ფილიპ კ. დიკი „კაცი მაღალ კოშკში“

Page 1

ფილიპ კ. დიკი

კაცი მაღალ კოშკში


filip k. diki kaci maRal koSkSi pirveli gamocema, baTumi, 2015 mTargmneli ekaterine sumbaTaSvili redaqtori nino gogalaZe ydis dizaineri eka tabliaSvili damkabadonebeli lado lomsaZe qarTuli gamocema Š gamomcemloba `wignebi baTumSi~, 2015 misamarTi: memed abaSiZis quCa, 60, baTumi elfosta: booksinbatumi@gmail.com yvela ufleba daculia. am wignis arc erTi nawili aranairi formiTa da saSualebiT, iqneba es eleqtronuli Tu meqanikuri, ar SeiZleba gamoyenebul iqnas gamomcemlobis werilobiTi nebarTvis gareSe. saavtoro uflebebis darRveva isjeba kanoniT. ISBN 978-9941-9419-1-7 Philip K. Dick THE MAN IN THE HIGH CASTLE Copyright Š Philip K. Dick, 1962 Georgian translation published by Books in Batumi publishing, 2015 All Rights Reserved.


vuZRvni meuRles, ens, romlis dumilis gareSe es wigni arasodes daiwereboda.



madloba avtori Tavis nawarmoebSi xSirad moixseniebs Cinur `gar­ daqmnaTa wigns~ (`i Zini~) da iyenebs 1950 wlis, bolingenis1 fon­ diseul inglisurenovan, riCard uilhelmis mier Sesrulebul Targmans (aRniSnuli wigni gamosacemad moamzada keri f. beinsma da 1950 wels niu-iorkis bolingenis fondis daxmarebiT dabe­ Wda gamomcemlobam `panTeon buqs~ (Pantheon Books) `bolingenis seriis~ (Bollingen Series) XIX tomad). 69-e gverdze miTiTebuli haikus avtoria esa no busoni (1716-1784). 206-e gverdze moyvanili vakas avtoria fukuda tie-ni (1703‑1775). romanze muSaobisTvis gamoyenebulia Semdegi literatura: The Rise and Fall of the Third Reich, A History of Nazi Germany, by William L. Shirer, Simon and Schuster, 1960, New York; Hitler, a Study in Tyranny, by Alan Bullock, Harper, 1953, New York; The Goebbels Diaries, 1942-1943, edited and translated by Louis P. Lochner, Doubleday & Company, Inc., 1948, New York; The Tibetan Book of the Dead, compiled and edited by W. Y. Evans-Wentz, Oxford University Press, 1960, New York; The Foxes of the Desert, by Paul Carell, E.P. Dutton & Company, Inc., 1961, New York.

avtori gansakuTrebuli madlierebiT moixseniebs gamoCenil mwerals, uil kuks2, romelic daexmara saTanado artefaqtebisa da veluri dasavleTis aTvisebis periodTan dakavSirebuli masalebis moZiebaSi. bolingenis fondi (Bollingen Foundation Inc.) – 1945 wels SveicariaSi, bolingenSi pol da meri melonebis mier daarsebuli kerZo saganmanaTle­ blo fondi miznad isaxavda sauniversiteto ganaTlebisTvis aucile­ beli wignebis gamocemas. fondma 1968 wlamde, sanam aqtiur moRvaweobas Sewyvetda, 250 tomis gamocema moaswro. dRes mis nacvlad moqmedebs endriu uiliam melonis fondi (zemo, iseve rogorc momdevno, sqolioe­ bSi Catanili SeniSvnebi ekuTvnis mTargmnels). 1

2

uiliam everet kuki (1921-1964) – vesternebisa da deteqtivebis Janris amerikeli mwerali. misi sxva fsevdonimebia frenk pisi, jeimz kini, ueid evereti.



1

ukve erTi kvira iyo, mister r. Cildeni mousvenrad amowmebda fostas, magram kldovani mTebis Statebidan misaRebi Zvirfasi amanaTi ar Camosuliyo. paraskevs diliTac, rodesac maRaziis kari gaaRo da iatakze fostis Casagdebad gankuTvnili Wrilidan Camoyrili mxolod ramdenime konverti dainaxa, maSinve gaifiqra, klienti ganrisxdebao. kedlis xuTcentiani savaWro avtomatidan xsnadi yavis Wiqa aiRo, dalia da mere dagvas mihyo xeli. sul male `amerikuli xelnakeTi nivTebis~ maRazia axali dRis Sesaxvedrad mzad iyo – sisufTavisgan yvelaferi bzinavda da laplapebda, salaros aparati savse iyo xurdiT, larnakSi axlad dakrefili gulyviTelebis Taiguli iwonebda Tavs, xolo radiodan xmadabali musika ismoda. gareT, montgomeri-stritze, biznes­ menebi TavianTi ofisebisken miiCqarodnen. Sors funi­ kulioris gondola gamoCnda da Cildenma siamovnebiT gaayola Tvali. qalebs grZeli feradi abreSumis kabebi ecvaT... Cildeni maTac ayolebda Tvals. swored am dros telefonma dareka. pasuxis gasacemad maRaziaSi Sebrunda. – diax, – yurmilSi nacnobi xma gaisma. Cildens guli -7-


gadauqanda, – mister tagomi var. Cemi samoqalaqo omis droindeli posteri Tu Camovida, ser? xom gaxsovT, dampirdiT, rom wina kviras iqneboda, – nerviuli, uxeSi xma Tavazianobis zRvarze, romelic mzad iyo es mijnac gadaelaxa, – ser, mister Cilden, girao gadagixadeT, xom asea? kargad iciT, saCuqrad minda. esec agixseniT. klientisTvis. – bevri ramis moZieba... – daiwyo Cildenma, – zogi ramis garkveva Cemi xarjiT momixda, mister tagomi, ser; SekveTil amanaTTan dakavSirebiT, saqme is gaxlavT, rom... rogorc Tavadac xvdebiT, am regionis garedan unda Camovides... magram tagomim gaawyvetina: – ese igi, ar Camosula. – ara, mister tagomi, ser. yurmilSi susxiani dumili Camowva. – dausruleblad ver davelodebi, – Tqva bolos mister tagomim. – vera, ser, – Cildeni kuStad umzerda maRaziis vi­ trinidan Tbil mzian dRes da san-franciskos saofise nagebobebs. – maS, sanacvlod raime SemomTavazeT. Tqveni reko­ mendacia ra iqneba, mister Cil-don? – tagomim misi gvari Segnebulad warmoTqva damaxinjebiT; Sercxvenili da Seuracxyofili Cildeni yurebamde gawiTlda. dro ar iTmenda, magram damcirebisagan gonebaareuls, sur­ vilebi da SiSi ganZrevisa da xmis amoRebis saSualebas ar aZlevda. yurmili xelSi gauSeSda. maRaziaSi gul­ yviTelebis surneli trialebda, musika isev ukravda, magram Tavs ise grZnobda, TiTqos aqedan sadRac ga­ -8-


dakargulSi, Soreuli zRvis napirze martodmarto aRmoCnda. – hm... – rogorc iqna, amoRerRa, – karaqis sadRve­ bi. daaxloebiT 1900 wlis nayinis dasamzadebeli... – ara, goneba fiqrze uars ambobda. rogor undoda am yvelafris daviwyeba, magram Tavis motyueba aRar SeeZlo. ocdaTvrameti wlis iyo da kargad axsovda omamdeli, sxva droeba. franklin delano ruzvelti1 da msoflio gamofena2; bevrad ukeTesi msoflio, – SemiZlia ofisSi mogitanoT nimuSebi saCveneblad? – wailuRluRa bolos. Sexvedra naSuadRevis ori saaTisTvis daTqves. maRa­ ziis daketva mouwevda; amas kargad xvdeboda, rodesac yurmili dado. aseTi rangis klientebTan urTierTobis gafuWeba ar Rirs. mTeli biznesi maTzea damokidebuli. 1

franklin delano ruzvelti (1881-1945) – aSS-is 32-e prezidenti. erTaderTia, vinc prezidentad oTxjer airCies – 1932, 1936, 1940, 1944 wlebSi. `axali garigebis~ politikuri kursis wyalobiT didi depresiis epoqaSi umuSevarTa dasaqmeba, ekonomikuri sistemis reformireba, qveynis aRdgena SeZlo. II msoflio omis urTules periodSi moaxerxa adamianuri da materialuri resursebis mobilizacia. gardaicvala insultiT omis dasrulebamde cota xniT adre, 1945 wlis 12 aprils. 2

msoflio gamofena (fr. Exposition Universelle Internationale; ing. World’s

Fair) – saerTaSoriso gamofena, romelic teqnologiis siaxleebs acnobs

damTvalierebels. pirveli msoflio gamofena 1851 wels londonis haid parkSi Catarda, specialurad am mizniT agebul `brolis sasax­ leSi~. aSS-m msoflio gamofenas umaspinZla 1853 (niu-iorki), 1876 (filadelfia), 1884 (niu-orleani), 1893 (Cikago), 1894 (san-francisko), 1895 (atlanta), 1901 (bufalo), 1904 (sent-luisi) 1907 (hempton-roudsi), 1915 (san-francisko da san-diego), 1926 (filadelfia), 1933 (Cikago), 1939 (niu-iorki da san-francisko), 1962 (sietli, vaSingtoni), 1964 (niu-iorki), 1968 (san-antonio), 1974 (spokeini), 1982 (noqsvili), 1984 (niu-orleani) wlebSi.

-9-


jer isev mTeli sxeuliT kankalebda, rodesac dainaxa, maRaziaSi mis garda kidev iyo viRac – wyvili. axalgazrda mamakaci da qali, orive sandomiani, Se­ saniSnavad Cacmuli. idealuri klientebi. Tavi daimS­ vida, profesionalis damaxasiaTebeli nabijiT maTken Rimi­liT gaswia. isini minis daxlis qveS ganTavsebul mSvenier saferfles aTvalierebdnen. daqorwinebulebi arian, daaskvna ma­Sinve. albaT qariani nislebis gareub­ nis romelime axal eqskluziur apartamentSi cxovro­ ben, xediT belmontze. – gamarjoba, – Tqva da maSinve ukeT gaxda. orivem sapasuxod gauRima. maT RimilSi qedmaRlobis nacvlad mxolod keTilganwyoba igrZnoboda. aSkarad etyoboda, sanapiros saukeTeso maRaziam maTze STabeWdileba moaxdina. mister Cildeni amisaTvis madlobeli iyo. maT yvelaferi SesaniSnavad gaiges. – marTlac araCveulebrivi nivTebi gaqvT, ser, – Tqva axalgazrda mamakacma. Cildenma uneburad Tavi daukra. orive Tbilad umzerda, ara mxolod imitom, rom Se­ mosulebi gulRia adamianebi Candnen, aramed imitomac, rom maTi gemovneba maRaziis mepatronisas daemTxva. misi madlieri iyvnen, rom aseTi SesaniSnavi nivTebi hqonda, romelTa daTvaliereba da xeliT Sexebac ki SeiZleboda, Tundac ar geyida isini. `diax, – gaifiqra Cildenma, – ician, es ra maRaziaa; xvdebian, Cveulebrivi turistebisTvis rom ar aris gankuTvnili, sadac wi­ Teli xisgan damzadebuli firfitebi iyideba warwere­ biT MUIR WOODS, MARIN COUNTY, PSA, aseve mozardi gogonebisTvis gankuTvnili beWdebi Tu sasacilo fig­ - 10 -


urebi, an xidisgamosaxulebiani safosto baraTebi~. qalis Tvalebi, aseTi didi, muqi... `SeiZleboda Semyva­ reboda, es... an sxva, misi msgavsi gogona, – gaifiqra Cildenma, – mainc, ra tragikuli cxovreba maqvs; nuTu yvelaferi cudi, rac aqamde moxda, ar kmara?.. aseTi Savi Tma, laqiT dafaruli frCxilebi, gaxvretili yurebi, grZeli xelnakeTi sayureebi~. – Tqveni sayure, – waiburtyuna, – aq SeiZineT? – ara, – upasuxa qalma, – Sin. Cildenma Tavi dauqnia. rasakvirvelia. ar arsebobs araviTari Tanamedrove amerikuli xelovneba; aq, iseT maRaziaSi, rogoric misia, mxolod warsulia warmod­ genili. – didi xniT apirebT aq darCenas? Cvens san-fran­ ciskoSi? – jer ar viciT, – Tqva mamakacma, – keTilmouwyo­ bel raionebSi cxovrebis standartis gaumjobesebaze zedamxedvel komisiaSi vmuSaob. saxeze sul erTi wamiT gadaurbina TviTkmayofilebis Crdilma. samxedro ar aris. arc saReWi rezinis moRlaWune im uzrdelebis ricxvs ekuTvnis, market-stritze rom daizlaznebian, miSterebiT aTvaliereben porno-ki­ noTeatrebis, Ramis klubebisa da pornoatelieebis uxams afiSebs, romelTa misadgomebTan iaffasiani Suax­ nis qeraTmiani meZavebi mTeli mondomebiT xelebiT isresen ZuZuebs da gamvlelebs ganawamebi avxorcobiT umzeren... san-franciskos dablobi teritoriis umetesi nawili iaffasian, keTilmouwyobel jurRmulebs ekava. dabali, faneriTa da TuTiiT gadaxuruli qoxmaxebi - 11 -


iyo, romlebic manamde gaCnda, sanam qalaqs ukanaskneli bombi daecemoda. ara – es mamakaci elitas miekuTvneboda. kulturuli, ganaTlebuli, SesaZloa mister tagomisac aRemateboda, romelsac arcTu ukanaskneli Tanamdeboba ekava wynari okeanis sanapiros savaWro misiaSi. tagomi xandazmuli gaxldaT. Sexedulebebi jer kidev saomari mTavrobis dros Camouyalibda. – tradiciuli amerikuli eTnikuri xelovnebis ni­ muSebi saCuqrad gnebavT? – ikiTxa Cildenma, – iqneb binis mowyobas gegmavT? guli aufarTxlda... ra moxdeba, marTlac ase iyos. – sworad mixvdiT, – Tavi dauqnia qalma, – binis mowyobas vapirebT; magram bevri ram gadasawyvetia. SegiZliaT dagvexmaroT? – SemiZlia gestumroT, diax, – upasuxa Cildenma, – ramdenime alboms wamoviReb nimuSebiT. moval maSin, rodesac TqvenTvis mosaxerxebelia. es xom Cemi saqmea. Tvali aarida orives – maTSi gamkrTali imedi me­ tismetad aSkarad Canda. saqme xom aTasobiT dolars exeboda. – axali inglisidan magidas velodebi, nekerCxlisga­ naa damzadebuli, arc erTi lursmani ar aqvs, mxo­lod xis damWerebi. iSviaTi silamazisa da xarisxis nivTia. kidev 1812 wlis omis droindeli sarke maqvs. aseve ab­ origenebis xelovnebis nimuSi: Txis bewvisgan damza­ debuli, naturaluri saRebavebiT SeRebili xaliCebi. – simarTle giTxraT, urbanuli xelovneba mirCevnia, – Tqva axalgazrda mamakacma. – gasagebia, – maSinve daeTanxma Cildeni, – mismineT, - 12 -


ser. maqvs xis pano, pirveli kolonizatorebis droin­ deli, originali, oTxi dafaa. zed horas grilia1 gamo­ saxuli. nebismieri koleqcionerisTvis msuye lukmaa. – oh, – gaocebisgan Tvalebi gaufarTovda axalgaz­ rda mamakacs. – kidev 1920 wels damzadebuli karada, viqtori­ anuli stilis2, amJamad sasmelebis barad gadakeTebuli. – oh. – da ser, mismineT, jin harlous 3 CarCoSi Casmuli plakati misive avtografiT. mamakaci miaSterda. – maS, SevTanxmdiT? – imediT miaCerda Cildeni, fsiqologiuri TvalsazrisiT unaklod SerCeul mo­ mentSi. gulis jibidan bloknoti da kalami amoiRo, – SemiZlia Tqveni saxeli da misamarTi Caviwero, ser da qalbatono? 1

horas grili (1811-1872) – amerikeli Jurnalisti, politikuri moR­ vawe, 1872 wlis saprezidento arCevnebze liberalur-respublikuri da demokratiuli partiebis saerTo kandidati. 1834 wels daaarsa `niu-iorkeri~. 1841 wels daiwyo `niu-iork tribiunis~ gamocema, rom­ lis redaqtori sicocxlis bolomde iyo. 1865 wlis 13 ivlisis nomris saredaqcio svetSi sayovelTaod cnobili Semdegi sityvebi ewera: Go West, young man, go West and grown up with the country, rac `velur dasav­ leTad~ wodebuli teritoriebis amTviseblebis devizi gaxda. 2

viqtorianul epoqas uwodeben 1837-1901 wlebs anu did britaneTis dedoflis, viqtorias mmarTvelobis xanas. aSS-Si didi britaneTis gavlena gansakuTrebiT sagrZnobi iyo axal inglissa da samxreTSi. industriuli qalaqebis SeZlebuli mosaxleoba cdilobda miebaZa dedasamSoblosTvis Cacmis stiliT, gemovnebiT, qcevis wesebiT. 3

jin harlou (harlin harlou karpenteri) (1911-1937) – 1930-iani wlebis amerikeli kinomsaxiobi da seqs-simbolo, romelsac Tmis feris gamo `platinis qeras~, `qera seqs-bombasac~ eZaxdnen.

- 13 -


mas Semdeg, rac wyvilma maRazia datova, Cildeni idga, xelebi zurgze daewyo da quCas aTvalierebda. aTvalierebda gaxarebuli. ra moxdeba, yvela samuS­ ao dRe aseTi iyos... ara mxolod biznesis da maRaziis warmatebis gamo. yvelaferi imas mianiSnebda, rom axal­ gazrda iaponelebs isev Sexvdeboda, da mas miiRebdnen ara rogorc iankis, rogorc nivTebis gamyidvels, ar­ amed rogorc adamians. diax, es axalgazrdebi, axali Taoba, romelsac ar axsovs omamdeli dReebi an Tavad omic ki – isinia kacobriobis imedi. maTTvis Tanamde­ bobas mniSvneloba aRar eqneba. `es dasruldeba, – fiqrobda Cildeni, – odesme. Tanamdebobis mniSvneloba... aRar iqnebian mmarTvelebi da marTulebi, aramed iarsebeben mxolod adamianebi~. magram rogorc ki warmoidgina, rogor akakunebs maTi binis karze, kankalma aitana. Canaweri Seamowma. kazuora. miwveuls, eWvgareSea, Cais SesTavazeben. yvelafers sworad gaakeTebs? jerovnad gairjeba mTeli Sexve­ dris ganmavlobaSi? Tu raRac SeeSleba da yvelafers gaafuWebs, da sakuTari Tavi SesZuldeba, imitom rom utvino cxoveliviT moiqca? qals beti erqva. mis saxeze iseTi urTierTgageba amoikiTxa... keTilganwyobili, gamgebi Tvalebi. rasa­ kvirvelia, aq, maRaziaSi xanmokle Sexvedrisasac ki Caxvda qali mis imedebsa da sasowarkveTas. misi imedebi – uecrad SeaJrJola. ram mouara, ra zRvargadasulma da TviTmkvlelobis tolfasma sur­ vilebma daria xeli? ho, smenia iaponelsa da iankis kavSirze, ZiriTadad iaponel mamakacsa da ianki qals Soris. es... axla gaiazra, rasac fiqrobda. magram qali - 14 -


gaTxovilia. es suleluri azrebi Tavidan moiSora da miRebuli fostis daxarisxebas Seudga. xelebi isev ukankalebda. da uecrad or saaTze mis­ ter tagomisTan daniSnuli Sexvedra gaaxsenda. xe­ lebma kankali Sewyvita da misi nerviuloba erTi xelis mosmiT gaqra. `raRac iseTiT unda mivide, rom Tavi ar Sevircxvino~, gaifiqra. sad? rogor? ra? darekva. nacnobebi. saqmisTvis saWiro moqniloba. 1929 wlis Savi fordi, Tavidan bolomde aRdgenili, imave feris (Savi) qsovilis gadasawevi saxuraviT. didi muzaradis turniris mogebis tolfasi iqneba. alabamaSi aRmoCe­ nili da ukanasknel WanWikamde aRdgenili samZraviani safosto TviTmfrinavi... da ase Semdeg. sadme xelSi rom Caagdebina Tavad mister bafalo bilis mumifici­ rebuli Tavi, romlis Ria feris Tmas qari arxevs... `Cemi reputacia ara mxolod wynari okeanis sanapi­ roze gaizrdeboda, aramed mSobliur kunZulebamdec ki CaaRwevda saxeli~. Tavis gasamxneveblad Cildenma fabrika `Rimilis qveynis~ araCveulebriv naxelavs, cotaoden marixua­ nagareul sigarets moukida. frenk frinki heies-stritze, Tavis oTaxSi, sa­ wolze iwva da fiqrobda, rogor amdgariyo. fardebs Soris datovebuli Wrilidan mzis sxivi iatakze mi­ yril tansacmels anaTebda. iqve egdo misi saTvalec. saTvales daabijebda? saabazanomde sxva gziT unda misuliyo. forTxviT an cocviT. Tavi tkivilisgan uskdeboda, magram es didad ar anaRvlebda. arasodes inano Cadenili – ase gadawyvita. ra droa? saaTi ka­ - 15 -


modzea. Tormetis naxevari! RmerTma daswyevlos, is ki isev wevs. `gamomabunZules~, gaifiqra. guSin yvelafers qarxanaSi ayalmayalic daamata. raRac sisulelis gamo auxirda mister uindem-matsons, romelsac TefSiviT gabrtyelebul sifaTze sokrate­ seuli cxviri amozrdia, briliantis beWedsa da oqros sakinZebs atarebs. mokled, baton-patronia. taxti da danarCeni atributebic misia. amaze fiqrobda frinki. `ho, – gauelva TavSi, – adgnen da gamomabunZules. Cemi tyavi aravis sWirdeba – ar iyideba. TxuTmeti wlis samuSao staJi wyalSi Cameyara~. axla ki Tavisi SromiTi kategoriis gadasaxedad mSromelTa kvalifikaciis damadasturebeli komisiis winaSe unda wardges. magram verasodes Cawvda, realu­ rad ra gavlena hqonda yofil patrons, uindem-matsons pinokioebze anu sakramentos TeTrkaniani mTavrobis marionetebze – arc iaponelebis realur xelisufle­ baze misi gavlenis Sefaseba SeeZlo. Tumca komisia mainc pinokioebis xelSi iyo, ase rom, oTxi Tu xuTi Suaxnis gafuyulsifaTianis winaSe wardgoma mouwevs, romlebic uindem-matsonis neba-survils asruleben. Tu kvalifikaciis dadasturebas ver miiRebs, maSin erTi gza rCeba – import-eqsportis erT-erT misiaSi gadasvla, romlebic tokiodan imarTeba da filialebi gabneulia mTel kaliforniaSi, oregonSi, vaSingtonSi, nevadis nawilSi amerikis wynari okeanis Statebis CaT­ vliT. Tu iqac araferi gamovida, maSin... TavSi gegmebi utrialebda, Tavad ki isev sawolze iwva da uazrod miStereboda Werze Zvel sanaTs. kldo­ - 16 -


vani mTebis StatebSi gaqceva SeiZleboda. magram maT metad mWidro kavSiri aqvT wynari okeanis StatebTan da gamoaZeveben. samxreTi? amis gafiqrebaze Sexta. uh. ara, eg namdvilad ara. marTalia TeTrkaniania da sa­ muSao adgili iq imaze meti iqneba, vidre wynari okeanis StatebSia, magram... ra TavSi ixlis samuSaos – mTeli samxreTi ekonomikurad, ideologiurad, Cinovnikebi­ anad da RmerTma icis kidev rianad, raixTanaa dakav­ Sirebuli, frenk frinki ki ebraelia. misi namdvili saxeli frenk finki iyo. aRmosavleT sanapiroze daibada, niu-iorkSi da 1941 wels aSS-is armiaSi gaiwvies, omSi ruseTis damarcxebidan mcire xnis Semdeg. mere iaponelebma havais kunZulebi daipyres da isic dasavleT sanapiroze gagzavnes. omis damTavrebis Semdeg iqve darCa, iaponelebis saokupacio zonaSi. ukve TxuTmeti weli gavida mas Semdeg. 1947 wels, kapitulaciis dRes, berserkiviT1 moiq­ ca. suliT xorcamde sZulda iaponelebi da SurisZie­ bas gegmavda. omis dros moxelTebuli iaraRi saxlis sardafSi damala, gawmendili da dazeTili, rom erT mS­ venier dRes maT winaaRmdeg gamoeyenebina. magram erTi ram ki ver gaiTvaliswina – dro yvelafers gaviwyebs. axla rom fiqrobda maSin ra azrebi amoZravebda – didi sisxlisRvris mowyoba, pinokioebis amoJleta maTi patronebianad, – TiTqos skolis periodis dRiuris 1

berserk/berserkeri – Zvel skandinaviur sazogadoebaSi meomari, romelmac Tavi RmerT odins miuZRvna. brZolis win berserkebi sxvadasx­ va saSualebiT mrisxanebis ukidures zRvars aRwevdnen. Ronieri ber­ serkebi brZolaSi daundoblobiT, tkivilisadmi ugrZnoblobiT, sisxartiT gamoirCeodnen.

- 17 -


gayviTlebul furclebs kiTxulobda. frenk `oqros Te­ vzi~ finki paleontologobasa da norma prautis colad SerTvaze ocnebobda. norma prauti klasis ulamazesi gogona iyo, schones1. misi SerTva marTlac undoda. RmerTo, ramdeni dro gavida mas Semdeg, TiTqos fred alens2 usmen an u. k. fildsis3 films uyureb. 1947 wlidan moyolebuli, albaT eqvsasamde iaponels Sexvedria da usaubria, magram saerTod ar gasCenia maTze Zaladobis survili. saerTodac, es survili omis Semdgomi pirveli Tveebis CavlisTanave ukvalod gaqra. sruliad uazro iyo da imitom. Tumca moicaT: iyo erTi, mister omuro, romelmac xelSi Caigdo san-franciskos dablobis uZravi qonebis udidesi nawili. erTxans frenki mis saxlSi cxovrob­ da. frenkis azriT, Zalian usindiso vinme gaxldaT. namdvili `uZravi qonebis bazris zvigeni~, romelsac TiTic ar gautokebia remontis gasakeTeblad, misi gaqi­ ravebuli oTaxebi sul ufro da ufro pataravdeboda, qira ki izrdeboda... omuro xels iTbobda Raribebze, gansakuTrebiT umuSevrebsa da samxedro samsaxuridan demobilizebulebze, romlebic ormocdaaTianebis dasawyisSi mravlad iyvnen. Tumca, Tavad iaponelebma, TavianTi savaWro misiebis wyalobiT, omuros speku­ 1

es germanuli sityva ulamazesis, umSvenieresis, didebulis, keTil­ Sobilis sinonimia. maiamiSi gavrcelebuli slengiT ki Zuknas, meZavs niSnavs. 2

fred aleni (jon florens salivani) (1894-1956) – amerikeli komikosi, romelsac 1934-1949 wlebSi absurduli Sou mihyavda radioSi da uaR­ resad popularuli iyo. 3

uiliam klod fildsi (uiliam klod dukenfildi) (1880-1946) – amerike­ lo komikosi, msaxiobi, fokusebis damdgmeli da mwerali

- 18 -


laciisTvis Tavi gaagdebines. Sedegi ki is aris, rom iaponiis samoqalaqo samarTlis kodeqsis darRvevas axla veRaravin bedavs. rasakvirvelia, aRniSnuli faqti saomari mTavrobis Semcvleli iaponiis administraciis oficialuri pirebis mousyidvelobaze metyvelebs. savaWro misiebis moudrekeli patiosnebis gaxsene­ baze frinks imedi mieca. iqneb uinsdem-matsonic Tavi­ dan moiSoron, rogorc abezari buzi. miuxedavad imisa, rom is korporaciis mflobelia. yovel SemTxvevaSi, amas imedovnebda. `TiTqos ukve mjera am urTierTxel­ sayreli wynarokeanuri kavSiris simyarisa, – gaifiqra, – ucnauria. axla warsuls rom vixseneb, yvelaferi ubralo laybobad Canda. Cveulebriv propagandad. magram axla...~ rogorc iqna, sawolidan adga da barbaciT gaeSu­ ra saabazanosken. sanam banaobda da iparsavda, radio hqonda CarTuli. `nu davamcrobT am Zalisxmevas~ – ambobda radio, danarCeni cxeli wylis nakadma CaaxSo. `ara, ra damcroba~, mxrebi aiCeCa frinkma. kargad icoda, ra Temas exeboda gadacema. Tumca, roca warmoid­ gen, uemocio da gajgimuli germanelebi marSiT rogor daabijeben marsis wiTel qviSaze, sadac manamde adamians fexi ar daudgams... loyebi gasaparsad aiqafa. cxvirSi germanul saxumaro simReras dudRunebda: Gott, Herr Kreisleiter. Ist dies vielleicht der Ort wo man das Konzentrationslager bilden kann? Das Wetter ist so schon. Heiss, aben doch schon... 1 1

RmerTo, batono kraislaitero. albaT, es swored is adgilia, sadac sakoncentracio banakis mowyoba SeiZleba. amindic mSvenieria. cxela, magram daria.

- 19 -


radio agrZelebda: `erTmaneTTan moTanamSromle warmatebulma civilizaciebma unda Seisvenon da mTeli yuradReba miapyron imas, Tu rogor unda moxdes wonas­ worobis dacva urTierTvaldebulebebs, urTierTpa­ suxismgeblobasa da TanamSromlobasTan dakavSirebuli xelsayrel garemoebebs Soris~. `tipuri Jargoni, romelic maRali ierarqiis warmo­ madgenlebis metyvelebas axasiaTebs~, gaifiqra frinkma. radio ki agrZelebda: `ar unda vcdebodeT, rodesac vambobT, rom samomavlo arenas gverdigverd SromiT aiTviseben kacobriobis warmomadgenlebi – skandina­ vielebi, iaponelebi, negroidebi...~ da ase Semdeg. Cacmisas Tavisi saxumaro simReris dudRuns agrZe­ lebda: `amindi aris schon, iseTi schon. magram sunTqva SeuZlebelia~. Tumca faqtebs versad wauxval – wynari okeanis war­ momadgenlebi planetebis aTvisebas ar Cqarobdnen, is ki ara, arc ki dauwyiaT. sadRac samxreT amerikaSi CarCnen. am dros ki germanelebi gigantur avtomatur sistemebs agebdnen, kosmosSi uSvebdnen, iaponelebi ki braziliis Siga teritoriaze junglebs wvavdnen da yofil skalpebze monadireebisTvis rvasarTu­ lian naTelbinian saxlebs aSenebdnen. im droisTvis, rodesac iaponelebi TavianTi pirveli danadgaris kosmosSi gaSvebas moifiqreben, germanelebs mTeli mzis sistema eqnebaT dapyrobili. erTxel, rogorc frinkma istoriis Zvel saxelmZRvaneloSi amoikiTxa, germanelebma ukve dakarges yofili koloniebi da da­ narCenma msofliom isini cxvirwin aacala maT. amjerad - 20 -


msgavsi Secdomis gameorebas aRar apirebdnen; maTTvis es kargi gakveTili iyo. mere afrika gaaxsenda. iq, sadac nacistebi eqsperi足 mentebs atarebdnen. amis gafiqrebaze ZarRvebSi sisxli gaeyina, TiTqos mcire xniT gulma da sisxlma moZraoba gadaifiqrao. uzarmazari, nangrevebiT warmoqmnili sicariele. radio agrZelebda: `...siamayiT unda aRvniSnoT is faqti, rom fundamenturi fizikuri moTxovnilebebi yvelgan dakmayofilebulia, magram rac Seexeba mo足 saxleobis sulier moTxovnilebebs...~ frenkma radio gamorTo. roca dawynarda, isev CarTo. `qristes kidev erTxel gakvra jvarze. afrika. amoJletili tomebis aCrdilebi. amoJletili ris gamo? vinmem Tu icis? iqneb im berlinelma arqiteq足 torebma mainc icodnen. raRac avtomatebi, raRacas aSeneben qSena-qSeniT. aSeneben? ufro swori iqneba Tu vityviT, miwasTan asworeben. viRac kaciWamiebi paleontologiuri gamofenidan, romlebic mtrebis Tavis qalebs Tasebad iyeneben da mTeli ojaxi jer kidev Tbil Tavis tvins miirTmevs. mere adamianis fexis Zvlebis sargeblianad gamoyenebaze fiqroben. marto SenTvis armosawoni adamianebis Wama ar kmara, unda SeWamo nedli Tavis tvinic. pirveli inJinrebi! sterilur TeTr xalaTSi gamowyobili preistoriuli adamiani berlinis universitetis laboratoriaSi cdebs atarebs danarCeni adamianebis Tavis tvinis, kanis, yurebis, cximis gamoyenebiT. Ja, Herr Doktor. fexis ceris Zvlis gamoyenebis axal meTods mivageniT; naxeT, rogori SesaniSnavi sanTebela mzaddeba misgan. axla - 21 -


mTavaria, her krupi mis seriul warmoebaze daviTanx­ moT...~ sakuTarma azrebma SeaZrwuna. msoflios marTaven adamianebi, romlebic arafriT gansxvavdebian Zveli drois kaciWamiebisgan. `milioni weli dagvWirda, rom maTgan Tavi dagveRwia, – gaifiqra frinkma, – da, aha, isini dabrundnen. magram ara rogorc mowinaaRmde­ geebi... aramed rogorc yvelafris baton-patronebi~. `SeiZleba davgmoT...~ agrZelebda radio Cia yviTel­ kaniani tokioelis xmiT. `RmerTo, – gaifiqra frinkma, – Cven ki maT maimunebs veZaxdiT, am moTvinierebul dagrexilfexebian kibos­ nairebs, romlebsac arasodes mondomebiaT gazis ka­ merebis aSeneba, radgan colebis gulis mosalbobad luqiT dabeWdili werilebic yofnidaT~. `...da vgmobT warsulSi adamianuri arsebebis aseTi didi masStabebiT ganadgurebas, rac gamowveuli gax­ ldaT adamianTa nawils fanatikuri miswrafebiT, Tavi sazogadoebis gareT moeazrebina...~ – am iaponelebs asea Tu ise, kanonebi gaegebaT, – `... erTi dasavleli wmindanis sityvebs moviSveliebT: `ra sargebeli eqneba adamians mTeli msoflios dapyrobiT, Tu amis gamo sakuTar suls dakargavs?~ radio dadumda. frinkic, romelic halstuxs ikrav­ da, gairinda. etyoba, tvinebis gamorecxvis morigi saaTi dasrulda. `unda movelaparako, – gauelva TavSi, – ar aqvs mniS­ vneloba, gamagdes Tu ara; iaponelebis mier kontro­ lirebadi zonis datoveba CemTvis sikvdilis tolfa­ sia, verc samxreTSi waval da verc evropaSi – sxvagan - 22 -


yvelgan raixia. beber uindem-matsons unda movurigde~. sawolze Camomjdarma gverdiT TiTqmis gaciebuli Cais Wiqa moidga. frinkma `gardaqmnaTa wignis~1 Tavisi egzemplari moZebna. tyavis futlaridan ormocdacxra cali farsmandukis Rero2 amoiRo. erTxans, sanam azrebs kalapotSi moaqcevda da kiTxvis saTanadod Camoyali­ bebas SeZlebda, yoymanobda. mere warmoTqva: – rogor moviqce uindem-matsonTan, rom Serigeba SevZlo? SekiTxva firfitaze dawera da mere Reroebi koni­ dan konaSi gadahqonda manamde, sanam pirveli, sawyisi xazi miiRo. rva. samocdaoTxi heqsagramidan3 naxevari 1

`gardaqmnaTa wigni~ anu `i Zini~ uZvelesi Cinuri samkiTxao traqta­ tia, romlis avtoroba tradiciis Tanaxmad, jous epoqis legendarul mefes, vens miewereba. 2

farsmandukis ReroebiT `guaze~ (aio-s xazebisgan Semdgari grafikuli gamosaxuleba. xazebis raodenobis mixedviT ori saxis gua arsebobs: trigrama da heqsagrama) mkiTxaoba misnobis uZvelesi saxeobaa, romelic albaT, mcenaris Reroze ZarRvebis analizs emyareboda. samkiTxaod saWiroa 50 Rero, aqedan erTs gverdze gadadeben da darCenili 49 or konad iyofa. Cxirebis konidan konaSi gadatanisa da rTuli gamoTvlebis Sedegad miiReba eqvsi martivi ricxvi. luwi ricxvebi aRiniSneba wyvetili xaziT da Seesabameba `ians~, xolo kenti ricxvebi uwyveti xaziT gamoi­ saxeba da `inis~ Sesatyvisia. `ini~ bnel, uaryofiT, pasiur, qalur sawyiss ganasaxierebs, xolo `iani~ – naTels, dadebiTs, qmediTs, mamakacurs. (ix. revaz yaralaSvili, `CineTis didi kedlis miRma~, Tbilisi, 1989). 3

misnebi uwyveti da wyvetili xazebisgan miRebul rva trigramas (ba gua) ganasxvavebdnen. trigramebis yovel sameuls Sesabamisi saxeli, Sesatyvisi da simboluri mniSvneloba aqvs. trigramebis dawyvilebiT miiReba 64 heqsagrama, romelTagan TiToeuls aseve sakuTari saxeli da mniSvneloba aqvs. TiToeul heqsagramas ukavSirdeba gaugebari Sinaarsis aforistuli gamonaTqvami (tuani) da misi komentari (qsici). gamonaTqvamebi da komentarebi `gardaqmnaTa wignSia~ miTiTebuli.

- 23 -


ukve ugulebelyofilia. Reroebi dayo da meore xazi miiRo. sul male, am saqmeSi gawafuls, eqvsive xazi mzad hqonda; mis win heqsagrama moCanda da arc ki sWirdeboda, gadasamowmeblad Caexeda. meTxuTmete heqsagramas Ses­ aniSnavad icnobda. c’ian1. Tavmdabloba. oh. mdabalni aRzevdebian, Zlierni damdabldebian; arc komentaris wakiTxva sWirdeboda – isini ukve zepirad iswavla. kargi niSania. winaswarmetyvelma sasargeblo rCeva misca. magram mainc ver isvenebda. meTxuTmete heqsagramaSi yvelaferi rigze ar iyo. xazgasmulad, pirferulad mow­ esrigebuli moeCvena. rasakvirvelia, Tavmdabali unda iyos. SesaZloa, es azri Tavad masSi momwifda. asea Tu ise, beber uindem-matsonze zemoqmedebis saSualeba ar gaaCnda. miRebul gadawyvetilebas ver Seacvlevinebda. mxolod is SeeZlo, meTxuTmete heqsagramis miTiTebas damorCileboda; es swored iseT mdgomareobas hgavda, rodesac unda evedro, imedi iqonio, gwamdes. Tavis droze zeca daufasebs, iqneb Zvel samuSaoze daabrunos an vin icis, kidev ukeTesi ram gaimetos misTvis. damatebiTi xazebi figuras ar hqonda, arc cxri­ anebi2, arc eqvsianebi3; sruliad statikuri heqsagrama gaxldaT. amitom Cafiqrda. sarkisebur heqsagramas ver miiRebda. maSin axali SekiTxva. xmamaRla Tqva: yoveli heqsagrama garkveul cxovrebiseul da samyaros mdgomareobas asaxavs, xolo maTi monacvleoba yofierebis dinamikas gamoxatavs (ix. revaz yaralaSvili, `CineTis didi kedlis miRma~, Tbilisi, 1989). 1

c’ian – ca, Zlieri, mamri, gamcemi (ix. revaz yaralaSvili, `CineTis didi kedlis miRma~, Tbilisi, 1989). 2

cxriani – uwyveti xazis, kenti ricxvis aRmniSnelia.

3

eqvsiani – wyvetili xazis, luwi ricxvis aRmniSvnelia.

- 24 -


– julianas kidev vnaxav? ase erqva mis cols. ufro sworad, yofil cols. juliana erTi wlis win gaeyara da ukve Tveebia, aRar unaxavs; isic ki ar icoda, axla sad cxovrobda. albaT san-franciskodan saerTod wavida. SesaZloa wynari okeanis Statebidanac ki. misi asaval-dasavali arc saerTo nacnobebma icodnen. farsmandukis Reroebi xelidan xelSi gadahqonda, sakuTar TiTebs miStereboda. ukve ramdenjer dasva esa Tu is SekiTxva julianas Sesaxeb? iRebda heqsagramas, mcenaris gamSrali Reroebisgan. SemTxveviT figuras, romelic imavdroulad raRac manqanebiT ukavSird­ eboda SekiTxvis dasmis moments da masSi Tavmoyrili iyo yvelaferi – misi cxovreba, misi colis cxovreba, dan­ arCenebis cxovreba da samyaros unamcecesi nawilakebi­ sac ki. mdgomareobis amsaxveli heqsagrama, romelic wyvetili an uwyveti xazebisgan Sedgeba. is, juliana, goug-stritis qarxana, mmarTvelobis saTaveSi mosuli savaWro misiebi, planetebis aTviseba, nacris miliardo­ biT gora afrikaSi, sadac adamianebis sxeulebic aRar darCa miwisTvis misabareblad, san-franciskos jur­ Rmulebis qoxmaxTa labirinTis aTasobiT mcxovrebis survilebi, berlineli borotmoqmedebi auRelvebeli saxeebiTa da TavianTi maniakaluri gegmebiT – am mo­ mentSi es yvelaferi erTmaneTs daukavSirda, raTa farsmandukis Reroebs brZnuli pasuxi gaecaT im wignis Sesabamisad, romelic Zveli welTaRricxvis XIII sau­ kuneSi Seqmnes Cinelma swavlulebma, xuTi aTasi wlis ganmavlobaSi daxvewes da forma misces srulyofil kosmologias – da mecnierebas – xolo yvelaferi fur­ - 25 -


celze gadaitanes jer kidev manamde, sanam evropaSi svetis gamo­yenebiT gayofas iswavlidnen. heqsagrama. guli Seuqanda. ormocdaoTxi. gou. pae­ manze mosvla. gonivruli ganaCeni. `qals Zalaufleba aqvs. ar aris saWiro qalis colad SerTva~. isev is pa­ suxi, romelsac yovelTvis iRebs julianaze SekiTxvis dasmisas. – ra ubedurebaa!1 – wamoiZaxa da sawolze gadawva. cu­ dad momeqca, es isedac vicodi. magram me SekiTxviT sxva ram mainteresebda. ratom moxda ase? masTan Sexvedra da misi Seyvareba – axlac misi siyvaruli – metismetad mZime xvedri aRmoCnda CemTvis. juliana yvelaze lamazi qali iyo da igi frenkma colad SeirTo. Savi warbebi da Tma mis espanur sisxlze mowmobda. igive kvali Canda mis kanis fersa da tuCebSic ki; mis Semparav, uxmauro siarulis maneraSi. skolis wlebidan moyolebuli, mxolod sandlebi ecva. mTeli misi samosi raRacnairi Zveli da recxvisgan gaqeqili iyo. erTica da meorec cxovrebam ise gatexa, rom qals mudam erTi da igive svitri, elvaSesakraviani Zveli qurTuki, yavisferi tvidis qvadakaba da koWebamde windebi ecva, sZulda sakuTari samosi, misi sityvebiT, CogburTis moTamaSe qals hgavda, an, kidev uaresi, tyeSi sokos sakrefad wasuls. magram yvelaferze metad pirvelive Sexvedridan qalis ucnaurma qcevam gaaoca; gaugebaria ratom, magram juliana yvela gamvlels avis momaswavebeli, uxerxuli, mona lizas msgavsi idumali RimiliT ajildoebda da isini adgilze SeSdebodnen. ar icodnen, saWiro iyo 1

avtori originalSi miuTiTebs wamoZaxils idiSur enaze: Oy vey!

- 26 -


Tu ara sapasuxo Rimilis Segebeba. magram qali iseTi mimzidveli gaxldaT, ufro xSirad ucnobebi esalme足 bodnen, juliana ki gzas agrZelebda. Tavdapirvelad frenki fiqrobda, rom aRniSnuli qcevis mizezi qalis axlomxedveloba iyo, magram mere daaskvna, rom mizezi albaT qalis arsebaSi Rrmad Camaluli sisulele unda yofiliyo. marTalia, gamvlelebisadmi cota ar iyos, Tamami misalmebis es xerxi Tavs abezrebda, magram mere ki CaTvala, rom ucnobebisadmi mimarTul qalis Rim足 ilSi raRac mamxileblis msgavsi, mdumare, `ai-TqvenSoris-aRmovCndi~-s msgavsi imaleboda. magram maTi urTierTobis dasasruls, dausrulebeli kamaTisa da Cxubis Semdegac ki, ar tovebda SegrZneba, rom qali mis cxovrebaSi RmerTis wyalobiT SemoiWra, misTvis ucnobi mizeziT. da swored amitom, qalisadmi lamis religiuri mowiwebisa da rwmenis gamo, dRemde ver moenelebina danakargi. TiTqos sadRac gverdiT iyo swored am wuTas... TiTqos Zveleburad erTad iyvnen. es suliskveTeba, misi cxovrebis aseTi ucnauri movlena, aiZulebda lamis oTaxebSi daewyo julianas Zebna. swored aman aiZula misnobisTvis moekida xeli. sawolze ijda, martoxelis binisTvis damaxasiaTebel areulobaSi. gareT gasasvlelad da axali dRis dasaw足 yebad emzadeboda, rodesac frenk frinkma gaifiqra: qalaq san-franciskoSi kidev Tu iyo vinme, vinc dRes diliT rCeva misans hkiTxa? da ra pasuxi miiRo? nuTu iseTive aradamakmayofilebeli, rogoric man?

- 27 -


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.