Revista këshilla mjekësore nr 6 by Dukagjin Zeqiraj

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Maj 2013

email: k.mjeksore@gmail.com

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Përmbajtja

Nr fq

1 2 3 4

Efektet toksike të sheqerit. Rënia e presionit të gjakut. Sheqeri nuk ju hyn në punë. Skleroza Multiple dhe sistemi imunitar, risku varet nga muaji i lindjes. Përpjekja për të ngel shtatzanë.

5 6 7

Java 1-8 e shtatzanisë. Java e 9-12 e shtatzanisë. Java e 13- 16 e shtatzanisë. Informacione të përgjithshme rreth ushqyerjes së fëmijës me qumështin e nënës.

9 10 11

Edukimi i fëmijëve me shuplaka dhe britma rrit rrezikun për kancer. Prevenimi i kariesit të dhëmbëve të fëmijës suaj. Trupat e huaj në hundë.

17 19 21

Erizipela e hundës.

13 14 15 16 17

Fruthi. Meningiti - një nga shkaqet e humbjes së dëgjimit. Dhimbja e kokës, përdorimi i përbërsëve natyral për ta larguar. Vitamina K, 5 shënjat e rënies së nivelit të saj. Si adaptohen qarqet e stresit?

24 26 28

18 19

Redukto Stresin-Nga kjo varet shëndeti juaj. Çfarë është zbokthi? Cilat janë simptomat e zbokthit? Si mund të trajtoni zbokthin?

Kirurgjia Bariatrike.

Liposucioni.

22 23

Qelizat kanceroze të reveluara. Kanceri i lëkurës, llojet, klinika dhe trajtimi.

Problemet e tiroides të lidhura me ritmin e çrregullt të zemrës.

Cigaret elektrike – A janë ato të dëmshme apo jo?

6 8 10 13 14 15

30 32 36

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Shëndetin tuaj e keni ju në dorë dhe askush tjetër. Profilaksia shëron çdo sëmundje pikërisht duke mos lejuar shfaqjen e saj… Kujdesuni për veten! Me dashuri stafi i Keshilla Mjekësore…

Revista Keshilla Mjekesore 6.

1. Efektet toksike të sheqerit Sa më shumë informohem rreth sheqerit, aq më pak më pëlqen ai. Uroj t’ju përcjell një mesazh të vlefshëm me listimin që do u bëj më poshtë efekteve toksike të sheqerit në organizmin tonë. Me këtë rast, le të përpiqemi ti ndryshojmë paksa dëshirat për gjërat e ëmbla . 1. Përshpejton procesin e plakjes. 2. Dobëson imunitetin.

12. Ankth dhe depresion.

3. C’rregullon balancën e mineraleve në organizëm.

13. Disa tipe të ndryshme kanceresh.

4. Rrit kolesterolin dhe trigliceridet.

14. Dobësim i shikimit.

5. Faktor riskant për sëmundjen e Alzheimer-it.

16. Sëmundje koronare të zemrës.

15. Osteoporozë.

17. Kolit ulceroz dhe sëmundja Crohn.

6. Ndikon në diabet dhe hiperglicemi.

18. Astmë.

7. Favorizon rënien dhe sëmundjen e mishrave të dhëmbëve.

19. Artrit. 20. Gurë në tëmth dhe në veshka.

8. Rrit masën trupore deri në obezitet.

21. Disbalancim hormonal. 22. Apendisit.

9. Candidiazë- infeksion nga majaja. 10. Sëmundje veshkash.

23. Përkeqësim i sklerozës multiple.

11. Hiperaktivitet.

24. Zvogëlim i rritjes hormonale.

Revista Keshilla Mjekesore 6.

25. Emfizemë (sëmundje afatgjatë e mushkërive).

Këto dhe shumë të tjera do na bëjnë të reflektojmë para konsumimit të rradhës, së ushqimeve me përmbajtje sheqerore.

26. Aterosklerozë. 27. Dhjamosje e mëlcisë. 28. Konstipacion. 29. Mbajtje e urinës dhe e lëngjeve të tjera.

Punoi: E. Bilali

30. Dhimbje koke dhe migrenë.

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Rënia e presionit të gjakut? Sheqeri nuk ju hyn në punë. Çfarë të bëjmë nëse na bie presioni i gjakut në mënyrë të papritur ? Kjo situatë paraqitet kryesisht tek njerëzit që vuajnë nga presioni i ulët i gjakut (hipotensioni).

krahërorit. 2. Të zgjidhen apo lirohen objektet shtrënguese që personi mban të veshur, si psh: rripi i pantallonave, sytjenat apo xhinset. 3. Të bëhet ndonjë veprim i vogël gjimnastikor si psh: tkurrja dhe lëshimi ritmik i gishtave të dorës. 4. Të evitohen në mënyrën më absolute, në stadin e humbjes së pjesshme të ndërgjegjes, pirja e lëngjeve të ndryshme sepse mund të përcillen keq poshtë duke përkeqësuar situatën. Vetëm pasi personi është ndërgjegjësuar dhe e ka marrë veten pjesërisht, të konsumojë pak ujë të

Ja se cilat janë zgjidhjet më efikase: 1. Shtrihuni duke ngritur këmbët lart, në mënyrë që gjaku të rikthehet e të furnizojë zemrën ose në qoftë se vëndi nuk është i përshtatshëm e nuk e lejon këtë lloj qëndrimi, personi të shtrihet me duart përtokë dhe me këmbët të ngritura pak mbi nivelin e kafazit të

Revista Keshilla Mjekesore 6.

freskët, të ulet në pozicion ndenjur fillimisht, të bëjë lëvizje të duarve dhe këmbëve dhe më pas të ngrihet me ngadalë në këmbë.

Ngrënia e sheqerit apo karameleve të ëmbla në këto raste është thjesht një mit.

Punoi: E. Bilali

Revista Keshilla Mjekesore 6.

3. Skleroza Multiple dhe sistemi imunitar, risku varet nga muaji i lindjes… Më thoni në çfarë muaji keni lindur dhe unë do t’iu tregoj se sa i fortë është sistemi juaj imunitar. Rezultatet e një hulumtimi shkencor të kohëve të fundit kanë treguar se kush është më në rrezik per të pasur sklerozë multiple.

bëra tashmë, nuk është asgjë fantastiko-shkencor. Por pse fëmijët e lindur në maj janë më të predispozuar se ato të lindur në nëntor? Sëmundja nuk është asgjë tjetër përveçse një veprim i sistemit imunitar që shkatërron sistemin nervor qëndror. Që në të shkuarën ishte thënë që muaji i lindjes ndikon në shfaqjen e kësaj sëmundjeje, ashtu siç edhe vërtetohet nga ky studim, ku numri më i madh i të prekurve nga kjo sëmundje janë të lindur në muajin maj dhe numri më i vogël i të prekurve janë të lindur në muajin nëntor. I gjith problemi konsiston tek vitamina D, e cila merret kur ekspozohemi në diell. Fëmijët e lindur në maj kanë nivel më të ulur të vitaminës D dhe nivel më të lartë të qelizave T autoreactive.

A e dinit se muaji i lindjes mund të ndikojë shumë në frocën e sistemit tonë imunitar? Kjo është zbuluar nga një studim shkencor i kohëve të fundit nga një ekip studiuesish Britanikë mbështëtur nga Këshilli i Kërkimeve Mjekësore i Fondacionit Italian të Sklerozës Multiple. Ai që ka lindur në nëntor është më i fortë, e ndërsa ai që ka lindur në maj është më i rrezikuar për të pasur sklerozë multiple. Studimi i botuar në Jama Neurology tregon për një zbulim të pazakontë, që në zhvillimin e sistemit imunitar të foshnjeve përveç pranisë së vitaminës D, mund të ndikojë edhe muaji në të cilin ka lindur bebi dhe kjo bazohet në teste biologjike të

Sreeram Ramagopalan, profesori i neuroshkencës në Barts dhe Queen Mary shpjegon zbulimin: Niveli më i lartë i qelizave T autoreactive mund të

Revista Keshilla Mjekesore 6.

tregojë se përse fëmijët e lindur në maj janë më të rezikuar për të mbartur sëmundjen . Janë të nevojshme studimet afatgjata për të vlersuar efektin e vitaminës D tek gratë shtatzëna dhe ndikimin në sistemin

imunitar dhe rrezikun në shfaqjen e Sklerozës Multiple.

Punoi. K. Brajniku

Revista Keshilla Mjekesore 6.

4. Përpjekja për të ngel shtatzanë. Nesë keni vëndosur që të keni një femijë, ajo çfarë ju duhet të bëni është një jetë e lumtur seksuale. Ëilliam Ledger thotë: Shumica e qifteve kur vendosin të kenë një fëmijë e nuk munden, faijn e hedhin tek steriliteti, por kjo nuk është plotësisht e vertetë një pjesë e madhe vjen edhe nga jeta seksuale jo e mirë apo shumë e rrallë. Kuptimi i ciklit menstrual ka rëndesi, por që të jeni më të sigurtë shpeshtoni mardhëniet tuaja seksuale brënda muaijt.

Seksi dhe shtatzënia: Nëse ju keni vendosur që të ngelni shtatzanë, preferohet seks çdo 2-3 ditë brënda një muaij, nesë e praktikoni ketë mundësitë janë më të mëdha. Disa njerëz përdorin lista të temperaturës për të treguar ovulacionin por Ledger thotë se: kjo mënyrë është e bezdishme dhe jo shumë e sigurt.

Cikli mujor: Çdo muaj lirohet një vezë nga vezorja e femrës e cila nesë bie ne kontakt me spermatozoidin mundësitë janë të mëdha që të shkojë deri tek fekondimi. Zakonisht ovulacioni (pjekja e qelizës) ndodhë 14 ditë pas ditës së parë të përiodës së fundit. Një vezë mund të jetoj 12-24 orë nga momenti i prodhimit të saj, ndërsa një spermatozoid në trupin e femrës mund të jetoj 7 ditë, ketu kuptojmë që fekondimi mund të ndodh edhe nesë qeliza vezë është pjekur pas 7 ditë të mardhëniës së fundit.

Sa kohë duhet për të ngel shtatzanë: Nëse një femër nën 35 vjeçe, pas 1 viti mardhëniesh seksuale të rregullta nuk ka arritur të ngel shtatzanë duhet të konsultohet me ndonjë mjek gjenekolog, i cili jep udhëzime shtesë. Gjithashtu nesë ju më parë kishit shtatzani ektopike (jasht mitres) apo ndonjë ndërhyrje kirurgjikale që mund të këtë ndikuar në fertilitetin tuaj, konsultohuni sa më parë me mjekun tuaj.

Punoi: D.Zeqiraj

Revista Keshilla Mjekesore 6.

jashtme (ektoderma) formohet: truri, syri, sistemi nervor,

5. Java 1-8 e shtatzanisë. Në ketë artikull do të shpjegojmë se si zhvillohet bebi juaj nga java e parë deri në javën e tetë, për të vazhduar me javë të tjera në artikuj të tjerë. Nga java e 1-3: Në të vërtetë ju akoma nuk jeni shtatzënë akoma përgaditeni për ciklin e radhës kjo ndodhë deri në javën e dytë nga dita e parë e ciklit të fundit. Në javën e tretë nga dita e parë e ciklit të fundit, veza e fekonduar levizë nëpër tubat e fallopit në drejtim të mitrës. Veza fillon si një qelizë e vetme, e cila më pas ndahet disa herë. Në momentin kur arrin 100 qeliza njihet si embrion.

lëkura, flokët. Në këtë javë fetusi është i futur në një qese nga e cila edhe mbijeton. Disa javë më vonë formohet placenta e cila merr përgjegjësin e ushqimit të embrionit. Embrioni është i rrethuar nga lëngu amniotik, nga edhe ushqehet.

Java e 4: Në javën 4-5 embrioni rritet dhe zhvillohet brenda mitres. Tashmë janë formuar qelizat e shtresës së jashtme të cilat janë përgjegjëse për furnizmin e embrionit me gjak. Ndërsa qelizat e shtresës së brendshme janë të radhitura në 3 shtresa, nga të cilat formohen organet e embrionit . Nga shtresa e brëndshme (endoderma) formohen organet e frymëmarrjes dhe gastro-intestinale (mushkëritë, lukthi, zorrët, fshikëza etj). Nga shtresa e mesme (mezoderma) formohet zemra, enët e gjakut, muskujt, kockat. Nga shtresa e

Java e 5: Java ku nëna e kupton që është shtatzënë, organet e bebit tashmë janë në rrugë të mirë të zhvillimit. Në këtë javë embrioni është i gjatë rreth 2mm. Në këtë javë është rreziku i keqformimeve si spina bifida apo mos formimi i kockave të kokës. Në këtë javë zemra është e ndërtuar shumë thjeshtë e shoqëruar dhe me disa enë gjaku. Java e 6: Akoma ju nuk keni një fryrje të barkut, në këtë javë gjenekologu me ultratinguj mund të

Revista Keshilla Mjekesore 6.

shoh zemrën e bebit tuaj. Embrioni është i lakuar dhe ka një bisht, këmbet dhe duart e bebit duken.

Java e 8: Në këtë javë kembët dallohen por jo gjitha pjesët e tyre. Fetusi është akoma brenda qeses amniotike, placenta është duke u formuar, duke formuar gjithashtu vilet e saj të cilat i ndihmojnë për ngjitje në mitër. Pra embrioni akoma merr ushqimin nga qesja amniotike.

Java e 7: Tani fryti juaj ka një gjatësi prej 10mm, në këtë periudhë truri merr hov të madh zhvillimi, prandaj edhe kemi rritje me të madhe të kokës sesa trupit të bebit, balli duket i madh, sytë dhe veshet vazhdojnë të zhvillohen. Veshi i brëndshem ka filluar të zhvillohet ndërsa i jashtmi fillon pas disa javësh. Truri, këmbët dhe duart kanë filluar të formohen e të veçohen.

Punoi D.Zeqiraj

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Java 9-12 e shtatzanisë. Ta kutpojmë se çfarë po ndodhë me frytin tonë brënda këtyre javës 9-12. Java 9: Fytyra e fetusit është në zhvillim e sipër, sytë janë të rritur, dallohet një pigmentim i lehtë. Duart dhe këmbët tashmë janë të formuara, ndërsa gishterinjët dallohen letësisht. Organet e brëndshme ende vazhdojnë të zhvillohen. Në këtë javë fetusi ka një gjatësi prej 22 mm.

Java 11: Është java ku fetusi dhe placenta rriten shumë shpejt. Eshtrat e fytyrës janë formuar tani, gjithashtu mund të dallohen dhe gishtërinjet së bashku me thonjët. Qepallat janë të mbyllura dhe rrinë të tilla për disa muaj. Koka ende është shumë më e madhe se trupi.

Java 10: Veshët janë duke u zhvilluar, kanali i veshit gjithashtu është duke u formuar. Nëse shikohet fytyra e bebes suaj me kujdes, ju mund të shikoni buzët dhe vrimat e hundës. Zemra është plotësisht e formuar, ajo rrahë 180 herë në minut. Foshnja është duke bërë levizje të vogla të cilat mund të shihen në ultrazë.

Java 12: Është java ku fetusi juaj është formuar plotësisht, pra të gjitha organet tashme janë formuar, nga kjo javë e tutje vetem pjeket fruti. Ende nuk mund të ndjeni levizjet e fetusit, edhe pse ai është duke levizur mjaft. Skeleti është i përbër nga indi i quajtur kërc.

Punoi: D.Zeqiraj

Revista Keshilla Mjekesore 6.

7. Java 13-16 e shtatzanisë. Si dhe çfarë zhvillohet në fetusin tuaj nga java 13-16 të shtatzanisë: Java 13: Në këtë javë fetusi peshon 25gr. Tashmë formohen dhe organet genitale të fetusit, por kjo nuk do të thotë që mund të përcaktohet gjinia me anë të ultratingullit. Java 14: Nga koka deri tek këmbët fetusi ka një gjatësi prej 85 mm. Në këtë javë fetusi fillon të përtypë sasi të vogla të lëngut amniotik, të cilat kalojnë në stomakun e bebit. Veshkat e fetusit fillojnë të punojnë duke prodhuar urinë, e cila derdhet në lëngun amniotik.

shfaqen dhe shprehejet e fytyrës por që mund t’i kordinoj bebja. Sistemi nervor qëndror vazhdon të zhvillohet, duke u mundësuar duarve të përkulen, duke u bashkuar me njëra tjetren e kur bashkohen mund të formojnë grushtin dhe të qëndrojnë si të tilla.

Java 15: Është java ku bebi juaj fillon të dëgjojë tone që vijnë nga ambjenti i jashtëm apo nga zemra e nënës, apo stomaku i nënës. Sytë fillojnë të bëhën të ndjeshëm ndaj dritës, edhe pse ende janë të mbyllur, këtë dritë e regjistrojnë kur jashtë barkut të nënës është një burim drite i theksuar.

Punoi: D.Zeqiraj

Java 16: Muskujt e fytyrës mund të lëvizin, e njëkohësisht mund të

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Informacione të përgjithshme rreth ushqyerjes së fëmijës me qumështin e nënës. Gjatë shtatzanisë ndodhin ndryshime strukturore për prodhimin e qumështit në gjinjtë e nënës. Bashkë me lindjen, gjinjtë fillojnë të prodhojnë qumësht. Kur bebet thithin gjirin e nënës, stimuluesit e krijuar kalojnë me anë të nervave në trurin e nënës dhe në këtë mënyrë stimulohen hormone që mundësojnë prodhimin e qumështit. Këto hormone kalojnë nëpërmjet gjakut tek gjiri i nënës dhe lujnë rol në fillimin e prodhimit të qumështit dhe vazhdimësinë e tij. Sa më shpejt të fillojë dhënia e gjirit, aq më shpejt dhe me shumicë vjen qumështi i nënës. Për këtë arsye nënat, pas lindjes normale duhet të fillojnë të japin gji që në shtratin e lindjes. Nënat që lindin me operacionin cezarian duhet të japin gji

që pa u zgjuar plotësisht nga anestezia me ndihmën e dikujt tjetër. Nuk duhet të harroni që ushqimi më i mirë për beben tuaj është qumështi i nënës. Nuk ka dashuri si nëna dhe nuk ka ushqim si qumështi i saj. Qumështi i gjirit ditët e para është i pakët. Për disa ditë, prodhimi i qumështit arrin pikën maksimale dhe plotëson gjithë nevojat e bebes, madje edhe të ujit. Bebet lindin me një rezervë energjie dhe uji, që mjafton për 3-4 ditë. Për këtë arsye, bebes nuk i duhet dhënë ujë, ujë me sheqer apo ushqime të ngjashme në ditët e para, meqë qumështi i nënës është i pakët. Nëse fëmijës i jepen ushqime shtesë veç qumështit të nënës në orët dhe ditët e para, ai thith më pak gjirin e nënës dhe prodhimi i qumështit ulet. Është e gabuar të presësh prodhimin e qumështit të gjirit pa dhënë gji dhe gjatë kësaj kohe ta ushqesh beben me ushqime shtesë. Në mënyrë që

Revista Keshilla Mjekesore 6.

qumështi i nënës të jetë i mjaftueshëm dhe për një kohë te gjatë, bebet pas lindjes nuk duhet të marrin asnjë ushqim tjetër përveç qumështit të nënës. Duhet këmbëngulur në dhënien

nga mikrobet e ndryshme që mund ta prekin atë që sapo lind. Bebet duhet ta marrin me patjetër këtë qumësht. Hedhja dhe mos dhënia e këtij qumështi, bazuar në bestytnitë e vjetra, është një nga gabimet më të mëdha që bëhet kundrejt bebes. Bebet duhen ushqyer sa herë që qajnë dhe sa herë që kërkojnë të ushqehen. Nuk duhen ushqyer me orare fikse të përcaktuara rreptësisht. Nuk duhet të harroni që sa herë që fëmija thith gjirin e nënës, aq më shumë prodhohen hormonet e qumështit dhe aq më shumë shtohet sasia e tij. Disa bebe duan të flenë më shumë se tre orë. Në këtë rast ato duhen zgjuar dhe nuk duhet kaluar më shumë se 3 ore midis dy ushqyerjeve. Kjo vlen edhe për natën.

e qumështit të gjirit. Sasia e qumështit rritet pas lindjes në ditën e 3 dhe të 4. Prandaj, jepini gji bebes tuaj pa u shqetësuar dhe me durim. Pas lindjes, qumështi që vjen 3-4 ditët e para dhe që është i pakët, quhet “kulloshtra” ose në gjuhën shkencore “kolostrum”. Ky qumësht ka veti të ruajë beben tuaj nga shumë sëmundje të shkaktuara

Punoi: E. Bilali

Revista Keshilla Mjekesore 6.

9. Edukimi i fëmijëve me shuplaka dhe britma rrit rrezikun për kancer… Një edukim i mirë për fëmijët është i rëndësishëm, por duhet shmangur dhuna fizike me shuplaka dhe ajo verbale me fjalë. Sipas një zbulimi të një grupi psikologësh në Universitetin të Plymouth në Mbretëriinë e Bashkuar, dhuna në familje e vuajtur nga fëmijët rrit shanset për zhvillimin e disa sëmundjeve në moshë të rritur. Rezultatet e këtij kërkimi janë publikuar në Gazetën Behavioural Medicine (shuplakat dhe britmat tek fëmijët rrisin rrezikun për kancer, astma dhe sëmundje kardiake). Për të edukuar fëmijët nuk ka rregulla absolute, fëmijët janë të gjithë të ndryshëm dhe në për t’i rritur në mënyrën më të mirë duhet të mundohemi të përdorim llogjikën elastike me to. Janë disa sjellje që nuk duhet të përdoren nga prindërit, pasi përveçse ndikojnë në gjëndjen psikologjike tek fëmijet, përveçse nuk sjellin asgjë të mirë ato gjithashtu ndikojnë edhe ne shëndetin e fëmijës tuaj. Studiuesit kanë zbuluar se dënimi i ashpër tek fëmijët rrit

rrezikun për kancer, sëmundje të zemres dhe astma kur ato të rriten. Studimi është rezultat i një analize të bërë në Arabinë Sudite, ku janë marrë si subjekte studimi rreth 700 persona që i përkasin moshës 40-60 vjeç. Mostra që është marrë për studim është e përbërë nga gra dhe burra, ku 250 ishin të shëndetshëm, 150 kishin probleme me astmen, 150 ishin diagnostikuar me kancer e 150 kishin zhvilluar sëmundje që lidhen me sistemin kardiovascular. Të gjithë pjesëmarrësit u intervistuan për pjesën e fëmijërisë së tyre . Arabia Sudite nuk ishte një zgjedhje rastësore, ekspertët tregojne se përdorimi i dhunës fizike dhe verbale janë si metodë e pranueshme e arsimit. Michael Hyland autori i parë i hulumtimit shpjegon se duke analizuar të dhënat që morën nga intervistat e bëra rreth fëmijërisë nxorën konkluzionin që subjektet që

Revista Keshilla Mjekesore 6.

kishin përjetuar dhunë fizike dhe verable ishin më të predispozuar për të zhvilluar kancer, për të pasur astma dhe sëmundje të zemrës. Rezultatet e vërejtura janë shumë të rëndësishme sepse për herë të parë është demostruar që në vëndet ku dhuna verbale dhe fizike janë të pranueshme nga shoqëria kemi shtim të stresit dhe predispozita më të mëdha për të shfaqur kancer, astma dhe sëmundje kardiovaskulare.

1. Individualizo objektiva educative dhe afatgjata. 2. Dëgjo dhe velrëso dashurinë e tyre siguro pikat e referimit për fëmijët tanë në çdo ndërveprim me ta. 3. Kuptoni se çfarë mendojnë dhe se si ata ndihen në situata të ndryshme. 4. Ndërmerrni një veprim që synon zgjidhjen e problemeve e jo një veprim ndëshkues për to, do t’iu shërbejë më shumë.

Disa këshilla për të edukuar fëmijët: Për të edukuar fëmijët pa përdorur dhunë fizike dhe/ose verbale është e rëndësishme të krijohet një marrëdhënie pozitive me fëmijët tanë. Për ta bërë këtë, ne mund të aplikojmë një seri bashkëveprimesh me ta duke ndjekur katër parime të prindit:

Këto katër parime janë komponentet thelbësore të një marrëdhënie të mirë prind-fëmijë dhe një disiplinë pozitive.

Punoi: K. Brajniku

Revista Keshilla Mjekesore 6.

10.

Parandalim i kariesit të dhëmbëve të fëmijës suaj. Për të mbrojtur dhëmbët e fëmijës suaj nga kariesi, ju sugjerojmë të ndiqni hapat e mëposhtëm: 1. Kujdesuni për shëndetin tuaj

oral. 2. Kujdesuni për dhëmbët e fëmijës suaj.  Deri në moshën 12 muajsh : Pastroni gojën e fëmijës suaj duke i fërkuar mishrat lehtë me një rrobë të butë. Sapo të shihni dhëmbin e parë të dalë, filloni t’ia pastroni dhëmbët me një furçë të butë dhe ujë. Pyesni dentistin e fëmijës nëse

duhet të përdorni dhe fluor apo jo.  12 deri në 24 muajsh: Lani dhëmbët e fëmijës të paktën dy herë në ditë. Nëse dentisti rekomandon përdorimin e pastës së fluorizuar, përdorni vetëm fare pak pastë (në madhësinë e kokrrës së bizeles). Koha më e mirë për t’i pastruar dhëmbët është pas mëngjesit dhe para gjumit. 3. Kurrë mos e vini fëmijën në krevat me biberon apo me ushqim. Kjo jo vetëm që ekspozon dhëmbët e fëmijës suaj ndaj sheqerit, por mund të vërë në rrezik fëmijën për

Revista Keshilla Mjekesore 6.

infeksion veshi ose të mbytet. 4. Jepini fëmijës biberonin vetëm gjatë vakteve. Mos përdorni biberonin me lëngje apo gotat e përshtatura me pipza për fëmijë si biberon gënjeshtarë dhe të lini fëmijën të qëndrojë me to në gojë për periudhë të gjatë. 5. Informohuni nëse uji që pini është i fluorizuar.Nëse uji që ju pini nuk është i tille në nivelin e duhur, dentisti i fëmijës suaj do t’ju rekomandojë një mënyrë tjetër të marrjes së sasisë së duhur të fluorit. 6. Mësoni fëmijën të pijë nga një gotë normale sa më herët që të mundeni, sidomos nga 12 deri në 15 muajsh. Pirja nga një gotë normale bën më pak të mundur mbledhjen e lëngjëve rreth dhëmbëve. Gjithashtu,

gota nuk është e mundur të mbahet në krevat . 7. Nëse fëmija nuk pranon të heqi biberonin apo gotat e përshtatura me pipzë për fëmijë, ia mbushni ato vetëm me ujë. 8. Mos e lejoni fëmijën të hajë ushqime të ëmbla apo ngjitëse, si karamele, ëmbëlsira, çëmçakiza me sheqer, biskota, patatina etj. Këto ushqime janë shumë të dëmshme nëse fëmija i ha shumë midis vakteve. Ato mund të hahen vetëm gjatë vaktit të ngrënies. Mundohuni ta mësoni fëmijën të përdorë gjuhën e tij për të pastruar dhëmbët nga ushqimi menjëherë. 9. I jepni lëngje frutash vetëm përgjatë vakteve dhe të limituara në 100-200 gramë në ditë. Gjithashtu lëngjet e frutave nuk janë të rekomanduara për fëmijët nën 6 muajsh. 10. Lini një takim te dentisti për fëmijën tuaj që para moshës 1 vjeçare nëse keni ndonjë shqetësim apo nëse keni nevojë për më shumë informacion.

Punoi: J. Canaj

Revista Keshilla Mjekesore 6.

11. Trupat e huaj në hundë. Trupat e huaj mund të jenë me natyrë ekzogjene dhe endogjene. Ndeshen më shpesh në fëmijët e vegjël të cilët kanë zakon të futin objekte të ndryshme si copa letrash, fara misri, fasuleje, pjesë lodrash, kopsa, etj. Në disa raste trupat e huaj mund të futen në hundë nëpërmjet koaneve veçanërisht në të sëmurët rëndë ose pas ekstubimit dhe pacientët kanë të vjella. Trupat e huaj mund të jenë edhe me natyrë jatrogjene si garza apo pambuk, të cilët mbeten nga pakujdesia e personelit mjekësor. Kur trupi i huaj mbetet në një nga zgavrat e hundës shkakton të tështitura, ndërsa kur qëndron për një kohë më të gjatë shkakton reaksion inflamator në hundë, që shoqërohet me sekrecione mukoze dhe të qelbëzuara të cilat më vonë janë me erë të keqe. Si pasojë e këtij reaksioni inflamator, i sëmuri ka edhe vështirësi në frymëmarrje me hundë. Në fëmijët e vegjël, të cilët zakonisht nuk tregojnë, duhet të dyshohet për praninë e një trupi të huaj në hundë sa herë që prindërit referojnë se ka rrjedhje

me erë të keqe nga njëra anë e hundës. Kur trupi i huaj qëndron për një kohë të gjatë në hundë mund të shndërrohet në rinolit. Shndërrimi në rinolit është pasojë e depozitimeve të kripërave të kalçiumit dhe të magnezit që vijnë nga sekrecionet e hundës dhe të lotit si dhe nga eksudati që formohet si pasojë e reaksionit inflamator. Si pasojë e këtij shndërrimi trupi i huaj rritet në madhësi, merr formën e hundës dhe e vështirëson akoma më shumë frymëmarrjen me hundë. Diagnoza vendoset me anë të ekzaminimit klinik. Në rinoskopinë anteriore vihen re sekrecione purulente në njërën anë të hundës, pas pastrimit të të cilave vihet re trupi i huaj. Në rastet kur nuk shihet trupi i huaj, në mukozën e hundës aplikohen

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Mjekimi konsiston në heqjen e trupit të huaj nga hunda. Kur trupat e huaj nuk janë të rrumbullakët, ata mund të hiqen me anë të një grepi ose pincë nën kontrollin e pamjes. Në rast të një trupi të madh në fillim bëhet copëtimi i tij dhe më pas nxjerrja pjesë-pjesë. Për fëmijët që nuk qëndrojnë gjatë manipulimit, bëhet heqja e trupit të huaj nën anestezi gjenerale.

dekongjestionantë për të zgjeruar zgavrën e hundës ose kalohet një sondë nëpërmjet hundës. Gjithashtu mund të bëhet edhe grafi.

Punoi: E. Marku

Revista Keshilla Mjekesore 6.

12. Erizipela e hundës. Erizipela është infeksion i lëkurës së hundës që shkaktohet nga streptokoku beta-hemolitik dhe që mund të shfaqet pas ndonjë traume të lekurës, inçizioni kirurgjikal apo infeksioneve kronike të hundës dhe të sinuseve.

Duhet dalluar nga celuliti, i cili është infeksion i thellë i lëkurës dhe i indit subkutan që shkaktohet nga stafilokoku.

Fillimi i sëmundjes është i menjëhershëm dhe shfaqet me ethe, skuqje, dhimbje koke dhe ënjtje të lëkurës që mbulon hundën. Infeksioni përveç hundës mund të shtrihet edhe në fytyrë sidomos në mollëza dhe në buzën e sipërme duke marrë formën e fluturës, dhe dallohet qartë nga pjesa e shëndoshë.

Erizipela trajtohet me antibiotikë kryesisht të grupit të penicilinave ose eritromicinë.

Punoi: E. Marku

Revista Keshilla Mjekesore 6.

13. Fruthi. Fruthi është sëmundje infektive akute, që karakterizohet nga temperaturë e lartë 38.5°, kolla, konjuktiviti , ekzantema makulo-papuloze e gjeneralizuar dhe ekzantema patognomonike. Shkaktohet nga virusi i fruthit. Sëmundja karakterizohet nga 3 periudha: 1. Periudha e inkubacionit: afërsisht 10-12 ditë pa ndonjë shenjë ose simptomë. 2. Periudha prodromale, zgjat 3-5 ditë. Gjatë periudhës prodromale temperatura rritet gradualisht në vlerat 39-39.5 për 3-4 dite, simptomat klinike janë të ngjashme me ato të natyrës respiratore, kanë kollë, rinit me sekrecione seroze ose mukopurulente. Ngritja e temperaturës vihet re një ose dy ditë përpara shfaqjes së shenjave tipike respiratore. Fillimi i shenjave klinike te fruthit karakterizohet nga dobësi e përgjithshme, ethe , konjuktivit dhe kollë. Konjuktiviti shoqërohet me lotim, fotofobi. Nga fundi i periudhës prodromale në mukozën e gojës dhe faqes shfaqen njollat e Koplikut, të cilat janë pika të

vogla, të çrregullta, me ngjyrë të kuqe me qendër të bardhë, dhe mund të shpërndahen në mënyre te çrregullt në mukozën e faqes . 3. Faza e ekzantemës, makulopapuloze, shfaqet në qafë, në fytyrë, në trup, në anësitë, e shoqëruar me temperaturë të lartë. Rashi fillon si makulë në pjesën e sipërme laterale të qafës, mbrapa veshit. Rashi bëhet makulo papuloz dhe shpërndahet menjëherë në fytyrë, në krah, në pjesën e sipërme të gjoksit, afërsisht brenda 24 orëshit të dytë ekzantema përhapet në shpinë, në abdomen dhe ditën e tretë përfshin anësitë e sipërme dhe të poshtme. Ekzantema është në ngjyrë vishnje, kjo n.q.s. nuk kemi komplikacione zhduket në fund të javës së parë deri ditën e 10. Fruthi gjithashtu mund të paraqitet me forma klinike atipike ose me forma me dekurs të veçantë.

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Komplikacionet kryesore janë: otiti media, pneumonia, encefaliti. Jep deprimim të sistemit imun, fenomene të imunitetit humoral dhe qelizor. Riaktivizon shumë sëmundje kronike si tuberkulozi, dizanteria kronike. Sindromi nefrotik përmiresohet nga fruthi, sepse deprimohet imuniteti dhe ka përmirësime të sëmundjes bazë. Komplikacionet neurologjike janë më të zakonshme në fruth se në sëmundjet e tjera ekzantematike. Mjekimi: Fruthi pa komplikacione: Nuk ka mjekim specifik për fruthin e pakomplikuar. Gjatë periudhës me temperaturë përdoren lëngje dhe paracetamol, regjim shtrati, dhoma të jetë me lagështirë dhe e ngrohtë për laringun, të ruhet nga drita në fazën e fotofobisë. Kolla parandalohet me

antitusivë.Sipas komplikacionit përdoren antibiotikët përkatës. Parandalimi bëhet me vaksinën e fruthit që bëhet që në moshën 12-15 muaj.

Punoi: E. Marku

Revista Keshilla Mjekesore 6.

14. Meningiti - një shkaktar i humbjes së dëgjimit. T’i mbijetosh meningitit, qoftë dhe me dëgjim të dëmtuar, është një mrekulli!!! Meningiti është një nga shkaqet më të frikshme dhe të rrezikshme të humbjes së dëgjimit. Ai mund të ndodhë në çdo moshë dhe shpesh mund të jetë fatal. Është e mundur të shpëtosh jetën e pacientit me meningit duke i administruar atij antibiotikë që luftojnë bakterin meningit (antibiotikë që nuk funksionojnë për meningitin viral). Por këta antibiotikë mund të rezultojnë në humbje të dëgjimit, megjithëse dhe vetë meningiti mund të shkaktojë shurdhim.

orëve ose më pak. Për fat të mirë ka një vaksinë për dy nga tre llojet e meningitit. Personat me implante kokleare e kanë të domosdoshme bërjen e kësaj vaksine. Sa i shpeshtë është meningiti si shkaktar i humbjes së dëgjimit? Sipas një studimi në 2005-2006 3,2% të humbjeve të plota apo të pjesshme të dëgjimit të të rinjëve kishin si shkaktar meningitin. Kjo e bën

Simptomat e meningitit: Temperaturë e shpejtë dhe e lartë. Vjellje. Dhimbje koke. Skuqje. Sensitivitet ndaj dritës. Sipas Qendrës Së Kontrollit Dhe Parandalimit Të Sëmundjeve, meningiti mund të të vrasë brenda 48

meningitin si një nga shkaqet kryesore post-natale të humbjes së dëgjimit. Për më tepër, studimet kanë treguar se 10% të rasteve me meningit në vendet e zhvilluara kanë përfunduar me humbje të përhershme të dëgjimit. Meningiti dhe humbja e përkohshme e dëgjimit

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Humbja e degjimit nga meningiti, ndonjëherë mund të jetë dhe e përkohshme. Në një studim të bërë në Arkivat e Sëmundjeve së Fëmijërisë, u vëzhguan 124 fëmijë të diagnostikuar së fundmi me meningit dhe i’u bë ekzaminim audiologjik menjëherë dhe në vazhdimësi. Në ekzaminimin e parë, 21 fëmijë rezultuan me dëgjim të humbur. Megjithatë13 nga këta fëmijë patën një përmirësim të diagnozës në ekzaminimet në vazhdim. Kjo do të thote se 10 % e pacientëve pësojnë një humbje të përkohshme të dëgjimit (e rikthyeshme) dhe vetëm 2.4% humbasin dëgjimin në mënyrë të pakthyeshme. U hipotetizua se kjo është për shkak të diagnostikimt dhe trajtimit të shpejtë të këtyre fëmijëve. Për më tepër, 48 orëshi i parë i sëmundjes pretendohet të jetë koha kur fillon humbja e dëgjimit dhe pikërisht në këtë periudhë kohore, kjo humbje është më e trajtueshme.

Probabiliteti i humbjes së dëgjimit nga meningiti. Jo çdo i sëmurë me meningit humbet dëgjimin. Një studim në Britani ka arritur në përfundimin se më të rrezikuar për të humbur dëgjimin nga meningiti janë ata pacientë që kanë sytë me ngjyrë të hapur krahasuar me pacientët me sy në ngjyrë të errët.

Punoi: J. Canaj

Revista Keshilla Mjekesore 6.

15. Dhimbja e kokës,

2. Molla, ka aftësinë të shërojë çdo dhimbje koke, nga çfarëdo qoftë shkaktuar ajo. Hani lëkurën e modhës me pak kripë për një javë çdo mëngjes me stomakun bosh.

përdorimi i përbërsëve natyral për ta larguar. Të ngrejë dorën kush të paktën njëhërë nuk ka vuajtur nga dhimbja e kokës…. E dim tashmë të gjithë që s’ka asnjë. Studimet tregojnë që nga një shkaktar fiziologjik, psikologjik apo idiopatik (i panjohur), të gjithë të paktën një herë kemi pasur dhimbje koke. Si ta largojmë atë më produkte natyrale?

3. Ligustro (voshtër), lulet e voshtres janë ilaç i mirë për dhimbjen e kokës e shkaktuar nga dielli. Vendos lulet në uthull dhe pastaj aplikoj mbi ballë.

1. Limoni është një aleat i fuqishëm për të luftuar dhimbjen e kokës. Shtrydhni tre feta limoni në një filxhan caji dhe konsumojëni atë ngadalë.

Revista Keshilla Mjekesore 6.

4. Kanella shëron dhimbjen e kokës të shkaktuar nga ajri i ftohtë. Të aplikohet mbi ballë kanellë e përzier me ujë.

5. Borziloku gjithashtu është përdorur për të trajtuar dhimbjen e kokës.

Punoi: K. Brajniku

Revista Keshilla Mjekesore 6.

16. Vitamina K. 5 shënjat e rënies së nivelit të saj. Vitamina K fillimisht njihet si favorizuese e mpiksjes së gjakut dhe e forcimit të kockave. Ajo është e tretshme në yndyrna dhe më së shumti neglizhohet, krahasimisht me të tjera vitamina e minerale esenciale. Por, ashtu sikurse gjithë vitaminat e tjera, edhe vitamina K luan një rol vendimtar në shëndetin e përditshëm. Le të shikojmë vlerat e saj, rëndësinë dhe atë çfarë ndodh nëse bie niveli i kësaj vitamine. Roli kryesor është ai në mpiksjen e gjakut. Në rastin e një plage në lëkurë, vitamina K ndihmon në ndalimin e gjakrrjedhjes duke nxitur agregimin e qelizave të gjakut. Gjithashtu ajo ruan në një nivel perfekt këtë shkallë të mpiksjes së gjakut. Kjo gjë është e dobishme, edhe kur neve nuk kemi pësuar ndonjë dëmtim apo plagë. Arsyeja qëndron tek fakti që gabimisht të mos bllokohet ndonjë enë gjaku në sistemin tonë kardiovaskular. Ashtu sikurse kalçiumi, vitamina K është ushqyese e masës kockore. Studimet e shumta kanë treguar se personat që kanë përmbajtje të lartë të kësaj vitamine, kanë një risk më të

reduktuar për fraktura kockore spontane ose jo, krahasuar me personat që janë defiçitarë në lidhje me këtë vitaminë. Gjithashtu mendohet se vitamina K ndihmon në parandalimin e kalcifikimit arterial. Mungesa e vitaminës K është shumë e rrallë. Kjo për dy arsye: Së pari, kjo vitaminë është shumë e bollshme në zarzavatet dhe erëzat e gjelbërta dhe së dyti, bakteret tona intestinale e prodhojnë vetë vitaminën K. Përdorimi i antibiotikëve si pasojë e shkatërrimit që i bëjnë baktereve tona, qon në rënien e nivelit të kësaj vitamine. Pesë simptomat e defiçencës së vitaminës K në organizëm janë: 1. - Gjakderdhje e traktit gastro intestinal, gingivave (mishrave të dhëmbëve), hemoragji e tepruar gjatë menstruacioneve.

Revista Keshilla Mjekesore 6.

2. - Gjakrrjedhja ndodh me shumë lehtësi për shkaqe fare të vogla, sikurse është një gërvishtje e lehtë. 3. - Kalcifikim i kartilagjeve. 4. - Gjakrrjedhje e pakontrolluar gjatë ndërhyrjeve kirurgjikale. 5. Rrjedhje gjaku nga truri i të porsalindurve.

skeptiket që nuk e pranojnë këtë lloj metode invazive. Kjo sepse dhimbja e menjëhershme e shkaktuar pas lindjes si pasojë e këtij injeksioni, mund të krijojë trauma psiko-emocionale dhe distabilitet fiziologjik tek i porsalinduri .

Punoi: E. Bilali

Duke qënë se bebet e porsalindura nuk kanë baktere në intestin, të afta për të prodhuar vitaminën K, merren masa për injektimin e kësaj vitamine në mënyrë që të parandalohet gjakrrjedhja. Kjo lloj ndërhyrjeje kryhet në Kanada, Amerikë dhe Britaninë e Madhe. Janë të shumtë

Revista Keshilla Mjekesore 6.

17. Si adaptohen

qarqet e stresit? Studiuesit në Universitetin e Institutit Neurologjik Calgary Hotchkiss kanë zbuluar se qarqet e stresit në tru i nënshtrohen procesit të mësimit dhe adaptimit që herët në jetë. Jaideep Bains PhD dhe kolegët treguan se qarqet e stresit ishin të afta të vetëakordoheshin pas kalimit të një stresi të caktuar. Këto gjetje treguan se truri i përdor eksperiencat stresuese përgjatë jetës së herëshme për tu përgatitur dhe perfeksionuar për sfidat pasuese. Grupi i studiuesve provoi ekzistencën e periudhave kohore unike që shoqërojnë sfidat e shkurtëra stresante, përgjate të cilave periudha adaptimi mund të rritej ose zvogëlohej. Duke manipuluar rrjetet qelizore specifike, ata zbuluan aktorët kryesorë përgjegjës për mësimin dhe adaptimin e qarqeve stresuese në modelet e kafshëve. Këto zbulime kulmuan me publikimin e 2 studimeve në vëllimin online të njërës prej gazetave më të mëdha botërore të neuroshkencës “Nature Neuroscience”. “Këto gjetje treguan se sistemet që mendoheshin të ishin shumë të ngurta në tru, janë në fakt

shumë fleksibël, veçanërishjt në jetën e herëshme tha Bains, një profesor i Departamentit të Fiziologjisë dhe Farmakologjisë. “Duke perdorur këtë informacion, studiuesit tani mund të ngrenë pyetje mbi lidhjet qelizore dhe molekulare midis stresit të jetës së herëshme dhe ndjeshmerisë apo elasticitetit ndaj stresit në jetën e vonë. Ndjeshmëria e rritur ndaj stresit është një faktor që predispozon për një sërë gjendjesh shëndetësore përfshirë sëmundjet kardiake, obezitetin, diabetin dhe depresionin. Megjithëse këto studime u kryen në modele kafshësh, mekanzima të ngjashëm ndërmjetësojnë përparimin e sëmundjeve edhe për njerëzit. “Vëzhgimet tona sigurojnë një bazë të rëndësishme për hartimin e strategjive më efektive parandaluese dhe kuruese të cilat do të zvogëlojnë efektet e stresit dhe do të ndeshen me sfidat shëndetësore të shoqerisë.” tha Bains.

Punoi: J. Odobashi

Revista Keshilla Mjekesore 6.

kënaqësisë të quajtura endorfina. Ecja, një lojë tenisi ose vrapi të gjitha këto mund t’iu bëjnë të ndiheni më mirë dhe iu ndihmojnë të ndiheni më të qetë.

18. Redukto StresinNga kjo varet shëndeti juaj. Jeta është plot sfida, kufizime, frustrime, presione dhe kërkesa. Stresi është bërë pjesë e jetës si për adultet ashtu edhe për fëmijët. Në disa rrethana, sasi të limituara stresi mund t’iu ndihmojnë të arrini qëllimet që keni, duke iu bërë të rrisni performancën tuaj. Ndërkohë që stresi në doza të larta mund të jetë shumë i dëmshëm për mendjen dhe trupin tuaj, duke çuar shpesh në sëmundje.

Për më tepër aktiviteti fizik mund të përmirësojë humorin tuaj dhe cilësinë e gjumit tuaj. Gjeni 15 minuta çdo ditë për vete. Relaksohuni duke perdorur teknikat e frymëmarrjes së thellë dhe yogave.

Prilli është Muaji i Ndërgjegjësimit për Stresin si edhe një kohë e mirë për të reflektuar se çfarë shkakton tension në jetën tuaj dhe për të ndermarrë hapa në mënyrë që të relaksoheni me tepër. Sipas Charles O'Dowd, MD në Highland Medical PC, Clarkstown Medical Associates dhe pjesë e stafit të Nyack Hospital, edhe nëse nuk mund të ndryshoni burimin e stresit tuaj, mund të çliroheni në njëfarë mase prej tij duke ndjekur disa nga këto këshilla:

Reflektoni mbi mënyrën se si e harxhoni kohën tuaj. Për tre dite rresht shkruani çdo gjë që bëni dhe mendoni për mënyra sesi mundeni ju ta përdorni më

Kryeni rregullisht ushtrime fizike për të rritur çlirimin e peptideve opioide natyrale simbol i mirëqënies dhe

Revista Keshilla Mjekesore 6.

mirë ditën tuaj, që të mund të keni më tepër kohë për

ndrojtur se ju, dhe ndihmojini ata të reduktojnë stresin e tyre duke folur me ta. Në këtë mënyrë do të ndihmoni në rradhë të parë veten tuaj.

ushtrime fizike ose lloje të tjera aktivitetesh. Gjeni kohën për miqtë. Kërkimet tregojnë se njerëzit që ndeshen me streset më të mëdha të jetës mund t’i përballojnë ato më me lehtësi nëse gjejnë mbeshtetjen e shoqërisë dhe të familjes.

Mos e bëni zakon të pini për tu relaksuar. Alkooli nuk e lejon trurin tuaj të hyjë në gjumë të thellë.

Qeshni. Humori mund të jetë një nga antidotët më të mirë për stresin. Ndërgjegjësohuni për situatat stresuese, mësoni sa më shumë për ato dhe planifikoni mënyra për t’i kaluar ato. Për shembull: nëse ndiheni të ndrojtur në ambiente shoqërore, mendoni të gjeni dikë që të jetë edhe më i

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Nëse është e nevojshme kerkoni ndihmë. Vendet e duhura për këtë janë shërbimet sociale në punë ose mjekët.

Ndërkohë që është joreale të mendoni se mund të çliroheni nga i gjithë stresi juaj, ndërmerrini këto hapa në mënyrë që ta reduktoni e ta menaxhoni atë. Duke provuar këto strategji, ju mund të parandaloni që stresi të sundojë jetën tuaj.

Punoi: J. Odobashi

Revista Keshilla Mjekesore 6.

19. Çfarë është zbokthi? Cilat janë simptomat e zbokthit? Si mund të trajtoni zbokthin? Zbokthi është një gjëndje e zakonshme, e cila karakterizohet nga kruarja dhe shkakton shfaqjen e fetëzave të lëkurës. Në disa raste kjo mund të jetë e turpshme dhe jo e lehtë për tu trajtuar. Për fat të mirë, zbokthi mund të kontrollohet. Në rastet e lehta personi duhet vetëm të gjejë një shampo të përshtatshme e cila përmban një pastrues të butë. Kur zbokthi është i rëndë, do të jetë e nevojshme një shampo mjekësore. Qelizat e lëkurës njerëzore janë përgjithmonë ripërtrirëse të vetvetës. Qelizat e lëkurës në lëkurën e kokës ripërtërihen, qelizat e vjetra (të vdekura) ata shtyhen në sipërfaqe të kokës, dhe pastaj ata janë dëbuar fije për fije. Për njerëzit me zbokth, qelizat e reja janë prodhuar në një normë më të shpejtë, duke rezultuar në lëkurë duke e bërë më të dukshëm zbokthin. Nëse lëkura është e ekspozuar ndaj temperaturave ekstreme, rreziku i zhvillimit zbokthin

është më i madh. Zbokthi mund të jetë kronik (afat-gjatë). Njerëzit me zbokth gjithashtu mund të përjetojnë irritim dhe skuqje në lëkurën e kokës. Disa individë me zbokth të rënd mund të kenë probleme sociale apo vetë për veten. Prandaj, trajtimi mund të jetë i rëndësishme për dy arsye fiziologjike dhe psikologjike. Sipas fjalorit mjekësor MediLexiconsë, zbokth është: Prania e një sasi të ndryshme të bardhë apo gri në flokët e kokës, për shkak të shtresim të tepruar apo ndonjë epidermë normale. Një lëkurë e kokës e thatë nuk shkakton zbokth! Një mit - disa njerëz mendojnë se zbokthi i tyre është shkaktuar nga skalpi I tyre, duke qenë shumë i thatë. Ata përpiqen të merren me këtë duke mos larë flokët me shampon e tyre, apo duke mos e larë atë më

Revista Keshilla Mjekesore 6.

shpesh, duke besuar se larja përkeqëson problemin. Ky është një mit (jo e vërtetë). Zbokthi ndryshon nga një lëkurë e kokës të thatë në atë të yndyrshme.

duhet të konsultohen me mjekun e tyre. Personi mund të ketë pezmatim të lëkurës . Si mund të trajtoni zbokthin? Dy faktorë duhet të merren parasysh kur ju trajtoni zbokthin: 1. Mosha juaj. 2.Ashpërsia e zbokthin tuaj. Shampot e kokës dhe përgatitjet! Shampot dhe produktet për lëkurën e kokës janë në dispozicion OTC (nuk ka recetë të nevojshme) gjenen në shumicën e supermarketeve, në farmaci dhe në shumë dyqane. Është e rëndësishme të kujtoni që pezmatimi i lëkurës mund të kontrollohet, por nuk shërohet me këto produkte.

Është vlerësuar se rreth 50% e njerëzve në Evropën Perëndimore dhe Amerikën e Veriut vuajnë nga zbokthi. Zbokthi është më shumë i zakonshëm në meshkuj se në femra, dhe në njerëz me lëkurë të yndyrshme. Disa studime kanë sugjeruar se dietat që janë shumë të kripura, me sheqer ose djegëse dhe të shoqëruar nga alkooli i tepruar mund të përkeqësojnë zbokthin. Zbokthi nuk kontribon në humbjen e flokëve! Shumica e rasteve të zbokthit nuk kërkojnë një vizitë te mjeku. Megjithatë, ata të cilët ende kanë kruarje të kokës së tyre, në qoftë se pjesët e kokës bëhen të kuqe ose të fryera, pas disa jave të vetë-trajtimit

Para se të përdorni një shampo kundër zbokthit duhet të shihni nëse ju mund të hiqni ndonjë pjesë të zbokthit të mbuluar me lëvozhgë të kokës suaj -

Revista Keshilla Mjekesore 6.

dhe duhet ta bëjë këtë me kujdes. Nëse keni arritur ta hiqni atëhere ato shampo do të jenë më efektive.

e njerëzve të cilët përdorin këtë janë të kënaqur me rezultatet. Ekspertët tregojnë se shampot me këtë përbërës mund të përdoren vetëm tek të rinjtë dhe të moshuarit. Acidet salicylice - këto ndihmojnë kokën tuaj të shpëtojë qelizat e lëkurës. Ato nuk ngadalësojnë riprodhimin e qelizave të lëkurës.

Shumica shampove kundër-zbokthit apo anti-fungale përmbajnë të paktën një nga përbërësit e mëposhtëm aktivë: Pyrithione zink - një përbërës i cili ngadalëson prodhimin e majave të flokëve. Selen sulfur - kjo redukton prodhimin e vajrave natyrore të gjëndrave tuaja që prodhon koka. Ketokonazoli - një shumë efektive anti-fungale. Shumica

Punoi: D.Ukaj

Revista Keshilla Mjekesore 6.

20.

kirurgjia Bariatrike Kirurgjia Bariatrike (kirurgjia e obezitetit ) është degë e kirurgjisë që merret me trajtimin kirurgjik të pacientëve me obezitet patologjik. Studime të shumta afatgjatë kanë dokumentuar se operacioni bariatrik ofron një reduktim të ndjeshëm në rrezikun e vdekshmërisë dhe rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të reja të lidhura me mbipeshë dhe obezitetin. Kirurgjia Bariatrike është trajtimi i vetëm në gjëndje për të përcaktuar një humbje peshe të konsiderueshme në afat të gjatë në rastin e obezitetit patologjik. Megjithatë, në vetvete nuk garanton një shërim automatik dhe të sigurt, por sot përfaqëson një mjet efektiv për të mbështetur nevojën dhe vendosmërinë e personit për të humbur peshë të tepërt dhe të jetë në gjendje të mbajë atë per afat të gjatë, objektivi i fundit shumë i vështirë të arrihet vetëm me dieta, aktivitete sportive etj.

ose per të korrigjuar problemet mjekësore që lidhen me obezitetin. 1. Ndër kërkesat kryesore per t’i nënshtruar ketij operacioni janë: 2. Pacieniti të jetë mbi 18 vjeç. 3. Dështimi apo reagimi i pakënaqshëm i terapive konservative (dietë, aktivitet fizik, medikamente ) 4. Një Body Mass Index (BMI) më e madhe se ose e barabartë me 40 kg / m². 5. Një BMI mes 35 dhe 39,9 kg /m² kur është i kombinuar me një ose më shumë sëmundje ose me komplikacione si p.sh: diabeti mellitus tipi 2, sëmundje të zemrës, presion të lartë të gjakut, nivele të larta të lipideve në gjak (hiperperlipidemia dhe hiperkolesterolemia) probleme nga apneja e gjumit, etj) Në rastin e hemoglobinës se

Kirurgjia Bariatrike nuk është e keshillueshme për të gjithë pacientët dhe nuk mund të jetë e nevojshme për arsye thjesht kozmetike .Qëllimi i tij kryesor është për të parandaluar dhe /

Revista Keshilla Mjekesore 6.

glukozuar (HbA1c) më e madhe se 8% 6. Pacienti duhet padyshim të mos konsumojë drogë, alkool dhe duhan të paktën 6 javë para operacionit bariatrik. Të gjitha ndërhyrjet e përdorura në kirurgjine bariatrike kryhen nën anestezi të përgjithshme. Të gjitha operacionet mund të kryhen edhe nga kirurgjia klasike (laparotomy me prerje të murit të barkut), ose laparoscopically. Laparoskopia mund të përdoret edhe në rastet në të cilat operacionet kirurgjikale tashmë janë të kryera me të dyja rrugët. Në vitet e fundit, proçedurat e kirurgjise bariatrike janë avancuar

zhvilluar në mënyrë të qëndrueshme në dekadat e fundit. Ndërhyrjet gastrorestritive. Ndërhyrjet e tipit gastrorestritive kufizojnë aftësinë e stomakut. Kryesisht kanë veprim mekanik që kufizon futjen e ushqimit. Janë të bazuara kryesisht në ndarjen e një pjese të vogël të stomakut të sipërm (për shembull, me vendosjen e një unazë të fryrëshme) për të formuar një qese të stomakut që zbrazet në pjesën e mbetur të stomakut me anë të një orifici të ngushte. Kjo kirurgji

zvogëlon sasinë e ushqimit që mund të merren në një vakt të vetëm në mënyrë që të perceptojnë ngopje të hershme dhe më të gjatë. Rrjedhimisht, personat obez hanë më pak dhe humbin peshë. Në këtë kategori përfshijnë: gastroplastika vertikale si dhe gastroplastika vertikale parciale.

shumë në aspektin e efikasitetit dhe sigurisë. Proçedurat kirurgjikale kryesore aktualisht në përdorim janë tre lloje dhe efektiviteti i tyre është

Revista Keshilla Mjekesore 6.

ndryshim të dukshëm në procesin e tretjes. Stomaku është i lidhur me pjesën fundore të zorrëve të vogla, dhe në këtë mënyrë ushqimi udhëton vetëm ne një pjesë të vogël të traktit gastrointestinal duke ulur në mënyrë të konsiderueshme thithjen e ushqimeve. Janë përgjithësisht më invazive se metodat e tjera, por i ofrojnë pacientit më shumë mundesi per ta ruajtur këtë humbje në peshe për më shumë kohë. Në këtë kategori përfshijnë tri variante të devijimit biliopancreatik: Scopinaro klasik , varianti me heqje vertikale të stomakut (sëitch duodenale) dhe variant me ruajtjen e stomakut. Efikasiteti terapeutik i kirurgjisë bariatrike është drejtpërdrejt proporcionale me invasivitetin e operacionit: banding stomakut dhe variantet e saj (ndërhyrjet e tipit gastrorestritiv) kanë një efikasitet që shkon në mes të 40 dhe 60%; (ndërhyrjet të përziera) nga 60-70% dhe alternimi biliopancreatik (operacionet malasorbittive) prej 6575%.

Ndërhyrjet e përziera Kirurgjia e përzier bashkon teknikën gastrorestritive (formimi i një qeseje të stomakut të dimensioneve të vogla), me reduktimin e thithjen e ushqimit.. Kirurgjia përfshin krijimin e një qese të vogël te stomakut që nuk komunikon me pjesën tjetër të stomakut (ndryshe nga ajo e meparshmja), por është e lidhur direkt me zorrën në një distancë të ndryshueshme nga duodenumi. Në këtë mënyrë është anashkaluar pjesa fillestare e traktit digjestiv. Kjo përcakton një rënie të peshës së trupit në masë të madhe duke zvogëluar sasinë e ushqimit të futur dhe krijimin e një ndjenjë të hershme të ngopjes. Nderhyrja nuk përfshin heqjen e ndonjë pjese të stomakut dhe të zorrëve . Ndërhyrjet malabsorbitive Ndërhyrjet malasorbitive reduktojnë në mënyrë drastike absorbimin e ushqimit dhe energjisë. Proçedurat kirurgjikale përfshijnë një reduktim malasorbitiv të pakthyeshëm në madhësinë e stomakut dhe një

Punoi G. Sinaimeri

Revista Keshilla Mjekesore 6.

21.

LIPOSUCIONI.

Liposucioni është një teknikë kirurgjikale që konsiston në thithjen e pjesës se yndyrës nënlëkurë nëpërmjet një kanule. Liposucioni eliminon disa kg yndyrë nga thithja, me prerje të vogla të pak mm dhe futje nënlëkurë te kanulave. Lidhur me madhësinë e diametrit të kanulave janë përdorur forma të ndryshme. Aspirimi i indit djamor mund të ndodh me mjete të ndryshme: shiringë aspiratore e thjeshtë për të vepruar me dorë. Për më tepër ekzistojnë pajisje te Liposucionit që përveç se aspirojnë mund të përdorin ultratingujt, dridhje, ujë për të shpërndarë yndyrën. Operacioni kryehet nën anestezi lokale në rast se thithen disa dhjetëra ml. Disa vdekje nga kjo lloj ndërhyrjeje në të kaluarën ishin për emboli pulmonare.

Sasia e yndyres ( dhjamit) te hequr ndryshon në varësi të rastit. Mund te flasim per steatoferez kur tejkalohen 10 litra, në kete rast ju duhet të ndiqni personin ne 2-3 ditet ne vazhdim pas operacionit. Teknika të tjera Ka edhe Liposolucion me lazer që konsiston në aspirimin e adipociteve nga një si pipëz i zakonshëm, pas shpërbërjes së dhjamit nga futja e një gjilpërë 1 mm e trashë, pa prerje me një bisturi, e cila lëshon një rreze lazer të ulët efektet e të cilave ende nuk janë studiuar. Lazeri lëshon gjatesi vale të bëra posaçërisht për "të qelluar " qelizat yndyrore (630nm 680nm) në mënyrë të drejtpërdrejtë në zonën e prekur për një kohëzgjatje duke filluar nga 10 deri në 30 minuta. Komplikacionet. Nga komplikacionet e shekullit XXI që ndodhnin pas operacionit ishin të papërfillshme, shpesh ato varen nga

Revista Keshilla Mjekesore 6.

zona e trupit që i nënshtrohet ndërhyrjes, për shembull Liposucioni i lokalizuar në kyçin e këmbës mbetet një nga më të vështirat, ku edema post-operative zgjidhet më ngadalë se sa pjesa tjetër e trupit.

mund të shfaqet nëse aspirohet të pakten 2000 ml. Një ndërlikim i rrallë është formimi i koagulit të gjakut që mund të çojë në hematoma te lokalizuara, ose emboli pulmonare.

Ndër komplikacionet përmendim ndryshimin në ngjyrën e lëkurës, infeksionet, seroma. Hipotensioni

Punoi G. Sinaimeri

Revista Keshilla Mjekesore 6.

22.

Qelizat kanceroze të reveluara. Shkencëtarët nga Qendra për Kërkime Collaborative Manchester inflamacionit (MCCIR) kanë zbuluar se pse një medikament i veçantë kanceri është aq efektiv në vrasjen e qelizave. Rezultatet e tyre mund të përdoren për të ndihmuar hartimin e trajtimeve të kancerit në të ardhmen. Profesor Daniel Davis dhe ekipi i tij përdorën imazhe me cilësi të lartë për të hetuar se pse medikamenti rituximab është aq efektiv në vrasjen e qelizave kanceroze B. Ai është përdorur gjerësisht në trajtimin e qelizave malignancies B, të tilla si limfomës dhe leukemia, si dhe në sëmundjet autoimmune, si artriti reumatik. Përdorimi i lartë ka mundësuar që permes laser me bazë mikroskopike studiuesit të bëjnë videot e procesit me të cilin rituximab që lidhet për qeliza të sëmura dhe pastaj tërheq qelizat e bardha të gjakut të njohura si vrasës natyrore (NK) ose qelizat për të sulmuar. Ata zbuluan se rituximab tenton që të rrijë në njërën anë të qelizave të kancerit, duke formuar një

kapak dhe duke tërhequr një numër të proteinave mbi atë anë. Por ajo që befasoi shkencëtarët ishte se si kjo ndryshoi efektivitetin e qelizave vrasës natyrore në shkatërrimin e këtyre qelizave të sëmura. Kur qeliza NK latched mbi rituximab në qelizë B kishte një normë 80% sukses në vrasjen e qelizave. Në të kundërt, kur qeliza B mungonte ky grup i proteinave në njërën anë, zhduku vetëm 40% . Profesor Davis thotë:.. "Këto rezultate janë me të vërte të papritura . Kjo ishte e mundur për ne që të zbulohej misteri se pse ky medikament ishte aq efektiv, nëpërmjet përdorimit të mikroskopit . Duke e shikuar se çfarë ka ndodhur brenda qelizave ne mund të identifikojmë qartë vetëm pse rituximab është i tillë një medikament efektiv - sepse tenton

Revista Keshilla Mjekesore 6.

që të riorganizojë qelizat kanceroze dhe t’i bëjë atë veçanërisht të prirura që të zhduken ". Ai vazhdon: " Gjetjet tona tregojnë se kjo është aftësia për polarizimin e një qelizë duke lëvizur proteinat brenda saj duhet të merren në konsideratë kur antitrupat e reja janë duke u testuar si trajtimet e mundshme për qelizat e kancerit. Duket se ata mund të jenë deri në dy herë më efektiv nëqoftëse ata lidhen tek një qelizë dhe riorganizohen aty. "

Pjesa më e madhe e hulumtimit për këtë studim është kryer nga Profesor Davis, në Imperial College në Londër. Ai thotë se do të pë rdoret vazhdimisht kjo metodë për të hetuar imunologjinë në MCCIR.

Punoi:D.Ukaj

Revista Keshilla Mjekesore 6.

23. Kanceri i lëkurës, llojet, klinika dhe trajtimi. Është ndër format më të shpeshta të kancerit. Demtimet shihen me sy të lirë dhe diagnostikohen shpejt. Shërimi i tyre bëhet i mundëshëëm deri në masën 90 %.

Rriten lokalisht duke përfshirë indet më poshtë si muskujt, nervat, kockat dhe trurin.

Faktorët e rriskut Rrezatimi ndodh ne ato subjekte lekura e te cileve nuk mbulohet mire nga pigmenti Melanine .  Albinizmi.  Kserodermia pigmentose. Faktorët kimike .  Arseniku .  Hidrokarburet organike . Pamjaftueshmëria imunollogjike e organizmit.

Klinika: Shumica nuk janë të dhimbshme, kanë pamjen e një nyje të vogël.Nuk janë të inflamuar, janë të butë (si dylli), janë gati-gati të tejdukshme. Në majë të saj mund të shihen enë gjaku të shumta. Shihen pikëza me densitet të ndryshëm melanine. Nyjet ulçerohen dhe formojnë një koriçkë Mund të jenë më shumë se një në numër

1. Karcinoma bazoqelizore. Përbëjnë rreth 75 % të kancereve të lëkurës. Kanë fillimin nga qelizat më të njëjtin emër qelizat bazale të shtresës së epidermës. Nuk janë shumë agresive Metastazojnë shumë rrallë,

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Diagnoza: Për vendosjen e diagnozës së kancerit të lëkurës merret gjithmonë biopsia.

Klinika: Ka formen e nje nyje të vogël, të padhimbshme, të fortë, me ngjyrë të kuqe dhe me lupa të ndritshme, mund të ulçerohen. Ndodhen në pjeset e zbuluara të lëkurës. Kane prirjen më të ulët për metastazim(2 %). Trajtimi

Trajtimi Varet nga madhësia, thellësia, lloji dhe lokalizimi i tumorit. Më e efektshme është heqja kirurgjikale, estetika. Për tumore të vogla mund të përdoret radio-terapia . Kombinimi Ro-terapi-kirurgji. Krio-terapia me Azot të lëngshëm.

Të fillojë shpejt veçanërisht në moshat e reja. Përdorimi i pomadave me 5Fluorouracil. Nga ky trajtim realizohet shërimi i plotë dhe me pak efekte kozmetike negative. Trajtimi i metastazave

2. Karcinoma spinoqelizore. Ka nisjen e vet nga epiderma, stratum spinosum, ka prirje për metastazim të shpejtë, prodhojnë keratinë. Gjen terren në gjëndje prekanceroze si djegie, cikatrikse plage, inflamacione lëkure kronike.

Kirurgji. Rrezatimi me rreze x. Kimioterapi për një kohë të gjatë (mundësisht edhe lokale). 3. Kanceri i buzës (Epitelioma)

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Është më i shpeshtë tek burrat(95 %). Ndodh më shpesh në buzën e poshtme se sa në të sipërmen. Lidhet edhe me vesin e të pirit duhan me llullë ose me pip, subjektë që e mbajnë cigaren në buzë. Ndeshet shpesh në persona që punojne në bujqësi Faktor predispozues është herpesi i përsëritur.

Në raste më të avancuara me kirurgji.

4. Melanomat malinje Janë forma të rralla të kancerit të lëkurës. Janë ndër format më agresive të kancereve në përgjithësi. Janë shkaku kryesor i vdekjeve nga të gjitha sëmundjet që prekin lekurën. Nevuset(shënjat)e pigmentuara klasifikohen si gjëndja prekanceroze . Vetëm 1 % e gjëndjeve të tilla transformohen në melanoma malinje. Në rritjen e numrit ndikojnë:  Qëndrimet e gjata në diell.  Gjatë aksidenteve bërthamore si ai i Cernobilit.  Faktorë profesionale. Klinika: Dallohen në përmasa të vogla 3-4 mm. larmia e ngjyrës, buzët e çrregullta. Melanomat kanë nuancat e së kuqës, të bardhës dhe blusë, shpesh si nuanca të përziera me kafe ose te përdorimi i një lupe, mund

Klinika: Fillon si nje çarje ose ulçeracion i vogël, ka buze të forta nga infiltrimi. Prekja e limfonodeve submentale ose sub maxillare ndodh në stade të vona zakonisht pas 6-9 muajsh. Diagnoza: Vendoset me biopsi. Kontigjenti më i dyshuar është një plagë në buzë që nuk shërohet në mosha të vjetra. Trajtimi Radio-terapi(radium)

Revista Keshilla Mjekesore 6.

të përcaktojë më mirë nuancat e ngjyrave.

Nga eksperienca mendohet se jetëgjatësia lidhet edhe me tipe dhe vendosje të tumorit si në organet genitale perineum, zona perianale.

Trajtimi Kirurgjikale kur është në stade fillestare. Në raste të avancuara jetë gjatësia mesatare shkon nga 2-5 vjet.

Punoi: K. Brajniku

Revista Keshilla Mjekesore 6.

24.

Problemet e Tiroides të lidhura me Ritmin e Crregullt të Zemrës Studimi kohort mbi një popullatë të gjerë, që tregon lidhjen midis spektrit të sëmundjeve të tiroides dhe riskut për të zhvilluar një episodë të ri fibrilacioni atrial në këtë grup pacientësh. Është e mirënjohur se hipertiroidizmi klinik lidhet me fibrilacionin atrial, por ende nuk është e qartë nëse hipertiroidizmi subklinik ka një efekt të ngjashëm. Të dhënat në lidhje me riskun e fibrilacionit atrial në pacientët me tiroide hipoaktive (hipotiroidizëm) janë gjithashtu të limituara.

Njerëzit me gjendër tiroide hiperaktive (hipertiroidizëm) mbartin një risk më të madh për zhvillimin e çrregullimeve të ritmit të zemrës (njohur si fibrilacion atrial) sesa ata me funksion tiroid normal, sipas një studimi të publikuar në British Medical Journal. Në këtë pikë, studiuesit sugjerojnë se në pacientët me hiperfunksion të tiroides fokusi duhet drejtuar drejt fibrilacionit atrial. Hipertiroidizmi ndodh kur gjendra tiroide prodhon tepricë tiroksine (një hormone i tiroides), duke shkaktuar rritje të metabolizmit dhe përshpejtim të disa prej funksioneve të trupit. Përreth 1 në 100 gra dhe 1 në 1000 burra zhvillojnë hipertiroidizëm në një fazë të jetës së tyre dhe kjo mund të ndodhë në çdo moshë.

Kështu një grup studiuesish në Danimarkë vendosën të ekzaminojnë riskun e fibrilacionit atrial në lidhje me gjithë spektrin e sëmundjeve të tiroides në një grup të gjerë pacientësh. Duke përdorur regjistrat kombëtarë, ata identifikuan 586.460 pacientë të cilët ishin konsultuar me një mjek familjeje në Kopenhagen nga viti 2000 deri në 2010 dhe kishin bërë një test të funksionit të tiroides, test ky që 50

Revista Keshilla Mjekesore 6.

mat sasinë e TSH (Hormoni Stimulus i Tiroides) që qarkullon në gjak. Në njerëzit me hipertiroidizem niveli i TSH zakonisht është i ulët, ndërkohë që në ata me hipertiroidizëm është i lartë. Përgjatë një ndjekjeje përafërsisht 5 vjet e gjysmë, 17.154(3%) e pacienteve zhvilluan një fibrilacion atrial për herë të parë, 53% e të cilëve ishin femra. Krahasuar me pacientë me funksion normal të tiroides, risku për fibrilacion atrial rritej me uljen e niveleve të TSH. Gjthashtu, pacientët me hipertiroidizëm subklinik kanë një risk 30% më të lartë për fibrilacion atrial, ndërkohë që pacientët me hiperfunksion të tiroides kanë një risk 12% më të lartë. Në të kundërt, hipotiroidizmi lidhej me një risk më të ulët të fibrilacionit atrial.

midis gjithë spektrit të sëmundjeve të tiroides dhe riskut pasues për fibrilacion atrial në një popullatë pacientësh që kërkojnë ndihmën e parë.” Ata përfunduan duke shtuar se “këto rezultate mbështeten në depistimin afatgjatë për fibrilacion atrial në pacientët me sëmundje të tiroides.”

Punoi: J. Odobashi

Autorët theksuan se, edhe pse fibrilacioni atrial ishte i lidhur ngushtësisht me aktivitetin e tiroides, ata nuk provuan dot një marrëdhënie direkte shkak-pasojë. Gjithsesi, ata thanë se studimi i tyre ishte “i pari që vlerësoi lidhjen

Revista Keshilla Mjekesore 6.

25.

Cigaret elektrike – A janë ato të dëmshme apo jo? Përdorimi i cigareve elektrike është përhapur shumë vitet e fundit. Përafërsisht dy milion njerëz në Gjermani i janë kthyer këtyre llojeve të cigareve, të cilat i shohin si një zëvendësim i shëndetshëm i cigareve klasike. Gjithsesi, shumë zera janë duke paralajmëruar për risqet shëndetësore të mundshme në lidhje me cigaret elektrike, duke sugjeruar se efektet afatgjata mbeten të panjohura. Kërkimet e mëparëshme të prezantuara në Kongresin Vjetor të 2012-ës të Shoqatës Europiane të Pneumologjisë sugjeruan se cigaret elektrike shkaktojnë dëmtim të mushkërisë. Ato zbuluan se përdorimi i cigares elektrike rezultonte në një rritje të rezistencës së rrugëve respiratore që zgjaste për 10 minuta. Duke drejtuar një studim të ri të pavarur, studiuesit në Institutin Fraunhofer në Braënschëeig u përpoqën të trajtojnë me objektivitet këtë debat të ndezur. Qëllimi i shkencëtarëve të përfshirë ishte të

zbulonin nëse cigaret elektrike ndotin ajrin përreth apo jo, duke dëmtuar kështu jo duhanpirësit që qëdrojnë në ambjentet ku tymosen këto cigare. Një cigare elektrike përbëhet nga një sprucator, një bateri, nje bobinë ngrohëse dhe një rezervuar për likide të përdorura për të prodhuar avull. Këto likide ngrohen në sprucator dhe më pas shndërrohen në avull në temperatura nga 65 deri 120 gradë celsius. Cigaret elektrike përdoren nga duhanpirësit duke shtypur butonin ose duke i thithur. Likidet mund të jenë me ose pa nikotinë si edhe me aroma e shije te ndryshme psh vanilie, bajame, molle, etj. Propilen glikoli është solventi më i zakonshëm dhe krijon mjegullën e sprucuar që duket si tym kur frymënxirret. Ndryshe nga cigaret normale, të cilat prodhojnë tym në menyrë të vazhdueshme ndërsa duhani digjet, ekuivalentet elektrike lejojnë të dalin jashtë substancat e avullta vetëm kur janë aktive.

Revista Keshilla Mjekesore 6.

Dr. Tobias Schripp, shkencëtar në Fraunhofer ËKI dhe bashkëautor i studimit tregon se “ Në cigaret elektrike substancat e sprucuara krijojnë nje aerosol substancash tejet të imëta të cilat bëhen edhe më të imëta kur inhalohen në mushkëri. Këto pjesëza shumë të vockëla shpërbëhen me kalimin e kohës. Në të kundërt, procesi i oksidimit dhe djegies shkarkon pjesëza solide që mund të qëndrojnë në ajrin rrethues për një kohë të konsiderueshme.” Nuk janë gjetur nxjerrje Formaldehidesh - Ekspertët drejtuan një seri matjesh testuese për të ekzaminuar nxjerrjet e Përbërjeve Organike të Avullta, pjesëzave ultrafine dhe formaldehideve me fokus specifik në përqëndrimin, sasinë dhe shpërndarjen e pjesëzave. Testet u kryen duke përdorur pjesëmarrës në një dhomë testesh prej 8 metër kub ku u krahasuan cigaret normale me cigaret elektike të përbëra nga një numër likidesh të ndryshme.

cigaresh elektrike të përbëra nga i njëjti likid.

“Në përgjithësi, emëtimet e Përbërjeve Organike të Avullta dhe pjesëzave ultrafine kur pihej një cigare elektrike ishin më të ulëta se emetimet ekuivalente nga një cigare normale”, tha Schripp. Në vijim, studiuesi dhe kolegët ishin të paaftë te gjenin ndonjë emetim formaldehidi nga cigaret elektrike. Cigaret e rregullta, nga ana tjetër, tejkaluan vlerat udhëzuese prej 0.1ppm (pjesëza për million) për cilësinë e ajrit të brendshëm sipas kërkesave të dhëna të testit. Propilen glikoli në trajtë avulli lëshohej si nga cigaret me duhan, ashtu edhe nga cigaret elektrike. Pneumologët kanë frikë se ky agjent lëngezues mund të ngacmojë rrugët ajrore kur inhalohet

Për të kuptuar se si shpërndarja e pjesëzave ndryshon me kalimin e shumë minutave, dhe se si clirohet propileni i glikolit në një kohë të gjatë, avulli u shkarkua direkt në dhomën e qelqit 10 litërshe. Testi u realizua me disa lloje të ndryshme

Revista Keshilla Mjekesore 6.

në sasi të mëdha. Schrip shpjegoi: ”Ndërkohë që është e vërtetë se cigaret elektrike sjellin më pak ndotje të ajrit të brëndshëm se cigaret me duhan, ato nuk janë plotësisht pa emetim. Si pasojë, duket e arsyeshme të shtohet se jo duhanpirësit janë të ekspozuar ndaj avujve të çliruar dhe kështu që thithja pasive e avujve është e mundëshme.

Autorët gjithashtu kritikuan emërtimin dhe etiketimin e produktit që ndonjëherë jep informacion të papërshtatshëm në lidhje me likidet e përdorura. Si pasojë, shpesh herë, përdoruesit e cigareve elektrike nuk kanë njohuri për substancat e dyshuara si të dëmshme.

Punoi: J. Odobashi

Revista Keshilla Mjekesore 6.