Czasopismo "Ekonomia i Zarządzanie" lipiec/2012

Data wydania 01.07.2012 Naukowe Wydawnictwo IVG nr lipiec/2012

Ekonomia i Zarządzanie: Wiedza * Raporty * Diagnozy * Analizy * Przykłady

W tym numerze:

Spis Treści: Konferencja Naukowa

K o nfer en cj a Na uk owa News

Finansowanie innowacji w przedsiębiorstwach z funduW dniach 10 i 11 wrzesień świadczeń praktyków życia szy unijnych- aspekt porów2012 roku w Szczecinie odbę- gospodarczego z przedsta- nawczy

dzie się konferencja naukowa.

Konferencja adresowana jest przede wszystkim do przedstawicieli świata naukowego oraz praktyków różnych dziedzin biznesu zajmujących się aspektami gospodarki światowej i krajowej. Celem Konferencji jest utworzenie interdyscyplinar nej przestrzeni współpracy i wymiany do-

wicielami nauki reprezentującymi różne dyscypliny naukowe, a także wykazanie konieczności ciągłej współpracy świata praktyki gospodarczej i świata nauki.

Podczas konferencji odbędzie się prezentacja wyników badań naukowych, b ędą przep ro wad zo ne otwarte panele dyskusyjne według sesji konferencji, odbędzie się prezentacja przedsiębiorstw oraz będą wystawione książki naukowe do nabycia. Przed i po konferencji publikowane są materiały konferencyjne w tym książki naukowe wydawane w Naukowym Wydawnictwie IVG.

Kultura życia rodzinnego a problem bezrobocia Euroregiony jako forma współpracy transgranicznej na przykładzie działalności

3 5 6 8

Wpływ dyskryminacji płciowej na bezrobocie kobiet w Polsce

9

Kapitał obrotowy netto jako narzędzie wczesnego ostrzegania przed ryzykiem bankructwa

15

Użyteczność i wiarygodność sprawozdania finansowego

16

Foresight jako narzędzie strategiczne w zrównoważonym rozwoju gminy

18

Reputacja jako źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw deweloperskich

19

Str. 5 Finansowanie innowacji w przedsiębiorstwach z funduszy unijnych- aspekt porównawczy autor: mgr Tomasz Buchwald, dr Wioletta Czemiel- Grzybowska Rola małych i średnich przedsiębiorstw w gospodarce rynkowej jest znacząca. Na rynki o rozwiniętych strukturach małe i średnie przedsiębiorstwa wnoszą wiele możliwości w zakresie kreowania innowacji, a tym samym rozwoju przedsiębiorczości i wzrostu konkurencyjności gospodarki. Wysoki udział w kształtowanie PKB skłania do wzmacniania fundamentów funkcjonowania sektora MSP oraz ułatwiania dostępu do innowacyjnych rozwiązań. Współczesne przedsiębiorstwo powinno stawać się organizacją innowacyjną, otwartą na nowości, postrzegającą z różnych perspektyw otoczenie wewnętrzne i zewnętrzne, a jednocześnie wrażliwą na sygnały i oczekiwania rynku oraz gotową do wprowadzania zmian.

Możliwości okresu programowania 2007-2013 dają szansę przedsiębiorstwom na dokonywanie inwestycji w innowacje z zewnętrznych źródeł finansowania, bez konieczności ponoszenia całości nakładów ze środków własnych przedsiębiorstwa. W referacie podejmę próbę analizy po*** równawczej w zakresie dostępności środków finansowych na innowacyjne przedsięwzięcia w latach 2004-2006 oraz 2007-2013. Przedstawię też Przyszłość ma wiele możliwości rozpoczętego okresu programowania, które jednocześnie są imion. Dla słabych wskazówką dla organizacji otwartych na rozwój w oparciu o innowacje.

Definicyjne ujęcie innowacyjności w literaturze przedmiotu ma imię niemożliwe, Oda lat podejmowane są próby zdefiniowania innowacyjności i innowacji. W raz rozwojem gospodarek, następuje ewaluacja definicji, metodo- dla nieśmiałych — logii i narzędzi oceny stopnia innowacyjności. Wyselekcjonowałam definicje, które według mnie najpełniej ujmują zagadnienie innowacyjności, nieznane, myślący uwzględniając różne obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa. i walczący nazywa Innowacyjność pochodzi od łacińskiego słowa innovare, czyli odnawiać. ją ideałem.

Obejmuje więc działania polegające na udoskonaleniu już istniejących lub wprowadzeniu nowych produktów lub procesów. W literaturze przedmiotu jest wiele definicji ujmujących w skompilowany sposób cechy Autor: Wiktor Hugo innowacji. *** Konfrontacja różnych definicyjnych ujęć innowacyjności wskazuje na wielość aspektów wpływających na jej powstanie i rozwój. Natomiast terminologia OECD wskazuje, że na działalność innowacyjną składa się szereg działań o charakterze naukowym (badawczym), technicznym, organizacyjnym, finansowym i handlowym (komercyjnym), których celem jest opracowanie i wdrożenie nowych lub istotnie ulepszonych produktów i procesów. Część z tych działań jest innowacyjna sama z siebie, a pozostałe mogą nie zawierać w sobie nowości, ale są niezbędne do opracowania i wdrożenia innowacji tj. prace badawcze i rozwojowe, zakup licencji, zakup i montaż maszyn i urządzeń, modernizacja i rozbudowa budynków służących wdrażaniu innowacji, szkolenia personelu. cyt: Tomasz Buchwald, Wioletta Czemiel- Grzybowska , Gospodarka XXI wieku.

Innowacyjność, ekonomika i organizacja- Wydanie II, Naukowe Wydawnictwo IVG, Szczecin 2012, s.95

Str. 6

Ekonomia i Zarządzanie: Wiedza * Raporty * Diagnozy * Analizy * Przykłady Kultura życia rodzinnego a problem bezrobocia autor: mgr Anna Kubica

,,Praca jest niezwykle ważna dla poczucia osobistej wartości człowieka, jest czymś więcej iż sposobem zarabiania pieniędzy.

Poprzez swoja pracę człowiek może się rozwijać i współtworzyć życie społeczne bezrobocie dotyczy ludzkiej egzystencji i może zniszczyć zaufanie na którym opiera się wspólne żucie człowieka. Dlatego trzeba je zwalczać wszelkimi możliwymi środkami.

Jest to nasze pierwszoplanowe zadanie w wymiarze etyczno-społeczny” A.Rauscher Zmiany zachodzące w gospodarce światowej spowodowały wielkie konsekwencje w sferze pracy, masowe bezrobocie przekształciło się w trwałe zjawisko strukturalne. Można wymienić wiele przyczyn kryzysu zatrudnienia ale przede wszystkim są to czynniki ekonomiczne, uwarunkowania polityczne, demograficzne, instytucjonalne oraz kulturowe . Ze zjawiskiem bezrobocia mówimy gdy większa lub mniejsza część osób zdolnych do pracy nie znajduje zatrudnienia. W Polsce wprowadzenie gospodarki rynkowej spowodowało pojawienie się jawnego bezrobocia i od tego czasu mówi się dużo na ten temat, ponieważ jest to zjawisko niebezpieczne. Tracąc pracę człowiek traci ,,grunt pod nogami” jak jej szuka dłużej i nie może znaleźć odczuwa swoja niewystarczalność, doświadcza marginalizacji a społecznej, następnie z powodu braku środków finansowych dotyka wpierw bieda później nędza a wtedy czuje się upokorzony i bezradny. Praca zawodowa stanowi jeden z najbardziej istotnych elementów życia rodzinnego, wpływa na zachowanie członków rodziny , zwłaszcza do dzieci, przyczyniając się tym do kształtowania się

systemu wartości, który procentuje w przyszłości młodego obywatela. Utratę pracy odczuwają wszyscy członkowie w rodzinie, występuje wtedy całkowita zmiana celów spowodowana głownie ograniczeniem wydatków czyli czynnikami ekonomicznymi, ale ulegają zmianie relacje społeczne. Ograniczenie dochodu wymusza na rodzinie ograniczenie wydatków na wielu płaszczyznach, w zależności od czasu szukania pracy, wpierw oszczędza się na potrzebach wyższego rzędu to znaczy wyjścia do kina, teatru itd. następnie na wydatkach niższego rzędu typu oszczędzane na wydatkach na jedzeniu, ogrzewaniu, lekarstwach itd. długotrwałe bezrobocie powoduje stan przymusowej zależności od innych, narasta poczucie bezradności, bezsilności, zmniejsza się motywacja i umiejętność samodzielnego szukania pracy. Rodzina to podstawowa komórka społeczna, która w pierwszej kolejności odczuwa skutki braku pracy, dochodowa funkcja rodziny zmniejsza się lub przestaje istnieć, zasiłek nie wystarcza na zaspokojenie potrzeb co powoduje izolację społeczną. Życie rodzinne staje się skoncentrowane na zaspokojeniu podstawowych potrzeb, brak klimatu rodzinnego sprzyjającego rozwojowi dzieci ich zainteresowań i wiedzy. W wielu rodzinach brak pracy powoduje nasilenie stanów lękowych i niepewności, bieda ogranicza dostęp do kultury, turystki co nie sprzyja w budowaniu struktury intelektualnej rodziny. Resumując, problem bezrobocia negatywnie wpływa na rodzinę powodując zakłócanie następujących funkcji rodziny: -funkcja prokreacyjna- zakłócona z powodu rozwodów, aborcji, szeroko rozumianych

Str. 7 Kultura życia rodzinnego a problem bezrobocia autor: mgr Anna Kubica

uzależnień oraz trudnej sytuacji materialnej -funkcja ekonomiczna-bezrobocie jest przyczyna ograniczenia wydatków co wyznacza styl funkcjonowania rodziny na dużo niższym poziomie -funkcja edukacyjno-socjalizacyjna – rodzina powinna stworzyć dogodne warunki rozwoju intelektualnego i emocjonalnego dzieci, trudne warunki ekonomiczne ograniczają lub uniemożliwiają to.

-funkcja opiekuńczo-wychowawcza- brak środków finansowych powoduje trudności w zapewnieniu rodzinie odpowiednich warunków mieszkaniowych, wyżywienia. Szeroko rozumiany niedostatek wpływa na negatywnie na wychowawczy aspekt funkcji rodziny.

-funkcja emocjonalno-ekspresyjna- ta funkcja mówi nam o zaspokajaniu potrzeb emocjonalnych członków rodziny czyli akceptacji i miłości, rodzice dotknięci bezrobociem skupieni są na własnych potrzebach a dziecko często musi radzić sobie samo co prowadzi do pogorszenia więzi rodzinnych a nawet do ich zerwania. autor: mgr Anna Kubica Literatura: 1. Ks.J.Koral ,,Społeczne aspekty polskiego bezrobocia” Warszawa 2009 2. M.Szylko-Skoczny ,,Problemy społeczne w sferze pracy” Polityka społeczna-od red.

G.Firlit-Fesnak i M.Szylko-Skoczny,s.212, Warszawa 2009

*** Bogactwo jest żaglem przy łodzi życia — rozum, talenta — wiosłami; łatwo i szybko płynie się pod żaglem, ciężko i z wolna za samych wioseł pomocą.

Autor: Alojzy Żółkowski ***

Str. 8 Euroregiony jako forma współpracy transgranicznej na przykładzie działalności Euroregionu Téšinské Slezsko - Śląsk Cieszyński Współpraca transgraniczna jest szczególną formą współpracy międzynarodowej. Niewątpliwie wyróżnia ją przyległość poszczególnych obszarów pogranicza, a także regionalny lub lokalny charakter.

W „Europejskiej Karcie Regionów Granicznych i Transgranicznych”, współpracą transgraniczną określa się współdziałanie zagranicznych władz szczebla regionalnego lub lokalnego różnorakich instytucji reprezentujących obszary graniczne. Współpraca ta pomaga w łagodzeniu niekorzystnych skutków istnienia granic i w przezwyciężaniu skutków położenia terenów przygranicznych na narodowych obrzeżach państw oraz służy poprawie warunków życiowych osiadłej tam ludności. Transgraniczność jest cechą każdego pogranicza i zasadza się na przenikaniu poprzez granice w różnych formach: ludzi, ich idei, stylów życia i systemów wartości oraz wytworów materialnych, naukowych, organizacyjnych, itp. W tak rozumianej transgraniczności zwarta jest transkulturowość, czyli mieszanie się i wzajemne przenikanie, zderzenie, a nawet miksowanie jednej czy wielu kultur sąsiadujących ze sobą na danym terenie, obszarze krajowym, regionalnym, bądź lokalnym. Współcześnie kultury są wzajemnie splątane, będąc rezultatem procesów migracyjnych, niejednokrotnie skomplikowanych procesów globalnych i lokalnych systemów komunikacyjnych, powiązań gospodarczych, politycznych, społecznych, powszechnego intensywnego przemieszczania się wytworów cywilizacji, co skutkuje różnorodnością kultury oraz unikaniem rozróżnień na osi „nasze własne – obce inne”, tak silnych, jak to miało miejsce w przeszłości.

Chcąc dokładniej przedstawić zagadnienie euroregionów, warto przybliżyć kilka pojęć nierozerwalnie związanych z tematyką pogranicza i współpracy transgranicznej. Na uwagę zasługuje istota pojęcia pogranicza, rozumianego jako strefy w pobliżu granicy oddzielającej różne terytoria, na ogół państwowe (mówimy wtedy o granicy państwa). Na pograniczu obserwuje się

przemieszanie pewnych cech obu sąsiadujących obszarów. Jednak granice, choć oficjalnie uznane, nawet utrzymujące się przez długi okres czasu, wcale nie muszą skutecznie i dotkliwie dzielić mieszkańców.

Pogranicze to zazwyczaj obszar zróżnicowany etnicznie i kulturowo, położony na obrzeżach państwa. Tak rozumiane pogranicze uwidacznia się w życiu społecznym, ekonomicznym i w kulturze, jako styk wskazujący z jednej strony na odrębność dwóch obszarów, a z drugiej na wzajemne wpływy i przenikanie się wymienionych wcześniej elementów. Wyznacznikiem kategorii pogranicza jest przynależność do wielu tradycji. Narody mają na swych obrzeżach strukturę będącą niczym plazma, która swobodnie wlewa się w nowy obszar, łącząc się naturalnie z danym środowiskiem. Region transgraniczny stanowi terytorium po obu stronach granicy państw, który z geograficznego punktu widzenia stanowi wyraźną całość terytorialną, wykazującą dodatkowo wspólne cechy, które uzupełniają wspólne tradycje etniczne i kulturowe ludności.

Czynniki te niewątpliwie pobudzają rozwój społeczny, kulturalny i gospodarczy danego regionu.

Współpraca euroregionalna jest jeszcze węższą formą współpracy międzypaństwowej i ważnym elementem tworzenia stosunków międzypaństwowych i międzyregionalnych. Euroregion stanowi szczególną formę regionu transgranicznego. cyt: Ewa Machej, Gospodarka XXI wieku. Innowacyjność, ekonomika i organizacjaWydanie II, Naukowe Wydawnictwo IVG, Szczecin 2012, s.133

Str. 9

Ekonomia i Zarządzanie: Wiedza * Raporty * Diagnozy * Analizy * Przykłady Wpływ dyskryminacji płciowej na bezrobocie kobiet w Polsce autor: mgr Monika Kampioni

Wprowadzenie Bezrobocie to zjawisko społeczne towarzyszące rozwojowi gospodarki rynkowej. Określane jako długotrwały okres aktywnego poszukiwania pracy i bycia w gotowości do jej podjęcia, nie gwarantuje jednocześnie możności jej otrzymania. Stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce na kwiecień 2012 wyniosła 12,9%. Na jego wzrost wpłynął także światowy kryzys gospodarczy, który doprowadził do zwolnień pracowników oraz konieczności przekwalifikowania się pozostałych.

Stale zwiększająca się konkurencja na rynku pracy stawia w szczególnie trudnym położeniu osoby młode po studiach. Absolwenci nie mają przeważnie żadnego doświadczenia zawodowego, gdyż nie zdają sobie sprawy, że jest to jedno z najważniejszych kryteriów branych pod uwagę przez pracodawcę podczas rekrutacji. Jednocześnie szkoła czy uniwersytet nie przygotowuje młodych ludzi na poradzenie sobie z trudną sytuacją na rynku pracy, przedkładając teorię nad praktykę w nauczaniu. Ten przykład uwydatnia, jak duże „rozbieżności między wymogami pracodawców a danym systemem kształcenia i szkolenia zawodowego” występują w Polsce. Oprócz tego na wyższy wskaźnik bezrobocia wśród kobiet na rynku pracy wpływa jeszcze dyskryminacja ze względu na płeć.

Długotrwałe bezrobocie przyczynia się do zmiany jakości życia, otoczenia, sposobu postrzegania jednostki w hierarchii społecznej oraz spadku jej samooceny. Rzutuje także na funkcjonowanie całej komórki społecznej, jaką jest rodzina bezrobotnego. Według Kazimierza Dobrzańskiego jest to szczególnie widocznie na przykładzie „rodzin niepełnych”, najczęściej bez głowy rodziny.

Taka sytuacja prowadzi do rozpowszechnienia zjawiska feminizacji ubóstwa, które tłumaczy się jako wykształconą u samotnych matek formę postawy życzeniowej. Domagają się pomocy ze strony państwa i społeczeństwa, ograniczając jednocześnie swoją aktywność w poszukiwaniu pracy. Na rynku pracy wyróżnia się wiele grup, które dotyka problem bezrobocia: „młodzież, w tym absolwenci szkół ponadpodstawowych, mężczyźni, kobiety, osoby niepełnosprawne, renciści i emeryci”. Najtrudniejsze jednak wydaje się być położenie bezrobotnych kobiet. Stopa bezrobocia wśród nich jest nieporównywalnie wyższa niż wśród mężczyzn, a co najbardziej bulwersujące „Dotyczy to również osób z wykształceniem wyższym, szukających stosownej pracy, jak i szukających pierwszej pracy oraz długotrwale jej pozbawionych”.

1. Popyt i podaż na rynku pracy Badania dotyczące skali bezrobocia przeprowadza się analizując lokalny rynek pracy, tj. „model przestrzenny rynku pracy, który jest terytorialnie ograniczony przez odległość dojazdu do pracy pracowników”. Na każdym lokalnym rynku pracy istnieje jedno większe przedsiębiorstwo lub kilka mniejszych firm. Sytuacja pracowników jest o wiele korzystniejsza w przypadku rynku, na którym działa kilku zakładów pracy. Stwarza to większe możliwości znalezienia pracy i daje szanse dalszego rozwoju zawodowego oraz wpływa na wzrost liczby atrakcyjnych ofert pracy. W sytuacji, gdy przedsiębiorstwa konkurują ze sobą o siłę roboczą wzrasta popyt na pracę. Rywalizacja o pracowników zachodzi najczęściej pomiędzy różnej wielkości zakładami, ponieważ rzadko zdarza się by na lokalnym rynku pracy dominowało wyłącznie jedno przedsiębiorstwo.

Z popytem na pracę nierozerwalnie łączy się podaż pracy, gdzie odpowiednia ilość zasobów ludzkich wyraża gotowość do podjęcia pracy na danym obszarze zwykle w pobliżu stałego miejsca zamieszkania. Bezrobocie występuje w momencie, gdy popyt na pracę jest nieporównywalnie mniejszy od podaży, tj. gdy ilość siły roboczej przeważa nad ilością dostępnych miejsc pracy oferowanych przez przedsiębiorstwa. Optymalnie jest, gdy podaż równoważy popyt na

Str. 10 Wpływ dyskryminacji płciowej na bezrobocie kobiet w Polsce autor: mgr Monika Kampioni pracę, ale taki wariant występuje rzadko nawet w krajach rozwiniętych.

2. Liczba bezrobotnych według płci w Polsce w latach 1994-2003 i 2003-2009 Małgorzata Gawrycka przeanalizowała zjawisko bezrobocia w Polsce w latach 1995-2004.

Początkowo wynosiło ono 13,1%, ale w okresie 1996-1998 spadło nawet do 10%. W latach 19942000 przeważała liczba bezrobotnych kobiet. Sytuacja zmieniła się w 2001 roku, w którym liczba bezrobotnych mężczyzn pierwszy raz była wyższa i w kolejnych latach nadal rosła. Na wykresie nr 1 przedstawiono liczbę bezrobotnych kobiet i mężczyzn w latach 2003-2009.

Wyk. 1. Liczba bezrobotnych kobiet i mężczyzn według BAEL w latach 2003-2009

Źródło: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_f_kob_mez_na_ryn_prac_2010.pdf W latach 2003-2009 liczba zarejestrowanych bezrobotnych kobiet przeważała znacznie nad liczbą zarejestrowanych bezrobotnych mężczyzn. Jednym z powodów dominacji kobiet wśród zarejestrowanych bezrobotnych jest segregacja według płci na rynku pracy, która utrudnia kobietom znalezienie zatrudnienia odpowiadającego ich kwalifikacjom. Naraża je także w wyższym stopniu niż mężczyzn na utratę pracy z powodu dyskryminacji ze względu na płeć. Małgorzata Gawrycka podkreśla, że okres aktywności zawodowej kobiet jest krótszy ze względu na wcześniejsze o 5 lat od mężczyzn przechodzenie na emeryturę oraz korzystanie z urlopów macierzyńskich i wychowawczych. Zaobserwowano, że urlopy wychowawcze przyczyniają się do widocznego spadku zatrudnienia kobiet w sektorze prywatnym (lata obserwacji 1995-2004). Sytuacja zmieni się zapewne w ciągu najbliższych lat, gdy wiek emerytalny kobiet i mężczyzn w Polsce zostanie zrównany do 67 lat za sprawą nowej ustawy emerytalnej z 2012 roku.

Według badań przeprowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny w II kwartale 2009 roku poziom wykształcenia wpływa na bezrobocie wśród kobiet. Kobiety z wykształceniem wyższym, średnim ogólnokształcącym i średnim zawodowym wciąż przeważały wśród zarejestrowanych bezrobotnych. Odwrotnie było u osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym, gimnazjalnym, podstawowym i podstawowym niepełnym – tutaj w 2009 roku przeważali mężczyźni. Kobiety w grupach wiekowych do 24 lat, 25-34, 35-44 stanowią większą liczbę osób bezrobotnych od mężczyzn w tym samym wieku. Będąc w wieku 25-34 roku życia najchętniej zakładają rodziny, rodzą dzieci i korzystają z urlopu macierzyńskiego. Dlatego też są mniej chętnie zatrudnianie przez pracodawców niż mężczyźni. Sytuacja zmienia się dopiero w grupach wiekowych: 45-54, 55 lat i więcej, gdzie liczba bezrobotnych kobiet jest mniejsza od liczby bezrobotnych mężczyzn w tym samym wieku.

Str. 11

Ekonomia i Zarządzanie: Wiedza * Raporty * Diagnozy * Analizy * Przykłady Wpływ dyskryminacji płciowej na bezrobocie kobiet w Polsce autor: mgr Monika Kampioni

3. Stereotypowe postrzeganie roli kobiety i mężczyzny w społeczeństwie W świadomości kulturowej wciąż żywe są stereotypy dotyczące ról obu płci. Kobiety jako fizycznie słabsze, ale jednocześnie bardziej empatyczne i uczuciowe, powinny zajmować się wychowywaniem dzieci i prowadzeniem domu. Pełnią rolę matek, żon, gospodyń domowych. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że taka forma aktywności jest także rodzajem pracy – niestety niewynagradzanym finansowo. Mężczyzna kulturowo postrzegany jako silniejszy i bardziej zaradny powinien zapewnić rodzinie utrzymanie. Konflikt pomiędzy stereotypowym postrzeganiem ról a rzeczywistością zachodzi, gdy kobiety wkraczają na pole kariery zawodowej żeby spełnić swoje ambicje albo zmusza je do tego sytuacja rodzinna – samotne matki. Dla kobiet praca zarobkowa jest gwarancją niezależności finansowej i spełnienia zawodowego, a wiele z nich z powodzeniem godzi obowiązki zawodowe i rodzinne.

Małgorzata Więcko wspomina o przejawach dyskryminacji na polu zawodowym na kilku etapach, tj. „w zatrudnieniu, w trakcie przyjmowania do pracy, w systemie awansowania, płacowa, w systemie emerytalnym”. Ponieważ kobiety poświęcają więcej czasu rodzinie i obowiązkom domowym wśród pracodawców panuje przekonanie, że wykonują pracę mniej dokładnie i efektywnie od mężczyzn. Podczas rozmów kwalifikacyjnych niejednokrotnie pada pytanie o życie osobiste i plany rodzinne. Praktyki te dominują w rekrutacjach na stanowiska biurowe, głównie asystenckosekretarskie. Kobiety rzadziej od mężczyzn awansują na stanowiska kierownicze, a za tę samą pracę otrzymują niższe wynagrodzenie. Przytaczając zdanie Małgorzaty Więcko - „Praca stała się towarem i powinna podlegać regułom gry rynkowej”, w procesie rekrutacji powinny liczyć się wykształcenie i umiejętności, a nie płeć, wygląd czy też inne cechy potencjalnego kandydata/ kandydatki. Wcześniejsze przejście na emeryturę sprawiało, że kobiety płaciły składki krócej, więc nie mogły liczyć na jednakowej wysokości świadczenia w porównaniu z mężczyznami. Jest to o tyle problematyczna kwestia, gdyż Konstytucja RP (w art. 32 i 33) gwarantuje wszechstronne równouprawnienie dla obu płci.

4. Segregacja pozioma i pionowa na rynku pracy Na temat segregacji płciowej na rynku pracy piszą Marek Szczepański i Grzegorz Gawron. Według nich kobiety pomimo swojego wykształcenia napotykają na liczne przeszkody na drodze do awansu. Zajmują niższe stanowiska, a za piastowanie tych samych co mężczyźni otrzymują niższe wynagrodzenie. Polska jako członek Unii Europejskiej stara się wprowadzać politykę równych szans, ale następuje to bardzo powoli i z reguły mało efektywnie. Należy jednak zaznaczyć, że nie jest to tylko polski problem, gdyż „we wszystkich 25 krajach Unii Europejskiej wskaźniki zatrudnienia kobiet są niższe niż mężczyzn. W zdecydowanej większości kobiety charakteryzują się także wyższym wskaźnikiem bezrobocia”. Na przykład wiele państw europejskich wprowadziło specjalne zapisy w konstytucji oraz ustawach dotyczące parytetu w polityce. Niektóre decyzję o jego wprowadzeniu pozostawiły partiom politycznym. Obowiązek umieszczenia kobiet na listach wyborczych może w tym przypadku poprawić sytuację kobiet na rynku pracy. Dostęp do innych zawodów czy zatrudnienia w sektorach gospodarki, w których kobiety stanowiły dotychczas wyraźną mniejszość zdecydowanie wpłynie na dyskryminację kobiet ze względu na płeć na rynku pracy.

Szczepański i Gawron wyróżnili segregację poziomą – horyzontalną i segregację pionową – wertykalną na rynku pracy. Pierwsza z nich to przewaga przedstawicieli jednej płci w danym sektorze gospodarki lub zawodzie. Kobiety najczęściej wykonują profesje stereotypowo kojarzone z posiadaniem takich cech osobowościowych, jak: wzmożona empatia, spokój, zdolności manualne,

Str. 12 Ekonomia i Zarządzanie: Wiedza * Raporty * Diagnozy * Analizy * Przykłady Wpływ dyskryminacji płciowej na bezrobocie kobiet w Polsce autor: mgr Monika Kampioni ładny wygląd i prezencja. Dlatego sektorami gospodarki, w których kobiety dominują są kolejno: ochrona zdrowia i opieka społeczna, edukacja, pośrednictwo finansowe, turystyka i handel. Są jednak takie obszary, w których zatrudnienie kobiet jest znikome, a do tego wiele nazw zawodów nie posiada nawet żeńskich odpowiedników: „profesor, doktor, prezydent, dyrektor, kierownik, menedżer, itp.”.

Wspomniana segregacja pionowa występuje w trzech odmianach. Pierwsza to „szklany sufit” (ang. glass ceiling), tj. niepoparte niczym przekonanie, że kobiety są gorszymi szefami od mężczyzn. Ta niewidoczna bariera obecna w powszechnej mentalności społecznej utrudnia kobietom sprawowanie funkcji kierowniczych i awans na wyższe stanowiska. Kolejną przeszkodą są „szklane ruchome schody” (ang. glass escalator), które wprowadzają podział na zawody typowo kobiece i męskie oraz sytuacja, gdy mężczyźni są wyłącznie szefami kobiet. „Szklane ściany” (ang. glass walls) zmuszają kobiety do wyboru posad, które nie dają możliwości awansu i rozwoju zawodowego. Kolejne zjawisko „lepkiej podłogi” (ang. sticky floor), występuje, gdy stanowiska piastowane przez kobiety cieszą się mniejszym poważaniem społecznym i są słabiej opłacane, np. kasjerka, opiekunka, sprzątaczka.

Podsumowanie Sytuacja kobiet na rynku pracy w Polsce i Unii Europejskiej nie jest łatwa. Wielokrotnie doznają przejawów dyskryminacji ze względu na płeć i nie są traktowane na równi z mężczyznami, zarówno w trakcie procesów rekrutacyjnych, jak i podczas planowania ścieżki kariery. Otrzymują niższe wynagrodzenie, a ich droga do awansu jest utrudniona ze względu na konieczność konkurowania z płcią przeciwną. Do tego dochodzi jeszcze duży wskaźnik bezrobocia wśród tej grupy. Obecnie jednak sytuacja kobiet na rynku pracy stopniowo się poprawia. Komisja Europejska opracowała projekt urlopu ojcowskiego. Miało to na celu wyrównanie szans na rynku pracy między przedstawicielami obydwu płci.

Sama świadomość istnienia dyskryminacji zawodowej kobiet ze względu na płeć powoduje, że wiele państw wprowadza różnego rodzaju działania, które mają na celu uzdrowienie tej sytuacji.

Są to chociażby urlopy dla ojcówi elastyczne formy zatrudnienia kobiet, np. telepraca. Wciąż powstają nowe organizacje i instytucje pozarządowe oferujące doradztwo zawodowe, wskazujące możliwość przekwalifikowania, zachęcające do otwierania własnej działalności gospodarczej i ułatwiające załatwianie formalności z tym związanych. Działają przy nich poradnie psychologiczne i ośrodki motywacyjne. Wszystko to ma na celu pokazanie kobietom, że nawet sytuacja długotrwałego bezrobocia, może ulec zmianie. W końcu znajdą zatrudnienie zgodne z ich kwalifikacjami oraz sprawiedliwie wynagradzane.

Streszczenie Przedmiotem artykułu jest ukazanie wpływu dyskryminacji ze względu na płeć na bezrobocie kobiet w Polsce. Autor analizuje czynniki leżące u podłoża zjawiska oraz ich wpływ na funkcjonowanie wspomnianej grupy na polskim rynku pracy. Rozważania oparto na badaniach bezrobocia w Polsce, które przeprowadzono w latach 1994-2003 i 2003-2009 uwzględniając płeć, wykształcenie i wiek osób. W artykule wspomniano o głównych barierach, na które napotykają kobiety na polskim rynku pracy.

Influence of gender discrimination on the unemployment of women in Poland Summary The subject of the article is to show the impact of gender discrimination on the unemployment of women in Poland. The author analyzes the factors underlying this occurrence and their influence

Str. 13 Wpływ dyskryminacji płciowej na bezrobocie kobiet w Polsce autor: mgr Monika Kampioni on the functioning of the group in the Polish labor market. Considerations are based on surveys of unemployment in Poland, which have been carried out in the period 1994 to 2003 and 2003 to 2009 including sex, education and age of people. . The article enumerates the main barriers faced by women in the Polish labor market. autor: mgr Monika Kampioni Literatura 1. Bylok F., Cechy lokalnego rynku pracy w świetle literatury przedmiotu, [w:] Funkcjonowanie lokalnych rynków pracy w aspekcie badań nad bezrobociem. Studium teoretyczno-empiryczne.

Zbiór opracowań pod naukową redakcją akademicką Lecha Miliana, Częstochowa 1998.

2. Dobrzański K., Bezrobocie wśród kobiet. Dylemat społeczno-ekonomiczny okresu przemian, [w:] Przedsiębiorczość kobiet. Wyzwanie XXI wieku, pod red. B. Kożuch, Białystok 2001 3. Gawron G., Szczepański M. S., Rynkowa segregacja płciowa. Próba rekonstrukcji sytuacji zawodowej kobiet na rynku pracy, [w:] G. Gawron, B. Pactwa, Czynniki integracji i reintegracji zawodowej kobiet na regionalnym rynku pracy, Tychy 2008.

4. Gawrycka M., Rozmiary i struktura bezrobocia rejestrowanego kobiet w Polsce w latach 19952004, [w:] M. Gawrycka, J. Wasilczuk, P. Zwiech, Szklany sufit i ruchome schody – kobiety na rynku pracy, Warszawa 2007 5. Gawrycka M., Zatrudnienie kobiet w latach 1995-2004, [w:] M. Gawrycka, J. Wasilczuk, P. Zwiech, Szklany sufit i ruchome schody – kobiety na rynku pracy, Warszawa 2007 6. Sytuacja społeczno-zawodowa bezrobotnych kobiet. Wprowadzenie, pod red. A. Kurzynowskiego, Warszawa 2001.

7. Więcko M., Kobiety na rynku pracy, [w:] Przedsiębiorczość kobiet. Wyzwanie XXI wieku, praca zbiorowa pod red. B. Kożuch, Białystok 2001

Str. 14

Str. 15 Ekonomia i Zarządzanie: Wiedza * Raporty * Diagnozy * Analizy * Przykłady Kapitał obrotowy netto jako narzędzie wczesnego ostrzegania przed ryzykiem bankructwa autor: mgr Tomasz Szemraj Obecnie powszechnie akceptowalnym celem zarządzania przedsiębiorstwem jest maksymalizacja bogactwa (wartości) dla właścicieli.

Aby jednak przedsiębiorstwo mogło służyć bogaceniu się właścicieli, przedsiębiorcy powinni wpierw zadbać by było zdolne do utrzymywania się na rynku, zwłaszcza że w przypadku bankructwa, właściciele ponoszą koszty nieproporcjonalnie większe niż wartość wniesionych wkładów i wypłaconych zysków.

Kluczem do podtrzymywania egzystencji przedsiębiorstwa jest posiadanie płynności finansowej, która jest definiowana m.in. jako zdolność do terminowego regulowania bieżących zobowiązań, łatwą i nie rodzącą dużych kosztów wymienialność poszczególnych składników majątku obrotowego na środki pieniężne czy pokrycie zobowiązań krótkoterminowych aktywami bieżącymi.

Wszystkie powyżej wymienione aspekty zdają się być ujęte w definicji proponowanej przez U. Wojciechowską, która określa płynność jako stan w którym przedsiębiorstwo jest zdolne zarówno do dokonywania wszelkich zakupów gdy są one niezbędne jak i do pełne-

go regulowania zobowiązań w terminach wymagalności.

W efekcie długotrwałej utraty płynności następuje często niewypłacalność przedsiębiorstwa, która to prowadzi do jego upadłości. Znanym jest bowiem fakt, że to nie generowanie przez podmioty gospodarcze wysokich strat, lecz właśnie brak płynności jest najczęstszą przyczyną bankructw. Nierzadko przy tym można spotkać sytuacje, w której bankrutujące organizacje w momencie zamykania swojej działalności wykazują zyski, lecz w efekcie nadmiernego zadłużenia, nie są w stanie obsługiwać swoich zobowiązań. Wynika to z tego, że w praktyce polskiej, do aspektu płynności podchodzi się jak do tlącego się żaru z iskier, który wzbudza olbrzymie zainteresowanie dopiero wtedy gdy powoduje wywołujący nieodwracalne konsekwencje pożar, zamiast podjąć odpowiednie działania prewencyjne zawczasu. Za jeden z fundamentów zachowywania płynności i jednocześnie sygnalizator ryzyka bankructwa uchodzi kapitał obrotowy netto, zwany w skrócie KON. cyt: Tomasz Szemraj, Rachunkowość i finanse w podmiotach gospodarczych- Część I, Naukowe Wydawnictwo IVG, Szczecin 2012, s.48

Użyteczność i wiarygodność sprawozdania finansowego autor: mgr Rafał Rydzak Motorem przemian społecznych jest gospodarka. Jej oddziaływanie jest niezmiernie szerokie i obejmuje niemal wszystkie sfery życia. Zmiany dotyczą przede wszystkim natury nowego zasobu gospodarczego, jakim z końcem XX wieku stała się informacja. Jest ona określana jako szczególnego rodzaju dobro (towar), element tworzenia zysku i konkurencji między uczestnikami rynku. Informacja bywa także przyrównywana do zysku nadzwyczajnego w teorii ekonomii, który maleje wraz z rozpowszechnianiem się informacji. Ekonomia jest nauką badającą jak ludzie radzą sobie z rzadkością – brakiem

nieograniczonej dostępności dóbr, jak rozwiązują dotkliwy problem alokacji ograniczonych zasobów w celu zaspokojenia konkurencyjnych potrzeb, aby zaspokoić ich tyle, ile jest możliwe w danej sytuacji. Alokacja zasobów (pracy, kapitału, ziemi oraz technologii, tj. wiedzy na temat sposobu łącznia trzech pierwszych czynników w celu produkcyjnym) odbywa się poprzez rynek, zaś jej efektywność zależy od posiadanych przez uczestników rynku informacji o wielkości potencjalnych korzyści ekonomicznych jakie w wyniku dokonanej alokacji zasobów mogą być w przyszłości osiągnięte. Ze względu na zakres niniejszego opracowania

Str. 16 Użyteczność i wiarygodność sprawozdania finansowego autor: mgr Rafał Rydzak kwestia alokacji zasobów zostanie ograniczona do kapitału, rynku finansowego, jego uczestników oraz ich potrzeb informacyjnych.

We współczesnej gospodarce mamy do czynienia z nieustannym ruchem pieniądza (kapitału) między podmiotami gospodarki, idącym w ślad za zawieranymi transakcjami.

Ruch ten odbywa się poprzez rynek finansowy. Dochodzi na nim nie tylko do rozliczania zawieranych między podmiotami transakcji, lecz także do finansowania ich działalności gospodarczej. Rynek finansowy umożliwia przepływ wolnych środków pieniężnych od podmiotów dysponujących takimi środkami do podmiotów chcących z nich korzystać, przy czym chodzi o zmianę zarówno dobrowolnych oszczędności, jak i środków wymuszonych instrumentami fiskalnymi w inwestycje sfery realnej oraz w konsumpcję publiczną i indywidualną. Na rynku finansowym występują inwestorzy, od których polityki lokacyjnej (alokacji zasobów), terminów i wielkości lokat zależy wielkość udzielanych kredytów, długość okresów oraz skala obrotów na rynku. Decyzje podejmowane przez uczestników rynku finansowego mają bezpośrednie przełożenie na sferę realną gospodarki. Alokacja zasobów wiążę się z dokonaniem wyboru między dostępnymi alternatywami. Uzyskana przez uczestnika rynku finansowego efektywność lokaty kapitału, tj. maksymalizacja zysków wynikających z właściwej alokacji zasobu, przy danych ograniczeniach podaży i popytu, zależy od posiadanych przez niego

informacji na temat alternatywnych form alokacji kapitału.

Sprawozdanie finansowe stanowi podstawowe, najbardziej syntetyczne, źródło wiedzy otoczenia o sytuacji majątkowej i finansowej jednostki, jej wyniku finansowym, a także jest źródłem weryfikacji założenia kontynuacji działalności jednostki. Pomimo wad obecnego modelu sprawozdawczości finansowej, należy zauważyć, że sprawozdania są bardzo praktycznym narzędziem pozwalającym na uporządkowanie informacji finansowych oraz na szybką analizę danych. Nie mniej jednak szereg wątpliwości wśród użytkowników sprawozdań finansowych (inwestorów, uczestników rynku finansowego) budzi zakres dokonywanych w nim ujawnień, ich, w przeważającej części, historyczny charakter, przejrzystość oraz użyteczność informacji w procesie podejmowania decyzji ekonomicznych.

Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie zasadniczych postulatów użytkowników sprawozdania finansowego co do jego formy i zakresu ujawnianych informacji, które zwiększyłyby w ich ocenie użyteczność sprawozdania finansowego w procesie podejmowania przez uczestników rynku finansowego decyzji ekonomicznych. cyt: Rafał Rydzak, Rachunkowość i finanse w podmiotach gospodarczych- Część I, Naukowe Wydawnictwo IVG, Szczecin 2012, s.73

Str. 17

Str. 18 Ekonomia i Zarządzanie: Wiedza * Raporty * Diagnozy * Analizy * Przykłady Foresight jako narzędzie strategiczne w zrównoważonym rozwoju gminy autor: mgr Łukasz Konstantynowicz U podstaw idei zrównoważonego rozwoju leży założenie, że możliwe jest prowadzenie polityki, która zaspakajałaby w możliwie najlepszym stopniu potrzeby obecnej generacji, ale nie kosztem realizacji potrzeb następnych pokoleń. „Inteligentny rozwój” ma być oparty na wiedzy i innowacji. Dlatego wszystkie działania odnoszące się do bieżących decyzji oraz średnio i długookresowych wizji przyszłości, muszą uwzględniać złożoność zjawisk społecznych, politycznych, ekonomicznych, kulturowych i środowiskowych występujących w procesie rozwoju.

Koncepcja zrównoważonego rozwoju to wyzwanie dla wszystkich uczestników partycypujących w postępie społeczno– ekonomicznym, zarówno na szczeblu globalnym, międzynarodowym, krajowym jak i regionalnym. Skoro wizja odpowiedzialności, w wyniku której powstaną średnio i długofalowe zobowiązania, wymaga współpracy w budowaniu porozumienia pomiędzy decydentami i opinią publiczną, to właśnie samorząd terytorialny, jako instytucja spełniająca oczekiwania i zbiorowe potrzeby interesariuszy, powinien wziąć na siebie rolę lidera zmian, wypracowując forum dyskusji, które umożliwiłoby przewidywanie tendencji rozwojowych oraz konstruowanie odważnych wizji i scenariuszy przyszłości.

W konsekwencji samorządy terytorialne, których podstawową i najważniejszą jednostką jest gmina, implikują długofalowe dokumenty strategiczne, w których wykorzystują techniki planistyczne do zbadania warunkującego ich otoczenia.

Uzupełnieniem obecnie stosowanych technik prognostycznych wydaje się foresight regionalny, który łączy kluczowe czynniki zmian i zmienne źródła wiedzy w taki sposób, żeby interesariusze: samorząd terytorialny, lokalny biznes, organizacje pozarządowe oraz beneficjenci ostateczni – mieszkańcy, mogli rozwijać i inicjować przyszłe wizje strategicz-

ne. W myśl tej techniki tworzone są odpowiednie warunki dla innowacyjnych inicjatyw społecznych, kulturalnych i gospodarczych regionu.

Artykuł stanowi próbę ustalenia, na bazie dorobku literatury przedmiotu, miejsca foresightu regionalnego w formułowaniu długotrwałych polityk i strategii zrównoważonego rozwoju gminy.

Foresight – geneza, pojęcie i specyfikacja W dotychczasowych rozważaniach nad genezą procesu foresight podkreśla się, że jest on następstwem prób badania przyszłych stanów otoczenia, kreowania alternatywnych wizji przyszłości poprzez prognozowanie, analizy kluczowych czynników oraz próby analiz futurologicznych realizowanych przez Amerykanów w połowie lat sześćdziesiątych dwudziestego wieku.

Poprzez metodę burzy mózgów, paneli ekspertów, armia amerykańska miała być przygotowana na niedające się przewidzieć działania wroga.

Był to początek myślenia, w toku którego mniejszą wagę zaczęto przykładać do znajomości i rozumienia ogólnych problemów, dotyczących zarówno przyszłości jak i ogólnie pojętego rozwoju, natomiast więcej uwagi skupiono na sprawach bieżących. Jak podaje T. Kuwahara, powstanie tego, co dziś nazywamy foresightem, wiąże się z rozpoczęciem badania nad przyszłością nauki i technologi w ramach Narodowego Foresightu Japonii w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Agencja Nauki i Technologii do swoich prognoz wykorzystała aparat badawczy i terminologię: „Foresight”, gdzie technika Delphi stanowiła istotny instrument systematycznego spoglądania w przyszłość. cyt: Łukasz Konstantynowicz, Gospodarka XXI wieku. Innowacyjność, ekonomika i organizacja- Wydanie II, Naukowe Wydawnictwo IVG, Szczecin 2012, s.58

Str. 19 Reputacja jako źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw deweloperskich

Adres redakcji miesięcznika: groupivg.com autor: mgr Ewelina Trubisz ul. Parkowa 32/29 Firmy chcąc przetrwać oraz odnieść sukces rynkowy, muszą 71-634 Szczecin podejmować działania zapewniające im przewagę konkurencyjną. biuro@groupivg.com W dobie turbulentnych zmian zachodzących w otoczeniu przedsiębiorstw, obserwuje się odchodzenie od budowania przewagi konkurencyjnej jedynie w oparciu o majątek rzeczowy. Coraz Kontakt z czytelnikami: większą uwagę poświęca się zasobom niematerialnym. Jednym z Tel.: +48 790 318 966 nich jest reputacja firmy, która odzwierciedla przeszłe działania biuro@czasopismoeiz.com.pl przedsiębiorstwa i przyszłe jej perspektywy a także podkreśla atrakcyjność firmy dla wszystkich jej interesariuszy. Dobra repu- www.czasopismoeiz.com.pl tacja, według C. Fombruna założyciela i prezesa Reputation Institute, tworzona jest w oparciu o cztery czynniki: wiarygodność, solidność, odpowiedzialność i zaufanie. Zasób ten oraz budujące go czynniki ma szczególne znaczenie przy tworzeniu przewagi konkurencyjnej w branży deweloperskiej, gdzie transakcje zawiera się rzadko i posiadają znaczny wymiar finansowy. Obecnie rynek nieruchomości mieszkaniowych- bo na nim autorka skupiła swoją uwagę- kontroluje strona popytowa a uwarunkowania zewnętrzne nie sprzyjają sprzedaży. Ponadto, firm o tym profilu działalności ciągle przybywa, zachęconych możliwością zdobycia nadprzeciętnych zysków. Rynek mieszkaniowych stał się wymagający i mocno konkurencyjny. W tej sytuacji ważną kwestią stało się poszukiwanie i budowanie przewag konkurencyjnych o charakterze trwałym, na których można opierać strategię rozwojową. Celem niniejszego artykułu jest podkreślenie istoty reputacji jako źródła trwałej przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw deweloperskich w Polsce, w coraz to trudniejszych warunkach konkurencyjnych. Autorka omówiła zagadnienia z zakresu zasobów niematerialnych a także roli reputacji jako przewagi konkurencyjnej. Opracowanie powstało na bazie studiów literatury oraz analizy raportów rocznych dotyczących rynku pierwotnego oraz rynku mieszkaniowego w Polsce na przestrzeni ostatnich lat oraz obserwacji rzeczywistości rynkowej.

Redaktor Naczelny: mgr Aleksandra Fudali Redaktor techniczny: Mgr Jacek Storm Redaktorzy artykułów: Eksperci naukowi wydziałów Nauk Ekonomii i Zarządzania

Wydawca: Wydawnictwo IVG ul. Parkowa 32/29 71-634 Szczecin biuro@wydawnictwoivg.pl www.wydawnictwoivg.pl

cyt: Ewelina Trubisz, Gospodarka XXI wieku. Innowacyj- © Copyright 2012r. All right ność, ekonomika i organizacja- Wydanie II, Naukowe Wydawnic- reserved. Published by arrangment with the original publisher two IVG, Szczecin 2012, s.145 groupivg.com.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszego biuletynu Ekonomia i Zarządzanie nie może być reprodukowana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób bez pisemnej zgody wydawcy groupivg.com.