nascholingscursus vooraf aan een leertaak met een gezamenlijk en het zal wel lukken. Je hebt vast doel. welleerlingen een collega in gedachten waar De die samenwerken zijn je graag stiekem een kijkje zou willen 4 nemen. Je zou er een ADV dag voor

willen opofferen om te gluren hoe de leerlingen gniffelen. Eigenlijk een zielig verhaal. niet alleen gericht op hun eigen leren maar ook op datStichting van hunConsument groepsgeGelukkig is de noten. Leerlingen leren met elkaar en Veiligheid geen partner in het en van elkaar” (Förrer, Kenter, & overleg met de Minister van Veenman, 2006, p. 11). Onderwijs. Het zou goed zijn dit "project" nu eens buiten het onderWaarom is coöperatief succeswijs te houden. Iemandleren schreef dat vol? "veiligheid op zo’n absurd hoog Coöperatief is een waardevolle werkniveau door wetgeving is doorgewijze omdat het de leerlingen uitdaagt drukt...". Direct mee eens. Kinderen tot actief en constructief leren, het krijgen geen kans om hun grove stimuleert de interactie tussen leerlinmotoriek spontaan te oefenen en gen, het benut de verschillen tussen spelenderwijs te vallen. leerlingen als kansen om van elkaar Op proefscholen gingen de letselsaan en te leren en het levert een bijdrage blessures weliswaar met 50 % het realiseren van een goed pedagogisch klimaat. COLOFON

Uitgave Dr. Schaepmanstichting Enschedesestraat 68 7551 EP Hengelo Tel: 074-242 45 45 Fax: 074-291 83 40

omlaag. Met dank aan judodocent Petra Neuber Yos Lotens.

Het lijktvan er op het ging om een Theorie dr.dat S. Kagan Op basisschool Jan Geesink wordt gebruik hommage aan St. Anton die gemaakt van de theorie het boek zich in dezelfde periodeuit schaarde bij Coöperatieve leerstrategieën van Dr. al die overleden BN-ers. Net toen ik Spencer In dit boek wordt hem badKagan. om wijsheid en bijstand uitgebreid ingegaan op de research, gaf hij me vanuit zijn eeuwige rust… principes en de praktische uitwerking rust. van coöperatief leren. Nu de vrije woensdagmiddag binnen Het concept van basisprincipes afzienbare tijd zaldeworden opgeofwordt aangeduid door de letters GIPS. ferd en de brede school zich steeds meer in de breedte zal ontwikkelen Het GIPS-model staat voor: zal het allemaal goed komen. • Gelijke deelname • Individuele aanspreekbaarheid • Positieve wederzijdse afhankelijkheid • Simultane actie Gelijke Redactie:deelname staat voor alle kinderen actief meedoen met de les. Yvonne die ter Elst Wanneer kinderen Albert Groot Rouwen niet goed meedoen met les, worden de leeropbrengMarceldevan Harten sten kleiner. Tevens betekent het dat ieder kind in dezelfde mate meedoet. Lay-out: Een leerkracht moet ervoor zorgen dat Ton Baake de juiste vragen worden gesteld, zodat

Email: secretariaat@drschaepmanstichting.nl

D r. S c h a e p m a n s t i c h t i n g kinderen moeten overleggen om saTREIN ALS METAFOOR men tot een antwoord te komen. Individuele aanspreekbaarheid houdt in dat ieder kind aansprakelijk wordt gehouden voor het proces en het eindproduct. Wanneer er gelijke deelname is, kan ieder kind aansprakelijk ‘Reis van je leven’, een methode worden gesteld voor het eindproduct. godsdienst/levensbeschouwing, voert De meeste coöperatieve werkvormen als beeldmerk een trein die de zijn zo ontwikkeld dat iedereen aangebruiker als reiziger langs de sprakelijk kan worden gesteld. levenstijdwederzijdse van vier totafhankelijkheid twaalf jaar Positieve voert. dat er een positieve wisselbetekent werking is in de klas en dat kinderen Een mooieafhankelijk metafoor. van elkaar zijn. wederzijds In een essay over ‘De grote volksverWanneer kinderen afhankelijk van huizing’ (1992) Duitse elkaar zijn, is hetgeeft succesdevan het ene schrijver Hans Magnus kind gekoppeld aan het Enzensberger succes van het zijn visie op migratie endat neemt andere kind. Kinderenweer weten de opdracht door ideeën middel afstand van samenwermet originele van het ken tot een geslaagd eindeveel gebracht ‘vol-is-vol’-idee, dat door popukan worden. Wanneerwordt. alle kinderen listen graag gebruikt ervaren dat deverduidelijkt eigen resultaten Enzensberger zijn direct in verband staan met de groep, geeft betoog aan de hand van het reizen dat een impuls om beter te presteren. per trein. Simultane actie betekent datstaat kinderen In de vroege ochtenduren een frequent aan een werkvorm meedoen. Kinderen wisselen eigen gedachtes uit en geven elkaar feedback. Kinderen krijgen tijdens deze werkvormen meer feedback, dan in ‘reguliere’ lessen. Tevens zijn kinderen meer aan het woord.

COLUMN

VALLESSEN

DeS.onstuimige zomer Dr. Kagan heeft meervan dan2010 200 met tropisch hitte, orkaanachtige didactische structuren bedacht.stormen en regenval, zo extreem, De 8 basisstructuren zijn: dat het Dinkelwater met zandzakken buiten Binnen/buiten kring, Tafelrondje per de deur Tweegesprek moest worden tweetal, opgehouden. tijd, TweeIn deze zomercoach, meer aandacht voor praat, Tweetal Tweevergelijk, komkommers dan voor onderwijs. Zoek de valse en Zoek iemand die. Elke didactische structuur (coöpeKomkommertijd dus. Eindelijk rust. ratieve werkvorm) moet aan deze Ben je net een week begonnen is er basisprincipes voldoen. Alleen dan voorpagina-onderwijs-nieuws. spreek je over een coöperatieve werkvorm. didactische structuren Valles voorDe basisschoolleerlingen verkun je gebruiken om op elk willekeuplicht. In zes jaar tijd is het aantal rig moment de dag de interactie blessures envan kwetsuren met bijna tussen verschillende personen in een 100 % toegenomen. Van 2.0000 groep te organiseren. Het kan ingezet naar 39.000! Dus leerkrachten maak worden bij alle methoden die je op je borst maar nat. De inspectie komt school gebruikt. in de gymzaal kijken hoe al die juffen en die enkele meneren hun leerlinCoöperatief leren - klassenmanagegen voordoen hoe je een val kunt ment breken. Een nascholingscursus Het klassenmanagement bij coö-vooraf en het zal wel lukken. Je hebtvaste vast peratief leren kent een aantal wel een collega in gedachten waar elementen. Zo zitten de kinderen bij je graag stiekem een kijkje zou willen nemen. Je zou er een ADV dag voor

‘Samen sterk in ontwikkeling’

treincoupé eerst nog leeg. Bij het beginstation stapt een enkele reiziger in om zich op een vrije vierzit te installeren: jas op de ene stoel, tas op de andere, oordopjes in, krant uitgevouwen en voeten op de bank. Daarmee de hele vierzit ‘in bezit voorkeur inBijeen Deze groepnemend’. hetgroepje. volgende station jes noemen teams. Teams stappen eenwe paar reizigers in. worden Zij kijgekenmerkt door sterke positieve ken even naar de een ‘huisvesting’ en teamidentiteit, bestaan inDehet ide- reischikken zich verderop. eerste ale geval personen en blijven ziger lijkt uit nog4 steeds verdiept in z’n langere tijd bij elkaar. De leerlingen krant. die direct naast elkaar zitten zijn de ‘schoudermaatjes’ en de leerlingen die Een halte verder stappen weer enkele tegenover elkaar zitten, worden de mensen in. Zij kijken wat afwachtend ‘oogmaatjes’ genoemd. naar hen die zich al in de coupé geïnEfficiënt management van een groep stalleerd hebben. Een ruimte die door die is onderverdeeld in teams, vereist sommige van de inzittenden tot hun een behoorlijk aantal vaardigheden toegeëigende domein die niet nodig zijn in degerekend traditionele wordt. Als verderop weer leeromgeving. Daarom zijnnieuwe er duidemedereizigers reageert een lijke afspraken instappen voor coöperatief klas‘gevestigde’ ietwat verstoord senmanagement. Denk hierbij als aan het gevraagd wordt een naastof tegengebruik van een stilteteken, simultaan overliggende zitplaats vrij te maken. management, denktijd, klaar-opdrachten en het gebruik van een team-bak. Coöperatief leren - pedagogisch willen opofferen om te gluren hoe de klimaat leerlingen gniffelen. Eigenlijk een zieDr. S. Kagan heeft naast de coöperalig verhaal. tieve structuren met een didactische inhoud ook didactische structuren Gelukkigdie is de Stichting Consument bedacht bijdragen aan een goed en Veiligheid geen partner in het pedagogisch klimaat. Deze structuren overleg klasbouwers met de Minister van worden en teambouwers Onderwijs. Het zou goed zijn dit genoemd. Klasbouwers het "project" nu zijn eensactiviteiten buiten hetom onderproces te bevorderen waarin een wijs te houden. Iemand schreef dat ruimte vol mensen, verschillende "veiligheid op zo’n met absurd hoog achtergronden en ervaringen, uitgroeit niveau door wetgeving is doorgetot een zorgzame gemeenschap van drukt...". Direct mee eens. Kinderen actief lerenden. Klasbouwers bevorkrijgen geen kans om hun grove deren eenspontaan veilig en ondersteunend motoriek te oefenen en klimaat in de spelenderwijsgroep. te vallen. Teambouwers doen voor het team, Op proefscholen gingen de letsels en wat klasbouwers doen voor de groep. blessures weliswaar met 50 % Door middel van teambouwers leren de teamleden elkaar kennen, ontwik-

kelen ze een Inmiddels zijnteamidentiteit, er ook reizigersleren metze elkaar onderling steunen, elkaars verelkaar in gesprek geraakt. schillen te respecteren en ontwikkelen Een schijnbaar alledaagse reisritueel ze synergetische relaties.met migratiedat parallellen vertoont Sociale vaardigheden zijntijdgenoten nodig om bewegingen wereldwijd: een goed teamlid te kunnen zijn. stappen vroeger of later in, zitten een Kagan gebruikt 5 strategieën om de tijdje, reizen een eindje met elkaar ontwikkeling van sociale vaardigheden op, communiceren onderling en te bevorderen: didactische structustappen op gezette plaats en tijd ren, rollen en openingszinnen, model weer uit. Aan die gelijkenis moet ik staan, bekrachtiging en reflectie en nog wel planning.eens denken als ik met de trein ga. Ben je nou eigenlijk Coöperatief leren innieuwkomer, de praktijk ingezetene of passant? De leerkrachten van de bovenbouw van de St. Jan zijn na het volgen van de workshop gestart met het inzetten van 8 coöperatieve basisstructuren in de groep. Ook zijn de kinderen ingedeeld in teams, ze zitten grotendeels

omlaag. Met dank aan judodocent Yos Lotens. in groepjes vandat 4. het Er wordt gebruik Het lijkt er op ging om een gemaakt van dezelfde afspraken hommage aan Anton Geesink die rondom klassenmanagement. Zo isbij zich in dezelfde periode schaarde het al diestilteteken, overledendenktijd BN-ers. en Netsimultaan toen ik management geïntroduceerd. hem bad om wijsheid en bijstand gaf hij me vanuit zijn eeuwige rust… Twee voorbeelden uit de praktijk rust. Tweetal coach Nu de vrije woensdagmiddag binnen Twee leerlingen krijgen eenzelfde afzienbare tijdditzalgeval worden opgeofopdracht. In een werkblad ferd en de brede school zich steeds rekenen. Om de beurt werken de meer in de breedte zal ontwikkelen leerlingen op één werkblad. Leerling A zal het allemaal goed opdracht komen. (hardop begint met de eerste denken), leerling B luistert en coacht. Daarna is leerling B aan de beurt, leerling A luistert en coacht. Dit wordt steeds herhaald tot het werkblad klaar is.

COLOFON

Uitgave Dr. Schaepmanstichting Enschedesestraat 68 7551 EP Hengelo Tel: 074-242 45 45 Fax: 074-291 83 40

Redactie: Mix en ruil Yvonne ter Elst De leerlingen hebben allemaal een Albert Groot Rouwen leeg kaartje. Op de voorkant schrijven Marcel van Harten

ze een vraag en op de achterkant het antwoord. Bijvoorbeeld: een tafelsom. Lay-out: Dan mag iedereen met z’n hand in de Ton Baake lucht rondlopen tot ze een klasgenoot

Email: secretariaat@drschaepmanstichting.nl

D r. S c h a e p m a n s t i c h t i n g tegenkomen. Leerling A stelt de vraag TREIN ALS METAFOOR aan leerling B. Leerling B antwoordt, is het goed dan krijgt hij/zij een compliment van leerling A, is het antwoord niet goed, dan geeft leerling A een coachende tip. Daarna worden de rollen omgedraaid. De kaartjes worden vervolgens de leerlin‘Reis van jeuitgewisseld leven’, een en methode gen zoeken weer een andere klasgegodsdienst/levensbeschouwing, voert noot op. Dit alles duurt ongeveer als beeldmerk een trein die de 10 minuten. gebruiker als reiziger langs de

‘Samen sterk in ontwikkeling’

zogenaamde ‘21st century skills’ treincoupé nog leeg. Bijplaats het in. nemen daareerst een belangrijke beginstation stapt enkele reiziger Deze ‘skills’ zijn o.a.een samenwerken, communiceren, probleem oplossend in om zich op een vrije vierzit te vermogen, kritisch denken en sociale installeren: jas op de ene stoel, tas op vaardigheden. Het zijnin, ‘skills’ door de andere, oordopjes krantdie uitgemiddel van vouwen en structureel voeten op coöperatief de bank. leren ontwikkeld kunnen Daarmee de hele vierzitworden. ‘in bezitAan-

nemend’. Bij het volgende station stappen een paar reizigers in. Zij kijken even naar de ‘huisvesting’ en schikken zich verderop. De eerste reiziger lijkt nog steeds verdiept in z’n krant.

komend schooljaar gaan we bekijken Inmiddels zijn coöperatief er ook reizigers of structureel lerenmet past elkaar gesprek geraakt.op de St. Jan bij hoeinwij het onderwijs willen vormgeven. De ervaringen die Een schijnbaar alledaagse reisritueel de leerkrachten van de bovenbouw dit dat parallellen vertoont met migratiejaar hebben opgedaan met coöperabewegingen wereldwijd: tijdgenoten tief lerenvroeger zijn hierbij van grote waarde. stappen of later in, zitten een tijdje, reizen een eindje met elkaar Bencommuniceren je geïnteresseerd geraakt?enVoor op, onderling vragen of info over het ontwerponderstappen op gezette plaats en tijd zoek, mag je mailen naar: weer uit. Aan die gelijkenisp.neuber@ moet ik st-janschool.nl nog wel eens denken als ik met de trein ga. Bronnen: Ben je nou eigenlijk nieuwkomer, Förrer, M., Kenter, B., & Veenman, S. ingezetene of passant?

levenstijd van vier tot twaalf jaar Ontwikkeling op basisschool St. Jan voert. Coöperatief leren op de St. Jan wordt nu ingezet in de bovenbouw. Hoe Een mooie metafoor. gaat het nu verder? (2006). Coöperatief leren in het basisonIn een essay over grotejaar volksverEen halte verder stappen weer enkele Het speerpunt van ‘De volgend ligt derwijs. Amersfoort: CPS. huizing’ (1992) geeft Duitse mensen in. Zij kijken wat afwachtend op het ontwikkelen vandeeigentijds Kagan, S., & Kagan, M. (2014). Coöperaschrijver Hans Magnus Enzensberger naar hen die zich al in de coupé geïn- tieve leerstrategieën. Rotterdam: Bazalt. onderwijs/talentontwikkeling. De zijn visie op migratie weer en neemt stalleerd hebben. Een ruimte die door met originele ideeën afstand van het sommige van de inzittenden tot hun ‘vol-is-vol’-idee, dat doorAAN veel poputoegeëigendeBASISSCHOOL domein gerekend BALONA IN PARAMARIBO. MIJN BEZOEK DE OPENBARE listen graag gebruikt wordt. wordt. Als verderop weer nieuwe Enzensberger verduidelijkt zijn medereizigers Zaterdag 18 februari 2017 vertrek ik groepen of valtinstappen af en toe reageert een dagjeeen in is ook een poppenhoek, bouwhoek, betoognaar aanSuriname de hand voor van het ‘gevestigde’ ietwat verstoord als zijn. lees/schrijfhoek/ weeghoek en je zag alleen eenreizen bezoek wanneer de kleuterjuffen afwezig per één trein.week aan de Basisschool Bagevraagd een naasttegenvan Ook had ikwordt ook contact metof hoofdduidelijk dat de kinderen hiermee lona ervaringen te delen, materialeidster, juf Linsey, die wekelijks de mochten spelen. In deom vroege ochtenduren staat een overliggende zitplaats vrij te maken. onderwijszaken, De voertaal in Suriname is Nederlands. administratie, Elke morgen begint met het volksleerlingenzorg en lied dat afwisselend door een groep willen opofferen omdergelijke te gluren met hoe de omlaag. Met dankHierbij aan judodocent gezongen wordt. wordt de vlag leerlingen gniffelen. de Eigenlijk een zieYos Lotens. juffen van gehesen op het schoolplein waarna de lig verhaal. de onderbouw kinderen naar hun eigen klas gaan. Dit Het lijkt er op datheel het gedisciplineerd. ging om een bespreekt en hun gebeurt allemaal VALLESSEN werkConsument controleert Hier worden deAnton kinderen verwelkomt Gelukkig is de Stichting hommage aan Geesink die De onstuimige zomer van 2010 met en aftekent. De doorindedezelfde juf en begint deschaarde les met klasen Veiligheid geen partner in het zich periode bij tropisch hitte, orkaanachtige stormen directrice is Mevr sikale instructie taal/rekenen, het heroverleg met de Minister van al die overleden BN-ers. Net toen ik en regenval, zo extreem, dat het Dulsine Belliot. . halenbad en om herkennen Onderwijs. Het zou goed zijn dit hem wijsheidvan en cijfers/letters. bijstand Dinkelwater met zandzakken buiten Tijdenshet mijn Daarna ging de les over in een rust… speel/ "project" nu eens buiten ondergaf hij me vanuit zijn eeuwige de deur moest worden gehouden. len uit te wisselen en les te geven. bezoek kwam de inspectrice van het werkles. Het speel/werken rouleerde, wijs te houden. Iemand schreef dat rust. In deze meer Twee jaarzomer geleden zijnaandacht mijn man,voor mijn ministerie opopschool voor een klasde juf aan een groep en "veiligheid zo’n absurd hoog Nu de gaf vrijeinstructie woensdagmiddag binnen komkommers daneen voorkorte onderwijs. dochter en ik voor vakantie senbezoek. Dit was ook tijdens een de overige leerlingen kregen een opniveau door wetgeving is doorgeafzienbare tijd zal worden opgeofdus.en Eindelijk inKomkommertijd Suriname geweest hebbenrust. daar les van mij.Direct Heel mee speciaal omKinderen dit te dracht. Enkelen in de hoeken drukt...". eens. ferd en de bredemochten school zich steeds Ben mooie je net dingen een week begonnen is er veel gezien en meeervaren. spelen. Later op de dag, tijdens arbeid krijgen geen kans om hun grove meer in de breedte zal ontwikkelen voorpagina-onderwijs-nieuws. gemaakt, de natuur is prachtig en de Je merkt dat kinderen veel hetzelfde naar keuze, zag je meer kinderen in motoriek spontaan te oefenen en zal het allemaal goed komen. mensen zijn erg aardig. Thuis gekoreageren op de juf als in Nederland de hoeken. Muziek, rijmpjes, popspelenderwijs te vallen. Valles voor basisschoolleerlingen men wist ik dat ik heel graag terugver- en meedoen Op proefscholen gingen de letsels en plicht. In zes jaar hetook aantal zou willen gaan entijd dit isdan te met de lesblessures weliswaar met 50 % combineren een bezoek sen. Ze zijn blessures enmet kwetsuren met aan bijnaeen basisschool. Dit is gelukt. enthousiast, 100 % toegenomen. Van 2.0000 COLOFON Iknaar ben39.000! de gehele week op een basiswillen graag Dus leerkrachten maak school geweest en ben een enorme spelen en je borst maar nat. De inspectie komt Redactie: Uitgave ervaring rijker. Op school waren de leren. In de Yvonne ter Elst Dr. Schaepmanstichting in de gymzaal kijken hoe al die juffen mensen erg aardig. Ik ben in beide groepen was Albert Groot Rouwen Enschedesestraat 68 en die enkele meneren hun leerlinkleutergroepen geweest. Daar werken veel materiMarcel van Harten 7551 EP Hengelo gen voordoen hoe je een val kunt de leidsters, juf Sherida in groep twee aal aanwezig, Tel: 074-242 45 45 breken. Een nascholingscursus vooraf en juf Olivia in groep 1. Daarnaast soms Lay-out: Fax:verou074-291 83 40 en het zal wel lukken. Je hebt vast Ton Baake help Juf Sharda, die bijna met penderd maar wel een collega in gedachten waar je sioen gaat, daar waar nodig is in de bruikbaar. Er Email: secretariaat@drschaepmanstichting.nl graag stiekem een kijkje zou willen 6 nemen. Je zou er een ADV dag voor 8

COLUMN

D r. S c h a e p m a n s t i c h t i n g penkast, het praten over een praatTREIN ALS METAFOOR plaat zag je elke dag terug komen. De bewegingslessen werden buiten gegeven op de speelplaats van zand. Er is slechts schaduw van één boom. Wanneer het had geregend lagen er plassen op de speelplaats. De toiletten ‘Reis van je leven’, waren buiten in een een apartmethode gebouwtje. Als de kinderen moesten kregen ze godsdienst/levensbeschouwing, voert een stukje toiletpapier mee. als beeldmerk een trein die de In de beideals groepen gebruiker reizigerwaren langsgemiddeld de 30 kinderenvan aanwezig. De kinderen levenstijd vier tot twaalf jaar die speciale aandacht nodig hadden voert. werden af en toe opgevangen door juf Linsey of jufmetafoor. Sharda. Een mooie De meeste kinderen komen de stad In een essay over ‘De groteuit volksverof van verder weg waar geen of slecht huizing’ (1992) geeft de Duitse onderwijs is. Ze wonen dan vaak bij schrijver Hans Magnus Enzensberger familie in Paramaribo. Ze worden zijn visie op migratie weer en neemt gebracht of komen met schoolbussen met originele ideeën afstand van het naar de locatie. ‘vol-is-vol’-idee, datouders door veel popuHet contact met de is wisselisten graag gebruikt wordt. lend. Met sommige ouders nauwelijks Enzensberger verduidelijktomstandigzijn contact door verschillende betoogKinderen aan de hand vandan het veelal reizen heden. worden per trein. opgevangen door familie of grootouIn de Je vroege staat ders. zag deochtenduren kinderen elke dageen met plezier op school komen, hebben een vrolijke tas met eten en drinken bij zich. Ze hebben allemaal een voorgeschreven school T-shirt aan met daaronder een spijkerbroek of een rokje. De schooldag is van acht uur in de ochtend tot ’s middags twaalf uur. VALLESSEN InDe het klaslokaal zomer is het met 35met onstuimige van +/2010 graden, heel warm. Er is slechts één tropisch hitte, orkaanachtige stormen ventilator en in de kozijnen zit enkel en regenval, zo extreem, dat het gaas. De vloer is van beton waarop de Dinkelwater met zandzakken buiten stoelen met metalen poten een hard de deur moest worden gehouden. onprettig geluid produceert, wanneer In deze zomer meer aandacht voor kinderen zich bewegen. De juffen komkommers dan voor onderwijs. praten meestal erg luid, schreeuwen Komkommertijd dus. Eindelijk rust. Ben je net een week begonnen is er voorpagina-onderwijs-nieuws.

COLUMN

Begin verscheen een beknopt verVallesjuni voor basisschoolleerlingen en bijzonder lezenswaardig plicht. In zes jaar tijd is hetboekje aantal onder de titel ‘Vrede kun met je leren’ blessures en kwetsuren bijnavan Thomas en David van 100 % d’Ansembourg toegenomen. Van 2.0000 Reybrouck. naar 39.000! Dus leerkrachten maak De auteurs vragen af of geweld je borst maar nat.zich De inspectie komt zich enkel met geweld laat bestrijden. in de gymzaal kijken hoe al die juffen Vrede is een vak. en die enkele meneren hun leerlinVan Reybrouck heeft de laatste jaren gen voordoen hoe je een val kunt ondervonden dat ‘conflicten vermijbreken. Een nascholingscursus vooraf den’ iets geheel anders is dan ‘vrede en het zal wel lukken. Je een hebtdiscivast bevorderen’. ‘Vrede vergt wel een in gedachten waar je pline van collega leren leven en leren samengraag stiekem een kijkje zou willen nemen. Je zou er een ADV dag voor

‘Samen sterk in ontwikkeling’

treincoupé eerst nog leeg. Bij het beginstation stapt een enkele reiziger in om zich op een vrije vierzit te installeren: jas op de ene stoel, tas op de andere, oordopjes in, krant uitgevouwen en voeten op de bank. Daarmee de hele vierzit ‘in bezit nemend’. Bij het volgende station stappen een paar reizigers in. Zij kijtegen de kinderen is daar normaal. ken even naar de ‘huisvesting’ en Ik heb vaak gedacht; “wat het hier schikken zich verderop. Deiseerste reiwarm, veel respect voor de juf, om ziger lijkt nog steeds verdiept in z’nin deze krant.omstandigheden les te geven”. Het gekke is dat je na twee dagen zelf ook mee doet en heb je niet Een halte verder stappen weer enkele meer zoveel last van de warmte en de mensen in. Zij kijken wat afwachtend zweetdruppels. Mijn man is een week naar hen die zich al in de coupé geïnlater gekomen en samen hebben we stalleerd hebben. Eenwerkweek ruimte dieindoor de maandag na mijn de sommige van de inzittenden tot hun groepen afscheid genomen van de toegeëigende gerekend school. Er werddomein een feestje gevierd wordt. Als verderop weer nieuwede ter gelegenheid van de carnaval, medereizigers instappen reageert een kinderen mochten verkleed op school ‘gevestigde’ verstoord als met komen en er ietwat was een thee-party gevraagd wordt naasttegenallerlei lekkers en een warm eten.ofReligieuoverliggende zitplaats vrij te maken. ze feesten werden wel gevierd, maar niet met een religieus tintje. Het was een hartelijk afscheid. Ik heb regelmatig contact met de juffen en we willen willenschool opofferen om klein te gluren hoe de deze met een bedrag ook leerlingen gniffelen. Eigenlijk een ziekomend jaar steunen. lig verhaal. Hierna zijn we een paar dagen in Paramaribo en hebben de Gelukkig is gebleven de Stichting Consument plantages Rustgeen en Werk en Fredeen Veiligheid partner in het riksoord bezocht. Het leven overleg met de Minister vanop de plantage zag er rustig uit. Je leeft in Onderwijs. Het zou goed zijn dit de natuur, komt allerlei dieren tegen "project" nu eens buiten het onderop de straat. Ook zijn we naar het wijs te houden. Iemand schreef dat binnenland geweest, naar Anaula. "veiligheid op zo’n absurd hoog Vanuit Paramaribo een drie uur lange niveau door het wetgeving is doorgeweg richting binnenland. Langs drukt...". Direct mee eens. Kinderen krijgenMINUTEN geen kans omSTILZITTEN hun grove TIEN motoriek spontaan te oefenen en spelenderwijs te vallen. leven.’ Vrede vraagt om een (pro-) Op proefscholen gingen letselsleen actieve houding die in de de vroegste blessures weliswaar met % vensperiode al begint. ‘De50 opvoeding tot vrede moet net zo vanzelfsprekend zijn COLOFON als gymnastiek en lichamelijke verzorging.’ Uitgave Dr. Schaepmanstichting Enkele effectieve methoden die in het Enschedesestraat 68 boekje als instrumenten voor vrede 7551 EP Hengelo nader belicht worden zijn: mindfulTel: 074-242 45 45 ness,Fax: geweldloze communicatie en 074-291 83 40

compassie. Recentelijke wetenschappelijke in-

dorpen waar etenswaar langs Inmiddels ook reizigers met dezijn wegerwordt verkocht, boselkaar inbouw gesprek geraakt. (vooral door Chinezen) Een schijnbaar alledaagseMensen reisritueel en goudwinning. die dat parallellen vertoont met migratiegoud zoeken waarvoor ze bewegingen kwik wereldwijd: gebruiken. tijdgenoten stappen vroeger of later in, zitten een We hebben ook met het kleine tijdje, reizen een eindje elkaar dorp van deonderling gids bezocht. op, communiceren en Eén keer voor een kerkdienst stappen op gezette plaats en tijden één keer voor een rondleiding. weer uit. Aan die gelijkenis moet ik Tijdens de dienst worden er belangnog wel eens denken als ik met rijke mededelingen gedaan over het de trein ga. dorp, medische informatie gegeven. Ben je nou eigenlijk nieuwkomer, Tijdens onze dienst werden vrouwen ingezetene passant? om naar de en kinderenof opgeroepen kliniek te komen. De dokter is tijdens de dienst aanwezig en bevestigt staand dat het goed is om te komen. De kerk zit vol met mensen. Mannen en vrouwen zitten apart, de kinderen zitten bij één van de ouders. We hebben de plaatselijke school bekeken en samen met een ander echtpaar gaan we deze school in het najaar steunen met extra materialen. Dank je wel, dat ik deze reis en deze ervaringen heb mogen meemaken. Suriname is een land met aardige mensen, prachtige natuur, mensen die omlaag. Met dankstaan, aan judodocent dichtbij de natuur het niet vanzelfsprekend Yos Lotens. is of je ‘s morgens een douche kunt nemen met koud water, je zuinig bent water, je om geniet Het lijkt er op met dat het ging een van het heerlijke eten dat er aanwezig hommage aan Anton Geesink die is, waar het echtperiode donker schaarde en stil is ‘sbij zich in dezelfde nachts, je hoort getrommel eenik al die overleden BN-ers. Netvan toen naburig dorp en altijd de geluiden hem bad om wijsheid en bijstand van hij de me dieren.Suriname, ik komrust… graag gaf vanuit zijn eeuwige weer terug! rust. Nu de vrije Kleinsman woensdagmiddag binnen Jacqueline afzienbare tijd opgeofKBHZ, Locatie zal Pausworden Joannes, Groep 1 ferd en de brede school zich steeds meer in de breedte zal ontwikkelen zal het allemaal goed komen. zichten bewijzen hoe deze technieken werkelijk leiden tot een beter zelfbeeld, betere leerprestaties en wederzijds begrip. Ze verhogen de mentale hygiëne, zowel van mens als maatschappij. ‘Als tien minuten stilzitten Redactie: per dag volstaat, waarom doen we er Yvonne ter Elst dan decennia over om die gewoonte Albert Groot Rouwen in te voeren?’ Marcel van HartenIn dit tijdperk van overactiviteit lijken we soms te vergeten dat ook de aan ons toevertrouwde Lay-out: kinderen Ton Baake van tijd tot tijd snakken naar rust.

Email: secretariaat@drschaepmanstichting.nl

D r. S c h a e p m a n s t i c h t i n g Steeds meer mensen die mindfulness TREIN ALServaren METAFOOR ontdekken hoe allesbehalve zweverig dit is. Integendeel: door je aandacht te richten op je ademhaling leer je weer met beide voeten op de grond te staan. In wezen is dit juist heel aards. We zouden ons af kunnen vragen of de term ‘zweverig’ juist niet ‘Reis van je leven’, een methode bij het hectische leven van vandaag godsdienst/levensbeschouwing, voert de dag hoort. Stress, haast, gedraaf… als beeldmerk een trein die de Is al dat opgejaagde gedoe niet veel gebruiker als reiziger de heermeer een soort vlucht langs voor de levenstijd van vier tot twaalf jaar sende onvrede, een soort collectieve voert. een vlucht voor ons zelf? hypnose, schrijven de auteurs, leert mensen te Een mooie metafoor. landen in plaats van te zweven, in het hier en nu te zijn plaats vanvolksverweg te In een essay overin‘De grote vluchten. huizing’ (1992) geeft de Duitse Tien minuten stress, telefoonschrijver Hanszonder Magnus Enzensberger tjes, sociale Tien minuten met zijn visie opmedia. migratie weer en neemt aandacht ademhalen en leven in het met originele ideeën afstand van het nu. ‘Het zijn geendat minuten waarin je ‘vol-is-vol’-idee, door veel popuvan de aardbodem verdwijnt, maar listen graag gebruikt wordt. waarin je weer op aarde landt. InnerEnzensberger verduidelijkt zijn lijke vrede begint met een doodeenbetoog aan de hand van het voudige handeling, slechts de reizen tijd die per trein. het kost om je Face-bookpagina voor In zoveelste de vroegekeer ochtenduren staat een de te controleren.’ In de zomervakantie wil dit mogelijk wel eens lukken. Wellicht dat een vreedzame aandacht - ook buiten vakanties om - in ons alledaagse leven in praktijk te brengen is. Het getuigt dan ook van een hoopvol signaal dat dit voorjaar sommige VALLESSEN leraren van basisscholen samen De onstuimige zomer van 2010met met kinderen de uitdaging zijn aangetropisch hitte, orkaanachtige stormen gaan om gedurende een etmaal geen en regenval, zo extreem, dat het gebruik te maken van sociale media. Dinkelwater met zandzakken buiten Misschien wel om hiermee iets van de de deur moest worden gehouden. vrede in zichzelf te (her)ontdekken. In deze zomer meer aandacht voor Het boekje ‘Vrede kun je leren’ wil komkommers dan voor onderwijs. een oproep zijn om nieuwe vaardigKomkommertijd dus. Eindelijk heden en visies serieus te nemenrust. en Ben jeeen netpleidooi een week begonnen is er houdt voor het invoeren van processen die bevorderlijk zijn voorpagina-onderwijs-nieuws. voor concentratie, rust, zelfbewustzijn, empathie en aandacht voor deverValles voor basisschoolleerlingen ander, zowel in opvoeding onderplicht. In zes jaar tijd is hetenaantal wijs als elders in onze maatschappij. blessures en kwetsuren met bijna Op naar vrede met jezelf en de 100weg % toegenomen. Van 2.0000 ander om tot ‘goed samenleven’ te naar 39.000! Dus leerkrachten maak komen. je borst maar nat. De inspectie komt in de gymzaal kijken hoe al die juffen Gerrit Klaassen, en die enkele meneren hun leerlinidentiteitsondersteuner gen voordoen hoe je een val kunt breken. Een nascholingscursus vooraf ‘You do not understand en het zal really wel lukken. Je something hebt vast unless you can explain it to your wel een collega in gedachten waar je grandmother’ (A.Einstein) graag stiekem een kijkje zou willen 8 nemen. Je zou er een ADV dag voor

COLUMN

‘Samen sterk in ontwikkeling’

treincoupé eerst nog leeg. Bij het Inmiddels zijn er ook reizigers met HET 2e SCHAEPMANCAFÉ 16 JUNI 2017 beginstation stapt een enkele reiziger elkaar in gesprek geraakt. in om zich op een Verschil vrije vierzitJ/M te “tijdens Een het schijnbaar alledaagse reisritueel lesgeven” installeren: jas op de ene stoel, tas op dat parallellen vertoont met migratiede andere, oordopjes in, krant uitgebewegingen wereldwijd: tijdgenoten Martijn nam ons inin,1 zitten uur tijdeen vouwen en voeten op de bank. stappenSmoors vroeger of later mee in de wereld van verschillen tussen Daarmee de hele vierzit ‘in bezit tijdje, reizen een eindje met elkaar jongens en meisjes. En gelukkig ook nemend’. Bij het volgende station op, communiceren onderling en de vele overeenkomsten die er zijn. Op stappen een paar reizigers in. Zij kijstappen op gezette plaats en tijd een luchtige en heldere manier kreeg ken even naar de ‘huisvesting’ en weer uit. Aan die gelijkenis moet ik Martijn onze collega’s op zijn hand. schikken zich verderop. De eerste reinog wel eens denken als ik met Mooie momenten waarin iedereen wel ziger lijkt nog steeds verdiept in z’n de trein ga. herkenning vond en stiekem af en toe krant. Benwel je nou ook eveneigenlijk door hetnieuwkomer, stof moest. ingezetene of passant? Een halte verder stappen enkele Natuurlijk was het op het weer eind ook weer tijd voor een hapje en een drankje. Het mensen in. Zij kijken wat afwachtend bleef nog lang gezellig! Voor het donker thuis werd gemakkelijk gehaald. En naar hen met die zich in de coupéhet geïniedereen een al goed gevoel weekend in. Tot het volgende Schaepman stalleerd hebben. Een ruimte die door Café op 29 september 2017. sommige van de inzittenden tot hun toegeëigende domein gerekend wordt. Als verderop weer nieuwe medereizigers instappen reageert een ‘gevestigde’ ietwat verstoord als gevraagd wordt een naastof tegenoverliggende zitplaats vrij te maken.

willen opofferen om te gluren hoe de leerlingen gniffelen. Eigenlijk een zielig verhaal. Gelukkig is de Stichting Consument en Veiligheid geen partner in het overleg met de Minister van Onderwijs. Het zou goed zijn dit "project" nu eens buiten het onderwijs te houden. Iemand schreef dat "veiligheid op zo’n absurd hoog niveau door wetgeving is doorgedrukt...". mee eens. Kinderen Een hele Direct fijne vakantie krijgen geen kans om hunAcademie grove namens de Schaepman motoriek spontaan te oefenen en en tot in het volgende schooljaar. spelenderwijs te vallen. Op proefscholen gingen de letsels en Petra Kok blessures weliswaar met 50 %

omlaag. Met dank aan judodocent Yos Lotens.

Redactie HetVan lijkt de er op dat het ging om een De redactie van hetGeesink Schaep-die hommage aan Anton manbulletin bedankt iedereen zich in dezelfde periode schaarde bij voor de copy in het afgelopen al die overleden BN-ers. Net toen ik schooljaar en wenst iedereen hem bad om wijsheid en bijstand een prettige zomervakantie. gaf hij me vanuit zijn eeuwige rust… Rust uit om weer fris te beginrust.nen in het nieuwe schooljaar!. Nu de vrije woensdagmiddag binnen afzienbare tijd zal worden opgeofferd en de brede school zich steeds meer in de breedte zal ontwikkelen zal het allemaal goed komen.

COLOFON COLOFON

Uitgever Uitgave Dr.Dr.Schaepmanstichting Schaepmanstichting Enschedesestraat 68 Enschedesestraat 68 7551 EP Hengelo 7551 EP Hengelo Tel.Tel:074-242 45 45 074-242 45 45 secretariaat@drschaepmanstichting.nl Fax: 074-291 83 40

Redactie: Redactie: Yvonne ter Elst Yvonne ter Elst Albert Groot Rouwen Albert Groot Rouwen Marcel van Harten Marcel van Harten Lay-out: Ton Baake

Lay-out: Ton Baake

Email: secretariaat@drschaepmanstichting.nl